Әуе көліктерімен тасымалдау кезіндегі мемлекеттік ветеринариялық бақылау
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім.
1. Жануартекті жүктердің жіктелуі
2. Жануар, құс, балық, араларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринариялық қадағалау
a) Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
b) Түбітті аңдарды тасымалдау.
c) Үй құстарын, тәуліктік балапанды және асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау.
d) Жолаушылар кабиналарында ұсақ жануарларды тасымалдау.
e) Зертханалық жануарларды тасымалдау. Медициналық сүліктерді тасымалдау.
f) Тірі балық, ара, жануар ағзаларын, азықтық нысандарды жерсіндіру үшін тасымалдау.
3. Биологиялық препараттарды тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
a) Вакцина, сарысу, диагностикумдарды тасымалдау;
b) Эпителийді тасымалдау
c) Ауыл шаруашылық малдарының ұрықтарын тасымалдау
4. Жануар өнімдерін және шикізаттарын тасымалдау кезінде ветеринарлық.санитарлық бақылау
ІІІ. Қортынды.
IV. Пайдаланған әдебиеттер.
ІІ. Негізгі бөлім.
1. Жануартекті жүктердің жіктелуі
2. Жануар, құс, балық, араларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринариялық қадағалау
a) Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
b) Түбітті аңдарды тасымалдау.
c) Үй құстарын, тәуліктік балапанды және асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау.
d) Жолаушылар кабиналарында ұсақ жануарларды тасымалдау.
e) Зертханалық жануарларды тасымалдау. Медициналық сүліктерді тасымалдау.
f) Тірі балық, ара, жануар ағзаларын, азықтық нысандарды жерсіндіру үшін тасымалдау.
3. Биологиялық препараттарды тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
a) Вакцина, сарысу, диагностикумдарды тасымалдау;
b) Эпителийді тасымалдау
c) Ауыл шаруашылық малдарының ұрықтарын тасымалдау
4. Жануар өнімдерін және шикізаттарын тасымалдау кезінде ветеринарлық.санитарлық бақылау
ІІІ. Қортынды.
IV. Пайдаланған әдебиеттер.
Казіргі таңда ҚР-да жануартекті өнімдерді экспорттау және импорттау көлемі өсуде. Осыған байланысты ҚР шекара және көліктегі мемлекеттік ветеринарлық инспекторларының жауапкершілігі артуда. Ветеринарлық инспекторлардың міндеттері: аурудан сау емес шаруашылықтан өнімді шығармау; тасымалдау барысында жұқпалы аурулардың пайда болуына және таралуына қарсы алдын алу шараларын жүргізу; ақауы бар еттерді, ет, сүт өнімдерін және жануартекті шикізаттарды жібермеу; тасымалдау кезінде ҚР ветеринария туралы заңдылық ережелерін ұстануға; вагон, автокөлік және кеме көліктерімен өнімдерді тасымалдау кезінде дезинфекциялық бақылау жүргізу. Барлық аталған міндеттер ҚР территориясына шетелден жұқпалы аурулардың қоздырғыштарының өтуінен сақтайды, бұл жұмысты шекарадағы ветеринарлық бекеттің ветеринарлық инспекторлары жүзеге асырады. Бұл жағдайда ҚР көліктегі ветеринарлық қызметтің транзит және республика ішінде ішкі тасымалдау мен ветеринарлық-санитарлық қадағалау жұмыстарын дұрыс ұйымдастыру маңызды болып табылады деп есептейміз.
Ветеринарлық-санитарлық қадағалау негізіне ветеринарлық санитария ғылымын оқу барысында алынған білім жатады, себебі зертханалық және өндірістік зерттеулер тәжірибесінің негізі патогенді немесе шартты патогенді микроорганизмдер жануар ауруларын тудыратын және өнімдермен жануартекті шикізаттардың жарамсыздығына әкелетін компоненттерді жақсы білу шарт.
Мемлекеттік қадағалау - бақылау және қадағалау түсініктерінен құралады.
Ветеринарлық-санитарлық қадағалау негізіне ветеринарлық санитария ғылымын оқу барысында алынған білім жатады, себебі зертханалық және өндірістік зерттеулер тәжірибесінің негізі патогенді немесе шартты патогенді микроорганизмдер жануар ауруларын тудыратын және өнімдермен жануартекті шикізаттардың жарамсыздығына әкелетін компоненттерді жақсы білу шарт.
Мемлекеттік қадағалау - бақылау және қадағалау түсініктерінен құралады.
1. Поляков А.А. “Ветеринарная-санитария”. М., Колос, 1979г.
2. Поляков А.А. и др. “Руководство по ветеринарной-санитарии”. М., Колос, 1986г.
3. Песков П.Г., Малуша П.М., Фих Л.Э. “Ветеринарно-санитарный надзор на транспорте”. М., Колос, 1982г.
4. Туник Н.Т., Лещук А.Т., Чалый А.А. и др. “Перевозка сельскохозяйственных грузов автомобильным транспортом”. М., 1982г.
5. Положение о государственном надзоре Утв.пост.Правительства РК от 28 апреля 2003г. №407
6. Правила обязательного изъятия и уничтожения животных, продуктов и сырья животного происхождения, представляющие особую опасность для здоровья животных и человека, либо их обязательного обезвреживания (обеззараживания) и переработки без изъятия от 28 апреля 2003г. №407
7. Перечень особо опасных болезней животных, при которых проводятся обязательное изъятие и уничтожение животных, продуктов и сырья животного происхождения от 28 апреля 2003г. №407
8. Правила осуществления государственного ветеринарного надзора при перемещении подконтрольных государственному ветеринарному надзору грузов через государственную границу РК от 28 апреля 2003г. №407
2. Поляков А.А. и др. “Руководство по ветеринарной-санитарии”. М., Колос, 1986г.
3. Песков П.Г., Малуша П.М., Фих Л.Э. “Ветеринарно-санитарный надзор на транспорте”. М., Колос, 1982г.
4. Туник Н.Т., Лещук А.Т., Чалый А.А. и др. “Перевозка сельскохозяйственных грузов автомобильным транспортом”. М., 1982г.
5. Положение о государственном надзоре Утв.пост.Правительства РК от 28 апреля 2003г. №407
6. Правила обязательного изъятия и уничтожения животных, продуктов и сырья животного происхождения, представляющие особую опасность для здоровья животных и человека, либо их обязательного обезвреживания (обеззараживания) и переработки без изъятия от 28 апреля 2003г. №407
7. Перечень особо опасных болезней животных, при которых проводятся обязательное изъятие и уничтожение животных, продуктов и сырья животного происхождения от 28 апреля 2003г. №407
8. Правила осуществления государственного ветеринарного надзора при перемещении подконтрольных государственному ветеринарному надзору грузов через государственную границу РК от 28 апреля 2003г. №407
ӘУЕ КӨЛІКТЕРІМЕН ТАСЫМАЛДАУ КЕЗІНДЕГІ МЕМЛЕКЕТТІК ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ
Курстық жұмыстың жоспары.
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім.
1. Жануартекті жүктердің жіктелуі
2. Жануар, құс, балық, араларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринариялық қадағалау
a) Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
b) Түбітті аңдарды тасымалдау.
c) Үй құстарын, тәуліктік балапанды және асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау.
d) Жолаушылар кабиналарында ұсақ жануарларды тасымалдау.
e) Зертханалық жануарларды тасымалдау. Медициналық сүліктерді тасымалдау.
f) Тірі балық, ара, жануар ағзаларын, азықтық нысандарды жерсіндіру үшін тасымалдау.
1. Биологиялық препараттарды тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
a) Вакцина, сарысу, диагностикумдарды тасымалдау;
b) Эпителийді тасымалдау
c) Ауыл шаруашылық малдарының ұрықтарын тасымалдау
1. Жануар өнімдерін және шикізаттарын тасымалдау кезінде ветеринарлық-санитарлық бақылау
ІІІ. Қортынды.
IV. Пайдаланған әдебиеттер.
Кіріспе.
Казіргі таңда ҚР-да жануартекті өнімдерді экспорттау және импорттау көлемі өсуде. Осыған байланысты ҚР шекара және көліктегі мемлекеттік ветеринарлық инспекторларының жауапкершілігі артуда. Ветеринарлық инспекторлардың міндеттері: аурудан сау емес шаруашылықтан өнімді шығармау; тасымалдау барысында жұқпалы аурулардың пайда болуына және таралуына қарсы алдын алу шараларын жүргізу; ақауы бар еттерді, ет, сүт өнімдерін және жануартекті шикізаттарды жібермеу; тасымалдау кезінде ҚР ветеринария туралы заңдылық ережелерін ұстануға; вагон, автокөлік және кеме көліктерімен өнімдерді тасымалдау кезінде дезинфекциялық бақылау жүргізу. Барлық аталған міндеттер ҚР территориясына шетелден жұқпалы аурулардың қоздырғыштарының өтуінен сақтайды, бұл жұмысты шекарадағы ветеринарлық бекеттің ветеринарлық инспекторлары жүзеге асырады. Бұл жағдайда ҚР көліктегі ветеринарлық қызметтің транзит және республика ішінде ішкі тасымалдау мен ветеринарлық-санитарлық қадағалау жұмыстарын дұрыс ұйымдастыру маңызды болып табылады деп есептейміз.
Ветеринарлық-санитарлық қадағалау негізіне ветеринарлық санитария ғылымын оқу барысында алынған білім жатады, себебі зертханалық және өндірістік зерттеулер тәжірибесінің негізі патогенді немесе шартты патогенді микроорганизмдер жануар ауруларын тудыратын және өнімдермен жануартекті шикізаттардың жарамсыздығына әкелетін компоненттерді жақсы білу шарт.
Мемлекеттік қадағалау - бақылау және қадағалау түсініктерінен құралады.
Бақылау - ол сарапшылардың бақылау жұмыстары, яғни зерттеу, сараптау жұмыстарын жүргізу.
Қадағалау - мемлекеттік ветеринарлық инспекторлардың базар, сауда орталықтарында, көлік, шекарада, ет және сүт өндірістерінде мемлекеттік ветеринарлық бақылау жүргізу, ұйғарымдарды ресімдеу, жауапкершілікке тарту сынама үлгілерін алу. Мемлекеттік қадағалау мемлекет бюджетінен қаржыландырылады, ал бақылаушы жұмысы, мемлекеттік қадағалау штатының құрамына кірмесе, мекеме тарапынан қаржыландырылады. Көліктің барлық түрлерімен жануар, өнім және жануартекті шикізаттарды тасымалдау кезіндегі басты мәселе - аурулардың таралуының алдын алу жұмыстарын жүргізу, тасымалдау барысында ветеринарлық-санитарлық талаптарды міндетті түрде орындау жатады.
Негізгі бөлім.
Жануартекті жүктердің жіктелуі. Сауда жағдайына байланысты әуе көліктеріндегі жануартекті жүктер келесі түрлерге бөлінеді: тез бұзылатын және арнайы.
Тез бұзылатын жүктерге азық және басқа өнім жүктері жатады. Бұл жүктер оптималды температура және ауа ылғалдылығына байланысты тез бұзылатындықтан, оларды сақтағанда және жабдықтағанда ерекше жағдайлар жасап, тез арада белгіленген орынға жеткізу керек.
Тез бұзылатын жануартекті жүктерге келесі топтар жатады: жануартекті өнімдер - әр түрлі мал еті, құс, салқындатылған және ысталған балық, уылдырық, және сиыр майы, әр түрлі майшабақ, консервілер, шұжық өнімдері, ірімшік және т.б; тірі балық өнімдеріне - тірі уылдырық, азықтық ағзалар, мольки; биологиялық препараттар, қағанақ (плацентарная) сары суы, консервіленген қан, медициналық сүлік. Бұл өнімдерді сақтаған, тасымалдаған кезде арнайы жағдайлар жасалынады.
Сақтау барысында жағдай жасалып және тез арада жеткізілетін жүктер Арнайы жүк түрлері деген атаумен ерекшеленеді. Жеткізу уақыты шектелген және ұзақ қашықтыққа тасымалданатын жүктер тек қана әуе көлігімен жеткізіледі. Арнайы жануартекті жүктерге ауылшаруашылық және жабайы жануарлар, құс (сонымен қатар тәуліктік балапандар) және түбітті аңдар, ара, ауыл шаруашылық малдарының ұрықтары, бауырмен жорғалаушылар, асыл тұқымды жұмыртқалар жатады.
Жануар, құс, балық, араларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринариялық қадағалау
Жануар, құс, балық, ара және басқа тірі ағзаларды әуе көлігімен тасымалдауға тек мемлекеттік ветеринариялық қызмет №1 ветеринарлық куәлік берген жағдайда ғана жіберіледі. Тасымалдауға тек сау жануарларды қабылдайды. Жүк жөнелтуші жануарларды тасымалдау барысында бақылау үшін арнайы жолсеріктерді тағайындайды. Жолсеріктің санын жүк жөнелтуші өзі бекітеді.
Жүк жөнелтуші азықтандыру мен суаруға қажетті жабдықтарды табыс етеді, яғни олар, ветеринарлық қобдиша, бақылаушының арнайы киімі, азыққа арналған жәшіктер, су құятын бөшкелер (әрбір ірі жануарға 10л) шөп немесе концентрленген азықтар (жануар түріне және тасымалдау ұзақтығын есептейді) шелек, тазалау жабдықтары (күрек, қалақша, сыпырғыш) қоқысқа, қиға арналған жәшіктер және т.б.
Ауыл шаруашылық малдарын тасымалдау кезіндегі бақылау. Малдарды арнайы жүк таситын тік ұшақта немесе арнайы секциялы ұшақта унифицирленген контейнерлерде тасымалдауға болады.
Жүк тасуға арналған тік ұшақ бөлімдерін қажетті деген жабдықтармен жабдықтайды, яғни ондағы шетен бөлімдері дұрыс бекітілген, азық, су, құралдар, сонымен қатар жануарларды енгізетін және айдап шығаратын арнайы бөліктермен жабдықталғаны жөн.
Шетендер (стойла) жеңіл, бірақ мықты ұзындығы 20 см металдан, ені 80-150 және биіктігі 150 см жеңіл жиналатын, (съемные) іші сыртында үшкір заты жоқ (шеге, болт, және т.б.) металдардан жасалады.
Шетен қабырғасын киіз және резеңкемен қағып тастайды, еденін және бүйір қабырғаларын фюземент осі бойынша берік бекіту үшін жабдықтайды.
Шетендерде азық орындарын және малдарды бекіту үшін орын айындайды. Оларды тік ұшақ осі бойынша бірнеше қатарда орналастырады, олардың арасында малдардың өтуіне жеңіл болатындай, азықты жеңіл беру үшін, суару, тазалау, төсеніштерді ауыстыру, қиды шығару үшін, пилот кабинасына кедергісіз, өту үшін арнайы кеңістік орнын қалдырады. Жүк кабинасының еденіне ағаш тақтайлар, үстіне пластинамен рифленген резеңке төсейді, оның үстіне ағаш үгінділерін тегістеп салады. Ағаш үгінділері сору қасиеті бар материал болып табылады, сондықтан оларды уақытында ауыстырып отырған жөн.
Тік ұшақтың жүк кабинасында ішетін су және шөптерге арналған жәшіктер, сонымен қатар жануарларды суаруға арналған шелектер, тазалау жұмыстарын жүргізуге қалақ, сыпырғыш және т.б. жабдықтар міндетті түрде болған жөн.
Үй жануарларын тасымалдауға негізделген ұшақтар ішінде жеңіл алынатын, бірақ мықты, беткейі гафрильденген резеңке немесе киіз төселген бір-бірінен қашықтығы 320 мм болатын саты орнату керек. Саты ені кем дегенде 1500мм, саты 1000кг дейін жануар салмағын және бақылаушы адамдардың 100кг салмағын, сонымен қатар динамикалық ауыртпалықтарды көтеру керек.
Жануарларды арту кезінде ветеринарлық маман қараудан өткізіп, тексереді, құжатта белгілейді.
Жануарларды тасымалдау міндетті түрде бақылаушы адам, жүк жөнелтуші немесе қабылдаушы жағынан болса, мықты арқанды шетен, уақытында азық алдырылса, суарылса, шетен ішін жинап, төсеніштерін ауыстырып отыру жағдайы қамтылса рұқсат етіледі.
Бақылаушы адамдарды алдын ала нұсқаумен таныстырады, бақылаушы адам әр түрлі шараларды ұшақ басшысының рұқсатымен ғана қабылдай алады.
Тасымалдау барысында күмән туатын жағдайлар болса, онда ұшақ басшысына (командирге) шұғыл түрде баяндап отырады және ережеге сай жұмыс жүргізеді. Бақылаушылар арасында медициналық жадығаттары бар ветеринарлық жұмысшы болады. Жолсеріктерінің саны, жануар санына байланысты болып келеді. Тасымалдау ұзақтығына байланысты қосымша азық, су болған жөн. Жануарларды аралық әуежайларда түсіруге тыйым салынады.
Әрбір рейстен кейін жүк бөлімдері міндетті түрде тазалаудан өткізіліп, дезинфекцияланады.
Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау.
Ұшақпен тасымалдауға тек қана дені сау жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушылар, карантинде тұрған (30 күн), жөнелтуші шаруашылықтың ветеринарлық дәрігері берген ветеринарлық куәлік және мөрмен бекітіп, ауданның ветеринарлық дәрігерінің қолы, әрбір жануар түріне қатысты паспорт және қабылдау актісі болған жағдайда ғана рұқсат етіледі. Тасымалдау ережелеріне байланысты оларды тек белгіленген орынға жеткізу кепілдігі болған жағдайда ғана әуе жолымен тасымалдауға қабылдайды. Жануарларды ұшақтың ұшуына 2 сағат қалғанда әуежайға әкеледі. Әуежайларда жөнелтілетін жануар саны көп болған жағдайда арнайы орындар тағайындалады. Бөлім іштері жақсы жарықталған, желдетілген және оптималды температура ұстауға арналған жабдықтармен қамтамасыз етіледі.
Авиациялық тасымалдау кезінде қатаң түрде тасымалдау ережелерін ұстанған жөн. Жабайы жануарларды, бауырымен жорғалаушыларды жүк таситын ұшақтарда тасымалдауға рұқсат етеді, жануарлар ұшақтарында болса бөлектеледі. Жануарлар, құстар, бауырымен жорғалаушылар кеміргіштермен және азық өнімдерімен қатар тасымалданбайды. Ұшақ іші таза, жуылған, желдетілген болу керек.
Жабайы жануарлар, құстар және бауырымен жорғалаушыларды ұзақ тасымалдау барысында жолсеріктерін тағайындайды, олар жануарларды азықтандырып, күтеді. Жолсерігін тек жақын қашықтыққа тасымалдаған жағдайларда бекітпейді. Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды халық аралық әуежолдарда жол серіксіз тасымалдайды, бұл жағдай бортсерігінің міндетіне жүктеледі. Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды мықты, жабылған металл торларда тасымалдайды. Кейбір бауырымен жорғалаушыларды, мысалы жылан, кесіртке, крокодилдерді мықты жабылған жәшіктерде тасымалдайды, жәшік салмағы әртүрлі болады және габарит көлемдерін жөнелтуші әуежай құрамымен бірлесіп шешеді. Қажет жағдайда олар әуежайға жануар мен құстарды артып түсіруге арналған механизация құрылымын табыс етеді.
Барлық жағдайларда жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды вибрация шуылдарынан бөлек жерге ыңғайластырып, бастарын ұшақ бағытына қарай орналастырады. Жолда жануарларға температуралық режим жасайды. Мысалы, маймылдар температура өзгерісіне және желдің өтуіне сезімтал.
1-кесте. Ұшақ арқылы жабайы жануарларды тасымалдау үшін арналған көліктік торлардың көлемдері.
Жануар түрі
Ұзындығы
Ені
Ұзындығы
Жануарлар саны
Торлар түрі
15кг қонжықтар
0,6
0,4
0,4
1
бірсекциялы
Қабылан, қасқыр, гиена, барыс, жолбарыс, сілеусін аң, каркалы
1,25
0,7
0,8
1
бірсекциялы
Жабайы мысық, шибөрі, түлкі, ақ түлкі, борсық, енот тәрізді ит, росомаха
0,6
0,5
0,6
1
екісекциялы
Бұлғын, сусар, кидус, харза, қара күзен, күзен, сары күзен, аққалақ, ақ тышқан, ласка, солонгой
0,6
0,2
0,3
1
Екікамерлі, бессекциялы
Қоян, үй қояны, саз құндыз
0,6
0,35
0,25
1
Бессекциялы
Тоғылан, құндыз
0,8
0,6
0,5
1
Екісекциялы
Суыр, су тышқаны
0,2
0,4
0,25
1
Екікамерлі, алтысекциялы
Кәмшат
0,8
0,35
0,35
1
Тиін, ұшқыр-тиін
0,3
0,4
0,25
1
Екікамерлі, онсекциялы
Саршұнақ, ала тышқан
0,2
0,2
0,15
1
Онсекциялы
Итбалық, морж(80-160кг)
1,2
0,8
0,6
1
Құр, саңырау құр, ұлар, безгелдек, мысыр тауығы
0,5
0,35
0,5
1
Екісекциялы
Әр түрлі құрлар, бұлдырық, бөдене, көгершін, қарабауыр
0,75
0,5
0,2
5
--
Қырғауыл
0,3
0,6
0,3
1
Үшсекциялы
Тауыс
1,0
0,5
0,4
1
Дуадақ
0,6
0,6
0,7
1
Балшықша, шағала, кравайки, қызғыш
0,5
0,5
0,8
5
Екісекциялы
Тырна, құтан, қоқиқаз
0,8
0,6
0,95
1
Колпица, құтан, баклан
0,6
0,5
0,5
1
Екісекциялы
Краква, сұлтан тауғы, лысуха
0,6
0,5
0,4
6
Ақ, сұр, сары, ересек құтан,
0,6
0,5
1,0
3
Әр түрлі аққулар
0,8
0,5
0,7
1
Әр түрлі қаздар
1,5
0,5
0,4
10
Әр түрлі қарақаз
1,5
0,5
0,4
10
Әр түрлі үйректер
1,5
0,4
0,3
10
Бірқазан (пеликандар)
0,9
0,5
1,0
1
Гриф, сип, бүркіт, құмай, сұңқар, орлан (суқақарақұс)
1,0
0,4
0,7
1
Қарақұс (стервятник), балықшы тұйғын, жамансары, сұнқарша, ересек сұңқар
0,5
0,4
0,4
1
Үшсекциялы
Қаршыға, сауысқан, үкі, жапалақ
0,6
0,4
0,6
1
Амадина
0,6
0,3
0,15
100
Канар бұлбұл
0,6
0,3
0,15
50-70
Бұйра тотықұс
0,75
0,41
0,25
50
Айырылмас құс (неразлучник)
0,6
0,25
0,25
4
Карелла
0,6
0,25
0,25
4
Жабайы әнші құс
1
0,60
0,5
160-300
Үшярусты
Тышқандар
0,8
0,4
0,2
100-200
Түрлеріне байланысты
Ақ егеуқұйрықтар
0,8
0,4
0,2
60-100
Теңіз шошқалары
0,8
0,4
0,2
До25
Қояндар
0,8
0,4
0,2
4
Салмағы 1,6-3кг маймылдар 0,92; 0,6; 0,5 барометрлік қысым жағдайында тасымалданады. Олар үшін қолайлы температура 25-300С, үнемі ауа алмасатын бөлімдерде сақтаған жөн. Маймылдарды жолсеріктердің бақылауымен тасымалдайды.
Кейбір жануар және құстарды, ескек аяқтыларды (ит балық, морж және т.б.), әнші құстармен маймылдарды кем дегенде 16-24 сағат дейін, ал қалған жануарларды 2 тәуліктен жоғары емес уақытта тасымалдайды. Әнші құстарды тасымалдау кезіндегі ауа температурасы 150С, тотықұс -200С, ақ аюларды -50С-тан төмен емес жағдайда тасымалдайды, бұл жануарлардың қимылы торларда шектелген. Төменгі температура ақ аюлардан басқа жануарлар үшін қолайсыз. Ауа райының суық мезгілінде маймыл, тотықұс және басқа жануарларды тасымалдауға арналған жәшіктер киіз, кап немесе басқа материалдармен қапталады.
Қатты қозғалу, шу, температуралық және атмосфералық қысым өзгерістері жануарларға теріс әсер тигізіп, өлімге әкелуі мүмкін.
Жөнелтуші әуежай қабылдаушы әуежай бөліміне тасымалданатын жануар туралы, ұшу уақытын, күнін, ұшақ рейсі жөнінде ақпарат береді, ал белгіленген қабылдаушы әуежайдың қызмет бөлімінің мамандары әкелінген жүкті ұшақтан түсіріп, әуежайдан шығарылуына тікелей жауапты. Бұл жайлы жөнелтуші жеделхат немесе телефон арқылы жүк қабылдаушыны ескертеді.
Борттағы жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушылар жөніндегі мәліметтерді ұшақ командирі уақытында радио арқылы ұшақ аралық және соңғы келіп жету әуежайларына хабарлайды.
Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды жөнелтуші әуежайларда ойластырылмаған жағдайлар кезінде, аралық және белгіленген әуежайда оларды сақтап қалу үшін жағдай жасалады: қысқы уақытта жел өтімінен сақтайтын жылы бөлмелерді ұстаған жөн, себебі жануарларға суық тиіп, өліп қалуы мүмкін; жаз уақытында, әсіресе ыстық және құрғақ ауа райы кезінде оларды тікелей күн сәулесі бар және жел өтінде қалдыруға болмайды, салқын, көленкелі жерде ұстаған жөн; ескек аяқтыларды, ақ аю және әсіресе қонжықтарды ыстық ауа райы кезінде күніне бірнеше рет суық сумен бүріккен дұрыс.
Жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды уақытында дұрыс азықтандыру керек: аю, жолбарыс, барыс, сілеусін, қабылан аңдарын күніне кешке таман бір рет балауса ет, маймылдарға нан, ботқа, жеміс, жасыл пияз, қою шай немесе қайнаған су (қайнамаған су беруге мүлдем болмайды) береді.
Жануарларды жөнелтуші жолсеріктері бақылайды, ал егер жол серіктерсіз тасымалдаса, онда зоопарк мамандарын шұғыл түрде әуежайға шақырады.
Жабайы жануар, құс, бауырымен жорғалаушылар тасымалданатын торлар зақымданған жағдайда зоопаркке хабар беріп, көмек сұрайды. Мүмкіндік келсе, зақымданған торларды немесе жәшіктерді орнында жөндейді. Белгіленген әуежайға жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды тасымалдап әкелген жағдайда автокөлікке тікелей ұшақтан түсіреді.
Түбітті аңдарды тасымалдау. Дені сау жануарларды жүк таситын ұшақтарда арнайы рейстермен тасымалдайды. Түбітті аңдарды арнайы торларда тасымалдайды. (2-кестеде көлемдері көрсетілген), ұшаққа белгіленген норма бойынша артылады. (3-кесте). Арту жұмыстарын жөнелтуші ұшақтың ұшуына бір сағат қалғанда жүргізеді.
Көліктік торларды ұшақта кем дегенде 5 қатарда орналастырады. Торларды рейкалармен бекітеді. Азық және су беру үшін сым немесе жіппен байлап, өтетін жол қалдырады. Жануарларды тасымалдау үшін жүк жөнелтуші құрал, ветеринарлық қобдиша, ішетін су және бір жануарға 200-400г туралған фарш бір тәулікке жететін құрамында антибиотигі бар балауса еттен дайындалған салқындатылған ет турамасын, ал сазқұндыз (нутрий) үшін сондай мөлшерде фуражды бидай салады. Ұшу барысында барлық желдеткіштер қосылып, газ құбырлы ұшақтардың кабиналарында жануарлар өмірі үшін жағдай жасалынады. Құндыз, түлкі, песец (қара түлкі), бұлғын аңдары үшін кабинадағы ауа температурасы -100С, сазқұндыз -50С, максималды көрсеткіш кем дегенде 100С-тан, қысқа уақытты тұрақ кезінде ұшақ есіктері, жүк кабинасының люктері ашық болуы тиіс. Газ құбырлы және реактивті ұшақтарда герметизирленген кабиналарсыз аңдарды тасымалдауға болмайды. Поршенді ұшақтарда тасымалданатын аңдарды 1-2 жолсерігі қадағалайды, газ құбырлы ұшақтарда 2-3 тасымалдау ережелерімен танысқан, тәжірибеші жолсеріктер тағайындалады. Ұшаққа жүктелген аңдар жөнінде жөнелтуші телеграмма арқылы жүк алушыға хабар береді, сонымен қатар уақытын, ұшқан күні, ұшақ рейсінің нөмерін айтады.
Жүк алушы шаруашылық әкімшілігі тасымалданып әкелінген аңдарда ұшақтан түсіріп, арнайы өңделген жүк автокөліктермен шаруашылыққа жөнелту жұмыстарын жүргізеді.
2-кесте. Түбітті аңдарды тасымалдауға арналған көліктік торлардың көлемі
Аң түрі
Ұзындығы
Ені
Биіктігі
Еденнен поддонға дейінгі қашықтық
3 мың. қашықтыққа дейін тасымалданатын қара күзен
500
200
200
30
3 мың. қашықтықтан астам тасымалданатын қара күзен
800
350
300
30
Түлкі, ақ түлкі, саз құндыз
450
400
400
30
Бұлғын (екі бөлімді тормен)
500
350
300
30
3-кесте. Әр түрлі ұшақтарға аңдарды тиеу нормасы, бас
Түбітті аңдар түрі
АН-2
ИЛ-14,АН-24
ИЛ-18
Қара күзен
300
600
1000
Түлкі, ақ түлкі, саз құндыз, бұлғын
150
250
400
Үй құстарын, тәуліктік балапанды және асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау.
Құс, тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды әуе арқылы тасымалдауға ветеринарлық куәлік, асыл тұқымдандыру куәлігі және жүк жөнелтушінің үстемелік құжаттары болған жағдайда қабылдайды. Бұл жүк түрін жолсеріктің қатысуымен арнайы рейстермен тасымалдайды.
Асыл тұқымды жұмыртқа және тәуліктік балапандарды тасымалдау үшін тақтай, фанера немесе қатты қағаздан жасалған, жоғарғы қақпақ бөлігінде және бүйір қабырғаларында қуысы бар жәшіктерде тасымалдайды. Сипаттамасы (2-кестеде) келтірілген.
Авиациялық тасымалдау және әуежай қоймаларында уақытша асыл тұқымды жұмыртқа және тәуліктік балапандарды сақтау барысында температура көрсеткіштерін, ылғалдылық және ауа жылдамдылығын сақтаған жөн, (3-кесте).
4-кесте. Тәуліктік балапандар мен жұмыртқаларды тасымалдайтын ыдыс-қорап түрлері және олардың көлемдері
Өнімдер атауы
Ыдыс-қорап материалы
Ыдыс-қорап көлемі, мм
Ыдыс-қорап-ң дм3
өлшемі
Ыдыс-қорап-ң салмағы, кг
Тары саны, дана
Өнім сал-ғы
Ұзын-ғы
Ені
Биік-і
Асыл тұқымды жұмыртқалар
тақтай
650
320
350
730
5
360
25
картон
610
290
330
570,5
0,8
360
21
630
320
350
700,5
0,8
360
21
Тауық балапандары
фанера
600
600
200
-
6,0
100
10
Күрке тауық балапандары
40
9
Үйрек балапандары
60
11
Қаз балапандары
40
10
Тауық балапандары
картон
600
450
200
-
1,0
100
5
600
300
200
-
0,7
60
3,5
5-кесте. Тәуліктік балапандар мен жұмыртқаларды тасымалдау және сақтау үшін үйлесім жағдайы
Ұшақ (қойма) ішіндегі ауа ортасының параметрлері
Асыл тұқымды жұмыртқа
Тәуліктік балапандар
Үйлесімді температура, 0С
8-12
20-24
Шектік температура
3-20
16-30
Ауа ылғалдығы,%
80-85
65-70
Үйлесімді ауа қозғалысы, мс
-
0,3-0,4
Халықаралық әуе жолдары бойынша тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды тек қатты қағаздан жасалған жәшіктерде тасымалдайды.
Әрбір жөнелтуші орында жөнелтуші таңбасы болған жөн, яғни Асыл тұқымды жұмыртқа, Тәуліктік балапандар, Жоғары, Жедел жеткізу, Тастамау, сонымен қатар құс тұқымы, балапан санын немесе ыдыс-қораптағы жұмыртқа санын және жүк жөнелтуші мен алушының мекен-жайы жазылады.
Тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды ереже бойынша тікелей рейстермен тасымалдайды.
Транзитті әуежайларға жеткізілген балапандарды түсіріп, арнайы алдын ала дайындалған ұшақтарға артып, келесі белгіленген бөлімге жеткізеді.
Лажсыз кешігу жағдайы. Жөнелтуші әуежай немесе аралық әуежайларда қажетті кешігу жағдайлары кезінде асыл тұқымды және балапандарды ұшақтан түсіріп, жабық автокөлікпен, жоғарғы да көрсетілген ережелерді ұстана отырып, жабдықталған қоймаларға апарылады. Қысқа уақытты мерзімде ұшақтан түсірмей-ақ күзетшілер бақылауында қалдыруға болады, жөнелтуші әуежай жолсерігін сыртқы ауа температурасы шектеулі, арту есіктері немесе люктар ашық болған жағдайда тағайындайды.
Жүктің кешігу уақыты шектеулі болу керек. Жолда тәуліктік балапандарды азықтандырып, су беруге болмайды. Метеорологиялық және тағы да басқа себептерге байланысты жүк жөнелту мүмкін болмаған жағдайда, оны қайта жүк жөнелтушіге тапсырыс еткен жөн, аралық әуежайларда - жөнелтуші шаруашылық өкімі бойынша, жүк тұрып қалған әуежай, телеграф арқылы жөнелтушіден нұсқама алады.
Ірі құс партияларын, балапан, асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау кезінде зоогигиеналық талаптарды ұстана отырып, жолаушылар ұшағының жүк бөлігінде немесе жүк ұшақтар бөлімінде тасымалдауға болады. Жүкке арналған орындарды жылу жүйесінен және жылы ауа жоқ жерде орналастырып, тор, белбеу мықты арқандармен байлайды. Тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Курстық жұмыстың жоспары.
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім.
1. Жануартекті жүктердің жіктелуі
2. Жануар, құс, балық, араларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринариялық қадағалау
a) Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
b) Түбітті аңдарды тасымалдау.
c) Үй құстарын, тәуліктік балапанды және асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау.
d) Жолаушылар кабиналарында ұсақ жануарларды тасымалдау.
e) Зертханалық жануарларды тасымалдау. Медициналық сүліктерді тасымалдау.
f) Тірі балық, ара, жануар ағзаларын, азықтық нысандарды жерсіндіру үшін тасымалдау.
1. Биологиялық препараттарды тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау
a) Вакцина, сарысу, диагностикумдарды тасымалдау;
b) Эпителийді тасымалдау
c) Ауыл шаруашылық малдарының ұрықтарын тасымалдау
1. Жануар өнімдерін және шикізаттарын тасымалдау кезінде ветеринарлық-санитарлық бақылау
ІІІ. Қортынды.
IV. Пайдаланған әдебиеттер.
Кіріспе.
Казіргі таңда ҚР-да жануартекті өнімдерді экспорттау және импорттау көлемі өсуде. Осыған байланысты ҚР шекара және көліктегі мемлекеттік ветеринарлық инспекторларының жауапкершілігі артуда. Ветеринарлық инспекторлардың міндеттері: аурудан сау емес шаруашылықтан өнімді шығармау; тасымалдау барысында жұқпалы аурулардың пайда болуына және таралуына қарсы алдын алу шараларын жүргізу; ақауы бар еттерді, ет, сүт өнімдерін және жануартекті шикізаттарды жібермеу; тасымалдау кезінде ҚР ветеринария туралы заңдылық ережелерін ұстануға; вагон, автокөлік және кеме көліктерімен өнімдерді тасымалдау кезінде дезинфекциялық бақылау жүргізу. Барлық аталған міндеттер ҚР территориясына шетелден жұқпалы аурулардың қоздырғыштарының өтуінен сақтайды, бұл жұмысты шекарадағы ветеринарлық бекеттің ветеринарлық инспекторлары жүзеге асырады. Бұл жағдайда ҚР көліктегі ветеринарлық қызметтің транзит және республика ішінде ішкі тасымалдау мен ветеринарлық-санитарлық қадағалау жұмыстарын дұрыс ұйымдастыру маңызды болып табылады деп есептейміз.
Ветеринарлық-санитарлық қадағалау негізіне ветеринарлық санитария ғылымын оқу барысында алынған білім жатады, себебі зертханалық және өндірістік зерттеулер тәжірибесінің негізі патогенді немесе шартты патогенді микроорганизмдер жануар ауруларын тудыратын және өнімдермен жануартекті шикізаттардың жарамсыздығына әкелетін компоненттерді жақсы білу шарт.
Мемлекеттік қадағалау - бақылау және қадағалау түсініктерінен құралады.
Бақылау - ол сарапшылардың бақылау жұмыстары, яғни зерттеу, сараптау жұмыстарын жүргізу.
Қадағалау - мемлекеттік ветеринарлық инспекторлардың базар, сауда орталықтарында, көлік, шекарада, ет және сүт өндірістерінде мемлекеттік ветеринарлық бақылау жүргізу, ұйғарымдарды ресімдеу, жауапкершілікке тарту сынама үлгілерін алу. Мемлекеттік қадағалау мемлекет бюджетінен қаржыландырылады, ал бақылаушы жұмысы, мемлекеттік қадағалау штатының құрамына кірмесе, мекеме тарапынан қаржыландырылады. Көліктің барлық түрлерімен жануар, өнім және жануартекті шикізаттарды тасымалдау кезіндегі басты мәселе - аурулардың таралуының алдын алу жұмыстарын жүргізу, тасымалдау барысында ветеринарлық-санитарлық талаптарды міндетті түрде орындау жатады.
Негізгі бөлім.
Жануартекті жүктердің жіктелуі. Сауда жағдайына байланысты әуе көліктеріндегі жануартекті жүктер келесі түрлерге бөлінеді: тез бұзылатын және арнайы.
Тез бұзылатын жүктерге азық және басқа өнім жүктері жатады. Бұл жүктер оптималды температура және ауа ылғалдылығына байланысты тез бұзылатындықтан, оларды сақтағанда және жабдықтағанда ерекше жағдайлар жасап, тез арада белгіленген орынға жеткізу керек.
Тез бұзылатын жануартекті жүктерге келесі топтар жатады: жануартекті өнімдер - әр түрлі мал еті, құс, салқындатылған және ысталған балық, уылдырық, және сиыр майы, әр түрлі майшабақ, консервілер, шұжық өнімдері, ірімшік және т.б; тірі балық өнімдеріне - тірі уылдырық, азықтық ағзалар, мольки; биологиялық препараттар, қағанақ (плацентарная) сары суы, консервіленген қан, медициналық сүлік. Бұл өнімдерді сақтаған, тасымалдаған кезде арнайы жағдайлар жасалынады.
Сақтау барысында жағдай жасалып және тез арада жеткізілетін жүктер Арнайы жүк түрлері деген атаумен ерекшеленеді. Жеткізу уақыты шектелген және ұзақ қашықтыққа тасымалданатын жүктер тек қана әуе көлігімен жеткізіледі. Арнайы жануартекті жүктерге ауылшаруашылық және жабайы жануарлар, құс (сонымен қатар тәуліктік балапандар) және түбітті аңдар, ара, ауыл шаруашылық малдарының ұрықтары, бауырмен жорғалаушылар, асыл тұқымды жұмыртқалар жатады.
Жануар, құс, балық, араларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринариялық қадағалау
Жануар, құс, балық, ара және басқа тірі ағзаларды әуе көлігімен тасымалдауға тек мемлекеттік ветеринариялық қызмет №1 ветеринарлық куәлік берген жағдайда ғана жіберіледі. Тасымалдауға тек сау жануарларды қабылдайды. Жүк жөнелтуші жануарларды тасымалдау барысында бақылау үшін арнайы жолсеріктерді тағайындайды. Жолсеріктің санын жүк жөнелтуші өзі бекітеді.
Жүк жөнелтуші азықтандыру мен суаруға қажетті жабдықтарды табыс етеді, яғни олар, ветеринарлық қобдиша, бақылаушының арнайы киімі, азыққа арналған жәшіктер, су құятын бөшкелер (әрбір ірі жануарға 10л) шөп немесе концентрленген азықтар (жануар түріне және тасымалдау ұзақтығын есептейді) шелек, тазалау жабдықтары (күрек, қалақша, сыпырғыш) қоқысқа, қиға арналған жәшіктер және т.б.
Ауыл шаруашылық малдарын тасымалдау кезіндегі бақылау. Малдарды арнайы жүк таситын тік ұшақта немесе арнайы секциялы ұшақта унифицирленген контейнерлерде тасымалдауға болады.
Жүк тасуға арналған тік ұшақ бөлімдерін қажетті деген жабдықтармен жабдықтайды, яғни ондағы шетен бөлімдері дұрыс бекітілген, азық, су, құралдар, сонымен қатар жануарларды енгізетін және айдап шығаратын арнайы бөліктермен жабдықталғаны жөн.
Шетендер (стойла) жеңіл, бірақ мықты ұзындығы 20 см металдан, ені 80-150 және биіктігі 150 см жеңіл жиналатын, (съемные) іші сыртында үшкір заты жоқ (шеге, болт, және т.б.) металдардан жасалады.
Шетен қабырғасын киіз және резеңкемен қағып тастайды, еденін және бүйір қабырғаларын фюземент осі бойынша берік бекіту үшін жабдықтайды.
Шетендерде азық орындарын және малдарды бекіту үшін орын айындайды. Оларды тік ұшақ осі бойынша бірнеше қатарда орналастырады, олардың арасында малдардың өтуіне жеңіл болатындай, азықты жеңіл беру үшін, суару, тазалау, төсеніштерді ауыстыру, қиды шығару үшін, пилот кабинасына кедергісіз, өту үшін арнайы кеңістік орнын қалдырады. Жүк кабинасының еденіне ағаш тақтайлар, үстіне пластинамен рифленген резеңке төсейді, оның үстіне ағаш үгінділерін тегістеп салады. Ағаш үгінділері сору қасиеті бар материал болып табылады, сондықтан оларды уақытында ауыстырып отырған жөн.
Тік ұшақтың жүк кабинасында ішетін су және шөптерге арналған жәшіктер, сонымен қатар жануарларды суаруға арналған шелектер, тазалау жұмыстарын жүргізуге қалақ, сыпырғыш және т.б. жабдықтар міндетті түрде болған жөн.
Үй жануарларын тасымалдауға негізделген ұшақтар ішінде жеңіл алынатын, бірақ мықты, беткейі гафрильденген резеңке немесе киіз төселген бір-бірінен қашықтығы 320 мм болатын саты орнату керек. Саты ені кем дегенде 1500мм, саты 1000кг дейін жануар салмағын және бақылаушы адамдардың 100кг салмағын, сонымен қатар динамикалық ауыртпалықтарды көтеру керек.
Жануарларды арту кезінде ветеринарлық маман қараудан өткізіп, тексереді, құжатта белгілейді.
Жануарларды тасымалдау міндетті түрде бақылаушы адам, жүк жөнелтуші немесе қабылдаушы жағынан болса, мықты арқанды шетен, уақытында азық алдырылса, суарылса, шетен ішін жинап, төсеніштерін ауыстырып отыру жағдайы қамтылса рұқсат етіледі.
Бақылаушы адамдарды алдын ала нұсқаумен таныстырады, бақылаушы адам әр түрлі шараларды ұшақ басшысының рұқсатымен ғана қабылдай алады.
Тасымалдау барысында күмән туатын жағдайлар болса, онда ұшақ басшысына (командирге) шұғыл түрде баяндап отырады және ережеге сай жұмыс жүргізеді. Бақылаушылар арасында медициналық жадығаттары бар ветеринарлық жұмысшы болады. Жолсеріктерінің саны, жануар санына байланысты болып келеді. Тасымалдау ұзақтығына байланысты қосымша азық, су болған жөн. Жануарларды аралық әуежайларда түсіруге тыйым салынады.
Әрбір рейстен кейін жүк бөлімдері міндетті түрде тазалаудан өткізіліп, дезинфекцияланады.
Жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушыларды әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі ветеринарлық бақылау.
Ұшақпен тасымалдауға тек қана дені сау жабайы жануарлар, құс және бауырымен жорғалаушылар, карантинде тұрған (30 күн), жөнелтуші шаруашылықтың ветеринарлық дәрігері берген ветеринарлық куәлік және мөрмен бекітіп, ауданның ветеринарлық дәрігерінің қолы, әрбір жануар түріне қатысты паспорт және қабылдау актісі болған жағдайда ғана рұқсат етіледі. Тасымалдау ережелеріне байланысты оларды тек белгіленген орынға жеткізу кепілдігі болған жағдайда ғана әуе жолымен тасымалдауға қабылдайды. Жануарларды ұшақтың ұшуына 2 сағат қалғанда әуежайға әкеледі. Әуежайларда жөнелтілетін жануар саны көп болған жағдайда арнайы орындар тағайындалады. Бөлім іштері жақсы жарықталған, желдетілген және оптималды температура ұстауға арналған жабдықтармен қамтамасыз етіледі.
Авиациялық тасымалдау кезінде қатаң түрде тасымалдау ережелерін ұстанған жөн. Жабайы жануарларды, бауырымен жорғалаушыларды жүк таситын ұшақтарда тасымалдауға рұқсат етеді, жануарлар ұшақтарында болса бөлектеледі. Жануарлар, құстар, бауырымен жорғалаушылар кеміргіштермен және азық өнімдерімен қатар тасымалданбайды. Ұшақ іші таза, жуылған, желдетілген болу керек.
Жабайы жануарлар, құстар және бауырымен жорғалаушыларды ұзақ тасымалдау барысында жолсеріктерін тағайындайды, олар жануарларды азықтандырып, күтеді. Жолсерігін тек жақын қашықтыққа тасымалдаған жағдайларда бекітпейді. Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды халық аралық әуежолдарда жол серіксіз тасымалдайды, бұл жағдай бортсерігінің міндетіне жүктеледі. Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды мықты, жабылған металл торларда тасымалдайды. Кейбір бауырымен жорғалаушыларды, мысалы жылан, кесіртке, крокодилдерді мықты жабылған жәшіктерде тасымалдайды, жәшік салмағы әртүрлі болады және габарит көлемдерін жөнелтуші әуежай құрамымен бірлесіп шешеді. Қажет жағдайда олар әуежайға жануар мен құстарды артып түсіруге арналған механизация құрылымын табыс етеді.
Барлық жағдайларда жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды вибрация шуылдарынан бөлек жерге ыңғайластырып, бастарын ұшақ бағытына қарай орналастырады. Жолда жануарларға температуралық режим жасайды. Мысалы, маймылдар температура өзгерісіне және желдің өтуіне сезімтал.
1-кесте. Ұшақ арқылы жабайы жануарларды тасымалдау үшін арналған көліктік торлардың көлемдері.
Жануар түрі
Ұзындығы
Ені
Ұзындығы
Жануарлар саны
Торлар түрі
15кг қонжықтар
0,6
0,4
0,4
1
бірсекциялы
Қабылан, қасқыр, гиена, барыс, жолбарыс, сілеусін аң, каркалы
1,25
0,7
0,8
1
бірсекциялы
Жабайы мысық, шибөрі, түлкі, ақ түлкі, борсық, енот тәрізді ит, росомаха
0,6
0,5
0,6
1
екісекциялы
Бұлғын, сусар, кидус, харза, қара күзен, күзен, сары күзен, аққалақ, ақ тышқан, ласка, солонгой
0,6
0,2
0,3
1
Екікамерлі, бессекциялы
Қоян, үй қояны, саз құндыз
0,6
0,35
0,25
1
Бессекциялы
Тоғылан, құндыз
0,8
0,6
0,5
1
Екісекциялы
Суыр, су тышқаны
0,2
0,4
0,25
1
Екікамерлі, алтысекциялы
Кәмшат
0,8
0,35
0,35
1
Тиін, ұшқыр-тиін
0,3
0,4
0,25
1
Екікамерлі, онсекциялы
Саршұнақ, ала тышқан
0,2
0,2
0,15
1
Онсекциялы
Итбалық, морж(80-160кг)
1,2
0,8
0,6
1
Құр, саңырау құр, ұлар, безгелдек, мысыр тауығы
0,5
0,35
0,5
1
Екісекциялы
Әр түрлі құрлар, бұлдырық, бөдене, көгершін, қарабауыр
0,75
0,5
0,2
5
--
Қырғауыл
0,3
0,6
0,3
1
Үшсекциялы
Тауыс
1,0
0,5
0,4
1
Дуадақ
0,6
0,6
0,7
1
Балшықша, шағала, кравайки, қызғыш
0,5
0,5
0,8
5
Екісекциялы
Тырна, құтан, қоқиқаз
0,8
0,6
0,95
1
Колпица, құтан, баклан
0,6
0,5
0,5
1
Екісекциялы
Краква, сұлтан тауғы, лысуха
0,6
0,5
0,4
6
Ақ, сұр, сары, ересек құтан,
0,6
0,5
1,0
3
Әр түрлі аққулар
0,8
0,5
0,7
1
Әр түрлі қаздар
1,5
0,5
0,4
10
Әр түрлі қарақаз
1,5
0,5
0,4
10
Әр түрлі үйректер
1,5
0,4
0,3
10
Бірқазан (пеликандар)
0,9
0,5
1,0
1
Гриф, сип, бүркіт, құмай, сұңқар, орлан (суқақарақұс)
1,0
0,4
0,7
1
Қарақұс (стервятник), балықшы тұйғын, жамансары, сұнқарша, ересек сұңқар
0,5
0,4
0,4
1
Үшсекциялы
Қаршыға, сауысқан, үкі, жапалақ
0,6
0,4
0,6
1
Амадина
0,6
0,3
0,15
100
Канар бұлбұл
0,6
0,3
0,15
50-70
Бұйра тотықұс
0,75
0,41
0,25
50
Айырылмас құс (неразлучник)
0,6
0,25
0,25
4
Карелла
0,6
0,25
0,25
4
Жабайы әнші құс
1
0,60
0,5
160-300
Үшярусты
Тышқандар
0,8
0,4
0,2
100-200
Түрлеріне байланысты
Ақ егеуқұйрықтар
0,8
0,4
0,2
60-100
Теңіз шошқалары
0,8
0,4
0,2
До25
Қояндар
0,8
0,4
0,2
4
Салмағы 1,6-3кг маймылдар 0,92; 0,6; 0,5 барометрлік қысым жағдайында тасымалданады. Олар үшін қолайлы температура 25-300С, үнемі ауа алмасатын бөлімдерде сақтаған жөн. Маймылдарды жолсеріктердің бақылауымен тасымалдайды.
Кейбір жануар және құстарды, ескек аяқтыларды (ит балық, морж және т.б.), әнші құстармен маймылдарды кем дегенде 16-24 сағат дейін, ал қалған жануарларды 2 тәуліктен жоғары емес уақытта тасымалдайды. Әнші құстарды тасымалдау кезіндегі ауа температурасы 150С, тотықұс -200С, ақ аюларды -50С-тан төмен емес жағдайда тасымалдайды, бұл жануарлардың қимылы торларда шектелген. Төменгі температура ақ аюлардан басқа жануарлар үшін қолайсыз. Ауа райының суық мезгілінде маймыл, тотықұс және басқа жануарларды тасымалдауға арналған жәшіктер киіз, кап немесе басқа материалдармен қапталады.
Қатты қозғалу, шу, температуралық және атмосфералық қысым өзгерістері жануарларға теріс әсер тигізіп, өлімге әкелуі мүмкін.
Жөнелтуші әуежай қабылдаушы әуежай бөліміне тасымалданатын жануар туралы, ұшу уақытын, күнін, ұшақ рейсі жөнінде ақпарат береді, ал белгіленген қабылдаушы әуежайдың қызмет бөлімінің мамандары әкелінген жүкті ұшақтан түсіріп, әуежайдан шығарылуына тікелей жауапты. Бұл жайлы жөнелтуші жеделхат немесе телефон арқылы жүк қабылдаушыны ескертеді.
Борттағы жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушылар жөніндегі мәліметтерді ұшақ командирі уақытында радио арқылы ұшақ аралық және соңғы келіп жету әуежайларына хабарлайды.
Жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды жөнелтуші әуежайларда ойластырылмаған жағдайлар кезінде, аралық және белгіленген әуежайда оларды сақтап қалу үшін жағдай жасалады: қысқы уақытта жел өтімінен сақтайтын жылы бөлмелерді ұстаған жөн, себебі жануарларға суық тиіп, өліп қалуы мүмкін; жаз уақытында, әсіресе ыстық және құрғақ ауа райы кезінде оларды тікелей күн сәулесі бар және жел өтінде қалдыруға болмайды, салқын, көленкелі жерде ұстаған жөн; ескек аяқтыларды, ақ аю және әсіресе қонжықтарды ыстық ауа райы кезінде күніне бірнеше рет суық сумен бүріккен дұрыс.
Жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды уақытында дұрыс азықтандыру керек: аю, жолбарыс, барыс, сілеусін, қабылан аңдарын күніне кешке таман бір рет балауса ет, маймылдарға нан, ботқа, жеміс, жасыл пияз, қою шай немесе қайнаған су (қайнамаған су беруге мүлдем болмайды) береді.
Жануарларды жөнелтуші жолсеріктері бақылайды, ал егер жол серіктерсіз тасымалдаса, онда зоопарк мамандарын шұғыл түрде әуежайға шақырады.
Жабайы жануар, құс, бауырымен жорғалаушылар тасымалданатын торлар зақымданған жағдайда зоопаркке хабар беріп, көмек сұрайды. Мүмкіндік келсе, зақымданған торларды немесе жәшіктерді орнында жөндейді. Белгіленген әуежайға жабайы жануар, құс және бауырымен жорғалаушыларды тасымалдап әкелген жағдайда автокөлікке тікелей ұшақтан түсіреді.
Түбітті аңдарды тасымалдау. Дені сау жануарларды жүк таситын ұшақтарда арнайы рейстермен тасымалдайды. Түбітті аңдарды арнайы торларда тасымалдайды. (2-кестеде көлемдері көрсетілген), ұшаққа белгіленген норма бойынша артылады. (3-кесте). Арту жұмыстарын жөнелтуші ұшақтың ұшуына бір сағат қалғанда жүргізеді.
Көліктік торларды ұшақта кем дегенде 5 қатарда орналастырады. Торларды рейкалармен бекітеді. Азық және су беру үшін сым немесе жіппен байлап, өтетін жол қалдырады. Жануарларды тасымалдау үшін жүк жөнелтуші құрал, ветеринарлық қобдиша, ішетін су және бір жануарға 200-400г туралған фарш бір тәулікке жететін құрамында антибиотигі бар балауса еттен дайындалған салқындатылған ет турамасын, ал сазқұндыз (нутрий) үшін сондай мөлшерде фуражды бидай салады. Ұшу барысында барлық желдеткіштер қосылып, газ құбырлы ұшақтардың кабиналарында жануарлар өмірі үшін жағдай жасалынады. Құндыз, түлкі, песец (қара түлкі), бұлғын аңдары үшін кабинадағы ауа температурасы -100С, сазқұндыз -50С, максималды көрсеткіш кем дегенде 100С-тан, қысқа уақытты тұрақ кезінде ұшақ есіктері, жүк кабинасының люктері ашық болуы тиіс. Газ құбырлы және реактивті ұшақтарда герметизирленген кабиналарсыз аңдарды тасымалдауға болмайды. Поршенді ұшақтарда тасымалданатын аңдарды 1-2 жолсерігі қадағалайды, газ құбырлы ұшақтарда 2-3 тасымалдау ережелерімен танысқан, тәжірибеші жолсеріктер тағайындалады. Ұшаққа жүктелген аңдар жөнінде жөнелтуші телеграмма арқылы жүк алушыға хабар береді, сонымен қатар уақытын, ұшқан күні, ұшақ рейсінің нөмерін айтады.
Жүк алушы шаруашылық әкімшілігі тасымалданып әкелінген аңдарда ұшақтан түсіріп, арнайы өңделген жүк автокөліктермен шаруашылыққа жөнелту жұмыстарын жүргізеді.
2-кесте. Түбітті аңдарды тасымалдауға арналған көліктік торлардың көлемі
Аң түрі
Ұзындығы
Ені
Биіктігі
Еденнен поддонға дейінгі қашықтық
3 мың. қашықтыққа дейін тасымалданатын қара күзен
500
200
200
30
3 мың. қашықтықтан астам тасымалданатын қара күзен
800
350
300
30
Түлкі, ақ түлкі, саз құндыз
450
400
400
30
Бұлғын (екі бөлімді тормен)
500
350
300
30
3-кесте. Әр түрлі ұшақтарға аңдарды тиеу нормасы, бас
Түбітті аңдар түрі
АН-2
ИЛ-14,АН-24
ИЛ-18
Қара күзен
300
600
1000
Түлкі, ақ түлкі, саз құндыз, бұлғын
150
250
400
Үй құстарын, тәуліктік балапанды және асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау.
Құс, тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды әуе арқылы тасымалдауға ветеринарлық куәлік, асыл тұқымдандыру куәлігі және жүк жөнелтушінің үстемелік құжаттары болған жағдайда қабылдайды. Бұл жүк түрін жолсеріктің қатысуымен арнайы рейстермен тасымалдайды.
Асыл тұқымды жұмыртқа және тәуліктік балапандарды тасымалдау үшін тақтай, фанера немесе қатты қағаздан жасалған, жоғарғы қақпақ бөлігінде және бүйір қабырғаларында қуысы бар жәшіктерде тасымалдайды. Сипаттамасы (2-кестеде) келтірілген.
Авиациялық тасымалдау және әуежай қоймаларында уақытша асыл тұқымды жұмыртқа және тәуліктік балапандарды сақтау барысында температура көрсеткіштерін, ылғалдылық және ауа жылдамдылығын сақтаған жөн, (3-кесте).
4-кесте. Тәуліктік балапандар мен жұмыртқаларды тасымалдайтын ыдыс-қорап түрлері және олардың көлемдері
Өнімдер атауы
Ыдыс-қорап материалы
Ыдыс-қорап көлемі, мм
Ыдыс-қорап-ң дм3
өлшемі
Ыдыс-қорап-ң салмағы, кг
Тары саны, дана
Өнім сал-ғы
Ұзын-ғы
Ені
Биік-і
Асыл тұқымды жұмыртқалар
тақтай
650
320
350
730
5
360
25
картон
610
290
330
570,5
0,8
360
21
630
320
350
700,5
0,8
360
21
Тауық балапандары
фанера
600
600
200
-
6,0
100
10
Күрке тауық балапандары
40
9
Үйрек балапандары
60
11
Қаз балапандары
40
10
Тауық балапандары
картон
600
450
200
-
1,0
100
5
600
300
200
-
0,7
60
3,5
5-кесте. Тәуліктік балапандар мен жұмыртқаларды тасымалдау және сақтау үшін үйлесім жағдайы
Ұшақ (қойма) ішіндегі ауа ортасының параметрлері
Асыл тұқымды жұмыртқа
Тәуліктік балапандар
Үйлесімді температура, 0С
8-12
20-24
Шектік температура
3-20
16-30
Ауа ылғалдығы,%
80-85
65-70
Үйлесімді ауа қозғалысы, мс
-
0,3-0,4
Халықаралық әуе жолдары бойынша тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды тек қатты қағаздан жасалған жәшіктерде тасымалдайды.
Әрбір жөнелтуші орында жөнелтуші таңбасы болған жөн, яғни Асыл тұқымды жұмыртқа, Тәуліктік балапандар, Жоғары, Жедел жеткізу, Тастамау, сонымен қатар құс тұқымы, балапан санын немесе ыдыс-қораптағы жұмыртқа санын және жүк жөнелтуші мен алушының мекен-жайы жазылады.
Тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды ереже бойынша тікелей рейстермен тасымалдайды.
Транзитті әуежайларға жеткізілген балапандарды түсіріп, арнайы алдын ала дайындалған ұшақтарға артып, келесі белгіленген бөлімге жеткізеді.
Лажсыз кешігу жағдайы. Жөнелтуші әуежай немесе аралық әуежайларда қажетті кешігу жағдайлары кезінде асыл тұқымды және балапандарды ұшақтан түсіріп, жабық автокөлікпен, жоғарғы да көрсетілген ережелерді ұстана отырып, жабдықталған қоймаларға апарылады. Қысқа уақытты мерзімде ұшақтан түсірмей-ақ күзетшілер бақылауында қалдыруға болады, жөнелтуші әуежай жолсерігін сыртқы ауа температурасы шектеулі, арту есіктері немесе люктар ашық болған жағдайда тағайындайды.
Жүктің кешігу уақыты шектеулі болу керек. Жолда тәуліктік балапандарды азықтандырып, су беруге болмайды. Метеорологиялық және тағы да басқа себептерге байланысты жүк жөнелту мүмкін болмаған жағдайда, оны қайта жүк жөнелтушіге тапсырыс еткен жөн, аралық әуежайларда - жөнелтуші шаруашылық өкімі бойынша, жүк тұрып қалған әуежай, телеграф арқылы жөнелтушіден нұсқама алады.
Ірі құс партияларын, балапан, асыл тұқымды жұмыртқаларды тасымалдау кезінде зоогигиеналық талаптарды ұстана отырып, жолаушылар ұшағының жүк бөлігінде немесе жүк ұшақтар бөлімінде тасымалдауға болады. Жүкке арналған орындарды жылу жүйесінен және жылы ауа жоқ жерде орналастырып, тор, белбеу мықты арқандармен байлайды. Тәуліктік балапан және асыл тұқымды жұмыртқаларды ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz