Қазақстан Республикасында нарық инфрақұрылымын дамыту
Жоспар
Кіріспе 2
1. Қазақстан Республикасының нарық инфрақұрылымының қалыптасуы 4
2. Қазақстан Республикасында нарық инфрақұрылымын дамыту 8
2.1. Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту 8
2.2. Бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын жетiлдiру 11
2.3. Көлік 15
2.4. Электр энергетикасы 14
2.5. Телекоммуникациялар 16
3. Қорытынды 19
4. Пайдаланған әдебиеттер 20
Кіріспе 2
1. Қазақстан Республикасының нарық инфрақұрылымының қалыптасуы 4
2. Қазақстан Республикасында нарық инфрақұрылымын дамыту 8
2.1. Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту 8
2.2. Бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын жетiлдiру 11
2.3. Көлік 15
2.4. Электр энергетикасы 14
2.5. Телекоммуникациялар 16
3. Қорытынды 19
4. Пайдаланған әдебиеттер 20
Кіріспе
Нарық инфрақұрылымының құрамын анықтау аз зерттелген және отандық экономикалық оқулықтарда ұсынылған мәселе болып табылады.
Көрсетілетін қызметтер сипатына байланысты көптеген экономистер нарық инфрақұрылымының құрамын әртүрлі тұрғыдан қарастырады. Бірақ оқулықтарда ұсынылған барлық көзқарастардың ішінен екеуіне ғана назар аудару керек:
- экономика салалары мен еңбек ету әрекетінің түріне байланысты;
- нарық түрлеріне байланысты.
Бірінші әдісті қарастырайық. Нарық инфрақұрылымы бір-жақты емес, өйткені кәсіпорындардың қызмет етуін қамтамасыз ететін сыртқы жағдайлар бір жақты емес. Экономикалық процестерге ықпал ету сипатына байланысты осы жағдайларды төрт топқа бөлуге болады:
1. өнімді өндіру мен айналымын қамтамасыз ететін жағдайлар; өнімнің өндіріс сферасына қозғалысын ұйымдастыру; ақпаратты жинау, жеткізу және өңдеу; технологиялық және басқару мәселелері бойынша сауатты кеңес беру және т.б.;
2. жұмысшы күшін қайта өндіру жағдайлары: жұмысшылар мен қызметкерлердің денсаулығын сақтау, оларға жалпы білім беру және мамандық қайта дайындау, демалысты ұйымдастыру және т.б.;
3. қоғамдық қайта өндірудің макроэкономикалық тепе-теңдігінің баланстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар;
4. экономикалық дамудың экономикалық жағдайлары.
Кәсіпорындардың қызмет етуінің сыртқы жағдайларын осылай бөлудің негізінде инфрақұрылымды төрт үлкен салалық топтарға бөлуге болады.
Өндірістік инфрақұрылым- өндіріс пен айырбас процестерінің сыртқы жағдайларын қамтамасыз ететін экономика салаларының және еңбек іс-әрекеттерінің кешені. Оның құрамына жүк транспорты, көтерме сауда, электр, газ, сумен қамсыздандыру, байланыс, ақпараттық қызмет көрсету, сонымен қатар,құрамына жарнама, маркетингтік қызмет көрсету, аренда және лизинг, кеңес берушілік қызмет, инжиниринг сияқты іскерлік қызмет көрсету салалары кіреді.
Әлеуметтік инфрақұрылым- жұмысшы күшін қайта өндіруге және адамдардың өмір сүруіне материалдық-заттай және әлеуметтік мәдени жағдайларды жасаумен байланысты салалардың кешені.
Нарық инфрақұрылымының құрамын анықтау аз зерттелген және отандық экономикалық оқулықтарда ұсынылған мәселе болып табылады.
Көрсетілетін қызметтер сипатына байланысты көптеген экономистер нарық инфрақұрылымының құрамын әртүрлі тұрғыдан қарастырады. Бірақ оқулықтарда ұсынылған барлық көзқарастардың ішінен екеуіне ғана назар аудару керек:
- экономика салалары мен еңбек ету әрекетінің түріне байланысты;
- нарық түрлеріне байланысты.
Бірінші әдісті қарастырайық. Нарық инфрақұрылымы бір-жақты емес, өйткені кәсіпорындардың қызмет етуін қамтамасыз ететін сыртқы жағдайлар бір жақты емес. Экономикалық процестерге ықпал ету сипатына байланысты осы жағдайларды төрт топқа бөлуге болады:
1. өнімді өндіру мен айналымын қамтамасыз ететін жағдайлар; өнімнің өндіріс сферасына қозғалысын ұйымдастыру; ақпаратты жинау, жеткізу және өңдеу; технологиялық және басқару мәселелері бойынша сауатты кеңес беру және т.б.;
2. жұмысшы күшін қайта өндіру жағдайлары: жұмысшылар мен қызметкерлердің денсаулығын сақтау, оларға жалпы білім беру және мамандық қайта дайындау, демалысты ұйымдастыру және т.б.;
3. қоғамдық қайта өндірудің макроэкономикалық тепе-теңдігінің баланстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар;
4. экономикалық дамудың экономикалық жағдайлары.
Кәсіпорындардың қызмет етуінің сыртқы жағдайларын осылай бөлудің негізінде инфрақұрылымды төрт үлкен салалық топтарға бөлуге болады.
Өндірістік инфрақұрылым- өндіріс пен айырбас процестерінің сыртқы жағдайларын қамтамасыз ететін экономика салаларының және еңбек іс-әрекеттерінің кешені. Оның құрамына жүк транспорты, көтерме сауда, электр, газ, сумен қамсыздандыру, байланыс, ақпараттық қызмет көрсету, сонымен қатар,құрамына жарнама, маркетингтік қызмет көрсету, аренда және лизинг, кеңес берушілік қызмет, инжиниринг сияқты іскерлік қызмет көрсету салалары кіреді.
Әлеуметтік инфрақұрылым- жұмысшы күшін қайта өндіруге және адамдардың өмір сүруіне материалдық-заттай және әлеуметтік мәдени жағдайларды жасаумен байланысты салалардың кешені.
