SC Food ЖШС-нің ірі қара мал бұзаутазын алдын алу және онымен күресу шаралары

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

«Үкімет қызметінің бағалануы енді өз мемлекеттерінің аумағына экзоотиялық аурулардың енуіне жол беру-бермеуіне қатысты емес, оған қалай қарап, қандай іс-әрекетке баратыны бойынша жасалатын болады . . . » (А. Тьерманн, ХЭБ режимдік комиссиясының төрағасы)

Адамзат ерте заманнан бері мал мен адам арасында жоғары өнім тудыратын жаппай аурулардың себебін анықтауға тырысты.

Жұқпалы ауруларды зерттеу адамзаттың өркендеуінде ұзақ мерзімді орын алады. Жұқпалы ауруларды болдырмау үшін оның таралуын, қоздырғышын, клиникалық белгілерін, эпизоотологиялық мәліметтерін, аурудың дамуын, өлексенің патолого - анатомиялық өзгерістерін, диагностикалық және дифференциальды балауын, иммунитетін және емдеу әдістерін, алдын алу және күресу шараларын білу керек.

Жұқпалы аурулардың өзінің табиғатына қарай жұқпалы емес аурудан кәдімгідей айырмашылығы бар, сондықтан жануарлар патологиясында ерекше орын алады.

Малдың жұқпалы аурулары туралы ғылым ветеринарияда өзекті мәселе және арнаулы бағыт болып табылады.

Ет, сүт, жұмыртқа және басқа тамақ және шикізат өнімдерін өндіру мал шаруашылығы қызметкерлерінің алдына қойылған өзекті мәселенің бірі.

Мал басын көбейту, оның өнімділігін арттыру және интенсификациялау - мал шаруашылығында негізгі бағыт болып белгіленген.

Осыған байланысты, еліміздің ветеринарлық қызметінің міндеті - малдың және құстың өлімін және ауруын төмендету үшін, ветеринарлық - санитарлық шаралардың жүйесін іске асыру болып табылады.

Ветеринарлық мамандардың жұмысының үлкен экономикалық және социальды маңызы бар, өйткені олар адамдарды мал мен адамға ортақ аурулардан сақтайды.

Нақты жұқпалы ауру кезіндегі індет процесін зерттегенде, оның биологиялық құбылыстармен ғана емес, табиғи - географиялық, әлеуметтік - экономикалық жағдайлармен де байланысты екенін ескеру қажет.

Сондықтан да, жұқпалы ауруларды зерттегенде басқа да ғылымдардың үрдістері мен әдістерін кеңінен пайдаланады.

Ауыл шаруашылығы малдарының жұқпалы ауруларымен күресудің басты шаралары жоспарлы түрде жүргізілгенде ғана, оның тиімділігін арттыруға болады.

Трихофития (дерматомикоз, қысаға) - Trichophytia - патогенді саңырауқұлақтар қоздыратын, теріде айқын шектелген қабыршақтанған аймақтарда ұштары қырқылған жүндердің пайда болуымен, терінің айқын қабынуымен, серозды-іріңді экссудаттың бөлінуімен және қалың қабықшаның түзілуімен сипатталатын инфекциялық ауру.

Трихофитиямен зақымданудың негізгі көзі ауру малдар болып табылады және инфекцияның таралуында мал қораларын ластайтын ауру малдың зақымданған тері қабыршақтары, жүні, шашы қауіп төндіреді.

Диагноз эпизоотиологиялық, . мен жүніненқырындыалынады. Қырында скальпель арқылы, ал . .
Трихофитияны қышымадан, демодекоздардан, экземадан және сыздауықтан ажырату қажет, сондай-ақ ең бастысы клиникалық-эпизоотологиялық мәліметтер мен микроскопия нәтижелерін зерттеу негізінде микроспориядан және фавустан ажырату қажет. Етті бағыттағы асыл тұқымды Абердин - Ангус породалы ''SC Food'' ЖШС-і. Жалпы көлемі - 34000га, Астана қаласынан 145 км, Ақкөл ауданынан 45км, Степногорск қаласынан 45км шақырымда орналасқан. Ең алғаш 2011жылы 11 қазан айында7-9 ай жасар Ангус тұқымын 404 бас құнажын Австралиядан Астана әуежайына әкелініп, жүк таситын көлікпен шаруашылыққа жеткізілді. Содан кейін қараша-желтоқсан айында 540 бұзау, 569 жүкті ірі қара мал және 49 бұқалар Америка Құрама Штатынан жеткізілді. 2012 жылы Канада елінен 50 тайынша жеткізілген. Шаруа қожалықтарының құрылыс, өсірушілері, бордақылау алаңдары құрылысы, ет өңдеу кешені және басқа да салалардағы салу: бағдарлама басым бағыттар бойынша инвестициялық жобаларды жеңілдікті қаржыландыруды жүзеге асырады. Бірінші кезекте Америка Құрама Штаттары мен Канада «ет» құнын-тиімді басқару үшін бұл етті бағыттағы мал технологиясы мазмұнын анықтау қажет болды, аркалық құрылымдардың, баспаналар ұстау еуропалық жүйесін және желден қорғау еркін-диапазон жағдайы Солтүстік Америка жүйесінде сусымалы тұрғын үй кеңестік жүйесі кеңінен танылған және ортақ болып табылады ортақ. Қысқы жағдайда төмен температурада және күшті желдер сипатталады. Ал жазғы кезде мамыр және қараша айларында жазғы жайылымға жіберіледі. Шаруашылық жалпы ветеринариялық - санитариялық талаптарға сай, соңғы 4 жылда ешқандай инфекциялық аурулар тіркелмеген.

''SC Food'' ЖШС-нің індеттік жағдайы.

Ақмола облысы, Ақкөл ауданы, Азат ауылы ''SC Food'' ЖШС шаруашылығына эпизоотологиялық талдау жүргізу

КЕСІМІ

Біз, төмендегі комиссия мүшелері ''SC Food'' ЖШС-нің бас мал дәрігері А. А. Жалтуров, эпизоотолог маман Уалиев К. С, С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетінің ветеринария ғылымдарының кандидаты «Ветеринарлық медицина» кафедрасының ассистенті Е. Е. Мұханбетқалиевтің қатысуымен 2015 жылы 30. 03-25. 04 аралығында жүргізілген эпизоотологиялық зерттеудің нәтижесінде осы актіні жасадық.

2. 1 ''SC Food '' ЖШС-нің жалпы сипаттамасы:

Ақмола облысы;
Ақкөл ауданы;
Азат аулы; Етті бағыттағы асыл тұқымды Абердин - Ангус ''SC Food'' ЖШС-і. Жалпы көлемі - 45000га, Астана қаласынан 145 км, Ақкөл ауданынан 45км, Степногорск қаласынан 45км шақырымда орналасқан. Шаруашылықтың ашылуына2009 жылы Үкімет бұйрығымен "ҚазАгрофинанс"АҚ «Аграрлық несие корпорациясы» және "ҚазАгро Ұлттық Басқарушы Холдинг"3 млрд. 121 млн тг бөлген. 2010 жылы Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылық Министрлігі бұйрығымен асыл тұқымды ''SC Food'' ЖШС-і ашылды. Ең алғаш 2011жылы 11 қазан айында7-9 ай жасар Ангус тұқымын 404 бас құнажын Австралиядан Астана әуежайына әкелініп, жүк таситын көлікпен шаруашылыққа жеткізілді. Содан кейін қараша-желтоқсан айында 540 бұзау, 569 буаз ірі қара мал және 49 бұқалар Америка Құрама Штатынан жеткізілді. 2012 жылы Канада елінен 50 тайынша жеткізілген. Қазіргі таңда шаруашылықта 4000 бас ірі қара мал, оның ішінде 544 бас бұқа, 700бас тайынша, 500-ге жуық құнажындар, 165 бас қысыр сиырлар және15 жылқы, 10 ит бар. Шаруашылықта 15 база, екі вет. пункт, профилакторий бөлмесі, изолятор және вет. аптека салынған.
Етті бағыттағы асыл тұқымды Абердин - Ангус ''SCFood'' ЖШС-і. Жалпы көлемі - 45000га, Астана қаласынан 145 км, Ақкөл ауданынан 45км, Степногорск қаласынан 45км шақырымда орналасқан. Шаруашылықта етті бағыттағы ірі қара мал болғандықтан, бұзаулары туыла салысымен, енесімен бірге жүреді. Сол себепті 2 айлық бұзауларға трихофитозға қарсы вакциндедік.
Шаруашылықта жануарларды күту жүйесі жақсы жасалған. Мал қораларының микроклиматы зоогигиеналық талаптарға сай. Базаның биіктігі - 4м, ұзындығы - 60м. Жазда шаруашылықтан 50 км шақырым жерге мамыр айынан қарашаға дейін жаздық жайылымға шығарылып, тамыз айына қарай жауын аз болғанда сарғайып кететін(көпжылдық және селеулі өсімдіктерге бай ) табиғи жайылымдарда бағылады. Жылқылар тебінде ұсталынады.
Шаруашылықта мал басын топтастыру жүйесі базаларға сәйкес орнатылған. Мысалы, №6 базада екі жасар бұқалар, №12 базада екі айлық бұзаулар енесімен, №9 базада екі жасар тайыншалар, №5 базада өндіруші бұқалар №13 базада тууға екі ай қалған ірі қара малдар орналастырылған.
Шаруашылықта ірі қара малдарды азықтандыру жүйесі қаржылық жағдайына сәйкес, жем шөптер аз жоспарланған. Сол себептен биыл аштықтан өлген сиырлар тіркелді. Мал басы осы жылы 60% азықпен қамтамасыз етіліп, қалған жем шөпті Степногорск қаласынан алдыртып отыр. Жем шөп сақтайтын қоймада әкелінген шөпті ұсақтап кесіп, оған СМАРТ Фид ПРЕМИКС, ОПТИГЕН II витаминдер қосылып береді. (2-сурет. ) Азықтандыру барлық мал санын күніне 3 рет жүргізіледі. Азықты арнайы шаруашылықтың бөлінген аймағында сақталады және КИС машинасымен тасымалданады.
Малды суаттандыру мәселесі жыл мерзіміне қарай:қыс уақытысында -автосуарғыштар мен науалардан, ал жазғы жайылым кезінде -жергілікті өзен көлдерден жүргізіледі. Судың санитарлық сапасы бақыланбайды.
Жазда шаруашылықтан 50 км шақырым жерге мамыр айынан қарашаға дейін жаздық жайылымға шығарылып, тамыз айына қарай жауын аз болғанда сарғайып кететін(көпжылдық және селеулі өсімдіктерге бай) табиғи жайылымдарда бағылады.
Ақкөл ауданы территориясында қан сорғыш жәндіктердің:маса, сона, шіркей, құмыты, кене, шыбын өкілдері кеңінен тараған. Ауру қоздырушысын таратуда аталған өкілдердің індет бұғауының екінші буынында қатысуы әбден мүмкін.
Мал басының көбеюіне орай және жұмсалатын судың көп болуына сәйкес шайынды суларды зарарсыздандыру жүргізіледі.
Мал қиын зарарсыздау шаруашылықта үлкен мәселеге айналған. Қи тек көктем жаз айларында ғана сыртқа шығарылады. Ветеринариялық - санитариялық бақылаудың нәтижесінде мал қиы мүлдем залалсыздандырылмайды.
Шаруашылықта тағам қалдықтарын қолдану жолға қойылмаған. Шаруашылықта дайындалған азық шөп, бидай, арнайы қосып беретін құнарлы азықтар қоймада сақталады. Олардың жан - жағы қоршалған, орланған. Шөптер үлкен төбесі жабық базада сақталады.
Шаруашылық етті бағыттағы ірі қара мал болғандықтан, сатып алушылар көп болады. Жарамсызданған, яғни өлген ірі қара мал сойыс пунктында жарып сойып, хаттама толтырып, малды жоятын жерге(скотамогильник) жіберіледі.
Шаруашылықта көлік жағдайы жақсы қамтамасыз етілген. Мұнда 8 камаз, 5 КИС машинасы, 6 трактор, 3 "Нива" жеңіл автокөлігі бар.

2. 2 ''SC Food '' ЖШС-нің ветеринариялық-санитариялық жағдайы:

17. Шаруашылықта ветеринарлық қызметінде - 63маман, соның ішінде бір бас мал дәрігері - Жалтуров А. Е, және бір хирург - Сақтаров Д. С, бас зоотехник Белихин В. В, бір аптека меңгерушісі, екі орта буынды вет. маман, екі инженер, екі менеджер, бір адвокат юрист, төрт құрылысшылар және де 23 бақташылар жұмыс жасайды.

18. Шаруашылықта екі вет. мекеме, әр базада вет. пункт(оның ішінде станок - раскол), вет. аптека бар. Ветеринарлық аптекада қажетті медикаменттер, құрал - жабдықтармен қамтамасыз етілген.

19. Мал өнімдерін ветеринарлық санитарлық сараптау №1 бөлімшеде сою пунктінде орналасқан. Ішкі ағзаларды сараптау міндеттелген шаралардың бірі болып табылады.

20. Мал өлекселерінде өлім себебін анықтау, шаруашылықтың шетінде, яғни сойыс алаңында жүргізіледі. Күдікті жағдайларда соттық - ветеринариялық сараптау аудандық аумақтық инспекция мамандарын қатыстыру арқылы орындалады.

21. Әртүрлі себептерден өлген мал өлекселерін тастайтын апандар құрылысы бойынша өте қарапайым, өлексе тастайтын апан орны тар, аумаға 3 x 3 м, тереңдігі 4 м, маңы қоршалмаған, жағалай орланбаған.

22. Шаруашылықта қазіргі кезде мал басының көбеюіне орай аурудан күдікті малды оқшаулайтын оқшаухана бар.

23. Шаруашылықта сырттан әкелінген малды карантиндеу керекті уақытында ұйымдастырылады және арнайы базалар дайындалады.

24. Шаруашылықта санитарлық өткізгіштер, дезтосқауылдары өте қарапайым, толығымен қойылатын талаптарға сай емес.

25. Шаруашылық қоралары ветеринариялық - санитариялық ережелерге сай емес, шаруашылық кіреберісінде дезматтар орналастырылмаған және арнайы заттармен ылғалданбаған.

2. 3 ''SC Food '' ЖШС-нің індеттік жағдайдың сипаттамасы:

26. Осы эпизоотологиялық талдау актісінде: туберкулез(теріс), бруцеллез(теріс), лейкоз(теріс), аусыл(теріс), трихофитоз алынған. Ірі қараның трихофитозышаруашылық құрылғаннан бері тіркеліп келеді. Трихофитозға қарсы вакциндеу жұмыстары дер кезінде жүргізіледі.

27. Аталған аурулар шаруашылықта тіркелмеген. Себебі дер кезінде вакцина жасау жұмыстары жүргізіледі. Базаларда сақтық шаралары ретінде дезинфекциялау және күрделі жөндеулер жүргізілген.

28. Қоздырушысы - жетілмеген саңырауқұлақтар Fungy imferfecti тобына жататын Trichophyton туыстастығының өкілдері. Ашатұяқтыларда аурудың негізгі қоздырушысы Тrісhорhуtоn verrucosum , жылқыда - Тr. eguinum , түйеде - Тr. sarcisovi , терісі бағалы аңдарда, қоян, теңіз тышқаны және басқа кемірушілерде Тr. mentagrophytes . Бұлардың барлығының морфологиясы ұқсас, жіп тәрізді мицелиялардан және дөңгелек, сопақша келген споралардан тұрады . Зақымданған жерде гиперкеротоз өрбиді. Қабыну реакциясының дәрежесі қоздырушының уыттылығына, терінің және жалпы организмнің жағдайына байланысты болады. Қоздырушы терінің негізгі қабаты дермаға өтіп, онда қабыну реакциясын тудырып, микроабсцессалардың пайда болуы мүмкін.

29. Вакцина түрі ЛТФ - 130, біз 2 айлық бұзауларға вакциндеу жұмыстарын жүргіздік. ЛТФ - 130 ды NaCl ерітіндісімен араластырып, бұзауларға жамбастан бұлшықетке 15 мл-ден енгіздік. Сосын он күннен соң ревакцинация. (1-сурет. )

30. шаруашылықта бұл ауру аса қауіпті ауру болып тіркелмеген. Себебі, шаруашылық жаңадан ашылғанына енді төрт жыл болған, барлық вет. санитариялық талаптарға сай.

31. Теріде шеті айқын жиектелген, беті ақ таңдақ, сұрғылт түсті дөнгелек дақтар пайда болады. Зақымданған жердің, түгі алғашында ұйпаланып, кейіннен қырқылып, тақырланады. Ондай ошақтардың бетінде асбест түсті сұрғылт қабыршақтар пайда болады. Дерт процесінің салмағына байланысты аурудың үстірт, терең /фолликулярлық/ және өшкін /кәдімгі емес/ түрлерін ажыратады. Сақа жануарларда әдетте үстірт және өшкін түрлері, ал жас төлде /бұзауда/ фоликулалық түрі кездеседі. Малдың күтімі нашар болса ауру жадағай түрден фоликулалық түрге ауысып, бірнеше айға созылады, Бір жануардың өзінде терінің жадағай және терең зақымдануы қатарынан байқалуы мүмкін.

Үстірт түрі . Алғашқыда теріде жүні ұйпаланған, мөлшері 1-5см, дөңгелек дақ пайда болады. Сипап көргенде ұсақ бүртіктер сезіледі. Біртіндеп дақ ұлғая бастайды, оның беткі қабаты бастапқыда сыдырылады да, кейіннен асбест тәрізді қабыршақ пайда болады. Қабыршақты сыпырып алғанда, астында жүні сыдырылған терісінің суланған қабаты көрінеді. Дененің закымданған тұсы қышынады. 5-8 аптадай уақыт өткенде қабыршық түсіп қалады да, орнында жанадан жүн шыға бастайды.

Терең түрі кезінде терінің қабынуы күштірек байқалады да, ауру ұзаққа созылады. Әдетте ірің бөлінеді де, құрғаған экссудат кепкен қамыр тәрізді қалың қабыршақ түзеді. Қабыршақты басып көргенде астынан ірің шығады, ал оны сыдырып алса астында қызыл шақаланып ойылған, іріндеген беткейі көрінеді. Ол жерге іріңдеткіш микробтар түсіп, процесс асқынып кетуі мүмкін. Жануардың денесіндегі қысаға ошақтарының саны әртүрлі болуы мүмкін. Кейде бірен-сараң ғана болады да, кейда өте көп болып, бір-бірімен қосылып жатады. Ауру ұзаққа созылып /2 айдан артық/, жазылған жердің орнында тыртық пайда боулы мүмкін. Жас малдар ауырған кезде қатты жүдеп, өспей қалады. Аурудың үстірт түрі әдетте жазғы уақытта, ал терең түрі күз-қыс айларында кездеседі. Жануарлардың қай түлігінде болмасын тығыз, жайсыз, антисанитариялық жағдайда ұстау, нашар азықтандыру аурудың ауыр өтуіне әкеліп соғады.

Өшкін түрі әдетте жаздың күні сақа жануарларда байқалады. Ауырған малдың басында, кейде денесінің басқа да жерлерінде жүні түсіп, беткі қабаты сыдырылған ошақтар байқалады, бірақта, айтарлықтай қабыну процесі болмайды. Қабыршықты сыпырып алғанда тегіс, тақыр тері көрінеді. Ол жерде 2 апта өткеңде қайтадан жүн шығады.

32. Көршілес орналасқан елді - мекендерде аурулардан таза екендігі күмән тудырады және тіркелмеген.

33. Көршілес орналасқан елді - мекендерде бруцеллезден және трихофитоздан ауру ошақтары санатына енгізілмеген.

2. 4 ''SC Food '' ЖШС-нің бұзаутазға қарсы және дауалау шараларының сипаттамасы:

34. Трихофитияның жалпы дауасы шаруашылықта ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтау, малды дұрыс күтіп, азықтандыру, қора жайда ретті түрде дезинфекция, дератизация жұмыстарын жүргізуге саяды. Оқшауханадан шығарар алдыңда ондай жануарлардың үстін 2% тотияйын, күйдіргіш натрий немесе басқа дезинфектантпен шылау керек. Сау емес шаруашылықтарда трихофитияны болдырмау үшін бейім жануарларды арнайы вакцинамен егеді. Ауру шыға қалған жағдайда шаруашылықты сау емес деп жариялап, жануарларды бір табыннан екінші табынға ауыстыруға тиым салады. Ауырған малды оқшаулап, емдейді.

35. Шаруашылылыққа сырттан әкелінген мал 30 күн дауалық карантинде ұсталуы қажет.

36. Шаруашылықта оқшауланған мал саны 80 бас екі айлық бұзаулар.

37. Өлген мал өлексесін жою(скотамогильник) қарастырылған.

38. Шаруашылықта малды лажсыз сою жағдайы тіркелмеген.

39. Сойыс малдарының қалдықтарын жою толығымен және ережеге сай келмейді.

40. Шаруашылықта төрт күзет пункті орналасқан. Бірақ, шаруашылық кіреберісінде дезматтар орналастырылмаған және арнайы заттармен ылғалданбаған. Басқа ауруларда карантиндеу жұмыстары қарастырылған.

41. Дезинфекция жылына екі рет: малды жайылымға шығарар және малды қораға енгізер (күзде) алдында жүргізіледі. Төлдер тұрған қорада кезекті дезинфекциялау уақтылы жүргізіледі. Дезинфектант«ГАН» ұнтақ түріндегі спецификалық активатордың көмегімен жасалады. бүріткіш құрылғымен себу арқылы жасалады. (3-сурет. )

42. Шаруашылықтың қаржылық жағдайына сәйкес мал күтушілерді арнайы киіммен аяқ -киім беру мүлдем доғарылған. Сонымен бірге, мал күтушілерді кезекті медициналық тексеруден өткізу жүргізілмейді.

43. Мал өнімдерін залалсыздау жиі және сапалы түрде жүргізіледі.

44. 2015 жылы трихофитозға қарсы ЛТФ-130 вакцинасымен екі айлық бұзаулардың 80 басы вакцинделіп, 77 басы ревакцинделді. Шаруашылық соңғы ауырған мал жазылған соң 15 күн өткенде, қорытынды дезинфекция жасап барып, сау деп есептеледі.

45. Соңғы сауыққан малдың уақыты белгісіз.

46. Шаруашылықта негізгі аурулардан карантин уақыты доғарылған.

2. 5 ''SC Food '' ЖШС-нің індеттанулық талдау кесімінің қорытындысы.

47. Трихофитиямен барлық мал түліктері, құстар, терісі бағалы аңдар, тышқан, егеуқұйрық, жабайы аңдар ауырады. Жас жануарлардың сезімталдығы жоғары болады да, ауруға тез шалдығып, клиникасы көбінесе асқынған түрде кездеседі. Ауру жылдың барлық мезгілдерінде кездессе де, қыста жиі байқалады. Оның себебі - бұл маусымда малдың күтімінің нашарлауы және күн сәулесі әсерінің төмендеуі. Індеттің қаулауына жануарлардың топтастырылуы күшті әсер етеді. Жас төлдерді енесінен бөлу және жеке табындарға топтау, сырт жерден мал әкелу аурудың қаулауына қолайлы жағдай туғызады. Ауру қоздырушысының негізгі бастауы - ауырған жануарлар. Олардан инфекция арқылыберіледі.

48. Жүргізілген індетке қарсы шаралардың тиімділігі жоғары. Шаруашылық мал дәрігері малды иммундеу және аллергиялық реакцияларды жүргізумен қатар, басқа да ортақ ауруларға қарсы вакциндеу жұмыстарын жүргізеді.

49. Дауалау мақсатында мыналарды ұсынамыз:

Трихофитияның алдын-алу бойынша профилактикалық шаралар жүргізу;
Қызмет көрсететін адамдар тері ауруларын анықтаудың қарапайым әдістерімен және жеке профилактика ережелерімен таныс болуы қажет;
Жалпы алдын-алу шараларымен бірге бір мезгілде, аурудың алдын-алу үшін қолдану бойынша инструкцияларына сәйкес, вакциналармен малдарды иммунизациялау қажет;
ауру малдар болған базаларда механикалық тазалау мен дезинфекция жүргізу;
өңделгеннен кейін алынған жүнді, тері қабыршақтары мен мақтаны жағу керек, құралдарды қайнатады, ал малдарды өңдеген жерді дезинфекциялау;
қиды биотермиялық өңдеуге жіберу;
қайта кезекті дезинфекцияны 10 (он) күнде бір рет жүргізу.