Тәуелді және тәуелсіз разрядтар.

Түтікшедегі электродтардың арасындағы азғантай потенциалдар айырмасында оң зарядталған иондар теріс электродқа, ал теріс зарядталғандары – оң электродқа қарай орын ауыстырады. Нәтижесінде түтікшеде электр тогы пайда болады, яғни газ разряды жүреді. Пайда болған иондардың барлығы бірдей электродтарға жетпейді: олардың біразы бірігеді де газдың бейтарап молекулаларын құрайды. Түтікше электродтарының арасындағы потенциалдар айырмасы артқан сайын электродтарға жететін зарядталған бөлшектердің үлесі де артады. Тізбектегі ток күші артады. Ақырында, газда бір секундта пайда болған зарядталған бөлшектердің барлығы сол уақытта түгелімен электродтарға жетеді де әрі қарай ток күші артпайды. Ток қанығу тогына жетті деп айтады. Егер ионизатордың әсері тоқтаса, онда разряд та тоқталады, себебі басқа иондар көзі жоқ. Сол себепті разряд – тәуелді разряд деп аталады.

Пайдаланылған әдебиет

Физика автор Г.Я.Мякишев, Б.Б.Буховцев.
Алматы «Рауан» 1997

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
І. Кіріспе. Тәуелді және тәуелсіз разрядтар.
ІІ. Негізгі бөлім. Тәуелсіз разрядтың түрлері және олардың техникалық
қолданылуы.
а) Солғын разряд
б) Электр доғасы
ІІІ. Қорытынды. Тәуелсіз разрядтың басқа да түрлері.

Тәуелді және тәуелсіз разрядтар
Тәуелді разряд. Газдардагы әр түрлі қысымдағы разрядтарды зерттеу
үшін екі металл электродты шыны түтікшені қолданған қолайлы. Қандай да
болмасын бір ионизаторлардың көмегімен газда секундына белгілі бір мөлшерде
зарядталған бөлшектер пары – оң иондар мен электрондар пайда болады дейік.

Түтікшедегі электродтардың арасындағы азғантай потенциалдар
айырмасында оң зарядталған иондар теріс электродқа, ал теріс
зарядталғандары – оң электродқа қарай орын ауыстырады. Нәтижесінде
түтікшеде электр тогы пайда болады, яғни газ разряды жүреді. Пайда болған
иондардың барлығы бірдей электродтарға жетпейді: олардың біразы бірігеді де
газдың бейтарап молекулаларын құрайды. Түтікше электродтарының арасындағы
потенциалдар айырмасы артқан сайын электродтарға жететін зарядталған
бөлшектердің үлесі де артады. Тізбектегі ток күші артады. Ақырында, газда
бір секундта пайда болған зарядталған бөлшектердің барлығы сол уақытта
түгелімен электродтарға жетеді де әрі қарай ток күші артпайды. Ток қанығу
тогына жетті деп айтады. Егер ионизатордың әсері тоқтаса, онда разряд та
тоқталады, себебі басқа иондар көзі жоқ. Сол себепті разряд – тәуелді
разряд деп аталады.
Тәуелсіз разряд. Потенциалдар айырмасын әрі қарай арттырғанда ток күші
өзгермей қалуға тиіс еді. Бірақ тәжірибенің көрсетуіндей электродтардың
арасындағы потенциалдар айырмасын арттырғанда оның қайсібір мәнінен бастап,
ток күші қайтадан көбейеді. Бұл ионизаторлар әсерінен пайда болған
иондардың үстіне газда қосымша иондар пайда болғанын көрсетеді. Ток күші
жүздеген, мыңдаған есе артуы мүмкін болатын иондар сны көбейетіні сонша,
разрядты сүйемелдеу үшін енді сыртқы ионизатордың керегі болмай қалады.
Енді сыртқы ионизаторды алып тастағанда газ разряды тоқтамайды, әрі қарай
разряд жүру үшін сыртқы ионизаторды қажет етпегендіктен, газ разрядының бұл
түрі тәуелсіз разряд деп аталады.
Тәуелсіз разрядтың түрлері және олардың техникалық қолданылуы. Газдың
күйіне, қасиеттеріне, сипатына және электрондардың орналасуына, сол сияқты
электрондарға түсірілген кернеуге қарай газдардағы тәуелсіз разрядтардың
бірнеше түрі болады.
Солғын разряд. Сынап бағанасының ондық, жүздік үлестерінде түтікшеде
солғын разряд байқалады. Солғын разрядты қоздыру үшін электродтардың
арасына бірнеше жүз вольт (кейде одан едәуір аз) кернеу түсіру жеткілікті,
солғын разрядта түтікше түгел дерлік, тек катодтың маңындағы азғантай
бөлігінен басқасы, оң бағана деп аталатын біркелкі жарқылмен толады. Солғын
разряд жарнамаларға арналған түтікшелерде қолданылады. Түтікті неонмен
толтырғанда қызыл жарық пайда болады. Аргондағы оң баған көгілдір – жасыл
түсті болады. Күндізгі жарық шамдарында сынаптың буындағы разряд
қолдпнылады. Солғын разрядтың қолданылатын маңызды жері – салыстырмалы
түрде жақында құрылған жарық көзі – газ лазерлері.
Электр доғасы. Екі көмір шыбықшаның жанасқан жерінде разряд
басталады, себебі кедергі үлкен болғандықтан көп жылу бөлінеді.
Температураның жоғарлайтыны соншалық, термоэлектрондық эмиссия басталады,
осының салдарынан көмір электродтарды бір-бірінен қашықтатқанда, олардың
арасында разряд басталады. Көмірлердің арасында жарқыраған газ бағанасы –
электр доғасы пайда болады. Бұл жағдайда атмосфералық қысымның өзінде –
газдың өткізгіштігі жоғары, өйткені теріс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.