Малдардың улануы

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Аннотация

«Ішкі жұқпалы емес аурулары» пәнінен жазылған «Малдардың улануы » атты курстық жұмысым беттен тұрады. Курстық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, өзіндік зерттеу, техника қауіпсіздігі, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімін қамтиды.

Мазмұны

Белгілер мен қысқартулар

Қысқартылған сөздер

Анықтамалар

Кіріспе . . .

1Негізгі бөлім . . .

1. 1Малдардың уланулары . . .

1. 2Малдардың жемшөптен улануы . . .

1. 3Жекелеген минералды элементтердің маңызы және алмасуы . . .

2Өзіндік зерттеу . . .

2. 1Proanamnеsis . . .

2. 2Аnamnesis vitae . . .

2. 3Anamnesis morbi . . .

2. 4Status praesens universalis . . .

2. 5Status prаesens localis . . .

2. 6Diagnosis . . .

2. 8Decursus morbi et therapia . . .

2. 9Epicrisis . . .

3 Техника қауіпсіздігі . . .

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Анықтама

Диагноз - ауру малдың жағдайы туралы қысқа түсінік

Пальпация - қолдың сезу қабілеті арқылы малды сипап тексеру.

Перкуссия - мал денесінің сыртынан қағып тыңдау.

Габитус - ауру малдың сырт тұлғасын, сыртқы белгілерін, салмағын, темпераментін анықтау.

Инфильтрация - зат алмасу өнімдерінің қалыпты жағдайдан мөлшерде қан және лимфа арқылы келіп клеткаларда және тканьде жиналуы.

Бұрмаланған синтез - клеткаларда және торша аралық зат аномальды, яғни қалыпты жағдайда кездеспейтін заттың түзілуі.

Трансформация - қалыпты жағдайда түзілетін өнім түрінің пайда болуы мысалы, белоктың майға және көмірсуға айналуы.

Декомпозиция - клеткалардың және клеткааралық заттардың ультра құрылымдарының ыдырауы.

Белгілер мен қысқартулар

м ² - шаршы метр

м ³ - метр куб, көлем

м - метр

% - пайыз

°С - температура

мг/ м ^{3 -} көлем

г - грамм

кг - килограмм

ЖК - жарақат

Кіріспе

Улану өте қауырт өткенде бронхылардың түйілуі немесе тыныс алу орталығын паралич соғуы салдарынан мал тұншығып өледі. Улану жіті өткенде сілекейдің шамадан тыс көп ағатыны, малдың жалпы тынышсызданатыны, жүріс-тұрысының бұзылатыны, көз шарасының кішірейетіні, жүректің жиырылу ырғағы сирейтіні, жас ағатыны, малдың тіс қайрайтыны, ішек қарынның, өңештің жедел жырылып-созылатыны, дамылсыз нәжіс тастайтыны, бұлшық еттердің дірілдейтіні, тырысып - құрысу түрінде ауық-ауық қатты дірілдейтіні, танау және ауыз кілегей қабықтарының көгілдендірленіп кететіні, малдың тыныс алғанда қиналатыны, рефлекторлық сезімнің күйзелетіні байқалады.

Мал жіті түрде уланғанда, мысалы, фосфамидпен, хлорофоспен және фталофоспен уланғанда құрысып-тырысып, паралия соққан белгілері, қаңқа бұлшық етінің қабынуы, ішек-қарынның түйілу белгілері біршама тез дамиды, мал несепті жиі шығарады, жалпы ылғал көп шығады, жүрек қызметі бұзылады.

Созылмалы түрде уланғанда сілекейі өте көп ағады, терлейді, іші өтеді, арықтайды, жалпы әлсірейді, дене температурасы төмендейді.

Фосфор-органикалық қосылыстар өсімдік кенелеріне, қаракүйеге, трипистерге, қандала-бақашықтарға және басқа да өсімдік зиянкестеріне қарсы күрес жүргізуде инсектицидті, акарацидті дәрі-дәрмек ретінде қолданылады. Улы заттар малдың терісіне тигенде, тыныс алу жолдары мен ас қорыту жолы арқылы енгенде малдың уланып қалуы мүмкін.

Жемшөпте және суда фосфор-органикалық қосылыстары қалдығының қанша екенін бақылап отыру қажет; мал азығындық егістік өнімін жинап алуға кемінде 6 күн қалғанда бір-бірімен үйлесе әсер ететін препараттармен өңдеуге және жүйелі түрде әсер ететін препараттарды - кемінде 45 күн қалғанда қолдануға жол бермейді; жемшөпті және суаттарды келіп түсуі мүмкін улы химикаттардан қорғау ісі ұйымдастырылады.

Ауыл шаруашылығы зиянкестеріне қарсы күрескенде бұл топтың улы химикаттары шекиеулі түрде қолданылады. Хлор-органикалық қосылыстар сыртқы ортада мейлінше төзімді, жемшөпте, суда, топырақта едәуір мөлшерде жинақталады, олар мал организміне түскенде де жинақталатыны айқын байқалады.

Маңызды органдардың көптеген жерлерінде қан құйылған, өкпе ісініпкеткен, ішек қанталап қабынған, бауыр ұлғайған, қан тез қоюланады, ми қабының тамырларына қауырт қан шашырған, бүйректері ісінген, қуықтың кілегей қабығына дақ тәрізденіп қан құйылған.

1Негізгі бөлім

1. 1 Малдардың уланулары

Уланғанда емдеудің жалпы принциптері . Уланған малды емдеудің негізгі принциптері мынадай: удың қанға сіңуіне жол бермеу (асқазанды жуып - шаю, құстырғыш, іш өткізгіш тұзды, дәрі-дәрмектерді қолдану) ; уды ыдыратып, бейтараптау (сілтіден уланғанда қышқылдар, қышқылдан уланғанда сілті, ауыр металдар тұздарынан уланғанда күкірт сутегінің суы қолданылады) ; уды теріден, көрініп тұратын кілегей қабықтардан сумен жуып-шайып кетіру және оны химиялық жолмен зиянсыздандыру (бейтараптау) .

Антидоттарды қолдана отырып, сіңіп кеткен удың өзінде зиянсыздандыруға болады. Антидотпен емдеу былай жүргізіледі: цианидтермен уланғанда метагемоглобин түзетін заттар (натрий тиосульфаты, натрий нитриті, метилен көгі) ; күшәла, сынап қосылыстарымен уланғанда оған қарсы әсер ететін антагонизм (унитиол) ; орталық нерв жүйесінің күйзелтетін заттармен уланғанда функциялық антагонизм ( орталық жүйке жүйесі қызметін жақсартқыш) ; холинергиялық нерв жүйесін қоздыратын заттардан (фосфор - органикалық, карбамат қосылыстары және басқа антихолиэстераз заттары) уланғанда холинометикалық дәрі-дәрмектер (фосфолитин, ТМБ-4, атропинсульфаты, тропацин, метацин) ; құрыстырып тастайтын улармен уланғанда миорелаксанттар қолданылады; организмнің тіршілік ету қызметіне қолайлы жағдай жасалады (жүрек-қан тамырларының дәрі-дәрмектері, тыныс алудыжеңілдететін дәрі-дәрмектер пайдаланылады, қолдан тыныс алдырады, оттегімен емдейді, қан немесе қан орнына жүретін сұйық зат көк тамырға құйылады), зат алмасуды күшейтетін дәрі-дәрмектер (глюкоза қосылған инсулин) беріледі [1, 2, 3] .

Несеп айдауды тездету (организмге суды мейлінше көп енгізу, натрий хлоридінің қыссымды арттыратын ерітіндісін ішкізу, несеп айдағыштарды белгілеу), асқазан, ішек - қарынның жиырылуын күшейту (тұзды ерітіндімен іш өткізу, клизма қою), дем алуды шапшаңдату (дем алуға қалай да жағдай жасау), қан алу жолымен удың айдап шығарылуын тездете түсуге болады.

Фосфор және хлор-органикалық қосылыстардан улану.

Фосфор және хлор-органикалық қосылыстардан улану, бұл уыттылығы жөнінен 4 топқа бөлінеді: 1) күшті әсер ететіндері - тиофос, октаметил; 2) уыттылығы басымдары - метафос; метилмеркаптофос, М-81, ДДВФ; 3) уыттылығы орташалары - фосфамид, хлорофос, трихлорметафос-3, карбофос, метилнитрофос, метилацетофос, бутифос; 4) уыттылығы шамалысы - авенин.

Октаметил - болар - болмас иісі бар, түсі күңгірт-қоңыр немесе түссіз сұйық зат. Теріге сіңгенде, тыныс жолына еніп кеткенде қатты уландырады; қайталап пайдаланғанда күшті әсер етеді. Ол жеміс-жидек дақылдарын, мақта егістіктерін өңдеу үшін пайдаланылады.

Метафос - кристалл тәрізді ақ қатты зат, суда жөнді ерімейді, сілтіде тез ыдырайды.

Тролен - кристалл тәрізді ақ зат. Уыттылығы шамалы препарат. Инсектицид ретінде қолданылады.

Фосфор - органикалық қосылыстардан улану өте қауырт, жіті және созылмалы түрде өтуі мүмкін, мұнда оның көптеген клиникалық белгілері барлық түлікке тән нәрсе.

Белгілері. Улану өте қауырт өткенде бронхылардың түйілуі немесе тыныс алу орталығын паралич соғуы салдарынан мал тұншығып өледі. Улану жіті өткенде сілекейдің шамадан тыс көп ағатыны, малдың жалпы тынышсызданатыны, жүріс-тұрысының бұзылатыны, көз шарасының кішірейетіні, жүректің жиырылу ырғағы сирейтіні, жас ағатыны, малдың тіс қайрайтыны, ішек қарынның, өңештің жедел жырылып-созылатыны, дамылсыз нәжіс тастайтыны, бұлшық еттердің дірілдейтіні, тырысып - құрысу түрінде ауық-ауық қатты дірілдейтіні, танау және ауыз кілегей қабықтарының көгілдендірленіп кететіні, малдың тыныс алғанда қиналатыны, рефлекторлық сезімнің күйзелетіні байқалады.

Ішін жарып көру. Өлексе тез сіресіп қалады және жақсы байқалып тұрады; дене қуыстары мен қуыс органдарда мыналар табылады: ауыз ішінде - сілекей жиналып қалады, танау ішінде көпіршік зат бар, кеңірдек пен бронхыларда - көпіршіктенген сұйық зат бар; өкпе ісінеді; бауыр мен талақ - нашар ұйыған, түсі күңгірт қанға толы; өт қабын өт кернеген; ми қабығының тамырларына дәрі жіберілген; ми қабына және қуықтың кілегей қабығы астына дақ тәрізденіп қан құйылғаны байқалуы мүмкін; ішек-қарын жолының кілегей қабығы ісініп, қызарып кетеді, оған дақ тәрізденіп қан құйылады; ішкі органдардан фосфор-органикалық улардың иісі шығады.

Өлген мал органдарындағы патологиялық - морфологиялық өзгерістер қан тамырларының бұзылуымен және нерв тканьдерінің, паренхималық органдардың жеткіліксіз қоректенуімен сипатталады [1, 2, 3] .

Емі. Фосфор- органикалық қосылыстардан уланғанда атропин сульфаты, тропацин, фосфолитин және дипироксим неғұрлым тиімді болып табылады. Мал жіті уланғанда уыт қайтаратын дәрі-дәрмектер тез арада денеге енгізілуі керек. Атропин сульфатын тері астына немесе бұлшық етке енгізу керек. Ірі және ұсақ қараға, жылқыға және шошқаға 1 мг/кг, құсқа 10-20 мг/кг; тропацин - 4 мг/кг; дипироксим - 10-15 мг/кг; фосфолитин 75 проценттік су ерітіндісі күйінде ірі малға (жылқы, ірі қара) 10-12 мл, шошқаға 1, 5-2 мл мөлшерінде қолданылады.

Бұл препараттарды араластырып қолданғанда жақсы нәтиже алынады: атропин сульфаты - дипироксим немесе атропин сульфаты - фосфолитин. Уыт қайтаратын дәрі-дәрмектерді уланудың алғашқы тәулігінде 2-3 рет, екінші және үшінші тәуліктерде күніне 1-2 рет енгізеді. Осы айтылған дәрі-дәрмектерден басқа венаға кальций хлоридің немесе бұлшық етке кальций глюконатын енгізген пайдалы; созылмалы улану кезінде тері астына В1 витаминін, венаға аскорбин қышқылы аралас глюкоза енгізген тиімді келеді. Ауру малға тыныштық жағдайы жасалады, жақсы қорытылатын жемшөп беріледі. Фосфор-органикалық қосылыстардан уланған малға этил спиртін, морфин гидрохлоридін, питуитринді, теофилинді қолдануға болмайды.

Сақтандыру шаралары. Жемшөпте және суда фосфор-органикалық қосылыстары қалдығының қанша екенін бақылап отыру қажет; мал азығындық егістік өнімін жинап алуға кемінде 6 күн қалғанда бір-бірімен үйлесе әсер ететін препараттармен өңдеуге және жүйелі түрде әсер ететін препараттарды - кемінде 45 күн қалғанда қолдануға жол бермейді; жемшөпті және суаттарды келіп түсуі мүмкін улы химикаттардан қорғау ісі ұйымдастырылады.

Хлор-органикалық қосылыстардан улану. Ауыл шаруашылығы зиянкестеріне қарсы күрескенде бұл топтың улы химикаттары шекиеулі түрде қолданылады. Хлор-органикалық қосылыстар сыртқы ортада мейлінше төзімді, жемшөпте, суда, топырақта едәуір мөлшерде жинақталады, олар мал организміне түскенде де жинақталатыны айқын байқалады.

Белгілері. Жіті уланғанда малдың әр түлігінің клиникалық белгілері негізінен ұқсас болып келеді. Ірі қараның аузынан сілекей ағатыны, күйіс қайырмайтыны, тәбеті соқпайтыны, қатты шөлдейтіні, алдыңғы қарындардың әлсірейтіні, тазқарын маңының кінәраты, сыртқы ортаның түйіршіктенуін өте тез сезетіні, ішектің жиырылып-созылуының күшейе түсетіні, сандарының сал бола бастайтыны аңғарылады.

Созылмалы түрде уланғанда малдың барлық түлігінің жалпы күйзелетіні, тәбеті нашарлайтыны, бірте-бірте арықтай беретіні, ішек-қарын жолының бұзылатыны, өнімділігі төмендейтіні (сүт шығымы, қосымша салмағы, жұмыртқа салуы азайып кетеді) және өз төлі есебінен өсіп-өрбуі нашарлайтыны байқалады [2, 3, 4] .

Паталогиялық-марфологиялық өзгерістер. Жіті уланудан өлген малдың ішін жарыпкөргенде айрықша өзгерістер мыналар: өкпені қан кернегені айқын білінеді, ол ісініп кетеді, әр жерінде эмфизема пайда болады, май қан тамырларына қан шашыраған, бауырды қан кернеген және ол азғындай басттаған.

Емі. Іш жүргізетін тұзды дәрі-дәрмектің (натрий сульфаты немесе магний сульфаты) көмегімен ішек-қарын жолы нәжістен тазартылады; венаға кальций хлориді, глюкоза енгізіледі; кофеин, атропин сульфаты тері астына жіберіледі, фолие қышқылы бұлшық етке енгізіледі; құрысып-тырысуды тоқтату үшін венаға немесе бұлшық етке натрий тиопенталы немесе барбамил енгізіледі. Сүт, өсімдік майын, басқа да майды беруге болмайды, өйткені олар хлор- органикалық қосылыстардың денеге сіңуін тездете түседі.

Сақтандыру шаралары. Малға дәріленген дәнді азық беруге болмайды; жемшөптік дақылдарды гексахлоран препараттарымен және жуықта күші жойылмайтын улы химикаттармен өңдеуге рүқсат етілмейді; хлор-органикалық пестицидтер қолданылған егістіктен жинап алынған картоп пен қызылша жапырақ - сабақтарын егістікті өңдегеннен кейін кемінде 2, 5 ай өтпестен бұрын, сондай-ақ осы пестицидтермен өңделген бақтардың шөбін малға беруге болмайды. Гексахлоранды топыраққа, картоп, сәбіз, асханалық қызылша және басқа тамыржемістілер отырызылғанға дейін кемінде 4 жылдан кешігіп енгізуге рұқсат етілмейді.

Ас тұзымен улану

Ас тұзына негізінен құстар, шошқалар өте сезімтал болады. Шошқалар тағам қалдықтарын жегенде ішінде тұзы көп болғанда және тауықтарға жеммен бірге тұзды көп салып жібергенде жаппай уланады. Құс шошқалардың тұзбен улануында негізінен олардың организмде түрлі макро және микроэлементтердің жетіспеуінен орын алады.

Ас тұзы көбінесе ащы ішекке сіңіп кетеді. Оның уландыра алатын мөлшері организмдегі бір валентті және екі валентті катиондардың тепе-теңдігін бұзады, тканьдердегі осмос қысымын өзгертеді (тканьдер құрғай бастайды), клеткалардың тыныс алу процесін бұзады, мұның өзі тканьдерде оттегінің мүлде жетіспеуіне апарып соқтырады.

Организміне ас тұзы азықпен бірге шамадан тыс көп барған (тұздалған қиярдың, капуста, селедка мен ет тұздықтары аралас асхана қалдықтарын қалай болса солай бергенде) шошқаның улануы жиі байқалады. Құрама жемдегі тұздың мөлшері 1, 5 проценттен артып кеткенде де мал уланып қалуы мүмкін.

Патагенез. Желмен, шөппен ас тұзы көп түскен жағдайда хлорлы натрий ішек қарын арқылы қанға түседі. Қанда ас тұзының көп болуынан гипортониялық ерітіндісі орын алады. Бұл жағдайда ас тұзының құрамы эритроциттердің сыртқы қабықтарына және ішкі асмотикалық қысымына қатты әсер етеді.

Эритроциттер талқандалынып, оттегі тасымалдау қабілеті бұзылады. Организмде гипоксия басталады [3, 4] .

Белгілері. Мал шөліркейд, тәбеті соқпайды, аласұрып тынышсызданады, сілекейі ағады, лоқсиды, қан аралас іші өтеді, қаңқа бұлшық еттері дірілдейді, кілегей қабықтары көгілдір тартады, жүрек әлсірейді. Мал құрыса дірілдегенде және тұншыққан кезде өліп кетеді.

Паталогиялық-марфологиялық өзгерістер . Маңызды органдардың көптеген жерлерінде қан құйылған, өкпе ісініпкеткен, ішек қанталап қабынған, бауыр ұлғайған, қан тез қоюланады, ми қабының тамырларына қауырт қан шашырған, бүйректері ісінген, қуықтың кілегей қабығына дақ тәрізденіп қан құйылған.

Емі. Су еркінше беріледі; венаға кальций хлориді, глюкоза шанышып енгізіледі; жабырқаған кезде тері астына кофеин, каразол құйылады.

Сақтандыру шаралары. Құрама жем мен ас қалдықтарындағы ас тұзының мөлшері қанға екеніне қатаң бақылау жасалады.

Нитраттан және нитритпен улану. Нитраттан және нитриттен уланудың ошағы азот тыңайтқыштары болып табылады; аммоний нитраты (аммоний селитрасы), натрий нитраты (натрий селитрасы) ; калий нитраты (калий селитрасы), сол сияқты пісіріліп, жайымен суытылатын қызылша.

Нитраттар, әлдеқашан анықталғанындай, оншалық уытты емес, бірақ олар белгілі бір жағдайда өте уытты заттарға - нитриттерге айналады.

Нитриттердің уыттылығы көбінесе қан тамырлары-қозғаушы орталығын параличке ұрындыратындай әсер етеді, мұның өзі қан қысымының шапшаң төмендеуімен ұштасады. Осымен қатар нитриттер қан гемоглобинінің метгемоглобинге айналуына себепкер болады және оны тканьдерге оттегін жеткізіп тұру қабілетінен айырады, соның салдарынан тканьде оттегінің жетімсіздігі үдей түседі.

Патогенез. Улар, нитриттер, ішек қарын арқылы қанға сіңеді, эритроциттердегі гемоглобинді метгемоглобинге айналдырады да, оттегіні қосып ала-алмай қалады. Организмде оттегі жетіспей асфексия орын алады. Нитриттер орталық жүйке жүйесін істен шығарады да, демалу орталығының процесі келтіреді, паралич болып, мал дем ала алмай өледі.

Белгілері. Малдың тәбеті соқпайды, сілекейі ағады, жалпы әлсірейді, жүрыс-тұрысы бұзылады, бұлшық еттері жіпшіктене тартылады, кілегей қабықтары көгілдір тартады, тыныс алуы жиілейді, тамыры жиі және ақырын соғады, құрсақ көк шандырының ауыратыны сезіледі, ішектері өте шапшаң тартылып-созылады, іші өтеді, қан аралас нәжіс тастайды, қанының түсі қара қоңыр, күйіс қайыратын малдың тазқарыны кеуіп кетеді, буаз мал көбінесе іш тастайды, одан әрі ес-тұсынан айырылу халіне душар болады.

Патологиялық-морфологиялық өзгерістер. Шошқаның ішіндегісіне тез өтетін хлор иісі шығады, асқазан мен ішектің кілегей қабықтары қанталап қабынған, бауырда, жүрек бұлшық еттерінде азғындау өзгерістері бар; қан жөнді ұйымаған, түсі лайланып-күңгірттеніп тұрады, өт қабын өт кернеп кеткен.

Диагнозы. Малдың улануы жайында жеген жем-шөп жай толық анамнез алады, клиникалық белгілерін тексереді. Берген минералды тыңайтқыштарды басына барып көреді және лабараториялық тексеруден анықтайды.

Аурудың болжамы жақсы емес, малдар жем-шөпті көп жеп қойып, көбінесе малдар өледі [3, 4] .

Емі. Көк метиленнің 1 проценттік ерітіндісі 5-10 мг/кг мөлшерінде венаға енгізіледі; сүт қышқылы беріледі; асқазан (тазқарын) сумен жуып-шайылады; тері астына кофеин, коразол, оттегі шанышып енгізіледі.

Сақтандыру шаралары. Малдың минералдық тыңайтқыштарға жақын баруына жол берілмейді, судың, жемшөптің сапасына бақылау жасалады, өйткені топыраққа азотты тыңайтқыштарды өте көп енгізгенде нитраттың суға және жемшөпке түсуі мүмкін.

1. 2 Малдардың жемшөптен улануы

Мақта күнжарасынан улану. Мақта күнжарасында улы зат - госсипол болады. Ұзақ уақыт бойына күнжарамен кеңелте азықтандырғанда мал уланып қалады. Рационда кальций тұзының және витаминдердің жетіспеуі малдың улануын тездете түседі. Барлық мал түлігі, әсіресе төл уланады. Енесін еміп жүрген төл сүт арқылы улануы мүмкін. Күнжара беру тоқтатылғаннан кейін 10-30 күн өткен соң малдың уланып қалатыны жиі кездеседі (госсипол организмде жиналуға қабілетті келеді) .

Белгілері. Малдың тәбеті соқпайды, ішек-қарын жолы талаурап қабынады. Мейлінше әлсірейді, бұлшық еттері тарамдалып тартылады, аласұрып дірілдейді, күйіс қайыруы тоқталады, месқарын қызметі нашарлайды; жылқыда, мұның үстіне шаншу пайда болады, іш қатады, нәжіспен бірге кілегей, ал кейде қан аралас шығады, жүрек нашарлайды, қан аралас несеп шығады, демін ентігіп және жиі алады, өкпе ісінеді, табиғи саңылаулардан қан ағады, кейде дене температурасы көтеріледі, кілегей қабықтар көгілдір тартады.

Паталогиялық-марфологиялық өзгерістер. Мұнда өкпенің қанталағаны, ісінгені, кеуде және құрсақ қуыстарына сұйық зат жиналғаны, эндокардта және эпикардтың астына дақ тәрізденіп қан құйылған; ішек қабынған, оған қан құйылған, маңызды органдар ісініп кеткен, май азғындай бастаған.

Емі. Мақта күнжарасы рационнан шығарып тасталады. Қарын калий перманганаты ерітіндісімен (1:3000) немесе 3-5 проценттік натрий бикарбонаты ерітіндісімен жуып-шайылады; іш жүргізгіш тұзды дәрі- ішкізіледі; 5-10 проценттік натрий бикарбоннаты ерітіндісімен клизма дәрмек қойылады; венаға глюкоза енгізіледі, тері астына кофеин, камфора жіберіледі.

Сақтандыру шаралары. Малға мақта күнжарасын бергенде, госсиполдың организмде жиналып қалмауы үшін әрбір 15-20 күн сайын 2 апта бойына үзіліс жасау қажет.

Шаршыгүлділер (қыша, рапс, сурепка) күнжараларынан улану. Бұл күнжараларда аллил қыша майы жиналғанда мал уланады.

Белгілері. Малдың іші өтеді, іші кебеді, ішек-қарынның талаурап қабыну құбылысы орын тебеді, несеппен бірге қан аралас шығады, мал жалпы әлсірейді, танауынан көпіршікті сұйық ағады, жүрек қызметі нашарлайды, дене температурасы төмендейді, талықсиды, іш тастауы мүмкін.

Емі. Қарын танин ерітіндісімен жуып-шайылады; крахмалдың кілегей қайнатпасы ішкізіледі; тері астына кофеин, стрихнин нитраты; венаға калций хлориді, глюкоза енгізіледі[4, 5, 6] .

Сақтандыру шаралары. Шаршыгүлділер күнжараларын малға құрғақ күйінде беру керек. Рапс және сурепка күнжарасын әрбір сақа ірі қараға тәулігіне 2-2, 5 кг, шошқаға - 0, 5 кг дейін берген жөн.

Зығыр күнжарасынан улану. Күнжараны мол жылы сумен бірге бергенде мал уланып қалады; құрғақ күнжара бергенде - уланбайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.