Қазақстанда акционерлік қоғамдардың қызмет етуінің ерекшеліктері

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ
Экономика (гр. Oikonomia -- үй шаруашылығын жүргізу өнері) -- материалдық игіліктерді өндіру, айырбастау, бөлу және тұтыну үрдісі кезінде адамдар арасында пайда болатын өндірістік қатынастар дегенді білдіреді (www.wikipedia.kz. ғаламтор ақпараты, кілт сөз экономика).
Экономиканың өзге ғылымдардан ерекшелігі, бірінші кезекте ақшаны қалай тиімді пайдалануға болады, табыстың мөлшерін ұлғайту, үнемдей білу және экономикалық дағдарыстың алдын алу жолдарын сан ғасыр сүзгіден өткізген түсінген адамға пайдалы, тіпті ауадай қажет ғылым. Менің семестрлік жұмысымда экономиканың бір тармағы акционрелік ұйымға талдау, бағыттарын айқындау, пайдалы жағын зерттеу, көкейтесті тұстарын шешуге өзіндік үлесімді қосу болып табылады. Бірақ, ең әуелі, экономикаға түсінігіне және осымен байлынысты ұғымдарға шолу жасап кетсек...
Экономика деген сөз алғашқы ұғымында отбасы шаруашылығын білдірген. Қазіргі уақытта экономика кең көлемде: өндіріс, тұтас халық шаруашылығы, жалпы өндірістің әр саласы, қаражат-акша айналысы, т.б. байланысты айтылады. Біздер экономиканы кең көлемде, қоғамдық өндірістің жүйесі деп түсінеміз.
Өндіріс -- қоғамның өмір сүруіне және дамуына қажетті материалдық игілікті жасайтын процесс. Жұмысшы күші -- өндірістің адамдық факторы, ал өндіріс құралы -- заттық фактор. Бұл факторлар өзінен-өзі ештеңе де өндірмейді. Тек оларды біріктіру ғана игілікті шығаруға жағдай жасайды, яғни өндірісті іске асырады. Жұмысшы күші, еңбек құралы мен еңбек тәсілінің арасында күрделі қатынас жүйесі пайда болады. Бұл қатынас пен адамның еңбек құралына әсер етуінің тәсілін технология дейміз.
Аталған факторлардың күрделі бірлікте өмір сүруі, адамдардың еңбекке қатынасуы өндірісті ұйымдастырумен қамтамасыз етіледі.
Өндіргіш күш -- қоғамдық өндірістің жетекші саласы. Бұл қоғамның табиғатқа қатынасын көрсетеді.
Өндіріс процесінде адамдар сонымен қатар өзара қатынаста болады, яғни өндіріс қатынасына енеді. Бұл да күрделі жүйе. Оған меншік қатынасы да, өндіріс шығаратын өнімді бөлу, алмастыру және тұтыну да жатады. Тұтыну өндіріске байланысты.
Материалдық игілікті шығару адам қоғамының материалдық негізін құрайды. Ол үздіксіз жүріп жатуы тиіс.

ІІ.
Акционерлік қоғам - бұл акция сату мен ақшалық орталықтандырунегізінде құрылған мекемелік форма, ол жалпы акционерлік капиталға ақшалық негізде көмек беретін тұлғалардың жиынын ұсынады және ол капиталды белгілі бір нақты жеке шаруашылықта қолдану, сонымен қатар кірген кірісті, шыққан шығынды бірге алып жүреді(Экономикалық теория, Нарматов С.Р.,-Алматы, Эверо 2009., -213б).
Акция - бұл бағалы қағаз, белгілі пайда акционер қоғам капиталына салғанын куәландырады. Ол иегерде акционерлік қоғам пайдасынан дивиденд түрінде белгілі табыс алуға құқық береді. Дивиденд мөлшері кәсіпорын пайдасымен байланысты.
Зерттеушілер көрсеткендей, акционерлік жекеменшік - бұл заңды түрде өркендеу процесі нәтижесі және уақытша жекеменшік трансформациясы, белгілі бір өркендеу дәрежесіндегі шығару масштабы, технология дәрежесі, жүйелік мекеме қаржысы еркін кіру базасында жаңа принциптегі үлгіні ұсынады.
Жекеменшік акционерлік форманың артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастыра отырып, басқа жекеменшік формалармен салыстыруға болады.
Акционерлік қоғамды басқа мекемелік - құқықтық формалармен салыстырса, мысалы Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестікпен. Онда, яғни ЖШС - бұл тұлғалар бірлестігі, ал АҚ - бұл капиталдар жиыны екендігін естен шығармаған жөн.
Кесте - 1. Мекемелік - құқықтық формалардың , яғни ЖШС мен АҚ мінездемелік салыстырмасы [автор құрастырған](Экономикалық теория:кестелі оқу құралы,Крымова В., Алматы, Бастау, 2009ж, 95б)
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік
Акционерлік Қоғам
1
2
Нормалық база
ҚР Азаматтық кодекс (59 бет, 77-83 беттер) ҚР Заңы Жауапкершілігі Шектеулі және қосымша серіктестік туралы №220-1 22.04.1998 жылы
ҚР Азаматтық кодексі (85-95 беттер);ҚР Заңы Акционерлік қоғамдар туралы№415 - 11 13.05.2008
2. ҚҰРАМЫ
Акционерлік қоғамдар туралы заң қабылданбағандықтан, минималды қойылған шекке дейін ережелік капиталды жеткізе алмаған жағдайда, АҚ ЖШС - ке айналып кетеді.
Артықшылықтары:
ЖШС үшін - оның құрамы
тұрақты қатысушылары ЖШС үшін оның беріктігі мен өзара қарым - қатынасын білдіреді. Осыған қатысты оларда басқа физикалық және заңды тұлғаларды еліктіретін қажеттілік жоқ;
ü Қатысушыға - қатысушылар
тобының үстінен бақылау, жат тұлғаларды кірістіруге жол бермеушілік және санкцияланбай анықталмаған үлес, басқа да қатысушыларға қатысты сенімділік өзіне -- өзі деген тұрақтылық.
Кемшіліктері:
ЖШС үшін -- өзгерістегі
қатысушылардың шектеулілігі;
Акционерлер саны 500 - ден асқанда қойылмаған, АҚ жеке капитал өлшемі 1000000 есе кіші болса, АҚ Халықтық болып есептелінеді.
Артықшылықтары:
АҚ үшін - инвесторлардың
арқасында жарғылық капиталды өсіру артықшылығы, акционерлер құрамын өзгерту мүмкіндігі;
Акционерлер үшін - артықшылық жоқ.
Кемшіліктері:
АҚ үшін - акция
концентрациясы сол немесе басқа акционерлер үшін АҚ басқару құқығы жаңа басқарушыларға өту мүмкіндігі; акционерлер құрамын өзгерту мүмкіндігі.
Акционерлер үшін - жақтас тұлғаларды енгізу мүмкіндігі; жарғылық капиталда кішірейтілген үлесте қалу мүмкіндігі; акционерлер үстінен жеке бақылаудың жоқтығы.
3. БАСҚАРУ ОРГАНДАРЫ
Қатысушылардың ортақ жиналысы; ЖШС атқарушы органы (жалғыз немесе коллегаларымен); ЖШС ережесімен қараушы және бақылаушы органдар құрылуы мүмкін (бақылаушылар кеңесі немесе ревизиялық комиссия), сонымен қатар атқарушы коллегиялық органдар (дирекция, басқарушы және т.б.).
Артықшылығы:
ЖШС үшін - оперативтік
басқару;
Қатысушы үшін -- әсерлік
атқарушы басқарма; ортақ жиналыста көпшілік даусымен шешілуі; қатысушылардың, яғни көп дауыс жинаған қатысушының құқығы қорғалады.
Кемшіліктері:
ЖШС үшін - шешім қабылдау
кезінде қиындығы;
Акционерлердің ортақ жиналысы (қоғамда , бір акционердің дауыс беруге қатысатын акциялары - берілген акционер болып табылады), орган (коллегиялық немесе дара), өзіндік күші бар заңға байланысты басқа органдар.
Артықшылықтары:
АҚ үшін - директорлар
кеңесінің қатысуымен, атқарушы органдардың үстінен әсерлі бақылау алу; акционерлер үшін де сол.
Кемшіліктері:
АҚ үшін, акционерлер үшін де
жоқ.
4. КАПИТАЛ ЖАРҒЫСЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ
Жарғылық капитал құжаттарға сай учредитель салымының бірігуімен есептеледі.
Артықшылықтары:
ЖШС үшін - қатысушының
реестрін енгізуді қажет етпейді;
Кемшіліктері:
ЖШС үшін - капитал өсіру
жиынтығы.

Жарғылық капитал құрылтайшының акциясымен есептелінеді және оның номиналды құнымен, акциялардың инвесторларға сатуы орнықты бағамен болады.
Артықшылықтары:
АҚ үшін - шексіз қатысушылар
арасында акцияларды орнықтыру, инвесторлар салымы көлемімен АҚ - ның капиталын өсіру мүмкіндігі.
Акционерлер үшін -- өздерінің құқықтары негізінде акцияларды барынша үлестіру үлкен мүмкіндік болып табылады.
Кемшіліктері:
АҚ үшін - реестр қолдану
қажеттігі, акционерлер үшін жоқ.
5. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫ ӨСІРУ ПРОЦЕДУРАСЫ
Жарғылық капиталды өсіру, тек ЖШС толығымен төлеп біткеннен кейін жүзеге асады.
Басқа қатысушылар шешімімен немесе төрттен үш бөлігі көлемінде қатысушылар даусымен ЖШС жарғысымен қаралмаған жағдайда қосымша салымдар арқасында жарғылық капитал өседі.
Мұндай шешімге қатыспаған тұлғалар өз үлесін талап етуге құқылы. Қосымша салымдар, тек қатыспаған, яғни дауыс беруге қатыспаған тұлғалар өз үлестерін талап еткенде ғана салынады.
Егер жарғылық капиталды өсіру болмаса, алда салым салған қатысушылар салған салымдарын қайтар деп талап қоюға немесе үлесін алуға құқылы.
Артықшылықтары:
ЖШС үшін - тіркелу
уақытының қысқартуын өзгерту, себебі эмиссия қорытындыларын тіркеу қажет емес.
Кемшіліктері : жоқ
Акцияларды шығару арқылы жарғылық капиталдың артуын жүзеге асырылуы және акционерлер жиналысының шешімімен немесе соттың шешімімен акциялар орналыстырылады. Ережеге сай және заң талаптарына сәйкес қосымша акцияларды орнықтыру - эмиссия жолымен жүзеге асырылады.
Артықшылықтары:
АҚ үшін жоқ, акционерлер
үшін - жарғылық капиталда өз үлесін көбейту мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
АҚ үшін - тіркеу
эмиссиясының қорытындысы нәтижесінде процедурасының қиындауы; акционерлер үшін де сол.
6. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛЫН ӨСІРУ
Қосымша пропорционалдық салымдар есебіне, жеке капитал есебіне, сонымен қатар қосымша қор капитал есебіне, барлық қатысушылардың құптауымен бір немесе бірнеше қатысушылардың қосымша салымы есебіне, ЖШС - ке кірген жаңа қатысушылар есебіне;
Артықшылықтары:
ЖШС үшін - төлем қабілетін
жоғарлату;
Қатысушы үшін - ЖШС - ның
рейтингісі мен ликвидносін жоғарлату;
Кемшіліктері:
ü ЖШС үшін де, қатысушылар
үшін де жоқ.
Акциялардың шығарылуы мен эмиссиялардың орнығу есебіне.
Артықшылықтары:
АҚ үшін - төлем қабілетінің
жоғарлауы, акционерлер үшін де сол.
Кемшіліктері:
АҚ үшін де, акционерлер үшін
де жоқ.

7. ЖАРҒЫЛЫҚ КАПИТАЛДЫҢ КІШІРЕЙТІЛУІ
ЖШС - те жарғылық капиталдың кішірейтілуі қатысушылар салымдарының пропорционалды кішірейтілуімен немесе толық және бөлек - бөлек өз үлестерін жабуы жолдарымен жүзеге асырылады.
Артықшылықтары:
ЖШС үшін де, қатысушылар
үшін де жоқ.
Кемшіліктері:
ЖШС үшін - жарғылық
капиталдың кішірейтілуі үшін тіркелу қажеттігі; жарғылық капиталды құрылған талапқа сай кешірейтілмеуі, арыз беру арқылы соттың шешімімен іс тергеледі.
Барлық акциялардың қысқартылуы, сонымен қатар акцияның бір бөлігін сатып алу.
Артықшылықтары:
АҚ үшін, акционерлер үшін де
жоқ.
Кемшіліктері:
АҚ үшін - АҚ - ның
рейтенгісінің төмендеуі.
8. ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ (акционерлердің) ЖАУАПКЕРШІЛІКТЕН (қоғамнан) ШЫҒУЫ
Жауапкершілікте қатысудан бас тарту, жат қылу, өз үлесін қойылған талаптарға сай орындау
Артықшылықтары:
ЖШС үшін - жауапкершіліктен
шығу жарғылық капияталдың көлеміне ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.