Экологиялық сукцессия

Жоспар:
1. Экологиялық сукцессия ұғымы.
2. Экожүйенің белгілерінің сукцессия барысында өзгеруі.
3. Бастапқы және қайталанған сукцессиялар, климакс ұғымы.

Автогенді өзгерістерді экожүйенің дамуы немесе экологиялық сукцессия деп атайды. Экологиялық сукцессияға анықтама берген кезде мынадай үш жағдай ескерілуі тиіс:
1) Сукцессия қауымдастықтың, яғни жүйенің биотикалық компонентінің ықпалымен жүреді. Өз кезегінде қауымдастық сукцессиясының сипаты мен жылдамдығын анықтап, даму шектерін межелейтін физикалық ортаның өзгерістерін туындатады.
2) Сукцессия дегеніміз – қауымдастықтың түрлік құрамының және оның ішінде өтіп жатқан процестердің өзгеруіне байланысты жүретін экожүйенің реттелген дамуы. Сукцессия белгілі бір бағытта жүреді, демек оны болжауға болады.
3) Сукцессияның шырықтау шегі – энергия ағыны бірлігіне шаққанда максималды биомасса және түраралық әсерлесулердің максималды саны келетін тепе-тең күйдегі экожүйенің қалыптасуы болып табылады.
Өзгерістердің жүру жылдамдығы мен тепе-тең күйге жету үшін қажет уақыт әр түрлі экожүйелер және экожүйенің жекелеген белгілері үшін әр түрлі болады.Жалпы биомассаның өзгеруі қисық сызғыштың пішіні әдетте дөңес болса, жалпы бастапқы өнімнің өзгеру қисық сызығы ойық болады. Орман экожүйесінде де лабароториялық микрокосм жағдайында да бастапқы таза өнім қауымдастықтың дамуының алғашқы кезеңдерінде өскенімен, соңғы кезеңдерінде кемиді.

Пайдаланған әдебиеттер:
1. А.К. Бродский «Жалпы экологияның қысқаша курсы», Алматы «Ғылым» 2003ж, 155-166 беттер;
2. Г.С. Оспанова, Г.Т. Бозшатаева «Экология», Алматы, Экономика 2002жыл, 130-131 беттер