«Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормасы ».
Мазмұны
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Өндірістік орта
2. Өндірістік жарақат пен кәсіптік ауру жайлы түсінік.
2.1 Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен стандарттар, нормалар.
2.2 Улы заттардың жіктелуі.
3.Желдету жүйесі
4. Ауадағы шектелген шекті концентрация және зиянды заттар классы.
5. Өндірістік ортада қауіптердің жіктелуі.
6.Өндірістік ортадағы ультрадыбысты және инфрадыбысты бақылау
7.Кәсіби аурулар
8. Өндірістік микроклимат
9. Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормалары.
Қорытынды
III. Пайдаланылған әдебиеттер
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Өндірістік орта
2. Өндірістік жарақат пен кәсіптік ауру жайлы түсінік.
2.1 Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен стандарттар, нормалар.
2.2 Улы заттардың жіктелуі.
3.Желдету жүйесі
4. Ауадағы шектелген шекті концентрация және зиянды заттар классы.
5. Өндірістік ортада қауіптердің жіктелуі.
6.Өндірістік ортадағы ультрадыбысты және инфрадыбысты бақылау
7.Кәсіби аурулар
8. Өндірістік микроклимат
9. Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормалары.
Қорытынды
III. Пайдаланылған әдебиеттер
Өндірістік орта деп -адам қызмет жасайтын кеңістікті айтамыз. Элементері: еңбек заттары, құралдары, еңбек өнімдері, энергия, микроклимат, өсімдіктер мен жануарлар, қызметшілер. Өндірістік бөлме-ғимараттар мен құрылыстар ішіндегі тұйық кеңістік, ол жерде адамдар кезек пен не кезеңмен қызмет етеді. Жұмыс аймағы-адамның тұрақты не уақытша жұмыс істейтін шектелген кеңістігі. Жұмыс орны-жұмысшылардың тұрақты не уақытша(50% артық 2 сағ уздіксіз) жұмыс істейтін орны. Қаупті фактор-белгілі жағдайда ағзаның өлімге не денсаулықтың күрт бұзылуына әкелетін факторларды айтамыз. Зиянды фактор-адамның жұмыс істеу қабілітіне біртіндеп нуқсан келтіретін, не кәсіби аурулар мен басқа да жағымсыз әсерлер әкелетін факторлар. Өндірістік санитария-жұмыс орындарында адамдарға әсер ететін зиянды н/е қауіпті өндірістік фактордың жоюын бағытталған ұйымдастырушылық гигиеналық санитарлық техникалық шаралар және құралдар жүйесі. Міндеті: ауа ортасын сауықтыру, жұмыс аймағында микроклимат параметрін нормалау. Жұмыс істейтіндерді (елудан, шаңнан, дірілден, электромагниттік т.б. сәулемдерден өндірістік зиянды және қауіпті факторынан қорғау). Табиғи және жасанды жарықтандыру нормативін қамтамасыз ету. Өнеркәсіп аймағын негізгі және қосымша бөлмелерді санитарлық талапқа сай ұстау. Еңбек гигиенасы-еңбек турлерінің денсаулыққа әсерін зерттеп, өндірістің зиянды және қауіпті факторын алдын алуға бағытталған, ғылыми негізде нормативтерді практикалықшараларды жасап шығаратын ғылым. Адамның қауіпсіздігіне әсер етуші пихофизиологиялық мүмкіндігіне қараса, оның қиындығы және шиеленісушілік еңбек түрлері және шарттарына қарай бөлінеді
1. Артамонова В.Г., Мухин Н.А. Профессиональные болезни: Учебник. - 4-е изд. - М.: Медицина, 2004.- 480 с.
2. Шаталов Н.Н., Артамонова В.Г. Руководство к практическим занятиям по профессиональным болезням. - М., Медицина,1991 г.
3. Измеров Н.Ф. /ред/. Профессиональные болезни: Руководство для врачей в 2-х томах. - М., Медицина, 1996 г.
4. Кулкыбаев Г.А., Аманбеков У.А. Профессиональные заболевания. Руководство для врачей. Караганда-Алматы, «ҒЫЛЫМ» 2001 г., 575 c.
5. Руководство по классификациям заболеваний. / Под общей редакцией И.Р.Кулмагамбетова, К.А. Алихановой. – Караганда, 2009г. 2 том.
2. Шаталов Н.Н., Артамонова В.Г. Руководство к практическим занятиям по профессиональным болезням. - М., Медицина,1991 г.
3. Измеров Н.Ф. /ред/. Профессиональные болезни: Руководство для врачей в 2-х томах. - М., Медицина, 1996 г.
4. Кулкыбаев Г.А., Аманбеков У.А. Профессиональные заболевания. Руководство для врачей. Караганда-Алматы, «ҒЫЛЫМ» 2001 г., 575 c.
5. Руководство по классификациям заболеваний. / Под общей редакцией И.Р.Кулмагамбетова, К.А. Алихановой. – Караганда, 2009г. 2 том.
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ФАКУЛЬТЕТІ
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормасы .
Орындаған: "Қоршаған ортаны қорғау
және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі"
мамандығының 2 курс студенті
Батырша А.
Тексерген: Бергенева Н.С.
Мазмұны
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Өндірістік орта
2. Өндірістік жарақат пен кәсіптік ауру жайлы түсінік.
2.1 Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен стандарттар, нормалар.
2.2 Улы заттардың жіктелуі.
3.Желдету жүйесі
4. Ауадағы шектелген шекті концентрация және зиянды заттар классы.
5. Өндірістік ортада қауіптердің жіктелуі.
6.Өндірістік ортадағы ультрадыбысты және инфрадыбысты бақылау
7.Кәсіби аурулар
8. Өндірістік микроклимат
9. Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормалары.
Қорытынды
III. Пайдаланылған әдебиеттер
Өндірістік орта деп -адам қызмет жасайтын кеңістікті айтамыз. Элементері: еңбек заттары, құралдары, еңбек өнімдері, энергия, микроклимат, өсімдіктер мен жануарлар, қызметшілер. Өндірістік бөлме-ғимараттар мен құрылыстар ішіндегі тұйық кеңістік, ол жерде адамдар кезек пен не кезеңмен қызмет етеді. Жұмыс аймағы-адамның тұрақты не уақытша жұмыс істейтін шектелген кеңістігі. Жұмыс орны-жұмысшылардың тұрақты не уақытша(50% артық 2 сағ уздіксіз) жұмыс істейтін орны. Қаупті фактор-белгілі жағдайда ағзаның өлімге не денсаулықтың күрт бұзылуына әкелетін факторларды айтамыз. Зиянды фактор-адамның жұмыс істеу қабілітіне біртіндеп нуқсан келтіретін, не кәсіби аурулар мен басқа да жағымсыз әсерлер әкелетін факторлар. Өндірістік санитария-жұмыс орындарында адамдарға әсер ететін зиянды не қауіпті өндірістік фактордың жоюын бағытталған ұйымдастырушылық гигиеналық санитарлық техникалық шаралар және құралдар жүйесі. Міндеті: ауа ортасын сауықтыру, жұмыс аймағында микроклимат параметрін нормалау. Жұмыс істейтіндерді (елудан, шаңнан, дірілден, электромагниттік т.б. сәулемдерден өндірістік зиянды және қауіпті факторынан қорғау). Табиғи және жасанды жарықтандыру нормативін қамтамасыз ету. Өнеркәсіп аймағын негізгі және қосымша бөлмелерді санитарлық талапқа сай ұстау. Еңбек гигиенасы-еңбек турлерінің денсаулыққа әсерін зерттеп, өндірістің зиянды және қауіпті факторын алдын алуға бағытталған, ғылыми негізде нормативтерді практикалықшараларды жасап шығаратын ғылым. Адамның қауіпсіздігіне әсер етуші пихофизиологиялық мүмкіндігіне қараса, оның қиындығы және шиеленісушілік еңбек түрлері және шарттарына қарай бөлінеді
.
Өндірістік жарақат пен кәсіптік ауру жайлы түсінік.
Өндірісте жұмыс жасағанда еңбек қауіпсіздігін сақтамағаннан алған жарақат өндірістік жарақат деп аталады.
Кәсіби ауру - бұл жұмысшыға қауіпті еңбек жағдайынан туындаған аурудың түрі.Мұнайөңдеу және мұнайхимия өнеркәсібіндегі қауіпті еңбек жағдайына мысалы, мұнайөнімі әсерінен денені улауға әкелетін, сонымен бірге өткір немесе қалыптасқан тері аурулары; мұнай өңдеу өнімдерінде канцорегенді заттар болуы, соның себебінен кәсіби түзілімдер тудырушы; тербеліс пен шу, ол тербеліс ауруы мен кереңдікке әкеледі және тағы басқа факторлар. Кәсіби аурулардың жеке бір түрлері кәсіби уланулар болып табылады. Сала жағдайында қажетті қорғаныш құралы болмағанда қолданылатын және алынатын заттар өткір және қауіпті улану туғызуы мүмкін. Өткір уланулар әдетте организмге улы заттар жылдам өтіп кенеттен туындаудан болады. Орнығып қалған улану біртіндеп дамып, организмге ұзақ уақыт бойы аз мөлшерде түскен заттар әсерінен туындайды. словиях отрасли применяются и получаются вещества, которые при отсутствии необходимых предохранительных мер могут вызвать острые и хронические отравления.
Кәсіби аурулар жиынтығын сипаттайтын құбылыс кәсіби аурушаңдық деп аталады.
Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен стандарттар, нормалар.
Қалыпты санитарлық-гигиеналық еңбек жағдайымен қамту үшін әрі жұмысшы қауіпсіздін жасау үшін өндірістік жарақат пен кәсіби ауруды тұрақты төмендету үшін белгілі ұйымдастыру жұмысын жүргізуді талап етеді.
Ережені қарастырады, анықтайды егер онда қауіпсіздік режесі толық болмаса толықтырады. Ережені жеткеші талдап, қауіпсіздік техникасымен келісіп, оны бас инженер бекітеді.
Өндірісте жыл сайын еңбек қорғау бойынша жұмыс жоспары талданады. Оны көбнесе номенклатуралы жұмыс жоспары деп атайды.
Онда еңбек қорғау бойынша, қауіпсіздік техникасы мен өнеркәсіптік санитария ол еңбек қаіпсіздігінің стандартынан шыққан, санитарлық нормалар мен өзге нормативті құжаттардан тұрады. Оған технологиялық немесе басқа өндірістік құрылғының өзгеруі, технологиялық процестерді дистанционды және автоматты басқару мен автоматы қорғау, өндірістік құрылғыны орналастыруды қайта жоспарлау, желдету жүйесін қайта өзгерту мен шу және тербеліс жүйесін ГОСТқа сәйкес реттеу әрі өндірістік орынды тазалауды механикаландыру жатады. Жүйелі жұмыс жоспары цехтың жалпы жиналысында талданып, жетекші бекітеді.
Қауіпсіздік техникасы бойынша ереже - еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етудің бір құралы, өндірісте кездейсоқ жағдай мен кәсіби ауруды ескерту. Оған жұмыстың қауіпсіз әдістері мен құралдары кіреді. Осыдан олар еңбек қауіпсіздігі мен қауіпсіздік техникасы әрі өндірістік санитария бойынша ережені оқып ол білімдері тұрақты тексеріліп отырады.
Улы заттардың жіктелуі.
Мұнай өңдейтін және мұнай-химия өндірісінде зиянды заттар кеңінен қолданылады. Зиянды деп, адам денесіне тиген кезде өндірістік жарақат, кәсіби ауру немесе денсаулығына зақым келтіретін заттарды атаймыз. Өндірістік шикізат, аралық және соңғы өнім, сонымен қатар қоспалар, катализаторлар, қалдықтар - зиянды заттар болып табылады. Өндірістік улы заттар адам ағзасына тыныс алу, ішек аурулары, терінің бұзылуы арқылы келіп түседі. Газ, бу, тұман, аэрозольдер, шаң секілді улы заттар тыныс алу арқылы адам ағзасына енеді (уланудың 95-98 %).
Химиялық зиянды және өндірістік қауіпті факторлар адам денесіне енуіне байланысты, жалпы улы, қоздыратын, сенсибилизацияландыратын, канцерогенді, мутагенді болып бөлінеді.
Сенсибилизацияландыратын заттар - онымен ұзақ уақыт қатынаста болғанннан кейін, сол затқа сезімділігін күшейтеді. Ол заттар адам денесінде тері аурулурын (дерматит, экзема), астмалық құбылыс, қанның бұзылуына әкеп соқтырады. Мұндай заттардың құрамына: сынап, платина, альдегидтер, ароматты нитро-, нитрозо-, аминоқосылыстар жатады.
Кейбір заттар ағзаға ене отырып, ұлпаның ұлғайуын және қатты ісіктерді болуын туғызады. Мұндай заттар канцерогенді деп аталады. Оларға азбесті щаң, кейбір полициклді көмірсутектер: 1,2,5,6 - дибензантроцен, 3,4 - бензпирен, метилхлорантрен, холантрен жатады. Жоғары температурада қайнайтын мұнай өнімдерінен де канцерогенді заттар табылды - гудрон, пиролизді шайырлар, пека, сульфофрезол олар шикі затты 5500С-қа дейін қыздырғанда алынатын заттар және ароматты қатардың полициклді қосылыстары.
Мутагенді заттарға адамның тұқым қуалау аппаратына, оның ұрпағына зиян келтіреді. Оларға жүйке улары, яғни орталық жүйке жүйесіне зақым келтіретін және наркотикалық қасиеті бар улы заттар жатады. Мұндай заттарға бензин, керосин, қаныққан және қанықпаған көмірсутектердің газдары, ароматты көмірсутектер, күкіртсутек, тетраэтилсвинец, метанол және аммиак.
Қан улы заттары әсерлесуіне байланысты әртүрлі болады. Көміртегі оксиді және кейбір органикалық нитриттер, нитраттар қандағы гемоглобинмен әрекеттесе отырып, карбоксигемоглобин, және метагемоглобин түзеді. Түзілген қосылыстар гемоглобиннің өкпеден ұлпаға оттегін тасу қабілетін жояды, соның нәтижесінен оттегінің жетіспеуінен, өлім қаупіне әкеп тудырады.
Заттардың көп бөлігі тітіркендіретін улы заттарға жатады. Олар жоғарғы тыныс жолына (күкіртсутек, хлор, аммиак), кейбіреулері - терең тыныс жолдарына (азот оксиді, ароматты көмірсутектер, қышқылдар ангидриді) әсер етеді.
Желдеткіш -- өндіріс орындарын желдетуде, аэроқоспаларды құбырмен тасымалдауда,т.б. ауаны немесе басқа газдарды қозғалысқа түсіріп орнын ауыстыру үшін олардың артық қысымын тудыратынқондырғы.Қазіргі уақытта еңбекті қорғау мен жағдайларын жақсарту, оның ғылыми ұйымдастырылуы, еңбек етушілер денсаулығын сақтау мәселелері өте өзекті. Желдеткіш - бөлмелерді желдету кезінде немесе аэроқоспаларды құбырлар арқылы тасымалдау үшін ауаны немесе басқа газды шамадан тыс қысымдайтын құрылғы.
Ғимаратты желдетуге арналған қондырғылар өздерінің қызметі бойынша сорғыш ағынды және сорғыш-ағынды болып жіктеледі. Тұтынушыға дайын моноблок түрінде немесе монтаж аймағында жиналатын жеке элементтер түрінде жеткізіледі.
Сорғыш қондырғы (СҚ) ғимараттан ауаны жоюға арналған және желдеткіштен, теик және реттегіш қондырғыдан, фильтрдан, шу бәсеңдеткіштен, басқару және автоматизациялау қондырғысынан тұрады. Эксплутациялау кезінде конденсат пайда болу ықтималдыы болса, конденсатты ұстау және жинау үшін арнайы элемент қосылады.
Ағынды қондырғы (АҚ) ғимаратқа ауаны дайындауға және оны жіберуге арналған және желдеткіштен, фильтрдан, шу бәсеңдеткіштен, басқару және автоматизациялау қондырғысынан тұрады. Өте сирек жағдайда салқындататын ауаны буландығыш кіреді құрамына.
Ағынды-сорғыш қондырғы (АСҚ) жойылатын ауа жылуын кәдеге жаратын қызметімен байланысты сорғыш және ағынды қондырғылардан кешенінен тұрады.
Ауадағы шектелген шекті концентрация және зиянды заттар классы.
Жоғарыда айтып кеткендей, улы заттардың ағзаға келіп түсуінің бір жолы - тыныс мүшелері. Технологиялық үрдістің қазіргі жағдайы және құрал-жабдықтардың геметизациялану дәрежесі, улы заттардың ауаға бөлініп шықпауын толығымен қамтамасыз етпейді. Сондықтан жұмыс жасайтын қоймаларда зиянды заттардың, ауадағы шектелген шекті концентрациясін негіздеуге тура келді.
Шектелген шекті концентрация (ШШК) деп, улы заттардың мөлшері бір күдік жұмыс уақыты 8 сағат ішінде, аптасына 41 сағат ішінде, жұмыс орнында әртүрлі зерттеу әдістерін қолданғанда, ауру тудырмайтын және денсаулыққа зақым келтірмейтін шектеулі концентрация.
Адам ағзасына әсер ету деңгейіне байланысты, зиянды заттар 4 қауіпті классқа бөлінеді: 1-шісі- төтенше қауіпті (ШШК 0,1мгм3); 2-шісі - өте қауіпті (ШШК 0,1-10 мгм3); 3-шісі- орташа қауіпті (ШШК 1,1-10,0 мгм3); 4-шісі- аз қауіпті (ШШК 10,0 мгм3). Төменде кейбір заттардың шекті рұқсат етілген концентрациясы мен класы көрсетілген.
Төтенше қауіпті
Тетраэтилқорғасын 0,005
Металды сынап 0,01
Хромды ангидрид, хроматтар, бихроматтар 0,01
Өте қауіпті
Хлор диоксиді 0,1
Формальдегид 0,5
Акролеин 0,7
Күкірт қышқылы, күкіртті ангидрид 1,0
Орташа қауіпті
Бензол 5,0
Метанол 5,0
Аминопластар мен фенопластар 6,0
Күкірт ангидриді 10,0
Дихлорэтан 10,0
Күкіртсутек 10,0
Аз қауіпті
Аммиак 20,0
Метанның, этанның, пропанның нироқосылыстары 30,0
Изопрен 40,0
Толуол 50,0
Отын бензині 100,0
Еріткіш бензин 100,0
Керосин, легроин 300,0
Спирт этиловый 1000
Бұл көрсетілген заттардың барлығы улы және қауіпті. Жоғарғы концентрациялы бензин ауада (30-40 мгл) бірнеше минуттан кейін өлім қаупін тудырады.
Өндірістік шаң және химиялық күйік.
Өндірістік шаң деп, жұмыс орнында мөлшері бірнеше ондаған микрометрдей болатын қатты ұсақ бөлшектер. Шаңның жіктелуінде ең маңызды болып, дисперстілік дәрежесіне байланысты жіктеледі: көрінетін щаң, мөлшері 10 мкм-ден үлкен, ауадан жерге түсетін шаң, микроскопиялық шаң, мөлшері 10-0,25 мкм ауада баяу қозғалатын, ультрамикроскопты шаң, мөлшері 9,25-ден аспайтын шаң.
Зиянды әсер улы шаңдарда көп байқалады. Олардың қатарына мұнай өңдейтін өнеркәсіптерде катализатор ретінде қолданылатын кремний диоксиді жатады. Бұл катализаторлардың шаңы кәсіби ауру - силикозды туғызады. Мұрын тұмсықтарымен мұрын жолдарының ауруларын туғызатын катаризаторлар алты- және үш валентті хром және тағы басқа улы заттар нафтен қышқылдары, амино-, нитроқосылыстар.
Химиялық күйік мұнай өңдеу және мұнай-химия кәсіпорындарында, химиялық активті заттар, әсіресе қышқылдар мен сілтілер теріге күйік туғызады.
Химиялық күйікті технологиялық жабдықтар сақтандырады. Режімді қадағалау, қорғаныш заттар (арнайы киімдер, көзілдіріктер, респираторлар). Қолданылады. Денеге қышқыл немесе сілті тиген кезде ұзақ уақыт сумен шайу керек.
Кәсіби уланудың алдын алу.
Қоршаған ортаға газдың, будың, шаңның келіп түсуінің азауының негізгі бағыты, технологиялық үрдіс пен құрал-жабдықтардың жетілдіріліп отыруы. Ауадағы шаңға қарсы, шектелген шекті концентрацияны болдырмас үшін, желдеткіштер қолданылады. Жұмыс жасаушыны зиянды заттардан сақтау үшін, тері күйуі болмау үшін, қолайсыз жағдайлардан сақтау үшін арнайы киім мен аяқ киім беріледі.
Жеңілдіктік тағы бір түрі, жұмысшы денсаулығын қалпына келтіру үшін, қосымша демалыс күндері беріледі. Зиянды, қауіпті еңбек жағдайында жұмыс істейтін қызметкерлер үшін күніне 0,5 л сүт немесе соған сәйкес келетін азақ-түлік беріледі. Кейбір жұмыс істейтін адамдар медициналық тексерілуден өтіп, өндірістік қауіпті, зиянды затармен жұмыс істеуге жіберілмейді.
ӨНДІРІСТЕГІ ҚАУПТЕРДІҢ ЖҮЙЛЕНУІ.
Физикалық қауіп- -қозғалмалы машиналар, механизмдер, өндіріс құралдары, өндіріс материалдары, өнімдері т.б.
-жұмыс алаңында ауасында шаң мен газдың жоғары болуы
-құралдар мен материалдардың бетіндегі темның төменгі не жоғарғы
-жұмыс алаңы ауасының темның жоғары не төмен болуы
-жұмыс орнында шу денгейінің жоғары болуы -діріл денгейінің жоғары болуы -инфрадыбыс, ... жалғасы
ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ФАКУЛЬТЕТІ
РЕФЕРАТ
Тақырыбы:
Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормасы .
Орындаған: "Қоршаған ортаны қорғау
және өмір тіршілігінің қауіпсіздігі"
мамандығының 2 курс студенті
Батырша А.
Тексерген: Бергенева Н.С.
Мазмұны
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Өндірістік орта
2. Өндірістік жарақат пен кәсіптік ауру жайлы түсінік.
2.1 Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен стандарттар, нормалар.
2.2 Улы заттардың жіктелуі.
3.Желдету жүйесі
4. Ауадағы шектелген шекті концентрация және зиянды заттар классы.
5. Өндірістік ортада қауіптердің жіктелуі.
6.Өндірістік ортадағы ультрадыбысты және инфрадыбысты бақылау
7.Кәсіби аурулар
8. Өндірістік микроклимат
9. Мұнай өңдеу және мұнай химия өнеркәсібіндегі зауытының санитарлық нормалары.
Қорытынды
III. Пайдаланылған әдебиеттер
Өндірістік орта деп -адам қызмет жасайтын кеңістікті айтамыз. Элементері: еңбек заттары, құралдары, еңбек өнімдері, энергия, микроклимат, өсімдіктер мен жануарлар, қызметшілер. Өндірістік бөлме-ғимараттар мен құрылыстар ішіндегі тұйық кеңістік, ол жерде адамдар кезек пен не кезеңмен қызмет етеді. Жұмыс аймағы-адамның тұрақты не уақытша жұмыс істейтін шектелген кеңістігі. Жұмыс орны-жұмысшылардың тұрақты не уақытша(50% артық 2 сағ уздіксіз) жұмыс істейтін орны. Қаупті фактор-белгілі жағдайда ағзаның өлімге не денсаулықтың күрт бұзылуына әкелетін факторларды айтамыз. Зиянды фактор-адамның жұмыс істеу қабілітіне біртіндеп нуқсан келтіретін, не кәсіби аурулар мен басқа да жағымсыз әсерлер әкелетін факторлар. Өндірістік санитария-жұмыс орындарында адамдарға әсер ететін зиянды не қауіпті өндірістік фактордың жоюын бағытталған ұйымдастырушылық гигиеналық санитарлық техникалық шаралар және құралдар жүйесі. Міндеті: ауа ортасын сауықтыру, жұмыс аймағында микроклимат параметрін нормалау. Жұмыс істейтіндерді (елудан, шаңнан, дірілден, электромагниттік т.б. сәулемдерден өндірістік зиянды және қауіпті факторынан қорғау). Табиғи және жасанды жарықтандыру нормативін қамтамасыз ету. Өнеркәсіп аймағын негізгі және қосымша бөлмелерді санитарлық талапқа сай ұстау. Еңбек гигиенасы-еңбек турлерінің денсаулыққа әсерін зерттеп, өндірістің зиянды және қауіпті факторын алдын алуға бағытталған, ғылыми негізде нормативтерді практикалықшараларды жасап шығаратын ғылым. Адамның қауіпсіздігіне әсер етуші пихофизиологиялық мүмкіндігіне қараса, оның қиындығы және шиеленісушілік еңбек түрлері және шарттарына қарай бөлінеді
.
Өндірістік жарақат пен кәсіптік ауру жайлы түсінік.
Өндірісте жұмыс жасағанда еңбек қауіпсіздігін сақтамағаннан алған жарақат өндірістік жарақат деп аталады.
Кәсіби ауру - бұл жұмысшыға қауіпті еңбек жағдайынан туындаған аурудың түрі.Мұнайөңдеу және мұнайхимия өнеркәсібіндегі қауіпті еңбек жағдайына мысалы, мұнайөнімі әсерінен денені улауға әкелетін, сонымен бірге өткір немесе қалыптасқан тері аурулары; мұнай өңдеу өнімдерінде канцорегенді заттар болуы, соның себебінен кәсіби түзілімдер тудырушы; тербеліс пен шу, ол тербеліс ауруы мен кереңдікке әкеледі және тағы басқа факторлар. Кәсіби аурулардың жеке бір түрлері кәсіби уланулар болып табылады. Сала жағдайында қажетті қорғаныш құралы болмағанда қолданылатын және алынатын заттар өткір және қауіпті улану туғызуы мүмкін. Өткір уланулар әдетте организмге улы заттар жылдам өтіп кенеттен туындаудан болады. Орнығып қалған улану біртіндеп дамып, организмге ұзақ уақыт бойы аз мөлшерде түскен заттар әсерінен туындайды. словиях отрасли применяются и получаются вещества, которые при отсутствии необходимых предохранительных мер могут вызвать острые и хронические отравления.
Кәсіби аурулар жиынтығын сипаттайтын құбылыс кәсіби аурушаңдық деп аталады.
Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен стандарттар, нормалар.
Қалыпты санитарлық-гигиеналық еңбек жағдайымен қамту үшін әрі жұмысшы қауіпсіздін жасау үшін өндірістік жарақат пен кәсіби ауруды тұрақты төмендету үшін белгілі ұйымдастыру жұмысын жүргізуді талап етеді.
Ережені қарастырады, анықтайды егер онда қауіпсіздік режесі толық болмаса толықтырады. Ережені жеткеші талдап, қауіпсіздік техникасымен келісіп, оны бас инженер бекітеді.
Өндірісте жыл сайын еңбек қорғау бойынша жұмыс жоспары талданады. Оны көбнесе номенклатуралы жұмыс жоспары деп атайды.
Онда еңбек қорғау бойынша, қауіпсіздік техникасы мен өнеркәсіптік санитария ол еңбек қаіпсіздігінің стандартынан шыққан, санитарлық нормалар мен өзге нормативті құжаттардан тұрады. Оған технологиялық немесе басқа өндірістік құрылғының өзгеруі, технологиялық процестерді дистанционды және автоматты басқару мен автоматы қорғау, өндірістік құрылғыны орналастыруды қайта жоспарлау, желдету жүйесін қайта өзгерту мен шу және тербеліс жүйесін ГОСТқа сәйкес реттеу әрі өндірістік орынды тазалауды механикаландыру жатады. Жүйелі жұмыс жоспары цехтың жалпы жиналысында талданып, жетекші бекітеді.
Қауіпсіздік техникасы бойынша ереже - еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз етудің бір құралы, өндірісте кездейсоқ жағдай мен кәсіби ауруды ескерту. Оған жұмыстың қауіпсіз әдістері мен құралдары кіреді. Осыдан олар еңбек қауіпсіздігі мен қауіпсіздік техникасы әрі өндірістік санитария бойынша ережені оқып ол білімдері тұрақты тексеріліп отырады.
Улы заттардың жіктелуі.
Мұнай өңдейтін және мұнай-химия өндірісінде зиянды заттар кеңінен қолданылады. Зиянды деп, адам денесіне тиген кезде өндірістік жарақат, кәсіби ауру немесе денсаулығына зақым келтіретін заттарды атаймыз. Өндірістік шикізат, аралық және соңғы өнім, сонымен қатар қоспалар, катализаторлар, қалдықтар - зиянды заттар болып табылады. Өндірістік улы заттар адам ағзасына тыныс алу, ішек аурулары, терінің бұзылуы арқылы келіп түседі. Газ, бу, тұман, аэрозольдер, шаң секілді улы заттар тыныс алу арқылы адам ағзасына енеді (уланудың 95-98 %).
Химиялық зиянды және өндірістік қауіпті факторлар адам денесіне енуіне байланысты, жалпы улы, қоздыратын, сенсибилизацияландыратын, канцерогенді, мутагенді болып бөлінеді.
Сенсибилизацияландыратын заттар - онымен ұзақ уақыт қатынаста болғанннан кейін, сол затқа сезімділігін күшейтеді. Ол заттар адам денесінде тері аурулурын (дерматит, экзема), астмалық құбылыс, қанның бұзылуына әкеп соқтырады. Мұндай заттардың құрамына: сынап, платина, альдегидтер, ароматты нитро-, нитрозо-, аминоқосылыстар жатады.
Кейбір заттар ағзаға ене отырып, ұлпаның ұлғайуын және қатты ісіктерді болуын туғызады. Мұндай заттар канцерогенді деп аталады. Оларға азбесті щаң, кейбір полициклді көмірсутектер: 1,2,5,6 - дибензантроцен, 3,4 - бензпирен, метилхлорантрен, холантрен жатады. Жоғары температурада қайнайтын мұнай өнімдерінен де канцерогенді заттар табылды - гудрон, пиролизді шайырлар, пека, сульфофрезол олар шикі затты 5500С-қа дейін қыздырғанда алынатын заттар және ароматты қатардың полициклді қосылыстары.
Мутагенді заттарға адамның тұқым қуалау аппаратына, оның ұрпағына зиян келтіреді. Оларға жүйке улары, яғни орталық жүйке жүйесіне зақым келтіретін және наркотикалық қасиеті бар улы заттар жатады. Мұндай заттарға бензин, керосин, қаныққан және қанықпаған көмірсутектердің газдары, ароматты көмірсутектер, күкіртсутек, тетраэтилсвинец, метанол және аммиак.
Қан улы заттары әсерлесуіне байланысты әртүрлі болады. Көміртегі оксиді және кейбір органикалық нитриттер, нитраттар қандағы гемоглобинмен әрекеттесе отырып, карбоксигемоглобин, және метагемоглобин түзеді. Түзілген қосылыстар гемоглобиннің өкпеден ұлпаға оттегін тасу қабілетін жояды, соның нәтижесінен оттегінің жетіспеуінен, өлім қаупіне әкеп тудырады.
Заттардың көп бөлігі тітіркендіретін улы заттарға жатады. Олар жоғарғы тыныс жолына (күкіртсутек, хлор, аммиак), кейбіреулері - терең тыныс жолдарына (азот оксиді, ароматты көмірсутектер, қышқылдар ангидриді) әсер етеді.
Желдеткіш -- өндіріс орындарын желдетуде, аэроқоспаларды құбырмен тасымалдауда,т.б. ауаны немесе басқа газдарды қозғалысқа түсіріп орнын ауыстыру үшін олардың артық қысымын тудыратынқондырғы.Қазіргі уақытта еңбекті қорғау мен жағдайларын жақсарту, оның ғылыми ұйымдастырылуы, еңбек етушілер денсаулығын сақтау мәселелері өте өзекті. Желдеткіш - бөлмелерді желдету кезінде немесе аэроқоспаларды құбырлар арқылы тасымалдау үшін ауаны немесе басқа газды шамадан тыс қысымдайтын құрылғы.
Ғимаратты желдетуге арналған қондырғылар өздерінің қызметі бойынша сорғыш ағынды және сорғыш-ағынды болып жіктеледі. Тұтынушыға дайын моноблок түрінде немесе монтаж аймағында жиналатын жеке элементтер түрінде жеткізіледі.
Сорғыш қондырғы (СҚ) ғимараттан ауаны жоюға арналған және желдеткіштен, теик және реттегіш қондырғыдан, фильтрдан, шу бәсеңдеткіштен, басқару және автоматизациялау қондырғысынан тұрады. Эксплутациялау кезінде конденсат пайда болу ықтималдыы болса, конденсатты ұстау және жинау үшін арнайы элемент қосылады.
Ағынды қондырғы (АҚ) ғимаратқа ауаны дайындауға және оны жіберуге арналған және желдеткіштен, фильтрдан, шу бәсеңдеткіштен, басқару және автоматизациялау қондырғысынан тұрады. Өте сирек жағдайда салқындататын ауаны буландығыш кіреді құрамына.
Ағынды-сорғыш қондырғы (АСҚ) жойылатын ауа жылуын кәдеге жаратын қызметімен байланысты сорғыш және ағынды қондырғылардан кешенінен тұрады.
Ауадағы шектелген шекті концентрация және зиянды заттар классы.
Жоғарыда айтып кеткендей, улы заттардың ағзаға келіп түсуінің бір жолы - тыныс мүшелері. Технологиялық үрдістің қазіргі жағдайы және құрал-жабдықтардың геметизациялану дәрежесі, улы заттардың ауаға бөлініп шықпауын толығымен қамтамасыз етпейді. Сондықтан жұмыс жасайтын қоймаларда зиянды заттардың, ауадағы шектелген шекті концентрациясін негіздеуге тура келді.
Шектелген шекті концентрация (ШШК) деп, улы заттардың мөлшері бір күдік жұмыс уақыты 8 сағат ішінде, аптасына 41 сағат ішінде, жұмыс орнында әртүрлі зерттеу әдістерін қолданғанда, ауру тудырмайтын және денсаулыққа зақым келтірмейтін шектеулі концентрация.
Адам ағзасына әсер ету деңгейіне байланысты, зиянды заттар 4 қауіпті классқа бөлінеді: 1-шісі- төтенше қауіпті (ШШК 0,1мгм3); 2-шісі - өте қауіпті (ШШК 0,1-10 мгм3); 3-шісі- орташа қауіпті (ШШК 1,1-10,0 мгм3); 4-шісі- аз қауіпті (ШШК 10,0 мгм3). Төменде кейбір заттардың шекті рұқсат етілген концентрациясы мен класы көрсетілген.
Төтенше қауіпті
Тетраэтилқорғасын 0,005
Металды сынап 0,01
Хромды ангидрид, хроматтар, бихроматтар 0,01
Өте қауіпті
Хлор диоксиді 0,1
Формальдегид 0,5
Акролеин 0,7
Күкірт қышқылы, күкіртті ангидрид 1,0
Орташа қауіпті
Бензол 5,0
Метанол 5,0
Аминопластар мен фенопластар 6,0
Күкірт ангидриді 10,0
Дихлорэтан 10,0
Күкіртсутек 10,0
Аз қауіпті
Аммиак 20,0
Метанның, этанның, пропанның нироқосылыстары 30,0
Изопрен 40,0
Толуол 50,0
Отын бензині 100,0
Еріткіш бензин 100,0
Керосин, легроин 300,0
Спирт этиловый 1000
Бұл көрсетілген заттардың барлығы улы және қауіпті. Жоғарғы концентрациялы бензин ауада (30-40 мгл) бірнеше минуттан кейін өлім қаупін тудырады.
Өндірістік шаң және химиялық күйік.
Өндірістік шаң деп, жұмыс орнында мөлшері бірнеше ондаған микрометрдей болатын қатты ұсақ бөлшектер. Шаңның жіктелуінде ең маңызды болып, дисперстілік дәрежесіне байланысты жіктеледі: көрінетін щаң, мөлшері 10 мкм-ден үлкен, ауадан жерге түсетін шаң, микроскопиялық шаң, мөлшері 10-0,25 мкм ауада баяу қозғалатын, ультрамикроскопты шаң, мөлшері 9,25-ден аспайтын шаң.
Зиянды әсер улы шаңдарда көп байқалады. Олардың қатарына мұнай өңдейтін өнеркәсіптерде катализатор ретінде қолданылатын кремний диоксиді жатады. Бұл катализаторлардың шаңы кәсіби ауру - силикозды туғызады. Мұрын тұмсықтарымен мұрын жолдарының ауруларын туғызатын катаризаторлар алты- және үш валентті хром және тағы басқа улы заттар нафтен қышқылдары, амино-, нитроқосылыстар.
Химиялық күйік мұнай өңдеу және мұнай-химия кәсіпорындарында, химиялық активті заттар, әсіресе қышқылдар мен сілтілер теріге күйік туғызады.
Химиялық күйікті технологиялық жабдықтар сақтандырады. Режімді қадағалау, қорғаныш заттар (арнайы киімдер, көзілдіріктер, респираторлар). Қолданылады. Денеге қышқыл немесе сілті тиген кезде ұзақ уақыт сумен шайу керек.
Кәсіби уланудың алдын алу.
Қоршаған ортаға газдың, будың, шаңның келіп түсуінің азауының негізгі бағыты, технологиялық үрдіс пен құрал-жабдықтардың жетілдіріліп отыруы. Ауадағы шаңға қарсы, шектелген шекті концентрацияны болдырмас үшін, желдеткіштер қолданылады. Жұмыс жасаушыны зиянды заттардан сақтау үшін, тері күйуі болмау үшін, қолайсыз жағдайлардан сақтау үшін арнайы киім мен аяқ киім беріледі.
Жеңілдіктік тағы бір түрі, жұмысшы денсаулығын қалпына келтіру үшін, қосымша демалыс күндері беріледі. Зиянды, қауіпті еңбек жағдайында жұмыс істейтін қызметкерлер үшін күніне 0,5 л сүт немесе соған сәйкес келетін азақ-түлік беріледі. Кейбір жұмыс істейтін адамдар медициналық тексерілуден өтіп, өндірістік қауіпті, зиянды затармен жұмыс істеуге жіберілмейді.
ӨНДІРІСТЕГІ ҚАУПТЕРДІҢ ЖҮЙЛЕНУІ.
Физикалық қауіп- -қозғалмалы машиналар, механизмдер, өндіріс құралдары, өндіріс материалдары, өнімдері т.б.
-жұмыс алаңында ауасында шаң мен газдың жоғары болуы
-құралдар мен материалдардың бетіндегі темның төменгі не жоғарғы
-жұмыс алаңы ауасының темның жоғары не төмен болуы
-жұмыс орнында шу денгейінің жоғары болуы -діріл денгейінің жоғары болуы -инфрадыбыс, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz