Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті несиелендіруді ұйымдастыру

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 40 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Шағын және орта кәсіпкерлік - бүгінгі өркениетті дүниежүзілік экономикалық даму жүйесіндегі болашағы күмән келтірмейтін салалардың бірі болып саналады. Нақты сектор және сауда кәсіпорындары мен компаниялары Қазақстан экономикасының дамуына, өсуіне, ұлттық табыс, жалпы ішкі өнім, жалпы ұлттық өнім, жұмыспен қамтылу дәрежесі және тағы да басқа көрсеткіштердің артуына тікелей әсер етеді.

Кейінгі жылдары елімізде шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуға көбірек көңіл бөліне бастады. Шағын бизнестің дамуының бірден бір көзі банктік несие болып табылады.

Экономиканың нақты секторын және де сауда фирмаларын коммерциялық банктердің несиелеуі - ұлттық экономиканың өсуіне олардың қосқан үлесі, басқа жағынан қарағанда банктердің атқаратын өзінің қызметтері қаржылық сектордың, яғни экономиканың ажырамас бөлігі. Олардың дамуы мемлекеттің, экономика агенттерінің шаруашылық өмірі үшін пайдалы, әрі тиімді.

Бүгінгі таңда капиталды жұмсау бәсекесінің артуы көрініс табады. Отандық банктер қарыз алушылар үшін несиелерді алуды жеңілдете бастады, несие беру процесі ықшамдалып, пайыздық ставкалардың төмендеу тенденциясы байқалуда. Сонымен қатар коммерциялық банктер ұзақ мерзімді несиелер бөліп отыр. Өйткені әдеттегі қысқа мерзімді, айналым капиталының толықтыру мақсатына бөлінген несиелер несиелік портфелінің көлемінің ауытқуына әсерін тигізеді.

Банктер өздерінің ішкі несиелік саясаттарына сай несиелік талдаудың әдістемесін жасап, оны маркетингтік жоспарға сәйкес несиелендіретін салалардағы кәсіпорындардың несиелік қабілеттіліктерін анықтауда қолдануы қажет.

Нақты жоба бойынша банктердің шағын бизнесті несиелеуге дайындығы, несиелеу механизімінің өзекті проблемаларына әлемдік тәжірибеде кеңінен қолданылатын әдістемелік нұсқауларын құрастырды. Банктердің шағын бизнеске несие ұсынуының тиімділігін арттыру, ынталылығын көтермелеу, Қазақстан экономикасының жағдайына сәйкестендіру механизімін жетілдіру бүгінгі күннің талабы.

Банк саласы Қазақстан Республикасы экономикасының дамушы саласының бiрi болып табылады. Бүгiнгi күнi шағын және орта бизнестi дамыту үшiн мемлекет тарапынан түрлі жаңа қадамдар жасалынуда. Шағын және орта бизнестiң жоғары деңгейде қызмет етуiн ұйымдастыру үшiн конструктивтiк бизнес-идея, тиiмдi басқару (менеджмент) және қаржының жеткiлiктi болуы шартты жағдай.

Осыған байланысты кейбiр кәсiпкерлерде өз бизнесiн ұйымдастыруына қажетті қаражаттың жетiспеушiлiк мәселесi туындап отыр. Әлемдiк тәжiрибеде мұндай мәселелер әр түрлi жолдармен шешiледi. Сондықтан, ақшалай қаражаттарға иелiк ететiн инвестициялық қорлар, банктер, мемлекет тәуекелге бел буып, жаңадан iс ұйымдастырушы кәсiпкерлермен бiрiге отырып, олардың тауарларды өндiру мен қызмет көрсетулерiн қаржыландыруы керек. Бұл тұрғыда жеке инвесторлар үшiн жоғары табыс алу мүмкiндiгi тұрса, ал мемлекет үшiн жұмыссыздық мәселесі шешіледі немесе жобаның әлеуметтiк мәнiн арттырудың мүмкіндігі туындайды.

Сондықтан, халық шаруашылығы саласындағы банк жүйесiнiң мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз етудегі алатын орны ерекше.

Шағын және орта бизнес субъектілерін несиелеудің ғылыми негізіне тереңнен қалам тартқан батыс елдерінің осы салада зерттеулер жүргізген маман-ғалымдардың еңбектері кеңінен қолданылды. Атап айтқанда, Д. Кейнс, Р. Кэмпбелл, К. Кондратьев, А. В. Чаянов, Й. Шумпетер, П. С. Роуз, М. А. Гольцберг, Дж. Р. Брик, Э. Дж. Долан. Сонымен қатар, жұмыста Ресей мен Қазақстанның іргелі зерттеушілерінің еңбектері, оның ішінде Е. Ф., Жуков, Л. Н. Красавина, О. И. Лаврушин, О. Б. Баймұратов, Г. Т. Қалиева, Қ. Қ. Ілиясов, Н. Қ. Мамыров, Ғ. С. Сейітқасымов, М. С. Саниев, Н. Н. Хамитов сияқты ғалымдардың және көптеген басқа да отандық экономистердің еңбектері кеңінен пайдаланылды.

Дегенмен, аталған еңбектерде несиелеудің әдістері мен тәсілдері бүгінгі күннің талабына сай жан-жақты қарастырылған деп айту мүмкін емес. Жалпы несиелеу үдерісінде көптеген мәселелер көтеріліп жатқанымен, нақты шағын және орта бизнесті несиелеу мәселелері әлі де болса ғылыми тұрғыда терең негіздеуді талап етеді.

Кусртық жұмыстың мақсаты - Қазақстандағы орта және шағын кәсіпкерлікті несиелеу мәселелерін талдау, несиелеу үдерісіндегі теориялық және практикалық мәселелерін, сонымен қатар несиелеу үдерісінде кәсіпорын мен банк арасында туындайтын қарым-қатынастарды қарастыру, сараптау және зерттеу болып табылады.

Аталған мақсаттарға жету үшін мынадай міндеттерді орындау шарт:

шағын және орта бизнестің экономиканың дамуындағы алатын рөлін көрсету және оның мазмұнын ашу;
бизнесті дамытудағы мемлекет тарапынан жүргізілетін қаржы-несиелік және инвестициялық қолдау саясатына жан-жақты тоқталу;
кәсіпкерлік субъектілерінің қызметін несиелеудің тәжірибелік мәселелерін қарастыру және оған баға беру;
шет елдік және отандық несиелеу үдерісінің тәжірибелік мәліметтеріне сүйене отырып шағын және орта бизнес субъектілерін несиелеуге зерттеулер жүргізу;
бизнес субъектілерін несиелеуді жетілдіруге байланысты ұсыныстар мен тұжырымдар жасау.

Кусртық жұмысының теориялық және әдістемелік негізі - шағын және орта бизнес субъектілерін несиелеуді талдау саласында еңбек еткен шетел және отандық практик-экономистердің, ғалымдардың монографиялары, ғылыми еңбектері, ал нормативтік негізі Қазақстан Республикасының заңдары және несиелеу жөніндегі нормативтік актілері, Ұлттық банктің ережелері мен нұсқаулары болып табылады.

1 Коммерциялық банктің несиелеу процесінің теориялық негізі

1. 1 Несие жүйесінің қалыптасуы және оның дамуының қазіргі кезеңдегі үрдісі

Қазіргі кезендегі экономикалық теорияда «кредит жүйесі» деген ұғымның анықтамасының функционалдық және мекемелік тәсілдемесі жеке бөлінеді. Функционалдық тәсілдемеге сәйкес кредиет жүйесіне кредит карым-қатынастарының жиынтығы ғана емес, сонымен бірге кредиттеу нысандары мен әдістері де кіреді.

Мекемелік тәсілдеме бойынша кредит жүйесі - бұл кредиттеудің негізгі қағидаларына сәйкес ақшалай қаражатты жинақтайтын және пайдаланатын кредиттік пиституттардың жиындығы.

Кредит жүйесінде үш элемент, яғни Ұлттық банк, коммерциялық банктер, арнайы мамандандырылған кредиттік-қаржы институттары (зейнетақы қорлары, сақтандыру қорлары, өзара қорлар, инвесициялық банктер, ипотекалық банктер) жұмыс істейді.

Жалпы кредит жүйесі кредиттік процесті және оның мәні мен функциясын іске асыруды қамтамасыз етуі тиіс.

Кредит қарым-қатынасы кредит жүиесінің барлық элементтері қаланатын іргестас болып табылады, сондай-ақ кредитор борышқорға ақылы, мерзімді және қайтару шартымен берген уақытша бос ақшалай қаражаттың айналысының байланысты болды.

Бұл жағдайда құн кредит қарым-қатынасының объектісі болып табылатын қаражаттың ақылылық пен қайтарымдылыққа негізделген қозғалысының білдіреді.

Несиені беретін кредитор кредит қарым-қатынасының бір субъектісінесиені уақытша пайдалануға беретін заңды немесе жеке тұлға болуы мүмкін. Кредитор несие беру үшін оның өзі жинаған меншікті қаражаты, басқа субъектілерден алынған ресурсы болуы тиіс.

Банк несиені меншікті ресурсы, таратылған қаражат есебінен де, сондай-ақ құнды қағаз нарығына қатысу арқылы жұмылдырылған қаражат есебінен де мүмкін. Кредит қарым-қатынасының субъектісіне кредитті қайтару негізіде алатын қарыз алушы да жатады.

Банк жүйесінде кредитор да, қарыз алушы да шоғырлалған. Банктермен қатар шаруашылық жүргізуші субъектілер, халық та, мемлекет те қарыз алады. Бұл ретте банк ақшаны өзі емес басқалар үшін қарызға алады, сондықтан ол ұжымдық қарыз алушы да жатады.

Банк жүйесінде кредитор да, қарыз алушы да шоғырланған. Банктермен қатар шаруашылық жүргізуші субъектілер, халық та, мемлекет те қарыз алады. Бұл ретте банк ақшаны өзі емес басқалар үшін қарыз алады, сондықтан ол ұжымдық қарыз алушы ретінде болады.

Сөйтіп кредит жүйесін қалыптастыратын арнайы мамандандырылған мекемелер де кіреді. Бұл жерде кредит жүйесін ақшалай қаражатты жинақтайтын және кредиттеудің негізгі қағидаларына сәйкес беретән кредиттік инститтуттардың жиынтығы ретінде анықтайтын мекемелік тәсқлдеме қолданылады. Алайда несие жүйесінің негізгі буынын экономиканы кредиттеуді жүзеге асыратын банктер құрайды.

Коммерциялық банктердің функциялары кредиттеуді жүзеге асыратын арнайы банктік емес институттардың операцияларымен толықтырылады. Бұл орайда кредит жүйесінің құрамдас бөлігі-кредиттік ұйымдардың түрлері мен нысандарының, сондай-ақ олардың жұмыс істеу ережелерінің жиынтығын білдіретін банк жүйесі жөнінде сөз қозғаған орынды.

Банк жүйесінің элементтеріне банктер, жекелеген банк операцияларын орындайтын қаржы институттары, сондай-ақ кейбір басқа да институттар жатады.

Банк инфрақұрылымына банктің тіршілік әрекетін қамтамасыз ететін әр түрлі кәсіпорындар, агенттіктер мен қызметтер: ақпараттық, әдістемелік, ғылыми, кадрмен қамту, сондай-ақ байланыс, коммуникация және т. б. құралдар кіреді.

Сөйтіп, функционалдық тәсілдеме кредит жүйесінің мәнін ашуға көмектеседі, ол кредит қарым-қатынасының жиынтығы болып табылады. Сонымен бірге кредит жүйесі «кредиттеу жүйесі» деген ұғымды алмастыра алмайды.

Кредиттеу жүйесі - бұл несиені тиімді пайдалануды қамтамасыз ететін элементтердің жиынтығы, оған кредиттеу қағидалары, объектілері, әдістері, сондай-ақ кредитті жоспарлау, несие беру және қайтару механизмі, сондай-ақ банк бақылауы кіреді. Кредиттеу жүйесінде ең маңыздысы кредит субъектілері, кредитті қамтамасыз ету, крдиттеу объектілері болып табылады.

«Кредит жүйесі» деген ұғым кредиттің экономикалық санат ретіндегі мәнін анықтайды және «кредиттеу жүйесі» ұғымына қатысты нысанына, кредитордың немесе қарыз алушының түріне қарамастан макроденгейде қарастыру қажет.

Сөйтіп, кредит жүйесіне кредитор мен қарыз алушының арасында несие капиталының қозғалысына қатысты қалыптасатын қарым-қатынас жиынтығы ықпал етеді, демек, кредит - бұл экономикалық санат, оның нысандары, кредит қаарым-қатынасын реттейтін институттар.

Сондай-ақ жалпы кредит жүйесіне әр түрлі ақша-кредит институттары: банктер банк мәртебесі жоқ, алайда банктік және басқа операциялардың шектелген шеңберін орындайтын кредиттік институттар кіреді.

Ақша-кредит институттары өзінің инфрақұрылымымен бірлесе отырып банк жүйесін немесе ақша-кредит мекемелерінің жүйесін құрайды. Кредиттеу жүйесі ақша-кредит институтының кредит қарым-қатынасын реттеуі тиіс, сондай-ақ ол ақшалай қаражатты алумен және оны қайтарумен байланысты.

Кредиттеу жүйесі кредит жүйесімен, кредитпен, оның мәнімен, функцияларымен, сондай-ақ банктермен біріктірілген.

Кредиттеуде кредиттің қайтарымдылығы қарастырлып беріледі. Кредиттің ерекшелігі-қарыз алушы уақытша пайдалануға берілген ақшалай қаражатты қайтару.

Сондықтан кредиттеудің мақсаты берілген несиені қайтару қозғалысын қамтамасыз ету. Әрине, ақшалай қаражатты қайтаруда банк пайдасының ең маңызды көзі болып табылатын межеленген кірісті алу қамтамасыз етуі тиіс. Осыған байланысты бір жағынан, кредиттің қайтарылуын қамтамасыз ету банктің кіріс алуына ықпал етеді.

Жалпы кредиттеу жүйесінің құрылымын мына элеметтерге бөлуге болады: базалық: кредиттеу қағидалары, кредиттеу процесінің субъектілері, кредиттелетін объектілер, кредит саясаты, кредиттік жоспарлау; технологиялық: кредиттің түрі, кредиттеу әдістері, несие шотының нысандары, кредиттеу лимиті, кредиттік құжаттама; ұйымдастырушылық элементке мына екі шағын блок кіреді: басқарушы шағын блок, яғни кредитті басқару, кредитті тәуекелін басқару, кредит қоржының басқару; ұйымдастырушылық шағын блок, яғни алдын ала кредиттеу сатысы, кредит беру және ресімдеу сатысы, кейінгі бақылау сатысы.

Кредиттеу жүйесінің элементтері біртұтас және бірін-бірі толықтыруы тиіс, ал мұның өзі кридиттік мәміленің сенімділігін күшеитеді. Банктердің барлығында кредит саясаты мен кредитті жоспарлау тиісті дегендей жүзеге асырылмайтының, іс жүзінде кредиттік стратегия кейде терең негізделмей құралатыны расталды. Кредит тәуекелін басқаруы банк жүйесінің нашар буыныболып табылды және айтарлықтай жақсартуды қажетсінеді.

Кредиттеудің дамуының казіргі заманғы үрдістерін үш қырынан, атап айтқанда: дамып келе жаткан экономикаға қатысты, кредиттеудің әрбәр элементі өзінің айрыөша бағыты бойынша дамитын біртұтас процесс ретінде, сондай-ақ макро және микроэкономикалық көрсеткштермен тығыз байланысты процесс ретінде қарастырған дұрыс.

Нарыққа көшуге орай шаруашылық жүргізуші суъектілердің арасындағы қарым-қатынастар коммерциялық негізгі құрылып, банк жоғары пайда алуды мақсат етеді.

Практика көрсеткендей, соңғы жылдары банктер негізінен өзінің кредит салмағының құрлымын өзгертпегенін, яғни кредиттердің едәуір бөлігі экономиканың нақты секторына берілгенін айғақтайды. Кредиттер өнеркәсіптің ең басымды болып саналатын салаларына бағытталды.

Сөйте тұра қаржыландырудың жалпы жүйесінде кредиттеудің рөлі әлі де жеткіліксіз деңгейде қалып отыр. Бакнтердің экономикаға кредит салымының ұлғаюы, сонымен бірге кредит мекемелерінің орта және ұзақ мерзімді ресурсының тапшылығымен шектеліп отыр.

Шаруашылық жүргізуші субъектілер әлі де қаржы жағдайының қиын қыспағында қалып отыр. Қарыз алушылар бұрынғыдай кредиторлық берешекті қысқа мерзімді қарыздың негізгі көзі ретінде қарастырады.

Соңғы жылдары кредитті мерзімділігіне қатысты айтарлықтай ілгерілеу байқалады: банктерге мерзімі өтіп кеткен төлемдердің біркелкі емес, кешіктіріп болса да төлеу, қарыз алушылардың банктерге төлемеуінің қысқару үрідісі байқалады; бан несеилері бойынша мерзім өтіп кеткен төлем үлесінің қысқарту кредит салымының құрлымдағы оң өзгерістерді білдірсе де несилерді төлемеу проблемасы шешімін тапты деуге әлі ерте.

Осы саладағы оң өзгерістерге қарамастап, экономиканың нақты секторының қаржы проблемаларына байланысыты несиелер бойынша мерзімі өтіп кеткен төлемдердің өалыптасқан үлесі тұрақсыз болып қалуда. Шаруашылық жүргізуші залалды субъектілердің үлес төмендегенмен әлі де жоғары деңгейде сақталып отыр.

Коммерциялық банктер қызметінің ең маңызды бағыты шағын бизнес саласын кредиттеуді кеңету болып табылады. Аталмыш нарық соңғы жылдары тұрақты даму жолында, сонымен бірге қызмет көрсету, сауда және шағын өндіріс саласында жұмыс істейтін, сондай-ақ дәл қазір бос ақшалай қаражатты қажетсінетін жаңа кәсіпорындар пайда болады. Алайда банктер бұл жағдайда да кредитті қайтару мен қамтамасыз ету проблемасымен жиі кездеседі.

Істің мән-жайы жөнінде айтатын болсақ, қайтадан ашылған және тіпті жұмыс істейтін кейбір өндірістердің жеткілікті мүлік мен капиталының болмауынан олар алатын несиені лайықты қамтамасыз ете алмайды. Осыған байланысты коммерциялық банктер экономиканың осы саласындағы жағдайды тереңірек зерттеп, шағын бизнестің төлем қабілеттілігін тексергеннен кейін ғана кредит беру жөнінде шешім қабылдауы тиіс.

Қазақстанда қазір коммерциялық банктер қолданатын кредит құралдарының құрамы жеткіліксіз салаланған, сонымен бірге дамыған елдерде кеңінен қолданылатын қаржы құралдары мен ломбартық кредиттеу, лизинг, факторинг, облигациялық кредиттеу, синдикатталған кредиттеу сияқты кредиттеу әдістері нашар пайдалаылады.

Кредиттің жекелеген түрлерінің арасында айтарлықтай ауытқу байқалады, сонымен бірге кредит желісі шектеріндегі кредит кеңнен дамыған, сол себептен банктер клиенттермен ұзақ мерзімді байланыс орнатуға тырысады.

Соңғы уақытта кредиттер құрылымында айтарлықтай өзгерістер орын алды, яғни тауарлық-материалдық құндылықтың кепілдігіне берілетін бұрынғы кредиттің орнына контокоррент, овердрафт бойынша, кредит желісі шектеріндегі, вексель қолданылған жаңа несие пайдаболады.

Іс жүзінде тұрғын үй ипотекалық несиесі, синдикатталған кредит, лизинг және т. б. жиі қолданылатын болды. Ондай-ақ кредит қаржыны бірте-бірте жаңартылуда, яғни жаңа несиелер пайда болып, кредиттеу шегарасы кеңеюде, ең бастысы кредиттеудің нарықтық экономикаға үйлесімді жаңа жүйесінің пайда болу процесі қалыптасып, осы процеске қатысушылар арасында тараптардың мүдделері ескерлетін жаңа, ілгерішіл қарым-қатынастар құрылуда.

Кредиттеу кредит тәуекелін төмендетуге мүмкіндік беретін жаңа нысандары пайда болуда. Сонымен бірге банк тәжірибесінде бұрын болмаған кридит комитеті, кредитті талдау, кредит тәртіптемесі, кредит құралдары, кредиттік мониторинг, кредит тарихы, кредиттеу мәдениеті деген жаңа ұғымдар пайда болды.

Кредиттеудің жаңа үрдісіне кредиттік процестің жеке қырларын білдіретін үрдістерді де жатқызуға болады, ал олар кредиттеу жүйесі дамуының сандық та, сапалық та аспекутілерін білдіруі мүмкін.

Осыған байланысты сандық және сапалық үрдістердің айырмашылықтарын білу қажет. Кредиттеу жүйесі дамуының сандық аспектісіне кредитсалымының абсолюттік мөлшерінің ұлғаюын; кредиттің үлесінің өсуін, ал сарпалық аспектісңне кредиттің кәіпорынның айналым қаражатын өалыптастыру көзі ретіндегі үлесінің азаюын; кредиттің ЖІӨ-дегі үлесінің өсуін нақты секторға қызмет көрсететін несиенің пайдалалнылу мерзімінің ұзаруын; күмәнді және сенімісіз несие үлесінің қысқаруын; кредит салымын несие бойынша ықтимал ысыраптың орынын толтыру үшін құрылатын резервтің мөлшерін арттыруды жатқызуға болады.

Оң үрдісретінде кредит айналымдылығының жеделдеуін; кредиттің әрбір теңгесіне шаққандағы кірістің өсуін; кредит салымы құылымының жақсаруын; кредиттің елдің экономикалық дамуының басымдықтарына үйлесімді жаңа түрлері мен нысандарынығ дауын; мерзімі ұзартылатын несиелер мөлшері мен үлесінің қысқаруын; ркедит операцияларының өзіндік құнының төмендегенін; кредиттің бағасы мен оның клиенттердің бұдан да да кең ауқымы үшін қол жеткізу шеңберінің кеңеюін; кредит операцияларының инфрақұрылымын (оның ішінде ақпараттық, әдістемелік, каджрмен қамтамасыз ету және т. б. ) қалыптасрыруды; реттеу, оның ішінде ркедиторлар мен қарыз алушылардың құқығқтарын қорғайтын заңнама базасының жақсаруын атап өтуге болады.

1. 2 Коммерциялық банктің несиелік саясаты және оның принциптері

Банк жұмысының сапасына баға беруде және жалпы жағдайда несие банк ісінің негізіне алынуда. Әлемдегі банктердің банкротқа ұшырауы банктердің активтерінің сапасының төмендегінін туындап отыр. Көптеген банкирлер және реттеуші ұйымдардың пайымдауынша несиелеу прцесін басқару банктің несиелік қоржынының сапасының басты көрсеткішін сипаттайды.

Активтердің сапасы басқару сапасын көрсеткенімен өзге де факторлардың соның ішінде үкіметтің, Орталық банктің саясатын, макроэкономикалық жағдайды, банктің меншік формасының ықпал ететіндігін естен шығаруға болмайды. Сыртқы факторлардың банктің активтерінің сапасына тигізетін ықпалына қарамай ақ, банктің несиелік қоржынына талдау жасағанда несиені басқаруды бағалауға аса мән беру қажет. Өйткені бәсекелестік қабілетті банкті құру ең бастысы несиелік процесті тиіміді басқаруға негізделеді.

Несиені басқарудың негізгі элементіне жете дамыған несиелік саясат, несиелік қоржынды тиімді басқару, несиеге жасалатын тиімді бақылау сияқты банктің жұмыстары жатады.

Несиелеу процесін басқарудағы ең маңыздысы банктің несиелік саясаты болып табылады.

Несиелік саясатқа екі тұрғыдан, біріншіден, кең мағынасында, несиелік саясатты несие беруші банк пен қарыз алушылар тұрғысынан қарастыруға болады. Екіншіден, тар мағынасында, несиелік саясат - бұл несиелік процесті ұйымдастыру барысындағы банктің стратегиясы мен тактикасын сипаттайды деген тұжырымға келеміз.

Несиелік саясат банктің несиелік қызметінің міндеттерін, оларды іске асыру құралдары мен әдістерін, сондай-ақ несиелік процесті ұйымдастыру принциптері және тәртібін белгілейді.

Несиелік саясат банктің несиелік жұмысын, оның жалпы стратегияларына сай ұйымдастыру негізін және несиееу процесін қалыптастыруға қажетті құжаттар жүйесін (ұйымдастыру) жасау шарттарын білдіреді.

Жалпы несиелік саясат мынадай сипатта болуға тиіс:

нұсқаулық емес, яғни директивті нұсқауларды қамтиды;
несиелеудің мақсаттарын нақты және мағыналы анықтауға мүмкіндік береді;
нақты мақсаттарды іске асырудың бірнеше ережелерін қамтиды;
оны іске асыруды қамтамасыз ететін стандарттар мен нұсқаулықтарды қамтитын құжаттардан тұрады.

Несиелік саясат банктің стратегиясын, оның тәуекелді басқару облысындағы саясаттарын ескере отырып жасалады. Несиелік саясат несиелік қызметтің төмендегідей негізгі бағыттарын анықтауға мүмкіндік береді:

несиенің берілуіне және несиелік портфельді басқаруға жауап беретін банк қызметкерлері жетекшілікке алатын обьективтік стандарттар мен критерийлерін;
несиелеу облысындағы стратегиялық шешімдерді қабылдайтын тұлғалардың басты іс-әрекеттерін;
сыртқы аудит қызметтерінің жұмысын және банктегі несиелік қызметтің сапалығын;
ішкі бақылау қағидаларын.

Несиелік саясат банк қызметін диверсификациялаудағы іс-әрекеттердің тізбектелуін қамтамасыз ету үшін және несиелік қызметкерлердің лауазымды міндеттерін анықтау үшін қажет. Несиелік саясатты іске асырудың белгілі бір тәртібі болмайынша несиелеудің біртұтас ережелерін тәжірибеге енгізуі мүмкін емес. Сондықтан да, жазбаша түрде жазылған несиелік саясат пен оны іске асырудың соған сәйкес ережелері несиелік процесті жүргізудің негізін құрайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.