Қазақстан КСРО-ның құрамдас бір бөлігі. Қазақстандағы Коммунистік партияның қызметі

Жоспар

1. Қазақстанның партия ұйымдарын орталықтандыру.
2. 1936 жылғы Конституция.
3. Казақстандағы алғашқы Коммунистік партия съездері.
4. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі қоғамдық.саяси жағдай
5. Халық шаруашылығы (1945—1953 жылдары)
6. Ядролық сынақ алаңдары (Байқоңыр ғарыш айлағы, Арал мен Балқаштың өзекті мәселелері).

1. Қазақ Кеңес автономиялық республикасын құру жөніндегі дайындык жұмыстарына байланысты Қазақстанның партия ұйымдарын Өлкелік партия ұйымына біріктіру міндеті тұрды.
1920 жылдың көктемінде Қазақстандағы облыстар әкімшілік тұрғыдан Қырревкомына (Қазревком), ал облыстық партия комитеттері Өлкелік және көрші облыс партия ұйымдарына бағынатын болып шешілді. Қазақстандық (кеңестік) конференция (1920 жылы 8—11 қаңтар, Ақтөбе) коммунистік фракция талқылаған міндеттердің бірі - Қазақстанда РК(б)П бірыңғай орталығын ұйымдастыруға арналды.
РК(б)П-ның ОК-і ұйымдастыру бюросының шешімімен 1920 жылдың 30 сәуірінде РК(б)П-ның Қырғыз облыстық бюросы (Қыроблбюро) құрылды. Оның құрамына жеті адам сайланды.
Бұл кезде өлкеде (оңтүстік облыстардан басқа) мыңнан астам партия ұялары болды.
Қырревком төрағасы сонымен бірге өлкедегі партия ұйымын басқарды. Партия және мемлекеттік қызметті бір қолға жинақтау ісі жургізіле басталды. Орталық Қазақстан басшылығында жергілікті халықтан шыққан коммунистер өз өлкесінің мүддесін сөз етуге тырысты. Т.Рысқұлов Түркістан КП Мұсылмандық Бюросының төрағасы ретінде Түркістан Компартиясын Түркі халықтарының коммунистік партиясы деп өзгертуге ұсыныс жасады. Бұл пікір қате деп табылды.
1920 жылдың 25 тамызында РК(б)П ОК-і Қыроблбюроның жаңа құрамын бекітті. Қырревком мен Қыроблбюроның төрағасы болып В.А.Радус-Зенькович бекітілді. Кейін ол Қазақ АКСР Халық Комиссарлар Кеңесін басқарды.
2. 1935 жылы 1 ақпанда өткен БК(б)П ОК-тің Пленумы КСРО Конституциясына бірқатар өзгерістер еңгізу туралы қаулы кабылдады. Жаңа Конституциясының жобасы дайындалды. 1936 жылы 12 маусым күні жаңа Конституция жобасы бүкілхалықтық талқылауға ұсынылып, жария етілді. Конституция жобасын бүкілхалықтық талқылау 5 айдан аса уақытқа созылды.
Жаңа негізгі заңға сәйкес сайлау жүйесіне, орталық өкілетті органдар құрылымына, елдің әкімшілік-аумақтық бөлінісіне өзгерістер енгізілді, Конституция Кеңес өкіметін өтпелі саяси форма емес, социализм жетістіктерін қорғауға тиісті нақты және қажетті жағдай ретінде бекітті. Мемлекеттің социализм және коммунизм орнату кезінде құрып бітуі туралы тезис мықты мемлекеттің қажеттігі туралы тезиспен алмастырылды. Мемлекеттік жүйенің күшеюі, оның партиялық аппаратпен бірігіп кетуі Екінші дүниежүзілік соғыстың пісіп-жетілу кезеңінде жүзеге асты.
Жаңа Конституцияда жалпыға бірдей сайлау құқығы және құпия дауыс беру енгізілді. Алайда акыл-еске Коммунистік партия тарапынан жаппай бақылау қойылған және партияның өзі ұсынған бір кандидатқа дауыс беру практикасын орнату барысында бұл жаңа енгізілімдер мағынасын тез жоғалтты. Өкілетті органдардағы қайта құрулар да формалды сипатта болды. Кеңестердің Орталық Атқару Комитетін КСРО Жоғарғы Кеңесі алмастырды, бұл билік органы шын мәнінде Компартияның айтқанын ғана орындады.
Қазақ КСР Конституциясына сәйкес 1936 жылы Қазақ КСР-і одақтық республика болып қайта құрылды, Федерация құрамында Қазақстан басқа да республикалар қатарына келіп қосылды. Ал 1937 жылдың 26 наурызы күні Республика Кеңесінің төтенше X съезінде Қазақ КСР Конституциясы Одақтық Негізгі Заңға сүйене отырып жасалды. Жаңа Конституцияның негізгі қорытындылары, ең алдымеп, КСРО да социализмнің салтанат құруына арналды. Ал мұның түпкі тұжырымдары 1917-1936 жылдар КСРО-да экономикалық және әлеуметтік-мәдени өзгерістердің накты нәтижелеріне сүйенді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Қазақстан тарихы (Ежелгі заманнан осы уақытқа дейін) Ү том. Алматы, 1997 ж.
2. Аманжолов К.Р. Қазақстан тарихының дәрістер курсы. 2-кітап. 1917 жылғы Қазан төңкерісінен 2003 жылға дейін. – Алматы. «Білім», 2004 ж.
3. Кан. Г.В. Қазақстан тарихы. Алматы, 2002 ж.
4. Артықбаев Ж.О. Қазақстан тарихы. Астана, 2010 ж.