4. Пайдаланған әдебиеттер
1. Шеденов ¤. Ќ. «Жалпы экономикалыќ теория» Аќтµбе – 1999
2. Я.Ә. Әубәкіров, Б.Б. Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П. Табеев «Экономикалық теория», оқу құралы
3. Бейсенов С. Инфраструктура рынка труда // Человек и труд - 1993 г. - № 1.
4. Бейсенов С. Рынок труда // Экономика и жизнь - 1992 г. - № 3.
6. Вамек А. “Янтарь”: формируется рынок труда // Человек и труд - 1993 г. - № 8.
7. Голодец О. Критическая ситуация на региональных рынках труда // Вопросы экономики - 1997 г. - № 2.
8. Дадашев А. Региональный рынок труда в России: формирование и эффективность управления. // Вопросы экономики- 1995 г. - № 5 - стр. 63-70.
9. Заславский И. Характеристика рынка труда. // Новая жизнь - 1995 г. 18.07
10. Конкина А. На рынке труда // Новая жизнь - 1995 г. - 18.07
1. Шеденов ¤. Ќ. «Жалпы экономикалыќ теория» Аќтµбе – 1999
2. Я.Ә. Әубәкіров, Б.Б. Байжұмаев, Ф.Н. Жақыпова, Т.П. Табеев «Экономикалық теория», оқу құралы
3. Бейсенов С. Инфраструктура рынка труда // Человек и труд - 1993 г. - № 1.
4. Бейсенов С. Рынок труда // Экономика и жизнь - 1992 г. - № 3.
6. Вамек А. “Янтарь”: формируется рынок труда // Человек и труд - 1993 г. - № 8.
7. Голодец О. Критическая ситуация на региональных рынках труда // Вопросы экономики - 1997 г. - № 2.
8. Дадашев А. Региональный рынок труда в России: формирование и эффективность управления. // Вопросы экономики- 1995 г. - № 5 - стр. 63-70.
9. Заславский И. Характеристика рынка труда. // Новая жизнь - 1995 г. 18.07
10. Конкина А. На рынке труда // Новая жизнь - 1995 г. - 18.07
Жоспар
Кіріспе 2
1. Қазақстан республикасының нарық инфрақұрылымының қалыптасуы 4
2. Қазақстан республикасында нарық инфрақұрылымын дамыту 8
2.1. Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту 8
2.2. Бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын жетiлдiру 11
2.3. Көлік 15
2.4. Электр энергетикасы 14
2.5. Телекоммуникациялар 16
3. Қорытынды 19
4. Пайдаланған әдебиеттер 20
Кіріспе
Нарық инфрақұрылымының құрамын анықтау аз зерттелген және отандық экономикалық оқулықтарда ұсынылған мәселе болып табылады.
Көрсетілетін қызметтер сипатына байланысты көптеген экономистер нарық инфрақұрылымының құрамын әртүрлі тұрғыдан қарастырады. Бірақ оқулықтарда ұсынылған барлық көзқарастардың ішінен екеуіне ғана назар аудару керек:
- экономика салалары мен еңбек ету әрекетінің түріне байланысты;
- нарық түрлеріне байланысты.
Бірінші әдісті қарастырайық. Нарық инфрақұрылымы бір-жақты емес, өйткені кәсіпорындардың қызмет етуін қамтамасыз ететін сыртқы жағдайлар бір жақты емес. Экономикалық процестерге ықпал ету сипатына байланысты осы жағдайларды төрт топқа бөлуге болады:
1. өнімді өндіру мен айналымын қамтамасыз ететін жағдайлар; өнімнің өндіріс сферасына қозғалысын ұйымдастыру; ақпаратты жинау, жеткізу және өңдеу; технологиялық және басқару мәселелері бойынша сауатты кеңес беру және т.б.;
2. жұмысшы күшін қайта өндіру жағдайлары: жұмысшылар мен қызметкерлердің денсаулығын сақтау, оларға жалпы білім беру және мамандық қайта дайындау, демалысты ұйымдастыру және т.б.;
3. қоғамдық қайта өндірудің макроэкономикалық тепе-теңдігінің баланстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар;
4. экономикалық дамудың экономикалық жағдайлары.
Кәсіпорындардың қызмет етуінің сыртқы жағдайларын осылай бөлудің негізінде инфрақұрылымды төрт үлкен салалық топтарға бөлуге болады.
Өндірістік инфрақұрылым- өндіріс пен айырбас процестерінің сыртқы жағдайларын қамтамасыз ететін экономика салаларының және еңбек іс-әрекеттерінің кешені. Оның құрамына жүк транспорты, көтерме сауда, электр, газ, сумен қамсыздандыру, байланыс, ақпараттық қызмет көрсету, сонымен қатар,құрамына жарнама, маркетингтік қызмет көрсету, аренда және лизинг, кеңес берушілік қызмет, инжиниринг сияқты іскерлік қызмет көрсету салалары кіреді.
Әлеуметтік инфрақұрылым- жұмысшы күшін қайта өндіруге және адамдардың өмір сүруіне материалдық-заттай және әлеуметтік мәдени жағдайларды жасаумен байланысты салалардың кешені.
Оның құрамына денсаулық сақтау, білім беру, бөлшек сауда, тұрмыстық- коммуналды шаруашылық, қоғамдық тамақтану саласы, үй шаруашылығы бойынша қызмет көрсету және т.б. кіреді.
Институционалдық инфрақұрылым- ұлттық шаруашылқ дамуының аса оптималды макроэкономикалық тепе-теңдікті қамтамасыз ететін, экономиканың макроэкономикалық реттелуін жүзеге асыратын салалардың кешені.
Экологиялық инфрақұрылым- адамның экономикалық қызметінің негативті ықпал етуінен қоршаған ортаны қорғауға, барлық кәсіпорындардың қызмет етуіне экологиялық жағдайларды қамтамасыз ететін салалардың және инженерлік құралдардың кешені. Инфрақұрылымның осы түріне: қоршаған орта жағдайын бақылайтын мемлекеттік және аймақтық органдар, теңіз және өзендер жағалауларын қорғау бойынша мемлекеттік инженерлік құралдар, мемлекеттік және жеке меншік тазалау қондырғылары.
Қазақстан Республикасының нарықтық қатынастарға көшуіне байланысты инфрақұрылымның мәні мен құрамын анықтауға қажеттілік пайда болды. Нарықтық бейімделуге байланысты инфрақұрылымның құрамын нарық типтеріне байланысты қарастырады.
Берілген кесте негізінде нарық инфрақұрылымының құрамын сипаттай отырып нарық инфрақұрылымы- күрделі жүйе, ол өзінің кешенділігімен сипатталатынын, оның субъектілері көп түрлі нарық функцияларын орындайтынын айта кетуіміз қажет. Кестеде мысал ретінде нарықтың алты типі көрсеттілген. Олардың тізімі екі бағыт бойынша: нарықтардың түрлері бойынша және әрбір нарықтың жекелеген түрлері бойынша жалғастырылуы мүмкін. Мысалы, қаржы нарығы: ақшалай, валюта,орта және ұзақ мерзімді банк несиелері, құнды қағаздар нарықтарына бөлінеді.
Осы нарықтың әрбір типіне ақша және құнды қағаздардың ағымына қызмет көрсететін ұйымдардың өзара байланысты жүйесі ретінде инфрақұрылым сәйкес келеді.
1. ҚР -ғы нарықтық инфрақұрылмының қалыптасуы
Қазақстанда нарықтық қатынастардың қалыптасуы нарық субъектілеріне қызмет көрсету саласында материалдық және материалдық емес өндірісті, әсіресі банк, несие, инвестициялық, ақпараттық, технологиялық, инновациялық, коммерциялық қызмет салаларын әртүрлі қызмет және сервис түрлерімен қамтамасыз ету үшін кәсіпорындар мен объектілер кешенін қалыптастыруды талап етеді.
Курстык жұмыстың мақсаты нарықтың барлық түрлеріне қызмет көрсететін және олардың қызмет етуіне қолайлы жағдай жасайтын кәсіпорындардың, ұйымдардың жүйесін, тауарлар мен қызметтерді тарату каналдарын ұйымдастыруды, тауар өндірушілердің тұтынушылармен байланыстарын, биржаларды ұйымдастыру тәжірибелерін зерттеу, қалыптасқан шаруашылық жағдайларды ескеріп кәсіпорындарға кәсіби қолдау көрсетуді ұйымдастыру. Нарық қалыптасуының негізгі бағыттары берілген, нарықтың жекелеген объектілерінің: еңбек, тауарлар және қаржылық нарықтарының қызмет етуінің теориялық негіздері баяндалады. Инфрақұрылым кешенінің нақты объектілері жөнінде жалпы түсініктер берілген.
Шаруашылық жүргізудің барлық нысандарының ішінен аса тиімдісі- нарықтық экономика екендігін адамзат тәжірибесі көрсетті. Көптеген экономистер нарықтық экономиканың негізгі артықшылығы- қоғам ресурстарын өндірістің шекті өнімділік факторларына сәйкес тиімді бөлуге мүмкіндік беретіндігінде,- деп қарастырады. Нарықтық экономиканың альтернативті экономикалық жүйелердің алдында артықшылығы ол инновациялық қызметке ықпал етеді. Жақсы жұмыс істейтін нарық, нарық институттары әлсіз дамыған қоғамға қарағанда инновациялық қызметке рентабельділікті қамтамасыз етеді.
Нарықтық экономика маркетинг механизмі арқылы төлем қабілеті бар сұранысқа сәйкес өндіріс көлемі мен құрылымын қалыптастырады. Нарыққа бағытталған экономиканың тармақталған инфрақұрылымдық сеті бар. Экономикалық ақпарат тауарлардың бар немесе жоқ болуы, саны мен сапасы, оларды өндіру шығындары, тұтынушыға пайдалылығы жөнінде хабарлайды. Қазақстан Республикасы өзінің дамуында нарықтық бағытты анықтап, реформаларды ҚР тәуелсіздігі туралы Конституция Заңын 1991 жылы 16 желтоқсанда қабылданғаннан кейін интенсивті түрде жүргізе бастады.
Қазақстанның нарық қатынастарына көшуінің бастапқы шарттарын келесі түрде жалпылама сипаттауға болады. 1991 жылы және кейінгі жылдары да өндірістің қысқаруымен, әрекет етіп отырған басқару құрылымдарын нарықтық шаруашылықта тиімді әрекет етуге қабілеті бар жаңа органдармен ауыстырылусыз құлдырауыш жалғасатын әлеуметтік-экономикалық жүйе дағдарысы байқалған. Реформалардың басында әрекет етіп отырған нарықтық институттар, сауда және қамсыздандыру өткізу ұйымдары түбегейлі өзгеріп жатқан жағдайларға бейімделмеген еді.
Дағдарыс қаржылық жүйесін де жаулап алды: ақша эмиссиясы өсті, ақшалай табыстардың өсуі тауарлы массамен қамтамасыз етілмеді. Тауар айналымының көлемі баға факторы есебінен артып отырды. Гиперинфляция кезеңі басталды.
Үкіметпен қабылданып жатқан ең алғашқы іс-шаралар мен бағдарламалар, біріншіден, саясат, экономика, құқық, қаржы және әлеуметтік салаларда нарық қатынастарын қалыптастыру және дамыту бойынша іс-шаралардың кешенділігін қарастырған. Екіншіден, олар экономиканың макро және микро деңгейлерін, үшіншіден, өткізіліп жатқан реформалардың кезеңдер бойынша жүруін қамтамасыз етті.
Қазақстан нарыққа көшу бағдарламалары:
- институционладық реформа, мемлекет ролін қайта қарастыру, заңдылықтар реформалары, орындаушы биліктің қайта құрылуы, әлеуметтік қорғау жүйесін құру, мемлекеттік институттардың (салық жүйесінің, бюджеттің кіріс және шығыс бөліктерін бақылау, ақша саясатын бақылау) реформасы;
- макроэкономикалық тұрақтылықты, қатаң бюджеттік және несие саясаты, мемлекеттік бюджет тапшылығымен күресу;
- баға және нарық реформасы: бағалардан бақылауды алып тастауды, өндірістік факторлардың бәсекелестік нарығын құруды және сауда либерализациясын;
- кәсіпкерлікті дамытуды: жеке меншік секторының қалыптасуын, меншік құқығын нығайтуды, салаларға фирманың қол жеткізе және шыға алуын, кәсіпорындардың қайта құрылуын қарастырады.
Жоғарыда айтылғандардан басқа бағдарламалардан көшудің басқа бағыты болып нарық инфрақұрылымын құру. Ол Қазақстанда нарық қатынастарын дамыту бойынша мемлекет өзегі болып табылады.
Тауарлы шаруашылықтың даму барысында нысандарының көп түрлілігімен ерекшеленетін және ежелгі базарлардан компьютерлермен қамсыздандырылған, қазіргі заманға ұйымдастырылған нарықтарға дейін жол кешкен нарық қалыптасты.
Кейбір нарықтардың ресми ережелері бар және нақты белгіленген орындарда әрекет етеді, мысалы тауарлар, қор немесе валюта биржалары. Ал басқа, мысалы жылжымайтын мүліктерді сату, қызмет көрсету іс жүзінде асырылатын ауызша ақпараттық жүйелер сияқты нарықтар бейресми және орталықсыздандырылған. Қазіргі заман нарықтарының ұйымдастырушылық спектрлері өте кең: тауарлардың көтерме және бөлшек нарықтары, ішкі нарық, ұлттық нарық, әлемдік нарық және т.б.
Нысандарының көптүрлілігіне, мөлшерлеріне қарамастан барлық нарықтарда тағы бір жалпы қасиеті бар: олар ақпартты адамдарға шешім қабылдау үшін қажетті бағалар және стимулдар түрінде ұсынады.
Экономикалық оқулықтарда нарықтың мәнін ашатын көптеген анықтамалар бар. ХІХ ғасырдағы ағылшын экономисті У.Джевонс нарықты іскерлік қатынасқа түсетін және қандайда болмасын тауар бойынша ірі келісім шарттар орнататын адамдардың тобы ретінде қарастырады. Қазіргі заманның американдық экономист Ф.Котлер нарықты тауарлардың әрекет етіп отырған және потенциалды сатып алушыларының жиынтығы ретінде сипаттайды.
Нарықтың зерттеушілері болып, сонымен қатар американдық ғалым-экономисттер: С.Фишер, Р.Дорнбуш, Р.Шмалензи есептеледі. Олар келесі анықтаманы ұсынған: нарық- бұл сатушылар мен сатып алушылардың белгілі бір тауарды сату - сатып алу бойынша қандай да болмасын келісімдерінің жиынтығы.
Нарыққа ұсынылатын өнім бәсекеге қабілетті болуы тиіс, яғни басқа бәсекелестердің ұқсас өнімдерінен ұтымды ерекшелене алатын тұтынушылық қасиеттері болуы қажет. Қазіргі заман нарығы жаңалық нарығына айналуда, себебі жаңалық - тауарлар мен қызметтерді бәсекеге қабілетті қылатын негізгі қасиет болып саналады.
Экономиканы тұрақтандыру шаралары мен нарықты қалыптастыру мәселелерi мемлекеттiк билiк пен халық шаруашылығын басқару органдарының құрылымын қайта құрудың обьективтiлiгi қажеттiлiгiн тудырады.
Қазiргi кезеңдегi мемлекеттiк басқару органдарының жүйесi мен қызметi 1999 жылғы 13 қазанда қабылданған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдарының құрылымын жетiлдiру және олардың құзiретiн нақтылау жөнiндегi шаралар туралы Президент жарлығына сәйкес жүргiзiледi. Аталған құжат мемлекеттiк басқару жүйесiне елеулi өзгерiс әкелген 1997 жылдың 4 наурызында жарық көрген, Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк органдар жүйесiн реформалаудың кезектi шаралары атты Президент жарлығының жалғасы болып табылады. 1999 жылғы жарлыққа сәйкес мемлекеттiк органдар құрылымы келесiдей:
:: Қазақстан Республикасы экономика министрлiгi;
:: ҚР-ның көлiк және коммуникация министрлiгi;
:: ҚР ауыл шаруашылығы министрлiгi;
:: ҚР энергетика, индустрия және сауда министрлiгi;
:: ҚР бiлiм және ғылым министрлiгi;
:: ҚР табиғи ресурстар және айналадағы ортаны қорғау министрлiгi;
:: ҚР стратегия жөнiндегi агенттiгi;
:: ҚР табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiк;
:: Үкiмет құрамына кiрмейтiн бiрқатар басқа да комитеттер мен комиссиялар.
3. Қазақстан республикасында нарық инфрақұрылымды дамыту
3.1. Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту
Сақтандыру нарығын дамыта отырып сақтандыру нарығының дамыған инфрақұрылымының болуы үлкен әсер алып отыр. Осыған байланысты сюрвейер, андеррайтер, апат комиссарлары және т.с.с. сияқты сақтандыру нарығы қатысушыларының өкiлеттiктерiн заңнамалық бекiту талап етiледi. Аталған нарық қатысушыларын дамыту сақтандырылатын тәуекелдердi және сақтандыру жағдайы басталу нәтижесiнде келтiрiлген зиянның мөлшерiн нақты бағалауды жүзеге асыру қажеттiлiгiмен шартталған.
Сақтандыру ұйымдарының делдалдары - агенттер желiсiн дамытуға ерекше көңiл бөлiнетiн болады. Сақтандыру агенттерiнiң тиiмдi жұмыс iстейтiн желiсiн құру сақтандыру ұйымдарына өз сақтандыру өнiмдерiне сату көлемiн ұлғайтуға және сақтандырушыларды неғұрлым кең қамтуды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi. Агенттiк желiсiн құрудағы маңызды сәт агенттердiң кәсiби даярлығын ұйымдастыру болып табылады. Қандай да бiр сақтандыру өнiмiнiң бiлiктiлiк, бiлiм, оның ар-намысын көрсету деңгейiне тұтастай алғанда сақтандыруды дамыту және атап айтқанда өмiрдi сақтандыру тәуелдi. Қолданыстағы заңнамаға сақтандыру нарығының аталған қатысушыларының мәртебесiн, бiлiктiлiк талаптарын, қызметiнiң шарттары мен жауапкершiлiгiн анықтайтын тиiстi түзетулердi енгiзу қажет.
Сақтандыру агентiнiң жеке кәсiпкерлiкке жатқызу мәселесiн қарау ұйғарылады. Жеке кәсiпкер ретiнде сақтандыру агентi қызметiнiң басымдықтары мыналар болып табылады. Сақтандыру агенттерi салық салудың оңайлатылған жүйесiн алатын болады, сақтандыру ұйымдары пайда тартуға бағытталған өз қызметiнде мүдделi бiлiктi агенттердi алады, ол түптеп келгенде сақтандыру қызметiн кеңейтуге және ұсынылатын сақтандыру өнiмдер санының артуына, қызметтер ұсыну сапасының жақсаруына әсер етедi. Мемлекеттiң атынан уәкiлеттi органдар сақтандыру ұйымының iшкi құрылымының айқын моделiн алады.
Осылайша сақтандыру нарығы инфрақұрылымының бiр бөлiгi ретiнде өзара сақтандыру жүйесiн дамытуға көңiл бөлiнетiн болады. Өзара сақтандыру қазiргi заманғы сақтандыру нарығы элементтерiнiң бiрi болып табылады. Өзара сақтандыру қажеттiлiгi ең алдымен коммерциялық сақтандырушылар түрлi себептерге: таза шығындар, сақтандыру сомаларының жоғары мәнiне байланысты сақтандыруға қабылдаудан бас тартатын тәуекелдердiң көп санының болуымен шартталған.
Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту бөлiгiнде маңызды мәселе сақтандыру нарығының түрлi қатысушыларын бiрiктiретiн қоғамдық ұйымдарды құру және дамыту болып табылады. Мұндай ұйымдарға оқу бағдарламаларын дайындау, әзiрлеу жөнiндегi өкiлеттiктердi жүктеу және сақтандыру нарығында қызметтi жүзеге асыруға пиғылды тұлғаларды оқытуды жүргiзу, сондай-ақ сақтандыру нарығына қатысушылардың, оның iшiнде сақтандыру агенттерiнiң, андеррайтерлер мен т.б. қызметiн сертификаттау қажет.
Сақтандыру секторын дамытудың маңызды сатысы кепiлдiк беру институттарының қызметiн одан әрi жетiлдiру, оны халықаралық практикаға сәйкес келтiру болып табылады.
Кепiлдiктi схемаларды құру мақсаты сақтандыру қызметiнiң тұтынушылары және сақтандыру нарығының тұрақтылығын сақтау үшiн сақтандыру ұйымын мәжбүрлеп тарату зардаптарын жұмсартуға негiзделген.
Сақтандыру ұйымын мәжбүрлеп таратқан жағдайда сақтандырушылардың құқықтары мен мүлiктiк мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету қолданыстағы "Сақтандыру төлемдерiн кепiлдендiру қоры" акционерлiк қоғамының негiзгi мiндетi болып табылады. Қор мiндеттi сақтандырудың неғұрлым жаппай түрлерi бойынша, атап айтқанда көлiк құралдары иелерiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру жөнiндегi және тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру жөнiндегi сақтандыру төлемiне кепiлдiк бередi. 31 сақтандыру ұйымы Қордың қатысушылары болып табылады.
Қордың және сақтандыру ұйымдарының тiкелей өзара байланысын ескере отырып Қорды акцияландыру туралы мәселенi қарау қажет. Бұл Қордың жұмысын нарық қажеттiлiгiне бағыттауға, үлкен икемдiлiк пен басқарушылық алуға мүмкiндiк бередi, бұл Қордың өзiнiң де, тұтастай алғанда сақтандыру нарығының да елеулi дамуына әкеп соқтырады.
Сақтандыру төлемдерiне кепiлдiк беру жүйесiн одан әрi кеңейту мақсатында сақтандыру төлемдерiне кепiлдiк беру жүйесiне сақтандырудың басқа мiндеттi түрлерiн, сондай-ақ өмiрдi сақтандыруды кезең-кезеңмен енгiзуге бағытталған шараларды қабылдау қажет, өйткенi осы сәтте оның барлығынан да артық жоғары әлеуметтiк мәнге ие болуына байланысты осындай кепілдіктерге мұхтаж.
Кепiлдiк беру резервi сомасының сақталуы мен көбеюiн қамтамасыз ету үшiн оларды инвестициялауға рұқсат етiлген қаржы құралдарының тiзбесiн кеңейту қажет
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 20 ақпандағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе 2
1. Қазақстан республикасының нарық инфрақұрылымының қалыптасуы 4
2. Қазақстан республикасында нарық инфрақұрылымын дамыту 8
2.1. Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту 8
2.2. Бағалы қағаздар нарығының инфрақұрылымын жетiлдiру 11
2.3. Көлік 15
2.4. Электр энергетикасы 14
2.5. Телекоммуникациялар 16
3. Қорытынды 19
4. Пайдаланған әдебиеттер 20
Кіріспе
Нарық инфрақұрылымының құрамын анықтау аз зерттелген және отандық экономикалық оқулықтарда ұсынылған мәселе болып табылады.
Көрсетілетін қызметтер сипатына байланысты көптеген экономистер нарық инфрақұрылымының құрамын әртүрлі тұрғыдан қарастырады. Бірақ оқулықтарда ұсынылған барлық көзқарастардың ішінен екеуіне ғана назар аудару керек:
- экономика салалары мен еңбек ету әрекетінің түріне байланысты;
- нарық түрлеріне байланысты.
Бірінші әдісті қарастырайық. Нарық инфрақұрылымы бір-жақты емес, өйткені кәсіпорындардың қызмет етуін қамтамасыз ететін сыртқы жағдайлар бір жақты емес. Экономикалық процестерге ықпал ету сипатына байланысты осы жағдайларды төрт топқа бөлуге болады:
1. өнімді өндіру мен айналымын қамтамасыз ететін жағдайлар; өнімнің өндіріс сферасына қозғалысын ұйымдастыру; ақпаратты жинау, жеткізу және өңдеу; технологиялық және басқару мәселелері бойынша сауатты кеңес беру және т.б.;
2. жұмысшы күшін қайта өндіру жағдайлары: жұмысшылар мен қызметкерлердің денсаулығын сақтау, оларға жалпы білім беру және мамандық қайта дайындау, демалысты ұйымдастыру және т.б.;
3. қоғамдық қайта өндірудің макроэкономикалық тепе-теңдігінің баланстылығын қамтамасыз ететін жағдайлар;
4. экономикалық дамудың экономикалық жағдайлары.
Кәсіпорындардың қызмет етуінің сыртқы жағдайларын осылай бөлудің негізінде инфрақұрылымды төрт үлкен салалық топтарға бөлуге болады.
Өндірістік инфрақұрылым- өндіріс пен айырбас процестерінің сыртқы жағдайларын қамтамасыз ететін экономика салаларының және еңбек іс-әрекеттерінің кешені. Оның құрамына жүк транспорты, көтерме сауда, электр, газ, сумен қамсыздандыру, байланыс, ақпараттық қызмет көрсету, сонымен қатар,құрамына жарнама, маркетингтік қызмет көрсету, аренда және лизинг, кеңес берушілік қызмет, инжиниринг сияқты іскерлік қызмет көрсету салалары кіреді.
Әлеуметтік инфрақұрылым- жұмысшы күшін қайта өндіруге және адамдардың өмір сүруіне материалдық-заттай және әлеуметтік мәдени жағдайларды жасаумен байланысты салалардың кешені.
Оның құрамына денсаулық сақтау, білім беру, бөлшек сауда, тұрмыстық- коммуналды шаруашылық, қоғамдық тамақтану саласы, үй шаруашылығы бойынша қызмет көрсету және т.б. кіреді.
Институционалдық инфрақұрылым- ұлттық шаруашылқ дамуының аса оптималды макроэкономикалық тепе-теңдікті қамтамасыз ететін, экономиканың макроэкономикалық реттелуін жүзеге асыратын салалардың кешені.
Экологиялық инфрақұрылым- адамның экономикалық қызметінің негативті ықпал етуінен қоршаған ортаны қорғауға, барлық кәсіпорындардың қызмет етуіне экологиялық жағдайларды қамтамасыз ететін салалардың және инженерлік құралдардың кешені. Инфрақұрылымның осы түріне: қоршаған орта жағдайын бақылайтын мемлекеттік және аймақтық органдар, теңіз және өзендер жағалауларын қорғау бойынша мемлекеттік инженерлік құралдар, мемлекеттік және жеке меншік тазалау қондырғылары.
Қазақстан Республикасының нарықтық қатынастарға көшуіне байланысты инфрақұрылымның мәні мен құрамын анықтауға қажеттілік пайда болды. Нарықтық бейімделуге байланысты инфрақұрылымның құрамын нарық типтеріне байланысты қарастырады.
Берілген кесте негізінде нарық инфрақұрылымының құрамын сипаттай отырып нарық инфрақұрылымы- күрделі жүйе, ол өзінің кешенділігімен сипатталатынын, оның субъектілері көп түрлі нарық функцияларын орындайтынын айта кетуіміз қажет. Кестеде мысал ретінде нарықтың алты типі көрсеттілген. Олардың тізімі екі бағыт бойынша: нарықтардың түрлері бойынша және әрбір нарықтың жекелеген түрлері бойынша жалғастырылуы мүмкін. Мысалы, қаржы нарығы: ақшалай, валюта,орта және ұзақ мерзімді банк несиелері, құнды қағаздар нарықтарына бөлінеді.
Осы нарықтың әрбір типіне ақша және құнды қағаздардың ағымына қызмет көрсететін ұйымдардың өзара байланысты жүйесі ретінде инфрақұрылым сәйкес келеді.
1. ҚР -ғы нарықтық инфрақұрылмының қалыптасуы
Қазақстанда нарықтық қатынастардың қалыптасуы нарық субъектілеріне қызмет көрсету саласында материалдық және материалдық емес өндірісті, әсіресі банк, несие, инвестициялық, ақпараттық, технологиялық, инновациялық, коммерциялық қызмет салаларын әртүрлі қызмет және сервис түрлерімен қамтамасыз ету үшін кәсіпорындар мен объектілер кешенін қалыптастыруды талап етеді.
Курстык жұмыстың мақсаты нарықтың барлық түрлеріне қызмет көрсететін және олардың қызмет етуіне қолайлы жағдай жасайтын кәсіпорындардың, ұйымдардың жүйесін, тауарлар мен қызметтерді тарату каналдарын ұйымдастыруды, тауар өндірушілердің тұтынушылармен байланыстарын, биржаларды ұйымдастыру тәжірибелерін зерттеу, қалыптасқан шаруашылық жағдайларды ескеріп кәсіпорындарға кәсіби қолдау көрсетуді ұйымдастыру. Нарық қалыптасуының негізгі бағыттары берілген, нарықтың жекелеген объектілерінің: еңбек, тауарлар және қаржылық нарықтарының қызмет етуінің теориялық негіздері баяндалады. Инфрақұрылым кешенінің нақты объектілері жөнінде жалпы түсініктер берілген.
Шаруашылық жүргізудің барлық нысандарының ішінен аса тиімдісі- нарықтық экономика екендігін адамзат тәжірибесі көрсетті. Көптеген экономистер нарықтық экономиканың негізгі артықшылығы- қоғам ресурстарын өндірістің шекті өнімділік факторларына сәйкес тиімді бөлуге мүмкіндік беретіндігінде,- деп қарастырады. Нарықтық экономиканың альтернативті экономикалық жүйелердің алдында артықшылығы ол инновациялық қызметке ықпал етеді. Жақсы жұмыс істейтін нарық, нарық институттары әлсіз дамыған қоғамға қарағанда инновациялық қызметке рентабельділікті қамтамасыз етеді.
Нарықтық экономика маркетинг механизмі арқылы төлем қабілеті бар сұранысқа сәйкес өндіріс көлемі мен құрылымын қалыптастырады. Нарыққа бағытталған экономиканың тармақталған инфрақұрылымдық сеті бар. Экономикалық ақпарат тауарлардың бар немесе жоқ болуы, саны мен сапасы, оларды өндіру шығындары, тұтынушыға пайдалылығы жөнінде хабарлайды. Қазақстан Республикасы өзінің дамуында нарықтық бағытты анықтап, реформаларды ҚР тәуелсіздігі туралы Конституция Заңын 1991 жылы 16 желтоқсанда қабылданғаннан кейін интенсивті түрде жүргізе бастады.
Қазақстанның нарық қатынастарына көшуінің бастапқы шарттарын келесі түрде жалпылама сипаттауға болады. 1991 жылы және кейінгі жылдары да өндірістің қысқаруымен, әрекет етіп отырған басқару құрылымдарын нарықтық шаруашылықта тиімді әрекет етуге қабілеті бар жаңа органдармен ауыстырылусыз құлдырауыш жалғасатын әлеуметтік-экономикалық жүйе дағдарысы байқалған. Реформалардың басында әрекет етіп отырған нарықтық институттар, сауда және қамсыздандыру өткізу ұйымдары түбегейлі өзгеріп жатқан жағдайларға бейімделмеген еді.
Дағдарыс қаржылық жүйесін де жаулап алды: ақша эмиссиясы өсті, ақшалай табыстардың өсуі тауарлы массамен қамтамасыз етілмеді. Тауар айналымының көлемі баға факторы есебінен артып отырды. Гиперинфляция кезеңі басталды.
Үкіметпен қабылданып жатқан ең алғашқы іс-шаралар мен бағдарламалар, біріншіден, саясат, экономика, құқық, қаржы және әлеуметтік салаларда нарық қатынастарын қалыптастыру және дамыту бойынша іс-шаралардың кешенділігін қарастырған. Екіншіден, олар экономиканың макро және микро деңгейлерін, үшіншіден, өткізіліп жатқан реформалардың кезеңдер бойынша жүруін қамтамасыз етті.
Қазақстан нарыққа көшу бағдарламалары:
- институционладық реформа, мемлекет ролін қайта қарастыру, заңдылықтар реформалары, орындаушы биліктің қайта құрылуы, әлеуметтік қорғау жүйесін құру, мемлекеттік институттардың (салық жүйесінің, бюджеттің кіріс және шығыс бөліктерін бақылау, ақша саясатын бақылау) реформасы;
- макроэкономикалық тұрақтылықты, қатаң бюджеттік және несие саясаты, мемлекеттік бюджет тапшылығымен күресу;
- баға және нарық реформасы: бағалардан бақылауды алып тастауды, өндірістік факторлардың бәсекелестік нарығын құруды және сауда либерализациясын;
- кәсіпкерлікті дамытуды: жеке меншік секторының қалыптасуын, меншік құқығын нығайтуды, салаларға фирманың қол жеткізе және шыға алуын, кәсіпорындардың қайта құрылуын қарастырады.
Жоғарыда айтылғандардан басқа бағдарламалардан көшудің басқа бағыты болып нарық инфрақұрылымын құру. Ол Қазақстанда нарық қатынастарын дамыту бойынша мемлекет өзегі болып табылады.
Тауарлы шаруашылықтың даму барысында нысандарының көп түрлілігімен ерекшеленетін және ежелгі базарлардан компьютерлермен қамсыздандырылған, қазіргі заманға ұйымдастырылған нарықтарға дейін жол кешкен нарық қалыптасты.
Кейбір нарықтардың ресми ережелері бар және нақты белгіленген орындарда әрекет етеді, мысалы тауарлар, қор немесе валюта биржалары. Ал басқа, мысалы жылжымайтын мүліктерді сату, қызмет көрсету іс жүзінде асырылатын ауызша ақпараттық жүйелер сияқты нарықтар бейресми және орталықсыздандырылған. Қазіргі заман нарықтарының ұйымдастырушылық спектрлері өте кең: тауарлардың көтерме және бөлшек нарықтары, ішкі нарық, ұлттық нарық, әлемдік нарық және т.б.
Нысандарының көптүрлілігіне, мөлшерлеріне қарамастан барлық нарықтарда тағы бір жалпы қасиеті бар: олар ақпартты адамдарға шешім қабылдау үшін қажетті бағалар және стимулдар түрінде ұсынады.
Экономикалық оқулықтарда нарықтың мәнін ашатын көптеген анықтамалар бар. ХІХ ғасырдағы ағылшын экономисті У.Джевонс нарықты іскерлік қатынасқа түсетін және қандайда болмасын тауар бойынша ірі келісім шарттар орнататын адамдардың тобы ретінде қарастырады. Қазіргі заманның американдық экономист Ф.Котлер нарықты тауарлардың әрекет етіп отырған және потенциалды сатып алушыларының жиынтығы ретінде сипаттайды.
Нарықтың зерттеушілері болып, сонымен қатар американдық ғалым-экономисттер: С.Фишер, Р.Дорнбуш, Р.Шмалензи есептеледі. Олар келесі анықтаманы ұсынған: нарық- бұл сатушылар мен сатып алушылардың белгілі бір тауарды сату - сатып алу бойынша қандай да болмасын келісімдерінің жиынтығы.
Нарыққа ұсынылатын өнім бәсекеге қабілетті болуы тиіс, яғни басқа бәсекелестердің ұқсас өнімдерінен ұтымды ерекшелене алатын тұтынушылық қасиеттері болуы қажет. Қазіргі заман нарығы жаңалық нарығына айналуда, себебі жаңалық - тауарлар мен қызметтерді бәсекеге қабілетті қылатын негізгі қасиет болып саналады.
Экономиканы тұрақтандыру шаралары мен нарықты қалыптастыру мәселелерi мемлекеттiк билiк пен халық шаруашылығын басқару органдарының құрылымын қайта құрудың обьективтiлiгi қажеттiлiгiн тудырады.
Қазiргi кезеңдегi мемлекеттiк басқару органдарының жүйесi мен қызметi 1999 жылғы 13 қазанда қабылданған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдарының құрылымын жетiлдiру және олардың құзiретiн нақтылау жөнiндегi шаралар туралы Президент жарлығына сәйкес жүргiзiледi. Аталған құжат мемлекеттiк басқару жүйесiне елеулi өзгерiс әкелген 1997 жылдың 4 наурызында жарық көрген, Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк органдар жүйесiн реформалаудың кезектi шаралары атты Президент жарлығының жалғасы болып табылады. 1999 жылғы жарлыққа сәйкес мемлекеттiк органдар құрылымы келесiдей:
:: Қазақстан Республикасы экономика министрлiгi;
:: ҚР-ның көлiк және коммуникация министрлiгi;
:: ҚР ауыл шаруашылығы министрлiгi;
:: ҚР энергетика, индустрия және сауда министрлiгi;
:: ҚР бiлiм және ғылым министрлiгi;
:: ҚР табиғи ресурстар және айналадағы ортаны қорғау министрлiгi;
:: ҚР стратегия жөнiндегi агенттiгi;
:: ҚР табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестiктi қорғау және шағын бизнестi қолдау жөнiндегi агенттiк;
:: Үкiмет құрамына кiрмейтiн бiрқатар басқа да комитеттер мен комиссиялар.
3. Қазақстан республикасында нарық инфрақұрылымды дамыту
3.1. Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту
Сақтандыру нарығын дамыта отырып сақтандыру нарығының дамыған инфрақұрылымының болуы үлкен әсер алып отыр. Осыған байланысты сюрвейер, андеррайтер, апат комиссарлары және т.с.с. сияқты сақтандыру нарығы қатысушыларының өкiлеттiктерiн заңнамалық бекiту талап етiледi. Аталған нарық қатысушыларын дамыту сақтандырылатын тәуекелдердi және сақтандыру жағдайы басталу нәтижесiнде келтiрiлген зиянның мөлшерiн нақты бағалауды жүзеге асыру қажеттiлiгiмен шартталған.
Сақтандыру ұйымдарының делдалдары - агенттер желiсiн дамытуға ерекше көңiл бөлiнетiн болады. Сақтандыру агенттерiнiң тиiмдi жұмыс iстейтiн желiсiн құру сақтандыру ұйымдарына өз сақтандыру өнiмдерiне сату көлемiн ұлғайтуға және сақтандырушыларды неғұрлым кең қамтуды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi. Агенттiк желiсiн құрудағы маңызды сәт агенттердiң кәсiби даярлығын ұйымдастыру болып табылады. Қандай да бiр сақтандыру өнiмiнiң бiлiктiлiк, бiлiм, оның ар-намысын көрсету деңгейiне тұтастай алғанда сақтандыруды дамыту және атап айтқанда өмiрдi сақтандыру тәуелдi. Қолданыстағы заңнамаға сақтандыру нарығының аталған қатысушыларының мәртебесiн, бiлiктiлiк талаптарын, қызметiнiң шарттары мен жауапкершiлiгiн анықтайтын тиiстi түзетулердi енгiзу қажет.
Сақтандыру агентiнiң жеке кәсiпкерлiкке жатқызу мәселесiн қарау ұйғарылады. Жеке кәсiпкер ретiнде сақтандыру агентi қызметiнiң басымдықтары мыналар болып табылады. Сақтандыру агенттерi салық салудың оңайлатылған жүйесiн алатын болады, сақтандыру ұйымдары пайда тартуға бағытталған өз қызметiнде мүдделi бiлiктi агенттердi алады, ол түптеп келгенде сақтандыру қызметiн кеңейтуге және ұсынылатын сақтандыру өнiмдер санының артуына, қызметтер ұсыну сапасының жақсаруына әсер етедi. Мемлекеттiң атынан уәкiлеттi органдар сақтандыру ұйымының iшкi құрылымының айқын моделiн алады.
Осылайша сақтандыру нарығы инфрақұрылымының бiр бөлiгi ретiнде өзара сақтандыру жүйесiн дамытуға көңiл бөлiнетiн болады. Өзара сақтандыру қазiргi заманғы сақтандыру нарығы элементтерiнiң бiрi болып табылады. Өзара сақтандыру қажеттiлiгi ең алдымен коммерциялық сақтандырушылар түрлi себептерге: таза шығындар, сақтандыру сомаларының жоғары мәнiне байланысты сақтандыруға қабылдаудан бас тартатын тәуекелдердiң көп санының болуымен шартталған.
Сақтандыру нарығының инфрақұрылымын дамыту бөлiгiнде маңызды мәселе сақтандыру нарығының түрлi қатысушыларын бiрiктiретiн қоғамдық ұйымдарды құру және дамыту болып табылады. Мұндай ұйымдарға оқу бағдарламаларын дайындау, әзiрлеу жөнiндегi өкiлеттiктердi жүктеу және сақтандыру нарығында қызметтi жүзеге асыруға пиғылды тұлғаларды оқытуды жүргiзу, сондай-ақ сақтандыру нарығына қатысушылардың, оның iшiнде сақтандыру агенттерiнiң, андеррайтерлер мен т.б. қызметiн сертификаттау қажет.
Сақтандыру секторын дамытудың маңызды сатысы кепiлдiк беру институттарының қызметiн одан әрi жетiлдiру, оны халықаралық практикаға сәйкес келтiру болып табылады.
Кепiлдiктi схемаларды құру мақсаты сақтандыру қызметiнiң тұтынушылары және сақтандыру нарығының тұрақтылығын сақтау үшiн сақтандыру ұйымын мәжбүрлеп тарату зардаптарын жұмсартуға негiзделген.
Сақтандыру ұйымын мәжбүрлеп таратқан жағдайда сақтандырушылардың құқықтары мен мүлiктiк мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету қолданыстағы "Сақтандыру төлемдерiн кепiлдендiру қоры" акционерлiк қоғамының негiзгi мiндетi болып табылады. Қор мiндеттi сақтандырудың неғұрлым жаппай түрлерi бойынша, атап айтқанда көлiк құралдары иелерiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру жөнiндегi және тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру жөнiндегi сақтандыру төлемiне кепiлдiк бередi. 31 сақтандыру ұйымы Қордың қатысушылары болып табылады.
Қордың және сақтандыру ұйымдарының тiкелей өзара байланысын ескере отырып Қорды акцияландыру туралы мәселенi қарау қажет. Бұл Қордың жұмысын нарық қажеттiлiгiне бағыттауға, үлкен икемдiлiк пен басқарушылық алуға мүмкiндiк бередi, бұл Қордың өзiнiң де, тұтастай алғанда сақтандыру нарығының да елеулi дамуына әкеп соқтырады.
Сақтандыру төлемдерiне кепiлдiк беру жүйесiн одан әрi кеңейту мақсатында сақтандыру төлемдерiне кепiлдiк беру жүйесiне сақтандырудың басқа мiндеттi түрлерiн, сондай-ақ өмiрдi сақтандыруды кезең-кезеңмен енгiзуге бағытталған шараларды қабылдау қажет, өйткенi осы сәтте оның барлығынан да артық жоғары әлеуметтiк мәнге ие болуына байланысты осындай кепілдіктерге мұхтаж.
Кепiлдiк беру резервi сомасының сақталуы мен көбеюiн қамтамасыз ету үшiн оларды инвестициялауға рұқсат етiлген қаржы құралдарының тiзбесiн кеңейту қажет
Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 20 ақпандағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz