Ұлттық салт-дәстүрлер – ұрпақ тәрбиесінің пәрменді құралы

Жоспар
1. «Дәстүр» сөзіне анықтама
2. Салт.дәстүрлердің түрлері
2.1 Діни әдет. ғұрыптардың бір түрі отқа май құю
2.2 Бесікке салу . отбасылық той.томалақтар мен жиындар салт.дәстүрі
2.3 Маусымдық халықтық мерекелер . қазақтың төрт тойы

1.Берілген тақырыпты ашу үшін, «дәстүр», «салт-дәстүр» сөздеріне анықтама берейін. Бромлейдің берген анықтамасы бойынша: «Дәстүр – этнос мәдениетінің тұрақты компоненті». И.В. Суханов келесідей анықтама берген: «Дәстүр – мінез-құлық, жүріс-тұрыс нормалары, принциптері». Ал, өзімізге таныс ұлы орыс педагогтарының бірі, К.Д.Ушинский, былай дейді: «Дәстүр терең сіңбеген тәрбие күшті мінез-құлықтарды да тәрбиелей алмайды». Ал, бүгінгі таңда оған мынандай анықтама беріледі: «Дәстүр – әлеуметтік-мәдени мұраның ұзақ уақыт бойына адамдар атадан балаға қалдыратын, әдетке айналған, сол қоғамның немесе әлеуметтік топтың құндылықтар жүйесі мен ережелеріне ұласқан бөлігі».
Салт-дәстүр деп отырғанымыз әр ұлттың, халықтың діні мен сеніміне, тұрмыс-тіршілігіне, ұлттық құрылым ерекшелігіне сәйкес ғасырлар бойы жинақталып, өмірдің өзі туғызған ғұрыптардың жиынтығы; қауым мен қоғамда қалыптасқан мінез-құлықтың үлгілері. Біз осы салт-дәстүрлерге, көшпенді халық болғанымызға қарамастан, ерекше бай халықпыз.[1]

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Б.Мұқанова, Р.Ильясова Этнопедагогика Астана-2008
2. Б. С. Айтқалиева Қазақ халқының салт-дәтүрлері
3. «Алаш айнасы» газеті (25 қыркүйек 2013)
4. Дәстүрлі қазақ этнографиясы. Оқу-әдістемелік құралы. Ж. О. Артықбаев, Ә. Ә. Сабданбекова, Ә. Қ. Елемесов, Е. Н. Дауенов
5. http://kk.wikipedia.org

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Дәстүр сөзіне анықтама
2. Салт-дәстүрлердің түрлері
2.1 Діни әдет- ғұрыптардың бір түрі отқа май құю
2.2 Бесікке салу - отбасылық той-томалақтар мен жиындар салт-дәстүрі
2.3 Маусымдық халықтық мерекелер - қазақтың төрт тойы

1.Берілген тақырыпты ашу үшін, дәстүр, салт-дәстүр сөздеріне анықтама берейін. Бромлейдің берген анықтамасы бойынша: Дәстүр - этнос мәдениетінің тұрақты компоненті. И.В. Суханов келесідей анықтама берген: Дәстүр - мінез-құлық, жүріс-тұрыс нормалары, принциптері. Ал, өзімізге таныс ұлы орыс педагогтарының бірі, К.Д.Ушинский, былай дейді: Дәстүр терең сіңбеген тәрбие күшті мінез-құлықтарды да тәрбиелей алмайды. Ал, бүгінгі таңда оған мынандай анықтама беріледі: Дәстүр - әлеуметтік-мәдени мұраның ұзақ уақыт бойына адамдар атадан балаға қалдыратын, әдетке айналған, сол қоғамның немесе әлеуметтік топтың құндылықтар жүйесі мен ережелеріне ұласқан бөлігі.
Салт-дәстүр деп отырғанымыз әр ұлттың, халықтың діні мен сеніміне, тұрмыс-тіршілігіне, ұлттық құрылым ерекшелігіне сәйкес ғасырлар бойы жинақталып, өмірдің өзі туғызған ғұрыптардың жиынтығы; қауым мен қоғамда қалыптасқан мінез-құлықтың үлгілері. Біз осы салт-дәстүрлерге, көшпенді халық болғанымызға қарамастан, ерекше бай халықпыз.[1]

2.
Салт - дәстүрлердің түрлері
Діни әдет- ғұрыптар
Отбасылық той - томалақтар мен жиындар
Маусымдық халықтық мерекелер

1. Ырымдар 1. Үйлену тойы 1. Жалпы халықтық
тойлар
мен 2. Бала тәрбиелеу 2. Кәсіптік мейрамдар нанымдар дәстүрлері
3. Жерлеу салты
2. Діни рәсімдер
мен мейрамдар
[2]
2.1Енді әр түріне мысал келтірейін. Діни әдет- ғұрыптардың бір түрі отқа май құю болып табылады. Бұл ғұрып тек қана қыз баласына қатысты қол - данылып қоймай, күйеу жігітке де бағыт - талады. Қыз әкесi үйiнiң оң жақ iргесiне күйеуге арнап қымбат мата - дан тiгiлген төсек салып, шымылдық құрып қояды. Күйеу табалдырықтан аттап кiргенде үш рет тәжiм етедi. Табада тұрған шоққа қолы - на ұстат - қан темiр ожаудан майды құяды. Бiр кемпiр сұқ қолын әуелi шоққа қар - сылап, одан өзiнiң маңдайына, кеу - десiне сұқ қолын басады. Бұдан соң күйеудi төсекке отырғызады. Өзге жұрт шығып кетiп, жеңгесi тамақ бередi (Ы.А). Бұл жөнiн - де Ш. Уә - лиханов өзінің мақа - ласында былай деген: ...От әулие (киелі) бо - лып саналады... Қарғыс... Отқа түкі - руге, ошақты басуға бол - майды. Жаңа түскен келін (күйеуінің) әкесінің үйіне кіріп, сәлем жасап, аруақ разы бол - сын деп тағзым етіп, отқа бір қасық май құю керек. Жас келін сәлем еткен - де, аруақ разы болсын деп, тізе бүгіп, еңкейіп, маң - дайын еденге ти - гізе - ді. Отқа тамыз - ған май жанып жатқан - да, жас келін - нің енесі немесе әйелдер - дің бірі алақанын отқа қыздырып, келіннің бетін сипай - ды. Үлкен үйдің отының құрметіне деп, қалыңдық атасының иығына шапан жабады, отағасы жас келінді: Иін қандырып илеген терідей мінезің жұмсақ болсын, қарағым, - деп бата беріп, тулаққа, қой терісіне отырғызады.[3]
2.2Отбасылық той - томалақтар мен жиындарға бесікке салуды жатқызуға болады. Туған-туыстары жиылып, нәрестені бесікке салу дәстүрін өткізеді. Бесік алып бару - қазақтың бір жерге келін болып түскен қызы тұңғышын босанғанда орындалатын дәстүрі. Бесіктің жасауын қыздың анасы даярлайды. Оған қоса киетін, зергерлік бұйымдармен дастарқанға қойылатын тәттілерін салып алып барады. Алып барған китінің ішіне тоғыз түрлі заттар салады. Тоғызға бағалы киімнен бастап, ұсақ заттар да кіреді. Тойға жиналған қонақтар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.