Педагогикалық процесте оқушылардың елжандылық сезімдерін қалыптастыру (патриоттық тәрбие)

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі. Жас ұрпақты елжандылыққа тәрбиелеу тұжырымдамасын таңдау қажеттігі Қазақстан Республикасындағы білім туралы заңнама, Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының қағидаларынан, яғни жас ұрпақты азаматтық пен елжандылыққа, өз Отаны - Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, туған тілін білу, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға қарсы кез-келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу; әлемдік және отандық мәдениеттің жетістіктеріне баурау, қазақ халқы мен республиканың басқа да халықтарының тарихын, әдет-ғұрпы мен дәстүрлерін зерделеу міндеттерінен туындады.

Тәрбие - халықтың ғасырлар бойы жинақтап, іріктеп алған озық тәжірибесі мен ізгі қасиеттерін, жас ұрпақтың бойына сіңіру, өмірге деген көзқарасын және соған сай мінез-құлқын қалыптастыру үшін мақсатты ықпалда жүзеге асатын іс-әрекет. Мектеп барлық кезде оқушыларға елін, халқын, туған жерін сүю және қорғау сезімдерін дарытып және дамытып келеді. Әсіресе, оқушыларды елжандылыққа тәрбиелеу мәселесі барлық кезде де қоғам мен мемлекеттің назарынан тыс болмаған. Ал бүгінгі таңда жаңа әлемдегі жаңа Қазақстанға айналу, яғни жаңарту үдерісі қоғамымыздың барлық саласында, соның ішінде білім беру саласында жүргізілуі әлемдік деңгейге сай дамуды талап етеді. Еліміздің көпұлтты және көпконфессиялы жағдайында қоғамдық келісімді одан әрі нығайту міндеті басты назарда тұрғандықтан, мектеп оқушыларының елжандылық көзқарасын қалыптастыруда жаңа бағыттың қажет екендігі де аңғарылды. Өйткені, өткен озық тәжірибелердің елжандылық сезімге игі әсер ететін тәлімді-тағылымдық әлеуеті мен бүгінгі мектептегі тәрбие әрекетінде, олардың пайдалануы арасында қайшылықтар қатты сезілуде. Себебі Отан, сенім, ерлік дәстүрлерге құрмет, парыз, абырой, ар-намыс, елі үшін өзін құрбан ету сияқты құндылықтарға көзқарас өзгеріп кетті. Әлеуметтік-адамгершілік бағыт бұрмаланып кетті, керісінше жастарға өзімшілдік, антигумандық тән бола бастады. Күнделікті өмірде қазіргі жастардың маңызды азаматтық міндеттерін орындамауы, әлеуметтік және рухани толыспағандығын көрсетуі, әртүрлі діни секталарға кіруі, жасөспірімдер арасында заңсыз топтардың пайда болуы сияқты іс-әрекеттерден көрініс беруде. Туындап отырған жағдайлардың себептерінің бірі еліміз егемендік алғаннан кейін елжандылық тәрбиенің мәні мен рөлінің жете бағаланбағандығынан болып отыр. Елжандылық тәрбиенің практикада жинақталған бай тәжірибесінің ғана беделі түскен жоқ, сонымен қатар Қазақстан Республикасының мүддесін қорғауға дайын және қабілетті елжанды азаматтың да, яғни тұлғаны қалыптастыру мен дамыту идеясының да беделі түсіп кетті.

Көпұлтты және көпконфессиялы мемлекет жағдайында шынайы елжандылықты қалыптастыруды қамтамасыз ету үшін, білім беру саласы қазіргі кездегі әлеуметтік маңызды құндылықтар мен мақсаттарды қоғамның жаңа құндылық жүйесіне біріктіруі қажет. Ол ашықтықты, рухани және мәдени мазмұнға бай ұлтаралық татулықты, толеранттылықты қамтамасыз етуге бағытталған сара жол болуы қажет.

Қазiргi қоғамдық-әлеуметтiк жағдайда жеке тұлғаның бойындағы Қазақстандық патриотизмдi қалыптастыру басты міндет болып саналады. Елжандылық тәрбиенiң күре тамыры Күлтегiн, Тонiкөк, ХҮI-ХҮIII ғасырда елi мен жерi үшiн жан аямай күрескен Жалаңтөс, Қарасай, Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай т. б. батырлар ісінен бастау алады.

Ұрпақ бойындағы ерлiк сезiмiн оятып, туған жерге деген сүйiспеншiлiгiн қалыптастыруда Аймауытов Ж., әл-Фараби., Байтұрсынов А., Баласағұн Ж., Бөкейханов Ә., Гумилев Л. Н., Диваев Ә., Досмұхамедов Х., Дулатов М., Қашқари М., Құдайбердиев Ш., Левшин А., Потанин Г. Н. . Радлов В. В., т. б. мәдени мұралары шешуші рөл атқарады.

Жас ұрпаққа елжандылық тәрбие берудің теориялық-әдiснамалық негiздерi философиялық ілімде Алтаев Ж., Айталы А., Гершунский Б. С., Есiм Ғ., Изотов М., Кiшiбеков Д., Қасабеков А., Нысанбаев Ә., Сәрсенбаев Н., т. б., тарих саласы бойынша Ахметова Л., Қасымбаев Ж., Қозыбаев М., Мыңжанұлы Қ., Смағұлов О., Тұрлығұлов Т., Жұртбаев Т., Шоқай М., филологиялық еңбектерде Әуезов М., Дәуiтұлы С. Жолдасбеков М., Жұмадiлов Қ., Кекiлбаев Ә., Келiмбетов Н., Мағауин М., Мұқаметқанов Қ., Мұқанов С., Салғарин Қ., Сейдiмбек А., т. б. еңбектерiнде зерделенген.

Қазақстанда бiлiм мен тәрбие iсiнiң даму мәселелерi, елжандылық

тәрбиенің тарихи-педагогикалық қырлары Әлмұхамбетов Б. А., Бержанов Қ. Б., Беркiмбаева Ш. К., Қалиев С. Қ., Құнантаева К. Қ., Сейдахметова Л., Сембаев Ә. I., Сытдықов Ә., Тәжiбаев Т., Нұрахметов Н. Н., Храпченков Г. М., т. б. еңбектерінде баяндалған.

Зерттеу мәселесінің психологиялық негіздері Аймауытов Ж., Выготский С., Жарықбаев Қ., Жүкеш Қ., Момышұлы Б., Мұқанов М., Оразбекова К., Рубинштейн С. Л., Темірбеков А., т. б. еңбектерінде зерделенген.

Елжандылық тәрбие адамгершiлiк тәрбиенiң негізгі құрамдас бөлігі екені Iлиясова А. Н., Байсерке Л. А., Бейсенбаева А. А., Жампейсова Х. Қ., Ким А., Көшербаева А. Н., Майғаранова Ш., Нұрғалиева Г. Қ., Орынбасарова Э. А., Төлеубекова Р. К., т. б. еңбектерінде зерттелген.

Елжандылық тәрбие берудiң этникалық және ұлттық негiздерi Бейсембаева А., Бөжиг Ж., Валеев И. И., Волков Г. Н., Ғаббасов С., Джаңабаева Р. А., Ешiмханов С., Жұмаханов Ә., Измайлов Э., Қалиев Ж. Қ., Қожахметова К. Ж., Құсайынов А. Қ., Наурызбай Ж., Рождественская Р. Я., Сухомлинский В. А., Таубаева Ш., Ұзақбаева С. А., т. б. зерттеу еңбектерінде жүйеленіп берілген.

Тәрбие үрдісінде тұлғаны әлеуметтендiру, оның гуманистік көзқарасын және азаматтығын қалыптастыру мәселесі Арынғазин Қ. М., Аганина Қ. Ж., Батталханов Е. З., Криворотова Д. А., Мақатова Ж. А, Меңлiбекова Г. Ж., Менлибаев К. Н., т. б. еңбектерінде көрініс тапқан.

Елжандылық тәрбиенің негізгі құрамдас бөлігі әскери-патриоттық, дене тәрбиесі және оның дамуы Аронов А. А., Конпиев Н. М., Минжанов А., Н. Ромашов, Нұрмұқашева С., Храпченков В. Г., т. б. ғылыми жұмыстарында әскери тәрбиенің елжандылық мәселелерді шешудегі бағыттылығы қамтылады.

Жалпы білім беретін мектептерде, мектеп гимназияларда елжандылық

тәрбие берудің мазмұны мен әдістері, ұстанымдары, технологиялары Агапова И. А., Аронов А. А., Бекмұхамедов Б. М., Датский В., Конжиев Н. М., Коновалова Г. А., Мазыкина Н. В., Матвеева С. В., Матушкин С. Е., т. б. еңбектерінде шешімін тапқан.

