Мектепке дейінгі балалар жөнінде деректер қорына инфологиялық модель құру

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР

Кіріспе

Негізгі бөлім

Мектепке дейінгі балалар жөнінде деректер қорына инфологиялық модель құру.
Оқушылар жайындағы жалпы мәліметке даталогиялық модель құру.
Мәліметтерді нақтылау үшін физикалық модель құру.

Қорытынды.

Кіріспе

Қазіргі кезде компьютерлік техниканы пайдаланбай жұмыс жасайтын сала жоқ деуге болады.

Өндірісте, ауыл шаруашылығы мен оқу орындарында, коммерциялық мекемелерде және т. б салаларда түрлі берілгендерді дайындау, оларды өңдеу, сақтау жиі кездеседі. Оларды сақтаудың көп тараған әдісі- компьютерде деректер қоры түрінде сакқтау. Деректер қоры(ДҚ) - құрылымы берілген тәсіл бойынша ұйымдастырылған арнайы форматтағы файл (деректер қорын кейде берілгендер қоры деп те атайды) . ДҚ- да сақталатын берілгендер кесте түрінде дайындалады. Яғни дискілік файл- деректер қоры, оған енгізілген кесте - ДҚ құрамында сақталушы объект(объект- қасиеттері, өрістері бар, өзімен түрлі әрекеттер орындауға болатын нәрсе, мысалы, кесте) . Деректердің байланысты элементтер тобын жазба деп атайды. Деректерді олардың арасындағы байланыстарды ұйыьдастырудың түрлі типтері бар:иерархиялық, реляцйялық және тораптық.

Иерархиялық ДҚ- ында жазба элементтері реттеліп жазылады да, оның бір элементі негізгі, қалғандары бағыныңқы элементтер деп есептеледі. Мұнда элементтер нақты тізбек бойынша сатылы реттеліп қойылады. Онда берілгендерді іздеп табу саты бойынша төмен бағытта жүргізіледі.

Реляцйялық ДҚ - кесте түрінде дайындалғфн берілгендер. Ол ең көп тараған берілгендер қоры(relation- қатыс, байланыс), кестелер арасындағы байланыстар- жиі пайдаланылатын ең маңызды ұғым. Деректер қорында жазба үшін кесте жолы түсініледі, кестеде қайталанатын бірдей жолдар болмайды. Кесте бағанын құрайтын жазба элементтері өріс деп аталады. Өрістің негізгі ерекшелігі- бір өріс элементтері бірдей типті етіп құрылады, мысалы, сандық немесе символдық.

Бұл- реляцйялық деректер қорының Excel-ден негізгі айырмашылығы(Excel- де бір өріс элементтері түрлі типті бола береді және ол тек бір пайдаланушыға ғана арналған, ал реляцйялық ДҚ- да көптеген адамдар жұмыс істей береді) . Мұндай деректер қорында кестелерді байланыстырып, олардың кейбір өрістері арқылы түрлі жаңа кестелер құруға да болады. Мұндай кестелерді сұраныстар деп атайды. Реляцйялық деректер қорын құру және басқару үшін көптеген арнайы программалар дайындаған.

Біздің еліміздің компьютерлік кешені жетілген және қазіргі заманның талабына сай болып келген. Ал, копьютерді пайдалану технологиясының жұмыс жасауға өзіне тән талап қоятыны белгілі. Сол талаптардың бірі - жұмыс жасауға қажетті берілгендер қорын яғни БҚ құру. Берілгендер қорымен жұмыс жасау бүгінгі күнде маңызды дағды болып табылады. Есептеу техникасы көптеген салалардың ішінен әсіресе екі салада кең қолданылады:

Өте ұзақ және немесе қолмен есептеуге келмейтін сандық есептердің орындалуы.
Бұл ақпаратты өңдеуге арналған ақпараттық жүйе болып табылады.

