Аудит пәні және оның құрамы

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
1 Бөлім.Аудит пәні, оның құрамы және негізгі принциптері
1.1. Аудит пәні және оның құрамы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3.6
1.2. Аудиттің құрамы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7.8
1.3. Аудиттің негізгі принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9.10
1.4. Аудит түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11.14

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15.16
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17

Кіріспе
Аудит туралы шыққан басылымдарда «аудит» - деген түсінікке әр түрлі анықтамалар берілген. Әрбір автор өзінің анықтамасын өз тарабынан аңықтаған. К. Ш. Дюсембаев «Теория аудита» деген кітабында әр автордың 13 түрлі анықтамасын келтірген. Біз соның төрт түрлісін келтірейік те мазмұнын қарастырып талдайық.
СНГ авторларының «аудитке» берген анықтамалары:
Осы келтірілген анықтамалардың мазмұнын талдап қарастыратын болсақ әр түрлі мазмұнда құралғанын көреміз.Соған қарамастан осы анықтамаларға бір ғана мақсат қойылады, ол аудиттің мағынасын, негізін анықтау. Солай бола тұрса да ешбір анықтамада аудиттің негізгі мақсаты ашылмай қалып отыр. Ол аудиторлық қорытынды туралы. Себебі, қандай бір аудиторлық қорытынды жасау. Екіншіден, аудиторлық тексерудің объектісі туралы ешқандай автор еске де алмайды. Біздіңше ол үлкен кемшілік. Олай дейтініміз, аудиторлық тексеру тапсырушының келісім-шартта көрсеткен объектісіне ғана жүргізіледі, ол бірден-бір аудит жұмысының негізгі принципі. Олай дейтініміз, тапсырушы өз субъектісінің шаруашылық көрсеткішін толық немесе бір бөлімін аудиттік тексертуге қуқылы.
Кәсіпорын шаруашылығының жеке бір бөлігін немесе түгелдей шаруашылығын қамтитын аудит болса да «алғашқы құжаттарды» тексеру немесе «алғашқы есепті» тексеру міндетті түрде жүргізіледі. Аудит процесі одан әрі қарай бухгалтерлік есептің жүргізілуімен оның құрылымын-ұйымдастырылуын тексерумен жалғасатыны объективті жұмыс. Ондай болмаған жағдайда аудиттік тексеруді тиянақты, дұрыс жүргізілді деуге болмайды. Кейбір авторлардың анықтамаларында осы ойлар орынды айтылған деуге болады.

Пайдаланған әдебиеттер:
1.Сәтмырзаев Асан Абдасбекұлы, Уқашев Бақыт Еркінбекұлы.
Аудит теориясы; оқу құралы – Алматы Р.Б.К 2000ж
2.Сәтмырзаев Асан Абдасбекұлы, Уқашев Бақыт Еркінбекұлы.
Аудит теориясы; оқу құралы Ұлағат университеті Алматы 1998ж Абленов, Д.О.Аудит негіздері: учебное пособие/ Д.О. Абленов. - Алматы: Экономика, 2003.Адамс Р. Основы аудита. Пер. с англ. (Под ред. Я.В. Соколова). - М.: ЮНИТИ, 1995.Андреев В.Д. Практический аудит: Справочное пособие. - М.: Экономика, 1994.Каренова Г. С. Аудит: учеб. пособие/ Г.С. Каренова.-Караганда: КарГУ, 2007.
Қосымша
Данилевский Ю.А. Аудит: организация и методика проведения. - М.: "Финансы и статистика", 2005.
Дюсембаев К.Ш. Сущность аудита и его роль в условиях рыночной экономики. - Алматы, Вестник КазГАУ, 1996, N 1.
Глушков И.Е. Аудит на современном предприятии. - Москва -Hовосибиpск, Кноpус-Экоp, 1997 .
«Аудиттің теориясы» Сатмурзаев А.А. Укашев Б.Е.Алматы.: Ұлағат.