Болашақ мұғалімдердің педагогикалық іс-әрекетін қалыптастыру, тұлғалардың өмiрi арқылы оқушыларды патриотизмге тәрбиелеуде Әбдіраман Ш., Әбілғазиева К. Т., Г. Қ. Белгібаева, Дүйсенбаев А. Қ., Жұматаева Е. Ө., Зима М. В., Исаева З., Каргин С. Т., Көбесов А., Құсайынова Д., Момынбаев Б. К., Мұратханова Р., Мұхамединова Н. Ә., Халитова И. Р., т. б. еңбектерін атауға болады.

Алайда жоғарыда талданған ғылыми еңбектерде елжандылық тәрбие берудiң кешендi жүйесi жеткілікті деңгейде қарастырылмаған.

Азаматтарды елжандылыққа тәрбиелеу жөніндегі мемлекеттік

бағдарламада “ Елжандылық тәрбие негізінен мемлекеттік білім беру мекемелерінде іске асырылады. Бірақ білім беру мекемелерінде тарихи аспектідегі бүгінгі күн шындығына негізделген және қазақстандықтардың ұлттық менталитетін, елжандылық дүниетанымды жүйелі түрде қалыптастыруға бағытталған ақпараттық-дидактикалық материалдардың жеткіліксіздігін атап өтуге тура келеді. ”, - деп көрсетеді.

Осы тұрғыдан алғанда елжандылық тәрбие беруде қарама-қайшылықтар туындап отыр:

• елжандылық тәрбиені мемлекеттік органдардың мақсатты бағытталған процесс ретінде бағаламауында;
• әр түрлі ақпарат көздерінде қоғамға жат пікірлердің етек алуы;
• ұрпақтан-ұрпаққа жалғасын тауып келе жатқан ұлттық патриотизм мен бүгiнгi қоғамдағы елжандылық тәрбиенiң өзара

сабақтастығының болмауы;

• мектепте, мектептен тыс мекемелерде оқушыларға елжандылық тәрбие беруге байланысты жүйеленген әдiстеменiң жоқтығықарама-қайшылықтыанық туғызады.

Бұл зерттеу проблемасының көкейтестілігін көрсетіп, зерттеу тақырыбын «Педагогикалық процесте оқушылардың елжандылық сезімдерін қалыптастыру» деп таңдауымызға себепші болды.

Зерттеу мақсаты - оқушылардың елжандылық сезімдерін қалыптастырудың мазмұнын, формасын, әдістерін негіздеу.

Зерттеу міндеттері:

• Елжандылық туралы қазіргі кезде қалыптасып отырған ой-пікірлерді анықтау;
• Елжандылық тәрбие жөніндегі теориялық, тәжірибелік ой-пікірлерді айқындау;
• Оқушылардың елжандылық сезімдерін қалыптастырудың құндылықтарын белгілеу;
• Оқушылардың елжандылық сезімдерін педагогикалық процесте қалыптастырудың мүмкіндіктерін қарастыру.

Зерттеу объектісі - жалпы білім беретін орта мектептің оқу-тәрбие үрдісіндегі бастауыш сынып оқушылары.

Зерттеу пәні - елжандылық сезімді жетілдірудің жолдарын педагогикалық процесте қалыптастыру.

Зерттеудің болжамы. Егер елжандылық тәрбиенің кіші мектеп жасы кезеңіндегі мазмұны белгіленіп, оқушының елжандылық сезімі қалыптастырылса, Егеменді Қазақстан Республикасының өркендеуіне, оның құндылықтарын сақтауға, құрметтеуге, сүюге, қызмет көрсетуге және т. б. сияқты сезімдерінің арқасында өздерінің елжандылық мүмкіндіктерін қосуды меңгереді.

Жетекші идея. Жалпы білім беретін орта мектеп оқушыларының бойында елжандылық сезімді қалыптастырып, бүгінгі заман талабына сай отаншылдық рухы биік азамат тәрбиелеу.

Зерттеу көздері: ресми құжаттар; «Қазақстан - 2030» стратегиялық бағдарламасы (1997) ; орта білім беруді дамыту тұжырымдамасы (1997) ; Қазақстан Республикасының «Білім туралы Заңы» (1999) ; Қазақстан Республикасының 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы (2004) ;

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері. Жеке тұлғаны дамытудың философиялық заңдары мен принциптері; тұлға теориясы; іс-әрекет теориясы; тәрбие үрдісінің мәні, құрылымы мен мазмұны туралы теориялар; тәрбие идеалы туралы теория; құндылықтар теориясы; этникалық тәрбие теориясы.

Зерттеу әдістері: Зерттеу проблемасы бойынша философиялық, педагогикалық, этнопедагогикалық, психологиялық, этнопсихологиялық, әдебиеттану, тарихи, әскери, әдістемелік еңбектерге талдау жасау, мектеп құжаттарын, оқу-тәрбие бағдарламаларын, оқулықтарды зерттеу, модельдеу, бақылау, сауалнама, әңгімелесу, педагогикалық материалдарды саралау.

Қорғауға ұсынылатын негізгі қағидалар:

1. «Елжандылық», «елжандылықты қалыптастыру» ұғымдарының мәні;

2. Оқушылардың елжандылық сезімдерін көркем шығармалар арқылы қалыптастырудың ерекшеліктері;

3. Педагогикалық процесте мектеп оқушыларының елжандылық сезімдерін қалыптастыруға қатысты іс-шаралар кешені, тәжірибелік жұмыстар нәтижесі;

Зерттеу базасы. Қостанай облысы, Арқалық қаласы №орта мектебінде жүргізілді.

Дипломның құрылымы. Диплом кіріспеден, екі тараудан, тұжырымдардан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, қосымшадан тұрады.

I ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПРОЦЕСТЕ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЕЛЖАНДЫЛЫҚ СЕЗІМДЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ - ӘДІСНАМАЛЫҚ

НЕГІЗДЕРІ

1. 1 «Елжандылық», «елжандылықты қалыптастыру» ұғымдары және оның мазмұнын әдебиеттерде талдай отырып, мәнін ашу

Елжандылық - өз ұлтын, халқын, жерін, ана тілін, ділін, мәдениетін сүйетін, оны дамыту мен қауіпсіздігін сақтауды қоғам мұратымен тығыз байланыста іске асыратын, өзге халықтарға бөтен ниеті жоқ әрбір ұлт адамына жарастықты қасиет.

Елжандылық - бұл Отанға, елге, өзің туып өскен жеріңе деген сүйіспеншілік. Өзіңнің еліңнің өткені мен бүгіні үшін мақтаныш сезімі. Адамның өз ұрпағын Отанын сүюге, өз елі мен жерін құрметтеуге үйретуі адамзат қоғамымен бірге жасасып келе жатқан тарихи процесс екені белгілі.

Ұшы қиырсыз жазира дала тұрғындары өздерінің тарихында жас ұрпаққа саяси-патриоттық тәрбие берудің бай тәжірибесін жинақтап, өзіндік салт-сана, әдет-ғұрып, дәстүр рәміздерін қалыптастырды. Дала тұрғындарының өздерінің өмір сүрген ортақ әлеуметтік-экономикалық, мәдениеті мен тарихына орайлас жас буынға тәлім-тәрбие берудің басқа жұртта қайталанбас талап-тілектерін дүниеге әкелді. Жас ұрпақты елжандылыққа тәрбиелеудің жалпыға ортақ моральдік-психологиялық нормасы белгіленіп, дала тұрғындарына биік талаптар қойылды. Олардың ең бастылары - атамекенді, ел намысын қорғаудағы ержүректілік, жаудан беті қайтпау, ата-тегін жадында сақтау.

Қазақ халкының тарихына көз жіберсек, сонау Күлтөгін, Білкеқаған, Тоныкөктен бастап ерін, елін, жерін, тілін, ділін, қорғаудағы өшпес ерліктерге толы. Күлтөгін жазбасында:

Кедей халықты бай қылдым,

Аз халықты көп қылдым…

Түркі иелігінен айырылған халықты

Ата-баба мекеніне орнаттым…- дейді.

Жоңғар сияқты алып империамен алысуға, Ресей патшалығының зеңбірегіне қышпен қарсы шабуылға жетелеген де осы елжандылықтың қуатты күші. Ежелгі ата-бабаларымыздың күмбірлеген күміс күйі, сыбызғы-сырнайының үні, асқақтата салған әсем әні, ғашықтық жырлары, шешендік сөз, айтыс өлеңдері, ою-өрнектері мен бостандық үшін жері мен елін қорғаған батыр бабаларымыз туралы тарихи дастандарды ғасырлар бойы өз ұрпағын өнегелі де өнерлі, адамгершілік ар- ожданы жоғары намысқой азамат етіп тәрбиелеп келгені тарихи шындық.

Ата-бабамыздың тәрбиеге өте үлкен жауапкершілікпен қарағаны баршамызға аян. Кез келген халықтың тәрбие беру ісінде өзіне тән ерекшеліктері болатыны секілді, қазақ халқында да, сан ғасырлар бойы жас ұрпақты имандылық пен ізгілікке, адалдық пен әділеттілікке, қарапайымдылық пен мейірбандылыққа, ерлік пен батырлыққа тәрбиелеген ғұлама ғалымдары, шешендері мен билері, батырлары мен ақын-жыраулары болғаны баршаға мәлім.

Кемеңгер ойшыл бабаларымыз Қорқыт ата, Әл-Фараби, Қожа Ахмет Яссауи, Махмұт Қашғари, Ахмет Жүйнеки, Сайф Сарай, Қадырғали Жалайри, Дулати, Шоқан, Ыбырай, Абай, Шәкәрім, т. б. ғұлама-ғалымдар өздерінің шығармаларында ел мен жер, Отанды сүю, ар-ождан, намысты қорғау, ғылым, білімді халық игілігіне жұмсау секілді ұлттық рухтың өзекті мәселелеріне ерекше мән беріп келсе, XV-XVIII ғ. ғ. өмір сүрген Асан қайғы, Жиенбет, Шалкиіз, Бұқар, Дулат сияқты жыраулар өздерінің өлең-жыр, толғауларымен елдік пен ерлікті, әділдік пен адалдықты, сақилық пен серілікті жалықпай насихаттаған. Ал Доспамбет, Ақтамберді, Махамбет сынды әрі батыр, әрі ақын-жыраулар «ел намысы - ер намысы» деп қарап, дұшпанға өткір тілді өлеңін де, алмас қылышын да жұмсай білді.

Ежелгі грек жерінде пайда болған патриот сөзі дүниежүзілік қауымдастықтың даму тарихына және мемлекеттерді саяси жағдайға байланысты сан алуан сипат пен мағынаға ие болып отырған. Ежелгі грек ғұламалары Аристотель, Платон, Цицерон, 18-ғасырда француз матералистері, неміс философтары, орыс революционер-демократтары, қазақ ағартушылары Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, А. Байтұрсынов, М. Жұмабаев, Ш. Құдайбердиев, М. Дулатов, Ж. Аймауытов, С. Сейфуллин, І. Жансүгіров, Б. Майлиндер т. б. еңбектері мен шығармаларын еліне, жеріне деген ұлтжандылық және елжандылық сүйіспеншілік көрініс тапқан.

Халқымыз ғасырлар бойы ұрпағын өз елін сүюге, ізгілікке баулып келеді. Бұл ұлтымыздың дәстүрлі ұлттық тәрбиесінің өзегі деуге болады.

Қазақ тарихын тұңғыш зерттеуші ғалым Ш. Уалиханов өзінің патриотық сезімін білдіре келіп, Менің елжандылық сезімім ірбіт сандығындай (матрешка сиақты бір сандықтың ішінде бір сандық, оның ішінде бір сандық ), мен ең алдымен өз отбасымды, туған-туыстарымды қадірлеймін, одан соң ауыл-аймақ, ел-жұртым, руластарым, одан соң халқымды, одан соң Сібір орыстары, Ресей жұртын қадірлеймін, - деген екен.

Қазақта ең алғаш қазақ балалары үшін халық мұрасына, салт-дәстүріне, ерлік, адамгершілік тәрбиесіне негіздей отырып, оқулық жазған Ы. Алтынсарин болды. Ол көшпелі елдің басына дүнияуи ғылым-білім, өнер үйретуді армандады.

Абай Құнанбаевтың еңбектерін зерделеп қарайтын болсақ жастарды ерлік рухта, елжандылыққа баулып, намысын, ар-ожданын, адамгершілік қасиеттерін оятуды үнемі мақсат етті. Оның Азаматтың бәрін сүй бауырым - деген сөзі ұлы гуманистік идеяның айқын көрінісі еді. (16; 10-15)

Қазақ халқының батыры, халық қаһарманы Бауыржан Момышұлы «Елжандылық -Отанға деген сүйіспеншілік, жеке адамның аман-саулығы қоғамдық-мемлекеттік қауіпсіздікке тікелей байланыстылығын сезіну, өзінің мемлекетке тәуелді екенін мойындау, қысқасын айтқанда, елжандылық дегеніміз - мемлекет деген ұғымды, оны жеке адам мен барлық жағынан өткені мен бүгінгі күнімен және болашағы мен қарым-қатынасын біріктіреді», - деп атап көрсеткен болатын.

Халық батыры Бауыржан Момышұлы былай деген екен: «Біздің тарихымыз батырға бай тарих, халқымыз батырлықты биік дәріптеп, азаматтықпен кісіліктің символы, үлгісі санаған. Батырлық деген, ерлік деген ұрпақтан ата дәстүр болып қала бермек. Өткенін білмеген, тәлім-тәрбие, ғибрат алмаған халықтың ұрпағы-тұл, келешегі-тұрлаусыз. Біздің қазақ халқы - батыр халық».

Олай болса, Отанымыз аумағының бүтіндігін сақтау, халықтың тыныштығын алатын лаңкестермен қарсы ұйымшылдықпен күрес, мемлекеттерге қауіп төндіретін кез келген сырттық және ішкі күштерге қарсы тұрудың өзі жастарды елжандылық рухта тәрбиелеу міндетін жүктейді. Елжандылық тәрбие мәселесі адамзат тарихының өн бойындағы ұрпақтан-ұрпаққа жалғасып келе жатқан ұлы мақсат болғандықтан, оқушылардың бойындағы Отанға деген сүйіспеншілігі мен патриоттық санасын дарытуда халқымыздың біртуар ұлы, даңқты қолбасшы, Қазақстанның Халық Қаһарманы, жазушы Бауыржан Момышұлының кейінгі ұрпаққа үлгі етіп қалдырған өсиеттері мен ерлікке толы шығармаларының орны ерекше.

Бауыржан Момышұлы «Соғыс психологиясы» еңбегінде елжандылыққа төмендегідей анықтама береді:

Елжандылық дегеніміз - Отанға деген сүйіспеншілік.

Ерлік дегеніміз - табиғат сыйы емес, ең алдымен, өзінің ар-намысын және адамзаттың қасиетті абыройын ұятқа қалу, опасыздық пен масқара болу сезімінен қорғай отырып, адамның ең ұлы сезімін - азаматтық парызын орындау үшін, осындай адамгершілік теңдікті өзіңмен сайысқа түсе отырып тұтас ұжым өмірінің игілігіне ғана емес, оның қауіп қатерін де бөлісіп, жауды барынша жою, жанға - жанмен, қанға - қанмен аяусыз кек алу жолымен жеке басыңды және отандастарды қауіпсіздік етуге ұмтылу, саналы түрде қауіп-қатерге бас тігу.

Батылдық - қимыл, әрекет есебін тәуекелдеумен үйлестіре алушылық.

Табандылық - батырлардың қалқаны.

Өжеттілік, қайсарлық - адамның тіпті мүмкін емес деген жағдайдың өзінде абыроймен өлімге бас тігуге тәуекел етушілік, игілікті құлшыныс.

Бауыржан Момышұлының өзі де елжанды азамат екенін артында қалдырған қанатты сөздерінен көрініс табады. «Өзінің ұлтын сыйламаған, ұлтын мақтаныш тұта алмайды, ол сөз жоқ арамза, тексіз әрі қаңғыбас», «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған құл болмайды».

Тәрбие үдерісінде жазушы, ержүрек қолбасшы Бауыржан Момышұлы шығармаларын пайдалану -елжандылық тәрбие берудің қайнар көзі.

Қазақ халқының бұрынғы дәстүрлі қоғамынан қалған тарихи-рухани мұралардағы басты мәселе - қоғамның жағдайы адамның өзіне байланысты қарастырылған. Олай болса, бүгінгі Қазақстан Республикасының егемендігі мен тәуелсіздігінің нығаюы мен дамуының объективті шарттарының бірі - елжандылық. Жас ұрпаққа елжандылық тәрбие беру турасында Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев: «Қазақстанда тұратын әрбір азамат өзін осы елдің перзенті сезінбейінше, оның өткенін біліп, болашағына сенбейінше, біздің жұмысымыз ілгері баспайды . . . » және «біз Қазақстандық патриотизмді Отанын, жері мен суын шексіз сүю, халқының өнеге дәстүрін, әдет-ғұрпын, елінің тарихын құрмет тұту, бостандығы мен құқығын қорғау, әр адамның күш-жігерін ел бірлігін нығайтуға, азаматтық татулықты баянды етуге және ұлтаралық татулықты тұрақтандыруға жұмсау», - деп атап көрсеткен.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс