Халықты әлеуметтік қорғау

1. Жұмыспен қамту саласын реттеу
2. Еңбек қатынастарын реттеу
3. Әлеуметтiк қамсыздандырудың барабарлығын қамтамасыз ету
4. Халықты әлеуметтiк қолдау жүйесiн жетiлдiру

Рыноктық экономикасы дамыған елдердің тәжірибесіне орай әлеуметтік қорғау жүйесін қаржымен қамтамасыз ету мемлекеттік, мемлекеттік емес құрылымдардың, қоғамдық бірлестіктердің көп жақты қаржылық жауаптылығының негізінде құрылады.
Мемлекеттің әлеуметтік қорғау жүйесінің тиімділігі қаржыландыру нысандарының үйлесімділігінде және олардың экономикалық жағдайларға және қоғамда қалыптасқан құндылықтарға сай келуінде болып табылады. Халықты әлеуметтік қорғау үдерісіндегі бөлу және қайта бөлу ақшалай нысанда салықтар, жарналар, төлемдер, әлеуметтік қызметтерді қаржыландыру арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтік қорғауды қаржымен қамтамасыз ету бөлгіштік сипаты бар ақшалай қатынастар жиынтығы ретінде қарастырылуы қажет.
Салықтар және арнаулы жарналар арқылы әлеуметтік қамсыздандыруға, азаматтарды әлеуметтік сақтандыруға және әлеуметтік көмек көрсетуге бағытталған орталықтандырылған және орталықтандырылмаған қаржы ресурстары қалыптасады.
Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің әлеуметтік-экономикалық тиімділігі, халықты әлеуметтік қорғауға арналған инвестициялық жобалардың бюджеттік тиімділігі, халыққа әлеуметтік бағыттағы қызмет көрсетудің толықтылығын бағалауды есептеудің әдістемесі анықталды.
Нақты мұқтаждық қағидатын негізге ала отырып, халықты әлеуметтік қорғау жүйесін қаржымен қамтамасыз етуде әдіснама негізіне мыналарды кіріктірген дұрыс:
- субсидиялық қағидат, азаматтың өз табысы және мемлекеттен берілетін жәрдемақы қалыпты өмір сүруге жағдай жасайды.
- біріздендірілу қағидаты, жәрдемақы алушыларға арнайы шот ашу және әлеуметтік трансферттің дер кезінде түсуін қамтамасыз ету.
Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің тиімділігі ең төменгі кепілдендірілген әлеуметтік төлемақылардың көлемін біріншіден, ең төменгі күнкөріс деңгейінің көлемімен; екіншіден, орташа айлық жалақымен; үшіншіден халықты табысына қарай бөлудегі медиандық мезеттердің 50 пайыздық көлемімен салыстыру арқылы талдау жүргізілді.
Ішкі жалпы өнім мен нақты тұтыну деңгейінің арасында түзу сызықты байланыс бар, корреляциялық қатынас 0,9105-ке тең болып отыр. Корреляциялық қатынастың мәні неғұрлым жақын болса, соғұрлым ІЖӨ мен нақты тұтыну деңгейінің арасында түзу сызықты тығыз байланыс болады. Нақты тұтыну деңгейінің 91 пайызы ішкі жалпы өнімнің өсуінің әсеріне тең.
Ең төменгі жалақы мен орташа айлық жалақының ара қатынасы 2006 жылы 22/78 болды. Жалақының ІЖӨ-дегі үлес салмағы- 16%.
Керісінше, инфляция мен орташа зейнетақының ара қатынасы әлсіз байланысқа ие, демек, зейнетақы көлемін есептеу барысында инфляцияның өсуін есепке алмау зейнеткерлердің өмір деңгейінің құлдырауына алып келеді.
Инфляция мен ең төменгі жалақының ара қатынасының, байланыс тығыздығының әлсіздігін бақылауға болады, бұл көрсеткіш 0,1588-ге тең болып отыр.
Көрсеткіштердің арасындағы байланыс неғұрлым тығыз болған сайын, байланыстың нысанын көрсететін тікелей сызықтың қасында нүктелер соғұрлым жиі шоғырланады.

1. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгiнiң 2011-2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспары

2. Экономиканы мемлекеттік реттеудің өзекті мәселелері; Ж. О. Ихданов, Ә. О. Орманбеков; Алматы, Экономика 2006

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспары
1. Жұмыспен қамту саласын реттеу
2. Еңбек қатынастарын реттеу
3. Әлеуметтiк қамсыздандырудың барабарлығын қамтамасыз ету
4. Халықты әлеуметтiк қолдау жүйесiн жетiлдiру

Кіріспе

Рыноктық экономикасы дамыған елдердің тәжірибесіне орай әлеуметтік қорғау жүйесін қаржымен қамтамасыз ету мемлекеттік, мемлекеттік емес құрылымдардың, қоғамдық бірлестіктердің көп жақты қаржылық жауаптылығының негізінде құрылады.
Мемлекеттің әлеуметтік қорғау жүйесінің тиімділігі қаржыландыру нысандарының үйлесімділігінде және олардың экономикалық жағдайларға және қоғамда қалыптасқан құндылықтарға сай келуінде болып табылады. Халықты әлеуметтік қорғау үдерісіндегі бөлу және қайта бөлу ақшалай нысанда салықтар, жарналар, төлемдер, әлеуметтік қызметтерді қаржыландыру арқылы жүзеге асырылады. Әлеуметтік қорғауды қаржымен қамтамасыз ету бөлгіштік сипаты бар ақшалай қатынастар жиынтығы ретінде қарастырылуы қажет.
Салықтар және арнаулы жарналар арқылы әлеуметтік қамсыздандыруға, азаматтарды әлеуметтік сақтандыруға және әлеуметтік көмек көрсетуге бағытталған орталықтандырылған және орталықтандырылмаған қаржы ресурстары қалыптасады.
Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің әлеуметтік-экономикалық тиімділігі, халықты әлеуметтік қорғауға арналған инвестициялық жобалардың бюджеттік тиімділігі, халыққа әлеуметтік бағыттағы қызмет көрсетудің толықтылығын бағалауды есептеудің әдістемесі анықталды.
Нақты мұқтаждық қағидатын негізге ала отырып, халықты әлеуметтік қорғау жүйесін қаржымен қамтамасыз етуде әдіснама негізіне мыналарды кіріктірген дұрыс:
- субсидиялық қағидат, азаматтың өз табысы және мемлекеттен берілетін жәрдемақы қалыпты өмір сүруге жағдай жасайды.
- біріздендірілу қағидаты, жәрдемақы алушыларға арнайы шот ашу және әлеуметтік трансферттің дер кезінде түсуін қамтамасыз ету.
Халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің тиімділігі ең төменгі кепілдендірілген әлеуметтік төлемақылардың көлемін біріншіден, ең төменгі күнкөріс деңгейінің көлемімен; екіншіден, орташа айлық жалақымен; үшіншіден халықты табысына қарай бөлудегі медиандық мезеттердің 50 пайыздық көлемімен салыстыру арқылы талдау жүргізілді.
Ішкі жалпы өнім мен нақты тұтыну деңгейінің арасында түзу сызықты байланыс бар, корреляциялық қатынас 0,9105-ке тең болып отыр. Корреляциялық қатынастың мәні неғұрлым жақын болса, соғұрлым ІЖӨ мен нақты тұтыну деңгейінің арасында түзу сызықты тығыз байланыс болады. Нақты тұтыну деңгейінің 91 пайызы ішкі жалпы өнімнің өсуінің әсеріне тең.
Ең төменгі жалақы мен орташа айлық жалақының ара қатынасы 2006 жылы 2278 болды. Жалақының ІЖӨ-дегі үлес салмағы- 16%.
Керісінше, инфляция мен орташа зейнетақының ара қатынасы әлсіз байланысқа ие, демек, зейнетақы көлемін есептеу барысында инфляцияның өсуін есепке алмау зейнеткерлердің өмір деңгейінің құлдырауына алып келеді.
Инфляция мен ең төменгі жалақының ара қатынасының, байланыс тығыздығының әлсіздігін бақылауға болады, бұл көрсеткіш 0,1588-ге тең болып отыр.
Көрсеткіштердің арасындағы байланыс неғұрлым тығыз болған сайын, байланыстың нысанын көрсететін тікелей сызықтың қасында нүктелер соғұрлым жиі шоғырланады.

Жұмыспен қамту саласын реттеу
Есептi кезеңде жұмыссыздық деңгейi мен құрылымы елде әлемдiк қаржы-экономикалық дағдарыстың әсерiмен қалыптасқан экономикалық жағдайға тiкелей тәуелдi болды.
Экономикалық өсу қарқынының төмендеуі (2008-2009 жж.), жекелеген кәсiпорындарда өндiрiстi жабу жәненемесе тоқтата тұру, өнiмге сұранымның азаюы еңбек нарығындағы сұраныстың азаюына және жұмыспен қамтылу деңгейiнiң уақытша төмендеуiне, жасырын жұмыссыздықтың пайда болуына және заңсыз жұмыспен қамтудың көбеюiне әкелдi.
Осындай жағдайда ең алдымен, жұмыссыздықтың өсуiнiң алдын алуға бағытталған арнайы дағдарысқа қарсы шараларды қабылдау қажеттiгi туындады.
Осындай мiндеттердi iске асыру үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi Жол картасы деп аталып кеткен Өңiрлiк жұмыспен қамту және кадрларды қайта даярлау стратегиясын әзiрледi. Жол картасы аясында халықты әлеуметтiк қолдаудың белсендi шаралары iске асырылды. Оның негiзiнде соңғы екi жылда 390,2 мың жаңа жұмыс орны құрылды, 148,7 мың жұмыссыз кейiннен жұмысқа орналастырумен даярлауға және қайта даярлауға жiберiлдi, 202,3 мың адам қоғамдық жұмыс орындарына жiберiлдi.
Оған қоса, халықтың нысаналы топтарының қатарынан 108,1 мың адам әлеуметтiк жұмыс орындарына орналастырылды, жастар тәжірибесін ұйымдастыруға 6,4 млрд. теңге жұмсалды, бұл 89,9 мың түлектi уақытша жұмыспен қамтамасыз етуге мүмкiндiк бердi.
Алдағы уақытта жастар тәжірибесін iске асыру Бизнестiң жол картасы 2020 бағдарламасы шегінде оның құрамдас бөлiгi ретiнде жүзеге асырылатын болады, бұл 51 мыңнан астам түлектiң алдағы 5 жылда бастапқы жұмыс тәжiрибесiн алуына және кейiннен жұмысқа орналасуына тиiмдi түрде жәрдемдесуге мүмкiндiк бередi.
Дағдарыс жағдайы әлеуметтiк ымырашылдықты ынталандырды. Бiр миллионнан астам жұмысшы жұмыс істейтін елдегi 8 мыңнан астам iрi және орта бизнес кәсiпорны жұмыс орындарын сақтау, қызметкерлердiң еңбек құқықтарын және кепiлдiктерiн қорғау бойынша меморандумдар жасады.
Ретсiз көшi-қон қауіпiн азайту, ұлттық еңбек нарығына қысымды төмендету және көшi-қонды даму мүддесiнде пайдалану үшiн:
2009 жылы шетелдiк жұмыс күшiн тарту квотасы (бұдан әрi - ШЖК) екi есеге қысқартылды. Тартылатын шетелдiк қызметкерлердiң саны 2008 жылғы 54 204 адамнан 30 988 адамға дейiн азайды; шетелдiк мамандарды тартуды реттеу мен бақылау және осымен байланысты инвесторлардың ерекше мiндеттемелерiн орындау бойынша қосымша шаралар қабылданды.
Қабылданған шаралардың нәтижесiнде жұмыссыздық деңгейi 2009 жылы 6,3% дейiн, ал 2010 жылғы 1 қарашадағы жағдай бойынша - 5,6% дейiн азайды.

Еңбек қатынастарын реттеу
Еңбек кодексiнiң негiзгi ережелерiн iске асыру шеңберiнде мыналарға ерекше назар аударылды:
заманауи еңбек стандарттарын енгiзу. Қазiргi уақытта алты салада: тау-кен-металлургия, машина жасау, көмiр, мұнай-газ, құрылыс және химия салаларында еңбекақы төлеудiң салалық арттырушы коэффициенттер бекiтiлдi және қолданылып келедi. Зиянды және өте зиянды өндiрiс салаларында еңбек қауiпсiздiгi мен еңбектi қорғаудың халықаралық стандарттарын енгiзу жүзеге асырылды (Кәсiби еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау менеджментi жүйесi. Талаптар (ҚР СТ 1348-2005); Еңбек қауiпсiздiгi стандарттарының жүйесi. Ұйымдағы еңбектi қорғауды басқару жүйесiне қойылатын жалпы талаптар (ҚР СТ 12.0.001-2005) және Ұйымдағы еңбектi қорғауды басқару жүйесiне қойылатын жалпы талаптар (ҚР МЕМСТ 12.0.230-2007), ХЕҮ-ЕҚБЖ 2001 ILO-OSH 2001 халықаралық стандарты, OHSAS 18001: 1999 Occupational Health and Safety Assessment Series. Requirements (MOD)); өндiрiстегi жарақаттану деңгейiн азайту.
Кәсiпорындарды аттестаттау жүйесi белсендi жүргiзiлуде. 2009 жылы еңбек жағдайлары бойынша шамамен 3 мың өндiрiстiк нысан аттестатталды. Еңбек (қызметтiк) мiндеттерiн атқару кезiнде қызметкердiң өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян үшiн жұмыс берушiнiң жауапкершiлiгiн сақтандыру кеңейтiлiп келедi. Қызметкерлердi еңбек (қызметтiк) мiндеттерiн атқару кезiндегi жазатайым оқиғалардан сақтандырумен қамту кеңейiп келедi.
2010 жылдың басынан бастап еңбек заңнамасы бұзылуының алдын алуға бағытталған тәуекелдi бағалау жүйесi (бұдан әрi - ТБЖ) енгiзiлдi.
Осы шаралардың нәтижесiнде өндiрiстiк жарақат деңгейi төмендедi. Жазатайым оқиғалардың жиiлiк коэффициентi 1000 жұмысшыға шаққанда 2009 жылы 2008 жылғы деңгейге қарағанда 13 %, ал 2001 жылға қарағанда шамамен 2 есеге төмендедi; бизнестiң әлеуметтiк жауапкершiлiгiн арттыру үшiн жағдай жасау. Сонғы жылдары әлеуметтiк сұхбатты дамытудың маңызды белестерi: 2010 - 2012 жылдарға арналған лайықты еңбек бағдарламасын iске асыру, Ұжымдық шарт жасаңыздар республикалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.