Қонақжайлылық ұйымындағы қызметкерлер құрамының еңбек және демалыс шарттары
Жоспар:
І.Кіріспе
Еңбек және оны қорғау шарттарының түсінігі
ІІ.Негізгі бөлім
1. Еңбектің санитарлық . гигиеналық шарттары
2. Өндірістік ортаның метеорологиялық шарттары
3. Еңбектің психофизиологиялық шарттары
4. Еңбектің эстетикалық шарттары
ІІІ.Қорытынды
Еңбек және демалыс тәртібі
І.Кіріспе
Еңбек және оны қорғау шарттарының түсінігі
ІІ.Негізгі бөлім
1. Еңбектің санитарлық . гигиеналық шарттары
2. Өндірістік ортаның метеорологиялық шарттары
3. Еңбектің психофизиологиялық шарттары
4. Еңбектің эстетикалық шарттары
ІІІ.Қорытынды
Еңбек және демалыс тәртібі
Еңбек шарттары - жұмысқа қабілеттілік пен жұмыскердің денсаулығына әсер ететін өндірістік ортаның және еңбек үдеріс факторының құрамы болып табылады.
Зиянды өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Қауіпті өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Еңбектің қауіпсіздік шарттары - шұғылданушының зиянды немесе қауіпті өндіріс факторларының немесе оның әсерінің деңгейлері тағайындалуы мүмкін еңбек шарттары.
Жұмыскердің жеке және ұжымдық қорғанысының тәсілі -жұмыскерлерге зиянды және қауіпті заттардың алдын алу немесе сол әсердің кемуі үшін пайдаланатын техникалық тәсіл және өндірістік фактор.
Еңбек күзетінің жұмыстық ұйым сәйкестігінің сертификаты - жұмыстың сәйкестігін және жұмыс беруші мен еңбек күзетінің тағайындалуын мемлекеттік нормативтік талаптармен растайтын документ.
"Еңбек күзеті" - еңбек қызметінің, өмір сүру және жұмыскердің денсаулығын сақтау жүйесі, оның ішіне - құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдық-техникалық, гигиеналық, профилактикалық және өзге іс-шаралар кіреді.
Өндірістік қызмет – қолданыс пен еңбек тәсілдерін қолдану үшін дайын өнімге деген өндіріс және шикізаттың түрлі көрінісінің өңделуін, сонымен қатар, құрылысты қызмет атқарудың түрлі көрінісінің өзіне деген қажетті жұмыскердің әрекеттік құрамын айтады.
314 - ші ТК РК стратегиясына сәйкес, әр жұмыскер келесі құқықтарға ие бола алады:
1) Қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарымен жабдықталған жұмыс орны;
2) Санитарлық - тұрмыстық бөлмемен қамсыздандыру, жеке және ұжымдық қауіпсіздік орындарымен, арнаулы киіммен, сонымен қатар еңбектік - ұжымдық жабдықталу;
1) Тарау: А.Г Жақсыбергеновтың тәсілі бойынша дайындалған.Басқарма ұйымының қызметкерлер құрамы - Алматы, 2011, 67 бет.
3) Уәкіл мемлекеттік органға деген айналым бойынша еңбекке және оның аумақтық бөлімшелері туралы шарттың және еңбектің күзетін тексеру жұмысы жайында;
4) Қатысу ауызекі немесе өзінің өкілінің тексеріс сұрақтарын жақсарту шартының, қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің болуы;
5) Белгілі бір жағдайдың тууы, жұмыстың орындалуынан бас тарту, бастықтың немесе жұмыс берушінің денсаулығы немесе өмір қауіпсіздігі, сонымен қатар хабарлама жасаушы болып табылады;
6) Еңбек міндетінің қауіпсіз орындалуы үшін қажетті білім және кәсіби дайындық Қазақстан Республикасының заңнамасымен тағайындалған тәртіпте болуы қажет;
7) Жұмыс берушіден дәйекті ақпаратқа жұмысшы мінездемесінің және ұйымның аумағының қауіпсіздік пен еңбек күзетінің, өмір және денсаулық қауіпсіздігі, сондай-ақ зиянды (айрықша зиянды) және қауіпті өндірістік факторлардың әсері;
8) Орташа қызметақы сақтау ортасының, ұйым жұмысының тоқтатылуының, сонымен қатар қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарға сай болуы;
Зиянды өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Қауіпті өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Еңбектің қауіпсіздік шарттары - шұғылданушының зиянды немесе қауіпті өндіріс факторларының немесе оның әсерінің деңгейлері тағайындалуы мүмкін еңбек шарттары.
Жұмыскердің жеке және ұжымдық қорғанысының тәсілі -жұмыскерлерге зиянды және қауіпті заттардың алдын алу немесе сол әсердің кемуі үшін пайдаланатын техникалық тәсіл және өндірістік фактор.
Еңбек күзетінің жұмыстық ұйым сәйкестігінің сертификаты - жұмыстың сәйкестігін және жұмыс беруші мен еңбек күзетінің тағайындалуын мемлекеттік нормативтік талаптармен растайтын документ.
"Еңбек күзеті" - еңбек қызметінің, өмір сүру және жұмыскердің денсаулығын сақтау жүйесі, оның ішіне - құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдық-техникалық, гигиеналық, профилактикалық және өзге іс-шаралар кіреді.
Өндірістік қызмет – қолданыс пен еңбек тәсілдерін қолдану үшін дайын өнімге деген өндіріс және шикізаттың түрлі көрінісінің өңделуін, сонымен қатар, құрылысты қызмет атқарудың түрлі көрінісінің өзіне деген қажетті жұмыскердің әрекеттік құрамын айтады.
314 - ші ТК РК стратегиясына сәйкес, әр жұмыскер келесі құқықтарға ие бола алады:
1) Қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарымен жабдықталған жұмыс орны;
2) Санитарлық - тұрмыстық бөлмемен қамсыздандыру, жеке және ұжымдық қауіпсіздік орындарымен, арнаулы киіммен, сонымен қатар еңбектік - ұжымдық жабдықталу;
1) Тарау: А.Г Жақсыбергеновтың тәсілі бойынша дайындалған.Басқарма ұйымының қызметкерлер құрамы - Алматы, 2011, 67 бет.
3) Уәкіл мемлекеттік органға деген айналым бойынша еңбекке және оның аумақтық бөлімшелері туралы шарттың және еңбектің күзетін тексеру жұмысы жайында;
4) Қатысу ауызекі немесе өзінің өкілінің тексеріс сұрақтарын жақсарту шартының, қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің болуы;
5) Белгілі бір жағдайдың тууы, жұмыстың орындалуынан бас тарту, бастықтың немесе жұмыс берушінің денсаулығы немесе өмір қауіпсіздігі, сонымен қатар хабарлама жасаушы болып табылады;
6) Еңбек міндетінің қауіпсіз орындалуы үшін қажетті білім және кәсіби дайындық Қазақстан Республикасының заңнамасымен тағайындалған тәртіпте болуы қажет;
7) Жұмыс берушіден дәйекті ақпаратқа жұмысшы мінездемесінің және ұйымның аумағының қауіпсіздік пен еңбек күзетінің, өмір және денсаулық қауіпсіздігі, сондай-ақ зиянды (айрықша зиянды) және қауіпті өндірістік факторлардың әсері;
8) Орташа қызметақы сақтау ортасының, ұйым жұмысының тоқтатылуының, сонымен қатар қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарға сай болуы;
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Егоршин А.П. Основы урпавление персоналом. Учебное пособие. М.: инфра – М. 2007. 110 с.
2. Жаксыбергенов А.Г. Кулажанов Т.К. Менеджмент в ресторанном бизнесе. Алматы: ТОО «Эверо», 200-300 с.
3. Жаксыбергенов А.Г. Методические указания и нормативные материалы к разработке экономической гости дипломного проекта для студентов специальности 4210. Технология и организация питания. Алматы. изд. отделом АТУ, 1999-1-11-111 часть – 203 с.
4. Жаксыбергенов А.Г. Управление персоналом организации. Алматы: Almanrintmas(a)gmail.com. 2011. 230 c.
