Жергілікті өзін - өзі басқарудың аумақты кешені

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Жергілікті өзін - өзі басқарудың аумақты кешені

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

І. Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік

басқару жүйесі . . . 5

1. 1. Жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің мәні мен теориялық

негіздері . . . 5-6

ІІ . Жергілікті өзін - өзі басқарудың аумақты кешені . . . 7

2. 1. Жергілікті өзін-өзі басқаруды енгізудің маңызы мен

мәселелері . . . 7-16

2. 2 . Жергілікті өзін-өзі басқарудың қағидалары мен

модельдері . . . 17-21

2. 3. Халықтың тұрмыс тіршілігін жақсартудағы жергілікті өзін - өзі

басқару жүйесіндегі қазірде қамтылған мәселелер . . . 22-31

Қорытынды . . . 32-33

Пайдаланған әдебиеттер . . . 34

Кіріспе

Қазіргі таңда еліміздің мемлекеттік құрылысын жетілдіру, оның ішінде билік құзырларының әр деңгейі арасыңда нақты бөлінуі мен халық билігінің маңызды элементі болып табылатын жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін ендіру өте өзекті мәселелердің қатарында. Бұл, биліктің белінуі шеңберінде қарастырылатын мәселе отандық басқару жүйесін анықтайтын демократиялық нышандардың бірден-бірі.

Бірақ бұл бағытты абсолют ретінде қабылдап, бүкіл қоғам проблемаларын шешеді деп қараудан да сақтанған дүрыс. Сонымен қатар күшті орталықтандырылған мемлекет белгілі кезеңде өзінің ішкі тұрақтылығын қамтамасыз ете алады, бірақ оның ұзақ уақытқа созылуы саяси жағдайдың тұрақсыздануына алып келуі мүмкін. Ал ішкі саясатта тұрақтылықты қамтамасыз ету саяси режимді орталықсыздандыру, жергілікті өзін-өзі баскаруды дамыту сияқты басқа да шараларды жузеге асыруды талап етеді.

"Қазақстан - 2030" Стратегиясында қазіргі заманғы мемлекеттік қызмет пен мемлекеттік басқару құрылымын құру мемлекеттің ең шешуші міндеттерінің бірі ретінде белгіленген. Осы қүжатта атап көрсетілгендей, мемлекеттік басқару біртіндеп орталықсыздандырылып, үкімет ықшам әрі кәсіби деңгейде болып, неғұрлым маңызды міндеттерді шешуге қарай жұмылдырылады. Әрбір министрлік пен ведомство өздеріне тән емес қызметтерді орталықтан аймақтарға және мемлекеттен жеке секторға бере отырып, олардан арылады. Бірақ ол қызметтерді жергілікті жағдайда іске асыру экономикалық механизмдерді қолдануға бағытталуы тиіс.

Тақырыптың зерттеу дәрежесі. Жергілікті органдар өзінің қызметін орталық биліктердің бақылауыңда атқарады. Бақылау әр салада әртүрлі болуы мүмкін.

Орталық органдар жергіліктілерді әкімшілік бақылауыңда өзінің кейбір актілерін бекіту және олардың белгілі іс-әрекеттеріне санкция салу құқықтарын қолданады, сонымен қатар орталық жергілікті басқарудың лауазымды қызметкерлерін жұмыстан босата алады.

Орталық органдар өзіңің жергілікті басқару құрылымдарымен арақатынастарында қаржылай бақылау өкілетін де қолданады. Жергілікті органдардың қаржысы өздерінің жеке табыстары мен мемлекеттік бюджеттен кіріс түсуден қүралады. Бұндай жағдай олардың, бірінші жағынан өздерінің белгілі мәселелерде дербестігін білдірсе, екінші жағынан, жалпы мемлекеттік деңгейдегі орнын анықтап, мемлекеттік басқару жүйесіне кіретіндігін білдіреді.

