Салық төлегендегі жеңілдіктер

КІРІСПЕ
Салық элементтері.
Салық элементтері- салық заңы регламенттелген салықтың қолданылу жағдайын анықтайтын құрамдас бөліктерінің жиынтығы.
Салықтың бірнеше элементтері бар, атап айтқанда:
• Салық субъектісі;
• Салық объектісі;
• Салық көзі;
• Салық мөлшері;
• Салық жеңілдіктері;
• Салық ставкасы;
• Салық кезеңі;
• Салықты есептеу тәртібі;
• Салық есептілігі;
• Салық төлеу тәртібі.
1. Салық субьектісі.
Салық субъектісі- заңды немесе жеке тұлға, яғни салықты төлеушілерді атаймыз.
Салық төлеушілер:
• Қызметкерлер -өз еңбегімен материалдық және материалдық емес игілік жасайтын, сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар, яғни жеке тұлғалар;

Қолданылған әдебиеттер

1. А.Д. Үмбетәлиев., Ғ.Е. Керімбек "Салық және салық салу"
2. Қазақстан Республикасының Конститутциясы
3. Қазақстан Республикасының Президентінің " Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы " Заң күші бар Жарлығы 1995 жылғы 24 сәуір.
4. Қазақстан Республикасының "Салық кодексі туралы" 2001жылы 12 маусым.
5. Ғ.Е. Керімбек "Салық және салық салу" әдістемелік құралы. Шымкент, 2004ж.
6. "Бухгалтер бюлетені" журналы. №2 қаңтар 2006
7. Салық және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі) Қазақстан

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

IКІРІСПЕ
II Негізгі бөлім: Салық төлегендегі жеңілдіктер
1.1. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
1.2. Салық жеңілдіктерінің мазмұны
1.3. Жер салығының жеңілдіктері
1.4. Көлік құралдары салығының жеңілдіктері
1.5. Мүлік салықтарының жеңілдіктері
1.6. Арнаулы салық режимдерін қолдану ерекшеліктері
III Қорытынды
IVҚолданылған әдебиеттер

Мазмұны

I
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II Негізгі бөлім: Салық төлегендегі жеңілдіктер
1.1. Қазақстан Республикасының салық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Салық жеңілдіктерінің
мазмұны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... .13
1.3. Жер салығының
жеңілдіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ...16
1.4. Көлік құралдары салығының
жеңілдіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 19
1.5. Мүлік салықтарының
жеңілдіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...22
1.6. Арнаулы салық режимдерін қолдану
ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... 27
III
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30
IVҚолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 32

КІРІСПЕ
Салық элементтері.
Салық элементтері- салық заңы регламенттелген салықтың қолданылу
жағдайын анықтайтын құрамдас бөліктерінің жиынтығы.
Салықтың бірнеше элементтері бар, атап айтқанда:
• Салық субъектісі;
• Салық объектісі;
• Салық көзі;
• Салық мөлшері;
• Салық жеңілдіктері;
• Салық ставкасы;
• Салық кезеңі;
• Салықты есептеу тәртібі;
• Салық есептілігі;
• Салық төлеу тәртібі.
1. Салық субьектісі.
Салық субъектісі- заңды немесе жеке тұлға, яғни салықты төлеушілерді
атаймыз.
Салық төлеушілер:
• Қызметкерлер -өз еңбегімен материалдық және материалдық емес игілік
жасайтын, сонымен бірге белгілі бір түсім алатындар, яғни жеке
тұлғалар;
• Шаруашылық субьектілері-капитал иелері, яғни заңды тұлғалар.
Салық төлеуші – салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерді төлеуші болып табылатын тұлға.
Тұлға –жеке тұлға және заңды тұлға болып бөлінеді.
Жеке тұлға - Қазақстан Республикасының азаматы, шет мемлекеттің азаматы,
азаматтығы жоқ адам.
Салық тасымалдаушылар –іс жүзінде салық ауыртпалығы түсетін жеке
тұлғалар, соңғы салық төлеушілер, яғни мемлекет азаматтары.
Заңды тұлға - Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің заңдарына
сәйкес азаматтық, оның ішінде шаруашылық құқықтар мен міндеттер субъектісі
ретінде әрекет ететін ұйым немесе кәсіпорын. Шет мемлекеттің заңдарына
сәйкес құрылған компания, ұйым немесе басқа корпорациялық құралым.
Заңды тұлғаның өз балансы, елтаңбасы, мөрі және банкіде есеп айырысу шот
есебі болады. Салық кодексінің мақсаттары үшін олар құрылған шет
мемлекеттің заңды тұлғасы мәртебесіне ие ме, жоқ па –оған қарамастан дербес
заңды тұлғалар ретінде қарастырылады.
2. Салық объектісі.
Салық объектісі – салық есептелетін база, яғни салық не үшін төленетінін
қарастырады, мәселен: табыс, мүлік, тауар, мұра, жер және тағы басқа. Осы
аталғандардан салық төленеді.
Мүлік жылжитын және жылжымайтын мүлік болып бөлінеді.
Тауар –қажеттілік пен тұтынуды қанағаттандыратын зат. Айналымнан
алынбаған, сатуға немесе айырбасқа арналған кез келген еңбек өнімі болып
табылады.
Мұра –қайтыс болған азамат мүлкінің оның мұрагерлеріне көшуі. Көптеген
мемлекеттерде мұраға салық салынады.
Жер –белгілі бір өлшемдегі пайдалану мүмкіндігі орасан зор табиғи байлық.
Күнделікті пайдаланылады.
3. Салық көзі
Салық көзі – салық төлеу үшін белгіленген және қолданылатын ақша
қаражаттары, бұл –жалақы, кіріс, дивидендтер, яғни салық неден
төленетіндігін анықтау.
Салық көзі – салық төлеуге арналған немесе қолданылатын ақша қаржылары.
Салықтың займдық қаржылар көзі тек мәселенің қысқа мерзімінде шешілуін
көрсетеді.
Макроэкономикалық деңгейде салық төлеудің негізгі көзі ретінде
–ұлттық табыс қатысады.
Салық төлеушілердің салық төлеу үшін негізінен 5 көзі бар:
• Табыс;
• Қор және жинақ;
• Өндірістік капиталдың ақша бөлігі, айналым қаражаттары қорын
қоса алғанда;
• Қаражаттар, мүлікті өткізуден түскен, оның ішінде өндірістік
капиталдың мүліктік бөлігі, негізгі қорды қосқанда;
• Қарыз қаражаттары.
Табыс –ұлттық табысты бөлу барысында мемлекетке, кәсіпорынға, мекемеге
немесе жеке тұлғаға түсетін ақшалай немесе материалдық ресурстар.
Салық төлеушілердің, яғни жеке және заңды тұлғалардың салық төлеу
көздерінің айырмашылықтары бар.
Салық төлеушілердің табыстары, бұл кімнің табысы болып саналатынына
байланысты болады және бірнеше нысандары бар:
• Тауарды (жұмыс, қызмет) өткізуден түскен табыс;
• Дивидендтер, рента;
• Сыйақы, ұтыстар, роялти;
• Жалақы, зейнетақы, стипендия, сақтандыру төлемдері.
Қор –мемлекеттің, кәсіпорынның немесе жеке тұлғаның әлде бір мақсатқа
арналған ақша қаражаты немесе материалдық құндылықтар.
Жинақ –кәсіпорынның немесе жеке тұлғалардың банкілерге және жинақ
мекемелеріне салған, әдетте, талап ету мерзімі көрсетілмеген ақшалай
қаражаттар.
Айналым қаражаттары -өнім өндіру мен өткізудің жоспарлы және үздіксіз
процесін қамтамасыз ететін өндірістік айналым қорлары мен айналыс қорларын
құру үшін бірлестіктерге, кәсіпорындарға, ұйымдарға авансыланған ақшалай
қаражаттың жиынтығы.
Қарыз қаражаттары –бір жақ екінші жаққа меншікті немесе оперативті
басқаруды, ақшаны немесе түр –түсі белгіленген заттарды табыстайтын, ал
қарыз алушы сол тектес және сапасы сондай затты немесе ақшаны қайтаруға
міндеттенетін шартқа сәйкес берілетін құжаттар.
Рента –алушыдан кәсіпкерлік қызметті талап етпейтін капиталдан, мүліктен
немесе жерден ұдайы алынып отыратын табыс; көптеген капиталистік елдерде
–меншік иесінің мемлекеттік заем облигациялары бойынша алатын табыс.
Жалақы –біріншіден, әрбір қызметкер жұмсаған еңбектің саны мен сапасына
қарай бөлініп, олардың жеке тұтынуына берілетін ұлттық табыстың ақша
түріндегі табысы; екіншіден, еңбек үшін сыйақы.
4. Салық мөлшері.
Салық мөлшері – салық төлеушінің табысына қарай алынатын салық сомасын
білдіреді және ол шекті, жеңілдікпен, орташа, нөлдік болып бөлінеді.
Салықтың шекті мөлшері –табыстың әр қосымша бірлігінен түсетін үстеме
салықты білдіреді, мәселен жеке табыс салығы, әлеуметтік салық, жеке
тұлғалардың мүлік салығы.
Салықтың жеңілдік мөлшері болады, оны мемлекет өз тарапынан белгілі бір
салық төлеушілерге әлеуметтік жағдайын ескере отырып, салық ставкалары
бойынша жеңілдік жасайды.
Салықтың орташа мөлшері деп салық төлеушінің табыстарын орта есеппен
алады да, сол сомадан салық төлейді. Мысал ретінде патентті алуға болады.
Бюджетке түсетін салық түсімдерін есептеу үшін салықтың орташа мөлшері
қолданылады.
Ал, нөлдік салық мөлшері, бұл салық төлеуден босатылады. Мысалы: қосылған
құн салығында нөлдік ставка бойынша салық төлеушілер бар.
5. Салық жеңілдіктері.
Салық жеңілдіктері –төлем қабілетін, қоғамдық өндіріске қатысу және басқа
да факторларды ескеріп заңмен қарастырылған жалпы ережеден шығару.
Салық жеңілдіктері –заңға сәйкес салық төлеушіні біртіндеп немесе салық
төлеуден түгел босату.
IІ Негізгі бөлім: Салық төлегендегі жеңілдіктер
1. Қазақстан Республикасының салық жүйесі
Қазақстан Республикасы өз алдына егемендік алып, тәуелсіз мемлекет
болғасын, экономикалық дербес түрде басқарды. Мемлекеттік басқару
жүйелеріне көптеген өзгерістер жасалып, бірнеше заң жобалары қабылданды.
Оларға қаншама өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Дамыған мемлекеттер
мен көрші мемлекеттердің жүргізіп отырған саясаттарын сараптай отырып,
өзіміздің ұлттық менталитетке сай, қажетті жақтарын алып отырды.
Нарықтық экономика мен мемлекеттің салық саясатының негізгі мақсаты
–бюджеттің кіріс бөлігін қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету болып табылады.
Салық саясатының басты мақсаты – салық жүйесін құру және оның тиімді
қызмет етуіне мүмкіндік беретін салық механизмін іске асыру.
Мемлекеттің салық қызметі келесі бағыттардан тұрады:
• Мемлекеттің салық жүйесінің қалыптасуы;
• Салық салу саласында мемлекет органдарының міндетін анықтау;
• Арнайы салық органдарының жүйесін қалыптастыру;
• Салық заңын ұйымдастыру және оның сақталуына бақылауды жүзеге
асыру.
Салық жүйесі де өз алдына сала болып қалыптасуы үшін, біршама
қиындықтарды бастан кешіре отырып, көптеген өзгерістер мен толықтырулар
жасалынып, қазіргі кезде тұрақты жүйеге түсті.
Қазақстан Республикасының салық жүйесі реформалаудың үш кезеңінен өтті.
Бірінші кезең.
1991жылғы 9 шілдедегі Қазақ КСР Президентінің ҚазКСР мемлекеттік салық
қызметін құру туралы Жарлығымен ҚазКСР –нің басты мемлекеттік салық
инспекциясы құрылды. 16 жалпы мемлекеттік және 27 жергілікті салық түрін
қарастыратын салық жөніндегі заң актілер пакеті қабылданды.
1991 жылғы қабылданған Қазақстан Республикасының Қазақстан
Республикасындағы салық жүйесі туралы Заңына сәйкес сол кездегі салық және
бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түрлеріне тоқталып өтейік.
І. Жалпы мемлекеттік салықтардың түрлері:
1. Қосылған құнға салынатын салық.
2. Пайдаға салынатын салық.
3. Акциздер.
4. Бағалы қағаздармен жасалынатын операциялардан алынатын салық.
5. Экспорт пен импортқа салынатын салық.
6. Кеден тарифі және баж салығы.
7. Пайдалы қазбаларды геологиялық барлау және геологиялық іздестіру
жұмыстарына байланысты шығындарды өтеуге жұмсалатын алым.
8. Тіркелген төлемдер.
9. Транспорттық құралдарына салынатын салық.
10. Автотранспорт құралдарын сатып алуға салынатын салық.
11. Автотранспорт құралдарының Қазақстан Республикасына келіп кіргені үшін
төленетін ақы.
12. Заңды ұйымдардың мүлкіне салынатын салық.
13. Қазақстан Республикасы азаматтарынан, шетел азаматтарынан және
азаматтығы жоқ адамдардан алынатын табыс салығы.
14. Мемлекеттік баж салығы.
15. Табиғат ресурстарына салынатын салық.
16. Колхозшылардың еңбегіне ақы төлеу қорына салынатын салық.
ІІ. Жылпыға бірдей міндетті жергілікті салықтар мен алымдар.
1. Жер салығы.
2. Жеке адамдардың мүлкіне салынатын салық.
3. Орман табысы.
4. Су үшін төленетін ақы.
5. Табысқа салынатын салық.
6. Кәсіпкерлік қызметті тіркеу үшін алынатын алым.
7. Кәсіпкерлік қызметтің субъектілері ретінде тіркелмеген азаматтардан
алынатын алым.
8. Заңды ұйымдарды мемлекеттік тіркеуден өткізгені үшін алынатын алым.
9. Елтаңбалық алым.
10. Мұрагерлік және сыйға тарту тәртібімен ауысқан мүлікке салынатын
салық.
ІІІ. Жергілікті салықтар мен алымдар.
1. Курорттық аймақта өндірістік мақсаттағы объектілер құрылысына
салынатын салық.
2. Курорттық алым.
3. Азаматтардан алынатын мақсатты алым.
4. Жарнамаға салынатын салық.
5. Автотранспорт құралдарын, есептеу техникасы және жеке компьютерлерді
қайта сатуға салынатын салық.
6. Автотранспортты аялдауға қойғаны үшін алынатын алым.
7. Жергілікті символиканы пайдалану құқығы үшін алым.
8. Ипподромдарда ат жарысына қатысқаны үшін алынатын алым.
9. Ат жарысындағы ұтысы үшін алынатын алым.
10. Ипподромдарда тотализатор ойынына қатысушы адамдардан алынатын алым.
11. Тауар биржаларында және валютаны сату және сатып алу кезінде жасалған
мәмілелерден алынатын алым.
12. Аукциондық сатудан алынатын алым.
13. Кино –теле түсірімдер өткізу құқығы үшін алынатын алым.
14. Пәтер алуға берілген рұқсат қағаз үшін алынатын алым.
15. Ит иелерінен алынатын алым.
16. Спиртті ішімдіктермен сауда –саттық жасау құқығы үшін алынатын
лицензиялық алым.
17. Жергілікті аукциондар өткізу және лотереялар ойнату құқығы үшін
алынатын лицензиялық алым.
Екінші кезең.
Қазақстан Республикасының Үкіметі 1995 жылдың басында салық
реформасының ұзақ мерзімді тұжырымдамасын қабылдады, онда еліміздің салық
жүйесі мен салық заңнамасын бірте –бірте халықаралық стандарт салық салу
принциптеріне сәйкестендіру көзделген еді.
Осыған орай 1995 жылғы 24 сәуірде Салық және бюджетке төленетін басқа
да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы
шықты. Бұл өз қаржы жүйемізді құруға ықпал етті.
Ең бастысы, салық төлеу жүйесі ықшамдалып, салық саны 45 -тен 11 –ге
дейін қысқартылды. Оның ішінде бесеуі мемлекеттік, алтауы жергілікті
салықтар.
Жалпы мемлекеттік салықтар:
1. Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.
2. Қосылған құнға салынатын салық.
3. Акциздер.
4. Бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемдері.
Жергілікті салықтар мен алымдар:
1. Жер салығы.
2. Заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық.
3. Көлік құралдарына салынатын салық.
4. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды
тұлғаларды тіркегені үшін алынатын алым.
5. Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін алынатын алым.
6. Аукциондардан алынатын алым.
Қазақстан Республикасы Президентінің бұл Жарлығы Қазақстан
Республикасының 1996 жылғы 16 шілдедегі 440-1 заңына сәйкес заң мәртебесін
алды.
Осы кезде Қазақстан Республикасында салықтар, алымдар және басқа да
міндетті төлемдердің мынадай түрлері қолданылады:
1. Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.
2. Қосылған құнға салынатын салық.
3. Акциздер.
4. Бағалы қағаздар эмиссиясын тіркегені және мемлекеттік тіркеуге
жатпайтын акциялар эмиссиясының ұлттық біріңғайландыру нөмірін
бергені үшін алынатын алымдар.
5. Жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдері мен салықтары.
6. Әлеуметтік салық.
7. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы бойынша
жүргені үшін алынатын алымдар.
8. Жер салығы.
9. Заңды және жеке тұлғалардың мүліктеріне салынатын салық.
10. Көлік құралдарына салынатын салық.
11. Біріңғай жер салығы.
12. Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды
тұлғаларды тіркегені үшін алынатын алым.
13. Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығын бергені үшін алынатын
лицензиялық алым.
14. Аукциондардан алынатын алым.
15. Қазақстан Республикасының базарларында тауарларды сату құқығын
бергені үшін алынатын алым.
16. Қазақстан Республикасының радиожиілік ресурстарын пайдаланғаны үшін
төленетін төлем.
17. Заңды және жеке тұлғалардың Алматы қаласының рәміздерін өз фирмалық
атауларында, қызмет көрсету таңбаларында, тауар таңбаларында пайдаланғаны
үшін алынатын алым.
18. Заңды және жеке тұлғалардың Қазақстан, Республика, Ұлттық деген
сөздерді өздерінің фирмалық атауларында, қызмет көрсету таңбаларында,
тауар таңбаларында пайдаланғаны үшін алым.
19. Жеке тұлғалардың ставкасы есептеу базасының 1пайызынан жоғары
белгіленбейтін қолма –қол шетел валютасы сатып алғаны үшін алынатын
алым.
Үшінші кезең.
2001жылы 12 маусымда Қазақстан Республикасының жаңа Салық кодексі
қабылданып, 2002 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізілді.
Салық кодексі салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті
төлемдерді белгілеу, енгізу және есептеу мен төлеу тәртібі жөніндегі билік
қатынастарын, сондай –ақ мемлекет пен салық төлеуші арасындағы салық
міндеттемелерін орындауға байланысты қатынастарды реттейді.
Қазақстан Республикасының салық заңдары Салық кодексінен, сондай –ақ
қабылдануы Салық кодексінде көзделген нормативтік құқықтық актілерден
тұрады.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу
жөніндегі Салық кодексінде көзделмеген міндет ешкімге жүктелуге тиіс емес.
Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер – Салық
кодексінде белгіленген тәртіпте және жағдайларда белгіленеді, енгізіледі,
өзгереді немесе күшін жояды.
Салық кодексі мен Қазақстан Республикасының басқа да заң актілерінің
арасында қайшылықтар болған кезде, салық салу мақсатында Салық кодексінің
нормалары қолданылады. Салық кодексінде жағдайларды қоспағанда, салық
қатынастарын реттейтін нормаларды салықтық емес заңдарға енгізуге тыйым
салынады.
Салық заңдары Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында қолданыста
болады, сонымен бірге жеке тұлғалар және заңды тұлғалар мен олардың
құрылымдық бөлімшелері қолданады.
Қазақстан Республикасының Салық кодексіне сәйкес салықтар 9 түрі бар.
2005 жылы акциз салығына қосымша ретінде экспортталатын шикі мұнайға, газ
конденсатына рента салығы қосылады.
Салықтың түрлері:
1. Корпорациялық табыс салығы.
2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған құн салығы.
4. Акциздер.
5. Экспортталатын шикі мұнайға, газ конденсатына рента салығы.
6. Жер қойнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері.
7. Әлеуметтік салық.
8. Жер салығы.
9. Көлік салығы.
10. Мүлік салығы.
Алым дегеніміз –белгілі бір қызмет түрін бастар алдында немесе осы қызмет
түріне құқық берер кезде төленетін міндетті төлем. Сонымен қатар алым
–анықталған құқықтық мәртебені берені үшін төлем болып санлады.
2002 жылы алымның 13 түрі болды. 2003 жылдан бастап Елтаңбалық алым
алынып тасталды. 2005 жылы алымдарға өзгерістер енгізілді, яғни: жылжымалы
мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым және кеменің немесе жасалып
жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу үшін және туындылар мен
сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды, туындылар мен сабақтас құқықтар
объектілерін пайдалануға лицензиялық шарттарды мемлекеттік тіркеу үшін
алымдары қосылды.
Алымдардың түрлері:
1. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркегені үшін алым.
2. Жеке кәсіпкерді мемлекеттік тіркегені үшін алым.
3. Жылжымайтын мүлікке құқықтарды және олармен жасалған мәмілелерді
мемлекеттік тіркегені үшін алым.
4. Жылжымалы мүлік кепілін мемлекеттік тіркегені үшін алым (2005 жылы 1
қаңтар).
5. Радиоэлектрондық құралдарды және жиілігі жоғары құрылғыларды
мемлекеттік тіркегені үшін алым.
6. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені
үшін алым.
7. Теңіз, өзен кемелері мен шағын көлемді кемелерді мемлекеттік
тіркегені үшін алым.
8. Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркегені үшін алым.
9. Дәрі-дәрмек құралдарын мемлекеттік тіркегені үшін алым.
10. Автокөлік құралдарының Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жүру
алымы.
11. Аукциондардан алынатын алым.
12. Жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқығы үшін лицензиялық алым.
13. Телевизия және радио хабарларын тарату ұйымдарына радиожиілік
спектрін пайдалануға рұқсат бергені үшін алым.
Төлемақы –белгілі бір қызмет түрін пайдаланған кезде төленетін міндетті
төлем.
Төлемақының 9 түрі бар. 2005 жылы төлемақыға өзгеріс енгізілді.
Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақыға қосымша ретінде
қалааралық және халықаралық телефон байланысын бергені үшін төлемақы
төлейді.

Төлемақылардың түрлері:
1. Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы.
2. Жер бетіндегі көздердің су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
3. Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлемақы.
4. Жануарлар дүниесін пайдаланғаны үшін төлемақы.
5. Орманды пайдаланғаны үшін төлемақы.
6. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлемақы.
7. Радиожиілік спектрін пайдаланғаны үшін төлемақы.
8. Кеме жүретін су жолдарын пайдаланғаны үшін төлемақы.
9. Сыртқы жарнаманы орналастырғаны үшін төлемақы.
Мемлекеттік баж дегеніміз – уәкілдік берілген мемлекеттік органдардың
немесе лауазымды адамдардың заңдық мәні бар іс-қимылдар жасағаны үшін
және құжаттарды бергені үшін алынатын міндетті төлем.
Баж салығы – алып келінген, сыртқы шығарылатын, сондай –ақ транзитті
тауарлар, бұйымдар мен қызметтерден алынатын салықтар.
Мемлекеттік баж салығы – төленетін қызмет тізімі заңды және жеке тұлғалар
мүддесі үшін жасалатын әрекеттерді іздену арыздарын қамтиды.
Кеден төлемдері:
- Кеден бажы.
- Кеден алымдары.
- Алдын ала шешім қабылдағаны үшін төлемақы.
- Алымдар.
2. Салық жеңілдіктерінің мазмұны
Салық жеңілдіктерін бірнеше белгілер бойынша топтауға болады:
1. Салық субъектілері бойынша жеңілдіктер.
Салық төлеушілердің өзіне салық жеңілдіктері беріледі. Жеке тұлғалардың
мүлік салығында мерзімді қызметтегі әскери қызметшілер мерзімді қызметтен
өту кезеңінде салық төлеуден босатылады.
1. Салық объектісі бойынша жеңілдіктер.
Бұл жерде салық салу объектілеріне жеңілдік беріледі. Мысалы: көлік
құралдары салығында мамандандырылған медициналық көлік құралдары салық
төлеуінен босатылады.
2. Салық базасы бойынша жеңілдіктер.
Мәселен, жеке табыс салығы бойынша салық базасына мемлекеттік бағалы
қағаздар мен және агенттік облигациялармен жасалған операциялардан түскен
табыс қосылмайды.
3. Салық ставкасы бойынша жеңілдіктер.
Корпорациялық табыс салығында салық төлеушілер негізінен 30 пайыздық
ставка бойынша салық төлесе, негізгі өндіріс құралы жер болып табылатын
салық төлеушілер 10 пайыздық ставка бойынша салық төлейді.
4. Салық кезеңдері бойынша жеңілдіктер.
Мәселен, қосылған құн салығы бойынша салық кезеңі-күнтізбелік ай болса,
ал ауыл шаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар үшін салық кезеңі бір
жыл болып табылады.
5. Салықты есептеу тәртібі бойынша жеңілдіктер.
Шағын бизнес субъктілерінің белгілі бір бөлігі оңайлатылған декларация
негізінде салық төлейді.
6. Салық төлеу тәртібі бойынша жеңілдіктер.
Мәселен, шағын бизнестің кейбір субъектілері салықты бір жолғы талон
немесе патент негізінде төлейді.
Қазіргі кезде кең тараған салық жеңілдіктерінің түрлерін С.Г. Пееляев
ұсынған еді, яғни олар үш топқа бөлінеді:
• Алып тастау;
• Жеңілдіктер;
• Босату.
Алып тастау-салық салудың жекелеген объектілері салық салудан алынып
тасталады.
Жеңілідктер –салық базасын қысқарту.
Босату –салық ставкаларын төмендетуге бағытталған жеңілдіктер.
Салық жеңілдіктерінің мазмұнын былайша баяндауға болады:
Біріншіден, салық төлеуден босату жөніндегі жеңілдіктер.
Салық түрі бойынша салық төлеушілердің жекелеген тұлғалары салық
төлеуден босатылады. Мәселен, жер салығын иелігінде жер учаскесі бар
тұлғалар төлеуі тиіс. Ал, Ұлы Отан соғысына қатысқандар, мүгедектер жер
салығын төлеуден босатылады. Мұнда мемлекеттің әлеуметтік саясаты жүзеге
асырылады, яғни мемлекет әлеуметтік топтардың жекелеген түрлеріне салық
төлеуде жеңілдіктер қарастырған.
Салық төлеуден толық босатылу, салық салуға жатпайтын мүліктерде
жүзеге асырылады. Жеке табыс салығын есептеген кезде, жеке тұлғалардың
зейнетақысына салық салынбайды. Егер жеке тұлға үшін зейнетақы төлемдері
негізгі табыс көзі болса, онда ол салық төлеуден толық босатылады.
Екіншіден, салық мөлшерін төмендету арқылы жасалатын жеңілдіктер.
Бұл негізінен үш бағыт бойынша жүзеге асырылады:
• Салық төлеушілердің кейбір санаттарына немесе мүліктердің жекелеген
түрлеріне қатысты төмендетілген салық ставкаларын белгілеу. Мәселен,
корпорациялық табыс салығын төлеушілер үшін 30 пайызын салық
ставкалары бекітілген, ал негізгі өндіріс құралы жер болып табылатын
салық төлеушілер үшін 10 пайыздық салық ставкасы берілген, яғни мұнда
мемлекет ауыл шаруашылық өнімдерін өндірушілерге салық жеңілдіктерін
қарастырған;
• Салық салу кезінде мүліктердің белгілі бір түрін есепке алмау, немесе
кейбір мүліктер салық салынуға жатпайды. Жеке табыс салығын төлеу
кезінде салық салынатын табыс есепке алынады, ал осы табыстың құрамына
Балаларға немесе асырауындағы адамдарға алынған алимент кірмейді;
• Салық төлеушілердің кейбір санаттары үшін олардың қызметтеріне
жеңілдіктер беру тәртібінде салық базасын қатаң түрде есепке алады,
оның ішінде ерекше шегерімдерге құқық беріледі.
Салық салудың объектісі ретінде есепке алмау немесе салық салудан алып
тастау салық мөлшерін төмендетуге әкеледі, кейде шектелген немесе
шектелмеген салық мөлшері болуы мүмкін.
Салық мөлшерін төмендетудің шектелуі – салық салу объектісі ретінде
есепке алмауға немесе салық салудан алып тастауға сәйкес келетін заң
бойынша қарастырылған мүліктер бар.
Мысалы, Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің, бірінші және екінші топ
мүгедектерінің табыстары жеке табыс салығы бойынша салық салудан
босатылады, бірақ та 240 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде ғана.
Салық мөлшерін төмендетудің шектелмеуі –мүліктер салық салу объектісі
ретінде толық көлемінде есепке алынбайды, немесе салық салудан алып
тастауға сәйкес келетін мүліктер. Бұған мысал ретінде, мемлекеттік төлем
орталығынан берілетін зейнетақы төлемдерін алуға болады. Салық төлеуші
қандай көлемде зейнетақы алса да, бұл сомадан ешқандай салық төлемейді.
Үшіншіден, салық төлеудің мерзімін ұзарту.
Бұл салық төлеушілердің материалдық жағдайы қиындағанда немесе кездейсоқ
оқиғаларға сәйкес берілетін салық жеңілдіктері ретінде қарастырылады.
Мұны уәкілетті мемлекеттік органдардың салық міндеттемелерін орындау
кезіндегі мүмкінсіздіктеріне қарай мерзімді ұзартуымен шатастыруға
болмайды.
Салық есебін жүргізуді, немесе салық міндеттемелерін орындау тәртібін
оңайлату арқылы берілетін жеңілдіктер.
Бұл салық төлеушілердің бір санаттарына ғана беріледі. Салық
төлеушілердің кейбір түрлеріне арнаулы салық режимін қолдану – салық
сомасын анықтауда және оны төлеуде жеңілдетілген тәртіп беру, бұл салық
міндеттемелерін орындауда жалпы тәртіпті оңайлату мақсатында жүзеге
асырылады.
Салық жеңілдіктері субъект персоналдарына немесе олардың көрсеткен
қызметтеріне қарай жасалады:
• Бірінші, жағдайда мемлекет алдында ерекше еңбек сіңірген тұлғаларға
жасалады. Мәселен, Ұлы Отан соғысына қатысқандар, жоғары
мемлекеттік наградалармен марапатталғандар, Халық Қаһарманы
атағын алғандар. Бұлардың қатарына әлеуметтік қорғалмаған тұлғалар
да кіреді, атап айтқанда: зейнеткерлер, мүгедектер, жетімдер. Бұл
жерде мемлекет әлсіздерді әлеуметтік қорғау қызметін атқарады, яғни
салықтар мемлекеттің әлеуметтік қызметін жүгізудегі әдісі ретінде
қолданылады.
• Екінші жағдайда мемлекет салық салуды қоғамның экономикалық дамуын
әсер ететін құрал ретінде іске асырады. Мемлекет жеңілдіктер бере
отырып, экономиканың осы салаларын дамытуды ынталандырады.
Переференциялар – үшінші елге қатысты емес бір жақты тәртіпте немесе
өзара қатынас басында бір мемлекеттің екіншісіне беретін айрықша
жеңілдіктері.
Қорыта айтқанда, мемлекет салық жеңілдіктерін экономикалық және
әлеуметтік процестерге әсер етуші құрал ретінде қолдана алады. Сонымен
бірге салық ғылымында мынадай заңдылық бар: Неғұрлым салық жеңілдіктері
көп болса, солғұрлым салық ставкалары жоғары болады және керісінше, салық
жеңілдіктері аз болса, салық ставкалары төмен болады.

1.3. Жер салығының жеңілдіктері
Жер салығы бойынша бірнеше салық жеңілдіктері берілген.
Атап айтқанда:
1. 1995 жылы 24 сәуірдегі Салықтар және бюджетке төленетін басқа да
міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасы Президентінің
Жарлығына сәйкес:
1) қорға деп сақталған жерлер, табиғат қорғау мен тарихи – мәдени,
сауықтыру және қалпына келтіру мақсатындағы, орман және су қорының
жерлеріне;
2) елді мекендердің жалпы пайдаланудағы жер учаскелеріне салық салынбайды;
3) жер салығы төлеуден босатылады:
• балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық
және зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттар.
• мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік табиғат
және тарих пен мәдениет ескерткіштерін қорғау органдары;
• Қазақстан Республикасы мүгедектерінің ерікті қоғамы, Қазақ
зағиптар қоғамы, Қазақ саңыраулар қоғамы, Ақыл – есі мен дене
бітімінің кемістігі бар балалар мен жасөспірімдерді әлеуметтік
бейімдеу мен олардың еңбек ету қабілетін қалпына келтіру орталығы,
ААФЖЕҚ Орталық комитеті, Ауғанстан соғысы ардагерлерінің Қазақстан
Республикалық ұйымы;
• Қызметкерлерінің жалпы санының көлемінде 50 пайызы мүгедектерден
тұратын өндірістік ұйымдар мен кәсіпорындар – есепті кезеңде
алынған табыстың кемінде 50 пайызын мүгедектерді әлеуметтік
қорғауға нақтылы пайдаланған жағдайда;
• Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі мен оның бөлімшелері;
• Ауыл шаруашылық мақсаттары үшін иеленуге немесе пайдалануға
бүлінген немесе өнімділігі аз жерлерді алған Қазақстан
Республикасының заңды және жеке тұлғалары, пайдаланудың алғашқы он
жылында;
• Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген тұлғалар,
І және ІІ топ мүгедектері;
• Құрылғылар алып жатқан 0,25 гектар ішіндегі жерлерді қоса алғанда,
өзіндік қосалқы шаруашылық, саяжай салу, бау –бақша үшін алған
жеке тұлғалар.
2. Қазақстан Республикасының 1999 жылы 16 шілдедегі заңына сәйкес:
1) балаларды сауықтыру мекемелері, қорықтар, ұлттық, дендрологиялық және
зоологиялық парктер, ботаника бақтары, зираттары.
2) Мемлекеттік мекемелер.
2-1) қызметінің негізгі түрі ғылым және кітапхана қызметін көрсету
саласындағы жұмыстарды орындау болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар.
2-2) ғылыми кадрлары мемлекеттік атестаттау саласындағы міндеттерді
жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын.
2-3) қызметінің негізгі түрі театр, ойын –сауық және концепттік
шараларды жүзеге асыру, тарихи –мәдени құндылықтарды сақтау жөнінде,
балаларды, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау және әлеуметтік
қамсыздандыру саласында, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.