Оның біріне мысал келтіре кететін болсақ, бүгінгі таңда балалардың осы заманға сай ерте даму процесіне орай, мектепке дейінгі балаларды тәрбиелеу мекемелері ондағы балалар туралы құжаттық түрдегі мәліметтерді қолмен өңдеу көптеген уақытымызды алады. Сондықтан кез - келген мекеме орындарында мұндай жұмыстарды компьютер арқылы автоматтандыру қазіргі кезде бірден-бір дұрыс жол болып табылады. Осындай жолдардың көп тараған әдісі - компьютерде деректер қоры түрінде сақтау. Деректер қоры - құрылымы берілген тәсіл бойынша ұйымдастырылған арнайы форматтағы файл. ДҚ - да сақталатын берілгендер кесте түрінде дайындалады. Деректердің байланысты элементтер тобын жазба деп атайды. Деректерді және олардың арасындағы байланыстарды ұйымдастырудың түрлі типтері бар:иерархиялық, реляциялық және тораптық. Мұндағы ең көп тараған түрі реляциялық деректер қоры. Ол кесте түрінде дайындалған берілгендер қоры, кестелер арасындағы байланыстар жиі қолданылатын ең маңызды ұғым. Кесте бағанын құрайтын жазба элементтері өріс деп аталады. Жалпы деректер қорын басқару жүйелері дегеніміз онымен жұмыс істеуге арналған арнайы программалар. Жалпы ақпараттық жүйе дегеніміз - ақпараттарды сақтауға, өңдеуге және көрсетуге қолданылады. Бір бірімен байланысқан құралдардың әдістері мен персоналдардың жиыны. Мұндай жүйелер көлемі үлкен ақпаратпен жұмыс істейді және бұл ақпараттың құрылымы күрделі болып келеді Жалпы ақпараттық жүйені екі класқа бөлуге болады:

1. Ақпаратты іздеу жүйесі - берілген іздеу критериі бойынша жалпы жиыннан мәліметтерді іздеуге бағыттылған. Қолданушыға мәліметтің өңдеу техникасы емес тек алынатын ақпарат ғана керек.

2. Мәліметтерді өңдеу жүйесі - бұл мәліметтерді өңдеуге бағытталған. Бұл жүйеде өңдеуден шығаратын ақпаратболмауы немесе жүйе өңделген ақпараттың нәтижесін ғана беруі мүмкін. Мұндай жүйенің мысалы ретінде барлық региондардан мәліметтер жинайтын метиорология қызметінің ақпарат жүйесін алуға болады. Қолданушыға Бастапқы мәліметтер емес, олардың нәтижесі керек.

Сонымен ақпараттық жүйенің мақсаты нақты өмірдегі обьектілердің өзара байланысын ескере отырып обьектілер жайлы деректерді өңдеу болып табылады. Осы ақпараттық жүйенің мақсатына орай менің курстық жұмысымның басты мақсаты - абитуреттер туралы жалпы мәліметтер қорын құжаттық түрде құру болып табылады. Менің зерттеп отырған аймағым абитуренттердің деректер қоры. Бұл жоғарғы оқу орындарында қарастырылатын мәселе. Деректер қорының жобасы нормальдау принциптерімен жасалынған және деректер қорындағы кестелер бір - бірімен байланысқан. Қолданушы интерфейсі қажетті әрекеттерді қамтамасыз етеді. Программа бас форма арқылы жүктелінеді. Деректер қорында мәліметтер фактографиялық түрде жазылған, сондықтан сұрауларға бірыңғай түрде жауап береді. Деректер қорының платформасы ретінде MS Access программасының мүмкіншілігі зор және деректер қорын құруда шеберді пайдалана отырып тез құруға мүмкіншілік туғызады. Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде MS Access тің мүмкіндіктері қарастырылған яғни информациялық жүйелер және олардың негізгі түсініктеріне шолу жасалынған. Ал екінші бөлімінде абитуренттердің мәліметтер қорын жобалау кезеңдері, яғни инфологиялық, даталогиялық, физикалық модельдері көрсетілген. Мәліметтер қорының инфологиялық модельіндегі мәндіктерге сәйкесінше реляциялық модельдегі қатынастар келтіріліп, мәліметтер кестеге түсірілген. Сұрау, форма, есеп беру бөлімдері курстық жұмыста Access шеберін пайдаланып жасалынған.

Курстық жұмыстың мақсаты: Мектепке дейінгі балалардың деректер базасын MS Access көмегімен құру. Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттер орындалуы тиіс.

Жұмыстың міндеті:

-Ақпараттық жүйелерді жобалаудың тәсілдерін меңгеру;

- MS Access жайында жалпы мағлұматты түсіндіру;

-Ондағы әрбір обьектінің қызметін оқып үйрену;

-Талапкерлер жайында мәлімет беретін негізгі кілтті сөздерді белгілеу;

- MS Access тің көмегімен таблица, форма, сұраныс және есеп құру;

-Информациялық обьектілерді сөз түрінде сипаттау және жүйелі түрде талдау;

-Инфологиялық модельді жобалау - сол пәндік облыстағы обьектілерді жартылай формальды түрде сипаттау;

-Берілгендер қорын даталогиялық не логикалық сипаттау яғни деректер қорын қабылданатын даталогиялық берілгендер модельінің терминдерімен сипаттау;

-Берілгендер базасын физикалық жобалау, яғни сыртқы информацияны жинақтағышқа тиімді орналастыруды таңдау;

Талапкерлер деректер базасын құру атты курстық жұмыс:

-Кіріспеден;

-Бес тараудан;

-Қорытындыдан;

-Пайдаланылған әдебиеттерден тұрады;

Курстық жұмыстың теориялық бөлімінде инфологиялық, даталогиялық, физикалық моделдер қарастырылған

Курстық жұмыстың зерттеу бөлімінде MS Access тің көмегімен талапкерлердің деректер базасы құрылған және оның терезелерінің сипаттамалары көрсетілген.

Жалпы жағдайда, пәндік облыстың құралын және құрылымын таңдауды екі тәсілмен орындауға болады. Олар функциональды тұрғыдан және пәндік тұрғыдан қарастыру. Жүйелік талдау мәселесі пәндік облыстағы обьектілерді толық, жан - жақты информациялармен сипаттау арқылы аяқталуы тиіс. Бұлай талдау нәтижесі берілгенлер базасында сақталуы тиіс. Бб-да нақты мәселенің қойылуы, оның Бб көмегі мен шешілу мүмкіндігі қарастырылған болуы, мәселені шешу алгоритмінің сипатталуы, шығыс құжаттарының сипаттаулары жүйеде жинақталып тұрғаны жөн. Access - тегі берілгендер қоры Адамның қызметі немесе жеке басы жұмыстарының әр түрлі дерек көздерден алынған және олардың әрқайсысы қандай да бір қызмет түрімен байланыста болатын берілгенднрмен жұмыс істеуіне тура келеді. Осы берілгендерді координациялау үшін арнайы білім мен ұйымдастыру дағдысы қажет.

Информацияны сақтау - компьютердің ең маңызды функцияларының бірі. Оның ең көп тараған құралы берілгендер қоры болып табылады. БҚ - берілген құрылымдағы информациялардан тұратын арнайы форматтағы файл. Көптеген берілгендер қоры кестелік құрылымда болады. Оның адресі жол мен бағанның қиылысуымен анықталады. БҚ өріс пен жазбалардан тұрады. Онда жазба-информацияны, ал өрістер БҚ - ның құрылымын құрайды.

Access - тің обьектілері

Access программасының алты обьектісі: кесте, сұраныс, форма, есеп, макрос, модуль бар. Олардың алғашқы төртеуі негізгі обьектілер. Келесі тақырыптарда осылардың әрқайсысына жеке-жеке тоқталамыз. Олардың қысқаша түсініктемелері:

Кесте - Жазбалар мен өрістерден тұратын БҚ - ның негізгі обьектісі.

Кестелерде берілгендер сақталады.

Сұраныс -Берілгендерді бір немесе бірнеше кестелерден қолданушының анықтаған шарты бойынша іріктеп алуға арналған құрал. Сұраныстар көмегімен берлігендерді зерттейді, таңдайды, өзгертеді, біріктіреді, өңдейді.

Форма - Кестелер мен сұраныстардағы берілгендерді ыңғайлы және көрнекі түрде экран бетіне басып шығару құралы. Есеп парақтары түзілгеннен кейін ондағы берілгендерді редакциялауға болмайды.

Макрос - Макрокомандалар жиынтығы. Егер БҚ - да қандай да бір операциялар жиі орындалатын болса, онда олардың командаларын бір макроста жинап, оған клавиштер комбинациясын сәйкес қоюға болады.

Модуль - Visual Basic тілінде жазылған программалық процедура. Егер Access -тің стандартты құралдары қажетті талапты қанағаттандыра алмаса, онда программалаушы процедуралар көмегімен жүйенің мүмкіндігін кеңейте алады.

Access программасында құрылған формалар, сұраныстар және есептер берілгендерді жылдам және эффектілі жаңартуға, әр түрлі сұрақтарға жауап алуға, қажетті берілгендерді іздеуге, берілгендерді талдауға, есептер мен диаграммаларды баспаға басуға мүмкіндік береді. Бір кестедегі берілгендерді әр түрлі обьектілерде көруге болады және де кестеге өзгерту енгізгенде сол берілгендер орналасқан басқа обьектілердің барлығында да олар өзгереді. Access - тің кез - келген БҚ мен ұйымдастыру тұрғысынан екі режимі бар: жобалау және қолдану. БҚ ны құрастырушылардың жаңа обьектілерін құруға, оның құрылымы мен өрістерінің қасиеттерін өзгертуге және олардың қажетті байланыстарын орнатуға құқығы бар. Яғни олар БҚ-ның құрылымын бір, екі немесе бірнеше құрастырушылары болуы мүмкін. БҚ - ны қолданушылар қорға формалар арқылы информация енгізетін адамдар. Олардың сұраныстары арқылы берілгендерді өңдеп, есептер алуға мүмкіндіктері бар. Бір ғана қордың миллиондаған қолданушылары болуы мүмкін, бірақ олардың БҚ құрылымына кіруге рұқсат жоқ.

Access те алты обьектіден басқа үш командалық түйме бар: ашу, конструктор, құру.

Ашу түймесі таңдалған обьектіні ашады. Егер обьект кесте болса, онда оны көруге, жаңа жазбалар енгізуге немесе бұрынғы информацияны өзгертуге болады.
Конструктор түймесі де таңдалған обьектінің құрылымын ашуға және оны өзгертуге мүмкіндік жасайды. Егер обьект кесте болса, онда оған жаңа өрістер енгізуге немесе ондағы бар өрістердің қасиеттерін өзгертуге болады. Ал, егер обьект форма түрінде болса, онда оның басқару элементтерін құруға немесе оларды өзгертуге болады. Демек, бұл режим БҚ-ны құрастырушылар үшін қажет.
Құру түймесі жаңа обьектілерді құру үшін керек. Бұл да БҚ ны құрастырушыларға арналған. Кестелерді, сұраныстарды, формаларды, есептерді автоматты түрде, конструктор арқылы және шебер көмегі тәсілдерімен құруға болады.

Мектепке дейінгі балалар деректер қорына инфологиялық модель құру

Access тегі процестерді сипаттап болғаннан соң, өзімнің зерттеп отырған жоғарғы оқу орындарына қажетті мәліметтерді беретін абитуренттер деген аймақтық тақырыбымдағы негізгі кілттік түсініктер жайында қарастырамын. Бұл деректер қорында құрылған кестелердің бірдей атаулы өрістері болып және олардың типтері бірдей болса, мұндай кестелерді байланыстыруға болады және оларды пайдаланып басқа кесте құру да мүмкін. Мәндері бірегей болатын өрісті бірегей өріс деп атаймыз. Кестелерді байланыстыру үшін тағайындалған өрістерді кілттік өрістер деп атаймыз. Олардың кемінде біреуінің кілттік өрісі бірегей, екіншісінің өрісі осы типті болуы тиіс. Басқа нұсқау берілмесе, Access автоматты түрде есептегіш өріс құрып, оны кілттік етіп қояды.

Талапкерлер жайында мәліметтер беретін негізгі кілтті түсініктер ретінде: Аты жөні, жасы, қабілеті, үлгерімі, ой-санасы. Осындай потенциалды кілттердің ішіненн бір кілт алғашқы немесе1-ші кілт болып алынады да қалғаны альтернативті кілт болып табылады Кестелер арасындағы байланыс реляциялық модельде ең қажетті элемент. Бұл байланысты сыртқы кілттер арқылы орнатады. Кестелер арасындағы байланысты құрғанда кестедегі мамандығы, ұлты, таңдаған төртінші пәні, оқу түрі дегеен өрістерді жеке кесте ретінде жасап, оны негізгі кестелермен байланыстырамыз. Сонда кестені толтыру кезінде жұмыстың тиімділігі пайда болады. Жалпы менің қарастырып отырған аймағымның маңыздылығына орай ондағы кілтті сөздердің арасындағы байланыстарды нақты және ретімен дұрыс жасай білу керек.

Даталогиялық модель құру

Даталогиялық жобалау реляциялық деректер базасының кестелер арасындағы байланыстарды орнату болып табылады. Бұл байланыстың дұрыс болуы бұл атрибуттар арасындағы функционалды тәуелділікке негізделген. Атрибуттар арасындағы кейбір тәуелділіктер ДБ өзгерткен жағдайда анамалияға немесе кері жағдайға алып келуі мүмкін. ДБ өзгерту процесі бұл ДБ жаңа деректерді енгізу немесе жою, сондай-ақ кейбір мәндерді жаңалау болып табылады. Реляциялық ДБ-ның теориясында нормальды формалардың :1-ші нормальды форма, 2-ші нормальды форма, 3-ші нормальды форма Бойс-Кодд(БКНФ), 4-ші нормальды форма, 5-ші нормалды формалар бар.

Жобалау екі жолмен жүреді:

декомпозиция жолы
синтез жолы

Декомпозиция берілген қатынастар жиынын немесе кестені біз ДБ-на кіретін басқа қатынастарға немесе кестелерге бөлуді айтамыз.

Синтез бұл объектілер арасындағы тәуелділікті біріктіру.

Нормальды формалардың негізгі қасиеттері:

Әрбір келесі нормальды форма алдыңғы нормальды форманың қасиетін арттырады.
Келесі нормальды формаға өткенде алдыңғы нормальды форманың қасиеті сақталады.

Функционалды тәуелділік деп атрибуттар арасындағы кез-келген уақытта А атрибуты мәніне В атрибутының мәні сәйкес келсе. Мысалы, А- ФИО, В- ТК. А - В, ФИО -ТК .

Функциональды тәуелділік толық болып аталынады, егерде кез-келген В-ның мәні А-ға тәуелді болса.

А мен В арасындағы байланыс транзетивті деп аталады егерде қандайда бір С атрибуты бар болса және

1. С-ның мәні А мен сәйкес келмейді.

2. С-ға В жатпайды.

3. А-ның С-ға деген функциональды тәуелділігі бар болса.

4. С- ның А-ға деген функциональды тәуелділігі жоқ.

5. С-ның В-ға деген функциональды тәуелділігі бар.

Кесте 1-ші нормальды формада болады егер оның бағанасы мен жолдың қиылысуында бір мән болса.

2-ші нормальды формада болады егерде ол 1-ші нормальды формада болса және 1-ші кілт атрибутына толық емес функциональды тәуелді атрибуттар болмайтын болса

Реляциялық теорияда деректер базасының сыртқы кілттерінің қасиеттері:

Сыртқы кілт атрибутының әрбір мәні сәйкес потенциалды кілттің мәні болуы тиіс
Сыртқы кілттердіңатрибут саны потенциалдық кілттер атрибут санымен бірдей болуы керек

.

Сыртқы кілт бірінші кілттің компоненті болуы тиіс емес. Сондықтан сыртқы кілт бірінші кілт блып саналады.
Сыртқы кілтке кіретін әрбір атрибут потенциалды кілттің доменімен анықталуы тиіс

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.