Сонымен қатар жергілікті органдарды қоғамдық, сот және т. б. бақылаулар арқылы тежейді. Бұл орайда сот билігінің жергілікті атқару органдарынан тәуелсіздігі қамтамасыз етілуі өте маңызды.

Жергілікті мемлекеттік басқару жүйесінде әкімшілік-аумақтық бөліністің әр қилылығы көрініс табады. Оның қызметінің экономикалық және қаржылық негіздерін жергілікті бюджет коммуналдық заңда түлғаларға бекітілген мүлік құрайды. Мәслихаттар мен әкімшіліктерге міндеттер, талаптар және шектеулер қойылады. Олардың негізгілеріне келесілер жатады:

1. Жалпы мемлекеттің сыртқы және ішкі саясатына сәйкес келмейтін шешімдердің қабылдануына жол бермеу.

2. Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде Қазақстан Республикасының мүдделерін сақтау.

3. Қазметінің қоғамдық маңызы бар салаларында бекітілген жалпы мемлекеттік стандартты ұстану,

4. Азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуыы
қамтамасыз ету.

Жұмыстың теориялық - методолологиялық және практикалық ғылыми зерттеулер негізі Белисбаев А., Көшім Д., Медведева H. П., Нүкенов А., Танкиева A., Тоқтыбеков Ә., Умбеталиева Т., Хайдар А., Черникова В. А. сияқты ғалымдардың еңбектерінде өз орнын тапқан.

Қазақстан өзінін тәуелсіздігін жариялап, демократиялық қоғам құруға бел байлаған күннен бастап, жаңа мемлекеттік құрылымның түрлерін енгізу міндеті күн тәртібінде болды. Халықтың биліктің, азаматтық коғамның алғашқы баспалдағы болып табылатын жергілікті өзін-өзі басқару (ЖӨӨБ) жүйесінің соңғы Конституциядан орын алудың өзі осының айғағы.

ЖӨӨБ мәселесі Қазақстан үшін, қазақ халқы үшін мүлдем жаңа, . жат құбылыс деп айтуға болмайды. Атам заманнан бері әр ауыл, әр аймақ өзінің ішкі мәселесін өздсрі шешкен, оған хан да, сұлтан да араласпаған. Белгілі бір қауымның (ата, ру) ішкі жұмысын былай қойғанда, ауыл арасындағы, ата-ру арасындағы кикілжіңдер, талас-тартыстар ауыл ақсақалдарынан артылса ара биге жүгінумен, соның билігімен аяқталған. Орталақ мемлекеттік билік болып табылатын Хан билігі жергілікті мәселелерді шешуге ешқашан араласпайтын.

Көптеген дамушы елдердің тәжірибелері көрсетіп отырғандай, жергілікті өзін-өзі басқаруды іске асыру кез келген мемлекеттегі демократиялық тәртіптің қажетті саласы болып табылады.

І. Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару жүйесі

1. 1. Жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің мәні мен теориялық негіздері

Жергілікті мемлекеттік басқару саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейтін, жергілікті өкілді және атқарушы оргаңдардың құзыретін, қызметінің ұйымдастыруын, тәртібін, сондай-ақ мәслихаттар депутаттарының құқықтық жағдайын белгілейтін нормативтік құқықтық актілердің іргесін қалайтын қолданыстағы Қазақстан Республикасының Қонституциясы болып табылады. Өйткені оның ҮІІІ бөліміме қарасты 85-бабында: « Жергілікті мемлекеттік басқаруды тиісті аумақтағы істің жай - күйіне жауапты жергілікті өкілдікті және атқарушы органдар жүзеге асырады дей келе, мұны одан ары нақтылай түседі, {86-89 бб. ) . Осы мәселені нормативтік-құқықтық актілердің бірі -2001 жылы 23 қаңтарда "Қазақстан Республикаасындағы жергілікті мемлекетгік басқару туралы ң еліміздің заңы. Ол 4 тараудан, 41 баптан тарады. Бірінші тарауы "Жалпы ережелер", екіншісі «Мәслихаттарды құру, олардьзд қүзыреті жане қызметін ұйымдастыруң, үшіншісі "Әкімдер жөне әкімияттар, құрылуы, құзіреті және қызметінің ұйымдастырылуын, төртіншісі «Қорытынды және өтпелі ережелерң тақырыптарына арналған. Осы мәселеге 1998 жылғы 20-мамырдағы "Қазақстан Республикасының астана мәртебесі", 1998 жылғы 1-шілдедегі "Алматы қаласының айрықша мәртебесің, мемлекеттік қызмет, сайлау т. б. туралы Заңдардың да қатыстығы бар.

Демек, жергілікті мемлекеттік басқару дегеніміз- бұл Заң актілерінде бслгілснген құзырет шегінде жергілікті өкілді және атқарушы органдар тиісті аумақта мсмлекеттік саясатты жүргізу, оны дамыту мақсатында жүзеге асыратын, сондай-ақ тиісті аумақтағы істің жай -күйіне жауапты болып табылатын қызмет.

Жергілікті мемлекеттік басқару жүйесінде әкімшідік-аумақ-тық бөліністің әрқилылығы көрініс табады, оның қызметінің экономикалық жәнс қаржылық нсгіздсрін, әрине, жергілікті бюджет; коммуналдьық заңды тұлгаларға бекітілгсн мүлік, сондай-ақ заңға сөйкес коммуналдық меншіктегі өзге де мүлік құрайды. Алайда, мәслихаттар мсн әкімияттарға міндеттср, талаптар мен шектеулер қойылады, олардың негізділеріне жататындар:

1) жалпы мсмлексттік сыртқы және ішкі саясатқа қаржы жөне инвестициялық саясатқа сәйкес келмейтін шешімдердің қабылдануына жол бермеу;

2) ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде Қазақстан Рсспубликасының мүддслерін сақтау;

3) қызметтің қоғамдық маңызы бар салаларында белгіленген жалпы мсмлскеттік стандарттарды ұстану:

4 ) азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз ету;

Кез-келген мемлекетте ЖӨӨБ үш негізгі мақсатта іске асады: мемлекеттік басқарудағы орталықсыздандырудың қамтамасыз ету, жергілікті маңызды мәселелерді шешудегі демократиялық дамудың бастауы мен жергілікті істі жүргізудегі тиімділікті арттыру.

"ЖӨӨБ" түсінігі мемлекет пен қоғамның тіршілігіндегі ұйымдасу жөніндегі түрлі қадамтарды талқылаудың әралуанды жоне кешенді көріністерін қамтиды. ЖӨӨБ аясында жергілікті маңызды мәселелерді өздері шешуте ұмтылатын жергілікті жердегі биліктің конституциямен нақтыланған ұйымы түсініледі. ЖӨӨБ болып табылатын;

а) елдің конституциялық құрылымының негізі;

б) халықтың жергілікті маңызды мәселелерді өздері шешудегі құқығы;

в) халық билігінің формасы.

ҚР-ның Конституциясы демократиялық қоғам мен құқықтык мемлекетті құруда, Қазақстанның дамуына бағытталғанын нақтыланғанымен, жергілікті мемлекеттік басқару мем ӨӨБ-дың саяси кұқықтық аспектілерін толық түрде анықтамаған.

Конституция-мемлекеттік саяси-құқықтық әрексті негізінде, терриоториялық-әкімшілік бірліктің үйлесімді дамуына бағытталған. Осы әрекеттер перспективалық мақсатты белгілеп концепцияда келтірілуі, ұлттық және жергілікті деңгейдегі терриоторияның дамуын стратегиялық және тактикалық міндеттерін ғылыми негіздеу тиіс. Қазақстанда ЖӨӨБ-дың қалыптасуы үшін өте маңыздылықты иемденетін, ел Конституиясының 1-тараудың 3-бабында көрсетілгендей халық билігінің дербес формасы ретіндс көрінеді, ал "халық мемлекет билігінің жалғыз көзі б. т. " Ал 2-тарау 3-бабта, халық тікелей республикалық референдум және еркін сайлау арқылы билікті құрады, сонымен қатар өзінің мемлекеттік билік органдарының өкілеттігін беруді қамтамасыз етеді.

Жергілікті референдум - жергілікті аса маңызды мәселелерді шешуде арнайы заңмен нақтыланған муниципалды үйымдардағы азаматтардың дербес дауыс беруі. Муниципалды сайлаудың жергілікті референдумнан ерекшелігі, ол жергілікті маңызды мәселелерді нақты шешуде зандылық күшті қандайда бір түлғалы мандатты бермейді.

Жергілікті референдумның маңыздылығы халықтың еркіндігінін жоғарғы көрінісі Қазақстандағы ЖӨӨБ туралы заңының жазылуында қандай да бір мемлекеттік билік органдары немесе ЖӨӨБ органдарының мақүлдауын қажетсінбейтін жергілікті референдумды шешуге қатысу мүмкіндігінде нақты ерекшеліктерді ескеруі тиіс, егер терриоториялық ұйымдарға қатысты сәйкес конституциялық нормаға қарсы келмесе БАҚ-да ресми жариялануға берілуі тиіс.

Одан басқа Қазақстанда ЖӨӨБ жүзеге асыру үшін аймақтық және жергілікті деңгейде басқаруды ұлттық қоғамдық саяси сферада радикалды реформаны атқару моделін іріктеу қажет. Осыған байланысты реформаның ӨӨБ-да аймақтық және жергілікті жағдайды объективті бағалау мен сараптау арқылы ұжымдық дайындық процесінің тиімді қызмет етуін көрсететін ашық қоғамдағы «ЖӨӨБ және мемлекеттік қызметті реформалаудың саяси институтын мақсатты құру қажет.

ІІ. Жергілікті өзін - өзі басқарудың аумақты кешені

2. 1. Жергілікті өзін-өзі басқаруды енгізудің маңызы мен мәселелері

Көптеген дамушы елдердің тәжірибелері көрсетіп отырғандай, жергілікті өзін-өзі басқаруды іске асыру кез келген мемлекеттегі демократиялық тәртіптің қажетті саласы больш табылады

Қазіргі уақытта Қазақстан жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін құру сатысына қадам басты, сондықтан өз еліміздің ерекшелігін ескере отырып, шетелдік тәжірибені талдау мен жинактауға ықылас арта түсуде.

Бұрынырақ осындай жүйені құруға талай рет ұмтылыс жасалды. Халықтың жергілікті маңызы бар мәселелерді дербес шешуді қамтамасыз ететін жергілікті өзін-өзі басқару туралы ереже бастапқыда Қазақстан Республикасы Конституциясының негізіне арқау болды.

Жергілікті өзін-өзі басқарудьщ заңнамалық негізін әзірлеу мен оны енгізуге талай рет ұмтылыс жасалды. 1997 жылы «Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралың заң әзірленді, бірақ ол қабылданбады.

Билікті орталық пен аймақтарға жіктеу мәселесінің қоғамымызда талқыланып жатқанына біршама уақыт өтті. Осы екі деңгей арасындағы мәселелердің шешілу барысы жергілікті басқарудың дамуына тікелей қатысы бар. Орталықтан биліктің бір белігін алу процесін әрі қарай жеткізудегі тағы бір кезең жергілікті басқару органдарының жаңа жүйеге қатысты құқықтық базасын айқындау.

Жергілікті басқаруды дамыту мақсаты әр әкім өз мекенінің (ауылдың, қаланың, ауданның) бюджетінің толуына мүдделі болуы үшін жеке шағын, орта, үлкен кәсіпорындардың экономикасна араласпай, қайта олардың дамуына қолайлы жағдай жасауы тиіс. Облыстардың бүгінде әл-ауқаты өзін-өзі асырауға жетті деу қиын. Республикалық бюджеттен қаржы альш отырған облыстар баршылық. Оларға дербестік берілсе, бюджеттің шығыс белігін қамтамасыз ететін қаржы кезін қайдан алмақ? Ал әлеуметтік қамсыздандыру саласы ақсап жатса, ол облыс шеңберінде саяси наразылық туғызары сөзсіз. Демек. әр облыс өз бетінше емір сүре алатын жағдайға жетпей, орталықтың билігін шектеуді енгізу ерте. Ал әкімдерді сайлау мәселесіне тоқталсақ, әлеуметтік-экономикалық жағдайы ауыр аймақта әкімдерді сайлау кері әсер беруі мүмкін. Экономиканың дағдарыстан жаңа шыға бастаған ел үшін толассыз сайлаулар экономикалық өсу қарқынын бәсендетуі әбден мүмкін.

Жергілікті жағдайда экономиканы басқаруды жетілдіру жолдарын іздестіруде көптеген пікірлер бар. Жергілікті басқаруды жетілдіруде оған саяси тұрғыдан емес, оны шаруашылық тұрғысынан да қарау керек. Біз үшін оның дамуы, жергілікті халықтың барлық әлеуметтік қызмет түрлерімен қамтамасыз етілу маңызды. Яғни үнемі орталықтан кемек күту тиімсіз, соңдықтан да өздері шеше алатын мәселелерге еркіндік (өкілеттілік) беруді талап етеді. Өкілеттіктерді ажырату мәселесі де сатылап шешілуі дұрыс болады. Себебі, кейбір өкілеттіктер жергілікті деңгейге берілгеннен кейін орталық ол мәселеге оралмайды, ал жергілікті органдар оны толыққанды шеше алмай қалуы да ықтимал, олай болса, барлығы эксперимент сынынан өтіп барып қабылдануы керек. Жергілікті өзін-өзі басқаруды мемлекеттік басқару жүйесінен бөлек алып қарау мәселесі әлі де көптеген талқылауларды талап етеді. Кез келген экономикасы дамыған мемлекеттерде мемлекеттен бөлек жүйе жоқ.

Тарихқа тоқталып өтсек, жергілікті басқарудың даму жолы былайша өрбиді: жергілікті басқару билігінін қайта қалыптасуы бұрынғы кеңес дәуірінің соңғы 1990-1991 жж. "КСРО жергілікті өзін-өзі баскару және жергілікті шаруашьшықтың жалпы басталуы туралы" Заңының қабылдануы елімізде жергілікті басқарудың қалыптасуына негіз болды. 1990 жылдың 15 желтоқсанында қабылданған "ҚазКСР-дағы меншік туралы" Заңы меншікті үш түрге белді, олар:

жалпыодақтық;
республикалық;
жергілікті.

Кейін 1991 жылғы 15 ақпанда "Жергілікті өзін-өзі басқару және Қазақ Советтік Социалистік Республикасының жергілікті кеңестерінің халық депутаттары туралы" Заңы қабылданғанымен, ол заң бұрынғы кеңестік дәуірдің үрдісін жалғастырды. Бұл занда мемлекеттік басқару мен жергілікті басқарудың аражігі ажыратылмаған. Жергілікті мемлекеттік органдар мемлекеттік биліктің бірлігі қағидасының негізінде құрылып, мемлекеттік биліктің жергілікті органдары - халық депутатары кеңестеріне жергілікті халық өкілдері сайланды (ауыл, селоға денгейіне дейін) . Осы өкілетті оргаңдар жергілікті атқарушы органдарды қалыптастырды деп берілген. 1992 жылдың 13 қаңтарында "Жергілікті өзін-өзі басқару және Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасьшың жергілікті кеңестерінің халық депутаттары туралы" заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заңы қабылданды. Бұл заңдағы өзгерістер "Өкілетті органдардың үстемдігін", "Өкілетті және атқарушы-бөлуші органдардың функциялары мен өкілеттіктерін ажыратумен" алмастырумен шектелген. Кез келген деңгейдегі халық депутаттарының кеңестері "кімдердің өкілеттігіне жататын мәселелерді өз қарауларына алуға" және керісінше, әкімдер "халық депутаттарының жергілікті Кеңесінің өкілетіне қарайтын мэселелерді өз қарауларына алуға құқықтары болмайтындығына" заңда ерекше назар аударылған. 1992 жылдың 7-ші ақпанында "Экономикалық реформалар жағдайында мемлекеттік басқару оргаңцарының іс-әрекеті мен оны ұйымдастыруды жетілдіру туралы" Жарлыққа Президент қол қойды. Ал, 1993 жылдың 28 қаңтарында Жоғарғы Кеңес Қазақстан Республикасының тәуелсіз мемлекет ретіңде алғашқы Конституциясын қабылдады. Бірақ онда жергілікті басқару, жергілікті шаруашьшық туралы айтылмағанымен, жергілікті жерлерде аумақтық қауымдастықтарда қоғамдық өзін-өзі басқару комитеттерін құру жөніндегі мәселелер қатары қарастырылған.

Жоғарғы Кеңес өзінің таралуы алдында 1993 жылдың 10 желтоқсанында "Жергілікті өкілетті жэне атқарушы органдары туралы" Занды қабылдап, онда жергілікті басқару органдарының мүлдем басқаша үлгісін енгізеді. 1995 жылдың 30 тамызында қабылданған Конституцияда мемлекеттік басқару жүйесінің негізгі қағидалары мен бағыттары нақты белгіленген. Конституцияда жергілікті мемлекеттік басқарумен (85-бап) қатар жергілікті өзін-өзі басқару да (89-бап) берілген. Онда жергілікті өкілетті органдарға - облыстың, ауданның, қаланың мәслихаты; жергілікті атқарушы органдарға - облыстың, ауданның, қаланың, ауылдын әкімшіліктері жатады деп берілген.

Ал 2001 жылдын қаңтарында "Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заңы қабылданды (соңғы өзгерістер 2006 жылдың 10 қаңтарында енгізілді) .

Қазір "Жергілікті өзін-өзі басқару туралы" Заң жобасы көпшіліктің талқылауына 2006 жылдың қазан айында берілді, ол 2007 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енді.

Жергілікті басқару жолдарының бірі ретіңде ұсынылып отырған "өзін-өзі басқару" қағидасының әлеуметтік ғылым терминдерінің көпшілігі сияқты толық ғылыми анықтамасы жоқ, оны әр түрлі авторлар әр түрлі түсіндіреді. Оның даму процесіне сәл тоқталып өтсек: алғаш оған XVІІ ғасырда Англияда одан кейін оны Германия және Ресей мемлекеттанушылар енгізген болатын. Ал Францияда оған сәйкес термин жоқ болғандықтан, ол «орталықсыздандыру немесе «муниципалдық билік түсініктерімен түсіндіріледі. Жергілікті өзін-өзі басқару теориясы демократиялы мемлекет жағдайында жеке адам мен мемлекет, жергілікті және орталық билік органдарының өзара қарым-қатынасы туралы талқылау барысында XІX ғасырдың бірінші жартысында пайда болады. Оның дамуына үлкен үлес қосқан шетелдік оқымыстылардың ішінен Токвиль, Гнейст, Штейн, Лабанд есімдері ерекше аталып өтілсе, Ресей оқымыстылары Васильчиков А. И., Безобразов В. П., Коркунов К. М., Чичерин Б, . Свешников М. И., Градовский А. Д., Михайлов Г. С., Лазаревский Н. И. жэне тағы басқалар ерекше атап өтуге тұрарлық. Ғалымдар басқарудың осы жүйесіне қатысты көптеген зерттеу жүмыстарын жүргізді. Мысалы, оны Н. И. Ла-заревский еркін қауымды басқару, жергілікті басқару, өзін-өзі бақаратын заңды тұлга деп бірнеше топқа бөледі. Еркін қауым теориясын XІX басында неміс оқымыстылары енгізген. Оның мақсаты қауым ісіне мемлекеттің араласуын шектеудің қажеттігін дәлелдеу болды. Олардың пайымдауынша, қауым мемлекеттен бұрын пайда болды, ал мемлекет қауымдардың экономикалық және саяси мүдделері үшін бірігу нәтижесінде құрылды. Кейін бұл шаруашылық теориясымен ауыстырылды. Оның басты өкілдері Р. Моль, А. Васильчиков. Олар өзін-өзі басқарудың шаруашылық және қоғамдық теориясы деп аталған теорияның мәнін жергілікті өзін-өзі басқару жергілікті шаруашылықты меңгеруді білдіреді деп түсіндіреді. Осы теорияны жақтаушылар өзін-өзі басқару жүйесін жергілікті шаруашылық істерін басқаруды білдіреді деп тұжырым жасаған. Ал кейіннен Лоренц Штейн мен Рудольф Гнейст жасаған өзін-өзі басқарудың мемлекеттік теориясында оның басқару органы мен өкілеттіктері толығымен мемлекет реттеп отырады деген тұжырым жасаған.

Басқарудың бұл жолы әр мемлекетте әр түрлі дамыған, айталық, оның шығыс-еуропалық, азиялық, латынамерикалық, арабиялық сияқты үлгілері бар. Бұл үлгілердің даму барысында ұлттық, діни, нәсілдік, әлеуметтік-экономикалық және тағы да басқа көптеген факторлар ескерілген.

Осы үлгілер басты үш топқа бөлінеді, олар: англосаксондық (Англия, АҚШ, Австралия, Жаңа Зеландия), француздъщ (Фран-ция, Италия, Бельгия, Голландия, Швейцария) жэне аралас үлгі (Германия, Австрия, Жапония) . Оларга жеке-жеке сипаттама берер болсақ, англосаксоңдық үлгі мемлекеттік басқару құрылымын орталықсыздандыруды және билікті бөлшектеуді, сонымен бірге жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің барлық төменгі деңгейлерде (штаттарда, провинцияларда) болуын білдіреді. Бұл үлгіде мемлекет саналы түрде елде қалыптасқан тарихи және құқықтық жағдайға байланысты аймақтық және жергілікті мәселелерді осы басқару органдарына табыстайды. Шетелдердің басым бөлігінде (АҚШ-та, Канадада, Жапонияда) жергілікті басқару органдарын ұйымдастыруға әсер етуші әр түрлі факторларды есепке ала отырып, әкімшілік-аумақтық бірлік жүйесінің негізі салынады. Атақты оқымыстылар Н. М. Коркуновтың, Н. И. Лазаревскийдің жариялау құқығы бар заңды тұлғасы ретінде таньшатьш қауымды аумақтық корпорация ретінде қарастыруға болады деп тұжырым жасауына осы жағдай себеп болған еді. Америкада қоғамдастықтар муниципалдық үлгілерді таңдауда дербес. Себебі, ондай үлгілердің саны елу шақты. Соның ішінде муниципалдық басқарудың алты түрін атауға болады, олар: графство, қалалар, бороу, виллиджи, таун, тауншиптар (вилиджи 17 штаттан, таун 30, бороу- 13 штаттан, Солтүстік-Батыста - тауншиптардан тұрады) . Олардың ішінде ең негізгілері - мыналар:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.