5. Жаксыбергенов А.Г. Введение в ресторанное дело. Алматы: «Lem», 2011, 156 с.
6. Жаксыбергенов А.Г., Жаксыбергенов А.К. Бизнес – планирование в организациях сервиса. Алматы «Lem», 2012, 206 с.
7. Зайцев Г.Г., Файбушевич С.И. Управление кадрами на предприятии: персональный менеджмент. – СПБ: УЭФ. 1992
8. Кибанов А.Я. Основы управления персоналом. Учебник. М. инфра- М.2005, 304 с.
1. Егоршин А.П. Основы урпавление персоналом. Учебное пособие. М.: инфра – М. 2007. 110 с.
2. Жаксыбергенов А.Г. Кулажанов Т.К. Менеджмент в ресторанном бизнесе. Алматы: ТОО «Эверо», 200-300 с.
3. Жаксыбергенов А.Г. Методические указания и нормативные материалы к разработке экономической гости дипломного проекта для студентов специальности 4210. Технология и организация питания. Алматы. изд. отделом АТУ, 1999-1-11-111 часть – 203 с.
4. Жаксыбергенов А.Г. Управление персоналом организации. Алматы: Almanrintmas(a)gmail.com. 2011. 230 c.
5. Жаксыбергенов А.Г. Введение в ресторанное дело. Алматы: «Lem», 2011, 156 с.
6. Жаксыбергенов А.Г., Жаксыбергенов А.К. Бизнес – планирование в организациях сервиса. Алматы «Lem», 2012, 206 с.
7. Зайцев Г.Г., Файбушевич С.И. Управление кадрами на предприятии: персональный менеджмент. – СПБ: УЭФ. 1992
8. Кибанов А.Я. Основы управления персоналом. Учебник. М. инфра- М.2005, 304 с.
Қонақжайлылық ұйымындағы қызметкерлер құрамының еңбек және демалыс шарттары
Жоспар:
І.Кіріспе
Еңбек және оны қорғау шарттарының түсінігі
ІІ.Негізгі бөлім
1. Еңбектің санитарлық - гигиеналық шарттары
2. Өндірістік ортаның метеорологиялық шарттары
3. Еңбектің психофизиологиялық шарттары
4. Еңбектің эстетикалық шарттары
ІІІ.Қорытынды
Еңбек және демалыс тәртібі
Еңбек шарттары - жұмысқа қабілеттілік пен жұмыскердің денсаулығына әсер ететін өндірістік ортаның және еңбек үдеріс факторының құрамы болып табылады.
Зиянды өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Қауіпті өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Еңбектің қауіпсіздік шарттары - шұғылданушының зиянды немесе қауіпті өндіріс факторларының немесе оның әсерінің деңгейлері тағайындалуы мүмкін еңбек шарттары.
Жұмыскердің жеке және ұжымдық қорғанысының тәсілі -жұмыскерлерге зиянды және қауіпті заттардың алдын алу немесе сол әсердің кемуі үшін пайдаланатын техникалық тәсіл және өндірістік фактор.
Еңбек күзетінің жұмыстық ұйым сәйкестігінің сертификаты - жұмыстың сәйкестігін және жұмыс беруші мен еңбек күзетінің тағайындалуын мемлекеттік нормативтік талаптармен растайтын документ.
"Еңбек күзеті" - еңбек қызметінің, өмір сүру және жұмыскердің денсаулығын сақтау жүйесі, оның ішіне - құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдық-техникалық, гигиеналық, профилактикалық және өзге іс-шаралар кіреді.
Өндірістік қызмет - қолданыс пен еңбек тәсілдерін қолдану үшін дайын өнімге деген өндіріс және шикізаттың түрлі көрінісінің өңделуін, сонымен қатар, құрылысты қызмет атқарудың түрлі көрінісінің өзіне деген қажетті жұмыскердің әрекеттік құрамын айтады.
314 - ші ТК РК стратегиясына сәйкес, әр жұмыскер келесі құқықтарға ие бола алады:
1) Қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарымен жабдықталған жұмыс орны;
2) Санитарлық - тұрмыстық бөлмемен қамсыздандыру, жеке және ұжымдық қауіпсіздік орындарымен, арнаулы киіммен, сонымен қатар еңбектік - ұжымдық жабдықталу;
1) Тарау: А.Г Жақсыбергеновтың тәсілі бойынша дайындалған.Басқарма ұйымының қызметкерлер құрамы - Алматы, 2011, 67 бет.
3) Уәкіл мемлекеттік органға деген айналым бойынша еңбекке және оның аумақтық бөлімшелері туралы шарттың және еңбектің күзетін тексеру жұмысы жайында;
4) Қатысу ауызекі немесе өзінің өкілінің тексеріс сұрақтарын жақсарту шартының, қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің болуы;
5) Белгілі бір жағдайдың тууы, жұмыстың орындалуынан бас тарту, бастықтың немесе жұмыс берушінің денсаулығы немесе өмір қауіпсіздігі, сонымен қатар хабарлама жасаушы болып табылады;
6) Еңбек міндетінің қауіпсіз орындалуы үшін қажетті білім және кәсіби дайындық Қазақстан Республикасының заңнамасымен тағайындалған тәртіпте болуы қажет;
7) Жұмыс берушіден дәйекті ақпаратқа жұмысшы мінездемесінің және ұйымның аумағының қауіпсіздік пен еңбек күзетінің, өмір және денсаулық қауіпсіздігі, сондай-ақ зиянды (айрықша зиянды) және қауіпті өндірістік факторлардың әсері;
8) Орташа қызметақы сақтау ортасының, ұйым жұмысының тоқтатылуының, сонымен қатар қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарға сай болуы;
9) Жұмыс берушінің теріс әрекетінің шағым жасауы қауіпсіздіктің және еңбектің күзетінің облысында.
Қауіпсіздік және еңбек күзетінің облысы - жұмыскердің міндеті.
315 - мақала. ТК РК жұмыскерінің міндеттері туралы:
1) Өзінің бастығына қайғылы оқиға, кәсіби ауруға шалдыққан белгілері бар бақытсыз оқиға және адам денсаулығының нашарлығы туралы жедел түрде жеткізу.
2) Тындырымды мерзімді медициналық қарау және медициналық куәләндіру міндетті түрде қажет, сонымен қатар медициналық куәләндіруді басқа жұмысқа аудару үшін өндірістік немесе кәсіби ауруға шалдығудың белгісін айқындау;
3) Жеке және ұжымдық тексерілуді пайдалану;
4) Алдын-ала берілетін медициналық мекемелер мен емдік іс-шаралар бойынша қаржылай жұмыс жасау;
5) Қойылған талаптарды, ережелерді және нұсқауларды сақтау, сонымен қатар жұмыс берушінің талаптарын, жұмыс қауіпсіздігінің құзырлығын сақтау;
Жұмыс берушінің құқықтары қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің облысында 316 - мақала ТК РК жұмыс берушінің құқылы екендігі туралы:
1) Қызметкерлер еңбектің қолайлы шартын қолданғаны үшін және өнертапқыштық еңбектің қауіпсіз шартын пайдаланғаны үшін жазалауға құқылы;
2) Талаптарды және еңбек күзетінің тәртібін бұзғандарды жұмыстан шығарып, тәртіпке, яғни еңбек күзетінің тәртібіне салуға құқылы;
Жұмыс берушінің міндеттері қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің облысында.
317 - мақала ТК РК не жұмыс берушінің құқығы туралы:
1) Көрінген тәуекелдің алдын алу және технологиялық үдерістер мен өндірістік жабдықтың ауыстырылуын қауіпсіздікке айналдыру;
2) Тәлім-тәрбие және жұмыскер дайындығының қауіпсіздігі және еңбек күзетінің қауіпсіздігін жүргізу;
3) Қауіпсіздік және еңбек күзетінің ұйымдық-техникалық іс-шараларды өткізуі;
4) Нұсқаулық- қамсыздандыру құжаттармен және қауіпсіздік - өндірістік үдерістің және жұмыстың құзырлығына назар аудару;
5) Білімнің тексерісін қауіпсіздік және еңбек күзетінің сұрақтарына және ұйымдастырушы бастықтың, маман білімінің тексерісіне сәйкес уәкіл мен мемлекеттік органның еңбекке бекітілуін өту;
6) Жұмыскерлерге қажетті санитарлық-гигиеналық шарттарды қамсыздандыру, арнаулы киімнің және жұмыскердің аяқ киімінің жөндеуін, профилактикалық өңдеудің, оның ақы-пұлдарының, жуушы және аммониялаушы ақы-пұлдармен, медициналық дәріқобдимен, сүтпен, емдеуіш-профилактикалық нәрмен сәйкес мемлекеттік орган және еңбек тағайындылығын қамтамасыз ету;
7) Уәкіл мемлекеттік органға, еңбекке және оның аумақтық бөлімшелеріне, лауазымды адамдарға санитарлық - эпидемиологиялық қызметтің органы, жұмыскердің өкілдерінің және оның жазба сұранысына қауіпсіздік күйінің қажетті ақпарат, шарт және еңбек күзетін тексеру;
8) Еңбектің мемлекеттік инспекторының ресми өкімдерін орындау;
9) Бақытсыз оқиғаның және кәсіби ауруға шалдығудың анализын өндірісте жазу және тексеру;
10) Жұмыскерлер мерзімді, сирек немесе бір ретті аттестацияны өндірістік нысан бойынша еңбек шарттарының және тындырымды аттестацияны кейін реконструкциялау, модернизациялау, жаңа техникалық қағида үшін, технология үшін мемлекеттік органның қатысуымен өкілдерін жинау;
11) Өндірісте бақытсыз оқиғаның тергеуін Қазақстан Республикасының тағайындалу заңнамасымен қамсыздандыру;
12) Зиянды денсаулық үшін жауапкершілік және жұмыскер өміріне еңбек міндеттерін қамсыздандыру;
13) Уәкіл мемлекеттік органның лайықты аумақтық бөлімшесіне халықтың санитарлық - эпидемиологиялық игілігінің облысында оқиғаларды хабарлау;
14) Еңбектің қауіпсіз шарттарын қамсыздандыру;
15) Тындырымды мерзімді медициналық қарауларды жұмыскердің алдын-ала берілген медициналық куәләндіруі, Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген оқиғалар мен еңбек шартының өзгерістерімен сырттық жұмысқа деген аударма, кәсіби ауруға шалдығу белгісі арқасында меншіктің ақы-пұлдарын жасау;
16) Шұғыл шараларды апаттық жағдайының және апаттық фактор әсерінің дамуының алдын алу және басқа сырттық жағдайларды қабылдау;
2. Еңбек немесе ұжымдық келісімнің есебі мен қызметтің және жұмыс көрінісінің өзгешелігінің, көтеріңкі қауіп бастауының бары көзделген жұмыс берушінің қосымша міндеттері болып табылады.
Басқа жұмыс берушінің тағайындалу міндеттерімен, еңбек күзетінің облысында өзінің жұмыскерлері болады. Ол: міндетті (315 - бет ТК РК)
1) Өзінің бастығына басты өндіріс, кәсіби ауруға шалдығудың белгілерін, бақытсыз оқиғада және нешінші өмірдің айбатын және адам денсаулық жасау жағдайы туралы іле хабарлау;
2) Тындырымды мерзімді медициналық қарау және алдын-ала берілген медициналық куәләндіру, сонымен қатар медициналық куәләндіруді сыртқы жұмысқа аудару үшін өндірістік және кәсіби ауруға шалдығудың белгісін айқындау, өту;
3) Жеке және ұжымдық тәсілді жұмыс берушімен пайдалану, жіберу, қолдану;
4) Алдын-ала берілген медициналық мекемелер мен емдік іс-шаралар және оның қаржылай жұмыс берушімен бірге орындау;
5) Шаманың, жөн-жосықтар мен қауіпсіздік нұсқауларының және еңбек күзетінің, сонымен қатар жұмыс берушінің талаптарының, жұмыстың қауіпсіздік құзырлығын өндірісте сақтау.
Еңбектің қолайлы санитарлық - гигиеналық шартының жасалғаны үшін өндірістік ортаның барлық элементтерін әрдайым душар болып зерттеу керек және сәйкес нормативтермен өндіру керек.
Негізгі басқару құжаттары, осы шарттарды кәсіпорындарда реттеу:
- түрлі ГОСТ-тар;
- СанЕжН - санитарлық ережелер мен нормалар;
- СЕ - санитарлық ережелер;
- ҚНжЕ - құрылыстық нормалар және ережелер;
- ЫД - ықтимал деңгейлер;
- ЫШ - ықтимал шоғырланулар;
- ГН - гигиеналық нормативтер;
- ТаӘН - тексеріске арналған әдістемелік нұсқаулар;
ЖЗҚД - жұмыс зонасы затының, әсерінің, болжамының қауіпсіз деңгейлері және т.б.
Қолданыстағы санитарлық-гигиеналық нормативтер жеке факторларға байланысты әзірленеді және негізгі реттеу ЫШ (ПДК) және зарарлы фактордың ЫД (ПДУ) күнделікті жұмыста 8 сағат бойы (аптасына 40 сағат) шұғылданушының кәсіби ауруға шалдығуы мүмкін, ортақ ауып кетулерді шақыртатын шоғырландыру да болуы мүмкін. Алайда, қажетке арналған көрініске ие болу немесе жағымды және зиянды фактор деңгейлері кішігірім болуы ықтимал, бірақ құрама әрекетте денсаулық үшін қауіпті болуы мүмкін.
Осы уақытты жеке факторларға ықтимал болуы мүмкін және іс-шараларды бағдарлау тиіс еңбектің санитарлық - гигиеналық шартын жетілдіру үйлесімді шамалар әзірлеу қажет.
Үйлесімді деңгейлер нормативтік құжаттарда тағайындалады және көздеуге қажетті жағымды және зиянды фактордың деңгейлерін бірталай астам ЫШ (ПДК) және ЫД (ПДУ) бойынша әзірлейді.
Атмосфералық қысым және жылулық сәулесі беттері өндірістік ортаның немесе микроклиматтың метеорологиялы шартының ұғымдарына кіру: ауа қызуының, оның ылғалдылығының және қозғалыстың жылдамдығына әсер етеді.
Микроклимат параметрінің қолайлы тіркестерінде адам жылулығының күйін сынайды, бұл еңбектің және ауруға шалдығудың ескертудің биік тиімділігінің маңызды шарты болып табылады. Жұмыс зонасы микроклиматының маңызды ауып кетуі үйлесімдіден физиологиялық бұзушылық қатарының себебімен шұғылданушының бойында, жұмыс қабілеттілігін төмендету және кәсіби ауруға шалдығуға дейін барады.
Ауа қызуының 30℃-тан асуы және маңызды жылудың сәулеленуі термореттелуінің бұзылуына алып келеді. Үдетпелі әлсіздік, бастың ауруы, құлақтарда айғай-шудың болуы, гүл байымының (барлық қызыл немесе жасыл түс түрлеріне) бұрмалаушылығы, лоқсық, құсық, дененің көтеріңкі қызуы қаралады. Дем және тамыр жеделденеді, артериялық қысым басында көтеріледі, кейін құлайды. Зонада көп сағат отыру алдында ауаның қызуы шамамен 30°С және ылғалдылық 80-90%, жұмыс қабілеттілігі 62% төмендетіледі. Міндетті түрде қолдың күші азаяды (30-50% пайызға), сонымен қатар, шамамен 2 есе кішігірім қимылдарға деген сезімталдық азаяды. Бірталай қолдың (30-50% пайыз) бұлшықет күші төмендетіледі, статикалық күшке шыдамдылық азаяды, қозғалыстың жіңішке үйлестілігі 2 есе кемиді.
Кішігірім және ұзақ қызудың күшті әсері адамның бойында жағымсыз өзгерістерді шақыртуы мүмкін. Бойдың жергілікті және ортақ суықтығы - көптеген ауруға шалдығудың себебі, соның ішінде тұмау да бар. Суық дәрежесі жүректің соғу жиілігін төмендету және бас миының шоғырмағында тежеу үдерісінің дамуымен сипатталады, бұл жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін білдіреді.
Ауаның ылғалдылығы онда сулы булардың болуымен анықталады. Абсолютті ылғалдылық - сол айтылмыш кезде ауаның белгіленген көлемінде асыра сулы будың болуымен анықталады. Салыстырмалы ылғалдылық қатынаспен ең көп ылғалдылықты болып абсолютті анықталады және пайыздарда белгіленеді.
Физиологиялық үйлесімді болып 40-60% салыстырмалы ылғалдылық шегі анықталады. Ауаның көтеріңкі ылғалдылығы (75 % - дан астам) төмен қызу деңгейімен маңызды тоңазыту әрекетті болдыртады, ал жоғары температурамен үйлесімділікте организмнің жылынуына алып келеді. 25% - дан аз салыстырмалы ылғалдылық адам үшін жағымсыз, себебі кілегейлі тыстың кебуіне, сыртқы тыныс жолы эпителиясының қорғаныстық қызметінің төмендеуіне алып келеді.
Ауаның қозғалғыштығы. Адам ауаның қозғалысын оның жылдамдығының шамамен 0,1 мс болғанда сезе бастайды. Ауаның жеңіл қозғалысы ауаның әдеттегі қызуларында айрықша аласа қызуларын шақыртады және бойдың күшті суынуына алып келеді.
Адам микроклимат параметрінің әсерін кешенді сезеді. Басында осы игерушілік микроклиматтың мінездемесі үшін тиімді және тиімді - баламалы қызулардың негізінде болады. Біріншісі, қызу және ауа қозғалысының бір мезетте жүруінің адам түйсіктеріне тигізетін әсерін сипаттайды, екіншісі ауаның ылғалдылығын ескереді.
Өндірістік ортаның метеорологиялы шартының нормалануының ұстанымы негізіне үйлесімді және ықтимал метеорологиялы дифференциалдалған сарапшылығы ара жұмыстың зонасында арада тәуелділікте өндірістік бөлменің жылуының мінездемесінің, жұмыстың мезгілі тиесілі.
Осы факторлардың есебімен келесілер тағайындалады: жылулықтың артуымен суық және ауыспалы мезгілді ара бөлмелерде орындалатын физикалық жеңіл жұмыс, ал микроклиматтың үйлесімді параметрлері: ауа қызуының 20 - 230℃ болу керек, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 40 - 60℃ пен ауа қозғалысының жылдамдығы шамамен 0,2 мс. Микроклиматтың ықтимал параметрлері бұрынғы шарттар үшін: 19-25℃, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы шамамен 75%, ал ауа қозғалысының жылдамдығы шамамен 0,3 мс. Ауыр жұмыстарда ауаның қызуы үйлесімді, яғни төмендегі бастапқы температурасы 4-5℃ болу керек, ал ықтимал бастапқы температурасы 60℃. Жылдың жылы кезінде ауаның қызуы 2 - 3℃ астам болып көзделеді.
Әуе ортасының тазалығы. Әуе ортасының кірленуінің дәрежесі қоспаның санымен, ауада - газдың, булардың немесе тозаң миллиграммының есебімен сипатталады. Тозаңның, будың жұмыс бөлмесінде артық шоғырлануы жұмыс қабілеттілікті және еңбектің өнімділігін төмендетеді, өндірістік жарақаттарды шақырта біледі, кәсіби ауруға шалдығу немесе нашар денсаулыққа алып келеді, жұмыс нашарлайды және бүгінгі және кейінгі тұқымға кері әсерін береді.
Ауадағы зиянды қоспалармен күрестің әдіс - айлалары өте көп. Ең тиімді байланыстың толық шығаруы зиянды заттармен шұғылданушылардың кешенді механизациясы және тозаңның, газдың, булардың өндірістік үдерістің автоматтандырылуы арқылы болып табылады. Бірақ, ол нанғысыз, өйткені ол үлкен мағынада жаңа технологиялық үдерістің зерттемесін иемденеді, зиянды заттың игерушілігі, ауыстырушылығы азырақ зиянды болып келеді және т.с.с.
Төмендету - жұмыс зонасының ауасына зиянды жабдықтың жақсы герметизациясы, құзырлық үдеріс, вакуумның, сонымен қатар технологиялық топтаманың, толассыз технологиялық үдерістің қолданысы, бедерсіз жабдықтың ауыстырушылығы озық болады. Технологиялық жабдықтың біртүрлі және нарықты жөнделуі болады.
Жақсы нәтижелі өндірістік жабдықты орналастыру арнаулы жұмыс бөлмелерінде лайықты ауаны жаңартудың және дистанциялық басқарманың және тексерістің ұйым құрылымымен жетеді.
Зарарлы қоспаның аулақтауы үшін әуе ортасынан ауаны жаңарту (сыру-сығындының ауаны жаңартуының ең тиімді қолданысы) керек.
Тағайындалу мағынасында және өндірістік бөлменің мағынасында (құрылыстық және материалдың талғамы бойынша) ішкі қиюы.
Ұжымдық ақы - пұлдың жетімсіз тиімділігінде жекелеген ақы пұлдар қолданылады (БОЗ): жекеленгіш костюмдер; дем (негізгі, түрлі-түрлі респираторлар) органының ақы-пұлдары; арнаулы киімдер; арнаулы аяқ киім; қолдың, бастың, беттің, көздердің, есту қабілеті органының қорғаныштығы; сақтандырғыштың бейімдемелер; қорғаныстық дерматологиялық ақы-пұлдар (қорғаныстық салықтар).
Өндірістік сәулеленулер келесі көріністерден тұрады: иондық, электромагнитті, лазер, ультракүлгін. Иондық сәулеленулер ретінде көрінетін сәулеленулер аталады, тура немесе жанама иондау шақырушы (оқтаулы атомның немесе молекулалардың - ионның білімі).
Иондық сәулеленудің бастаулары дәнекерленген құралымның, технологиялық үдерістің автоматты тексерісі сапасының тексерісі үшін қолданылады: яғни ауыл шаруашылықта, геологиялық тыңшылықта, медицинада, атомды энергетикада және т.б. Иондық сәулеленулермен байланысты тиянақты адам ұсынады. Арадағы нәтижелік әсердің иондық сәулеленуі адамның бойына маталардағы физикалық және биологиялық күрделі химиялық үдерістер әкеп тудырады.
Межелі адамның сыртқы және ішкі сәулелендіруінің ықтимал жағымдары (ПДД) иондық сәулеленудің бастауларымен, радиациялық қауіпсіздіктің шамаларымен және жұмыстың негізгі санитарлық жөн-жосықтарымен, радиоактивті заттармен тағайындалады.
Кең мағынасында от сыртқы сәулелендіруден дистанциялық басқарма жабдықтың жұмысын тудырады. Осы араның аумақтауы оператордың және сәулеленудің бастауының жұмыс ұзақтығын қысқарту және дала сәулелене бастау экрандылығы.
Радиоактивті заттармен жұмыстың кең мағынасында жеке жақтың тәсілінің: арнайы киім және дем органының ақы-пұлдары, дозиметриялық тексерістің, дербес гигиена ереже ұйымы болып табылады.
Электромагнитті сәулеленулер. Қоршаған ортада электромагнитті егістік қолданыс жүйесінің халықтың шаруашылығында, генерациямен, беріліспен және электромагнитті тербеліс қайратының игерушілігімен арада қоса беріледі. Электромагнитті дала әсерінің ықтимал деңгейінің асыра сілтеуінде адамға кәсіби және ортақ ауруға шалдығулар туа беріледі.
Электромагнитті сәулелену әсерінің дәрежесі адам бойына жиілік әсерінің, сәулелендірудің, беттің және бойдың жеке өзгешелігінің өлшемінің ұзақтығының диапазонынан тәуелді болады.
Аласа жиіліктің электромагнитті даласының (ЭС) ұзақ әрекеті функциялық бұзушылықты, орталықтың жүйке жүйесі мен қан жүйесінің, біреудің өзгерістерінің ара құрам қанын шақыртады.
Биік жиіліктің ЭС биологиялық әрекеті тоқулы. Оның жылы және аритмиялық нәтижесімен байланысты болады. Матада және органдарда үлкен қашықтықтың ЭС сәулелендіруі қиратқыш өзгерістерге деген келтіруді білдіреді. Шағын қашықтықтың ұзақ әсері жүйке және қан жүйесіне бұзылуларға деген кері әсерін тигізеді.
ЭС зонасында әрдайым гигиеналық шамалар үшін қызметкерлер құрамын әзірлеу қажет, ал ақы-пұл және қызметкерлер құрамының әдіс-айлалары: ол алымдылық сіңіргішінің игерушілігі, экрандалу жұмысы жайында, аулақтау жұмыс жайында; от электромагнитті сәулеленудің босатылуы, жабдықты тиімді орналастыру, электромагнитті күш беру; жабдықтың және қызметкерлер құрамының жұмысының тиімді режимінің қағидасының болуы; ескерту сигнализацияның қолданысы; және жеке ақы-пұлының қолданысы.
Ультракүлгін сәулеленулер (УС). УС табиғи бастауы күн болып табылады. УС-нің жасанды бастаулары сол нұрдың газдық бастауы, электр доғалар, және тағы басқа лазерлерінің әсері. УС (тотыққан) пигменттенуіне деген ендігәрі терінің қызарылғандығы келтіруі. УС адамның бір қалыпты тіршілік әрекеті үшін керек. Сол үшін УС кесек-кесек жағымының ұзақ әсері көздің және терінің тиянақты жеңілістеріне зиян келтіреді. Сонымен қатар, УС кесек-кесек жағымының ұзақ әсері терінің шаянының дамуына да кері әсерін тигізеді. УС артық түсуінен арнаулы экранды, арнайы киімді, қорғаныстық көзәйнектерді қолданады. Бөлме ғимаратының түрлі материалдың УС түрлі қайтарушы зейіні есептеледі.
Жарық түсіру. Өндірістік жарық түсіру параметрінің талғамы талаптың есебінде нақты өндірістік үдеріспен көрсетілуі керек.
Жарық түсіру нормалауының өлшем бірліктері нұрдың тасқын және жарықталғандылықты қолданады. Нұр тасқынының бірлігімен люмен (лм) қызмет етеді. Жарықталғандықтың бірлігін қабылдау люксті (лк) нұрдың тасқынының 1 лм жасайтын жарықталғандыққа, ауданда біркелкі 1 м-ге бөлу.
Ақаусыз көру, бір қалыпты өткірлікке (яғни ұсақ пәндерді айыру) жету жарықталғандықтың орта есеппен 50-70 лк болуын талап етеді. Көздің ең көп зейіні үшін жарықталғандық шамамен 600-1000 лк болуы керек.
Нұр - адам тіршілігінің табиғи шартын және жоғары психикалық атқаратын қызметінің күйін және физиологиялық үдерістердің бойда әсер етуін білдіреді. Жақсы жарық түсіру тез әрекет етеді, жақсы көңіл-күйді жасайды, негізгі үдерістің өтіп кету жоғарғы жүйкесін жақсартады.
Арадағы тәуелділік спектрлік құрамның қозғалу әрекетін және күшейту жылуының (қызыл) сезімін білдіреді.
Жетімсіз жарық түсіру. Әдеттен тыс нұрдың контрасттері көздің көруін, ұйқышылдық сезімінің білуін, көңілдің төмендетуін және ортақ қажуды шақыртады. Бұл арада төмендету адамның жұмысқа қабілеттілігінің және оның еңбегінің өндірімділігін көрсетеді. Үлкен ықпал ету жұмыс бетінің жарықталғандығы еңбектің өндірімділігіне тағайындалады. Жарықталғандық аумақтарының цехтарда шамамен 200-ден 800 лк-ке, еңбектің өндірімділігі 7,8% болады.
Ықпал жарықталғандықтан еңбектің өндірімділігіне технологиялық үдерістер үшін көру жұмыстың үлкен көлемімен айрықша үлкен болуы қажет. Алайда жарықталғандық аумақтауының жұмысқа қабілеттілік көтермелеуінің тіпті, қашан еңбектің үдерісі іс жүзінде көру байымнан тәуелді болмайтындығын білу керек. Жағымсыз жарық түсіру кезінде адам тез шаршайды, аз өндірімді жұмыс істейді, әлеуетті қауіп адасушылық және бақытсыз оқиғалар басталады.
Гигиеналық талаптар өндірістік жарық түсіру:
- нұрдың спектрлік құрамы, жасанды бастаулары, жасайтын жайма-шуаққа деген жақындауы керек;
- деңгей жарықталғандыққа жету керек және гигиеналық шама мен есептескіш шарт болу қажет;
- мұңсыз біркелкілік және жарықталғандық деңгейінің тиянақты бөлмеде алшақтау, тығыз және көрудің қажуының міндетті түрде болуы керек;
- жарық түсіру нұрдың бастауын және сырт пәндерін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспар:
І.Кіріспе
Еңбек және оны қорғау шарттарының түсінігі
ІІ.Негізгі бөлім
1. Еңбектің санитарлық - гигиеналық шарттары
2. Өндірістік ортаның метеорологиялық шарттары
3. Еңбектің психофизиологиялық шарттары
4. Еңбектің эстетикалық шарттары
ІІІ.Қорытынды
Еңбек және демалыс тәртібі
Еңбек шарттары - жұмысқа қабілеттілік пен жұмыскердің денсаулығына әсер ететін өндірістік ортаның және еңбек үдеріс факторының құрамы болып табылады.
Зиянды өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Қауіпті өндірістік фактор - жұмыскердің ауруға шалдығуына әкеліп соғатын өндірістік фактор.
Еңбектің қауіпсіздік шарттары - шұғылданушының зиянды немесе қауіпті өндіріс факторларының немесе оның әсерінің деңгейлері тағайындалуы мүмкін еңбек шарттары.
Жұмыскердің жеке және ұжымдық қорғанысының тәсілі -жұмыскерлерге зиянды және қауіпті заттардың алдын алу немесе сол әсердің кемуі үшін пайдаланатын техникалық тәсіл және өндірістік фактор.
Еңбек күзетінің жұмыстық ұйым сәйкестігінің сертификаты - жұмыстың сәйкестігін және жұмыс беруші мен еңбек күзетінің тағайындалуын мемлекеттік нормативтік талаптармен растайтын документ.
"Еңбек күзеті" - еңбек қызметінің, өмір сүру және жұмыскердің денсаулығын сақтау жүйесі, оның ішіне - құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдық-техникалық, гигиеналық, профилактикалық және өзге іс-шаралар кіреді.
Өндірістік қызмет - қолданыс пен еңбек тәсілдерін қолдану үшін дайын өнімге деген өндіріс және шикізаттың түрлі көрінісінің өңделуін, сонымен қатар, құрылысты қызмет атқарудың түрлі көрінісінің өзіне деген қажетті жұмыскердің әрекеттік құрамын айтады.
314 - ші ТК РК стратегиясына сәйкес, әр жұмыскер келесі құқықтарға ие бола алады:
1) Қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарымен жабдықталған жұмыс орны;
2) Санитарлық - тұрмыстық бөлмемен қамсыздандыру, жеке және ұжымдық қауіпсіздік орындарымен, арнаулы киіммен, сонымен қатар еңбектік - ұжымдық жабдықталу;
1) Тарау: А.Г Жақсыбергеновтың тәсілі бойынша дайындалған.Басқарма ұйымының қызметкерлер құрамы - Алматы, 2011, 67 бет.
3) Уәкіл мемлекеттік органға деген айналым бойынша еңбекке және оның аумақтық бөлімшелері туралы шарттың және еңбектің күзетін тексеру жұмысы жайында;
4) Қатысу ауызекі немесе өзінің өкілінің тексеріс сұрақтарын жақсарту шартының, қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің болуы;
5) Белгілі бір жағдайдың тууы, жұмыстың орындалуынан бас тарту, бастықтың немесе жұмыс берушінің денсаулығы немесе өмір қауіпсіздігі, сонымен қатар хабарлама жасаушы болып табылады;
6) Еңбек міндетінің қауіпсіз орындалуы үшін қажетті білім және кәсіби дайындық Қазақстан Республикасының заңнамасымен тағайындалған тәртіпте болуы қажет;
7) Жұмыс берушіден дәйекті ақпаратқа жұмысшы мінездемесінің және ұйымның аумағының қауіпсіздік пен еңбек күзетінің, өмір және денсаулық қауіпсіздігі, сондай-ақ зиянды (айрықша зиянды) және қауіпті өндірістік факторлардың әсері;
8) Орташа қызметақы сақтау ортасының, ұйым жұмысының тоқтатылуының, сонымен қатар қауіпсіздік және еңбек күзетінің талаптарға сай болуы;
9) Жұмыс берушінің теріс әрекетінің шағым жасауы қауіпсіздіктің және еңбектің күзетінің облысында.
Қауіпсіздік және еңбек күзетінің облысы - жұмыскердің міндеті.
315 - мақала. ТК РК жұмыскерінің міндеттері туралы:
1) Өзінің бастығына қайғылы оқиға, кәсіби ауруға шалдыққан белгілері бар бақытсыз оқиға және адам денсаулығының нашарлығы туралы жедел түрде жеткізу.
2) Тындырымды мерзімді медициналық қарау және медициналық куәләндіру міндетті түрде қажет, сонымен қатар медициналық куәләндіруді басқа жұмысқа аудару үшін өндірістік немесе кәсіби ауруға шалдығудың белгісін айқындау;
3) Жеке және ұжымдық тексерілуді пайдалану;
4) Алдын-ала берілетін медициналық мекемелер мен емдік іс-шаралар бойынша қаржылай жұмыс жасау;
5) Қойылған талаптарды, ережелерді және нұсқауларды сақтау, сонымен қатар жұмыс берушінің талаптарын, жұмыс қауіпсіздігінің құзырлығын сақтау;
Жұмыс берушінің құқықтары қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің облысында 316 - мақала ТК РК жұмыс берушінің құқылы екендігі туралы:
1) Қызметкерлер еңбектің қолайлы шартын қолданғаны үшін және өнертапқыштық еңбектің қауіпсіз шартын пайдаланғаны үшін жазалауға құқылы;
2) Талаптарды және еңбек күзетінің тәртібін бұзғандарды жұмыстан шығарып, тәртіпке, яғни еңбек күзетінің тәртібіне салуға құқылы;
Жұмыс берушінің міндеттері қауіпсіздіктің және еңбек күзетінің облысында.
317 - мақала ТК РК не жұмыс берушінің құқығы туралы:
1) Көрінген тәуекелдің алдын алу және технологиялық үдерістер мен өндірістік жабдықтың ауыстырылуын қауіпсіздікке айналдыру;
2) Тәлім-тәрбие және жұмыскер дайындығының қауіпсіздігі және еңбек күзетінің қауіпсіздігін жүргізу;
3) Қауіпсіздік және еңбек күзетінің ұйымдық-техникалық іс-шараларды өткізуі;
4) Нұсқаулық- қамсыздандыру құжаттармен және қауіпсіздік - өндірістік үдерістің және жұмыстың құзырлығына назар аудару;
5) Білімнің тексерісін қауіпсіздік және еңбек күзетінің сұрақтарына және ұйымдастырушы бастықтың, маман білімінің тексерісіне сәйкес уәкіл мен мемлекеттік органның еңбекке бекітілуін өту;
6) Жұмыскерлерге қажетті санитарлық-гигиеналық шарттарды қамсыздандыру, арнаулы киімнің және жұмыскердің аяқ киімінің жөндеуін, профилактикалық өңдеудің, оның ақы-пұлдарының, жуушы және аммониялаушы ақы-пұлдармен, медициналық дәріқобдимен, сүтпен, емдеуіш-профилактикалық нәрмен сәйкес мемлекеттік орган және еңбек тағайындылығын қамтамасыз ету;
7) Уәкіл мемлекеттік органға, еңбекке және оның аумақтық бөлімшелеріне, лауазымды адамдарға санитарлық - эпидемиологиялық қызметтің органы, жұмыскердің өкілдерінің және оның жазба сұранысына қауіпсіздік күйінің қажетті ақпарат, шарт және еңбек күзетін тексеру;
8) Еңбектің мемлекеттік инспекторының ресми өкімдерін орындау;
9) Бақытсыз оқиғаның және кәсіби ауруға шалдығудың анализын өндірісте жазу және тексеру;
10) Жұмыскерлер мерзімді, сирек немесе бір ретті аттестацияны өндірістік нысан бойынша еңбек шарттарының және тындырымды аттестацияны кейін реконструкциялау, модернизациялау, жаңа техникалық қағида үшін, технология үшін мемлекеттік органның қатысуымен өкілдерін жинау;
11) Өндірісте бақытсыз оқиғаның тергеуін Қазақстан Республикасының тағайындалу заңнамасымен қамсыздандыру;
12) Зиянды денсаулық үшін жауапкершілік және жұмыскер өміріне еңбек міндеттерін қамсыздандыру;
13) Уәкіл мемлекеттік органның лайықты аумақтық бөлімшесіне халықтың санитарлық - эпидемиологиялық игілігінің облысында оқиғаларды хабарлау;
14) Еңбектің қауіпсіз шарттарын қамсыздандыру;
15) Тындырымды мерзімді медициналық қарауларды жұмыскердің алдын-ала берілген медициналық куәләндіруі, Қазақстан Республикасының заңнамасымен көзделген оқиғалар мен еңбек шартының өзгерістерімен сырттық жұмысқа деген аударма, кәсіби ауруға шалдығу белгісі арқасында меншіктің ақы-пұлдарын жасау;
16) Шұғыл шараларды апаттық жағдайының және апаттық фактор әсерінің дамуының алдын алу және басқа сырттық жағдайларды қабылдау;
2. Еңбек немесе ұжымдық келісімнің есебі мен қызметтің және жұмыс көрінісінің өзгешелігінің, көтеріңкі қауіп бастауының бары көзделген жұмыс берушінің қосымша міндеттері болып табылады.
Басқа жұмыс берушінің тағайындалу міндеттерімен, еңбек күзетінің облысында өзінің жұмыскерлері болады. Ол: міндетті (315 - бет ТК РК)
1) Өзінің бастығына басты өндіріс, кәсіби ауруға шалдығудың белгілерін, бақытсыз оқиғада және нешінші өмірдің айбатын және адам денсаулық жасау жағдайы туралы іле хабарлау;
2) Тындырымды мерзімді медициналық қарау және алдын-ала берілген медициналық куәләндіру, сонымен қатар медициналық куәләндіруді сыртқы жұмысқа аудару үшін өндірістік және кәсіби ауруға шалдығудың белгісін айқындау, өту;
3) Жеке және ұжымдық тәсілді жұмыс берушімен пайдалану, жіберу, қолдану;
4) Алдын-ала берілген медициналық мекемелер мен емдік іс-шаралар және оның қаржылай жұмыс берушімен бірге орындау;
5) Шаманың, жөн-жосықтар мен қауіпсіздік нұсқауларының және еңбек күзетінің, сонымен қатар жұмыс берушінің талаптарының, жұмыстың қауіпсіздік құзырлығын өндірісте сақтау.
Еңбектің қолайлы санитарлық - гигиеналық шартының жасалғаны үшін өндірістік ортаның барлық элементтерін әрдайым душар болып зерттеу керек және сәйкес нормативтермен өндіру керек.
Негізгі басқару құжаттары, осы шарттарды кәсіпорындарда реттеу:
- түрлі ГОСТ-тар;
- СанЕжН - санитарлық ережелер мен нормалар;
- СЕ - санитарлық ережелер;
- ҚНжЕ - құрылыстық нормалар және ережелер;
- ЫД - ықтимал деңгейлер;
- ЫШ - ықтимал шоғырланулар;
- ГН - гигиеналық нормативтер;
- ТаӘН - тексеріске арналған әдістемелік нұсқаулар;
ЖЗҚД - жұмыс зонасы затының, әсерінің, болжамының қауіпсіз деңгейлері және т.б.
Қолданыстағы санитарлық-гигиеналық нормативтер жеке факторларға байланысты әзірленеді және негізгі реттеу ЫШ (ПДК) және зарарлы фактордың ЫД (ПДУ) күнделікті жұмыста 8 сағат бойы (аптасына 40 сағат) шұғылданушының кәсіби ауруға шалдығуы мүмкін, ортақ ауып кетулерді шақыртатын шоғырландыру да болуы мүмкін. Алайда, қажетке арналған көрініске ие болу немесе жағымды және зиянды фактор деңгейлері кішігірім болуы ықтимал, бірақ құрама әрекетте денсаулық үшін қауіпті болуы мүмкін.
Осы уақытты жеке факторларға ықтимал болуы мүмкін және іс-шараларды бағдарлау тиіс еңбектің санитарлық - гигиеналық шартын жетілдіру үйлесімді шамалар әзірлеу қажет.
Үйлесімді деңгейлер нормативтік құжаттарда тағайындалады және көздеуге қажетті жағымды және зиянды фактордың деңгейлерін бірталай астам ЫШ (ПДК) және ЫД (ПДУ) бойынша әзірлейді.
Атмосфералық қысым және жылулық сәулесі беттері өндірістік ортаның немесе микроклиматтың метеорологиялы шартының ұғымдарына кіру: ауа қызуының, оның ылғалдылығының және қозғалыстың жылдамдығына әсер етеді.
Микроклимат параметрінің қолайлы тіркестерінде адам жылулығының күйін сынайды, бұл еңбектің және ауруға шалдығудың ескертудің биік тиімділігінің маңызды шарты болып табылады. Жұмыс зонасы микроклиматының маңызды ауып кетуі үйлесімдіден физиологиялық бұзушылық қатарының себебімен шұғылданушының бойында, жұмыс қабілеттілігін төмендету және кәсіби ауруға шалдығуға дейін барады.
Ауа қызуының 30℃-тан асуы және маңызды жылудың сәулеленуі термореттелуінің бұзылуына алып келеді. Үдетпелі әлсіздік, бастың ауруы, құлақтарда айғай-шудың болуы, гүл байымының (барлық қызыл немесе жасыл түс түрлеріне) бұрмалаушылығы, лоқсық, құсық, дененің көтеріңкі қызуы қаралады. Дем және тамыр жеделденеді, артериялық қысым басында көтеріледі, кейін құлайды. Зонада көп сағат отыру алдында ауаның қызуы шамамен 30°С және ылғалдылық 80-90%, жұмыс қабілеттілігі 62% төмендетіледі. Міндетті түрде қолдың күші азаяды (30-50% пайызға), сонымен қатар, шамамен 2 есе кішігірім қимылдарға деген сезімталдық азаяды. Бірталай қолдың (30-50% пайыз) бұлшықет күші төмендетіледі, статикалық күшке шыдамдылық азаяды, қозғалыстың жіңішке үйлестілігі 2 есе кемиді.
Кішігірім және ұзақ қызудың күшті әсері адамның бойында жағымсыз өзгерістерді шақыртуы мүмкін. Бойдың жергілікті және ортақ суықтығы - көптеген ауруға шалдығудың себебі, соның ішінде тұмау да бар. Суық дәрежесі жүректің соғу жиілігін төмендету және бас миының шоғырмағында тежеу үдерісінің дамуымен сипатталады, бұл жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін білдіреді.
Ауаның ылғалдылығы онда сулы булардың болуымен анықталады. Абсолютті ылғалдылық - сол айтылмыш кезде ауаның белгіленген көлемінде асыра сулы будың болуымен анықталады. Салыстырмалы ылғалдылық қатынаспен ең көп ылғалдылықты болып абсолютті анықталады және пайыздарда белгіленеді.
Физиологиялық үйлесімді болып 40-60% салыстырмалы ылғалдылық шегі анықталады. Ауаның көтеріңкі ылғалдылығы (75 % - дан астам) төмен қызу деңгейімен маңызды тоңазыту әрекетті болдыртады, ал жоғары температурамен үйлесімділікте организмнің жылынуына алып келеді. 25% - дан аз салыстырмалы ылғалдылық адам үшін жағымсыз, себебі кілегейлі тыстың кебуіне, сыртқы тыныс жолы эпителиясының қорғаныстық қызметінің төмендеуіне алып келеді.
Ауаның қозғалғыштығы. Адам ауаның қозғалысын оның жылдамдығының шамамен 0,1 мс болғанда сезе бастайды. Ауаның жеңіл қозғалысы ауаның әдеттегі қызуларында айрықша аласа қызуларын шақыртады және бойдың күшті суынуына алып келеді.
Адам микроклимат параметрінің әсерін кешенді сезеді. Басында осы игерушілік микроклиматтың мінездемесі үшін тиімді және тиімді - баламалы қызулардың негізінде болады. Біріншісі, қызу және ауа қозғалысының бір мезетте жүруінің адам түйсіктеріне тигізетін әсерін сипаттайды, екіншісі ауаның ылғалдылығын ескереді.
Өндірістік ортаның метеорологиялы шартының нормалануының ұстанымы негізіне үйлесімді және ықтимал метеорологиялы дифференциалдалған сарапшылығы ара жұмыстың зонасында арада тәуелділікте өндірістік бөлменің жылуының мінездемесінің, жұмыстың мезгілі тиесілі.
Осы факторлардың есебімен келесілер тағайындалады: жылулықтың артуымен суық және ауыспалы мезгілді ара бөлмелерде орындалатын физикалық жеңіл жұмыс, ал микроклиматтың үйлесімді параметрлері: ауа қызуының 20 - 230℃ болу керек, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 40 - 60℃ пен ауа қозғалысының жылдамдығы шамамен 0,2 мс. Микроклиматтың ықтимал параметрлері бұрынғы шарттар үшін: 19-25℃, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы шамамен 75%, ал ауа қозғалысының жылдамдығы шамамен 0,3 мс. Ауыр жұмыстарда ауаның қызуы үйлесімді, яғни төмендегі бастапқы температурасы 4-5℃ болу керек, ал ықтимал бастапқы температурасы 60℃. Жылдың жылы кезінде ауаның қызуы 2 - 3℃ астам болып көзделеді.
Әуе ортасының тазалығы. Әуе ортасының кірленуінің дәрежесі қоспаның санымен, ауада - газдың, булардың немесе тозаң миллиграммының есебімен сипатталады. Тозаңның, будың жұмыс бөлмесінде артық шоғырлануы жұмыс қабілеттілікті және еңбектің өнімділігін төмендетеді, өндірістік жарақаттарды шақырта біледі, кәсіби ауруға шалдығу немесе нашар денсаулыққа алып келеді, жұмыс нашарлайды және бүгінгі және кейінгі тұқымға кері әсерін береді.
Ауадағы зиянды қоспалармен күрестің әдіс - айлалары өте көп. Ең тиімді байланыстың толық шығаруы зиянды заттармен шұғылданушылардың кешенді механизациясы және тозаңның, газдың, булардың өндірістік үдерістің автоматтандырылуы арқылы болып табылады. Бірақ, ол нанғысыз, өйткені ол үлкен мағынада жаңа технологиялық үдерістің зерттемесін иемденеді, зиянды заттың игерушілігі, ауыстырушылығы азырақ зиянды болып келеді және т.с.с.
Төмендету - жұмыс зонасының ауасына зиянды жабдықтың жақсы герметизациясы, құзырлық үдеріс, вакуумның, сонымен қатар технологиялық топтаманың, толассыз технологиялық үдерістің қолданысы, бедерсіз жабдықтың ауыстырушылығы озық болады. Технологиялық жабдықтың біртүрлі және нарықты жөнделуі болады.
Жақсы нәтижелі өндірістік жабдықты орналастыру арнаулы жұмыс бөлмелерінде лайықты ауаны жаңартудың және дистанциялық басқарманың және тексерістің ұйым құрылымымен жетеді.
Зарарлы қоспаның аулақтауы үшін әуе ортасынан ауаны жаңарту (сыру-сығындының ауаны жаңартуының ең тиімді қолданысы) керек.
Тағайындалу мағынасында және өндірістік бөлменің мағынасында (құрылыстық және материалдың талғамы бойынша) ішкі қиюы.
Ұжымдық ақы - пұлдың жетімсіз тиімділігінде жекелеген ақы пұлдар қолданылады (БОЗ): жекеленгіш костюмдер; дем (негізгі, түрлі-түрлі респираторлар) органының ақы-пұлдары; арнаулы киімдер; арнаулы аяқ киім; қолдың, бастың, беттің, көздердің, есту қабілеті органының қорғаныштығы; сақтандырғыштың бейімдемелер; қорғаныстық дерматологиялық ақы-пұлдар (қорғаныстық салықтар).
Өндірістік сәулеленулер келесі көріністерден тұрады: иондық, электромагнитті, лазер, ультракүлгін. Иондық сәулеленулер ретінде көрінетін сәулеленулер аталады, тура немесе жанама иондау шақырушы (оқтаулы атомның немесе молекулалардың - ионның білімі).
Иондық сәулеленудің бастаулары дәнекерленген құралымның, технологиялық үдерістің автоматты тексерісі сапасының тексерісі үшін қолданылады: яғни ауыл шаруашылықта, геологиялық тыңшылықта, медицинада, атомды энергетикада және т.б. Иондық сәулеленулермен байланысты тиянақты адам ұсынады. Арадағы нәтижелік әсердің иондық сәулеленуі адамның бойына маталардағы физикалық және биологиялық күрделі химиялық үдерістер әкеп тудырады.
Межелі адамның сыртқы және ішкі сәулелендіруінің ықтимал жағымдары (ПДД) иондық сәулеленудің бастауларымен, радиациялық қауіпсіздіктің шамаларымен және жұмыстың негізгі санитарлық жөн-жосықтарымен, радиоактивті заттармен тағайындалады.
Кең мағынасында от сыртқы сәулелендіруден дистанциялық басқарма жабдықтың жұмысын тудырады. Осы араның аумақтауы оператордың және сәулеленудің бастауының жұмыс ұзақтығын қысқарту және дала сәулелене бастау экрандылығы.
Радиоактивті заттармен жұмыстың кең мағынасында жеке жақтың тәсілінің: арнайы киім және дем органының ақы-пұлдары, дозиметриялық тексерістің, дербес гигиена ереже ұйымы болып табылады.
Электромагнитті сәулеленулер. Қоршаған ортада электромагнитті егістік қолданыс жүйесінің халықтың шаруашылығында, генерациямен, беріліспен және электромагнитті тербеліс қайратының игерушілігімен арада қоса беріледі. Электромагнитті дала әсерінің ықтимал деңгейінің асыра сілтеуінде адамға кәсіби және ортақ ауруға шалдығулар туа беріледі.
Электромагнитті сәулелену әсерінің дәрежесі адам бойына жиілік әсерінің, сәулелендірудің, беттің және бойдың жеке өзгешелігінің өлшемінің ұзақтығының диапазонынан тәуелді болады.
Аласа жиіліктің электромагнитті даласының (ЭС) ұзақ әрекеті функциялық бұзушылықты, орталықтың жүйке жүйесі мен қан жүйесінің, біреудің өзгерістерінің ара құрам қанын шақыртады.
Биік жиіліктің ЭС биологиялық әрекеті тоқулы. Оның жылы және аритмиялық нәтижесімен байланысты болады. Матада және органдарда үлкен қашықтықтың ЭС сәулелендіруі қиратқыш өзгерістерге деген келтіруді білдіреді. Шағын қашықтықтың ұзақ әсері жүйке және қан жүйесіне бұзылуларға деген кері әсерін тигізеді.
ЭС зонасында әрдайым гигиеналық шамалар үшін қызметкерлер құрамын әзірлеу қажет, ал ақы-пұл және қызметкерлер құрамының әдіс-айлалары: ол алымдылық сіңіргішінің игерушілігі, экрандалу жұмысы жайында, аулақтау жұмыс жайында; от электромагнитті сәулеленудің босатылуы, жабдықты тиімді орналастыру, электромагнитті күш беру; жабдықтың және қызметкерлер құрамының жұмысының тиімді режимінің қағидасының болуы; ескерту сигнализацияның қолданысы; және жеке ақы-пұлының қолданысы.
Ультракүлгін сәулеленулер (УС). УС табиғи бастауы күн болып табылады. УС-нің жасанды бастаулары сол нұрдың газдық бастауы, электр доғалар, және тағы басқа лазерлерінің әсері. УС (тотыққан) пигменттенуіне деген ендігәрі терінің қызарылғандығы келтіруі. УС адамның бір қалыпты тіршілік әрекеті үшін керек. Сол үшін УС кесек-кесек жағымының ұзақ әсері көздің және терінің тиянақты жеңілістеріне зиян келтіреді. Сонымен қатар, УС кесек-кесек жағымының ұзақ әсері терінің шаянының дамуына да кері әсерін тигізеді. УС артық түсуінен арнаулы экранды, арнайы киімді, қорғаныстық көзәйнектерді қолданады. Бөлме ғимаратының түрлі материалдың УС түрлі қайтарушы зейіні есептеледі.
Жарық түсіру. Өндірістік жарық түсіру параметрінің талғамы талаптың есебінде нақты өндірістік үдеріспен көрсетілуі керек.
Жарық түсіру нормалауының өлшем бірліктері нұрдың тасқын және жарықталғандылықты қолданады. Нұр тасқынының бірлігімен люмен (лм) қызмет етеді. Жарықталғандықтың бірлігін қабылдау люксті (лк) нұрдың тасқынының 1 лм жасайтын жарықталғандыққа, ауданда біркелкі 1 м-ге бөлу.
Ақаусыз көру, бір қалыпты өткірлікке (яғни ұсақ пәндерді айыру) жету жарықталғандықтың орта есеппен 50-70 лк болуын талап етеді. Көздің ең көп зейіні үшін жарықталғандық шамамен 600-1000 лк болуы керек.
Нұр - адам тіршілігінің табиғи шартын және жоғары психикалық атқаратын қызметінің күйін және физиологиялық үдерістердің бойда әсер етуін білдіреді. Жақсы жарық түсіру тез әрекет етеді, жақсы көңіл-күйді жасайды, негізгі үдерістің өтіп кету жоғарғы жүйкесін жақсартады.
Арадағы тәуелділік спектрлік құрамның қозғалу әрекетін және күшейту жылуының (қызыл) сезімін білдіреді.
Жетімсіз жарық түсіру. Әдеттен тыс нұрдың контрасттері көздің көруін, ұйқышылдық сезімінің білуін, көңілдің төмендетуін және ортақ қажуды шақыртады. Бұл арада төмендету адамның жұмысқа қабілеттілігінің және оның еңбегінің өндірімділігін көрсетеді. Үлкен ықпал ету жұмыс бетінің жарықталғандығы еңбектің өндірімділігіне тағайындалады. Жарықталғандық аумақтарының цехтарда шамамен 200-ден 800 лк-ке, еңбектің өндірімділігі 7,8% болады.
Ықпал жарықталғандықтан еңбектің өндірімділігіне технологиялық үдерістер үшін көру жұмыстың үлкен көлемімен айрықша үлкен болуы қажет. Алайда жарықталғандық аумақтауының жұмысқа қабілеттілік көтермелеуінің тіпті, қашан еңбектің үдерісі іс жүзінде көру байымнан тәуелді болмайтындығын білу керек. Жағымсыз жарық түсіру кезінде адам тез шаршайды, аз өндірімді жұмыс істейді, әлеуетті қауіп адасушылық және бақытсыз оқиғалар басталады.
Гигиеналық талаптар өндірістік жарық түсіру:
- нұрдың спектрлік құрамы, жасанды бастаулары, жасайтын жайма-шуаққа деген жақындауы керек;
- деңгей жарықталғандыққа жету керек және гигиеналық шама мен есептескіш шарт болу қажет;
- мұңсыз біркелкілік және жарықталғандық деңгейінің тиянақты бөлмеде алшақтау, тығыз және көрудің қажуының міндетті түрде болуы керек;
- жарық түсіру нұрдың бастауын және сырт пәндерін ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz