Дербес компьютерде іс қағаздарын жүргізу
Мазмұны:
І Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ Негізгі бөлім
1.1. Іс.қағаздар туралы жалпы ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Дербес компьютерде іс.қағаздар құжаттарын жасауға, өндеуге арналған бағдарламалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
ІІІ Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
І Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ Негізгі бөлім
1.1. Іс.қағаздар туралы жалпы ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Дербес компьютерде іс.қағаздар құжаттарын жасауға, өндеуге арналған бағдарламалар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
ІІІ Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
І Кіріспе
Ақпараттарды құжатта сақтауға байланысты кез-келген басқарушылық қызмет және кез-келген басқарушылық шешім міндетті т үрде құжаттық нысанада тіркеледі.
Егер құжатты жасау әдетте құрылымдық бөлімшелердің басшылары мен мамандарының функциялары болып табылса, онда оларды рәсімдеу, тәртіп бойынша, хатшыға немесе басқарманың құжаттық қызмет ету (БҚА) қызметіне тапсы-рылады.
Бүгінде компьютер құжаттарды жасаудың және сараптау-дың негізгі құралы б.т.
Қызметтік құжаттарды рәсімдеу стандарттармен тәртіпке келтірілген жасалу тәсіліне тәуелсіз.
Барлық қызметтік құжаттар белгіленген реквизиттерді пай-далана отырып стандарттық үлгілердегі қағазда рәсімделеді.
Құжатты компьютерде жасау және рәсімдеу осы құжат әзірленген базадағы нысанды шақыра отырып басталады. Бұл сіздің ұйымда әзірленген, бірегейленірілген құжаттың белгіленген нысаны, ұйымның бланкасы немесе таза парақ болуы мүмкін.
Өзімізге мәлім, біздің елімізде қызметтік құжаттар үшін СХҰ (Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым) қабылдаған, атап айтқанда А нысаны (қағаз парақтарының көлемі) пайдала-нылады. Жиі қолданылатыны А4 және А5 нысандары.
Шетелдерде қағаздардың – Letter (8 ½*11 in, яғни 21. 59*27.94 см) және Legal ( ½*14 in, яғни 21. 59*35.56 см) нысан-дары кең тараған. Компьютерлік бағдарламада, оның ішінде бейтараптандырылған бағдарламада (орыс тілінде) «үндемеу бойынша» қондырғы ретінде отандық стандарттарға сәйкес келмейтін қағаздардың нысаны, жиегінің көлемі жиі беріледі. MS Word-та жұмысқа кірісерде қағаздың – А4 210*297 мм көлемін аонату қажет.
Қағаз нысанын орнатқаннан кейін құжаттардың жиегін айқындау қажет. Құжаттар жиегінің мынадай көлемін белгілеу ұсынылады:
• Сол жақ жиек – 35мм (3,5см)
• Оң жақ – кем дегенде 10мм (1см)
• Жоғарғы жақ – 20мм (2см)
А4 нысандағы құжаттар үшін төменгі жиек – кемі 20мм (2см)
А5 нысандағы құжаттар үшін (148x210мм) төменгі жиек әдетте кемі 15мм болып белгіленеді.
Бет параметрлерінің деректері құжаттардағы одан әрі жасалатын барлық жазбалар үшін бекітіледі.
MS Word үлгісіндегі мәтіндік редакторда жасалатын кез-келген жаңа құжат белгілі бір негізде – «шаблонда» орна-ластырылады. Шаблон үнемдеу бойынша құжаттарды рәсімдеу параметрлерінің кейбір жиынтықтарын қамтитын таза парақ болуы мүмкін.
Осы жерде және бұдан әрі қолданылатын «үнемдеу бойынша» термині көрсетілген параметрлер, егер пайдаланушы өзге параметрлерді тікелей тапсырмаса, жаңадан жасалатын барлық құжаттарда пайдаланылады.
Шаблондар сондай-ақ стандартты мәтінге, графикке, ерекше безендіруге және жалпы құжаттарда жиі кездесетін-дердің барлығына ие болуы мүмкін. Басқару жағдайларын қайталанды көрсететін шаблондардың жиынтығы құжаттарды әзірлеуге, оларды рәсімдеуге, бірегейлендіруге деген уақытты айтарлықтай қысқартуға, демек – құжаттарды қабылдауды жеңілдетуге мүмкіндік береді.
Ұйымдардың басым құжаттары, оның ішінде барлық шығыс құжаттары бланкада рәсімделеді. Сондықтан, шаблондарды жасауды ұйым бланкаларын жасай отырып бастыған орынды.
Қолданылып жүрген ГОСТ-қа сай бланк – бұл «онда құжаттың тұрақты ақпараты және ауыстыру үшін бөлінген орны көрсетілген қағаздың стандартты парағы». Әдетте бланк деген ұғым мекеме атауы – құжат авторлары көрсетілген
қағаздың таза парағын білдіреді. Қызметтік құжаттардың авторы – ұйымдар, құрылымдық бөлімшелер, лауазымдық тұлғалар болуы мүмкін.
Мекемелер, ұйымдар және фирмалар көп жағдайларда бланкаларда өздерінің эмблемаларын орналастырады. Егер ұйым эмблемасының графикалық файл түріндегі эталондық кескіні бар болса, ол эмблеманы бланкащда орналастыру үшін пайдаланылады. Болмаған жағдайда, эмблема сканерлен-діріледі, алынған кескін таңдалған орынға орналастырылады. Егер эмблема құжаттың жоғары жиегіне орналастырылса, ол бірінші беттің колонтитулына орналатырылады.
Принтерде бланканың кескінімен бірге басылған стандартты құжаттың қолдан жасаудан қорғалмағандығын есте ұстау керек. Мөр бедерінің бар болуы, сондай-ақ, стандартты офистік құралдарымен оңай жасалатындықтан, құжат түп-нұсақасына кепіл бола алмайды. Сондықтан, біршама маңызды құжаттар үшін эмблемелары бар, баспаханалық тәсілмен орындалған, бедерлендірілген, су таңбалары бар, көп түсті басылыммен бастырылған бланкалар пайдаланылады. Тәртіп бойынша мұндай бланкалар баспаханалық тәсілмен нөмір-ленеді. Біршама ең жауапты жағдайлар үшін құжат бланкасының кескіні құжатпен бірге басылуы және құжат шаблонына енгізілуі мүмкін. Қазіргі уақытта офистерде пайдаланатын стандартты лазерлік принтер (600dpi рұқсаты) ұйымның эмблемасы сияқты графикалық элементтерді қам-титын бланкаларды кескіндеу үшін айтарлықтай жақсы сапа береді.
Тіркеу нөмірі Lotus Notes DOS Open құжатты бастапқы сақтау кезінде автоматты түрде толтырылатын «тіркеу нөмірі» жиегі құжат шаблоныгның тиісті орнына орналастырылуы мүмкін.
Құжаттарды және іс жүргізудің тіркеудің көптеген авто-маттандырылған жүйелері ұйымдардың хат-хабарлары туралы деректер базасын өзіне қамтиды, мұндай жағдайда адресті енгізуді жеделдету және оны жазуда қатеге жол бермеу үшін «Адресат» реквизиті тиісті деректердің базаларын пайдалану арқылы толтырылады. Деректер базасында бір ұйымның бірнеше атауының пайда болуын болдырмау үшін деректер базасын кезең-кезеңде тексеріп отыруы және хат-хабарлар тізіміне толықтырулар енгізуге құқығы бар адамдардың тізімін шектеу ұсынылады. Әдетте бұл іспен кіріс хат-хабарларын тіркеуге жауапты және деректер базасын ұйымдастырудың принциптері туралы хабардар адам айналысады. Әсіресе, құжаттарды жаппай басып шығару (немесе факс/электрондық почтамеен автоматты түрде жіберу) кезінде адрес иесі туралы деректерді пайдалану тиімді, ал қажет болған жағдайларда – Құрметті, Қуанышбек Жақыпұлы! немесе Құрметті, Айман Әмірзалиқызы! деген қаратпа сөздер қосылады. Жаппай жіберуді құру MS Word Сервис менюінде Слияние командасы пайдаланылады. Әзірлік барысында көптеген құжаттар барлық мүдделі тараптармен келісуге жатады. Бұл – құжаттардың қолданып жүрген заңдарға және нормативтік актілерге сәйкестігін тексеру үшін жасалады, шын мәнінде жобаны бағалау болып табылады.
Жергілікті желілермен жарақталған қазіргі офистердің негізгі басымдықтарының бірі – құжаттарды келісуді жедел-дету және жеңілдету б.т. Ол құжаттың дәйекті бағытын белгілеу не белгіленген келісім тізбесіне сәйкес оны бір мезгілде барлық мүдделі адамдарға жіберу арқылы жүргізіледі. Егер дәйекті түрде жіберу белгіленсе, онда одан кейінгі әрбір рецензент оған дейін құжатты қараған қызметкердің ескерт-песін көреді. Түзетудің бір қызметкермен аяқталуы, келісуге берілген тізімде көрсетілген басқа қызметкерге құжатты автоматты түрде берумен жалғасады. Құжатқа түзетулер, қосымшалар және қысқартулар енгізу бастапқы мәтінді жоюға әкеліп соқпайды. Құжатта кім қандай тіркеу енгізгені тіркеледі. Әр қызметкердің енгізген түзетуі әр түспен белгіленеді. Құжатты барлық мүдделіадамдар қарағаннан кейін ол процеске енгізген атқарушыға автоматты түрде қайтарылады.
Ақпараттарды құжатта сақтауға байланысты кез-келген басқарушылық қызмет және кез-келген басқарушылық шешім міндетті т үрде құжаттық нысанада тіркеледі.
Егер құжатты жасау әдетте құрылымдық бөлімшелердің басшылары мен мамандарының функциялары болып табылса, онда оларды рәсімдеу, тәртіп бойынша, хатшыға немесе басқарманың құжаттық қызмет ету (БҚА) қызметіне тапсы-рылады.
Бүгінде компьютер құжаттарды жасаудың және сараптау-дың негізгі құралы б.т.
Қызметтік құжаттарды рәсімдеу стандарттармен тәртіпке келтірілген жасалу тәсіліне тәуелсіз.
Барлық қызметтік құжаттар белгіленген реквизиттерді пай-далана отырып стандарттық үлгілердегі қағазда рәсімделеді.
Құжатты компьютерде жасау және рәсімдеу осы құжат әзірленген базадағы нысанды шақыра отырып басталады. Бұл сіздің ұйымда әзірленген, бірегейленірілген құжаттың белгіленген нысаны, ұйымның бланкасы немесе таза парақ болуы мүмкін.
Өзімізге мәлім, біздің елімізде қызметтік құжаттар үшін СХҰ (Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым) қабылдаған, атап айтқанда А нысаны (қағаз парақтарының көлемі) пайдала-нылады. Жиі қолданылатыны А4 және А5 нысандары.
Шетелдерде қағаздардың – Letter (8 ½*11 in, яғни 21. 59*27.94 см) және Legal ( ½*14 in, яғни 21. 59*35.56 см) нысан-дары кең тараған. Компьютерлік бағдарламада, оның ішінде бейтараптандырылған бағдарламада (орыс тілінде) «үндемеу бойынша» қондырғы ретінде отандық стандарттарға сәйкес келмейтін қағаздардың нысаны, жиегінің көлемі жиі беріледі. MS Word-та жұмысқа кірісерде қағаздың – А4 210*297 мм көлемін аонату қажет.
Қағаз нысанын орнатқаннан кейін құжаттардың жиегін айқындау қажет. Құжаттар жиегінің мынадай көлемін белгілеу ұсынылады:
• Сол жақ жиек – 35мм (3,5см)
• Оң жақ – кем дегенде 10мм (1см)
• Жоғарғы жақ – 20мм (2см)
А4 нысандағы құжаттар үшін төменгі жиек – кемі 20мм (2см)
А5 нысандағы құжаттар үшін (148x210мм) төменгі жиек әдетте кемі 15мм болып белгіленеді.
Бет параметрлерінің деректері құжаттардағы одан әрі жасалатын барлық жазбалар үшін бекітіледі.
MS Word үлгісіндегі мәтіндік редакторда жасалатын кез-келген жаңа құжат белгілі бір негізде – «шаблонда» орна-ластырылады. Шаблон үнемдеу бойынша құжаттарды рәсімдеу параметрлерінің кейбір жиынтықтарын қамтитын таза парақ болуы мүмкін.
Осы жерде және бұдан әрі қолданылатын «үнемдеу бойынша» термині көрсетілген параметрлер, егер пайдаланушы өзге параметрлерді тікелей тапсырмаса, жаңадан жасалатын барлық құжаттарда пайдаланылады.
Шаблондар сондай-ақ стандартты мәтінге, графикке, ерекше безендіруге және жалпы құжаттарда жиі кездесетін-дердің барлығына ие болуы мүмкін. Басқару жағдайларын қайталанды көрсететін шаблондардың жиынтығы құжаттарды әзірлеуге, оларды рәсімдеуге, бірегейлендіруге деген уақытты айтарлықтай қысқартуға, демек – құжаттарды қабылдауды жеңілдетуге мүмкіндік береді.
Ұйымдардың басым құжаттары, оның ішінде барлық шығыс құжаттары бланкада рәсімделеді. Сондықтан, шаблондарды жасауды ұйым бланкаларын жасай отырып бастыған орынды.
Қолданылып жүрген ГОСТ-қа сай бланк – бұл «онда құжаттың тұрақты ақпараты және ауыстыру үшін бөлінген орны көрсетілген қағаздың стандартты парағы». Әдетте бланк деген ұғым мекеме атауы – құжат авторлары көрсетілген
қағаздың таза парағын білдіреді. Қызметтік құжаттардың авторы – ұйымдар, құрылымдық бөлімшелер, лауазымдық тұлғалар болуы мүмкін.
Мекемелер, ұйымдар және фирмалар көп жағдайларда бланкаларда өздерінің эмблемаларын орналастырады. Егер ұйым эмблемасының графикалық файл түріндегі эталондық кескіні бар болса, ол эмблеманы бланкащда орналастыру үшін пайдаланылады. Болмаған жағдайда, эмблема сканерлен-діріледі, алынған кескін таңдалған орынға орналастырылады. Егер эмблема құжаттың жоғары жиегіне орналастырылса, ол бірінші беттің колонтитулына орналатырылады.
Принтерде бланканың кескінімен бірге басылған стандартты құжаттың қолдан жасаудан қорғалмағандығын есте ұстау керек. Мөр бедерінің бар болуы, сондай-ақ, стандартты офистік құралдарымен оңай жасалатындықтан, құжат түп-нұсақасына кепіл бола алмайды. Сондықтан, біршама маңызды құжаттар үшін эмблемелары бар, баспаханалық тәсілмен орындалған, бедерлендірілген, су таңбалары бар, көп түсті басылыммен бастырылған бланкалар пайдаланылады. Тәртіп бойынша мұндай бланкалар баспаханалық тәсілмен нөмір-ленеді. Біршама ең жауапты жағдайлар үшін құжат бланкасының кескіні құжатпен бірге басылуы және құжат шаблонына енгізілуі мүмкін. Қазіргі уақытта офистерде пайдаланатын стандартты лазерлік принтер (600dpi рұқсаты) ұйымның эмблемасы сияқты графикалық элементтерді қам-титын бланкаларды кескіндеу үшін айтарлықтай жақсы сапа береді.
Тіркеу нөмірі Lotus Notes DOS Open құжатты бастапқы сақтау кезінде автоматты түрде толтырылатын «тіркеу нөмірі» жиегі құжат шаблоныгның тиісті орнына орналастырылуы мүмкін.
Құжаттарды және іс жүргізудің тіркеудің көптеген авто-маттандырылған жүйелері ұйымдардың хат-хабарлары туралы деректер базасын өзіне қамтиды, мұндай жағдайда адресті енгізуді жеделдету және оны жазуда қатеге жол бермеу үшін «Адресат» реквизиті тиісті деректердің базаларын пайдалану арқылы толтырылады. Деректер базасында бір ұйымның бірнеше атауының пайда болуын болдырмау үшін деректер базасын кезең-кезеңде тексеріп отыруы және хат-хабарлар тізіміне толықтырулар енгізуге құқығы бар адамдардың тізімін шектеу ұсынылады. Әдетте бұл іспен кіріс хат-хабарларын тіркеуге жауапты және деректер базасын ұйымдастырудың принциптері туралы хабардар адам айналысады. Әсіресе, құжаттарды жаппай басып шығару (немесе факс/электрондық почтамеен автоматты түрде жіберу) кезінде адрес иесі туралы деректерді пайдалану тиімді, ал қажет болған жағдайларда – Құрметті, Қуанышбек Жақыпұлы! немесе Құрметті, Айман Әмірзалиқызы! деген қаратпа сөздер қосылады. Жаппай жіберуді құру MS Word Сервис менюінде Слияние командасы пайдаланылады. Әзірлік барысында көптеген құжаттар барлық мүдделі тараптармен келісуге жатады. Бұл – құжаттардың қолданып жүрген заңдарға және нормативтік актілерге сәйкестігін тексеру үшін жасалады, шын мәнінде жобаны бағалау болып табылады.
Жергілікті желілермен жарақталған қазіргі офистердің негізгі басымдықтарының бірі – құжаттарды келісуді жедел-дету және жеңілдету б.т. Ол құжаттың дәйекті бағытын белгілеу не белгіленген келісім тізбесіне сәйкес оны бір мезгілде барлық мүдделі адамдарға жіберу арқылы жүргізіледі. Егер дәйекті түрде жіберу белгіленсе, онда одан кейінгі әрбір рецензент оған дейін құжатты қараған қызметкердің ескерт-песін көреді. Түзетудің бір қызметкермен аяқталуы, келісуге берілген тізімде көрсетілген басқа қызметкерге құжатты автоматты түрде берумен жалғасады. Құжатқа түзетулер, қосымшалар және қысқартулар енгізу бастапқы мәтінді жоюға әкеліп соқпайды. Құжатта кім қандай тіркеу енгізгені тіркеледі. Әр қызметкердің енгізген түзетуі әр түспен белгіленеді. Құжатты барлық мүдделіадамдар қарағаннан кейін ол процеске енгізген атқарушыға автоматты түрде қайтарылады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Ғ.Қ.Абдрашева «Инфоматика» Астана, 2007 жыл
2. Н.А.Аманжолва «Дербес компьютер» Астана, 2008 жыл
3. www.aikyn.kz
4. www.referattar.com
5. «Сөз» газеті, 2006 жыл, қаңтар №2
1. Ғ.Қ.Абдрашева «Инфоматика» Астана, 2007 жыл
2. Н.А.Аманжолва «Дербес компьютер» Астана, 2008 жыл
3. www.aikyn.kz
4. www.referattar.com
5. «Сөз» газеті, 2006 жыл, қаңтар №2
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
Реферат
Тақырыбы:
Дербес компьютерде іс қағаздарын жүргізу
Орындаған:
Қабылдаған:
Мазмұны:
І
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ Негізгі бөлім
1.1. Іс-қағаздар туралы жалпы
ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Дербес компьютерде іс-қағаздар құжаттарын жасауға, өндеуге
арналған
бағдарламалар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...9
ІІІ
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...15
І Кіріспе
Ақпараттарды құжатта сақтауға байланысты кез-келген басқарушылық қызмет
және кез-келген басқарушылық шешім міндетті т үрде құжаттық нысанада
тіркеледі.
Егер құжатты жасау әдетте құрылымдық бөлімшелердің басшылары мен
мамандарының функциялары болып табылса, онда оларды рәсімдеу, тәртіп
бойынша, хатшыға немесе басқарманың құжаттық қызмет ету (БҚА) қызметіне
тапсы-рылады.
Бүгінде компьютер құжаттарды жасаудың және сараптау-дың негізгі
құралы б.т.
Қызметтік құжаттарды рәсімдеу стандарттармен тәртіпке келтірілген
жасалу тәсіліне тәуелсіз.
Барлық қызметтік құжаттар белгіленген реквизиттерді пай-далана отырып
стандарттық үлгілердегі қағазда рәсімделеді.
Құжатты компьютерде жасау және рәсімдеу осы құжат әзірленген базадағы
нысанды шақыра отырып басталады. Бұл сіздің ұйымда әзірленген,
бірегейленірілген құжаттың белгіленген нысаны, ұйымның бланкасы немесе таза
парақ болуы мүмкін.
Өзімізге мәлім, біздің елімізде қызметтік құжаттар үшін СХҰ
(Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым) қабылдаған, атап айтқанда А нысаны
(қағаз парақтарының көлемі) пайдала-нылады. Жиі қолданылатыны А4 және А5
нысандары.
Шетелдерде қағаздардың – Letter (8 ½*11 in, яғни 21. 59*27.94 см)
және Legal ( ½*14 in, яғни 21. 59*35.56 см) нысан-дары кең тараған.
Компьютерлік бағдарламада, оның ішінде бейтараптандырылған бағдарламада
(орыс тілінде) үндемеу бойынша қондырғы ретінде отандық стандарттарға
сәйкес келмейтін қағаздардың нысаны, жиегінің көлемі жиі беріледі. MS Word-
та жұмысқа кірісерде қағаздың – А4 210*297 мм көлемін аонату қажет.
Қағаз нысанын орнатқаннан кейін құжаттардың жиегін айқындау қажет.
Құжаттар жиегінің мынадай көлемін белгілеу ұсынылады:
• Сол жақ жиек – 35мм (3,5см)
• Оң жақ – кем дегенде 10мм (1см)
• Жоғарғы жақ – 20мм (2см)
А4 нысандағы құжаттар үшін төменгі жиек – кемі 20мм (2см)
А5 нысандағы құжаттар үшін (148x210мм) төменгі жиек әдетте кемі 15мм
болып белгіленеді.
Бет параметрлерінің деректері құжаттардағы одан әрі жасалатын барлық
жазбалар үшін бекітіледі.
MS Word үлгісіндегі мәтіндік редакторда жасалатын кез-келген жаңа
құжат белгілі бір негізде – шаблонда орна-ластырылады. Шаблон үнемдеу
бойынша құжаттарды рәсімдеу параметрлерінің кейбір жиынтықтарын қамтитын
таза парақ болуы мүмкін.
Осы жерде және бұдан әрі қолданылатын үнемдеу бойынша термині
көрсетілген параметрлер, егер пайдаланушы өзге параметрлерді тікелей
тапсырмаса, жаңадан жасалатын барлық құжаттарда пайдаланылады.
Шаблондар сондай-ақ стандартты мәтінге, графикке, ерекше безендіруге
және жалпы құжаттарда жиі кездесетін-дердің барлығына ие болуы мүмкін.
Басқару жағдайларын қайталанды көрсететін шаблондардың жиынтығы құжаттарды
әзірлеуге, оларды рәсімдеуге, бірегейлендіруге деген уақытты айтарлықтай
қысқартуға, демек – құжаттарды қабылдауды жеңілдетуге мүмкіндік береді.
Ұйымдардың басым құжаттары, оның ішінде барлық шығыс құжаттары
бланкада рәсімделеді. Сондықтан, шаблондарды жасауды ұйым бланкаларын жасай
отырып бастыған орынды.
Қолданылып жүрген ГОСТ-қа сай бланк – бұл онда құжаттың тұрақты
ақпараты және ауыстыру үшін бөлінген орны көрсетілген қағаздың стандартты
парағы. Әдетте бланк деген ұғым мекеме атауы – құжат авторлары
көрсетілген
қағаздың таза парағын білдіреді. Қызметтік құжаттардың авторы –
ұйымдар, құрылымдық бөлімшелер, лауазымдық тұлғалар болуы мүмкін.
Мекемелер, ұйымдар және фирмалар көп жағдайларда бланкаларда
өздерінің эмблемаларын орналастырады. Егер ұйым эмблемасының графикалық
файл түріндегі эталондық кескіні бар болса, ол эмблеманы бланкащда
орналастыру үшін пайдаланылады. Болмаған жағдайда, эмблема сканерлен-
діріледі, алынған кескін таңдалған орынға орналастырылады. Егер эмблема
құжаттың жоғары жиегіне орналастырылса, ол бірінші беттің колонтитулына
орналатырылады.
Принтерде бланканың кескінімен бірге басылған стандартты құжаттың
қолдан жасаудан қорғалмағандығын есте ұстау керек. Мөр бедерінің бар болуы,
сондай-ақ, стандартты офистік құралдарымен оңай жасалатындықтан, құжат түп-
нұсақасына кепіл бола алмайды. Сондықтан, біршама маңызды құжаттар үшін
эмблемелары бар, баспаханалық тәсілмен орындалған, бедерлендірілген, су
таңбалары бар, көп түсті басылыммен бастырылған бланкалар пайдаланылады.
Тәртіп бойынша мұндай бланкалар баспаханалық тәсілмен нөмір-ленеді. Біршама
ең жауапты жағдайлар үшін құжат бланкасының кескіні құжатпен бірге басылуы
және құжат шаблонына енгізілуі мүмкін. Қазіргі уақытта офистерде
пайдаланатын стандартты лазерлік принтер (600dpi рұқсаты) ұйымның эмблемасы
сияқты графикалық элементтерді қам-титын бланкаларды кескіндеу үшін
айтарлықтай жақсы сапа береді.
Тіркеу нөмірі Lotus Notes DOS Open құжатты бастапқы сақтау кезінде
автоматты түрде толтырылатын тіркеу нөмірі жиегі құжат шаблоныгның тиісті
орнына орналастырылуы мүмкін.
Құжаттарды және іс жүргізудің тіркеудің көптеген авто-маттандырылған
жүйелері ұйымдардың хат-хабарлары туралы деректер базасын өзіне
қамтиды, мұндай жағдайда адресті енгізуді жеделдету және оны жазуда
қатеге жол бермеу үшін Адресат реквизиті тиісті деректердің базаларын
пайдалану арқылы толтырылады. Деректер базасында бір ұйымның бірнеше
атауының пайда болуын болдырмау үшін деректер базасын кезең-кезеңде
тексеріп отыруы және хат-хабарлар тізіміне толықтырулар енгізуге құқығы бар
адамдардың тізімін шектеу ұсынылады. Әдетте бұл іспен кіріс хат-хабарларын
тіркеуге жауапты және деректер базасын ұйымдастырудың принциптері туралы
хабардар адам айналысады. Әсіресе, құжаттарды жаппай басып шығару (немесе
факсэлектрондық почтамеен автоматты түрде жіберу) кезінде адрес иесі
туралы деректерді пайдалану тиімді, ал қажет болған жағдайларда – Құрметті,
Қуанышбек Жақыпұлы! немесе Құрметті, Айман Әмірзалиқызы! деген қаратпа
сөздер қосылады. Жаппай жіберуді құру MS Word Сервис менюінде Слияние
командасы пайдаланылады. Әзірлік барысында көптеген құжаттар барлық мүдделі
тараптармен келісуге жатады. Бұл – құжаттардың қолданып жүрген заңдарға
және нормативтік актілерге сәйкестігін тексеру үшін жасалады, шын мәнінде
жобаны бағалау болып табылады.
Жергілікті желілермен жарақталған қазіргі офистердің негізгі
басымдықтарының бірі – құжаттарды келісуді жедел-дету және жеңілдету б.т.
Ол құжаттың дәйекті бағытын белгілеу не белгіленген келісім тізбесіне
сәйкес оны бір мезгілде барлық мүдделі адамдарға жіберу арқылы жүргізіледі.
Егер дәйекті түрде жіберу белгіленсе, онда одан кейінгі әрбір рецензент
оған дейін құжатты қараған қызметкердің ескерт-песін көреді. Түзетудің бір
қызметкермен аяқталуы, келісуге берілген тізімде көрсетілген басқа
қызметкерге құжатты автоматты түрде берумен жалғасады. Құжатқа түзетулер,
қосымшалар және қысқартулар енгізу бастапқы мәтінді жоюға әкеліп соқпайды.
Құжатта кім қандай тіркеу енгізгені тіркеледі. Әр қызметкердің енгізген
түзетуі әр түспен белгіленеді. Құжатты барлық мүдделіадамдар қарағаннан
кейін ол процеске енгізген атқарушыға автоматты түрде қайтарылады.
ІІ Негізгі бөлім
1.1. Іс-қағаздар туралы жалпы ақпарат
Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет етуінің алғы шарттарының
бірі - оның қоғамдық өмірдің әр алуан саласында қызмет етуі және соған орай
іс қағаздарының қазақша жүргізілуі. Іс қағаздарының, ресми құжаттардың тілі
бір жүйеге түспей, стильдік жағынан қалыптаспай, мемлекеттік ресми
құжаттардың барлығы алдымен қазақ тілінде жүргізілмей қазақ тілінің
қолданыс аясы, қызмет қарымы өрісін кеңейте алмайды.
Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздарының
саяси, тарихи, құқықтық, экономикалық маңызы өте зор. Мемлекет, республика,
қала кәсіпорын, ұйым мекеме тарихын жазғанда іс қағаздары ақпараттың
табылмас қайнар көзі бола алады. Құжаттар фактілерді, оқиғаларды, қоғам
өмірінің құбылыстарын дәлелдейтін айғақ қызметін де атқарады.
Іс қағаздар-басқару қызметіндегі негізгі бір сала. Ұйымдар мен
мекемелердің, кәсіпорындардың қызмет етуі барысында шығарған түрлі
шешімдер, басқару істері, атқарған қызметі іс қағаздарынан айқын көрінеді.
Сондықтан халық шаруашылығын басқаруды жетілдіру, оны ұйымдастыру деңгейін
көтеру онда құжаттармен жұмыс істеудің қаншалықты ғылыми негізделгеніне
тікелей байланысты. Іс қағаздарын жүргізу-басқару процесінің ажырамас
бөлігінің бірі болып табылады. Мекемелер арасындағы ақпарат алмасу хат,
жеделхат, телефонхат сияқты құжаттар арқылы іске асады. Үкіметтің басқару
істері жарғы, қаулы, нұсқау, ереже, бұйрық сияқты құжаттар арқылы
жүргізіледі. Іс қағаздарын жүргізу-мекеме жұмысының нақты құжаттармен,
деректермен реттелген, дәйектелген жүйесі.
Іс қағаздарын қазақша жүргізу-пән ретінде жоғары және орта дәрежелі
арнаулы оқу орындарында оқытыла бастады. Бұл пәннің міндеті:
• Іс қағаздарын қазақша жүргізудің мемлекеттік құндылығын, әлеуметтік
маңыздылығын, оның қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет
етуінің алғы шарттарының бірі екендігін ұғындыру.
• Іс қағаздарын жүргізудің дербес ғылым екендігін таныту.
• Іс қағаздарын жүргізудің тарих, саясаттану, архив ісі, тіл білімі,
педагогика сияқты ғылым салаларымен байланысын көрсету.
• Мемлекетіміздің арқа сүйер болашақ мамандық иелерін іс қағаздарын
толтырудың мемлекеттік стандарттары мен толтыру әдістері, жазылу
стилі, қызметі, мақсаты сияқты білім негіздерімен қаруландырып, қазақ
тілінің қоғам дамуындағы рөлінің күшеюіне олардың өз септігін
тигізуін қамтамасыз ету.
• Іс қағаздарының түрлері, оларға қойылатын талаптар, олардың
безендірілуі, лексикасы сияқты ерекшеліктерімен таныстыру.
Қазақ ресми іс қағаздар стилі халықтың қоғамдық өмірімен, мәдени
өркендеуімен, әдеби тілдің дамып, жанрлық тармақталуымен, қоғамдық
қызметінің артуымен байланысты дамып, жетіліп отырған. Қазақ ресми іс
қағаздар тілінің тарихына шолу жасай отырып, оның екі түрлі арнадан
сусындағаның байқауға балады. Бірі- сонау көне дәуірден бері үзілмей келе
жатқан хан жарлықтары және де ресми құжаттар үлгілері. Екіншісі-қазақ
жерінің Ресей мемлекетінің қол астына кіруімен байланысты қазақ тіліне
аударылып таратылған орыс әкімшілік орындарының бұйрық-жарлықтары,
заңдары, қатынас қағаздары. Яғни, қазіргі қазақ ресми іс қағаздар тілі
жоқ жерден пайда бола салмаған, өзіндік тарихы бар құбылыс.
Бұрында қазақтар саны басым алыс аудандарда ғана іс қағаздары қазақша
жүргізіліп келгені мәлім. Қазіргі таңда республикада мемлекеттік органдар
іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізуге бет бұрды. Бұл әрине әр мекемеде
әр түрлі дәрежеде атқарылып жатқан іс. Бұл істің оп-оңай орындалып, бір
күнде қалыптаса қалмайтыны белгілі. Осыған байланысты мәселелер де
жетерлік. Оның бірі-мемлекеттік қызметшілердің ана тілінде еркін
сөйлеп, жаза алмайтыны. Ал орыс тілді кез-келген маман орыс тіліндегі
ресми құжатты еркін жазып шығады. Бұның себебі, біріншіден, тілді жетік
меңгергендігі болса, екіншіден орыс тілінде іс қағаздары ғасырлар бойы
уақыт тезінен өтіп әбден қалыптасқан, қай салада да дайын, мәтіндері
стандартқа айналған. Оларда бұл дәстүрлі мектеп. Біз қазақ тіліндегі іс
қағаздарын да осындай дәрежеде көтеруіміз керек. Екінше мәселе-қазақ
тілінде іс қағаздарын жүргізуге байланысты оқулықтар, оқу құралдары,
сөздіктер, іс қағаздарының үлгілері өте аз, жоққа тән десе де болады.
Үшінші мәселе-жоғары оқу орындарында да, арнаулы оқу орындарында да іс
қағаздарын қазақша жүргізуге байланысты пән, арнаулы курс оқу
бағдарламасына еңгізілмеген, сондықтан оқу орнын аяқтаған маман өндіріске я
мемлекеттік органға іс қағаздарын қазақша жүргізуге еш дайындықсыз келеді.
Осыған орай жоғары және арнаулы оқу орындарына оқулық ретінде ұсынылып
отырған бұл еңбекте іс қағаздарын қалай дайындау керек, оның қандай
стандарттары бар, жазылу стилінде нені басшылыққы алу керек деген мәселелер
сөз болды.
Құжат-латын тілінде, куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді.
Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар:
1. қандайда бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (мысалы, жол
жүруге деген) растайтын іс қағаз;
2. жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат);
3. бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар);
Кәсіпорында басқару- мәліметтерді қабылдап алу және өңдеу, шешім қабылдап
оны орындау сияқты белгілі бір дәрежедегі ақпараттық процесс болып
табылады. Дұрыс шешім қабылдау үшін толық түрдегі жедел және ақиқат
мәліметтер керек болады. Құжатта ақпараттың осы талабына жауап беруі тиіс.
Дегенмен хабардың толықтығы оның көлемімен ғана емес, сонымен бірге оның
мәнді де басты мәселелерін көрсетумен бағаланады. Яғни, ақпараттың көптігі
оны өңдеуді талап етеді, оның маңызды, жедел орындауды қажет ететін
жақтарын айқындап, оны қабылдап-түсінуге ыңғайлы күйге түсіруді керек
етеді. ... жалғасы
Реферат
Тақырыбы:
Дербес компьютерде іс қағаздарын жүргізу
Орындаған:
Қабылдаған:
Мазмұны:
І
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
ІІ Негізгі бөлім
1.1. Іс-қағаздар туралы жалпы
ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7
1.2. Дербес компьютерде іс-қағаздар құжаттарын жасауға, өндеуге
арналған
бағдарламалар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...9
ІІІ
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..13
Пайдаланған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...15
І Кіріспе
Ақпараттарды құжатта сақтауға байланысты кез-келген басқарушылық қызмет
және кез-келген басқарушылық шешім міндетті т үрде құжаттық нысанада
тіркеледі.
Егер құжатты жасау әдетте құрылымдық бөлімшелердің басшылары мен
мамандарының функциялары болып табылса, онда оларды рәсімдеу, тәртіп
бойынша, хатшыға немесе басқарманың құжаттық қызмет ету (БҚА) қызметіне
тапсы-рылады.
Бүгінде компьютер құжаттарды жасаудың және сараптау-дың негізгі
құралы б.т.
Қызметтік құжаттарды рәсімдеу стандарттармен тәртіпке келтірілген
жасалу тәсіліне тәуелсіз.
Барлық қызметтік құжаттар белгіленген реквизиттерді пай-далана отырып
стандарттық үлгілердегі қағазда рәсімделеді.
Құжатты компьютерде жасау және рәсімдеу осы құжат әзірленген базадағы
нысанды шақыра отырып басталады. Бұл сіздің ұйымда әзірленген,
бірегейленірілген құжаттың белгіленген нысаны, ұйымның бланкасы немесе таза
парақ болуы мүмкін.
Өзімізге мәлім, біздің елімізде қызметтік құжаттар үшін СХҰ
(Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым) қабылдаған, атап айтқанда А нысаны
(қағаз парақтарының көлемі) пайдала-нылады. Жиі қолданылатыны А4 және А5
нысандары.
Шетелдерде қағаздардың – Letter (8 ½*11 in, яғни 21. 59*27.94 см)
және Legal ( ½*14 in, яғни 21. 59*35.56 см) нысан-дары кең тараған.
Компьютерлік бағдарламада, оның ішінде бейтараптандырылған бағдарламада
(орыс тілінде) үндемеу бойынша қондырғы ретінде отандық стандарттарға
сәйкес келмейтін қағаздардың нысаны, жиегінің көлемі жиі беріледі. MS Word-
та жұмысқа кірісерде қағаздың – А4 210*297 мм көлемін аонату қажет.
Қағаз нысанын орнатқаннан кейін құжаттардың жиегін айқындау қажет.
Құжаттар жиегінің мынадай көлемін белгілеу ұсынылады:
• Сол жақ жиек – 35мм (3,5см)
• Оң жақ – кем дегенде 10мм (1см)
• Жоғарғы жақ – 20мм (2см)
А4 нысандағы құжаттар үшін төменгі жиек – кемі 20мм (2см)
А5 нысандағы құжаттар үшін (148x210мм) төменгі жиек әдетте кемі 15мм
болып белгіленеді.
Бет параметрлерінің деректері құжаттардағы одан әрі жасалатын барлық
жазбалар үшін бекітіледі.
MS Word үлгісіндегі мәтіндік редакторда жасалатын кез-келген жаңа
құжат белгілі бір негізде – шаблонда орна-ластырылады. Шаблон үнемдеу
бойынша құжаттарды рәсімдеу параметрлерінің кейбір жиынтықтарын қамтитын
таза парақ болуы мүмкін.
Осы жерде және бұдан әрі қолданылатын үнемдеу бойынша термині
көрсетілген параметрлер, егер пайдаланушы өзге параметрлерді тікелей
тапсырмаса, жаңадан жасалатын барлық құжаттарда пайдаланылады.
Шаблондар сондай-ақ стандартты мәтінге, графикке, ерекше безендіруге
және жалпы құжаттарда жиі кездесетін-дердің барлығына ие болуы мүмкін.
Басқару жағдайларын қайталанды көрсететін шаблондардың жиынтығы құжаттарды
әзірлеуге, оларды рәсімдеуге, бірегейлендіруге деген уақытты айтарлықтай
қысқартуға, демек – құжаттарды қабылдауды жеңілдетуге мүмкіндік береді.
Ұйымдардың басым құжаттары, оның ішінде барлық шығыс құжаттары
бланкада рәсімделеді. Сондықтан, шаблондарды жасауды ұйым бланкаларын жасай
отырып бастыған орынды.
Қолданылып жүрген ГОСТ-қа сай бланк – бұл онда құжаттың тұрақты
ақпараты және ауыстыру үшін бөлінген орны көрсетілген қағаздың стандартты
парағы. Әдетте бланк деген ұғым мекеме атауы – құжат авторлары
көрсетілген
қағаздың таза парағын білдіреді. Қызметтік құжаттардың авторы –
ұйымдар, құрылымдық бөлімшелер, лауазымдық тұлғалар болуы мүмкін.
Мекемелер, ұйымдар және фирмалар көп жағдайларда бланкаларда
өздерінің эмблемаларын орналастырады. Егер ұйым эмблемасының графикалық
файл түріндегі эталондық кескіні бар болса, ол эмблеманы бланкащда
орналастыру үшін пайдаланылады. Болмаған жағдайда, эмблема сканерлен-
діріледі, алынған кескін таңдалған орынға орналастырылады. Егер эмблема
құжаттың жоғары жиегіне орналастырылса, ол бірінші беттің колонтитулына
орналатырылады.
Принтерде бланканың кескінімен бірге басылған стандартты құжаттың
қолдан жасаудан қорғалмағандығын есте ұстау керек. Мөр бедерінің бар болуы,
сондай-ақ, стандартты офистік құралдарымен оңай жасалатындықтан, құжат түп-
нұсақасына кепіл бола алмайды. Сондықтан, біршама маңызды құжаттар үшін
эмблемелары бар, баспаханалық тәсілмен орындалған, бедерлендірілген, су
таңбалары бар, көп түсті басылыммен бастырылған бланкалар пайдаланылады.
Тәртіп бойынша мұндай бланкалар баспаханалық тәсілмен нөмір-ленеді. Біршама
ең жауапты жағдайлар үшін құжат бланкасының кескіні құжатпен бірге басылуы
және құжат шаблонына енгізілуі мүмкін. Қазіргі уақытта офистерде
пайдаланатын стандартты лазерлік принтер (600dpi рұқсаты) ұйымның эмблемасы
сияқты графикалық элементтерді қам-титын бланкаларды кескіндеу үшін
айтарлықтай жақсы сапа береді.
Тіркеу нөмірі Lotus Notes DOS Open құжатты бастапқы сақтау кезінде
автоматты түрде толтырылатын тіркеу нөмірі жиегі құжат шаблоныгның тиісті
орнына орналастырылуы мүмкін.
Құжаттарды және іс жүргізудің тіркеудің көптеген авто-маттандырылған
жүйелері ұйымдардың хат-хабарлары туралы деректер базасын өзіне
қамтиды, мұндай жағдайда адресті енгізуді жеделдету және оны жазуда
қатеге жол бермеу үшін Адресат реквизиті тиісті деректердің базаларын
пайдалану арқылы толтырылады. Деректер базасында бір ұйымның бірнеше
атауының пайда болуын болдырмау үшін деректер базасын кезең-кезеңде
тексеріп отыруы және хат-хабарлар тізіміне толықтырулар енгізуге құқығы бар
адамдардың тізімін шектеу ұсынылады. Әдетте бұл іспен кіріс хат-хабарларын
тіркеуге жауапты және деректер базасын ұйымдастырудың принциптері туралы
хабардар адам айналысады. Әсіресе, құжаттарды жаппай басып шығару (немесе
факсэлектрондық почтамеен автоматты түрде жіберу) кезінде адрес иесі
туралы деректерді пайдалану тиімді, ал қажет болған жағдайларда – Құрметті,
Қуанышбек Жақыпұлы! немесе Құрметті, Айман Әмірзалиқызы! деген қаратпа
сөздер қосылады. Жаппай жіберуді құру MS Word Сервис менюінде Слияние
командасы пайдаланылады. Әзірлік барысында көптеген құжаттар барлық мүдделі
тараптармен келісуге жатады. Бұл – құжаттардың қолданып жүрген заңдарға
және нормативтік актілерге сәйкестігін тексеру үшін жасалады, шын мәнінде
жобаны бағалау болып табылады.
Жергілікті желілермен жарақталған қазіргі офистердің негізгі
басымдықтарының бірі – құжаттарды келісуді жедел-дету және жеңілдету б.т.
Ол құжаттың дәйекті бағытын белгілеу не белгіленген келісім тізбесіне
сәйкес оны бір мезгілде барлық мүдделі адамдарға жіберу арқылы жүргізіледі.
Егер дәйекті түрде жіберу белгіленсе, онда одан кейінгі әрбір рецензент
оған дейін құжатты қараған қызметкердің ескерт-песін көреді. Түзетудің бір
қызметкермен аяқталуы, келісуге берілген тізімде көрсетілген басқа
қызметкерге құжатты автоматты түрде берумен жалғасады. Құжатқа түзетулер,
қосымшалар және қысқартулар енгізу бастапқы мәтінді жоюға әкеліп соқпайды.
Құжатта кім қандай тіркеу енгізгені тіркеледі. Әр қызметкердің енгізген
түзетуі әр түспен белгіленеді. Құжатты барлық мүдделіадамдар қарағаннан
кейін ол процеске енгізген атқарушыға автоматты түрде қайтарылады.
ІІ Негізгі бөлім
1.1. Іс-қағаздар туралы жалпы ақпарат
Қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет етуінің алғы шарттарының
бірі - оның қоғамдық өмірдің әр алуан саласында қызмет етуі және соған орай
іс қағаздарының қазақша жүргізілуі. Іс қағаздарының, ресми құжаттардың тілі
бір жүйеге түспей, стильдік жағынан қалыптаспай, мемлекеттік ресми
құжаттардың барлығы алдымен қазақ тілінде жүргізілмей қазақ тілінің
қолданыс аясы, қызмет қарымы өрісін кеңейте алмайды.
Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздарының
саяси, тарихи, құқықтық, экономикалық маңызы өте зор. Мемлекет, республика,
қала кәсіпорын, ұйым мекеме тарихын жазғанда іс қағаздары ақпараттың
табылмас қайнар көзі бола алады. Құжаттар фактілерді, оқиғаларды, қоғам
өмірінің құбылыстарын дәлелдейтін айғақ қызметін де атқарады.
Іс қағаздар-басқару қызметіндегі негізгі бір сала. Ұйымдар мен
мекемелердің, кәсіпорындардың қызмет етуі барысында шығарған түрлі
шешімдер, басқару істері, атқарған қызметі іс қағаздарынан айқын көрінеді.
Сондықтан халық шаруашылығын басқаруды жетілдіру, оны ұйымдастыру деңгейін
көтеру онда құжаттармен жұмыс істеудің қаншалықты ғылыми негізделгеніне
тікелей байланысты. Іс қағаздарын жүргізу-басқару процесінің ажырамас
бөлігінің бірі болып табылады. Мекемелер арасындағы ақпарат алмасу хат,
жеделхат, телефонхат сияқты құжаттар арқылы іске асады. Үкіметтің басқару
істері жарғы, қаулы, нұсқау, ереже, бұйрық сияқты құжаттар арқылы
жүргізіледі. Іс қағаздарын жүргізу-мекеме жұмысының нақты құжаттармен,
деректермен реттелген, дәйектелген жүйесі.
Іс қағаздарын қазақша жүргізу-пән ретінде жоғары және орта дәрежелі
арнаулы оқу орындарында оқытыла бастады. Бұл пәннің міндеті:
• Іс қағаздарын қазақша жүргізудің мемлекеттік құндылығын, әлеуметтік
маңыздылығын, оның қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет
етуінің алғы шарттарының бірі екендігін ұғындыру.
• Іс қағаздарын жүргізудің дербес ғылым екендігін таныту.
• Іс қағаздарын жүргізудің тарих, саясаттану, архив ісі, тіл білімі,
педагогика сияқты ғылым салаларымен байланысын көрсету.
• Мемлекетіміздің арқа сүйер болашақ мамандық иелерін іс қағаздарын
толтырудың мемлекеттік стандарттары мен толтыру әдістері, жазылу
стилі, қызметі, мақсаты сияқты білім негіздерімен қаруландырып, қазақ
тілінің қоғам дамуындағы рөлінің күшеюіне олардың өз септігін
тигізуін қамтамасыз ету.
• Іс қағаздарының түрлері, оларға қойылатын талаптар, олардың
безендірілуі, лексикасы сияқты ерекшеліктерімен таныстыру.
Қазақ ресми іс қағаздар стилі халықтың қоғамдық өмірімен, мәдени
өркендеуімен, әдеби тілдің дамып, жанрлық тармақталуымен, қоғамдық
қызметінің артуымен байланысты дамып, жетіліп отырған. Қазақ ресми іс
қағаздар тілінің тарихына шолу жасай отырып, оның екі түрлі арнадан
сусындағаның байқауға балады. Бірі- сонау көне дәуірден бері үзілмей келе
жатқан хан жарлықтары және де ресми құжаттар үлгілері. Екіншісі-қазақ
жерінің Ресей мемлекетінің қол астына кіруімен байланысты қазақ тіліне
аударылып таратылған орыс әкімшілік орындарының бұйрық-жарлықтары,
заңдары, қатынас қағаздары. Яғни, қазіргі қазақ ресми іс қағаздар тілі
жоқ жерден пайда бола салмаған, өзіндік тарихы бар құбылыс.
Бұрында қазақтар саны басым алыс аудандарда ғана іс қағаздары қазақша
жүргізіліп келгені мәлім. Қазіргі таңда республикада мемлекеттік органдар
іс қағаздарын мемлекеттік тілде жүргізуге бет бұрды. Бұл әрине әр мекемеде
әр түрлі дәрежеде атқарылып жатқан іс. Бұл істің оп-оңай орындалып, бір
күнде қалыптаса қалмайтыны белгілі. Осыған байланысты мәселелер де
жетерлік. Оның бірі-мемлекеттік қызметшілердің ана тілінде еркін
сөйлеп, жаза алмайтыны. Ал орыс тілді кез-келген маман орыс тіліндегі
ресми құжатты еркін жазып шығады. Бұның себебі, біріншіден, тілді жетік
меңгергендігі болса, екіншіден орыс тілінде іс қағаздары ғасырлар бойы
уақыт тезінен өтіп әбден қалыптасқан, қай салада да дайын, мәтіндері
стандартқа айналған. Оларда бұл дәстүрлі мектеп. Біз қазақ тіліндегі іс
қағаздарын да осындай дәрежеде көтеруіміз керек. Екінше мәселе-қазақ
тілінде іс қағаздарын жүргізуге байланысты оқулықтар, оқу құралдары,
сөздіктер, іс қағаздарының үлгілері өте аз, жоққа тән десе де болады.
Үшінші мәселе-жоғары оқу орындарында да, арнаулы оқу орындарында да іс
қағаздарын қазақша жүргізуге байланысты пән, арнаулы курс оқу
бағдарламасына еңгізілмеген, сондықтан оқу орнын аяқтаған маман өндіріске я
мемлекеттік органға іс қағаздарын қазақша жүргізуге еш дайындықсыз келеді.
Осыған орай жоғары және арнаулы оқу орындарына оқулық ретінде ұсынылып
отырған бұл еңбекте іс қағаздарын қалай дайындау керек, оның қандай
стандарттары бар, жазылу стилінде нені басшылыққы алу керек деген мәселелер
сөз болды.
Құжат-латын тілінде, куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді.
Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар:
1. қандайда бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (мысалы, жол
жүруге деген) растайтын іс қағаз;
2. жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат);
3. бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар);
Кәсіпорында басқару- мәліметтерді қабылдап алу және өңдеу, шешім қабылдап
оны орындау сияқты белгілі бір дәрежедегі ақпараттық процесс болып
табылады. Дұрыс шешім қабылдау үшін толық түрдегі жедел және ақиқат
мәліметтер керек болады. Құжатта ақпараттың осы талабына жауап беруі тиіс.
Дегенмен хабардың толықтығы оның көлемімен ғана емес, сонымен бірге оның
мәнді де басты мәселелерін көрсетумен бағаланады. Яғни, ақпараттың көптігі
оны өңдеуді талап етеді, оның маңызды, жедел орындауды қажет ететін
жақтарын айқындап, оны қабылдап-түсінуге ыңғайлы күйге түсіруді керек
етеді. ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz