Мектепке дейінгі балалардың эмоциялары мен сезімдерін дамыту

Мазмұны

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1 Балалардың психикалық дамуының ерекшеліктері
1.1.Сезім мен эмоция ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2. Эмоция баланың жекелік дамуындағы негізгі этап ретінде ... ... ... ... ... ... ...10
1. 3. Баланың қобалжулығының негiзгi көрiнiстерi
қобалжулық психологияның зерттеу пәнi ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
1.4 Мектеп жасына дейінгі баланың жағымды эмоцияларын дамыту ... ... ... ...20

2.Мектеп жасына дейінгі балалардың эмоциялық көңіл күйлерін анықтау
2.1 Айналадағы әлеммен танысу. Экология негізі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
2.2 Баланың көңіл күйін зерттеу әдістемесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...28

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29

Эмоция адамның айналасындағы өмір шындығы және өз басына деген қарым-қатынасы болып табылады. Және оның жүзеге асуына сезімдей әсер етеді. Жалпы, осы эмоция мен сезім ұғымдарының өзіндік айырмашылықтары бар. Психолог Қ.Жарықбаевтың пікірінше: «Эмоция адамның түрлі органикалық қажеттеріне байланысты туып отыратын шағын, ситуациялы көңіл-күйлері, адам қуанғаннан, қамыққаннан көзіне жас алса, не болмаса бір нәрсеге мәз болып, ішек-сілесі қатып күлсе, мұндай жағдайдың ұзаққа созылмайтындығы белгілі. Эмоцияда мәнерлі қозғалыстар (адамның сырт пішінінен байқалатын ым-ишаралар) көбірек байқалады. Мұнда адам өзін тек ағза тұрғысынан көрсете алады.
Сезімдер – адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасау қажетінен туатын және біртіндеп дамып отыратын процесс. Достық, адалдық сезімдері адамдарда бірден қалыптаса қоймайтындығы белгілі. Сезімдерде мәнерлі қозғалыстар жөнді байқалмайды. Тұрақты, терең әсерлі сезім жеке адам психологиясының басты белгілерінің бірі».
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығында бала тәрбиесі мен білім беру жүйесін нығайтуда баланың эмоциялы күй-жағдайына көбірек көңіл бөле отырып дамытудың негізгі мәселесі болып қарастырылған. Қоғамның дамуындағы жеке адамның эмоциясы тұрақты нормада болуының қоғамға әсері, экономикалық техниканың жетістіктеріне жетуге итермелеуіне орай, бүгінгі таңда осы проблема ауқымды, өзекті мәселе.
Эмоциялар:
1. Эмоциялар адамның түрлі органикалық қажеттеріне байланысты туып отыратын шағын, жағдаятты көңіл күйлері, адам қуанғаннан, қамыққаннан көзіне жас алса, бәр нәрсеге мәз болып, ішек-сілесі қатып күлсе, мұндай жағдайдың ұзаққақ созылмайтындығы белгілі.
2. Эмоциядан мәнерлі көзқарастар көбірек байқалады. Мұнда адам өзін тек ағза тұрғысынан көрсете алады.
3. Эмоциялардың қызметін лимби жүйесі мен (ми бағанасының үлкен ми сыңарларыа жақын жері) гипотадмус бөлігі (дененің зат алмасуын, температурасын реттестіреті жүйке орталығы басқарып отырады.
Музыкамен шұғылдану – балаға кешенді түрде әсер бере алатындығы. (Д.Д.Блага). Сондықтан педагогтың сөзі музыкалық аспапта ойнау процесінде маңызды роль атқарады.
«Қалай орындау керек?» деген сөз, нені орындау керектігін түсінуі.
Балаға ақпарат бере тұра педагог оны күрделі жағын ескеру керек, көбірек болуымен кем болуынан. Қазіргі педагогикалық психология жағдайы – баланың миын «тиелгендей емес», «тиелгеннен» сақтау. Егер оның көркемдік елесіне тиетін болса, балаға айтылған сөз пайда бере алады, онда оның қиялы «күміс жібімен оранды» деуге болады.
Тұлғалық музыкалық сана – адамның музыканы қабылдауы, оған эмоционалды жауап беру, қысқасы – музыкалық тілін түсіну. Ол тіл сезімнен бөлек болмайды. Сондықтан музыкалық сананың дамулы болу үшін ішкі есту

1. Абрамова Г.С. «Жас ерекшелік психологиясы» Студенттерге арнлаған көмекші оқулық. -4- бөлім, стереотип. М: Баспа орталығы «Академия», 1999. – 678 б.
2. Астапов В.М. Үйрей жағдайын зерттеуге функционалдық жағы. – Психологиялық жағы. – Психологиялық журнал, 1992 – 13 томдық, №5. – 111 б.
3. Березин Ф.Б. «Адамның психикалық және психофизиологиялық бейімделуі». – Л. Ғылым, 1988 – 13 – 21 б.
4. Бектерев В.М. Соматикалық ммимиканың рефлексі ретіндегі эмоциялар туралы. – Кітапта.: Жүйке жүйесінің физиологиясы мен рефлексологиясында жаңалықтар. – М.: Л., 1929 ж.
5. Божавич Л.И. «Балалық шақтағы қалыптасу мен жеке тұлға. –М.: «Провесщение». 1968 – 464 б.
6. Бреслов Г.М. «Балалық шақтағы жеке тұлғаның қалыптасуының эмоционалды ерекшеліктері: Норма және ауытқулар». – М.: Педагогика. 1990 - 140 б.
7. Бютнер К. «Агресивті балалармен өмір сүру. (Неміс тілінен аударылған) – М.: Педагогика 1990 ж – 140 б.
8. Василюк Ф.Е. «Уайымдау психологиясы». Критикалық ситуациялардың талдау сөйлемдері. – М.: Мәскеу университетінің баспасы, 1984 – 200 б.
9. Валюнас В.К. «Эмоционалды құбылыстардың психологиясы». – М.: М.Ұ.У. баспа., 1976 – 143 б.
10. Жас ерекшелік және педагогикалық психологиясы. М.В. Гамезоның және т.б. ред. астында, - М.: Просвещение, 1984 – 256 б.
11. Выготский Л.С. «Педагогикалық психология». В.В. Давыдов ред., 1984 – 256 б.
12. Выготский Л.С. «Жоғарғы психологиялық функциялардың дамуы». – М.: Педагогика, 1960 – 598 б.
13. Гуревич К.М. «Балалардың жекелік – психологиялық ерекшеліктері» - М.: 1987 24-31 б. (Төменгі сыныптағы жас ерекшелік)
14. Гуревич П.С. «Психология». Оқу құралы. – білім, 1999 – 304 б.
15. Дерабин В.С. Сезімдер, құмарлықтар, эмоциялар. (В.М. Смирнов пен А.И. Грохочева ред. – Л.: Ғылым, 1974 – 257 б.
16. Балалық шақтағы психология: Хрестоматия Н.Л. Белопольсакая құрастырған. – 2 – ші баспа., - М.: «Когито – Орталық» 2001 – 351 б.
17. Захаров А.И. «Балалардағы күндізгі және түнгі қорқыныштар». – СПБ.: СОЮЗ. 2000 – 448 б.