Экологиялық құқықтық қатынастардың түсінігі,объектілері, субъектілері және мазмұны.

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 71 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Нормативтік сілтемелер

Анықтамалар

Белгілер мен қысқартулар

Кіріспе . . . 8

1 Экологиялық құқықтың құқықтық қатынастардың түсінігі, объектілері, субъектілері және мазмұны.

1. 1 Экологиялық құқықтық қатынастардың түсінігі . . . 11

1. 2 Экологиялық құқықтың құқықтық қатынастардың объектілері мен субъектілері . . . 17

1. 3 Экологиялық құқықтық қатынастардың мазмұны және пайда болу, өзгеру, тоқтату негіздері . . . 33

2 Экологиялық құқықты қатынастардың саласындағы мемлекеттік басқару.

2. 1 Экологиялық құқықтық қатынастар саласындағы мемлекеттік басқарудың негіздері мен түсінігі . . . 39

2. 2 Қазақстан Республикасындағы экологиялық құқықтық қатынастар саласындағы мемлекеттік басқару органдарының жүйесі . . . 46

2. 3Экологиялық құқықтық қатынастарды реттеудегі жауапкершілік . . . 50

Қорытынды . . . 65

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 67

Кіріспе

Тақырыптың өзектілігі. Қоршаған табиғи ортаны қорғау және табиғи ресурстарды тиімді пайдалану қоғамның экономикалық даму барысын жетілдірудің міндетті шарты. Біздің елімізде табиғатты қорғау және оның байлықтарын тиімді пайдалану қоғамның дамуының конституциялық қағидаларына енгізілген. Ол әрбір адамның парызы ретінде жалпы мемлекеттік, жалпыхалықтық міндет болып табылады. Экологиялық құқық бұл осы кезеңмен болашақтың адамдарының мүдделері үшін қоғам мен табиғат аясындағы қарым-қатынасқа байланысты қоғамдық қатынастарды реттейтін жаңа құқық салаларының бірі болып табылады. Табиғатты қорғау - қазіргі кезең және болашақ ұрпақтар үшін қошаған табиғи ортаның сапасымен байланысты қоғамның экологиялық даму мүддесі болып табылады. Құқықтық экология бұл қоғам мен табиғаттың өзара байланысынан туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығы. Құқықтық экологияның анықталуының бірі болып - экология құқығы болып табылады. Экология құқығы бұл қазіргі және болашақ ұрпақ үшін қоршаған табиғи ортаны тиімді пайдаланумен қорғауға байланысты қоғам мен табиғаттың қарым-қатынасын анықтайтын қоғамдық қатынастарды реттейтін нормалардың жиынтығы. Экология құқығы құқық саласы ретінде адамдардың мүдделері үшін қоғам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланыстарға жету мақсатында экологиялық қоғамдық қатынастарды жүзеге асыратын арнайы тәсілдерді реттейтін құқықтық номалардың жүйесін құрайды.

Экология құқықтың әдістері қоғам мен табиғат арасындағы үйлесімді байланысқа жетуге бағытталған, олар табиғатқа да, қоғамға да қатысты заңдылықтардың құқықтық реттелуінің сақталуына негізделеді.

Ғылыми жаңалығы және ғылыми жаңалықтар. Экология құқықтарының ресурстық қайнар көздеріне нормативтік актілер, егер құқықтық реттеудің объектісіне жеке табиғи ресурстар жататын болса, мұнда Жер кодексі, Су кодексі, Орман кодексі және т. б. жатады.

Экология құқықтарының әлеуметтік-экологиялық қайнар көздеріне адамдардың өмір сүруіне қолайлы ортаны қамтамасыз етуге бағытталған факторлар жатады. Оған «Қазақстан Республикасында халық денсаулығын сақтау туралы», «Семей облысындағы ядролық полигон туралы» заңдарды жатқызуға болады.

