Шығындар есебі және аудиті

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе:

Кіріспе: I шығындар есебінің теориялық негіздері

4: 7

Кіріспе: 1. 1 Шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайында бухгалтерлік есеп жүргізуді ұйымдастырудың мақсаты мен мәні.

4: 7

Кіріспе: 1. 2 Кәсіпорындағы шығындар құрылымын ұйымдастыру мен басқарудың мәні және жіктелімі

4: 15

Кіріспе: 1. 3 Шығындардың есепте көрініс табуы және қаржылық нәтижені анықтау

4: 19

Кіріспе:

Кіріспе: II «№ 59 мектеп-лицей» мемлекеттік кәсіпорынының шығындар есебінің жағдайы

4: 25

Кіріспе: 2. 1 Кәсіпорынның ұйымдастыру-экономикалық сипаттамасы

4: 25

Кіріспе: 2. 2 «№ 59 мектеп-лицей» мемлекеттік кәсіпорынының өткізу бойынша және әкімшілік шығыстарының есебі.

4: 31

Кіріспе: 2. 3 Бақылау және реттеу үшін жасалған шығындар жіктемесі

4: 45

Кіріспе: III ӘКІМШІЛІК ШЫҒЫСТАР АУДИТІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ТАЛДАМАСЫ

4: 49

Кіріспе: 3. 1 Әкімшілік қызметкерлер еңбекақысын төлеу бойынша есеп айырысудың аудиті

4: 49

Кіріспе: 3. 2 «№ 59 мектеп-лицей» мемлекеттік кәсіпорынының жалпы және әкімшілік шығыстарын бақылау және талдау.

4: 54

Кіріспе:

Кіріспе: Қорытынды

4: 59

Кіріспе: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ

4: 62

Кіріспе:

Кіріспе: Қосымшалар

4: 64

КІРІСПЕ

Қалыптасқан жағдайды ескере отырып, ұзақ мерзімді жеті басымдықтардың бірі ретінде шетел инвестициялары мен ішкі жинақтардың жоғары деңгейімен ашық нарықтық экономикаға негізделетін экономикалық өсу анықталды.

Тұрақты экономикалық өсу қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізуге, өндірістің диверсификациясын қамтамасыз етуге, инвесторларды неғұрлым маңызды салаларға белсенді тартуға, бизнестің басты салаларында іскерлік белсенділікті артттыруға, белсенді индустриалды саясатқа кірісуге, шаруашылықтану мен басқарудың макро - дан микродеңгейіне мойын бұруға көмектеседі. [1]

Экономиканы басқаруды жетілдіру, нарықтық қарым-қатынастардың аяғынан тұруы, меншіктің әртүрлі нысандарын қолдану, шетелдік серіктестердің қатысуымен кәсіпорындар құру, Халықаралық бухгалтерлік стандарттарға бағдарлану есеп пен аудиттің ролі мен маңызының одан әрі артуын болжайды.

Бұл ақпаратты кәсіпорынды басқару мақсатында ең үлкен әсерлілікпен пайдалану үшін, есептің озық әдістерін, шетелдің оң тәжірибесін, бухгалтерлік есептің Халықаралық стандарттарын пайдалануға, есептеу техникасын кеңінен қолдануға бағдарланған, бухгалтерлік есепті ұйымдастыру жүйесі қажет болды.

Халық шаруашылығының барлық салаларында және меншік иелерінің барлық түрлерінде жүргізілетін бухгалтерлік есеп пен аудитті қайта құру, оның маңызы мен әдістерін субъектінің ерекшеліктеріне сай халықаралық бухгалтерлік есеп стандартының талабына сәйкес жүргізу керек.

Өзектілігі бухгалтерлік есепте үлкен және маңызды бөлімдерінің бірі кезең шығындарының есебі және аудиті болып табылады. Кезең шығындарының негізінде кәсіпорынның қаржылық нәтижесін және төлем қабілеттілігі мен тиімділігін анықтай аламыз.

Кезең шығындары кәсіпорыннның пайда табу мақсатында қызметін жүзеге асыру үшін белгілі бір қажылар мен ресурстарды жұмсау болып табылады. Кезең шығындары - бұл кәсіпорынның ресурстарын жұмсау негізіндегі пайда табуы болып табылады.

Біреудің екінші тұлғаның алдындағы қарызын растау үшін бір сөзі немесе қарыздық қолхаты жеткілікті болатын уақыт әлдеқашан өтіп кетті.

Біздің заманымызда кәсіпорынның шаруашылық қызметінің есебін лайықты жүргізуді қамтамасыз ету үшін бухгалтерлік есеп жүйесін құру керек. Жабдықтаушылармен, салық органдарымен, қызметкерлермен, басқа кредиторлармен есеп айырысулар бойынша міндеттемелерді уақтылы орындаудан қатысушылар арасындағы одан арғы қарым-қатынас байланысты болатындықтан, есеп айырысу қарым-қатынастарын дұрыс ұйымдастыру экономикалық байланыстардың жетілдірілуіне, келісімдік және есеп айырысу тәртібін жақсартуға әкеледі.

Міндеттемелер бойынша есеп айырысулардың күйін бақылау шығындардың азаюына, айналым құралдарының айналымдылығының күшеюіне әкеледі, бұл кәсіпорынның қаржылық жағдайына жақсы әсер етеді.

Әрбір ұйым үшін өзінің есептілігін аудитордың қорытындысымен бекіту маңызды. Бұнымен қоса есептіліктің ықтимал пайдаланушылары - құрылтайшылар, инвесторлар, кредиторлар, банктер, сондай-ақ жабдықтаушылар тарапынан өздеріне деген сенімді арттырады.

Ал бұндай сенімнің кәсіпорын үшін үлкен маңызы бар, өйткені оның дамуы мен келісімдік қарым-қатынастарының беріктігі осыған байланысты.

Көріп тұрғандай бүгінгі күнде өзекті және маңыздысы кәсіпорындағы кезеңдік шығындарының есебі және олардың аудиті болып табылады, өйткені қате есептеу мен кезеңдік шығындарды дер кезінде есепке алмау шаруашылық қызметтің ырғақтылығын бұзады, көп жағдайларда қаржылық жоғалтуларға және орнатылған кәсіпорын байланыстардың бұзылуына әкелетін шығыстар туындайды.

Сондықтан дипломдық жұмысымның негізгі зерттеу мақсаты кәсіпорындағы кезеңдік шығындарының есебі мен аудитін, яғни кәсіпорынның шығындарын зерттеу болып табылады.

Бұл мақсатқа қарай келесі тапсырмаларды шешу керек:

кезеңдік шығындарын есептеу мен есепке алыну дұрыстығын тексеру;
кезеңдік шығындарының құжаттар бойынша есебінің дұрыстығын тексеру;
басқадай шығындар есебінің дұрыстығын тексеру;
кредиторлық берешекті өтеудің тексеру;
кәсіпорынның кезеңдік шығындарының аудиті;
есептегі кемшіліктерді анықтау және оларды жою үшін шаралар қолдану.

Дипломдық жұмысымның зерттеу объектісі «№ 59 мектеп-лицей» мемлекеттік кәсіпорыны болып табылады, оның негізгі қызмет түрі - заңды және жеке тұлғаларға қызмет көрсету.

Зерттеудің ақпараттық базасы ретінде Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің, Статистика агенттігінің ақпараттық мәліметтері, Қазақстан Республикасының заңдық және нормативтік құжаттары, отандық және шетел экономист-ғалымдардың еңбектері, кәсіпорынның нақты мәліметтері және басқа да көздер пайдаланылды.

Тақырыптың ғылыми зерттелуі. Кәсіпорынның шығындар есебін жүргізу тәртібінің әдістемелік сұрақтары отандық авторлардың жұмыстарында көрініс тапты: Дюсембаев, К. К. Кеулімжаев, М. С. В. К. Радостовец, С. С. Сатыбалдин, К. Ш. Ержанов, Ф. С. Сейдахметова, Ж. С. Толпаков, Ф. С. Кокенова, Ә. Ә Әбдіманапов А. А. Галымжанов, К. Т. Тайғашинова және тағы басқалар.

Зерттеу нәтижелерінің ғылыми жаңалылығы. Шет елдік, ТМД, және отандық ғылымдардың еңбектерін зерттеу нәтижесінде шығындар ұғымынның анықтамасын толықтыру; шығындар қозғалысының есебін қарастыру арқылы есеп регистрлеріне ұсыныс беру; шығындардың бағалануы мен қайта бағалануын зерттеу арқылы ұйымдарға бағалаудың тиімді тәсілдерін ұсыну болып табылады.

