Күкіртсутекпен тазалау қондырғысы

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Табиғи және іліспе мұнай (яғни мұнай төтел) көмірсутек газдары отын және мұнай химиясының шикі затын өндіруде өте құнды шикі заттарға жатады. Бұл газдарды алғашқы өңдеудің негізгі өнімдері - газ бензині, сұйытылған және құрғақ газдар, техникалық жеке көмірсутектері: пропан, н-бутан, изобутан, пентан. Табиғи және іліспе мұнай газдарын газ өңдеу зауыттарында, мұнай және газдардың үлкен кеніштерінде орналасқан іске асырады.

Өнімдердің сапасын арттыру және газ өңдеу зауыттарының құрал - жабдықтарын пайдалану жағдайларын жақсарту мақсатында, көмірсутекті газдарды механикалық қоспалардан (қалқып жүрген шаң, құм, газ құбырының өнімдерінің бөлшектерінен және т. б. ) алдын-ала тазалайды, құрғатады және одан кейін күкіртті сутегінен және көміртегінің қос оксидінен тазалайды.

Кен орындарында мұнай төтелдерден жоғарғы, орта және төменгі қысымды баспалдақтарға түседі, мұнда қысымның күрт төмендеуінің нәтижесінде одан еріген газдар бөлінеді де газ өңдеу зауытына жіберіледі. Мұнай одан әрі резервуарларға беріледі, мұнда одан судың негізгі бөлігі бөлінеді де тұрақтандыруға жіберіледі, яғни жеңіл компоненттерді бөлуге: этанды, пропанды, бутандарды және аздап пентандарды. Тұрақтанған мұнайды мұнай өңдеу зауытына айдайды, ал тұрақтанудан бөлінген газдар газ өңдеу зауыттарының шикізаты болады.

Табиғи жанғыш газдар негізінен метаннан, этаннан, пропаннан және бутаннан тұрады, кейбір кездерде сұйық көмірсутектерінің қоспасы болады. Табиғи жанғыш газдардың кен орындары, басқа пайдалы қазбалармен байланыссыз, газдар жиынтығынан тұратын газды кен орнына; газ көмірсутектері мұнайда еріген немесе мұнай кенінің бетінде газ шапкасы деп аталатын газмұнайлы түріне; газ сұйық көмірсутектерімен қаныққан, газконденсатты түріне бөлінеді.

Табиғи жанғыш газдар, мұнай сияқты бірінші кезекте энергетикалық отын есебінде көп пайдаланады, оның 10-ақ %-ті химия өндірісінің қажетіне жұмсалады. Ол металлургия, цемент және шыны өндірісінде, құрылыс материалдарын өндіруде және коммуналды шаруашылық қажетінде көп қолдану табуда. Табиғи жанғыш газдар біртекті және табиғи органикалық шикізат, олар келешекте химия технологиясында көп қолдану табуы керек. Соңғы кездерде сығылған және сұйытылған газдар автокөлік отыны есебінде қолдану табуда.

Табиғи газдар дүние жүзілік барланған потенциялдық қоры 282 трли м ³ , оның өнідірілетін қоры 92 трли м ³ құрайды. Табиғи газдың дүние жүзілік барланған қоры 40% бұрынғы КСРО үлесіне, 25% жақын және Орта Шығыс елдер үлесіне келеді.

Табиғи газды дүние жүзінде өндіру деңгейі 1985ж. 1652 млрд м ³ құрады.

Табиғи газдарды төтелдер арқылы өндіреді. Оларды өндіруде фонтан әдісін пайдаланады. Газ жер бетіне шығу үшін газ қабатына дейін бұрғыланған төтелді ашу керек. Газдың өзіндік шығу жағдайында қабат энергиясы тиімді пайдаланбайды, төтелдің бұзылуы мүмкін. Сондықтан газдың шығуын, төтел басындағы құбырды жіңішкертіп барып, шектейді. Газ кен орындарын пайдалану соңғы 20-25 жылдары үлкен қарқынмен өсіп келеді, осы мезгілде қордың 80-90% өндірілуде.

Мұнай шикізатын құрылымын өзгертіп өңдеудің барлық процестері шикізатқа есептегенде газдар түзілуімен жүреді. Бұл газдардың шығымы шикізатқа есептегенде орташа 1-25% құрайды. Қазіргі озық өңдеу зауыты жылына 12 млн. т. мұнайды өңдегенде шамамен 1 млн. т . (яғни 8% масс. жоғары) газ көмірсутектерін береді. Құрылымын өзгертіп өңдеу процестерінің арасынан пиролиз процесі ерекше орын алады, онда олефиндерге өте бай газ өнімдері шығады. Мұнда этиленді, пропиленді және бутилен - бутадиен фракциясын бөлгеннен кейін газдың қаныққан бөлігі қалады, оны негізінен қайта пиролизге айналымға жібереді, немесе газ бөлу қондырғысына жібереді.

Газдар қоспаларын жеке компоненттерге немесе техникалық фракцияларға одан әрі өңдеу үшін бөлуде мынадай процестер қолданылады: конденсация, компрессия, абсорбция, ректификация, адсорбция. Газфракциялау қондырғыларында (ГФҚ) бұл процестерді әртүрлі құрамда біріктіреді.

Конденсация - газдарды бөлудің бірінші сатысы конденсациялау көмегімен газ екі фазалы жүзеге ауысады, одан кейін оны механикалық жолмен газ бен сұйыққабөледі. Суытқыш есебінде суды немесе ауаны пайдаланады.

Компрессия - газдарды бөлу жүйелерінде конденсациялау мен бірге қолданылады. Газдар қысымын өсіргенде көмірсутектердің конденсациялануына қолайлы жағдай тауады. Компрессияланған (сығылған) газдан бірінші кезете ең ауыр компоненттер конденсацияланады.

Абсорбция - газдардың кейбір компоненттердің сұйықпен (абсорбентпен) жасауында жұтылу процесі.

Адсорбция - газдарды бөлуде өндірісте көп қолдану таппады. Ол кейбір өсік бетті қатты заттардың (активтелген көмір, силикагель және т. б. ) газдың әртүрлі компонентерін талғамды жұту қабілетіне негізделген.

Газфракциялау (ағылшынша gas frationation) - процесі ректификация арқылы көмірсутектер газдардың қоспасын белгілі бір компоненттерге бөледі.

Ректификация - газ қоспаларын бөлудің соңғы сатысы болып саналады. Оны өте таза жеке көмірсутектерін алу үшін қолданылады. Газдар қоспасын компоненттерге бөлу қиын болғандықтан, жұмыс істеп тұрған жүйелерінде ректификациялау газдан конденсациялау - комперссиялау немесе абсорбциялау әдістерімен бөлінген сұйықтықты береді. Сұйытылған газдарды ректификациялаудың мұнай фракцияларын ректификациялаумен салыстырғандағы ерекшелігі - қайнау температуралары өте жақын өнімдерді бөлу және өте жоғары деңгейлі таза тауарлы өнімдер алу қажеттілігі. Сұйытылған газдарды ректификациялауда колонналардағы қысым жоғары болуымен ерекшеленеді, себебі ағын жасау үшін ректификациялау колонналарының өнімдерін кәдімгі ауа мен су тоңазытқыштарында жасанды тоңазытуды қолданбай - ақ конденсациялау қажет. Мысалы, изобутанды 40°С конденсациялау үшін бутан колоннасы рефлюкс сыйымдылығында, яғни колоннаның өзінде 0, 52 МПа төмен емес қысымды ұстау қажет.

Ректификациялау қондырғысының жүйесі және әрбір компоненттердің бірінен кейін бірінің бөлінуі бастапқы қоспа құрамына, өнімдердің қажетті тазалығына және алынатын фракциялар мөлшеріне байланысты.

Газдарды бөлу қондырғылары былай бөлінеді: өңделетін шикізат түріне қарап - қаныққан мен қанықпаған газдар қондырғыларына және газдардан мақсатты компоненттерді бөліп алуда пайдаланатын жүйе түріне қарап конденсациялау - компрессиялау мен абсорбцияларға; конденсациялау - компрессиялауда, абсорбциялау қондырғыларындағы сияқты газдан бөліп алынған көмірсутектердің сұйық қоспасы одан әрі ректификациялауды пайдаланып фракцияға немесе жеке компоненттерге бөлінеді.

Бұл жағдайда конденсациялау температурасы 35-40°С құрайды. Конденсацияланатын компоненттердің санын көбейту үшін конденсациялау температурасын төмендету қажет. Бұған суытушы агенттер есебінде буланушы аммиак, хладон, этан, пропан қолданумен жетуге болады. Суытушы есебінде пропан мен аммиак пайдалануда конденсациялау температурасын - 40°С дейін, этанды қолданғанда - 80°С дейін төмендетуге болады.

1. Технологиялық бөлім

1. 1. Жобаланатын процеске қысқаша сипаттама және схеманы таңдау негізі

Күкіртті мұнайларды өңдеуден алынған газдар құрамында әр уақытта күкіртті сутегі және басқа күкіртті қосылыстар, әсіресе ауыр шикі затты - мазутты, вакуум дистилляттарын, гудронды өңдеу қондырғылары газдарында көп болады. Мысалы, арлан мұнайының вакуум дистиллятын каталитикалық крекингтеу газында күкіртті сутегі мөлшері 13-15%, ал осы мұнайдың гудронын термиялық крекингтеу газдарында күкіртті сутегі мөлшері 20% дейін жетеді.

Күкіртті сутегі сұйылған газдарды шикізат есебінде қолданатын процестер катализаторының жұмысын әлсіретеді; оның тұрмыстық сұйылған газ құрамында болуы өте қауіпті. Активті күкіртті қосылыстардың болуы газ өңдеу қондырғыларының құрал - жабдығына теріс әсер етеді, аппараттардың және құбыр желісінің коррозияға ұшырауын тездетеді.

Сондықтан құрамында күкіртті сутегі және төмен молекулалы меркаптаны бар көмірсутекті газдардан тазалайды. Кейбір кездерде мұнай - өңдеу газдарын тағы көміртегі оксиді мен қосоксидінен де тазалайды.

Тазалау әдістері құрғақ және дымқыл болып бөлінеді. Құрғақ әдістерге мырыш пен темір оксидтерін, активтелген көмірді және цеолиттерді (молекулалық торлар) қолданумен тазалауды жатқызады. Қатты жұтқыштарды әдетте құрамында күкіртті сутегі аз газдарды тазалауда пайдаланады.

Құрамында қышқыл компоненттері (күкіртті сутегі, көміртегі қосоксиді) көп газдарды абсорбция принципіне негізделген дымқыл әдісті қолданады. Тазалау жоғары емес температурада күкіртті сутегінен тұрақсыз химиялық қосылыс түзіліп жұтылуына негізделген, ал ерітінді температурасын көтергенде бұл қосылыс ыдырайды. Абсорбент мұнда регенерацияланады. Еріткішті регенерациялау процесін десорбциялау дейді.

МӨЗ абсорбциялық әдістерден қолданатындары:

1) мышьякты - сода ерітіндісімен тазалау, онда абсорбент есебінде натрийдің алтытиоарсенаты күкіртті сутегімен әрекеттесуден түзілетін натрийдің бесарсенаты пайдаланылады.

Na ₂ As ₂ S ₅ O ₂ + H ₂ S → Na ₄ As ₂ S ₆ O + H ₂ O

Одан әрі қаныққан абсорбентті регенерациялағанда элементті күкірт бөлінеді;

2Na ₄ As ₂ S ₆ O + O ₂ → 2Na ₄ As ₂ S ₅ O ₂ + 2S

2) үшкалиифосфат ерітіндісімен тазалау:

K ₃ PO ₄ + H ₂ S ↔︎ K ₂ HPO ₄ + KHS

3) калий карбонатының ыстық ерітіндісімен тазалау;

K ₂ CO ₃ + H ₂ S ↔︎ K ₂ S + H ₂ CO ₃

4) сілтімен тазалау:

2NaOH + H ₂ S ↔︎ Na ₂ S + 2H ₂ O

Химия және мұнай - химия зауыттарында бір және екіэтаноламиндер (БЭА және ЕЭА) ерітінділерімен тазалау ең көп тараған. Абсорбция - десорбция процестерінде мынадай қайтымды реакциялар жүреді:

NH ₂ CH ₂ CH ₂ OH + H ₂ S ↔︎ CH ₂ CH ₂ OH NH ₃ HS

бірэтаноламин

NH(CH ₂ CH ₂ OH) ₂ + H ₂ S ↔︎ (CH ₂ CH ₂ OH) ₂ NH ₂ HS

екіэтаноламин

25 - 35°С күкірттісутегі этаноламиндермен күкіртті сутегінің қышқыл тұзын және алмасқан аммоний негізінен түзіп реакцияласады. 100°С және жоғары температурада реакция толығымен кері бағытта жүреді: күкіртті сутегі бөлінеді, ал этаноламинді қайта пайдалануға береді. Этаноламиндердің жұту қабілеті абсорбция температурасын төмендетумен және қысымды немесе ерітіндіні қайта беру еселігін көтерумен өседі.

БЭА пайдалану процесінің тиімділігі абсорбенттің жоғары активтігі, оның құнының төмендігі, тұрақтылығы және регенерациялау жеңілдігі. Бірақ БЭА үшін регенерацияға жылу энергиясының шығынының көптігі, БЭА қайтымсыз реакцияларға түсіп CS ₂ , COS және O ₂ әсіресе тұраксыздық, жоғары коррозиялық активтік тән.

ЕЭА - нің артықшылығы БЭА - ге қарағанда аздау, булар қысымы және соған байланысты буланудан жоғалым төмендеу; CS ₂ , COS, O ₂ тұрақты. Бірақ ЕЭА аз химиялық активтік, төмен жұтылу қабілеттілігі тән. ЕЭА меркаптандарды бөлуде тиімділігі төмендеу.

Бірэтаноламинді тазалаудың блоктары каталитикалық риформинг пен крекинг, дистилляттарды гидротазалау, газды фракциялау қондырғылары құрамына кіреді. Тазалау 35 - 40°С және негізгі технологиялық процесс қысымында жүреді. БЭА ерітіндісін регенерациялауды 125-130°С жоғары емес температурада жүргізеді, себебі жоғары температураларда БЭА ерітіндісі тез ыдырайды.

Күкіртті сутегінен тазалауға газ бөлуге түсетін тек газдар ғана емес, сонымен бірге тауарлы сұйытылған көмірсутекті фракциялар да жіберіледі. Тауарлы фракцияларды да бірэтаноламинмен және сілті мен тазалайды. Сілтіні пайдалану күкіртті сутегінің және төмен молекулалы меркаптандардың толық бөлінуін қамтамасыз етеді, бірақ қайта пайдалануға өте қиын өнімдерінің пайда болуы процесті қиындатады.

Тазалаудан алынған күкіртті сутегі күкірт немесе күкірт қышқылын өндіру қондырғысына беріледі. Соңғы жылдары ең көп тараған Клаус әдісі қолдану табуда, онда ауа оттегінің күкіртті сутегімен термокаталитикалық әрекеттесуі екі сатыда жүреді:

H ₂ S + 1, 5 О ₂ → Н ₂ О + SO ₂

2H ₂ S + SО ₂ →2 Н ₂ О + 3S

3H ₂ S + 1, 5 О ₂ →3 Н ₂ О + 3S

Газдарды тазалаудың соңғы белесі күкіртті сутегін пайдалану болып саналады. Соңғы кездерге дейін күкіртті сутегі мұнай мен табиғи газдардағы зиянды қоспа есебінде қаралып келді. Қазіргі кезде мұнай мен табиғи газдардан алынатын күкіртті сутегінен элементті күкірт алу өндірісі жолға қойылған. Іс жүзінде күкіртті сутектен элементті күкірт алудың Клаус процесі көп тараған, мұнда күкіртті сутегі жартылай тотығуға ұшырайды. Онда мынадай реакциялар жүреді:

H ₂ S + 1, 5 О ₂ → SO ₂ + Н ₂ О + 124 ккал/моль (517 кДж/моль)

2H ₂ S + SО ₂ ↔︎ 3S + 2 Н ₂ О + 25 ккал/моль (104 кДж/моль)

Бұл процестің бір түрі былай жүреді. Күкіртті сутегінің үштен бірі ауамен қоспа күйінде реакция жүретін пешке беріледі, мұнда күкіртті сутегі 450 °С температурада күкірттің қос тотығына дейін жанады. Жану өнімі пайдалану - қазанына түседі, мұнда ол 300°С дейін суыйды. Осы жану жылуының көмегімен 4, 0 МПа қысымды су буын алады. Пайдалану - қазанында конденсацияланған күкірт жинаушы ыдысқа түседі. Пайдалану - қазанынан жанудан пайда болған өнімдер тоңазытқышта 140-160°С дейін суытылады. Күкірт қосымша конденсацияланып тағы да жинаушы ыдысқа түседі. Одан әрі жану өнімдерін қыздырады, қалған күкіртті сутегімен қосып, газдардың ағымында бірінші реакторға жібереді. Мұнда бокентте немесе балшықта 350°С шамасы температурада күкіртті сутегінен күкірт пен күкірттің қос тотығының түзілу реакциялары жүреді. Түзілген газдар тоңазытқыштан өтіп екінші реакторлардан кейін тоңазытқыштан шыққан күкірт жинаушы ыдысқа барады. Конденсатор мен тоңазытқыштарда ұсталынбаған бұлт түріндегі күкірт коалесценцияланушы сүзгіште ұсталынады. Бұл процесте мүмкін болған 90% шығыннан тазалығы 99, 9% күкірт алуға болады.

Газ комрессорлармен сығып және оны тоңазытқышта суытуға негізделген. Газдарды сыққанда бөлінуші компоненттердің қысымы осы компоненттердің қаныққан буларының қысымына дейін жеткізіледі, осының нәтижесінде олар бу фазадан сұйық фазаға ауысып тұрақсыз газ бензинін құрайды. Әдетте, қысымның өсуімен және температураның төмендеуімен сұйық фазаның мөлшері көбейеді. Мұнда конденсацияланған көмірсутектері жеңілдеу компоненттердің сұйық күйге айналуын жеңілдетеді, себебі олар сұйық компоненттерде ериді. Оптимальды қысым көп факторлармен, яғни бастапқы газ құрамымен, мақсатты компоненттерді бөлудің берілген дәрежесімен, сығуға және суытуға кеткен энергия шығынымен және т. б. анықталады. Көпшілік ілеспе газдар үшін, келісілген бөлу дәрежесін ескере отырып, оптимальдық қысымды 2, 4-4, 0 МПа аралығында ұстайды. Газды екі немесе үш баспалдақты компрессорлармен сығады. Компрессорлардың жұмыс істеу режимінде аралық тоңазытқыштардағы газдың аралық баспалдақты сууы және цилиндрлердің қабырғасының қажетті салқындауы үлкен әсер етеді. Арабаспалдақты салқындату түзілген конденсатты мүмкіндігінше көп бөлуге көмектеседі де сығуға қажетті энергия шығынын кемітеді, себебі сығу күші комперссорларға түскен газ температурасының абсолюттік мәніне пропорционалды.

Бастапқы газ шаң ұстаушы және қорғаушы тор арқылы комперссорлардың бірінші баспалдығына беріледі. Сығылған газ тоңазытқышта суытылады да газ сепараторына түседі, Одан әрі комперссияның екінші сатысы және т. б. жіберіледі. Сонымен газ үш рет сығылады, суытылады, конденсаттан (газ бензинінен) бөлінеді де газ бөлу желісіне жіберіледі. Газ сепараторлардың үш баспалдағынан шыққан конеденсат тұрақты газ бензинін, сұйытылған газдар және техникалық жеке көмірсутектерін алумен тұрақтандырылады.

Газдарды сығу үшін поршенді және турбиналы компрессорлар қолданылады. Жоғары қысымдар шеңберінде пошенді компрессор көп қолданылады. Егер жоғары қуат қажет болғанда, ал қысым 4, 5 МПа көп болмаса, турбиналы компрессорды қолдану тиімді. Компрессорлардың түрін және қуатын таңдауға тартпаның түрі үлкен әсер етеді: электроқозғалтқыш, газмоторы, бу немесе газ турбинасы. Капиталдық жұмсау және пайдалану шығыны жағынан қысымға қарсы тұратын бу турбинасы экономикалық жағынан пайдалы.

Компрессиялық әдістің бір кемшілігі сепараторларда жеңіл көмірсутектердің ауыр көмірсутектерден таза бөлінбеуі, осының нәтижесінде жеңіл көмірсутектердің аз ғана бөлігі газ бензиніне араласып, ауыр көмірсутектерінің аз бөлігі газ фазасымен жоғалуы орын алады. Осының нәтижесінде газ бензині тұрақсыз болады және оның бөлінді потенцияалдық мүмкіндіктен аз болады.

Компрессиялық әдісті майлы газдарды, 150г/м ³ жоғары ауыр көмірсутектерден тұратын бензинсіздендіру үшін қолданылады. Олардың мөлшері аз болғандықтан бұл әдіс тиімсіз. Бұл әдіс пропан фракциясының бөлінуін қажетті деңгейде алуға мүмкіндік бермейді, ал бұл фракцияның бөлінуіне қарап бензиннің толық бөлінуі туралы тұжырымдайды. Пропан фракциясы толық бөлу үшін компрессиялы әдісті басқа тиімді әдістермен бірге пайдалану қажет.

1. 2. Шикізаттың, дайын өнімнің және қосымша материалдардың сипаттамасы

Комсомольск - Каспий маңы ойысының Оңтүстік - Шығыс ернеуі өңіріндегі мұнай кенорны. Атырау облысында, Доссор станциясының оңтүстік - шығысында 70 км жерде орналасқан. Кенорны 1935 ж ашылды. Тектоникалық тұрғыдан алғанда кенорын үш қанатты тұзкүмбезді құрылымнан орын алған. Төменгі бордың аптнеоком жікқабаттарын қамтитын қатпардың оңтүстік қанатында мұнайлы горизонт айқындалды. Оның жатыс тереңдіктері 191 - 346м, биіктігі 17 - 27м. Су - мұнай жапсары 227 - 397 м - лік белгіленуі. Жатын қойнауқаттық, тектоникалық тұрғыдан қалқаланған. Өнімді қатқабат терригендік таужыныстардан құрылған, жинауыштары кезекті. Мұнайға қаныққан қалыңдығы 6, 3м, жинауыштардың ашық кезектілігі 30%, жатынының өтімділігі 0, 265 мкм ² . Мұнайға, газға қанығу коэффициентері 0, 8. Мұнай аз күкіртті (0, 36%), аз парафинді (0, 51 г/см ³ ) жатындардың жұмыс режимі суарынды. Хлоркальцийлі қойнауқат суының тығыздығы 1106км/м ³ , минералдығы 142 г/л. Кенорын 1943 ж игерілуде.

Абсорбция тиімділігі процесті жүргізу температурасына, қысымына, газдың және қолданылатын абсорбенттің физика-химиялық қасиеттеріне, абсорбцияланатын газдың жүру жылдамдығына берілетін абсорбент мөлшеріне байланысты.

Абсорбентті таңдау абсорбцияланатын газ қасиетіне байланысты. Көмірсутекті газдар құрлымы мен молекулалық массалары жағынан жақын жеңіл бензиннің сұйық көмірсутектерімен жақсы бөлінеді. Жеңіл абсорбенттің булар қысымы жоғары болғандықтан ол абсорберден шығушы газ бен көп мөлшерде ілесіп кетеді. Абсорбция қондырғыларында әдетте екі сатылы абсорбцияны қолданады:

Негізгі абсорбент есебінде бензин фракциясын, ал одан кейін абсорберден шығушы газ ауыр фракциялық құрамды сұйықпен, мысалы, керосин - газойль фракциясымен, газдан ілесіп бензинді бөлу үшін жуады.

Газдың сұйықпен жұтылу жылу бөлумен жүреді. Осындай да абсорбцияны бәсеңдетпеу үшін технологиялық қондырғыларда арнайы шаралар қолданады. Мақсатты компоненттерді бөлу дәрежесін көтерудің тиімді тәсілдеріне абсорбент пен газдың, оларды абсорберге берер алдында жұмыс температурасынан төмен температураға дейін суыту болып саналады. Абсорбция жылуын бөлуді аралық шығарылған тоңазытқыштарда іске асады. Қаныққан абсорбент жоғарғы табақшадан алынатын өзкүшімен немесе сораппен тоңазытқыш арқылы өткізіледі, ал одан кейін төменгі табақшаларға қайта беріледі. Шикізат пен қайта айналушы абсорбентті суыту үшін судан бөлек жасанды суытқыштарда да, пропан мен аммиакты қолданады.

Еріткіші ретінде диэтаноламин су ерітіндісі қолданылады. Ерітіндідегі диэтаноламин мөлшері бастапқы газдары қышқыл газдың мөлшеріне тәуелді. 20-30% аралығында өзгереді ерітіндіде қышқыл газдар концентрациясы 0, 05-0, 08 м ³ /литр болса, онда 20-25% диэтаноламин қолданылады. Егер 0, 14-0, 15 м ³ /литр болса, онда 25-27% диэтаноламин қолданылады, 0, 15-0, 17 м ³ /литр болса, онда 25-30% диэтаноламин қолданылады.

Ілеспе газды өңдеудің, сонымен қатар қажет болғанда табиғи газды дп ГӨЗ жүргізеді және ол мынадай операциялардан тұрады:

Газдардан тұрақсыз бензин деп аталатын - С3және одан жоғары көмірсутектерін (газды бензинсіздендіру) шығару;
Бензинсіздерілген газды бұл газды тұтынушыларға жеткізуге қажетті қысымға дейін қысу;
Тұрақсыз бензинді жеке көмірсутектеріне - пропан, изобутан, бутан және тұрақты бензинге бөлу.

Газ өңдеу зауытында тағы да газды кептіру және күкірт сутегінен тазалау қондырғылары бар. Мұнай кен орындарында тұрақты да, жылжымалы да газ өңдеу зауыттары салынады. Жылжымалы ГӨЗ қуаты 40-100 м ³ газды суткісіне құрайды, оның аппараттары платформаларда немесе жылжымалы құрастырылады.

1. 3. Дайын өнімнің қолданылуы

Күкіртті мұнайларды өңдейтін зауыттардың көмірсутекті газдардың құрамында әр уақытта күкіртті сутегі болады. Бұл күкіртті сутегінің бір бөлігі мұнайдағы тұрақсыз күкіртті қосылыстарының оны термиялық және каталитикалық крекингтегенде және кокстеуде ыдырауынан түзіледі. Мұндай жағдайда шикізаттағы күкірт процесс өнімдері арасында бөлінеді. Гидрогенизациялық процестерде күкіртті қосылыстардың өте терең ыдырауы орын алады: олардың негізгі бөлігі күкіртті сутегіне айналады да газ құрамында жиналады.

Мұнай шикізатын құрылымын өзгертіп өңдеу процестерінің құрғақ газ шығымы мен ондағы күкіртті сутегі мөлшерінің көрсеткіштері берілген. Бұл мәндерден тек бір ғана қуаты жылына 1млн т жоғары күкіртті мұнай мазутын гидрокрекингтеудің бір қондырғысы 2200-ден 7700т дейін жылына күкіртті сутегін береді.

Технолгиялық қондырғылардан шыққан күкіртті сутегін МӨЗ әдетте күкірт алуға, ал кейбір кезде - күкірт қышқылын өндіруде пайдаланады. Зауыт және табиғи газдар негізінде күкірт өндірудің өндірісте ең көп тараған әдісі екі сатыда іске асатын Клаус процесі болып саналады:

2 H ₂ S+ 3О ₂ ↔︎2SO ₂ +2 Н ₂ О

2H ₂ S + SО ₂ ↔︎ 2/хSх + 2 Н ₂ О

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.