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
1 Бөлім.Аудит пәні, оның құрамы және негізгі принциптері
1.1. Аудит пәні және оның құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..3 -6
1.2. Аудиттің құрамы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7-8
1.3. Аудиттің негізгі принциптері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9-10
1.4. Аудит түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11-14

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15-16
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17

Кіріспе
Аудит туралы шыққан басылымдарда аудит - деген түсінікке әр түрлі анықтамалар берілген. Әрбір автор өзінің анықтамасын өз тарабынан аңықтаған. К. Ш. Дюсембаев Теория аудита деген кітабында әр автордың 13 түрлі анықтамасын келтірген. Біз соның төрт түрлісін келтірейік те мазмұнын қарастырып талдайық.
СНГ авторларының аудитке берген анықтамалары:
Осы келтірілген анықтамалардың мазмұнын талдап қарастыратын болсақ әр түрлі мазмұнда құралғанын көреміз.Соған қарамастан осы анықтамаларға бір ғана мақсат қойылады, ол аудиттің мағынасын, негізін анықтау. Солай бола тұрса да ешбір анықтамада аудиттің негізгі мақсаты ашылмай қалып отыр. Ол аудиторлық қорытынды туралы. Себебі, қандай бір аудиторлық қорытынды жасау. Екіншіден, аудиторлық тексерудің объектісі туралы ешқандай автор еске де алмайды. Біздіңше ол үлкен кемшілік. Олай дейтініміз, аудиторлық тексеру тапсырушының келісім-шартта көрсеткен объектісіне ғана жүргізіледі, ол бірден-бір аудит жұмысының негізгі принципі. Олай дейтініміз, тапсырушы өз субъектісінің шаруашылық көрсеткішін толық немесе бір бөлімін аудиттік тексертуге қуқылы.
Кәсіпорын шаруашылығының жеке бір бөлігін немесе түгелдей шаруашылығын қамтитын аудит болса да алғашқы құжаттарды тексеру немесе алғашқы есепті тексеру міндетті түрде жүргізіледі. Аудит процесі одан әрі қарай бухгалтерлік есептің жүргізілуімен оның құрылымын-ұйымдастырылуын тексерумен жалғасатыны объективті жұмыс. Ондай болмаған жағдайда аудиттік тексеруді тиянақты, дұрыс жүргізілді деуге болмайды. Кейбір авторлардың анықтамаларында осы ойлар орынды айтылған деуге болады.

Аудит пәні оның құрамы және негізгі принциптері
1.1.Аудит пәні және оның құрамы
Аудит туралы шыққан басылымдарда " аудит " - деген түсінікке әртүрлі анықтамалар берілген . Әрбір автор өзінің анықтамасын өз тарабынан анықталған. К.Ш. Дюсембаев " Теория аудита " деген кітабында әр автордың 13 түрлі анықтамасын келтірілген. Біз төрт түрлісін келтірейік те мазмұның қарастырып талдайық.
СНГ авторларының "аудитке" берген анықтамалары:
№
Аудиттің мазмұнына анықтама
Авторлар
1

2

3

Аудит дегеніміз ол - кәсіпорының табыстылық есебін тексеріп, онда көрсетілген шаруашылық табыстылық көрсеткіштерінің дұрыстығын анықтап сонымен қатар бухгалтерлік есебін, қаржысын, салық заңдарын, банк және әлеуметтік есеп процесін келісім-шарт бойынша кәсіпкер ретінде тексеріп, арнайы төлем арқылы қызмет көрсету.
Аудит дегеніміз ол - табыстылық есебін немесе соған қатысты объектілер турады мәліметтерді арнайы қорытынды жасау үшін дербес тексеру жүргізу.

Аудит дегеніміз ол - шаруашылық табыстылық операцияларының тексеріп заңдылығын тексеріп, әртүрлі меншіктегі кәсіпорындардың бухгалтерлік есебінің дұрыстығын анықтап, арнайы төлем арқылы бақылау, тексеру, түсініктеме беру сараптау қызметін көрсету.
Аудит дегеніміз ол - кәсіпорындардағы, мекемелердегі бухгалтерлік есептің дұрыстығын анықтау мақсатымен жүргізілетін тексеру.
Закон РФ "Об аудиторской деятельности РФ" Бухучет 1994 г №2, Сейткасимов Г.С "Становление аудиторской деятельности" (62) КазГУ, 1993
(4) , (71) Андреев В.Д "Практичемкий аудит" М. Экономика 1994 г
Терехов А.А "Аудиты внешние и внутрение" Бухучет 1993 г №4