Экология құқықтарының ең негізгі қайнар көзіне Қазақстан Республикасының Конституциясы жатады. Экология құқықтарының қайнар көзіне «Айналадағы табиғи ортаны қорғау туралы» Қазақстан Республикасының заңы жатады. Бұл заң қазіргі және болашақ ұрпақтың мүдделерін көздеп, айналадағы табиғи ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілеуге және адам қызметінің осы табиғи ортаға зиянды ықпал жасауына жол бермеу шараларына бағытталған. Экология құқықтарының қайнар көздеріне министрліктер мен ведомстволардың нормативтік - құқықтық актілері жатады. Министрліктер мен ведомстволардың актілері салалық басқаруды жүзеге асырады.

Зерттеудің тәжірибелік қажеттілігі. Зерттеудің нәтижесінде жасалған қорытынды тұжырымдар өзекті экологиялық мәселелерді, кешенді зерттеуге тырысумен сипатталады және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамаларды жетілдіру мәселелеріне байланысты қолданылуы мүмкін. Дипломдық жұмыста қаралған қорытындылар мен ұсыныстарда заң талаптарына сәйкес келмейтін экологиялық қатынастарды реттеуде, олардың тиімділігін арттыруға бағытталады.

Дипломдық зерттеудің мақсаты мен міндеті: зерттеудің негізіне қоршаған ортаны қорғау туралы, экологиялық кодексті, заңдарды бұзғаны үшін азаматтық құқықтық жауапкершілікке байланысты халықаралық келісімдер мен конвенциялар, Қазақстан Республикасының заңдары мен заң асты актілері, мемлекеттік бағдарламалар, салыстырмалы түрде кейбір шет мемлекеттердің нормативтік актілері кірді.

Жасалған талдау жұмысының негізінде мынандай нәтижелер алынды:

Қазақстан аумағы жағынан да, тұрғындардың жан басына шаққанда да әлемдегі экологиялық қалдықтармен ең көп ластанған аумақ болып табылады. Дәл бүгіннің өзінде анықталған деректердің өзі адамзаттың өмір сүруін тоқтауға таяған ахуалды көрсетеді. Қазақстан аумағының экологиялық ахуалы әлі толық анықталған жоқ. Қалыптасқан жағдайдың өзін алдын-алу, сауықтыру шаралары жүргізілуде.

Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі. Жұмысты жүргiзуде салыстырмалы құқықтық диалектикалық - материалистiк заңдарды, таным, нақты - әлеуметтiк, логикалық әдiстердi қолданылып, кейбiр жағдайда барлық салалардың бастауы философия ғылымына сүйендiк. Экологиялық қатынастардың құқықтық мәселесінде міндетті түрде қоршаған ортаны өз қалпында сақтау кезек күттірмес мәселе. Сонымен қоса, су, атмосфералық ауа, жер, жер қойнауы және жануарлар мен өсімдіктер дүниесі зерттеудің негізгі объектiсi ретiнде көрiнiс тапты.

Жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздері. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес экологиялық қатынастар табиғатына қатысты мәселелердің барлығы экологиялық құқық саласын негізгі теориялық мәселелерінң бірі ретінде қарауға болады. Сондай-ақ экологиялық қатынастардың мазмұнын, және оның пайда болу негіздерін, институтын жетілдіру және қолдану аясын мемлекеттік және халықаралық тұрғыда дамыту мақсаттары қаралған. Сонымен қатар Қазақстан Республикасында экологиялық заңнамаларды құқықтық реттелуін жетілдіру және дамыту жолдарының негізгі аспектілері, теориялық мәселелері қарастырылған.

Зерттеудің нормативтік базасы Қазақстан Республикасының Конституциясы, Қазақстан Республикасының заңдары, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі, Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексі, Қазақстан Республикасы Жер кодексі, Қазақстан Республикасы Орман кодексі, қабылданған заңдар, азаматтық заң актілері, Президент Жарлықтары, Қазақстан Үкіметінің қаулылары, сонымен қатар Кеңестер Одағы мен Тәуелсіз мемлекеттер достастығы мемлекеттерінің нормативтік - құқықтық актілері және бірқатар шетелдік заң актілері құрайды.

Тақырыптың зерттелу деңгейі: жұмыс Экологиялық құқығы саласында отандық ғалымдар және шетелдік мамандармен қоса, өте көп зерттеулер негізінде, өз еңбектерін жариялаған. Бұл зерттеулер қазіргі таңдағы құқықтық қатынастардың өзгеруіне негіз болатын нормаларды қолдану ерекшеліктерімен сипатталады. Зерттеу жүргізуде қазақстандық құқықтанушы ғалымдармен қатар ресей ғалымдарының ғылыми еңбектерін қолдандым. Оларға: Еренов А. Е., Сулейменов М. К., Байсалов С. Б., Стамқұлов Ә. С., Мұхитдинов Н. Б., Бектұрғанов Ә. Е., Әбдрайымов Б., Қосанов Ж. Х. және т. б. авторлардың еңбектері пайдаланылады. Сонымен қатар, осы саладағы Қазақстан Республикасының заңдарына талдау берілген.

1 Экологиялық құқықтық қатынастардың түсінігі, объектілері, субъектілері және мазмұны.

1. 1 Экологиялық құқықтық қатынастардың түсінігі

Құқық саласының сипаттамасын реттеу экологиялық құқықтың мәнін анықтаудан басталады. Құқық теориясынан біз мынаны білеміз: белгілі бір саланы реттеудің мәні қоғамдық қатынастар болып табылады, олар іштей бірлікпен, ерекшелігімен, жақындық белгісімен, кейбір басқа да қасиеттерімен сипатталады және адам қызметінің белгілі бір саласын реттеуге бағытталған. Осы қисынды ұстана отырып мынаны мойындау керек: экологиялық құқықтың адамзат қоғамы мен табиғаттың, мемлекеттің және оның субъектілерінің табиғат ресурстарын пайдалану мен сақтау тұрғысындағы өзара әрекетінің саласында туындайтын экологиялық қатынастар болып табылады.

Экологиялық құқық мәнінің ұғымын ғалымдар ертеректе зерттеген. Ресей оқулықтарын ерекше атап көрсеткен жөн, олардан біз мынадай анықтамаларды ұшыратамыз: "Экологиялық құқықтың мәні қоғам мен табиғаттың өзара әрекеті саласындағы қоғамдық қатынастар болып табылады, олар тұтастай алғанда табиғи объектілер мен қоршаған табиғи ортаны қорғау тұрғысында туындап, дамиды", "Экологиялық құқықтың мәні - бұл экологиялық-құқықтық нормалардың қолданылуы саласында қалыптасатын тарихи тұрғыда қәзіргі және болашақтағы ұрпақтар мүдделері үшін қоршаған ортаны сақтап қалу мақсатында табиғи объектілерді (экологиялық жүйелерді) сақтау, жақсарту, қалпына келтіру, тиімді пайдалану тұрғысында міндетті түрде мемлекеттің қатысуы жағдайында азаматтар мен ұйымдар арасындағы өндірістік қатынастармен байланысты болуы"[1] .

Сонымен ҚР-ның экологиялық құқығы дегеніміз - айналадағы табиғи ортаны қорғауға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық ережелердің жиынтығын зерттейтін оқу пәні немесе ғылым саласын айтамыз.

Экологиялық құқықтың белгісі экологиялық қатынастарды құқықтық реттеуі әдістерінің болуы. Құқық теориясынан мына жайт т белгілі: құқық саласының әдісі ретінде қоғамдық қатынастарға қатысушыларға ықпал ету тәсілдері, осы қатынастарды реттеу тәсілдері танылады. Экологиялық құқық біршама жуықта ғана дербес ала ретінде танылуымен байланысты экологиялық құқық әдісін анықтау тұрғысында әлі де болса бірегей пікір болмай отыр.

