Қазақстандағы несие нарығы: қазіргі жағдайы мен даму перспективасы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 75 бет
Таңдаулыға:

ДИПЛОМдық жұмыс

Тақырыбы: «Қазақстандағы несие нарығы: қазіргі жағдайы мен даму перспективасы»

5В050900 - «Қаржы» мамандығы бойынша

Мазмұны

Кіріспе . . . . . . . .

Кіріспе . . . . . . . .:

1 несие нарығының теориялық және әдіснамалық негіздері . . .

1. 1 Несиенің мәні және несие қатынастарының пайда болуы, несиенің атқаратын қызметі . . .

1. 2 Несие нарығы туралы түсінік және несие нарығы құралдарының түрлері мен формалары . . .

1. 3 Қазақстандағы несие нарығының мәні, мазмұны және құрылымы. .

Кіріспе . . . . . . . .:

2 Қазақстандағы несие нарығының қазіргі жағдайын талдау . . .

2. 1 Несие нарығының несиелік белсенділігін анықтайтын

факторлар талдауы . . .

2. 2 Кредиттік портфель сапасының динамикасы . . .

2. 3 Несие нарығының қазіргі жағдайын 2010-2011 жылдар

бойынша кешенді талдау . . .

Кіріспе . . . . . . . .:

3 Қазақстандағы несие нарығын жетілдіру жолдары және даму перспективасы . . .

3. 1 Несие нарығының қызметін реттеудің нормативтік құқықтық базасын жетілдіру . . .

3. 2 Несиелік портфельді басқару шаралары . . .

3. 3 Несие нарығының мәселелері мен оны шешу жолдары, даму перспективасы . . .

Кіріспе . . . . . . . .: Қорытынды.

4: 65

Кіріспе . . . . . . . .: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. ……… . . .

4: 68

Кіріспе . . . . . . . .:

А-қосымшасы - Мерзіміөткен төлемдері бар кредиттер жөніндегі мәліметтер . . .

Б-қосымшасы - Баланстантыс есептен шығарылған, мерзімі өткен

және жұмыс істемейтін кредиттер мен оларға құрылған провизиялар. .

В-қосымшасы - Тәуекелдәрежесіне қарай несиелердің жіктелуі . . .

Кіріспе

2010-2011 жылдар қазақстандық қаржы секторы үшін барлық жағынан, ағымдағыміндеттерді шешу тұрғысынан алғанда да, сондай-ақ оның келешекте сапалы əрі тұрақтыдамуына алғышарттар жасау тұрғысынан да бетбұрыс кезең болды.

Біріншіден, корпоративтік сектордың жандануы мен ішкі сұраныстың ұлғаюын қосаалғанда, 2010 жылы Қазақстан экономикасында үстем болған оң үрдістер жағымдысыртқы конъюнктурамен қатар еліміздің қаржы секторының қалыпты түрде қалпына келебастауына негіз бола отырып, оның белсенділігіне əсер етпеуі мүмкін емес еді.

Екіншіден, өз ауқымы жағынан кеңес одағынан кейінгі кеңістікте ғана емес, тіптіəлемдік қоғамдастықта да теңдессіз болып табылатын шаралар - бөлісу арқылы үш қазақстандық банктің сыртқы міндеттемелерін қайтақұрылымдаудың табысты аяқталуы - банк секторын одан əрі оңалту үшін қажетті«іргетас» қалады. Соның нəтижесінде қайта құрылымдау барысында болған банктергежүктелген борыштық жүктеме елеулі түрде азайып қана қоймай, сонымен қатар жылбасында реттеушінің алдында тұрған жүйелік сипаттағы проблема - жалпы алғандасектордың сыртқы борыштарын қайта қаржыландыру мəселесі де шешілді.

Үшіншіден, 2010 жыл Үкіметтің, Ұлттық Банктің жəне Агенттіктің бірлескендағдарысқа қарсы бағдарламасының қорытынды жылы болды, оны іске асыру қаржысекторының тұрақтылығын жəне экономиканың өсуін жаңарту үшін оны кредиттеукөлемін сақтап қалуға мүмкіндік берді. Халықаралық қаржы институттарының осыбағдарламаны əлемдік қаржы дағдарысы кезеңінде ең табысты бірі ретінде танығанын атап өткен жөн.

Дипломдық жұмыстың негізінде несие нарығының қазіргі жағдайы мен одан әрі дамыту мәселесін маңызды мемлекеттік міндеттер қатарына жатқызып, экономиканы реформалаудың ажырамас бөлігі деп қарастыруға болады деген ой жатыр.

Демек бұл дипломдық жұмыс халықтың әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін беретін күштердің дамуының біртұтас үрдісінің құрам бөлігі ретінде қарастырылған.

Қазақстандағы несие нарығының қазіргі жағдайы мен оның алдағы уақыттағы даму перспективасы бүгiнгi таңда өзектi мәселелердiң алдыңғы қатарында тұр.

Жұмыстың тақырыбы бүгінгі таңда өзекті, барлық экономика салалары үшін ең басты қаржыландыру көзі болып отырған несие нарығы мәселесіне арналып отыр. Сондай-ақ бұл үкiметiмiздiң үдемелі инновациялық-индустриялық дамыту бағдарламасына сәйкес болып табылады.

Қазіргі Қазақстан Үкіметі мен Ұлттық Банктің және Қаржы нарығын жəне қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің алдында тұрған мәселе несие нарығының жəне несие ұйымдарының қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз етужəне жалпы несие жүйесіне деген сенімділікті қолдау, несиелік қызмет көрсетулерді тұтынушылардың мүдделерінқорғаудың тиісті деңгейін қамтамасыз ету, нсеие нарығында адал бəсекелестікті қолдауға бағытталған несие ұйымдарының қызметі үшін бірдей жағдай жасау болып табылады.

Дипломдықжұмыстың мақсаты - Қазақстандағы несие нарығының қазіргі жағдайы мен даму перспективасын теориялық және әдістемелік тұрғыдан негіздей отырып, несие тұрғыдан кешенді талдау жасау, сондай-ақ несие нарығын дамыту және жетілдіру жолдарын іздестіру болып табылады.

Көзделген мақсатқа жетуде мынадай міндеттерді шешуді қажет етеді:

несиенің мәні және несие қатынастарының пайда болу жағдайына, несиенің атқаратын қызметіне тоқталу;
несие нарығы туралы түсінікке жалпы сипаттама беру және несие нарығы құралдарының түрлері мен формаларын қарастыру;
Қазақстандағы несие нарығының мәні, мазмұны және құрылымын зерделеу;
несие нарығының несиелік белсенділігін анықтайтын факторларды талдау;
кредиттік портфель сапасының динамикасына талдау жасау;
несие нарығының қазіргі жағдайын 2010-2011 жылдар бойынша кешенді талдау;
несие нарығының қызметін реттеудің нормативтік құқықтық базасын жетілдіру;
несие нарығының мәселелері мен оны шешу жолдары, даму перспективасын қарастыру.

Зерттеу пәні - Қазақстанның несие нарығы аясында қалыптасатын экономикалық қатынастар.

Зерттеу объектісіне Қазақстанның несие нарығы жатады.

Зерттеу жұмысының әдістемелік және теориялық негізіне қазіргі кездегі отандық және шетелдік экономистердің несие нарығын дамытудағы орын алатын мәселелері туралы және оның тиімді қызмет етуінің экономиканы модернизациялау мен диверсификациялаудағы рөлін сипаттайтын зерттеулері пайдаланылды.

Статистикалық және ақпараттар базасы ретінде ҚР Ұлттық банктің ақпараттық бөлімшелерінің статистикалық және есептік деректері, нормативтік құжаттары, ҚР-ғы екінші деңгейдегі банктерінің және ҚР Қаржылық қадағалау агенттігінің жылдық есеп деректері, түрлі деңгейдегі ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары, сондай-ақ коммерциялық банктердің лизингтік операцияларының дамуы жайлы сұрақтарды қамтитын жергілікті және шетелдік басылымдардағы мақалалар және т. с. с. пайдаланылды.

Несие нарығының дамуының теориясы мен тәжірибесіне қатысты мәселелер осы күнге дейін шетелдік ғалымдардың еңбектерінде басты орын алуда, атап айтсақ, Белоглазовой Г. Н., Кроливецкой Л. П, О. И. Лаврушин, Крилевский Н. А., Коробова Г. Г., Хавелинская Е. Д., Романюк Д. В., В. И. Колесников, Е. Ф. Жуков, және өзгелер.

Қазақстанның қазіргі экономикалық дамуы банктердің лизингтік операцияларының дамуының теориялық және тәжірибелік аспектілері отандық экономист-ғалымдардың: Әмірқанов Р. Ә., Тұрғұлова А. Қ., Смағұлова Р. С., Мәдіханова К. Ә, Құлпыбаев С., Ғ. С. Сейітқасымов, У. М. Искаков, Н. Н. Хамитов, Ж. О. Ихданов, А. С. Смағұлов, Т. Ә. Есіркепов, С. Б. Мақыш, және т. б. еңбектерінде кездеседі.

Құқықтық негізіне ҚР Президентінің заңдары мен заң күші бар жарлықтары, ҚР Ұлттық банктің нормативтік құжаттары мен актілері және әр түрлі әдістемелік нұсқаулары жатады.

Коммерциялық банктердің несиелік қызметін зерттеу белгілі экономистердің еңбектерінде әр жақты құбылысты байқатып отыр. Сондықтан да, банктердің несиелік қызметінің түсініксіз мазмұны және оның қаржылық-несиелік аспектілері, сондай-ақ оның қызмет етуі барысындағы орын алатын өзекті мәселелері және оларды ғылыми тұрғыдан оқып білу, бұл дипломдық жұмыстың тақырыбын анықтауға негіз болды.

Жұмыстың тәжірибелік маңызы. Дипломда жасалған қорытындылар мен ұсыныстар несие саясатын одан әрі жетілдіру барысында ескерілуі мүмкін.

Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан тұрады.

1 несие нарығының теориялық және әдіснамалық негіздері

1. 1 Несиенің мәні және несие қатынастарының пайда болуы, несиенің атқаратын қызметі

Несиені зерттеу барысында таным әдісі ретінде теорияның рөлі ерекше. Несие туралы ғылым әлі жас. Ол саяси экномиканың қалыптасуымен пайда болды. Несиенің ұдайы өндіріс процесімен, құндылықтың қайта айналымының және айналысының Маркстік тұрғыдан талдануы несиенің қажеттігін түсінудің демеушісі, қоғамдағы несиелік қатынастардың туындауын, несиенің табиғаты мен мәнінің айрықша экномикалық категория екендігін түсінудің қуат көзі болып табылады.

Ғалымдар бүгінгі таңда экномика ғылымының алдында бір жағынан теориялық талдау қорытындыларын белсендірек жүргізіп, екінші жағынан банк ісін дамытып, жетілдірудің керек екенін айтуда. [1, б. 295]

Теоррияны тәжірибеден оқшау қарыстырмау керек екені түсінікті. Барлық теориялық проблеммалырдың соңы тек тәжірибелік әдістермен шешілетіні кездейсоқтық емес. Теория мен тәжірибе арасында диалектикалық бірлік бар.

Экномикалық әдебиеттерде несиенің мәніне, қызметтері мен заңына қатысты саясат орын алуда. Несиенің мәнін зерттеуде натуралистік және капиталдық жасампаздық теориясы қатаң қадағаланатындығы байқалады.

Натуралистік несие теориясы ХҮІІІ ғасырдың екіші жартысында пайда болды. Бұл теорияның негізін А. Смит пен Д. Рекардо салды. Одан әрі оны француз экномистері Ж. Сэй, Ф. Бастия және американдық Д. Мак - Куллах дамытты. Бұл теорияның негізгі идеялары несие мәнінің натуралистік түсінігіне үйлесті яғни несие заттай игіліктердің қозғалысын көрсетті. [2, б. 276]

Сондықтан, бұл тек аталмыш қоғамда бар материалдық құндылықтарды бөлу әдісі ғана. Бұл жағдайда несие объектісі заттай емес игіліктер болып табылады. Несие капиталы өндірістік капиталға тең. Бұл жерде натуралистер несиені несие капиталының қозғалысын емес, табиғи түрде материялдық құндылықтарды қайта бөлудің әдісі сияқты қарастырады. Несиенің мәні мен рөлі жөнінде мұндай қате түсінік өнеркәсіп капиталының тауарлы, өндірістік және ақшалай түрдегі ауыспалы айналымын жете түсінбеуден шығып отыр. Несие капиталының мәні өнеркәсіп капиталының ақша түріндегі ерекше бөлігі деуге болады.

Бұған қарамастан натуралистік теорияның маңызын несиенің қазіргі заманғы теориясының қалыптасуы мен дамуына байланысты еш кемітуге болмайды. Натуралистер өндіріс процесінде қалыптасатын несие нақты капиталды құрамайды, деп дұрыс есептеді. Олар несиенің рөлін өсірмей, несие пайызының түсетін табыстың көлемімен өзгерістеріне тәуелді екенін дәлелді екенін дәлелдеді.

Несиенің капиталдық жасампаздық теориясы натуралистік қарама қарсы идеяны ұстанады. Оның тұжырымдамасы бойынша несиеге экономиканың дамуында шешуші рөл беріліп, оны ұдайы өндіру процестерінен алыстатады. Несие ақшамен және байланыспен теңестіріледі. Бұл теорияның негізін салушы, ағылшын экономисі Дж. Лонның ойынша несие елдің барлық пайдаланылмаған мүмкіндіктерін қозғалысқа келтіріп, байлық пен капиталдың жиналуына себеп болады. Ол банктерді делдалдар ретінде емес, капитал жасаушылар деп қарастырады.

Бұл теорияның қолданушылары ағылшын экономистері Г. Макмед, Дж. Кейнс, Ф. Хоутри, И. Шумперет(Австрия), А. Ган (Германия) болды. Олар ақша мен несиені сатып алу күшіне сай байлық деп есептеді. Несие пайда әкеледі, сондықтан ол “өндіргіш капитал” болып табылады, ал, банктер “несие фабрикасы”. Бұл екеуі де несиені, яғни капитал жасайды. Олар банктер барлығын, депозиттерді, яғни капитал жасайды деп пайымдайды.

Несиенің қызметін айтқанда, әдетте оның мәнінің арнайы көрінісі ұғылады. Қызмет несиенің мәнімен өзара тығыз байланысты; қызметінің атқаруындағы қарым қатынастардың мәнінсіз ол өмір сүре алмайды. Қызметтің несие мәні сияқты объективті сипаты бар. Әрбір сәттегі өзінің өрістеу барысында несие барлық қызметінің мәнін емес, бір немесе бірнеше қызметтерімен ғана көрінеді. Қызмет - қатып қалған емес, өзгеріп тұратын құбылыс. Несие мәнінің өзгеруімен қатар, оның көрініс танытудың да өзгеріп отырады. Қызмет бүтіндей процесс ретінде өзінің арнайы көрінісін байқатады, яғни қызмет несиелік қатынасқа бүтіндей қатысты. Несие қызметі оның барлық формалары мен түрлері өзіндік ерекшелігімен көрініс танытудың сипаттайды.

Несиенің ұдайы өндіріс процесінде алатын орны жайлы біркелкі ғалымдардың пікірлері жоқ. Кейбір ғалымдар оны айналым белгісіне жатқызса, басқалары бөлу белгісіне жатқызады. В. М. Тарасов несиені ұлттық табысты қайта бөлу процесіне қатысатындықтан бөлу категориясына жатқызады. Және де соған қарамастан, несиенің айырбас қатынастарына тән ерекшеліктері мен мүмкіндіктері бар.

Айырбас фазасына бөлу (өндіріс нәтижелерін бөлу) қатынастарының сәтін айрықшалап көрсету мүмкін болғандықтан, несиелік қатынастарды да дәл осыған жатқызуға болады. Сондықтан несие бөлу категориясы бола отырып, айырбас белгісіне де жатады, немесе екі жақтылық ерекшелікке де ие. Мұның өзі несиенің қызметіне тән екендігін көрсетеді.

Несие туралы теорияда, оның атқаратын қызметінің саны мен мазмұны жайлы орныққан біркелкі көзқарас жоқ. Біреулер екі ( қайта бөлумен айналымның несиелік құралдарын жасау), басқалар үш түрлі (осы аталған екеуінен бөтен бақылауды қосады), үшіншілер - төрт (және капиталды шоғырландыру мен орталықтандыру бөліп көрсетеді) көзқарастарды атайды. Ал, жекелеген авторлар несиенің қызметін: айналымдағы шығындарды үнемдеп, экономиканы ретке келтіру, уақытша бос қаражаттардың жинастыру т. б. деп түсіндіреді.

Несиенің бақылау қызметі: дегенде ол - ақша, қаржы сияқты басқа да категорияларға тән екендігін айтқан дұрыс. Ал, шынында бақылауды несие емес, банк жүзеге асырады.

Өндірістік қорлар айналымның жанама түрлері бойынша несиенің қызметі ақшаларға да, қаржыларға да тән - бұл біріншіден, екіншіден қорлар айналымдардың құндылық категорияларының мазмұнына да енеді.

Қазіргі кездегі нарық шаруашылығында шын мәніндегі ақшалар(алтын) ел ішінде айналысқа түспейді, олдардың несие негізінде шығарылған ақша белгілері айналымда болады. Нарық ақшалардың шығарылуы, немесе қолма - қол есептегі ақша қорларын ұлғайту сол мезетте экономиканы несиелеудің ресурсы болып табылады.

Несиенің мұндай қызметінің дамуы банк жүйесінің пайда болуымен байланысты екендігін ескерген жөн. Ақшаларды банкінің есеп шотында сақтау ақшалай міндеттемелер бойынша тауарлар мен қызмет үшін қолма - қол ақшасыз есептерді жүзеге асыруға, өзара қарыздарды есепке жатқызып жойып отыруға мүмкіндік береді. Мұның өзі ақшаны қолмен санап алыс беріс жасау айналымын және айналым шығындары мен өнімсіз шығындарды едәуір азайтты. Шаруашылық жүргізу субъектілерінің және халықтың есепшоттардағы қаржылық банкілердің несиелік ресурсы болып саналып, есепшоттардағы көрсетілген ақша айналымы банкінің ақша қаржыларының иелерімен несиелік байланыстары болып қалады.

Несиелеу процесі кезінде ақша массасының құрылымына, төлем айналысына және ақша айналымының жылдамдығына әсер ететін сол ақша айналымы үшін түрліше төлем қаржылары құрылады. Яғни нағыз ақшаларды несиелік ақшалармен және несиелік операциялар ауыстыру жүзеге асырылады. Айналымда ең қарапайым қарыздық міндеттемелер- вексельдерден бастап қазіргі электрондық ақшаларға дейінгі несие ақшаларының түрліше формалары пайда болады. [3, б. 248]

Экономиканың дамуының алғашқы сатысында бұл айналымнан алтынды ығыстырып шығарумен байланысты болды. Қазіргі кезде нағыз ақшаларды алмастыратын несие қызметі ақша тасқындарының қозғалысын тездететін қолма қол ақшасыз есептер, несие карточкаларын, вексельдерді, чектерді, депозиттік сертификаттарды қолдану арқылы көрініс танытады.

Осы кездегі шаруашылықта қолдағы аұшаны несие операцияларымен ауыстырудың қажетті шарттары жасалған. Ақшаларды бір есепшоттан екіншілеріне қолма-қол ақшасыз есеп жасау үшін аудару, өзара талаптарды қанағаттандыруға байланысты, ақша айналымының құрылымын жақсартуға мүмкіндіктер туады.

Бұл жерде айрықша ескеретін жәйт - неисе осы қызметінің барысында ақшаларды жалпылама ауыстырудың емес, оларды экономикалық айналымда уақытша ауыстыру қызметін, яғни несие ақшаның ролін атқарады. ТМҚ - ны алу, қызметтерді төлеу, еңбекақыларды, зейнетақыларды төлеу үшін пайдалануды және т. б.

Демек, нағыз ақшаларды несиелік ақшалармен және несиелік операциялармен алмастыру, негізінен, екі түрлі жолмен жүзеге асырылады:

-алтынның орнына айналымға экономиканы несиелеу жолындағы несиелік ақшалар шығарылады, олар тауарлармен және қызметтермен қамтамасыз етіліп, міндетті түрде банкідегі эмитетке қайта келіп түсулері қажет;

-несиелеу барысында төлем қаржылары жасалады, яғни, қолма - қол ақшасыз есеп айрысуды ұйымдастыруға байланысты айналымға ақшасыз қолма - қол есептер жасалынатын ақшалар келіп түседі.

1. 2 Несие нарығы туралы түсінік және несие нарығы құралдарының түрлері мен формалары

Нарықтық экономикада несиенің рөлі аса маңызды. Ақша капиталының жинақталу ауқымының ұлғаюы - несие нарығының дамуына себепкер болады. Ссудалық капитал қозғалысының мәні төмендегідей: ақша қаражаттары түрінде жинақталған капитал ссудалық капиталға тікелей айналады. Несие нарығы экономикалық санат ретінде, түпкі есебінде оның мәнінқалыптастыратын күн қозғалысымен байланысты әлеуметтік-экономикалық қатынасты білдіреді.

Несие нарығы - механизм. Оның көмегімен қаржы қаражаттарына мұқтаж болған кәсіпорындар мен азаматтар және оларды анықталған шарттарда бере алатын ұйымдар мен азаматтар араларындағы өзара байланыстарын белгілейтін механизм. Несие нарығы арқылы ақша капиталы босатылғанда ұдайы өндіріс процесіндегі экономика салалары арасында қарыз капиталының жинақталуы, белінуі және қайта бөлінуі жүзеге асырылады. Ол оған нарық арқылы ссудалық капитал түрінде бағытталады, содан соң несие берушіге (банктерге және басқа да қаржы-несие институттарына) қайтып оралады. [4, б. 107]

Несие нарығының мәні онда қандай ақша капиталының, яғни өзіндік капиталдың немесе басқа біреудің капиталының пайдаланғанына байланысты болмайды. Дәлірек айтқанда, банкир өз ісін өзіндік капиталдың көмегімен жүргізе ме немесе өз банкісінде депозитке салынған капиталдың көмегімен жүргізеді ме - мұның еш мәнісі жоқ.

Несие нарығы арқылы өндіріс пен тауар айналымының өсуі, ел ішіндегі капитал қозғалысы, капитал салымындағы жинақтың түрленуі, ғылыми-техникалық революцияның жүзеге асуы, негізгі капиталдың жаңғыртылуы жүзеге асырылады.

Оның қаржы нарығының құрастырушысы ретіндегі маңызды рөлі ұсақ және бытыраңқы ақша қаражатын біріктіріп, өндіріс пен капиталды нарыққа шоғырландырып, орталықтандырылуына мүмкіндік береді. Ақша капиталы негізінен ақшалай ссудалық капитал түрінде жинақталады. Осыған байланысты алатын болсақ, оқшау процесс ретінде жинақтаудың ешқандай маңызы жоқ, жинақтау ең алдымен өндірістің барысына ықпалын тигізгенде ғана маңызды болады. Ақша капиталын макроэкономикалық тұрғыдан жинақтау - нақты жинақтаумен өзара тығыз байланысты. Ақша капиталы негізінен халық жинағының есебінен қалыптасатыны белгілі. Ал олардың мөлшері елдін жалпы ұлттық өнімдерінде капитал салымының үлесін қалыптастыруда үлкен рөл атқарады.

Несие нарығының негізгі міндеттері: [5, б. 47]

тауар айналысының несие арқылы қызмет көрсетуі;
халықтың, мемлекеттің, кәсіпорындардың, шетел инвестицияларының ұсақ, жекеленген ақша жинақтарының бірігуі және шоғырлануы;
ұлттық экономиканың материалдық өндірісін қаржыландыруының сыртқы көздерін қамтамасыз ететін несиелі капиталға ақша қаражаттарының ауысуы;
мемлекеттік органдарға, кәсіпорындарға және халыққа займдарды (қарыздарды) беру;
капиталдың орталықтандыруы мен жинақтауын жылдамдату, қаржы-өнеркәсіп топтардың пайда болуына жағдай жасау.

Несиелі капиталдың негізгі көздері:

- несие ұйымдардағы депозиттік шоттарда жинақталған мемлекеттің, заңды және жеке тұлғалардың уақытша пайдаланбайтын қаржы қорлары;

- өнеркәсіп және сауда капиталының айналым үдерісінде уақытша пайдаланбайтын және негізінде, заңды тұлғалардың несие ұйымдардағы шоттарында жинақталған ақша капиталдары.

Несие нарығын институционалды тұрғысынан алғанда - ол несиелі капиталдың қозғалысын іске асыратын арнайы несие - қаржы мекемелер жиынтығы. [5, б. 49]

Дамыған нарық экономикасы бар елдерде несиелі мәмілелер жасалады:

1) ақшаны қарызға алып, қарызға беретін несие институттарымен (коммерциялық банктермен немесе басқа мекемелермен) ;

2) құнды қарыздардың ерекше нарығында әр түрлі қарыз міндеттемелердің шығаруын, қозғалысын қамтамасыз ететін инвестициялық немесе сәйкес ұйымдарымен.

Несие нарығы құралдарының түрлері мен формалары.

Несие нарығының құралы - несие. Ол (несие) айырбас сәтінде пайда болып, құнның ұдайы қозғалысын қамтамасыз ететін ссудалық мәміленің формасына енеді. Ссудалық мәміле несие қозғалысының өзегі болып табылады.

Оны нақты шындыққа айналдыратындай белгілі бір шарттары болуы керек.

Біріншіден , несие беруші де, қарыз алушы да экономикалық байланысқа қарай, міндеттемелерді орындауға материалдық тұрғыдан кепілдеме бере алатындай заңды дербес субъектілер ретінде алға шығуы керек.

Екіншіден , несие беруші мен қарыз алушының мүдделері бірдей болғанда ғана несие қажеттілікке айналады.

Несие мәмілесі жүзеге асу үшін оның қатысушылары, бірінші жақ- ссудаға ақша қаражаттарын беруге, екінші жақ - оны алуға екі жақты мүдделік танытуы керек. Несиелік қатынас субъектілерінің өзара мүдделеріне негізделген экономикалық байланыс тұрақтылығымен сипатталады, әрі несие шеңберіндеп тұтас жүйе ретінде анықталады. [6, б. 239]

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.