Компанияның қарыз капиталын басқару

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

Компанияның қарыз капиталын басқару («Қазақтүрікмұнай» ЖШС мысалында)

1 Компанияның қарыз капиталын басқару бойынша әдебиеттерге шолу

2 Компанияның қарыз капиталын басқаруды зерттеудің әдіснамасы

3 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қаржылық жағдайы мен қарыз капиталын басқаруының тиімділігін талдау

3. 1 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қысқаша экономикалық сипаттамасы және және қаржылық жағдайын талдау

3. 2 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталының көздерін талдау

3. 3 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталының құрамы мен құрылымын талдау

3. 4 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталын басқару тиімділігін талдау

4 Компанияның қарыз капиталын басқаруын жетілдіру жолдары

Қорытынды

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

Қосымшалар

Мазмұны

КІРІСПЕ3

1 Әдебиеттерге шолу6

2 Зерттеу әдіснамасы: «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қызметкерлерімен пікір, сұхбат алу10

3 «ҚАЗАҚТҮРІКМҰНАЙ» ЖШС ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫ МЕН ҚАРЫЗ КАПИТАЛЫН БАСҚАРУЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ12

3. 1 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қысқаша экономикалық сипаттамасы және және қаржылық жағдайын талдау12

3. 2 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталының қалыптасу көздерін көздерін, құрамы мен құрылымын талдау23

3. 3 «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталын басқару тиімділігін талдау31

3. 4 Алынған нәтижелер интерпретациясы34

4 Компанияның қарыз капиталын басқаруын жетілдіру жолдары36

Қорытынды45

Пайдаланған әдебиеттер тізімі49

Қосымша А

Қосымша Ә

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан 2014 жылғы 11 қарашадағы «Нұрлы жол - болашаққа бастар жол» халқына Жолдауында: «Шағын және орта бизнес пен іскерлік белсенділікті қолдау бойынша жұмысты жалғастыру қажет. Бүгінде Ұлттық қордан ШОБ-ты қолдауға және несиелеуге бағытталған 100 миллиард теңге толықтай игерілді. Бұл 4, 5 мың жұмыс орнын құруға мүмкіндік берді. Бұл қаржыға сұраныс ұсыныстан 23 миллиард теңгеге асып түсті. Бизнесті 10 жылға бар-жоғы 6 пайызбен несиелеудің бұрын-соңды болмаған шарты жасалды. Мұндай шарттар біздің елімізде бұған дейін болған емес. ШОБ-ты экономикалық өсімнің драйвері ретінде дамыту және оның үлесін 2050 жылға қарай ІЖӨ-нің 50 пайызына ұлғайту бойынша жұмысты жалғастырған жөн. Сондықтан шағын және орта бизнес үшін 2015-2017 жылдары жалпы сомасы 155 миллиард теңге несие желілерін АДБ, ЕҚДБ, Дүниежүзілік банк есебінен тиімді пайдалану қажет», -деп айтылған [1] . Кәсiпорын-экономиканың қозғаушы күші, кәсіпорын қызметiнiң дұрыс жолға қойылуы көптеген факторларға байланысты болып табылады. Соның iшiнде қарыз капиталын басқарудың дұрыс ұйымдастырылып жүргiзiлуi үлкен рөл атқарады.

Жұмыстың өзектілгі қарыз алушыларға өсіп келе жатқан талаптар үрдісімен, әрі соның салдарынан заманауи жағдайда заемдық қаржыландыруды тартуға компанияның өсіп келе жатқан шығындарымен және демек бизнестің нарықтық құнына осы фактордың зор ықпал етуімен анықталады. Жоғарыда аталған өзгерістердің ықпалына бірінші кезекте, елеулі капиталдық салым талап ететін және экономиканың капиталды қажет ететін саласына жататын, компаниялар бейім.

Көбіне, мұндай үрдіс ҚР коммерциялық банктерімен қаржылық емес ұйымдарға берілген, ұзақ мерзімдік кредиттер бойынша орта салмақталған пайыздық мөлшерлеменің өзгерістер динамикасымен расталады. Бұл статистика қарастырылған кезеңде орта есеппен мөлшерлемелердің өскендігін көрсетеді.

Құрылымның және компанияның құнына заемдық капитал құнының әлеуетті ықпалын неғұрлым дәл анықтау мақсатында заемдық капитал элементтерін ескере отырып, компания құнын бағалаудың әдістемелік негізін әзірлеген орынды болып табылады.

Зерттеудің өзектілігін анықтайтын, айтарлықтай маңызды фактор -бизнестің құнын оның қасиетіне байланысты бағалау және анықтау мақсатында заемдық капиталды тартуға шығындарды болжаудың Қазақстан жағдайларына бейімделген, әдістерінің жоқ болуы.

Сондай - ақ, заемдық капиталдың ерекшеліктерін жан - жақты қарастыратын, қазақстандық көздердің де аз екендігін екендігін айта кету керек, сондықтанда осы ұғымды нақтылау және оның компания құнына ықпалын талдау талап етіледі.

Әдебиеттерге жүргізілген талдау банкроттық қатерінің және компанияны қаржыландыру саясатының түрлі аспектілерінің ұйымның құнына ықпалын көрсететін, үлгі құруға мүмкіншілік беретін, практикада қолданылатын теориялық тұжырымдамалардың жоқ екендігін көрсетті.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - компания қызметіндегі қарыз капиталының маңызын айқындап, қарыз капиталын басқаруды оңтайландыру бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Көзделген мақсатқа жету үшін келесі міндеттер қойылды:

- компанияның қарыз капиталын басқару бойынша әдебиеттерге шолу жасау;

- компанияның қарыз капиталын басқаруды зерттеудің әдіснамасын қарастыру;

- «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қысқаша экономикалық сипаттамасы және және қаржылық жағдайын талдау;

- «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталының көздерін талдау;

- «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталының құрамы мен құрылымын талдау

- «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталын басқару тиімділігін талдау;

- компанияның қарыз капиталын басқаруын жетілдіру жолдарын қарастыру.

Зерттеу пәні - заемдық капиталдың құрылымының және құрамының өзгеруіне байланысты компания құнын қалыптастыру және бағалау ерекшеліктері.

Зерттеу нысаны - «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталының құрамын, құрылу көздерін, тарту саясатын бағалау

Дипломдық жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздерін отандық және шетел ғалымдарының зерттелетін тақырып бойынша еңбектері, мерзімді басылым құралдары, нормативтік-құқықтық актілер, «Қазақтүрікмұнай» ЖШС-нің қаржылық есептілігі қолданылды.

Зерттеу әдістемесі қойылған міндеттерді шешуге мүмкіншілік беретін, зерттеудің жалпы ғылыми құралдарын пайдалануға негізделеді: жүйелік тәсіл, сондай-ақ жүйені қалыптастыруға теориялық - әдістемелік қағида. Зерттеу әдістемесі теориялық және практикалық материалдарды синтездеуге, индуктивті және дедуктивті тәсілдерді қолдануға негізделген.

Жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы - зерттеу нәтижесінде алынған, заемдық капиталды тартуға жұмсалатын шығынды бағалау және болжау әдістемесі қаржыландыру көздерін қалыптастыру мақсаты үшін экономиканың капиталды қажет ететін саласындағы кәсіпорындарға және сондай - ақ бизнестің нарықтық құнын неғұрлым дәл анықтау үшін бағалау қызметімен айналысатын, ұйымдарға бағдарлануымен тұжырымдалады. Диссертациялық зерттеу материалдары «Кәсіпорынды (бизнесті) бағалау» оқу пәнінен сабақ бергенде және компанияның ұзақ мерзімдік капиталын қалыптастыру ерекшеліктерін ашатын, мамандандырылған оқу курстарын жүргізу кезінде пайдаланылуы мүмкін.

Зерттеу жұмысының құрылымы . Зерттеу жұмысы құрылымы бойынша кіріспеден, төрт негізгі бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланған әдебиеттер тізімінен, қосымшалардан тұрады. Кіріспеде зерттеу жұмысының өзектілігі, мақсаты мен міндеттері қарастырылған.

Кіріспеді жұмыстың өзектілігі, мақсаты, міндеттері мен зерттеу нысаны және әдістемесі көрсетілген. Бірінші бөлімде қарыз капиталын басқару бойынша әдебиеттерге шолу жасалған. Екінші бөлімде банк қызметкерлерінен сұхбат, пікір алу негізінде зерттеу әдістемесі жасалды. Үшінші бөлімде «Қазақтүрікмұнай» ЖШС сипаттамасы және қаржылық жағдайы талданып, компанияның қарыз капиталының қалыптасу көздері, құрамы мен құрылымын талданды. Төртінші бөлімде Компанияның қарыз капиталын басқаруын жетілдіру жолдары қарастырылды. Қорытынды бөлімде жұмыстың негізгі қорытындылары жазылды.

1 Әдебиеттерге шолу

Қарыз капиталы ұғымының түсіндірмесін қарастыра отырып, оны анықтаудың бірыңғай тәсілі жоқ деген қорытындыға келе аламыз. Мысалы, И. А. Бланк пікіріне сәйкес қарыз капиталын кәсіпорындарды дамыту үшін тартылатын ақша қаражаттарының қайтарымды негіздегі салымы немесе ақшалай бағаланатын басқа да мүліктік құндылықтар болып табылады. Кәсіпорын пайдаланатын қарыз капиталының барлық формалары қарастырылған мерзім ішінде төленуі тиісті болатын қаржылық міндеттемесі түрінде болады. Осылайша, қарыз капиталы қаржылық міндеттемелер ұғымына теңестіріледі жәнке оған кредиттер, банк және банктік емес мекемелердің несиесі, тауарлар, жұмыстар және қызметтер үшін кредиторлық берешек, есептесу бойынша міндеттеме және басқа да міндеттемелер секілді элементтер жатады.

В. В. Бочаров және қоса авторлар қарыз капиталын оны қаржыландыру үшін тартылатын қайтарымды және ақылы негіздегі ақша қаражаттары ретінде анықтайды. Қарыз капиталының барлық формалары белгіленген мерзім ішінде өтелуі тиісті міндеттемелер түрінде болады. Қарыз капиталының құрамына тартылған қаражаттар түріндегі кредиторлық берешекті де жатқызуға болады. Осылайша, қарыз қаражаттарын анықтауда қарыз қаражаттарының құрамдас элементтері ретінде тартылған қаражаттардың белгілі бір бөлігі пайдаланылады. Әрі қарай қарыз капиталы құрылымын анықтауда тартылған қаражаттардың құны ескерілмейді, себебі мәні жағынан бұл көз қайтарымды болып есептелгенімен, кәсіпорын үшін тегін болады.

В. В. Ковалев қаражат көздеріне сипаттама бере отырып, ішкі көздер (қатысушылар немеск жарғылық капиталдың меншік иелерінің қаражаттары, таратылмаған кіріс және қорлар, меншіктік қаражаттар), қарыз қаражаттары (ссудалар, банктер мен басқа да инвесторлардың несиелері), уақытша тартылған қаражаттарды (кредиторлық берешек) бөліп көрсетеді.

Отандық ғалымдардың еңбегі Б. С. Есенгельдин, Е. Т. Ақбаев «Қаржылық менеджмент» оқулығында капитал құрылымын қалыптастыруда кәсіпорынның мүмкіншілігі меншік қаражаттарының табыстылығымен байланыстырылған. Меншік қаражаттарының табыстылығы жоғары болған кезде, өз қаражаттарын қайта бөлуге кәсіпорынды дамыту үшін мүмкіншілік бар. Осылайша, меншік қаражаттарының табыстылығының сыртқы көзі - қарыз алу және бағалы қағаздарды шығару; ішкі көзі - пайданы қайта бөлу арқылы жүзеге асырылады [5, 193 б. ] .

Отандық кәсіпорындардың алдынан шығатын маңызды мәселелердің арасында қарыз капиталын тиімді басқару да бар. Аталмыш қаржыландыру көзін пайдаланған жағдайда беру оны қатыстыру құнынан артық болуы қажет екендігі экономикалық тұрғыда келісілген. Бұдан басқа, кәсіпорын қарыз капиталын қатыстыра отырып, қаржылық тұрақтылықты сақтау аспектілерін ескеруі керек. Қарыз қаражаттарын өте көп алу кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын азайтады, алайда қарыз қаражаттарының шағын көлемі кәсіпорынға дамуға мүмкіндік бермейді. Осылайша, тиімді әрекет ететін қарыз капиталын басқару жүйесін құру қарыз капиталын кәсіпорын бір жағынан қаржылық тұрақтылығын сақтап, екінші жағынан тұрақтылық өсімі мен экономикалық дамуды қамтамасыз ететіндей жоспарлау, қалыптастыру және пайдалануды ұйымдастыруға негізделуі керек.

Соңғы жылдары отандық ғалымдар кәсіпорынның қарыз капиталын басқару бойынша әр түрлі әдістерді дайындаған, оларды ұйымдастыру кәсіпорынның оңтайлы дмауына жағдай жасайды. Аталмыш мәселеге арнап И. Д. Аникина, А. А. Афанасьева, А. Барановский, И. А. Бланка, В. А. Забродский, Н. А. Кизим, Л. А. Коваленко, Л. Н. Ремнев, Т. М. Поливан, Е. С. Стоянова, П. Юхименко және т. б. ғалымдардың жазылған еңбектері бар.

Ғылыми әдебиеттерде капиталды және оның құрамдас бөлігі - қарыз капиталын басқаруға ғалымдардың әр алуан көзқарастары ұсынылған. Капиталды басқару бойынша теорияларды зерттеу оларды келесі түрде жалпылауға мүмкіндік береді (1 кесте) .

Капиталды басқару бойынша теорияны жалпылайық және және ондағы қарыз капиталының рөлін анықтайық:

Дәстүрлі теория. Фирма капиталының орташа құнының құрамдастары құнын ескеру негізінде капитал құрылымын оңтайландыру құрылымы мен мүмкіндіктеріне біршама тәуелді болуы. Компанияның қарыз капиталының құны оның меншік капиталынан үнемі төмен болады, Капиталдың орташа құнының азаюы қарыз капиталы үлесінің өсуімен анықталады.
C. Бихчандан, Д. Хиршляйфер, И. Уелч сатылы ақпараттық теориясы [2] Шығындарды үнемдеу және капитал құрылымы қателіктерін болдырмау оңтайлы құрылымды есептеу есебінен қалыптасады. Қарыз капиталы табысты менеджерлері бар беделді компанияларданнесиеге алынады, сонымен қатар, капитал құрылымын басқарудың белгілі әдістерін пайдаланады
Модильяни-Миллер капитал құрылымының индифференттілігі теориясы [6] . Тұжырымдама негізіне орташа өлшенген құнын минималдау және кәсіпорынның нақтық құнын арттыру критериі бойынша оңтайландырудың мүмкін болмауы туралы ережелер алынған, себебі ол аталмыш көрсеткіштерге әсер етпейді. Кәсіпорынның шаруашылық қызметін қарыз капиталдарын максималды қолдануды қарастырады. Капитал құрылымында несие көздері үлесінің артуы фирманың құнын арттырмайды, себебі арзан қарыз капиталынан келетін пайда қауіп деңгейін арттырумен байланысты акционерлік капиталын арттыруға теңестіріледі.
Модильяни(1963 ж. ) теориясы [7] . Салықтың фирма капиталына әсері ескерілген. Салық салынатын пайда нәтижесінде фирманың операциялық табысы артады. Қарыз капиталын (100%) пайдалану жағдайындафирма құны максималды шамаға жетеді. Қарыз капиталы болмаған жағдайда фирма құны акционерлік капиталдың нарықтық құнына тең болады.
Ақша ағыны тұжырымдамасы(CashFlowConcept) [8] . Қаржылық ресурстарды қатыстыру бойынша кәсіпорын саясатын дайындауға, олардың қозғалысын ұйымдастыруға және белгілі сапалық жағдайда ұстауға бағытталады. Қаржы менеджері берешекті төлеу үшін қандай мөлшерде ақша қаражаттары қажет болатын білуі керек немесе керісінше жетіспеушілікке тәуелді қосымша қаржы ресурастарын қатыстыруға қаржылық шешім қабылдауы тиіс.
Дж. Уильямстың капитал құны тұжырымдамасы[9] . Кәсіпорынның капитал тарту және қызмет көрсету бойынша шығындары(қаржы ресурстары) жеке көздер тұрғысында біршама өзгеше болады. Активтерді қаржыландырудың балама көздерін таңдағанда, капитал құнын сандық бағалау шешуші рөлге ие болады.
М. Бреннан, Х. Леланд ынтымақтастық (қатынас теориясы) . Компанияның капиталының қаржылық құрылымын ынтымақтастық нүктесін табу арқылы анықтайды, ол капиталдың орташа өлшенген құнының минималды шамасына сәйкес болады және 2 факторды: кіріске салық салуды және банкроттық шегерістерін ескереді. Салық есебінен қосымша үнемдеуге қол жеткізу арасындағы ынтымақтастық несие қаражаттарын қатыстыру және әлеуетті қаржылық қиыншылықтармен және агенттік шегерістермен, жалпы құрылымдағы қарыз капиталының үлесінің артуынан туындаған шегеріспен қамтамасыз етіледі.
Нарықты бақылау теориясы. Нарықты бақылау және ағымдағы тиісті бағаламаудан кіріс алу немесе капиталды артық бағалау капитал құрылымын анықтайды және оңтайлы стратегия болып есептеледі. Несие мен капитал қатынасы нарықтық серпінмен анықталады.

Осылайша, капиталды басқару бойынша базалық теорияларды зерттеу қарыз капиталын қалыптастыру капиталдың қаржылық құрылымы негізінде жүзеге асатынын, қарыз капиталының құны мен кәсіпорынның нарықтық құнын анықтауға мүмкіндік береді. Бұдан басқа, егер қаржылық капиталды оңтайландыру үдерісі біршама кеңінен зерттеледі, оның ішінде қарыз капиталына баса назар аударылған - бұл үдеріс кәсіпорынның ресурстық базасын құрудың жеке маңызды элементі ретінде емес жалпы капиталды басқарудың құрамдас бөлігі ретінде қарастырылады.

Қарыз капиталын басқару үдерісінде жоғарыда аталған көрсеткіштерді (капиталдың қаржылық құрылымы, қарыз капиталы құны және кәсіпорынның нарықтық құны) кешенді түрде ескеріп, олардың кәсіпорынның қаржылық-шаруашылық жағдайына әсерінің оңтайлы қатынасын анықтайды. Осылайша, кәсіпорынның қарыз капиталын басқару үдерісін жан-жақты қарастыру қажеттілігі туындайды.

Аталмыш зерттеу нәтижесінде кәсіпорынның қарыз капиталын тарту келесі жағдайларға негізделеді:

қарыз капиталындағы қажеттілікті анықтау;
оңтайлы құрылымды және қарыз капиталын қалыптастыру көздерін анықтау;
қалыптасқан стратегияны құрауыштар бойынша несие ресурстарын пайдалану;
максималды беру, қаржылық тұрақтылықты сақтау және кәсіпорынның дамуын қамтамасыз ету мақсатында қарыз капиталының құрамы мен құрылымын мен құрамын тиімді реттеу.

Сол себепті кез келген басқару, қарыз капиталын басқару кезекпен орындалатын жоспарлау, қалыптастыру және пайдалану кезеңдерінен құралады.

Қарыз капиталын жоспарлау кәсіпорынның шаруашылық қызметін дамыту келешегін ескеруі керек. В. А. Забродский мен Н. А. Кизим даму анықтамаларына келісуге болады, олар экономикалық-өндірістік жүйенің жаңа, сапалы жағдайға өтуіне, сандық әлеуетті жинақтауға, құрылым мен құрамды күрделендіру мен өзгертуге ауысу үдерісін ретінде сипаттайды, осының салдары ретінде қызмет ету тиімділігіне сыртқы ортаның бұзушы әсеріне қарсы тұру қабілеті артады [12, 75 б. ] .

Кәсіпорынның қарыз капиталын қалыптастыру қарыз қаражаттарын қатыстыру үдерістерін реттейтін қаржылық шешімдерді дайындау мен жүзеге асыру ұстанымдары мен әдістері жүйесі түрінде болады, сонымен қатар, кәсіпорынның даму мүмкіндіктері мен қажеттіліктеріне сәйкес қарыз капиталын қаржыландыру көзін тиімді анықтайды [13, 198 б. ] .

Қарыз капиталын пайдалану [2, 89 б. ] жұмыстарды дәлелденген және негізделген. Қарыз капиталын қатыстыру жағдайында кәсіпорын активтері тұрақтылығының қосымша өсімі кәсіпорынның қаржылық әлеуетінің меншік капиталымен салыстырғанда өсуіне, қаржылық тұрақтылық өсімін генерациялау қабілетіне байланысты болады. Қарыз қаражаттарына қажеттілікті анықтау, қаржылық қауіпті бағалау және қарыз капиталы құнын минималдау басқару үдерісін оңтайландыру негізінде оларды пайдалану тиімділігін арттырады және ол циклдық сипатта болады.

Сонымен, қарыз капиталын зерттеген әртүрлі отандық және шетел ғалымдарының еңбектерін қарастыра келе, И. А. Бланк пікірімен келістім, қарыз капиталы кәсіпорындарды дамыту үшін тартылатын ақша қаражаттарының қайтарымды негіздегі салымы немесе ақшалай бағаланатын басқа да мүліктік құндылықтар болып табылады. Сондай-ақ капиталды басқару бойынша теориялар бірнеше түрі зерттелді. Әрі қарай, «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қызметкерлерімен пікір, сұхбат алу негізінде зерттеу әдіснамасы қарастырылды.

2 Зерттеу әдіснамасы: «Қазақтүрікмұнай» ЖШС қызметкерлерімен пікір, сұхбат алу

Дипломдық жұмыстың зерттеу әдістемесін жүргізу, талдау әдістерін таңдау, ақпараттық базамен танысу мақсатында «Қазақтүрікмұнай» компаниясының қызметкерлерімен пікір, сұхбат жүргізілді. Сұхбат алу мақсатында компания қызметі жайлы мамандар пікірін талқылап, жинақталған мәліметті өңдеп, қорытынды нәтижеге қол жеткіздік.

Нақтылап айтатын болсақ, Қазақстан мен Түркияның ұлттық мұнай компаниялары бірлесіп 1993-жылы құрған тұңғыш бірлескен кәсіпорын. .

«Қазақтүрікмұнай» ЖШС-ның қарыз капиталының қалыпатсы көздерін, құрамы мен құрылымын анықтау барысында, компанияның қаржыгер мамандарымен және бухгалтермен сұхбат жүргізілді.

Сұхбат барысында компанияның қалыптасу көздері анықталды.

«Қазақтүрікмұнай» ЖШС қарыз капиталы ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді міндеттемелерден тұрады. Ұзақ мерзімді міндеттемелері тек үлескерлер алдындағы міндеттемелерден құралған. Ал қысқа мерзімді міндеттемелер жүйесі сауда және кредиторлық берешектен, төленуге тиіс салықтардан және резервтерден тұрады.

Әрмен қарай қарыз капиталының қалыптасу көздері анықталған соң, қарыз капиталының құрамы мен құрылымын талдау бойынша компания мамандарымен пікір алмастым.

Қарыз қаражаттарын талдау міндетті:

- кәсіпорынның қарыз қаражаттарының сомасы мен құрылымын анықтау;

- тұтас қарыз қаражаттары және олардың түрлері бойынша серпінді талдау;

- кәсіпорын активтеріне қарыз қаражаттарын орналастыруды бағалау;

- жалпы капитал сомасындағы қарыз қаражаттарының үлесін есептеу және талдау жасалып отырған кезеңдегі өзгеріс үрдісін анықтау;

- кәсіпорынның меншік және қарыз қаражаттарының қатынасын анықтау.

Талдау көздері: «Бухгалтерлік баланс»; «Кірістер мен шығыстар туралы есеп», «Ақша қаражаттарының қозғалысы бойынша есеп», бухгалтерлік есептің аналитикалық есебі және т. б.

Бухгалтерлік баланс негізінде жылдың басындағы және жыл соңындағы тартылған қаражаттар сомасы анықталады және талдау жасалатын кезеңдегі сома мен құрылым өзгерісі есептеледі.

Компания қызметкерлері қарыз капиталын талдауды капитал көзінің серпіні мен құрылымын талдаудан бастау керектігін меңзеді. Қаржы жағдайын ішкі талдауда қарыз капиталының құрылымын зерттеу, оның жекелеген құрауыштарының өзгеру себептерін анықтау, есепті кезеңдегі өзгерістерді бағалау қажет.

Зерттеу барысында 2013 жылы «БанкЦентрКредит» АҚ-на қарызы 2200 мың долл. құрады құрады, яғни жалпы қысқа мерзімді міндеттемелердің 2% құрап отырғаны анықталды. Ал 2014 жылы бұл қарыз шамалы азайды. Ал қысқа мерзімді несиелік қарыздар жалпы міндеттемелер ішіндегі үлес салмағы 44, 7%. Қысқа мерзімдік несиелік қарыздар мына кәсіпорындар есебінен құралды: «БанкЦентрКредит» АҚ, «Казинкасс» ЖШС, «Асылтау» ЖШС, «Mobile Trade» ЖШС, «Казэнерго кабель» АҚ.

Кәсіпорынның ұзақ мерзімді қарыздары құрылымы бойынша 3, 48%-ға азайды, яғни жалпы қарыз капиталының 2013 жылы 58, 8% құраған болса, 2014 жылы 55, 3% құрады. 2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда қысқа мерзімді міндеттемелер жиыны 5951 мың долларға азайды, ал құрылымы бойынша 3, 48% өсті

Осылайша, сұхбат алу барысында қарыз капиталының талдаудың келесі төмендегі әдістері анықталды:

қарыз капиталы динамикасының талдауы. Міндеттер өсімі қарқынының активтер өсімінен жоғары болуы мекеменің қаржылық тұрақтылығының төмендеуіне алып келеді.
Қарыз капиталының мекеменің жиынтық активтері мен жеке капиталымен арақатынасына талдау жасау.
мерзімдер (ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді), сонымен қатар, экономикалық мазмұны бойына қарыз капиталының құрамына талдау жасау.
қарыз капиталына уақыты қызмет көрсетуге талдау жасау (уақытылы жабылмаған кредиттер мен қарыздардың, сонымен қатар, мерзімі өткен кредиторлық берешектің артық салмағын есептеу) .
қарыз капиталының қамтамасыз етілуіне талдау жасау, яғни, берілген қамсыздандырулардың, оның ішінде берілген векселдер мен кепілге берілген мүліктерге талдау.

Қарыз капиталын талдауды капитал көзінің серпіні мен құрылымын талдаудан бастау керек. Қаржы жағдайын ішкі талдауда қарыз капиталының құрылымын зерттеу, оның жекелеген құрауыштарының өзгеру себептерін анықтау, есепті кезеңдегі өзгерістерді бағалау қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.