(29) Ержанов М.С " теория и практика аудита", Алматы ғылым, 1994 г

(72) Угольников К.А
" История аудита" Контроллинг, 1991 г №6

Көптеген авторлар "шаруашылық табастылық көрсеткіштері" деген сөз құрамын көп келтірген. Біз ойымызша бұл түсініктеме орынды айтылған деуге болады. Себебі, объектісі келісім - шарт негізінде мазмұн - талабына сәйкес анықталады. Кәсіпорын шаруашылығына толық немесе бір бөліміне жүргізілседе оған жасаған аудиторлық қорытынды да, кәсіпорынның " шаруашылық-табыстылық көрсеткішімен" байланыстылығы көрсетілмесе, ондай жағдайда аудиттің негізгі мақсаты орындалмаған. Нақты, әр елдердегі аудит туралы анықтама берген авторларда қарастыратын болсақ, Англия ғалымы Рой Додж өзінің " Краткое руководство по стандартам и нормами аудита" кітабында "аудит-тәуелсіз, дербес тексеру және табыстылық ақпарат туралы өз пікір айту", - деп анықтама берген. Басқа бір Англиядағы белгілі бухгалтерлік есеп, аудит маманы Роджер Адамс "Аудит негізінде кәсіпкерлік ретінде қызмет көрсету, қоғам үшін өте қажет мәліметтердің дұрыстығын анықтау мен, кәсіпорынның табыстылық ақпаратын тексеріп, басылымға шыққан мәліметтердің шындығын анықтау" - деп анықтама берген.
Америкалық профессор Джек Робертсон өзінің монографиясында, "Аудит- кәсіпорын ақпаратындағы мәліметтірдің, пайдаланушылар үшін табыстылық ақпарат көрсеткіштеріндегі мәліметтік күдікті барынша азайту" - деп анықтама береді. Осы аты аталған үш автордың ойын қортындалайтын болсақ, Англиялық аудит және есеп маманы Роджер Адамс өз анықтамасында аудиттің мағынасына қоғамдық тұрғыдан қарайтының көрсетеді. Бұл ойдың мемлекеттер үшін әр елдің экономикасының дамуына аудит жұмысын атқаратын рөлі жоғары деп бағалау. Себебі, аудит кәсіпорын шаруашылығының тиянақты дамуына кепілдік беретіні анық. АҚШ - тің аудит мамандары Э.А. Аренс және Дж. К. Лоббек өздерінің жазғеан оқулықтарында мынадай анықтама береді : "Аудит - ол процес, арнайы мамандар арқылы дербес тәуелсіздік жолымен кәсіпорын шаруашылық операцияларының дұрыстығын тексеру жүргізіп, сол мәліметтер белгіленген нормативтік үлгіге сай екенің анықтап, өзінің аудиторлық қорытындысын беру". Шет ле мамандарының аудит мазмұнында берген анықтамаларын қорытындылайтын болсақ, осы соңғы анықтама басқаларына қарағанда біздің ойымызша аудитті толық қарастырған сияқты.
К. Ш. Дюсембаев аудит мазмұны туралы мынадай анықтама береді : "Аудит - дербес сараптау және қаржы есебімен қоса шаруашылық субъектілерінің барлық жағын қамтитын мәліметтерге экономикалық талдау жасайды, ішкі бақылау жұмысын тексеріп, бухгалтерлік есептің заңдылығын және нормативтік құжаттар талабына сәйкестігін анықтап тапсырушылар талабына жауап ретінде түсініктеме қызметін атқару" - деген. Автордың ойынша осы анықтамада аудит эволюциясы ескерілген, екіншіден - тәуелсіз дербестігі көрсетілген, үшіншіден - аудит процесіндегі талдаудың алатын орыны ерекше делінген. Себебі, талдау арқылы кәсіпорынның қатшылық жағдайы анықталып, даму жолына сәйкес ұсыныстар беріледі, төртіншіден - аудиттің консалтингтік қызмет көрсету жағы айтылған.
Біздің ойымызша, "аудит дегеніміз - дербес, тәуелсіз аудит мамандарының кәсіпкер ретінде келісім-шарт бойынша тапсырушылардың шаруашылық - табыстылық есебін, бухгалтерлік есебін көрсеткіштерін тексеру арқылы анықтап, экономикалық талдау жасап, қажет болған жағдайда сараптау жүргізіп, аудиторлық қорытынды жасау және әртүрлі түсініктеме қызметін көрсету" - деп ойлаймыз.
Мемлекет, кәсіпорындардың жақсы жұмыс жүргізіп табысты болғаның қалайды, себебі олар салық төлейді, аудит жұмысына құштар болу себебі аудитор тексеру барысында табыстылық есебін тексеріп кәсіпорынның қанша табыс тапқанның, қанша салық төлейтінің анықтайды. Ал қажет болған жағдайда аудитор тікелей мемлекет салық инспекциясына мәлімет бере алады. Яғни, аудит жүргізілген кәсіпорындарда табыс сомасын жасырып қалу, салық төлемеу үшін қылмысқа немесе басқалай әр түрлі жалтарушылыққа жол бермейді.

1.2. Аудиттің құрамы
Аудиттің мазмұнына қарастыру барысында оның нақты құрамы туралы айту қажет. Олар мыналар:
1) шаруашылықтағы субъект;
2) мәлімет;
3) аудитордың мамандығы;
4) фактілерді жинау және бақылау;
5) аудит стандарты;
6) аудитор ақпараты, есебі.
Осы көрсетілген аудит элементтерін жеке-жеке қарастыру қажет.
1. Шаруашылықтағы субъект. Аудит жұмысын орындау үшін міндетті түрде сол субъектінің шаруашылық бағытын, көлемін анықтау қажет. Оны сол субъектінің шаруашылық параметрлері құрайды. Оған аудит барысында нақты болжам жасау үшін аудит қамтитын объектілердің көлемі, мақсаты қарастырылуы қажет. Мысалы: заң субъектілері немесе экономикалық объектіге қосылмайтын мәлімет жүйесі.
2. Мәлімет. Аудит жұмысы барысында тапсырушылар берген мәлімет қарастырылады. Аудитор олардың дұрыстығын дәлелдеп, өзінің жаңа мәліметтерін құрайды. Сол жұмыс барысында олардан кемшілік табуы немесе дұрыс еместігін анықтауы мүмкін. Ол негізінде екі түрлі себептен болуы мүмкін; 1) ақпаратта кейбір мәліметтердің жетіспеушілігінен; 2) ақпарат дұрыс жасалымбағандықтан.
3. Аудитордың мамандығы. Аудит жүргізуші жоғары дәрежедегі, өз мамандығын жақсы меңгерген, сарапшы, білгір адам болу қажет. Аудит барысында ол өзіне қажет фактілерді жинап талдау жасайды, бір тұжырымға келтіріп, қорытынды жасауына пайдалана алатын болуы қажет.

4. фактілерді жинау және бақылау. Аудитордың негізгі мақсаты ол - факті жинау. Себебі сол фактілер арқылы ол өзінің аудиторлық ақпараттың жасайды.
5. Аудит стандарты. Жиналған фактілер, мәліметтер өз кезеңінде бір жүйеге келтіруі қажет. Оған негіз аудит стандарты. Стандарь дегеніміз мәліметті бір жүйеге келтіру әдісі немесе нормативтік ереже - нұсқау талабына сәйкес бір қалыпқа келтіру.
6. Аудитор ақпараты. Аудитор өз жұмысының қорытындысын тексеру барысында анықталғеан кемшіліктердіңмазмұның, өзінің аудиторлық қорытындысын ақпаратында көрсетеді. Қорыта келгенде, жоғарыда келтірген аудиттің міндеті құрамын қарастырмай, нақты аудит жүргізу мүмкін емес. Аудиттің міндетімен мақсаты толық орындау үшін оның принциптерін білу қажет. Аудит жұмысы барысына ғылыми зерттеу әдісі қолданылады. Мысалы, аудитте экономикалық талдау қолданылады, ол яғни фактілерді зертеп қорытынды жасау. Сондықтанда аудит фирмаларының басшылары ғылыми зерттеу жұмысын, тәжірибесін игерген ғалымдар. Кәсіпорын шаруашылығына толық немесе бір бөліміне жүргізілсе де оған жасаған аудиторлық қорытындыда, кәсіпорынның шаруашылық-табыстылық көрсеткішімен байланыстылығы көрсетілмесе, ондай жағдайда аудиттің негізгі мақсаты орындалмағаны. Аудиттің мазмұнын қарастыру барысында тағы да осы түсінікті әдейі қарастырған дұрыс деп ойлаймыз. Ол аудит анықтамасының көбісінде аудитті тексеру деп анықтаған. Мысалы, авторлар келтірген он үш анықтаманың он бірінде тексеру деп, ал екеуінде бақылау жасауға құқысы жоқ. Тек ішкі аудитті ұйымдастыру барысында ғана арнайы бақылау жүргізілуі мүмкін.

1.3. Аудиттің негізгі принциптері.
Аудит жұмысы нақты принциптерді сақтау арқылы жүргізіледі.
1. Ғылыми негізділігі. Аудиттің бұл негізі оның методологиясының диалектикалық әдісімен дамиды. Экономика теориясындағы объективті шындықты негізге алу болып табылады. Аудит жұмысының барлық мәліметі, тұжырымы ғылыми анықталған, дәлдеген болуы қажет. Аудит қызметінің ғылыми даму барысы оның көптеген нақты факторларын талдау арқылы ол өзінің теориясын құрайды. Аудит жұмысы барысына ғылыми зерттеу әдісі қолданылады. Мысалы, аудитте экономикалық талдау қолданылады, ол яғни фактілерді зертеп қорытынды жасау. Сондықтанда аудит фирмаларының басшылары ғылыми зерттеу жұмысын, тәжірибесін игерген ғалымдар.
2. Объективтілік. бұл қағида ойлану, тек қана фактіге сүйену арқылы ғана тұжырым жасау. Аудитор шыншыл, бұрмалаушылыққа бармайтын, тазалық ұстайтын маман болуы керек. Ол өзінің аудиторлық қорытындысына кәсіпорынның табыстылық ақпаратын шыншылдықпен тексеріп, объективті көрсеткіштері анықтауға міндеті. Оның қорытындысы ешқандай күдіктенбеушілікке немесе сенбеушілікке жол бермейтін дәлелді болуы қажет.
3. Дербестілік. Қоғам тану жолында аудитордың статусы өз бетінше дербес деп танылған. Оған себеп ол біріншіден, тапсырушыға тәуелді емес, өйткені ол одан төмен алуына алдын-ала келісіп қояды, екіншіден, оның жұмысын мемлекеттік аудит заңы мойындайды, үшіншіден, тапсырушымен аудитордың түпкі мақсаты бір. Олардың өзара келісім-шарт бойынша анықтайтыны тек қана шындық.
Аудитордың дербестігі қорғау үшін арнайы шаралар қолданылады: аудиторларды дотациялау, аудитор соты, мемлекеттік аудитор тағайындау, мемлекеттік аудитор, депортаментің аудитор комитентің құру.
Қорыта келгенде аудит стратегиясын кеңейту тұрғысына арнайы институтта ашу қажет, аудитті жүргізу жұмысын жетілдіру қажет. Біздің ойымызша сондай жұмысшыларды іске асыру үшін Мемлекеттік Қаржы Министрлігі, аудит палатысы, бухгалтерлер ассоциациясы көмектесуі қажет.
4. Кәсіби біліктілік. Аудит жұмысын өте жоғары деңгейдегі мамандар жүргізілуі қажет. Ол теориялық және практикалық жағынан өте білімді маман болуы және арнайы аудит әдістерін жақсы білуі қажет. Ол тексеру жұмысына машықталған болуы керек. Аудитор өз жұмысына қажетті ереже нұсқауларын өте жақсы біліп іс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.