Жарықтандыру және оның түрлері

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

а) Жарықтандыру және оның түрлері

б) Негізгі жарықтық техникалық шамалар

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Табиғи жарықтандыру болмағанда немесе жеткіліксіз болғанда жасанды жарықтандыру қолданылады, қыздырмалық шам, жоғары және төмен қысымды газоразрядтық шамдар, жазық және саңылаулы жарықжолдар ретінде жарықтың осындай көздері іске асырылады.

Көздің шаршаған дәрежесі заттарды көру әсерінен ілесетін процестердің кернеулігіне байланысты болады. Сондай процестерге көруге икемделу, үйлесу және бейімделу жатады.

Еңбектің қолайлы жағдайларын жасау үшін өндірістік жарықтандыру келесі талаптарға тиісті жауап беру қажет:

-жұмыс орындағы жарықтың «Табиғи және жасанды жарықтандыру. Жалпы талаптар» 2. 04-05-2002 ҚР СНиП бойынша орындалатын жұмыстың сипаттамасына сәйкес болу қажет.

-Жұмысшы беттердегі және қоршаған кеңістік шектеріндегі жарықтың мүмкіндігінше бірқалыпты таралу қажет;

-Жұмыс бетінде айқын көлеңкелер болмау қажет;

-Түсті дұрыс тарату үшін қажетті жарықтың қажетті спектралдық құрамын жарықтандыру қамтамасыз ету қажет;

-Жарықтандыру жүйесі басқа зиянды факторлардың көзі болмау қажет, сондай-ақ электрге және өртке қауіпсіз болу қажет.

Негізгі бөлім

Жарықтандыру- қоршаған ортаны көзбен көруді қамтамасыз ету үшін күн және жасанды жарық көздерінен жарық энергиясын қолдану.

Өндірістік жарықтандыру - бұл дұрыс жобаланған, жұмысшыларға функционалдық міндеттерін дұрыс атқаруға жағдай жасайды. Рационалдық жарықтандыру өндірістік бөлмелерде адамның көзіне зақым келтіруден сақтайды. Ол еңбек өнімділігін арттырады.
Өндірістік жарықтандыру сандық және сапалық қасиеттерімен сипатталады.

Сапалық қасиеттерге:

1. пульсация коэффициенті

2. фон

3. заттың фонмен контрасты

Сандық қасиеттерге:

1. жарық ағыны

2. жарық күші

3. жарықтандыру

4. шағылыстыру коэффициенті.
Жарық ағыны Ф сәулелік энергияның қуатымен анықталады, өлшем бірлігі люмен (лм) . Жарықтың шығу тегінің қасиеттерін анықтау үшін жарық ағынынан бөлек, ағынның әртүрлі бағыттағы кеңістік тығыздығын көрсетіп өту керек.

Кеңістіктегі тығыздықты жарық ағынының денелік бұрышқа (W) бөліндісіне тең. Оны Жарық күші дейді :
I = Ф/W
I - жарық күші.
Ф- жарық ағыны, лм.
Жарық ағынының өлшем бірлігі кандела (кд) .

Жарықтандырпылу Е жарықтандырылған беттің жарық ағынының тығыздығы.
Е = Ф/S
Жарықтандырылу өлшем бірлігі люкс (лк) . Ол 1 лм жарық ағынының беттік тығыздығына тең. Ауданы 1м² - қа бөлінген.

Шағылыстыру коэффициенті Р өзіне түскен жарық ағынының шағылыстыру бейімділігін сипаттайды.
Беттің ашық жарықтылығы L мына формуламен өрнектеледі.

L = I/Scosα

Өндірістік бөлімшелердің қалыпты жарықталуы еңбекті қорғау, еңбектің жоғары өндірістілігін қамтамасыз етуі және төтенше жағдайлардың алдын алу үшін өте маңызды.
Өндірістік бөлімшелерде күндізгі уақытта табиғи жарықты қамтамасыз ететін әйнек рамалары бар терезе орнатылуы қажет. Жасанды жарық шартты бірлікпен анықталады.

Бөлімшелердегі жарық қарапайым шамдар орнатылған жағдайда 20-30 лк немесе күндізгі шамдар орнатылған жағдайда 75-100 лк болуы керек.
Монометрлер, термометрлер мен басқа да көрсеткіш приборлары қызмет көрсетуші персоналға жақсы, анық көрінетіндей орналасуы қажет.
Жарықпен дұрыс қамтамасыз ету бақытсыз жағдайды азайтып, жұмыс өнімділігін арттырады. Тәжірибеде көрсеткендей, жарық жергілікті жұмыс өнімділігі 15% артады. Жарықтың техникалық, санитарлы - гигиеналық нормаға сай болуы тиімді деп аталады.
Өндірісте осы нормаға сай жарықты жасау оның негізгі және актуальды есептерінің бірі болып табылады.

Жұмыс орындарын жарықтандыру келесі шарттарды қанағаттандыру керек:

жұмыс беттерін жарықтандырудың деңгейі берілген жұмыстың түріне арналған гигиеналық нормаларға сәйкес болу керек; бөлмедегі жарықтың бірқалыптығы және тұрақтылығы қамтамасыз етілу керек; көріп қарайтын жерде жарық көздерінің және басқа заттар сәулелерінің шағылысуы болмау керек; өзінің спектралдық құрамы бойынша табиғи жарыққа жақын болу керек.
Жарықтандыру жүйесін есептеу жарық түрін таңдаудан, шамдалы түрі мен санын анықтаудан тұрады. Жарықтандыру жүйесін есептеудің ең қарапайым әдістері: нүктелік және меншікті қуатын қажетке жарату коэффициенті әдісі болып табылады.

Өндірістік кәсіпорындарды жарықтандыру:

a) табиғи

б) жасанды

Табиғи жарықтандыру - күн сәулесінен түскен жарықтар. адамға ең жақсы, тиімді жарық, бірақ ол толығымен керегімізді қамтамасыз ете алмайды, сондықтан жарық көздерін көп пайдаланамыз.

Табиғи жарық терезеден немесе төбеден арнайы жасалған жарық көздеріне түседі. Табиғи жарық жыл мезгілдеріне және тәулікке, сонымен қатар атмосфералық жағдайға байланысты жиі өзгеріп тұрады. Жарықтың түсуіне құрылыстың орналасу жағдайы, айнамен қапталған бетінің өлшемі, терезенің орналасуы мен формасы, қарсы құрылыспен ара қашықтығына байланысты.

Өндіріс орындарындағы табиғи жарықтандыру коэффицентінің мәндері

Жұмыс дәрежесі

Көру жұмыстарының

мінездемесі

Табиғи жарықталудың

мағынасы

Жұмыс дәрежесі:

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Дәлділік дәрежесіне қарй жұмыс түрі

Табиғи жарықталудыңмағынасы: Ең кіші ажырату өлшемі, мм

Жоғары немесе құрастырылған жарықталу кезінде

Жанынан жарықталу, орнықты жамылғы зонада қалған аймақтарда

Жұмыс дәрежесі: І

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Ең жоғары дәлдік

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 0, 15 төмен

2, 8/3, 5

Жұмыс дәрежесі: ІІ

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Өте жоғары дәлдік

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 0, 15-0, 3

2, 0/2, 5

Жұмыс дәрежесі: ІІІ

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Жоғары дәлдік

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 0, 3-0, 3

1, 6/2, 0

Жұмыс дәрежесі: ІV

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Орташа дәлдік

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 0, 5-1, 0

1, 2/1, 5

Жұмыс дәрежесі: V

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Кіші дәлдік

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 1, 0-5, 0

0, 8/1, 0

Жұмыс дәрежесі: VІ

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Дөрекі дәлдік

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 5, 0 жоғары

0, 4/0, 5

Жұмыс дәрежесі: VІІ

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Жарқыраған заттармен ыстық цехтағы бұйымдармен істейтін жұмыстар

Табиғи жарықталудыңмағынасы: 0, 5 жоғары

0, 8/1, 0

Жұмыс дәрежесі: VІІІ

Көру жұмыстарыныңмінездемесі: Жалпы үнемі өнд. процестерге бақылау жұмыстар

Табиғи жарықталудыңмағынасы:

0, 2/0, 3

Жасанды жарықтандыру - шамдар арқылы жарықтаныру.

Жасанды жарықтандыру тәуліктің түнгі уақытында жеткіліксіз жарықталуы болған кезде пайдаланылады. Жасанды жарықтың ең көп тараған түрі - электр жарығы . Ол да табиғи жарық сияқты барлық жұмыс орнында норма бойынша пайдаланылады. Жасанды электр жарықтары үшін қызу лампасы және люминисцентті лампалар пайдаланылады. Люминисцентті лампалар жоғары сапалы және табиғи жарыққа ұқсас болып келеді. Олар жарық таратуда және қызмет ету ұзақтығы, сонымен қатар электр энергиясын көп үнемдейді.

Жұмыс орнын жарықтандыру үшін пайдаланылатын электр лампасына қоса түрлі құрал - жабдықтар пайдаланылады. Олар жарық төбесінің бағытына қарай аз шығын жұмсалып алатын электр лампасына, сонымен қатар жұмысшылардың көздерін зақымдайтын жарықтан сақтау үшін, кейбір жағдайларда жарық көздерінің спектрлі құрамын өзгерту үшін пайдаланылады. Пайдалы әсер каэфиценті светильникте шағылысатын жарық ағынының лампадағы пайдаланатын жарық ағынының қатынвсынв тең.
Соңғы кезде өндіріс орындарын жарықтандыру үшін жарықтандырудың жаңа жарық түрлері кеңінен қолданылуда, олар: жарықтандыратын төбелер мен панельдер. Мұндай жарықтандырулар жұмыс орнын тегіс, бірдей жарықтандырады және адамның жұмыс қабілеттілігін арттырады.
Еңбекті қорғау үшін жарықтандыратын құрал - жабдықтарды орнымен және дұрыс пайдаланудың маңызы зор, сол үшін терезелерді, жарық фоналары мен, светильниктерді жиі - жиі тазартып, күйген лампа мен светильникті дер кезінде ауыстырып, ағымдағы және профилактикалық жөндеулер жүргізіп, жұмыс орны мен аймақта санитарлы тәртіптерді сақтау қабырғалар мен төбелерді әктеп, ашық түсті бояумен бояп тұру қажет.

Жарықтандыру құралдарын пайдаланған кезде тұрақты кернеулікті сақтап және өзгеріп тұруын реттеу керек. Жарықтандыруды өлшеу, бақылау үш айда бір рет жүргізіліп тұрады.

Жасанды жарықтандыру қызметтік тағайыны бойынша:

1. Жұмыстық жарықтандыру адамның қалыпты жұмыс істеуі үшін қажетті жағдайларды жасайды.

2. Апаттық жарықтандыру жұмыстық жарық сөнген кезде іске қосылады. 3. Эвакуациялық жарықтандыру қауіп пайда болған кезде бөлмелерден халықты шығару үшін іске қосылады. Ол 50 адамнан астам жұмыс істейтін бөлмелерде, сондай-ақ қоғамдық ғимараттарда және, егер бір уақытта 100-ден астам адам жұмыс істейтін өндірістік кәсіпорындарда орнатылады. Бөлмелердің жарықталуы 0, 5 лк, сыртында - 0, 2 лк болу керек.

4. Күзетшілік жарықтандыру күзетілетін өңірлер шекараларының бойында қарастырылады және 0, 5 лк жарықты қамтамасыз ету керек.

Жасанды жарықтануда жарық көзі ретінде пайдаланылады:

а) шоқтану шамы

б) газоразрядтық шамдар

Жұмыс орындарындағы газоразрядты жарықтандырудың нормалары.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.