Қаржылық жоспарлау мен болжаудың теориялық негіздері

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
1 ҚАРЖЫЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ МЕН БОЛЖАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
8

1.1 Қаржылық жоспарлау мен болжаудың экономикалық мәні мен маңызы.
8
1.2 Қаржылық жоспарлаудың әдістемелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 12
1.3 Қазақстандық кәсіпорындарда қаржылық жоспарлауды қалыптастыру мен дамуының ерекшеліктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
22

2 «CАК» ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ СЕРІКТЕСТІК МЫСАЛЫНДА ҚАРЖЫЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ МЕН БОЛЖАУДЫ ТАЛДАУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

33

2.1 Қаржылық шаруашылық қызметіне сипаттама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
33
2.2 Қаржылық қызметін жоспарлау негізінде қаржылық бағалау ... ... ... ... ... 37
2.3 Қаржылық жоспарлаудың әдістерін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 43

3 ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙДА КӘСІПОРЫНДАРДА ҚАРЖЫЛЫҚ ЖОСПАРЛАУ МЕН БОЛЖАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН ОЛАРДЫ ШЕШУ ЖОЛДАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ..

57

3.1 Кәсіпорынның қаржылық жоспарлауды ұйымдастыру мәселелері ... ... ...
57
3.2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы және қаржыны жоспарлауды жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
60

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
74

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
77

 

КІРІСПЕ

Дипломдық жұмыстың өзектілігі – нарықтық жағдайда көшудегі осы заманғы экономикалық мән-жай кәсіпорындардың жаңадан ішкі фирмалық жоспарлауға көшуді көрсетеді. Болашақта белгілі бір іс-әрекетті атқаруды көздейтін әрбір ұжымға жоспарлау әрдайым қажет. Кәсіпорындар қабылданатын шешімдердің максималды тиімділігін қамтамасыз ететін жоспарлаудың формалары мен моледьдерін іздеп табуы қажет. Осыған байланысты дипломдық жұмыстың тақырыбы маңызды болып келеді. Ол біріншіден, орталықтандырылған жоспарлау жүргізген бұйрықтық экономика моделінен рыноктық қатынастарға көшумен байланысты. Қазіргі рынок кәсіпорынға өзінің талаптарын қояды. Ондағы жүріп жатқан процестердің үздіксіздігі мен күрделілігі жоспарлауды парасатты қолдануға жаңа алғы шарттар жасайды.
Нарықтық экономикада егер кәсіпкерлер өз ісін нақты және тиімді жоспарламаса, мақсатты рыноктар жағдайы, ондағы бәсекелес фирмалар жағдайлары және өзінің келешектері мен мүмкіншіліктері туралы ақпаратты үнемі жинап шоғырландырмаса, онда олар тұрақты табысқа жете алмайды.
Диплом жұмысының мақсаты – Кәсіпорындағы қаржылық жоспарлаудың алатын рөлін анықтау және нарықтағы бүгінгі жағдайларда табыс алуға ұмтылатын кез-келген фирманың ісін жоспарлау қажет екенін дәлелдеу.
Диплом жұмысының объектісі болып «САК» ЖШС табылады.
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер қойылған:
 Қаржы менеджмент жүйесіндегі жоспарлаудың ұғымы мен мазмұнын қарастыру;
 Қаржылық жоспарлау және болжаудың әдістерімен танысу;
 «САК» ЖШС қаржылық жағдайын талдау;
 «САК» ЖШС кірістер мен шығыстар балансын (қаржылық жоспар) құрастыру;
 Жоспарлау мен болжау механизмін жетілдіру бағыттарын жасау.
Қаржылық жоспарлау әдістемесі қаржылық жоспарды құрастыру үшін қажетті материалдар мен балансты қарастыру негізінде құрылған. Қаржылық жоспарлау мен бақылау әдістемесі бюджет пен шаруашылық субъектілер арасындағы қаржылық қарым-қатынастарды реттеді. Бұл қатынастарда қаржылық жоспарлаудың процедуралары оңайланды.
Сонымен қатар қабылданған жоспарлы шешімдер сапасы үшін кәсіпорынның қаржылық жұмысшыларының жауапкершілігі де маңызды жоғарлады. Кәсіпорынның даму стратегиясын қалыптастыру кезінде тәуекел жоғарлады: табысты жұмыс істеу немесе банкрот болу. Сондықтан қаржы ресурстарын пайдалану тиімділігі шаруашылық істі жүргізу тактикасы мен стратегиясын жасау, әртүрлі инновациялық шарларды таңдау, инвестициялық шешімдер қабылдау кезінде басты критерий болды.
Сондықтан да фирманың әрі қарай дамуына байланысты шешім қабылдайтын басшы үшін кәсіпорынның мүмкін болатын табысының көздерін анықтау, олардың біреуін немесе бірнешеуін таңдау, оларға негізгі талаптар жүктеу, қандай-да бір нысандағы кәсіпорынның қызметі барысында оларды қолдану мүмкіндігін талдау, сондай-ақ қорытынды ретінде, осы қолданыстарды жоспарлау.
Пайдаға жету жолдарының дайындау мен негіздеу кәсіпорынның қаржысын басқаруды қамтамасыз ететін қаржы менеджерлеріне жүктеледі. Жалпылама түрде қаржы менеджерінің қызметі мыналарға бағытталған:
 ақшалай түсімдер мен олардың тиімді қолданылуға бағытталуын болжау, сәйкесінше ағымдағы кезең мен болашақта қаржылық қажеттіліктерді негіздеу;
 тәуекел дәрежесін, оның барлық жобаларда, операцияларда пайда болу ықтималдылығын анықтау, сондай – ақ тәуекелдің шекті деңгейі мен оны қысқарту жолдарын анықтау;
 шаруашылық жүгізуші субьектінің тиімді қызмет етуінің негізі ретінде ақшалай қаражаттардың үздіксіз айналымын және тұрақты қаржылық жағдайын қамтамасыз ету;
 қаржыландыру, несиелеу, ақшалай салымдардың, серіктестіктермен, қаржылық және несиелік институттармен есептесулердің неғұрлым оңтайлы нысандарын таңдау;
 пайданы жоғарлату;
 өндірісті дамыту мен жетілдіруді қаржыландыру стратегиясын негіздеу, бизнесті кеңейту, кәсіпорынның экономикалық рейтингін жоғарылату.
Осылайша, кәсіпорын немесе ұйымның тиімді жұмысы шаруашылық жүргізуші субьектінің қаржылық қызметін басқаратын және оның қызметінің түпкілікті оң нәтижелері мен дұрыс қызмет етуін қамтамасыз ететін қаржы менеджеріне байланысты.
Кәсіпорында қаржылық талдаудың тиімділігінің жоғарылауы басқару аппараттың және ұсынылып отырған зерттеу нарық реформасының тиімділігі жоспарлау потенциалының көзқарасын көрсетуі, сонымен қатар барынша нақты жоспарларының мәселелерінің шешімдеріне мүмкіндік береді.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан және пайданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Пайдаланылған әдебиеттер :

Бусыгин А.В. Предпринимательство.М.,ЮНИТИ,2002.
Окаев К.О.Предпринимательство в Республике Казахстан. Алматы: –Экономика, 2003.
Горфинкель Е.В. Основы предпринимательства.М., Вестник,2007.
Дүйсенбаев К.Ш. Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау.Алматы:Экономика , 2008.
Лапуста В.Л. Предпринимательство.М., Инфра, 2010.
Мамыров Н.К., Смагулова Н.Т. Основы предпринимательства. Алматы:Экономика,2001.
Радостовец В.К. Финансовый и управленческий учет на предприятии.Алматы : НАК « Центраудит »,2009.
Геммерлинг Г.А. Ваше дело: практический курс предпринимательства.М., Бином,1997.
Глушенко Е.В. Основы предпринимательства .М.,Вестник ,2008.
Основы предпринимательского дела . / Под редакцией Осипова М.Ю.М.,ВЕК, 2010.
“ Егемен Қазақстан ” , Тәуекелділік және жетістік. 2012.
Бисенғазиев Н.Қ. Кәсіпкерлік негіздері .Алматы: Экономика, 2008.
Кондраков Н.П. Бухгалтерский учет, анализ хозяйственной деятельности и аудит. –М.: Перспектива,2008.
Баканов М.И., Шеремет А.Д. Теория анализа хозяйственной деятельности .–2-е издание .М.: Финансы и статистика, 2008.
Мейіржанов М.Р. Кәсіпорын экономикасы. Алматы : Экономика, 2009.
Радостовец В.В. Заңды тұлғаның банкрот болуы және соған байланысты рәсімдер. // Бух – бюллетень // – 2005. –№35.
Мұқашев Ғ. Сауықтыру шарасы – өміршеңдікке бастайды. Банроттық іс – тәжірибе. // Қаржы– қаражат// . 2008.–№ 35.
Шаяхметова К.О. Банктік тәуекелдер. Алматы.:Қазақ Университеті,2008 жыл
Курсабаева А.Т. Вопросы управления финансовыми рисками.\Вестник КазНУ 2009\2
8. Недужий А. Основные виды рисков на рынке ценных бумаг и способы их устранения.\РЦБК 2009\2
9. Редхед К.Хьюс. Управление финансовыми рисками, Москва, Инфра-М,2010
10. Хандруев А.А. Управление риском банков \ Деньги и кредит. 2010г. \7