Радиацияға қарсы қолданылатын паналау орындары

ЖОСПАРЫ

Кіріспе
Радиaция және оның түрлері
Радиоактивті ластану
Радиацияға қарсы баспана
ҚОРТЫНДЫ
Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Жыл өткен сайын адамдардың радиоактивті сәулеленумен зақымдануы көбеие түсуде. Өйткені жыл сайын атом электр станциялары салып, олар іске қосылып жатыр. Сондай-ақ неше түрлі тездеткіштер (ускорительдер) сыналып, атом бомбалары жарылып жатыр. Олардан қаншама радиоактивті сәулелер бөлініп шығып, адамзат баласына неше түрлі зиян келтіріп, әлі де келтіруде. Сондықтан да

Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Под редакцией А.И.Бурназяна. Руководство по организации медицинского обеспечения при массовых поражениях населения. “Медицина“. Москва, 1971. Том 1,2
2. М.Мырзабеков. Жазатайым жарақат алсаңыз. Алматы, 1987 ж.
3. Қазақтан Республикасы Төтенше жағдайлар жөнiндегi Агенттiгi. Төтенше жағдайлар және азаматтық қорғаныс жөнiндегi материалдардың ақпараттық әдiстемелiк жинағы. (1,2,3 шығарылым), 2000 жыл.
4. Под ред. Е.П.Шубина. Гражданская оборона. Москва “Просвещение“. 1991 г.
5. Гражданская оборона. Под редакцией А.Г.Алтунина. Москва. “Военное издательство“, 1982.
6. Гражданская оборона на объектах сельскохозяйственного производства. Москва. “Колос“, 1973.

7. Методики оценки возможной обстановки при землетрясениях. Алма-Ата 1990.

8. Справочник по поражающему действию ядерного оружия. Москва. “Военное издательство“, 1975.

9. Алтунин А.Г. Формирование гражданской обороны в борьбе со стихийными бедствиями. Москва. “Стройиздат“, 1976.

10. Методика оценки радиационной и химической обстановки по данным разведки гражданской обороны. Москва. “Военное издательство“, 1980.

11. П.Е.Егоров и др. Гражданская оборона.

12. В.Г.Атаманюк., Л.Г.Ширшев, Н.И.Акимов. Гражданская оборона. Москва. “Высшая школа“, 1976.

13. Лазаренко Ю.И. Бактериологическая разведка. “Медицина“. 1968.

14. Михно Е.П. Восстановление разрушенных сооружений. “Воениздат“, 1976

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті
Биология және химия кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Радиацияға қарсы қолданылатын паналау орындары

Дайындаған:Қырықбаева.А
Тексерген: аға оқытушы Нургалиева.А.К

Атырау 2015

ЖОСПАРЫ

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
Радиaция және оның түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
Радиоактивті ластану ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
Радиацияға қарсы баспана ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
ҚОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 0

Кіріспе

Жыл өткен сайын адамдардың радиоактивті сәулеленумен зақымдануы көбеие түсуде. Өйткені жыл сайын атом электр станциялары салып, олар іске қосылып жатыр. Сондай-ақ неше түрлі тездеткіштер (ускорительдер) сыналып, атом бомбалары жарылып жатыр. Олардан қаншама радиоактивті сәулелер бөлініп шығып, адамзат баласына неше түрлі зиян келтіріп, әлі де келтіруде. Сондықтан да адамзат баласын радиациядан қорғау осы кездегі кезек күттірмейтін өзекті мәселеге айналып отыр.ағаштарды радиациядан қорғау үшін неше түрлі киімдер тігуді қажетті етеді. Олардың құрамында қорғасын болады. Ол гамма сәулесін тұтып қалып, адам денелеріне сәулені артпайды. Космостан келетін космостық сәулелерден практика жүзінде адамзат баласының қорғануға ешқандай мүмкіндігі жок. Ол 1000км атмосфералық қабаттан лезде өтіп кетеді де жер шарына түгелдей таралды. Космонавтарды да космос сәулесін қорғау оңай шаруа емес екендігін өмірдің өзі көрсетіп отыр Әлем ғалымдарының болжаулары бойынша 21 ғасырдың алғашқы ширегінде планетамызда энергетикалық қордың тапшылығы сезілу қаупі бар, оның шикізатына деген талас күшеюде. Мұндай адамзат цивилизациясына төңген экологиялық қауіп-қатер ең жоғарғы мемлекетаралық деңгейде мойындалып отыр. Тіпті, экологиялық апаттың туындауы ғылыми-техникалық прогрестің даму құбылысына деген көзқарасты дүдәмалдыққа әкеліп отыруы жер-жерде байқалуда. Сөйтіп адамзат құндылығының кейбір шкалаларын қайта қарастыру қажеттілігі пайда болуда. Бүгінгі таңда иондаушы сәулелердің антропогендік көздері көптеп табылуда. Олар қоршаған ортаны ластаумен қатар әртүрлі биологиялық кері нәтижеліктің басты себепкері болуы әбден мүмкін.

Радиация латын тілінде радиус-сәуле деген сөз. Радиацияға күннің сәулесі, ғарыштық сәуле, жердің табиғи радиоактивтік заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Галактикалық ғарыш сәулелерінің, құрамында протон ағымдары 85%, альфа-бөлшегі, яғни гелий 13-14%, электрондар және гамма -- кванттары бар. Сол сәуле бөлшектерінде энергия өте жоғары. Жердің радиациялық белдеуі сыртқы және ішкі зоналардан тұрады. Ішкі зонасында 40 Мэвтен астам энергиясы бар электрондардан тұрады. Бұл энергия атмосфера қабатынан өткеннен соң Жер бетінде байқаладыКүннің ғарыштық сәулелерінің құрамында протондар және альфа- бөлшегі бар.
Ғарыштық сәулелері және жердің табиғи радиоактивтік заттарының сәулеленуі табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді.Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиоактивтік заттарының сәуле шығаруы барлық химиялық заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір химиялық элементтерде тұрақты изотоптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті, мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бүлардың атомдарының ядросы өздігінен ыдырап, гамма - кванттық және корпускулярлық сәулеленеді.
Изотоптар деп бірдей қасиеттерімен, бірақ атомдық салмақтары әр түрлі химиялық элементтерді айтады грекше - изос - бірдей, тең; топос - орын. Мысалы, уран 235 және уран 238 - изотоптар.
Изотоптар ядрода нейтрондар санының әр түрлі болуына байланысты өзара айырмашылығы бар атомдар. Оларда пратондардың саны бірдей. Мысалы, темір атомының ядросында 26 протон бар, ал нейтрондар саны 54 және 61. Изотоптарда 28-5426-геден 356126-ге дейін болуы мүмкін.
Атомның және атом ядросысының құрылысын анықтап, зерттеу ядролық құбылыстар заңын ашып, ядролық реакцияларды жүргізіп, жасанды радиоактивтік изотоптар алуға мүмкіндік берді.
Ядродағы құбылыстық айналымды зерттеу атом ядросының тау-сылмас энергия бұлағы екенін көрсетті. Бұл энергия ядролық реакция кезінде ядролық сәлелену бөлініп отырады.
Ең алғаш 1942 жылдың желтоқсан айының 2 күні өту құбылысын басқаруға мүмкіндігі бар тізбектелген реакция алынды. Бұл күні атақты физик Энрико Ферми жасап шығарған бірінші ядролық реактор өзінің жұ-мысын бастады. Осы күннен атом энергиясын бейбітшілік және соғыс мақсатында практикалық қолдану басталды.
Радиация туралы не білеміз?
Қандайда бір элементтің атом ядросының өзге элементіне ауысуы кезінде радиациялық құбылыс пайда болады. Радиациялық құбылыс кезінде адам өміріне аса қауіпті иондалған сәуле шығады. Иондалған альфа сәулесі адам ағзасына тамақ, ауа немесе жарақаттанған жерге түскен кезде қауіпті, бірақ оның өту қабілеті өте төмен. Бета сәулесі екі сантиметр тереңдікке жететін болса, гамма сәулесі тез таралу және өту қабілетінің жоғарылығымен қауіпті.
Радиацияның жерден шығатын көзі-тау жыныстары, бұлақ-тың суы, радонның радиобелсенді газы. Жер қыртысында кең та-ралған табиғи радиоактивті заттар гамма сәулесін шығарады. Олар жер қыртыстарында, тау жыныстарындағы гранит алатын радиоак-тивті тектерден тұрады.
Табиғатта уран мен торийдің ыдырауы кезінде шығатын ра-дон газына ерекше орын беріледі. Бұл газдың түсі, дәмі, иісі бол-майды, ауадан 7,5 есе ауыр, ол көбінесе өзінің жер бетіне қолданып жүрген құрылыс материалдарымыз. Қазіргі уақытта радоннан қорға-нудың көптеген жолдары бар. Мысалы, үй астындағы топырақты бетондау, бөлмелердегі қабырғаларды пластик материалдармен қап-тау, радонның эмиссиясын төмендететін май бояуын бірнеше қабаттап жағу, қарапайым түсқағаздарын жапсыру, жертөлелерге желдетпе ор-нату сақтық шараларының ең қарапайым түрі болып есептеледі. Ауыз-судағы радонды жою суды жай қыздыру, көмір сүзгіштен өткізу арқылы іске асырылады.
Ядролық қарудың ауа толқынының соққысынан, тек осы күшті есептеп салынған баспана немесе панахана (убежище) ғана сақтай алады.Жарықтық сәулеленуден кез келген жарық өткізбейтін бөгет қорғай алады: ағаштың көлеңкесі, үйдің тасасы.Жауын, тұман, қар оның әсерін азайтады. Жаз кезінде оның әсерінен өрт болуы ықтимал.
Өткір радиация -- әр түрлі нәрселерден өткенде гамма сәулелері әлсірейді, неғұрлым кедергі көп болса, соғырлым ол әлсірей береді. Мысалы, ашық траншея - 3 есе азайтады; жабық траншея - 7-10 есе азайтады; бір қабатты ағаш үй - 10-15 есе; Жер астындағы үй - 7-15 есе (земляка), арнай дайындалған жер асты үйі - 400 есе; Көп қабатты үй подвалы - 100-400 есе; арнай салынхан баспахана - 1000 есе; темір бетоннан салынған баспана, шахта, тау қуысы - түгел қорғайды еш зиянсыз.

Радиоактивті ластану - жарылыс болған жердегі топырақ, шаң жоғары көтеріліп жетмен ыққа қарай жылжи береді де, жол бойы жерге түсіп ластайды. Ол 3 зонадан тұрады:
* қауіпті зона;
* күшті ластанған зонасы;
* аздау ластанған зонасы.
Ластау мөлшеріне байланысты:
* жарылыс түрінен (бомбаның);
* оның күшінен (неше мегатонна);
* жарылыс болғаннан кейінгі өткен уақыттан;
* эпицентрден қашықтығынан;
* жер бетінің рельефінен (таулы, жазық дала т.с.) убежище), радиацияға қарсы панаханалар (РҚП) және қарапайым панаханалар жатады.
Арнайы қорғану құрылымы бұл соғыс және бейбіт уақыттағы ядролық және химиялық қауіп қатерде пайдаланатын герметикалық қорғау құрылымы. Арнайы қорғану құрылымында паналайтын адамдар тері мен тыныс жолдарын қорғайтын құралдарды пайдаланбайды.
Радиацияға қарсы панахана бұл адамдарды жедел сәуле мен радиоактивті заттар және биологиялық аэрозольдерден қорғайтын құрылым. Қарапайым панахана бұл жер қабатындағы саңлау, арық, траншея, арнайы қазылған үңгір (землянка). Бұларды жасауға көп уақыт кетпейді және оларда адамдар тиімді қорғана алады. Қорғаныс құрылымдары қызметіне, орналасу уақытына, қорғану қасиетіне және сиымдылығына байланысты топталады.
Қызметіне байланысты қорғаныс құрылымы жалпы және арнайы болып бөлінеді. Жалпы қызметтегі қорғаныс құрылымы қаладағы халықты қорғау үшін, ал арнайы қызметтегі құрылымы басқару органдары қызметіндегі қызметкерлер, байланыс және хабарлау жүйелері және емдеу мекемелерінің қызметкерлерін олардың құралдарымен қоса қорғау үшін пайдаланады. Себебі бұл органдар тоқтаусыз жұмыс жасау керек.
Көпшілікті қорғау құралдарына арнайы қорғану құрылымы орналасуы бойынша қосылып салынған және жеке тұрғызылған қорғану құрылымы болып бөлінеді. Қосылып салынған құрылымға ғимараттың подвалын жатқызуға болады. Бұл қорғаныс құрылымдардың ішінде кең тарағаны. Қорғану құрылымының жеке тұрғызылған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.