Көкірек қуысын зерттеудің клиникалық маңызы

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі

Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық

Университеті

"Жұқпалы емес аурулар және морфология"кафедрасы

Курстық жұмыс

«Көкірек қуысын зерттеудің клиникалық маңызы»

Орындаған: ВМ-31топ студенті

Максотова А. М.

Тексерген: а. ш. ғ. к., доцент

Закирова Ф. Б

Орал -2013ж

Мазмұны

I. Кіріспе . . . 3

II. Әдебиетке шолу . . . 5

2. 1Тыныстану жүйесін зерттеу . . . 16

2. 2Жоғарғы тыныстану жолдарын зерттеу . . . 18

2. 3Танаудан шыққан ауаны зерттеу . . . 19

2. 4. Жоғарғы жақ және маңдай қуыстарын зерттеу . . . 21

2. 5Ауалы қапшықтарды зерттеу . . . 22

3. Көмекейді және кеңірдекті зерттеу . . . 24

3. 1Көкірек қуысын перкуссиялау . . . 29

3. 2Көкірек қуысын тыңдау . . . 32

3. 3 Плегафония, көкірек қуысын сынама тесу, графикалық және функционалдық тексеру әдістері . . . 36

4. 1Тыныс алу жүйесін графикалық әдіспен зерттеу . . . 37

4. 2 Тыныс алу жолдарының аурулары . . . 38

4. 3Тыныс алу жүйесінің ауруларынан сақтандыру шаралары . . . 42

III. Қорытынды . . . 43

IV. Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 44

І. Кіріспе.

Кіріспе

Тыныс алу дегеніміз организмнің қоршаған ортадан оттегін сіңіріп, өзінен көмір қышқыл газды бөлуін қамтамасыз ететін процестер жиынтығы. Демек тыныс алудың мәні организм торшаларын оттегімен қамтамасыз ету арқылы қоректік заттар құрамындағы энергияны биологиялық құнды тұрге айналдырып, денеде пайда болған көмір қышқыл газды бөліп шығаруда.

Жан- жануарлар өз өмірін сақтау үшін сыртқы ортадан оттегі организм ағзаларына, ұлпалары мен торшаларынаүздіксіз жеткізіліп отырылуы қажет.

Мәселең, жылқы малы тыныш тұрған жағдайда минутына 4-6 л, қой малы 350-400мл оттегіні қажет етеді.

Малдарда кездесетін барлық аурулардың 95% -дан аса мөлшері жұқпайтын аурулар болып келетін болса, оның 25-30% -ы тыныс алу жүйесінің ауруларына жатады. Олардың 25-75% - ы өлім-жетімге ұшырайды, сойылады.

Жоғарғы сатыдағы көп клеткалы жануарлардың газ алмасу процесіне міндетті ағзалардың көбі сыртқы ортамен тиіспейді. Сондықтан олардың организміндегі газ алмасу процесі қан арқылы жүреді де, ол ішкі дем алу процесі деп аталады. Ал қанға сыртқы ортадан оттегінің келуі, организмнен көмірқышқыл газының шығуы тыныс алу жүйесінің ағзалары арқылы іске асаы. Ол сыртқы дем алу процесі деп аталады.

Сүтқоректілерде тыныс алу жүйесі екіге бөлінеді:

Жоғарғы тыныс алу жолдары (танау, көмей, кеңірдек, ірі бронхылар) ;
Өкпелер.

Газдың алмасуы өкпе альвеоллаларында жүреді. Малдарда дем алу процесін үш кезеңге бөлуге болады:

1. Газдың организм мен сыртқы ортада алмасуы (сыртқы дем алу процесі)

2. Отегінің қан арқылы тыныс алу ағзаларының ұлпаларға жеткізіліп, олардан көмірқышқыл газының тыныс алу ағзаларына әкелінуі;

3. Ұлпалардың оттегіні сіңіріп, көмірқышқыл газын түзу прлцесі (ішкі, ұлпалардағы дем алу процесі) .

Ауадағы көмірқышқыл газының мөлшері 0, 03 . Ал мал қораларында оның мөлшері 0, 25 -дан аспауы керек. Деммен кіретін ауаның 70 -ы ғана өкпелерге жетеді. Ал 30 -ы тыныс алу жолдарында қалады.

Организмде газдардың алмасулары дұрыс жүру үшін дем алатын ауа мен дем алу жүйесінің әрбір бөлігіндегі газдардың парциалдық қысымының (Р) маңызы өте зор.

Негізі тыныс алу жүйесі ауруларын үш топқа бөлуге болады:

Тыныс алу жолдарының ауруылары;
Өкпелердің аурулары;
Өкпе қабының ауруы.

Тыныс алу жолдарының ауруларына жататындар:

танау қуысының қабынуы- риниттер;
көмекейдің қабынуы - ларингиттер;
Қосалқы қуыстардың қабынулары (гайморит, фронгит және жылқылардың ауа қапшықтарының қабынуы) ;
Кеңірдектің қабынуы - трахеит;
Бронхылардың қабынуы - бронхиттер.

Өкпелердің ауруларына жататындар:

өкпелердің қан кернеп ісінуі;
өкпе қабынулары (крупозды, ателектазды, гипостазды, метастазды, аспирациялық),
өкпе гангренасы;
бронхылар мен өкпелердің қабаттаса қабынуы - бронхпневмония;
өкпелердің эмфиземасы - аьвеоллалық және интерстициалық.

ІІ . Әдебиетке шолу

Молдағұловтың [1] еңбегінде клиникалық диагностика бұл диагнозды дұрыс қойып емдеу және алдын алу шараларды дәлелдейтін ветеринарлық ғылылымның бір бөлігі. Бұл пәннің үш зерттеу такырыптары бар:

1. Дәрігер техникасы;

2. Симптомалогия;

3. Клиникалық логика.

Дәрігер техникасы - жануарлар ауруларын зерттеу әдістерін баяндайтын ұғым. Бұнда әрбір әдісті қолдану ережелері, олардың физикалық-химиялык негіздері, клиникалық маңызы көрсетілген.

Симптомалогия - ауру белгілері (симптомдар) туралы ілім. Бұл бөлімді үйрену кезінде, студенттер әрбір ұлпа, ағза, мүше, торшалардың өзгерістерін талдап, олардың пайда болу механизмін, бір-бірімен қарым- қатынасын және байланыстарын түсінеді.

Клиникалык логика - мал дәрігердің аурутану жұмысының ең маңызды, аяқталу кезеңі. Бұл кезде (анализ) талдау мен синтезге сүйене отырып, дедукция мен индукцияны пайдаланып, логикалық қорытынды жасалады. Логикалық қорытынды жасау үшін терең теоретикалық білім, үлкен тәжірибе қажет.

И. М. Беляковтың [2] дерегіне сүйенсек барлык ветеринарлық пәндердің жүйесінде клиникалық диагностика пәні аралық орын алып тұр. Бір жағынан ол жалпы теоретикалық пәндерге сүйеніп (анатомия, физика, химия және т. б. ), негізделеді. Ал басқа жағынан, бұл пән барлық кейінгі (кезектегі) клиникалық пәндердің (жеке патология мен терапия, акушерлік, хирургия, эпизоотология, паразитология) негізі болып есептеледі. Себебі, әр аурудың емі мен алдын алуы алдымен ауру танудан басталады, ал ауруларды тану үшін дәл осындай жалпы тәсіл әдістер мен шарттар колданылады. Сондықтан, клиникалық диагностиканы бүкіл клиникалык тәжірибенің негізі деп атайды.

Клиникалық диагностика курсы бойынша студенттерді жақсы дайындау үшін оқу құралында жүйелі түрде зерттеу мен аурудың клиникалык белгілерін дұрыс тұжырымдата алатындай клиникалық зерттеу жоба-нұсқасы, ауру тарихы, курстық жұмыс және өзге ветеринарлық-клиникалық құжаттамаларды қатесіз тіркеп-баяндау жобасы келтірілген. Оқу құралы мал дәрігерлерге де қажет болады деп сенеміз. Себебі, әрбір жүйенің зерттеу үлгісі мен кейбір аурулардың клиникалық белгілері көрсетілген. Осы жағдай басқа да клиникалық пәндерден жазылатын курстық жұмыстарына жеңілдік көрсетуі мүмкін.

Оқу жоспарына сай ветеринарлык медицина факультетінің студенттеріне арналған бұл оку құралы ауру малды клиникалык тұрғыдан зерттеп, дұрыс толық диагноз қойып, соңында сау және жоғары өнімді малдарды өсірудін жолдарын үйретеді деген сенімдеміз.

Даилевскийдің айтуынша [3] клиникалык диагностика, гректің diagnosticon - ауруды анықтап тануға икемді - деген сезінен шыққан. Клиникалық диагностика - ауруларды айырып тану туралы ғылым. Сонымен, клиникалық диагностика, клиникалық ветеринарияның ең маңызды бөлімі болып, қазіргі әдіс-тәсілдермен жөне жүйелі түрде мал ауруларын анықтап, аурулардын мәнін, дұрыс диагноз қоюды зерттейтін ғылым.

Симптомдар дегеніміз (гректің symptoma - оқиға) негізінде ағзалар мен жүйелердің функционалдық және анатомиялык өзгерістері жататын, клиникалық зерттеумен анықталатын аурудың барлық белгілері.

Клиникалық тексерудің ең маңызды мақсаты - симптомдарды табу және оларды ұқыпты түрде зерттеу. Симптомдарды бағалау кезінде кейбір функционалды өзгерістер сау малда да болып, оның жасына немесе физиологиялық жағдайына байланысты (қозу, буаздылық, күйлеу, т. б. ) болатынын еске алу қажет. Бұндай өзгерістер симптомдарға жатпайды.

Тыныс алу жүйесін зерттеуді жоғарғы тыныс алу жолдарынан бастап өкпені тыңдаумен аяқтайды. Қажет болса қосымша зерттеулер жасайды (плегафония, рентгенография, торакоцентез) .

Днекешовтың оқулығында [4] шығарылған ауаны зерттеген кезде, ауа ағысының күшін, температурасын, иісін, бөгде шуларын және дауысынын өзгеруін аныктайды. Анықтаған кезде екі алақанды жайып малдың мұрыннан шыккан деміне тосып жүргізеді. Зерттеуді мына үлгі арқылы сипаттайды: шығарылған ауаның симметриялығын (екі жағынан бірдей немесе бір кеңсіріктен), қалыптылығын (бір қалыпты немесе ауық-ауық), шығарылған ауаның температурасын (жылы, ыстық, суық), шығарылған ауаның иісін (тән, тән емес, шірік иіс, ихорозды, ацетон иісі, қышқыл иіс, аммиак иісі) _: шығарылған ауаның шуылдарын (қалыпты жағдайда естілмейді, немесе бөтен зат кірген кезде фыр-р деген және пырылдау дыбыстар байқалады) анықтайды.

Патологиялық шуылдарға пырылдау, пысылдау және стридор дыбыстары жатады (стридор - кеңсірік, өңеш, кеңірдек, бронхылар тарылғанда пайда болатын ыскырық, ысыл тәрізді, стенозды дыбыстар) .

І. Н. Жұбантаевтың [5] еңбегінде ең бірінші танауды зерттеп, онын ұлғаюына немесе тарылғанына назар аударады. Мұрын куысынан бөлінген сораны (сұйықтык) карау, иіскеу және қажет болса микроскопия аркылы зерттейді. Сау малдарда мұрын куысынан сұйык бөлінбейді немесе өте аз серозды және серозды-кілегейлі сұйық ақса, малдың өзі жалап алады немесе пыскырып кетіреді.

Мұрын қуысынан бөлінген сұйықты зерттеу кезінде сораның бар-жоғын, мөлшерін, симметриялығын, жиілігін және касиеттерін тексереді (түсі, консистенциясы, иісі, бөгде кұрамы) .

Мұрын куысынан бөлінген сұйықтың мөлшері көп емес (созылмалы ринит, бронхит, пневмония) немесе өте көп (жіті ринит, диффузды бронхит, өкпенің ісінуі, фарингит, көмейдің параличі) болады. Мұрынның сұйығы үнемі (мұрын куысының қабынуында) немесе анда-санда бөлінетін болады (қосалкы куыстыраның кабынуында) .

Экссудат, ісінуі сұйыктар, қан өкпеден немесе көмейден шықса, көбінесе мұрыннан жөтел кезінде бөлінеді. Ал қосалқы қуыстарының экссудаты мал басын төмен түсіргенде пайда болады. Қабыну процесіне байланысты мұрынның сұйықтарын ұйыма (серозды), ұйыма-кілегейлі, кілегейлі, кілегейлі-іріңді, іріңді, қанды және шірікті (ихорозды) деп ажыратады. Консистенцияға байланысты мұрыннын ағыны сұйық, сулы, қою, созылмалы, жабысқақ, кілегейлі болады.

Мұрын қуысы сұйыктарының қоспаларының ішінде ауа көбікшелері (өкпенің ісінуінде), сілекей (фарингитте, еңештің бітеліп қалуында), азықтың бөлшектері (фарингитте), фибрин қабыршактары (фибринозды ларингит пен трахеитте) жиі болып тұрады.

Беглецов [6] мұрын қуысының жағдайын зерттеген кезде мына көрсеткіштерге назар аударады: пішіні (малдың езіне тән, тән емес), кеңсірік (қалыпты жағдайда, кең ашылған), мұрын канаты (қалыпты жылжымалы, ширауы жоғары, түсіп кеткен), мұрын қуысының жолдары (еркін ауа етеді, тарылған, ауа өтпейді), мұрын қуысының кілегейлі қабығы: түсі (боз қызғылтым, кызғылтым, қызарған, көгерген, сарғайған), ылғалдыш (ылғалды, өте ылғалды, құрғақ), бүтінділігі (бүтін, жаралы, ойық жара, сыдырылған, бөріткен, түйіндак үлбіреу), көлемі (ұлғайған, ұлғаймаған), сезімталдығы (ауырсынады, ауырсынбайды) .

Сау жылкыда мұрын қуысының кілегейлі кабығы ылғалды бозғылтым, тегіс емес, мұрын қалқасы - қызғылт көкшіл реңді, ірі қара малда - бозғылтым түсті, жиі пигментация кездеседі.

Ауру кезінде кілегейлі қабықтың түсі қызару түрде (гиперемия, геморрагия), көгеру түрде (цианоз), бозарған (анемиялы), сарғайған түрде (иктериялы) өзгереді. Жіті ринит кезінде кілегейлі қабықтың ісінуі байқалады, сол кезде сырты тегіс, жылтыраған болады. Дене қызуы көтерілгенде (лихорадка) кілегейлі кабықтар құрғақ, ал жіті катар қабынуында өте ылғалды болып өзгереді.

Жоғарғы жақ және маңдай қуыстарды, пальпация, перкуссия арқылы зерттейді. Қосалқы қуыстарды зерттеудің үлгісі: пішіні, сезімталдығы, сүйегінің жұмсақ-қаттылығы, жергілікті температурасы, симметриялык бөліктерінің перкуссиялық дыбыстарының сипаттамасы.

Ауру кезінде қосалқы қуыстарының маңайында ісінуі, көлемінің ұлғаюы, сүйектердің деформациясы пайда болады (эмпиема, тері қабынуында, мешелде, остеомаляция, кілегейлі кабықтардың қабынуында) . Жергілікті температурасының жоғарылауы мен ауырсыздануы қосалқы қуыстарының кабынуы процесінде байқалады. Сонымен катар сүйектердің майысуы, жұмсактығы да кездеседі.

Қосалқы куыстардың перкуссиясын перкуссиялық балғашыктың желкесімен немесе сұқ саусақпен сүйек үстінен соққылап, жасайды. Сау малда өзіне тән бәсен тимпаникалык дыбыс шығады. Егер экссудат жиналып тұрса, немесе қатерлі ісік, сүйектің қалыңдауы пайда болса бәсең дыбыс естіледі,

Жылкы және басқа тақ тұяктыларда ауа қапшықтарды карау, пальпация, перкуссия, эндоскопия, рентген және сынау тесу арқылы зерттейді. Ауа қапшықтардың аймағы құлақ қалқанынан төмен, атлант омыртқаның канаты мен төмен жақтың арткы шетінің аралығында орналасады. Зерттеу кезінде мынадай қасиеттеріне назар аударады: басы мен мойынның ұсталуы, ұлпалардың пішіні, консистенциясы, жергілікті температурасы, сезімталдығы, перкуссиялық дыбыстарының сипаттамасы. Метеоризм немесе катар қабынуында ауа қапшықтардың тұсында томпаю байқалады. Экссудаттын жиналуы пайда болса, массаж жасаған кезде немесе мал басын төмен түсіргенде мұрын қуысынан сұйық ағып, ауа қапшықтардың көлемі азаяды.

В. С. Постникованың [7] перкуссияны балғашық пен плессиметрді тақай басып жасаған кезде сау малдарда ашық (тимпаникалык) дыбыс естіледі. Егер экссудат жиналса бәсең дыбыс, ал метеоризм кезінде (ауа, газ жиналса) - атимпаникалық дыбыс шығады.

Бұл мүшелерді зерттеген кезде сырткы және ішкі тәсілдерді пайдаланады. Сырткы зерттеуді жүргізгенде қарау, пальпация және аускультация колданылады. Ішкі зерттеуді тек қана қыска тұмсыкты иттерге, мысықтарға және кұстарға жасауға болады. Ол үшін ауыз қуысын ашып (кергіш арқылы), тілді бір жаққа тартып, көмекейді көтеріп қарайды. Көмекей мен кеңірдекті зерттеу кезде мынадай үлгі аркылы тексеруде: бас пен мойынның ұсталуы, ұлпалардың пішіні, көмекей мен кеңірдек шеміршектерінің бүтінділігі, температурасы, сезімталдығы, сезілетін шулары, аускультация жасаған кездегі шуылдарына назар аударылады.

Дугиннің[8] айтуынша жөтелді зерттеген кезде: оның бар-жоғын, күшін, ылғалдығын, жиілігін, ұзақтылығын, пайда болатын уақытын аныктайды. Егер зерттеген кезде жөтел жоқ болса, жасанды жөтел жасап анықтайды. Жылкыда жасанды жетелді алдыңғы кеңірдек сақиналарын саусақпен басып шығарады. Ірі қара малда жөтелді мұрынды сүлгімен жауып, иттерде кеуде қуысын басып, немесе қатты соккылап шығарады.

Ларингит, трахеит, макробронхит ауруларында жөтел өте күшті, қатты болады. Плевра, өкпе ауруларда (пневмония, созылмалы эмфизема) жөтел әлсіз, әлсін-әлсін жөтелу түрінде кездеседі.

Жөтелдің жиілігі тыныс алу жолдарының жағдайына және ауру процесіне байланысты болып өзгереді. Кілегейлі кабықтарынын тітіркенуіне сәйкес жөтел жиі немесе сирек болып, кейбір жағдайда жөтел ұстау (приступ) түрде кездеседі.

Жоғары және сыңғырлаған жөтел бронхит пен трахеитте кездеседі, төмен және катаң - пневмонияда, плевритте, ылғалды жөтел - сұйық экссудат тыныс алу жолдарында жиналса, құрғақ жөтел - экссудат жоқ, немесе жабысқак түрде, қырылдаған жөтел - көмекей кілегейлі кабықтын және дауыс желбезегінің ісінуінде пайда болады.

Жөтелдің ауырсынуын малдың жүріс-тұрысына байқап біледі. Егер мал жөтелген кезде мойнын тартып, басын шайқап, алдыңғы аяқтарын тыпырлатып ыңқылдаса ауыртатын жөтел. Бұндай жөтел плевритте, көмекейдің ісінуінде, жіті ларингитте, трахеит, бронхитте жиі кездеседі. Созылмалы бронхит, ларингит ауруларында жөтелдің ауырсынуы кездеспейді немесе аз болады.

Воронин[9] қалқан-бұғақ бездерді қарау арқылы зерттегенде базедизм және микседема ауруларының белгілеріне көңіл аудару қажет (бадырақ көздің, тіл көлемінің ұлғаюы, бас, мойын, шап маңайындағы ұлпалардың домбығуы) . Пальпация арқылы анықтаған кезде көлеміне, консистенциясына, үстіңгі бетіне, жылжымалылығына және ауырсынуына назар аударады.

Ионова [10] қарау арқылы көкірек қуысының пішініне, көлеміне, ширактығына, тыныс алу қозғалысының түріне, жиілігіне, тереңдігіне, күшіне, симметриялығына және ырғақтығына назар аударады.

Пальпациялау (сипалау) аркылы көкірек кабырғалардын сезімталдығын, сезілетін шуылдарды және ісіктердің бар-жоғын аныктайды. Зерттеген кезде малдын алдынан, сол жағынан, және оң жағынан, ал ұсак малдарда жоғарғы жағынан да қарап тексереді.

Кең және терең көкірек куысы өкпенің жаксы сыйымдылығын көрсетеді. Қысаң, басылған көкірек куысы өкпе ауруларына бейімделген. Кейбір ауруларда (мешел, остеодистрофия, өкпенің эмфиземасы) көкірек қуысының пішіні өзгереді. Альвеолярлық эмфиземада көкірек қуысының пішіні бөшке тәрізді болып калады. Көкіректің бір жағының ұлғаюы бір жақты плевритте, кішіреюі - ателектазде, туберкулезде, мешелде кездеседі.

Көкірек қуысының сезімталдығын үлкен саусақпен қабырға аралығына басып тексереді. Плевриттің бастапқы кезінде, немесе кабырғалардьщ сынуында аурсынуы байкалады.

Жергілікті температурасының жоғарлауы ісік және ағзалардың қабынуында пайда болады. Мешел ауруында қабырғалардын үстіңгі жағы жуандайды (четки) . Сезілетін шуылдар құрғақ плеврит пен бронхитте аныкталады (алақанмен көкірек қуысын ұстаған кезде вибрация шуылдары сезіледі) .

Малахов[11] т ыныс алу козғалыстарын зерттеген кезде олардың түріне, ырғактығына, күшіне, симметриялығына және 1 минөттегі жиілігіне назар аудару қажет. Диспноэ (демігу, демікпе) пайда болса оның түрін аныктау (инспирациялық, экспирациялык) көзделеді.

Құрсакты түрі (абдоминалды) демалу қозғалыстары плевритте, өкпенің созылмалы альвеолярлы эмфиземада, қабырғалардың сынуында кездеседі. Бұл тыныс алу түрі сонымен бірге шошқа обасы, геморрагиялык септицемия және энзоотикалык бронхопневмонияда табылады. Сау малдардың тыныс алу қозғалыстарының жиілігі (1 мин) төмендегі кестеде көрсетілген (3-кесте) .

Тыныс алудың жиілігіне малдың жынысы, жасы, тұқымы және қоңдылығы әсер етеді. Сонымен катар, сырткы температура мен ауаның ылғалдығы, малдың жүктілігі, жұмыс істеуі, т. б. Патология кезінде тыныс алу қозғалыстары бәсендейді немесе жиіленеді (көбейеді) .

Қозғалыстарының жиіленуі - полипноэ, бәсеңдеуі - олигопноэ деп аталады. Полипноэ өкпе (пневмония, бронхит, ісуі, қатерлі ісіктер), плевра (плеврит) ауруларында және кұрсақ қуысының ішкі кысымы көбейген кезде болады. Олигопноэ ірі бронх, кеңірдектің тарылуында, бас сүйегінің ішкі қысымы жоғарлаған кезде, гастрит, ацетонемия, т. б. ауруларында пайда болады.

Дем алудың тереңдігін калыпты жағдайда дем шығару мен дем кіргізу көлеміне сүйеніп анықтайды. Үстіртін демалу полипноэ мен қатарда кездеседі. Бұл кезде демді ішке тарту мен шығару қысқа болады. Терең демалуда патологиялык бәсеңдеу демалысы байқалады. .

Несіпбаевтың [12] дерегіне сүйенсек өкпенің перкуссиясын өкпе шекараларын және перкуторлы дыбыстардың қасиетін анықтау үшін жасайды.

Ірі малдарда инструменталды перкуссияны (плессиметр, балғашық арқылы), ұсак малдарда дигиталды (саусақ арқылы) перкуссияны қолданады. Топографиялық перкуссиянын мақсаты - өкпенің шекараларын анықтау. Бүл перкуссияны легато тәсілмен, әлсіз сокқылап жасайды. Салыстырмалы перкуссияньщ мақсаты - өкпенін және плевраның физикалык өзгерістерін айыру, Бұл перкуссияны қысқаша стокатто әдісімен іске асырады. Перкуссияны жасаған кезде кабырға аралығымен үстінен төмен қарай өткізеді. Сау малда өкпенің перкуторлық дыбысы - анык, ұзаққа созылған, төмен, атимпаникалық. Бұл дыбысты айқын өкпе дыбысы деп атайды.

Өкпе алаңы - үшбұрышты, үш шекарамен шектелген орын (алдыңғы, жоғарғы, артқы) . Алдыңғы өкпе шекарасы арткы жауырын бұрышынан басталып төмен анконеус сызығы бойынша көкірек қуысына карай келеді. Жоғарғы өкпе шекара - артқы жауырын бұрышынан басталып артка қарай, омыртқалардан алакан көлдеңінен төмен өтеді. Артқы шекарасынын клиникалық манызы өте зор. Бұл шекараны үш көлденең сызык бойынша анықтайды:

1. Сербек (мыкын) сызығы,

2. Шонданай сызығы,

3. Иық буын сызығы.

Ірі қара мен ұсақ малдарда 2 сызық бойынша:

1. Сербек сызығы,

2. Иык буын сызығы (шонданай мен сербек сызықтар бір деңгейінде орналасады) .

Бұл сызықтармен перкуссияны алдынан артқа қарай қабырға аралығымен (к. а. ) малдың екі жағынан жүргізеді, яғни өкпе дыбысы басқа, қатар жаткан ағзалардың дыбыстарына айналғанға дейін.

Зерттеудегі нәтижелерді қалыпты жағдайдағы өкпе шекарасымен салыстырып өкпе көлемі туралы қорытынды жасайды (әдеттегідей, үлкейген, кішіреген) .

Ірі қара мал, қой, ешкілерде өкпенің, мыкын сызығы бойымен алғандағы шекарасы сол жақта 12-ші қабырғаға, оң жакта 11-ші қабырғаға дейінгі, иык буынымен оң және сол жағынан 9-шы кабырғаға дейінгі аралықта.,

Жылқыларда мықын сызығымен - 17 кабырға, шонданай темпешегімен - 15-ші және иық буыны сызығымен 11-кабырғаға (ауыр жүк таситын және семіздерінде 16-14-10 кабырға) келеді.

Түйелерде - 12-10-8 қабырғалар, солтүстік бүғысында - 14-13-7 қабырғалар. Шошқаларда - 12-10-8, иттерде 12-11-9 қабырғалар.

Өкпенің артқы шекарасынын үлкеюі, артқа қарай жылжуы эмфиземада, өкпе кабынуында, ала өкпеде, эхинококкозда болады, ал кішіреюі, алға қарай жылжыуы іш кепкенде, ішек кепкекде, бауыр циррозында кездеседі.

Өкпе шекараларын тексеріп болғаннан кейін малдың өкпе алаңында салыстырмалы перкуссияны іске асырады.

Дені сау малдардың көкірегіне перкуссия жасаған кезде айкын екпе дыбысын естиміз. Сырқат малдарда нүку (перкуссия) дыбыстары өзгеріліп естіледі, оларға мына дыбыстар жатады:

• шыңқылдаған (шел, өкпе қабығы, өкпе қабынғанда) ;

• сызданған сыбырлы (экссудатты плевритте, өкпенің фибринозды қабынуында, жылқының жұкпалы плевропневмонияда, ала өкпеде) ;

• даңғырлаған (өкпедегі тесік каверна, бронх түтігінің кеңеюінде) ;

• шіңкілдеген (өкпенің ішіндегі доп тәрізді қуыс пайда болғанда, ішкі қабаты тегіс, қатты болганда) ;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.