Экологиялық құқық әдісі туралы мәселе елеулі ғылыми проблема болып табылады және ол жеке зерттелуі тиіс. Әдістің ерекшелігі құқық саласы мен реттеу мәні сипаттамасынан бастау алумен анықталады. Экологиялық құқықтың анықтауыш белгісі саланың кешенділігі ұғымынан, табиғат ресурстарын пайдаланудың ішкі салалық процесстерін ортақ мақсатқа - адамның тіршілігі үшін жарамды табиғат сапасын сақтаудан бастау алады. Ғалымдар мынаны дәлелдеп отыр. экологиялық құқық құрамына жататын жекелеген салалардың (жер, су, тау және т. б. ) өз жүйесі, өз мәні мен өз әдісі болады. Алайда экологиялық құқық әдісі - бұл неғұрлым күрделі құбылыс. Экологиялық құқықтың әдістеріне мыналар жатады:

Экологияландыру әдісі. Бұл әдістің мазмұнынан экологиялық құқық қатынастарын құқықтық реттеу тәсілін ұғынған жөн, бұл ретте қоршаған табиғи ортаға немесе оның жекелеген ресурсын пайдалану немесе кез келген шаруашылық және өзге де ықпал ету бүкіл табиғат сапасын сақтау мақсатына бағындырылуға тиіс. Пайдалы қазындыларды өндіру, өнеркәсіп объектілерін салу кезінде, республика аумағына шетелдік өнеркәсіп технологияларын әкелу кезінде, ғарыш объектілерін пайдаланған кезде және т. б. кездерде барлық жерде экологияландыру әдісі қолданылады.

Тараптардың теңдігі әдісі. Бұл әдіс, егер экологиялық құқық қатынасының мазмұны азаматтық құқықтық мәмілелер, заладың орнын толтыру болып табылатын жағдайларда қолданылады. Бұл қатынастардың субъектілері, әдетте бірдей жағдайда болады, бір-біріне тәуелсіз құқықтар мен міндеттердің бірдей көлеміне ие болады. Оларды тек шарт қана байланыстырады.

Биліктің ықпал ету әдісі. Бұл әдіс субъектілер бағынышты, тәуелді болған, олардың құқықтары мен міндеттерінің көлемі жоғары тұрған субъекті анықтаған жағдайда экологиялық құқық қатынастарында қолданылады. Айталық, ҚР-сы аумағында табиғат ресурстарын пайдалану жөніндегі барлық құқық қатынастары іс жүзінде мемлекеттік орган беретін рұқсаттың (лицензияның) негізінде жүзеге асырылады, бұл орган осы қатынастың туындауына, өзгеруіне және тоқтатылуына ықпал етеді. Биліктің ықпал ету әдісі табиғат ресурстарын пайдалану жағдайында, кінәлі адамдарды жауапкершілікке тарту жөнінде министрліктер мен ведомстволар басқаруды жүзеге асыру кезінде, бекітілген табиғат қорғау шараларын жүзеге асыру кезінде қолданылады.

Мәжбүрлеу әдісі. Бұл әдіс кінәлі адамды жауапкершілікке тарту жөніндегі қатынастарды реттеу кезінде қолданылады. Бұл әдіс биліктің ықпал ету әдісінің құрамдас бөлігі ретінде толық заңды түрде қарастырылады, себебі кінәлі адам мемлекет белгілеген тәртіп ережесін бұзған кезде құқық қатынасын реттеу болып табылады.

Экономикалық әдіс. Бұл әдістің көмегімен табиғат ресурстарын пайдаланғаны үшін, қоршаған табиғи ортаны ластағаны үшін төлемдерді алу жөніндегі құқық қатынастары реттеледі.

Халықаралық-құқықтық әдіс. Экологиялық қатынастарды реттеудің халықаралық-құқықтық әдісі қажет әдіс, себебі экологиялық құқықпен табиғат ресурстары қорғалады және пайдаланылады, олар бірнеше мемлекеттің аумағы бойынша көшіп отырады. Объектиті құрылым ретінде табиғат кешені мемлекеттерге, құқықтық режимге тәуелді болмайды, бірақ ол табиғат процесстеріне тәуелді болады, олар әр алуан мемлекеттердің аумағы арқылы өтеді. Бір мемлекеттің меншігі болмайтын табиғат объектілері бар, қайта бүкіл адамзатқа тиесілі болады (әлемдік мұхит, ауа, озон қабаты және т. б. ) . Қазақстан Республикасының заңнамасы бұл жағдайларда қәзіргі халықаралық экологиялық конвенциялар мен шарттарға бағынады. Атап айтқанда осы жағдайларда халықаралық әдіс қолданылатын болады.

Сөйтіп экологиялық құқықта негізгі әдіс ретінде экологияландыру әдісі танылады, қалған әдістер қосымша әдістер болып табылады.

Экологиялық құқықтың басқару механизмдері:

Табиғатты қорғау - табиғаттың өзіндік болмысын сақтау немесе оны қалпына келтіру арқылы табиғи ресурстарды ысырапсыз пайдалану үшін құрылған мемлекеттік жүйедегі қоғамдық шара. Ол әр түрлі тәсілдермен жүзеге асырылады. Соның бірі - айналадағы табиғи ортаны құқықтық қорғау.

«Қазақстан Республикасының экология құқығы» - айналадағы табиғи ортаны қорғауға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейтін құқықтық ережеледің жиынтығын зерттейтін оқу пәні немесе ғылым саласы.

Қазақстан Республикасының айналадағы табиғи ортаны қорғау туралы заңы адамның өмірі мен денсаулығы үшін айналадағы табиғи ортаның қолайлы болуына тиісті құқығын қамтамасыз етуге, қазіргі және болдашақ ұрпақтың мүдделерін көздеп, айналадағы табиғи ортаны қорғаудың құқықтық, экономикалық және әлеуметтік негіздерін белгілеуге және адам қызметінің осы табиғи ортаға зиянды ықпал жасауына жол бермеуге, табиғи тепе-теңдікті сактау мен табиғатты ұтымды пайдалану ісін ұйымдастыруға бағытталған.

Республикада айналадағы табиғи ортаны қорғау жөніндегі қатынастар еліміздегі табиғи ортаны жер, жер қойнауы, су, орман, атмосфералық ауаны, жануарлар мен өсімдіктер дүниесін қорғау туралы заңдары мен ол заңдарды қолдану жөніндегі Қазақстан Республикасының Конститутциясы және құқықтық актілермен реттеледі[1] .

Ол заңдардың міндеттері:

адамның тұруы үшін қолайлы ортаны қамтамасыз ету, табиғи қорларды ұтымды пайдалану, жаңғырту және неғұрлым ұзақ мерзімге сақтау, айналадағы табиғи ортаны сауықтыру мен жақсарту, оған шаруашылық және өзге қызметтің зиянды ықпал жасауына жол бермеу мақсатында табиғи ортаны қорғау жөніндегі қоғамдық қатынастарды реттеу;
ортаны қорғау жөніндегі қоғамдық қатынастарды реттеу;

осы қоғамдық қатынастар саласында азаматтардың, кәсіпорындард-ың, мекемелер мен ұйымдардың құқықтарын қорғау;

табиғат қорғау заңдарын бұзғаны үшін жауаптылық шараларын белгілу;
әр алуан кологиялық жүйелер мен андшафтарды (өңірлерді), бірегей табиғи объектілерді және соларға байланысты мәдени мүраны сақтау;
қоғамдық қатынастардың осы саладағы заңдылық және құқықтық тәртібін нығайту.

Осы аталған экологиялық құқықтың қатынастар Қазақстан Республикасының мемлекеттік, қоғамдық ұжымдары мен азаматтардың табиғатты қорғау жөніндегі қызметімен жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік экология қызметі оның табиғатты қорғау шаралары жүйесінде қаралады. Олардың ішінде табиғат қорларын есепке алу, бағалау, айналадағы табиғи ортаны қорғау мен пайдалануды басқарудың экономикалық тетіктерін белгілеу (жоспарлау, қаржыландыру, ақы төлеу т. б. ), экологиялық заң актілерін қабылдау және оларды қолдану, осы табиғи ортаны қорғау саласында басқару мен бақылау, сараптама жүргізү, ғылыми зерттеу қызметтерін ұйымдастыру, экологиялық кадрлар даярлау, білім, тәрбие беру және бұл салада халықаралық ынтымастықты ұйымдастыру ерекше орын алады.

Айналадағы табиғи ортаның қолайлы жағын анықтап, оны сауықтыруды қамтамасыз ету жөніндегі нысаналы да тиімді қызметін ұйымдастыру үшін республикалық мемлекеттік экологиялық бағдарламасы, облыстардың, қалалар мен аудандардың, экологиялық бағдарламалары әзірленіп жүзеге асырылады. Бұл бағдарламаларды әзірлеу тәртібі белгіленеді.

Экология құқығының негізгі тақырыбы табиғат ресуртарын тиімді пайдалану, ұдайы молайты және қорғау салаларындағы қатынастар болып табылады Ол қатынастар белгілі бір принциптерде жүзеге асырылады. Бұл ретте табиғат қорларын пайдалануды оны қорғаудан, табиғатты қорғауды оны пайдаланудан бөліп алып қарауға болмайды. Бірақ, кейде табиғат қорларының объектілерін пайдаланудың, жаңғыртудың немесе қорғаудың басымдылығы да болуы мумкін.

Экология құқығының жүйесі экологиялық қатынастарды ғылыми түрде салаларға бөліп қараудан туындайды. Оның әр саласы зерттеу тақырыбы институтын құрайды.

Экология құқығының жүйесі әдістемелік жағынан екіге бөлінеді жалпы бөлім және ерекше бөлім.

Жалпы бөлімде қаралған тақырыптар:

экология құқығының түсінігі және тақырыбы, жүйесі;

экология құқығының объектілері мен принциптері;

экология құқығының тарихы және негіздері;

табиғат қорларына мемлекеттің меншік құқығы;

адамзат табиғаттардың табиғаттардың пайдалану құқығы және айналадағы табиғи ортаның қолайлы болуының құқығы;

табиғатты пайдалануды және айналадағы табиғи ортаны қорғауды мемлекеттік басқарудың ұйымдық - құқықтық нысандары;

айналадағы табиғи ортаны пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бақылау және қадағалау;

экология туралы заңдарды бұзғаны үшін жауаптылық.

Ерекше бөлімде қаралған тақырыптар:

жердің құқықтық жағдайы және оны қорғау;

жер қойнауының құқықтық жағдайы және оны қорғау;

судың құқықтық жағдайы және оны қорғау;

орманның құқықтық жағдайы және оны қорғау;

атмосфералық ауаны құқықтық қорғау;

жануарлар дүниесін қорғау, оның өсімін молайту және пайдалану;

айрықша қорғалатын табиғат объектілерінің құқықтық жағдайы;

табиғатты халықаралық құқықтық қорғау;

Қазақстан Республикасының аумағы мен оның табиғи байлықтары - жер шарының бір бөлігі. Жер шарындағы табиғи өзгерістердің әсері, атмосфералық ауаның, климаттың өзгеруі және басқа табиғи құбылыстар республикамыздың табиғи ортасына, оның аумағындағы табиғи өзгерістер (мысалы, Арал апаты) ғаламдық табиғи ортаға әсерін тигізбей қоймайды[2] .

Қазақстан Республикасы - тәуелсіз ұлттық мемлекет, Біріккен Ұлттар Ұйымының мүшесі. Сол себепті, ол экологияны құқықтық қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастыққа қатысып, айналадағы табиғи ортаны құқықтық қорғаудың халықаралық мәселелерін шешуге атсалысады.

Халықаралық экологиялық заң актілерін қолдап, оны дамытуға қатысады. Өзінің экологиялық заң актілерінің халықаралық заң актілеріне қайшы келмеуін, өз аумағындағы шаруашылық және басқа елдерге зиянды әсерінің болмауын қамтамасыз етеді. Экология құқығы республикамыздың басқа құқық салаларымен тығыз байланысты. Экология құқығы, әсіресе, азаматтық құқық, әкімшілік құқық, қылмыстық құқық ережелерімен астасып жатады. Мысалы, табиғи ортаны қорғау туралы заңдарды бұзғаны үшін тиісті жауаптылықты талап ету аталған құқықтардың баптарында көрсетілген ережелер бойынша жүргізіледі.

Табиғаттың негізгі ресурстарын пайдалану мен қоршаған табиғи ортаны қорғауды мемлекеттік басқару қоғамды әлеуметтік басқарудың бір саласы, яғни ол мемлекеттік экологиялық басқару болып табылады.

Экология саласындағы мемлекеттік қатынастарды басқаруға негіз болатын үш жағдай бар.

Бірінші-ҚР табиғи ресурстардың жеке дара меншік иесі.

Екінші- ҚР халықтың ресми өкілі.

Үшінші- Қоршаған табиғи ортаны қорғау оның адамның өмірі мен денсаулығына қолайлы болуын қамтамасыз ету қызметін атқаратын мемлекет, оның органдары лауазымды адамдарды заң жүзінде белгіленген өкілеттіктері шегінде жүзеге асыру құқығына ие болады.

Мемлекеттік экологиялық басқару табиғи ресурстарды жер, су, орман жер қойнауы, жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің қорларын дұрыс пайдалануды, қорғалуы, табиғи ортаның, оның адам өмірі мен денсаулығына қолайлы болуы саласындағы бағдарламалардың, жоспарлардың және шаралардың орындалуын ұйымдастыру іске асыру болып табылады [3] .

Бұл салада мемлекеттік экологиялық басқарудың құқықтық негіздері ҚР Конституциясы «Қоршаған табиғи ортаны қорғау уралы заң: жер кодексі, жер қойрауы және минералдық шикізаттарды ұқсату туралы, су, орман кодекстері, жануарлар мен өсімдіктер дүниесі, атмосфералық ауаны қорғау туралы және басқа экологиялық заңдар мен заңдық актілер.

Басқарудың нысандарына заң, шаруашылық, құқық қолданушылық, құқық орындаушылық және құқық қорғаушылық қызметтері жатады.

Басқарудың мақсаты экологиялық бағдарламалардың жоспарлардың және шаралардың орындалуын қамтамасыз ету, қоршаған табиғи ортаны қорғау, табиғи қорларды тиімді пайдалануды және осы салалардағы заңдар ережелерінің бұзылмауын қамтамасыз ету, адам өмірі мен денсаулығына қолайлы жағдай жасау.

Басқарудың осы аталған әдістеріне экологиялық қатынастарды реттеп отыру, түсіндіру, тәрбиелеу, білім беру, экономикалық ынталандыру, экологиялық тәртіп пен ережелерді бұзғаны үшін жазаларды қолдану шаралары жатады.

Экологиялық басқарудың мақсаттарын басшылыққа ала отырып, атқарылатын экологиялық қызметі мынандай түрлерге бөлінеді [4] .

ҚР-ң мемлекеттік экологиялық бағдарламасын, облыстардың, қалалардың, аудандардың бағдарламаларын әзірлеп жүзеге асыру.

Қоршаған табиғи ортаны қорғау мен оны пайдалануды басқарудың экономикалық тетігін белгілеу.

Табиғи ресурстарды пайдалануға беру және ақы төлеу тәртіптерін белгілеу.

Табиғи ресурстарды есепке алу, бағалау.

Жалпыға бірдей экологиялық тәрбие мен білім беруді ұйымдастыру.

Қоршаған табиғи ортаның сапасын нормалау.

Табиғи қорларды пайдаланудың экологиялық нормативтерін белгілеу.

Ластайтын заттарды қоршаған табиғи ортаға шығару мен ластаудың және қалдықтарды орналастырудың тәртібін бекіту.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.