Дипломдық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы. Кәсіпорынның шығындарының есебі және аудиті жайлы берілген ұсыныстарды кәсіпорынның басқару шаруашылығында қолдануға ұсыну табылады

Дипломдық жұмысты жазу үшін әдістемелік негіздер болды:

Қазақстан Республикасының “Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы” Заңы,
Қазақстан Республикасының нормативтік -құқықтық актілері,
Қазақстан Республикасының “Салықтар мен бюджетке басқа да міндетті төлемдер туралы” Заң,
Халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттары,
Қазақстан Республикасының Типтік шоттар жоспары,

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі - «№ 59 мектеп-лицей» мемлекеттік кәсіпорыны.

Жұмысты жазу кезінде қаржылық талдаудың келесі әдістері қолданылды:

- алдыңғы кезеңмен салыстырғанда бухгалтерлік есептіліктің әртүрлі баптарының абсолютті және салыстырмалы ауытқуларын анықтауға мүмкіндік беретін көлденең (уақыттық) талдау,

- тұтас баланс немесе оның бөлімдері бойынша қорытынды көрсеткішке жеке баптардың салыстырмалы салмағын анықтауға мүмкіндік беретін тігінен (құрылымдық) талдау,

- негізгі жыл деңгейінен көрсеткіштердің салыстырмалы ауытқуларын есептеуге сүйенетін, тренділік талдау,

- процестерді өлшеуге және тиісті қорытындылар жасауға мүмкіндік беретін салыстырмалы (кеңістіктік) талдау,

- факторлық талдау - зерттеудің детерминацияланған немесе стохастикалық тәсілдерінің көмегімен нәтижелік көрсеткішке жеке факторлардың әсер етуін талдау.

1 ШЫҒЫНДАР ЕСЕБІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Шаруашылық жүргізудің қазіргі жағдайында бухгалтерлік есеп

жүргізуді ұйымдастырудың мақсаты мен мәні.

Бухгалтерлік есеп ақпараттарын сыртқы пайдаланушылар мен ұйымдарды басқарушылардың талабын қанағаттандыру үшін бухгалтерлік есеп жүйесі дұрыс болу керек.

Ұйымдастыру деп- есеп жүргізудің жағдайын, мұның құрамдас элементтерін, есеп кезеңдерін (бастапқы құжаттан бастап, бухгалтерлік қорытынды есепті тапсыру мен құжаттарды мұрағатқа дейінгі аралық) арнайы тәртіпке сай қатаңсақтау, бухгалтерлік есеп жүргізудің түрлерін, жүргізу, есептеу техникаларын тиімді пайдалануды айтады. Сондай-ақ, бухгалтерлік есепке тән ережелер мен нұсқауларды, нормативтік заң актілерін қатаң сақтау қажет.

Ұйымдардағы бухгалтерлік есеп жүйесін ұйымдастырудың негізі, біздің елімізде қабылданған 27 ақпан 2007 жылғы № 234 «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» Заңда қаралған. Бұл заңның мазмұны бухгалтерлік есеп жүйесін ұйымдастырудың тәртібі, бухгалтерлік есеп жүргізудің тиімді әдістерін қолдану, қорытынды есеп жасап, мұны жариялау және бухгалтерлік есеп ақпараттарын анық және сенімді жасау жөнінде тиянақты ұғым береді. [2; 79 б]

Бухгалтерлік есеп жүйесін дұрыс ұйымдастыру жөніндегі жалпы бағыт, ұйымдар ішінде ұстанған жекелеген есеп объектілерін жүргізу жөніндегі бағытпен ұштасқан жағдайда бухгалтерлік есеп ұйымдастыру жағынан орнықты болады.

Ұйымдардың технологиялық ерекшеліктері мен ұжымдық түрлерінің ерекшеліктеріне қарай бухгалтерлік есеп әрбір ұйымдардың өз ішінде ұйымдастырылады. Өнімдер өндірудің өндірістік негізгі ерекшеліктері бухгалтерлік есеп жүйесін ұйымдастырудың басты бағыты болып табылады. Өндірістік ерекшелік, негізінен еңбек ақы есептеу мен төлеу, өндірілген өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау мен өндірістік шығындарды жұмсау, дайын өнімдерді сату, әріптестермен аралық қатынастарға түсу, есеп айырысу, т. б. есеп объектілері бойынша қалыптасады. [3; 79 б]

Есеп үрдісін тұрақты түрде ары қарай жетілдіру бухгалтерлік қызмет атқарушылар еңбегін ғылыми және алдынғы қатарлы тәжірибе негізінде ұйымдастыру, бухгалтерлік есеп жүргізу шығындарын барынша азайтып отыру бағытымен тығыз байланысты. Бухгалтерлік есеп жүйесі мен талдау жүргізу үрдісіне экономика-математикалық әдістері, әртүрлі модельдерді, мақсатты бағдарламалық принциптерді, сондай-ақ еңбекті ғылыми тұрғыда ұйымдастырудың тиімді жолдарын енгізудің рөлі зор.

Бухгалтерлік есеп ақпараттарын қалыптастыру мен жүргізу кезеңдерінде арнайы қабылданып, экономикалық өмірге енген ережелер мен әдістер сақталуы керек. Ұйымдарда нақтылы орын алған шаруашылық операциялары түгелімен үздіксіз жүргізіліп, өзара байланыстылығы регистрлар жүйесіне түсетін бастапқы құжаттар жасау арнайы ережелер мен әдістерге сай орындалады. Сондықтан, бухгалтерлік есеп бастапқы құжаттарға тәуелді.

Бастапқы құжаттарға жазылған мәліметтер бастапқы шаруашылық фактілерін іске асыру жөніндегі қадылданған шешімді көрсетеді. [4; 119 б]

Бухгалтерлік есепке алынатын барлық құжаттар ұйымдардың бухгалтериясына өз уақытында тапсырылады Бухгалтерияға атпсырылған құжаттардың заңдылығы тексеріліп, мұндағы мәліметтер мен сандық өлшемдер бағаланып, шашыранды құжаттар өздерінің маңызы мен атқарған міндеттеріне қарай топтастырылады.

Есеп мәліметтерін сапалы дәрежеде топтастыру, жетілдірілген әдістер мен амалдарды ұтымды қолдану, есеп регистірін ситетикалық және аналитикалық шоттар жүйесімен тығыз байланыстыру жөніндегі нәтижелі жұмыстарды дер кезінде ұйымдастырудың маңызы зор.

Есеп жүйесіндегі мәліметтерді жинақтап, бір жүйеге келтіріп, ситетикалық және аналитикалық шоттар талабына сай байланыстырып, арнайы жасалған есеп регистрлеріне түсіріп, бұлардың негізінде қорытынды есеп жасап отыру - бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың негізгі мақсатына жатады.

Еліміздегі бухгалтерлік есеп жүйесінің халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарына сай жүргізілуіне байланысты, бухгалтерлік есеп жұмысының маңызы мен сипаты өзгеріске түседі.

Бухгалтерлік есеп объектілерінеің көпшілігі өзгеріске түсіп, негізгі құралдар мен күрделі қаржы игеру, жарғылық капитал, арнайы қорлар, пайда мен шеккен зиян т. б. есебін жүргізудің әдістемелік жолдары халықаралық стандарттарға сай есепке алынатын болды. Бухгалтерлік қорытынды есеп жасаудың құрамы мен маңызы, тапсыру мерзімі, мұның өзінің қашан және кімге тапсырылатындығы жөніндегі өзгерістер халықаралық тәжірибеге сәйкестендіріліп, қорытынды есеп ақпараттарын сыртқы пайдаланушылар үшін мүмкіндік туғызылды. [5; 87 б]

Қолмен атқарылатын көптеген есеп жұмыстарының көлемі азайып, комьпютерлік жүйемен атқарылатын болды. Сонымен қатар бухгалтерлік есеп ақпараттарын пайдаланушылар саны көбейіп, есептің сапалы жасалуымен қатар есеп принциптерін қатаң сақтау жөніндегі әдістер мен амалдыр кеңінен қолденылып келеді.

Мұның барлығында сапалы даярланған іс-тәжірибеден өткен кәсіби бухгалтерлер атқаратындығын, сондай-ақ бухгалтерлік қызмет атқарушы мамандар бухгалтерлік есеп үйымдастыруды жетілдірудің жолдарын белгілеуді, бақылау мен тексеруді, талдау мен шешім қабылдауды мақсат тұтатындығы белгілі болды.

Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру мен жетілдірудің түпкі мақсаты - қандай да ұғымдар болмасын, бұлардың таза пайдамен жұмыс істеуін қамтамасыз ету мен нарықтық қатынастар жөніндегі экономикалық заңдылықтарды сақтау болып табылады.

Осы жоғарыда қойылған үлкен жәрежедегі бухгалтерлік есепке тән ұйымдастырушылық үрдісті жетілдіру үшін төмендегідей кезеңді жұмыстар атқарылуы керек:

Бухгалтерлік есеп қызметін құқықтық тұрғыдан жетілдіру мен нормативтік заң актілерін кеңінен қолдану ;
Бухгалтерлік есеп пен қорытынды есеп жөніндегі қабылданған бухгалтерлік есеп стандарттарын жетілдіріп, жаңадан жасалатын отандық бухгалтерлік есеп стандарттарын қалыптастыру. Осыған байланысты әдістемелік нұсқаулар мен ережелер сондай-ақжетілдірілген еспе принциптерін бухгалтерлік есеп жүргізу тәжірибесінде сақтау;
Қаржылық және басқарушы (өндірістік) есеп өрісін ажыратып, жалпы бухгалтерлік есеп жүйесін жетілдірудің әрбір ұйымдарға тән ұйымдастыру бағытын белгілеу;
Бухгалтерлік есеп жүйесін ұйымдастырудың тиімді бағытын пайымдап, мұның өзін менеджмент және маркетенг жөніндегі қабылданатын үйлесімді жолдармен сәйкестендіруді белгілей отырып, экономикалық талдау жұмысының бағытын негіздеу;
Есеп пен есептеу жұмыстарын автоматтандыру мен компьютерлік технологияны кеңінен пайдаланып, ақпараттар ағынын шапшаңдату және апйдаланушылар талабын қанағаттандыру;
Ұйымдардағы бухгалтерлік қызмет атқарушыларды кәсіби даярлау мен қайта даярлау, бұлардың кәсіби білімін жылдан жылға жетілдіріп отыру.

Ендігі жерде осы жоғарыда айтылған бухгалтерлік есеп жұмысын ары қарай жетілдіруге байланысты қойылған талаптардың маңызына тоқталайық.

Елімізде қабылданған және мұның мазмұны іске асырылып келе жатқан бухгалтерлік есеп жөніндегі заң бухгалтерлік есеп жүйесінің заңдылығын негіздеп, бухгалтерлік есеп жүргізудің бағытын, есеп берудің жағдайын, есеп үрдісін ұйымдастырудың негізі болып саналатындығын білген жөн. [6; 116 б]

Кімде-кім болмасын есеп-қисап жұмысымен айналысатын тұлғалар бухгалтерлік есеп жөніндегі заңдар мен нормативтік актілерді күнделікті басшылыққа алып отыруы керек. Сонымен қатар шаруашылық субъектілерінің топтарға бөлінуі, бұлардың жіктелуі, меншіктің түрлері, акцонерлік қоғам түрлері жөніндегі тиісті заң актілерінің қойған талаптарын бухгалтерлік есеп жөніндегі заңмен байланыстыра білуі қажет.

Бұл айтылғандарға қосымша: халықаралық қаржылық есеп стандарттары халықаралық деңгейде қабылданған негізгі әдістер мен есеп жүргізудің бағыттары жөніндегі жинақталған құжат болып табылатындығын білген жөн. Бухгалтерлік есеп стандарттарына қойылған талаптар, оның маңызы мен мәні, қажетті тауарлар мен есеп стандарттарына тән сееп жүргізу объектілері ҚР -да орталықтандырылған әдістемелерге сәйкес жүргізіледі.

Бухгалтерлік есепке тән нұсқаулар мен ережелер бухгалтерлік есеп объектілерінің жекелеген учаскелеріне қолданылады. Көпшілік жағдайда ережелер мен нұсқаулар ұсыныс ретінде қабылданып, есеп объектілерінің жекелеген түрлері өрісісінде қолданылады.

Ұйымдарда атқарылатын шаруашылық қызметтер мен технологиялық ерекшеліктерге сай, ұйымдар өздеріне тән және ыңғайлы болап танылған есеп саясатын қабыллдайтындығына байланысты ішкі ережелер мен нұсқаулар енгізуіне болады. Сапалы түрде жасалған ұйымдардың есеп саясаты бухгалтерлік есеп жүргізу жолдарын оңтайлы бағыта ұйымдастыруға негіз бола алатындығын есте сақтаған жөн.

Ішкі ережелер-нұсқаулар жекелеген шаруашылық операцияларына тікелей байланысты болады.

Нарықтық қатынастар жүйесінің заңдылығы мен коммерциялық құпияның сақталуына байланысты көптеген есеп көрсеткіштері шектеулі түрде жариялана бастады. Мұндай жағдайлардағы бухгалтерлік есеп жүргізуді ұйымдық тұрғыдан қараған кезде ескерген жөн. Нарықтық қатынастар заңдылығына тән әрбір өнім өндіріп, қызмет көрсетуші ұйымдар базарлы сауданың жеңімпазы болғысы келетіні рас.

Сондықтан ұйымдар тұрақты сатып алушыларды іздеп, Бұлардың төлем өтеушілік қабілеті мен беделі және атағын зерттейді. Осыған орай әрбір тауар өндірушілер өз еліміздегі және шетелдік сатып алушылар мен қалықтар тобын зерттеп, сату нәтижесінің қаржылық тиімділігін мақсат тұтады. Сапалы тауарлар өндірудің, бұларды саудағы салудың тиімді жолдарын табу жөніндегі практикалық стратегиялық шешімдер қабылдау тұрғысында бухгалтерлік ақпараттар мен маркетингтік зерттулер арасында тығыз байланыс орнауы керек. Бухгалтерлік есеп мәліметтерін кеңінен пайдаланып, соның негізінде нәтижелі талдау жұмысын ұйвысмдастыру, экономикалық шешім қабылдау бухгалтерлік есептің соңғы кезеңіне жатады.

Бухгалтерлердің жұмыс орнын автоматтандырудың болашағы зор. Сондықтан ұйымдар осы заманғы өлшеу мен есеп аспаптарын ақпараттарды тіркеуді және оларды механикаландыру мен автоматтандыру құралдарын кеңінен пайдаланып, интернеттік жүйеге енуді мақсат тұтуы керек. Осы айтылғандарды іске асыру үшін әрбір ұйымдарда бухгалтерлік есеп мәліметтерін автоматтандыру мен өңдеу жөнінде арнайы бағдарлама жасау қажеттігі туындайды. [6; 84 б]

Бухгалтерлік есеп мамандарының кәсіби тұрғыда аса жоғары деңгейде болуы, бұлардың ұйымдастырушылық қабілетінің ерекшелігі, саналы түрде ешшім қабылдап, кәсіпорынның қаржылық жағдайын жақсарту үшін аянбай еңбек етуі- нарықтық экономиканың қозғаушы күшінің негізіне жатады.

Ұйымдарда тағайындалған бухгалтерлер өздеріне тапсырылған міндетті жұмыстар атқарып, есеп объектілеріне тән бастапқы құжаттардан туындайтын ақпараттарды жинақтап, қойылған тәртіпке сай қорытынды есеп жасап, мұның өзін тиісті органдарға тапсырады. Бухгалтерлік есеп жұмысын ұйымдастыру жауапкершілігі ұйым басшысының құзырында болады. [7; 98 б]

Ұйым басшысы есеп жұмысының дұрыс жүргізілуін, барлық бөлімшелер мен мұндағы есеп жұмысын атқарушы қызметкерлерге, бастапқы құжаттар жасаушы жауапты тұлғаларға жақсы жағдай туғызуы керек.

Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру ұйымдар бухгалтериясында іске асырылады. Ұйымның бас бухгалтеріне өз уақытында және сенімді есеп жүргізу, тауарлы-материалды құндылықтардың тиімді жұмсалуы, қаржы ресустарын қалыптастыру, экономикалық және қаржылық талдауды өз мәнінде жүргізу, болашақтағы жағдай үшін ұсыныс енгізу т. б. экономикалық-қаржылық мәселелерді ұйымдастыру тапсырылады.

Бухгалтерияда атқарылатын жұмыстардың өрісі немесе ұйымның бухгалтерлік аппараты өндірістік бөлімшелер, цехтар мен басқармалар және есеп беруге міндатті адамдармен тығыз байланыста болуы керек. Нарықтық экономикалық қатынастар бағытын жетілдіру мақсатына сай ұйымның бухгалтериясында қызмет атқарушы бухгалтерлер сыртқы қаржы салымшы инвесторлар мен несиелендірушілер, қарыз беруші басқа да ұйымдар, салық органы мен қөаржылық басқармалар т. с. с. ұйымдар мен тығыз байланыс құруы қажет. [8; 135 б]

Барлық бөлімшелерден, жауапты адамдардан, сыртқы тұлғалардан т. б. түскен құжаттар, қорытынды мәліметтер, сондай-ақ жоспарлы және сметалық нормативтік материлдар ұйымның бухгалтериясында өңделіп, белгілі нысандарға сай топтастырылып, сапалы деңгейде ақпараттық жүйе қалыптастырудың негізін қалыптастырады. Сапалы жасалған ақпарат көрсеткіштерін терең талдау, жүйелі түрде тексеру, шаруашылық үрдісіне баға беру, орын алған фактілер тиімділігін анықтау арқылы ұйымның қаржылық жағдайы мен шаруашылық қызметі жөнінде арнайы шешімдер қабылданады.

Бухгалтерлік есеп аппаратының айрықша атқаратын міндетінің ең негізгісі - тексеру мен бақылау міндетін орындау болып табылады. Бухгалтерия аппараты орындайтын тексеру жұмысы алдын-ала, ағымдағы және келесі тексеру болып үшке бөлінеді.

Алдан-ала тексеру деп- мүмкін болатын шаруашылық операцияларының орындалуына дейінгі жүргізілетін тексеруді айтады. Алдын-ала тексеру жұмысы ақша қаражаттарын кіріске алып, бұларды жұмсау, тауарлы-материалды құндылықтар қозғалысы, қаржылық қорытынды нәтижесі, несие алу мен жұмсау, т. б. шаруашылық операцияларының барлығы да ұйым басшысының және бас бухгалтредің қойған қолы мен бекітіліп расталады. Сондықтан, ұйымның бас бухгалтері немесе басқада өкілеттілігі бар жауапты адамдар бастапқы құжаттарға жазылған мәліметтердің заңдылығы мен тиімділігін, дұрыстығын алдын ала мұқият тексеруге міндетті. [17; 98 б]

Ағымдағы тексеру деп - шаруашылық операциялары орындалған сәтте немесе оның артынан іле - шала жүргізілетін тексеруді айтады. Шаруашылық операциялары тіркелген құжаттардағы мәліметтер заңдылық пен тиімділік жағынан тексеріліп, мұндағы қолданылған арифметикалық есептеулер мен бағалау амалдарының дұрыс қолданылғандығы қадағаланады. Құжаттар ағымдағы тексеруден өткен соң, ондағы мәліметтер бухгалтерлік есеп регистрларына жинақталып жазылады.

Келесі тексеру деп - шаруашылық операцияларының орындалған сәтінен бастап белгілі бір уақыт өткеннен кейінгі жүргізілетін тексеруді айтады. Келесі тексеру есепті кезеңге сай жүргізледі. Тексерудің бұл түрі ұйымның және осы ұйым құрамындағы бөлімшелер мен қаржы-шаруашылық қызметі өрісінде жүргізіледі. Қажет болған жағдайда кейбір есеп объектілері бойынша орын алған шаруашылық операцияларының маңызын он күндік, айлық, тоқсандық, т. с. с. кезеңдер бойынша да тексеріледі.

Ұйымдардағы есеп пен тексеру жұмысын осы ұйым құрамында құрылған бухгалтерия, мұндағы бухгалтерлер атқарады. Бухгалтерия аппараты ұйым басшысына бағынышты болып, ұйымның атқаратын жұмыстарының көлеміне қарай міндетті қызметтератқарушы бухгалтерлер тағайындалады. Бухгалтерия жұмысын тиімді қалыптастыру үшін бухгалтерия аппаратын, мұндағы бөлімдерді дұрыс қарап, есеп қызметкерлерін, бұлердың білімі мен тәжірибесіне қарай орналастырудың маңызы зор.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.