Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі істер органдарының қызметін ұйымдастыру
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 3
1. Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі істер органдарының қызметін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.1 Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі істер органдарының қызметін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.2 Нашақорлықпен, есірткі бизнесімен күресудің әкімшілік.құқықтық шараларының түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
25
2. Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
31
2.1 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
31
2.2 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік бұлтартпау шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
43
3. Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу шараларының түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
52
3.1 Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу шараларының түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
52
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 61
1. Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі істер органдарының қызметін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.1 Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі істер органдарының қызметін ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5
1.2 Нашақорлықпен, есірткі бизнесімен күресудің әкімшілік.құқықтық шараларының түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
25
2. Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
31
2.1 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
31
2.2 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік бұлтартпау шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
43
3. Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу шараларының түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
52
3.1 Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу шараларының түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
52
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 59
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 61
Қазіргі мемлекеттегі көптеген әлеуметтік-экономикалық проблемалар, қылмыскерліктің асқынуы жағдайында есірткінің заңсыз айналымы саласындағы қылмыскерлікпен күрес проблемасы алдыңғы орындардың біріне шықты, ол елдің ұлттық қауіпсіздігіне қатер түсіруде.
Есірткіні емдік мақсатты көздемей тұтыну кезі етек алуда. Сарапшылардың болжамы бойынша бүгінгі күндері Қазақстанда 6 млн-дай адам есірткіге бой алдырған. Бұл дегеніміз Қазақстандықтардың 4 %-ы есірткіні тұрақты тұтынады деген сөз. Бірақ, шындығына келсек, бұл – проблеманың көзге көрініп тұрған жағы, себебі, есірткі тұтынатындардың 15-20%-ы ғана есепке алынады.
Мұндай жағдайдың болуы, сондай-ақ нашақорлар қылмысының күннен күнге көбеюі есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынуға мүмкіндік беретін притондармен тікелей байланысты. Бұл проблеманы зерттеудің алдын ала нәтижелері көрсетіп отырғандай, мұндай адамдардың едәуір бөлігі есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды притондарда тұтынады екен.
Бірақ, бұл келтірілген көрсеткіштер осы саладағы шындықты көрсете алмайды, себебі қылмыстың бұл түрінде аса жасырындық сипат бар, сондықтан да оны ашуда құқық қорғау органдары өте белсенділік танытуы тиіс.
Диплом жұмысының зерттеу тақырыбының өзектілігі сонда, бұл есірткінің заңсыз айналымындағы құық бұзушылықты ескерту және нашақорлықтың алдын-алу жүйесіндегі ІІО рөлін жан-жақты талдау.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон ұйымдастырушының (ұстаушының) жеке басы жайындағы жүйелі криминологиялық-психологиялық білімнің жеткіліксіздігінен, құқық қорғау органдары бұл проблеманы шешу барысында кең қолдана алатындай нақты ғылыми ұсыныстар жасауға мүмкіндік болмай тұр [5].
Есірткіні емдік мақсатты көздемей тұтыну кезі етек алуда. Сарапшылардың болжамы бойынша бүгінгі күндері Қазақстанда 6 млн-дай адам есірткіге бой алдырған. Бұл дегеніміз Қазақстандықтардың 4 %-ы есірткіні тұрақты тұтынады деген сөз. Бірақ, шындығына келсек, бұл – проблеманың көзге көрініп тұрған жағы, себебі, есірткі тұтынатындардың 15-20%-ы ғана есепке алынады.
Мұндай жағдайдың болуы, сондай-ақ нашақорлар қылмысының күннен күнге көбеюі есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынуға мүмкіндік беретін притондармен тікелей байланысты. Бұл проблеманы зерттеудің алдын ала нәтижелері көрсетіп отырғандай, мұндай адамдардың едәуір бөлігі есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды притондарда тұтынады екен.
Бірақ, бұл келтірілген көрсеткіштер осы саладағы шындықты көрсете алмайды, себебі қылмыстың бұл түрінде аса жасырындық сипат бар, сондықтан да оны ашуда құқық қорғау органдары өте белсенділік танытуы тиіс.
Диплом жұмысының зерттеу тақырыбының өзектілігі сонда, бұл есірткінің заңсыз айналымындағы құық бұзушылықты ескерту және нашақорлықтың алдын-алу жүйесіндегі ІІО рөлін жан-жақты талдау.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон ұйымдастырушының (ұстаушының) жеке басы жайындағы жүйелі криминологиялық-психологиялық білімнің жеткіліксіздігінен, құқық қорғау органдары бұл проблеманы шешу барысында кең қолдана алатындай нақты ғылыми ұсыныстар жасауға мүмкіндік болмай тұр [5].
1. ҚР Конституциясы, 1995 ж.
2. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы ҚР кодексі, 2010.08.06 N 804.
3. ҚР Мемлекеттік қызметкерлер туралы Заң, 12.03.2013 ж.
4. Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы ҚР Заңы, 05.07.2012 ж.
5. ҚР жергілікті мемлекеттік басқару туралы ҚР заңы, 18.03.2010 ж.
6. ҚР нормативтік құқықтық актілер туралы ҚР Заңы, 07.04.2013 ж.
7. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкімшілік қадағалау туралы ҚР Заңы, 12.07.2009 ж.
8. Қоғамдық бірлестіктер туралы ҚР Заңы 2012 жылғы 12 қаңтар
9. «Алкоголизммен, наркоманиямен және токсикоманиямен ауыратын адамдарды мәжбүрлеп емдеу» туралың ҚР Заңы 29.03.2010 ж.
10. Единая конвенция о наркотических средствах (Нью-Йорк, 30 марта 1961 г. с изменениями от 25 марта 1972 г.).
11. Конвенция о психотропных веществах (Вена, 21 февраля 1971 г.).
12. Конвенция ООН о борьбе против незаконного оборота наркотических средств и психотропных веществ от 8 января 1998 г.
13. О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения: Закон РК от 04.12.2008 г.
14. Об охране здоровья граждан в РК: Закон РК от 06.11.2003 г.
15. О присоединении Республики Казахстан к Конвенции Организации Объединенных Наций о борьбе против незаконного оборота наркотических средств и психотропных веществ: Закон РК от 29.06.1998 г.
16. О присоединении Республики Казахстан к Конвенции о психотропных веществах: Закон РК от 29.06.1998 г.
17. О присоединении Республики Казахстан к Единой конвенции о наркотических средствах 1961 года с поправками, внесенными в нее в соответствии с Протоколом 1972 года о поправках к Единой конвенции о наркотических средствах 1961 года: Закон РК от 1.07.1998 г.
18. О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотребления ими: Закон РК от 13.01.2014 г.
19. Об отнесении к небольшим, крупным, особо крупным размерам, количествам наркотических средств, психотропных веществ, обнаруженных в незаконном хранении: Сводная таблица заключений Государственной комиссии РК по контролю за наркотиками от 01.11.2000 г.
20. О ветеринарии: Указ Президента РК, имеющий силу закона, от 10.07.2002 г.
21. О применении законодательства по делам, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных, сильнодействующих и ядовитых веществ: Постановление Пленума Верховного Суда РК, 21.04.2011 г.
22. Уголовное право Казахстана. Под. ред. И.И. Рогова, С.М. Рахметова. Алматы: ТОО «Баспа», 2001г.
23. Уголовное право Республики Казахстан. Общая часть. 2-е изд. испр. и доп. – Алматы: Жетi жаргы, 2009.
24. Уголовное право РК. Общая часть. Учебник. Под. ред. И.Ш. Борчашвили, С.М. Рахметова. Алматы: Данекер, 2000г.
25. Уголовное право. Общая и особенная части: Учебник для вузов./ Н.Г. Иванов. – М.: Издательство «Экзамен», 2009г.
26. Уголовно-правовые меры борьбы с незаконным оборотом наркотиков в Республики Казахстан // Журнал Вестник КЭУ: экономика, философия, педагогика, юриспруденция. Караганда. 2011. № 4 (23)
27. Назарбаев Н.А. Критическое десятилетие. – Алматы: Атамура, 2003. – 111с
28. Бабаян Э.А.Правовые аспекты оборота наркотических, психотропных, сильнодействующих, ядовитых веществ и прекурсоров: Государственные и ведомственные акты. Методические материалы. Комментарии. Ответы на вопросы. Часть 2 / Э.А. Бабаян, А.В. Гаевский, Е.В. Бардин. - М.: МЦФЭР, 2003. - 320 с. Экземпляры: всего:1 – ЧЗ№4(1)
29. Гирфанов Р. Проблема молодежной наркомании/ Р. Гирфанов //Саясат. - 2006. - №12. - С.36-39
30. Исимов С.А.Наркотическая преступность: Монография/ С.А. Исимов, Е.И. Каиржанов. - Шымкент: Гасыр-Ш, 2006. - 296 с
31. Абдиров Н.М. Концептуальные проблемы борьбы с наркотизмом в Республике Казахстан. Алматы, 1999.
32. Абдиров Н.М., Мами К.А., Сарсеков Б.С. Уголовно-правовые меры борьбы с преступлениями, связанными с наркотиками: Учебно-практическое пособие. Алматы: "Баспа", 1998. 160 с.
33. Абдиров Н. Казахстан: государство-транзит незаконных наркотиков // Фемида. 1999. № 6. С. 45-55.
34. Икенов А. Проблемы нравственности в рыночных условиях // Вестник МЮ // N 3, 1995.
35. Жүнісов Б. Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы (Жалпы бөлім). Қарағанды: ҚР ІІМ ҚЗИ, 2000,240 б.
36. Жунусов Б.Ж. Уголовное право Республики Казахстан (Общая часть). Караганда, 1998.
37. Исаева Г., Карикболов Б. Казахстан: наркобизнес Алматы, 1996, 240с.
38. Курманбекова Ш. Наркопожар: проблемы применения закона // Фемида. 1999. № 4. С. 44-48.
39. Кадыров М.М. Уголовная ответственность за посев и выращивание наркосодержащих культур. Лекция, Ташкент, 1987, 29 с.
40. Оланбекова Г. Государственная политика борьбы с наркотиками // Фемида. 1999. № 11-12. С. 42-43.
2. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы ҚР кодексі, 2010.08.06 N 804.
3. ҚР Мемлекеттік қызметкерлер туралы Заң, 12.03.2013 ж.
4. Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы ҚР Заңы, 05.07.2012 ж.
5. ҚР жергілікті мемлекеттік басқару туралы ҚР заңы, 18.03.2010 ж.
6. ҚР нормативтік құқықтық актілер туралы ҚР Заңы, 07.04.2013 ж.
7. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкімшілік қадағалау туралы ҚР Заңы, 12.07.2009 ж.
8. Қоғамдық бірлестіктер туралы ҚР Заңы 2012 жылғы 12 қаңтар
9. «Алкоголизммен, наркоманиямен және токсикоманиямен ауыратын адамдарды мәжбүрлеп емдеу» туралың ҚР Заңы 29.03.2010 ж.
10. Единая конвенция о наркотических средствах (Нью-Йорк, 30 марта 1961 г. с изменениями от 25 марта 1972 г.).
11. Конвенция о психотропных веществах (Вена, 21 февраля 1971 г.).
12. Конвенция ООН о борьбе против незаконного оборота наркотических средств и психотропных веществ от 8 января 1998 г.
13. О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения: Закон РК от 04.12.2008 г.
14. Об охране здоровья граждан в РК: Закон РК от 06.11.2003 г.
15. О присоединении Республики Казахстан к Конвенции Организации Объединенных Наций о борьбе против незаконного оборота наркотических средств и психотропных веществ: Закон РК от 29.06.1998 г.
16. О присоединении Республики Казахстан к Конвенции о психотропных веществах: Закон РК от 29.06.1998 г.
17. О присоединении Республики Казахстан к Единой конвенции о наркотических средствах 1961 года с поправками, внесенными в нее в соответствии с Протоколом 1972 года о поправках к Единой конвенции о наркотических средствах 1961 года: Закон РК от 1.07.1998 г.
18. О наркотических средствах, психотропных веществах, прекурсорах и мерах противодействия их незаконному обороту и злоупотребления ими: Закон РК от 13.01.2014 г.
19. Об отнесении к небольшим, крупным, особо крупным размерам, количествам наркотических средств, психотропных веществ, обнаруженных в незаконном хранении: Сводная таблица заключений Государственной комиссии РК по контролю за наркотиками от 01.11.2000 г.
20. О ветеринарии: Указ Президента РК, имеющий силу закона, от 10.07.2002 г.
21. О применении законодательства по делам, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных, сильнодействующих и ядовитых веществ: Постановление Пленума Верховного Суда РК, 21.04.2011 г.
22. Уголовное право Казахстана. Под. ред. И.И. Рогова, С.М. Рахметова. Алматы: ТОО «Баспа», 2001г.
23. Уголовное право Республики Казахстан. Общая часть. 2-е изд. испр. и доп. – Алматы: Жетi жаргы, 2009.
24. Уголовное право РК. Общая часть. Учебник. Под. ред. И.Ш. Борчашвили, С.М. Рахметова. Алматы: Данекер, 2000г.
25. Уголовное право. Общая и особенная части: Учебник для вузов./ Н.Г. Иванов. – М.: Издательство «Экзамен», 2009г.
26. Уголовно-правовые меры борьбы с незаконным оборотом наркотиков в Республики Казахстан // Журнал Вестник КЭУ: экономика, философия, педагогика, юриспруденция. Караганда. 2011. № 4 (23)
27. Назарбаев Н.А. Критическое десятилетие. – Алматы: Атамура, 2003. – 111с
28. Бабаян Э.А.Правовые аспекты оборота наркотических, психотропных, сильнодействующих, ядовитых веществ и прекурсоров: Государственные и ведомственные акты. Методические материалы. Комментарии. Ответы на вопросы. Часть 2 / Э.А. Бабаян, А.В. Гаевский, Е.В. Бардин. - М.: МЦФЭР, 2003. - 320 с. Экземпляры: всего:1 – ЧЗ№4(1)
29. Гирфанов Р. Проблема молодежной наркомании/ Р. Гирфанов //Саясат. - 2006. - №12. - С.36-39
30. Исимов С.А.Наркотическая преступность: Монография/ С.А. Исимов, Е.И. Каиржанов. - Шымкент: Гасыр-Ш, 2006. - 296 с
31. Абдиров Н.М. Концептуальные проблемы борьбы с наркотизмом в Республике Казахстан. Алматы, 1999.
32. Абдиров Н.М., Мами К.А., Сарсеков Б.С. Уголовно-правовые меры борьбы с преступлениями, связанными с наркотиками: Учебно-практическое пособие. Алматы: "Баспа", 1998. 160 с.
33. Абдиров Н. Казахстан: государство-транзит незаконных наркотиков // Фемида. 1999. № 6. С. 45-55.
34. Икенов А. Проблемы нравственности в рыночных условиях // Вестник МЮ // N 3, 1995.
35. Жүнісов Б. Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы (Жалпы бөлім). Қарағанды: ҚР ІІМ ҚЗИ, 2000,240 б.
36. Жунусов Б.Ж. Уголовное право Республики Казахстан (Общая часть). Караганда, 1998.
37. Исаева Г., Карикболов Б. Казахстан: наркобизнес Алматы, 1996, 240с.
38. Курманбекова Ш. Наркопожар: проблемы применения закона // Фемида. 1999. № 4. С. 44-48.
39. Кадыров М.М. Уголовная ответственность за посев и выращивание наркосодержащих культур. Лекция, Ташкент, 1987, 29 с.
40. Оланбекова Г. Государственная политика борьбы с наркотиками // Фемида. 1999. № 11-12. С. 42-43.
Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
1. Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін 5
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін 5
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Нашақорлықпен, есірткі бизнесімен күресудің әкімшілік-құқықтық
шараларының 25
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .
2. Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу
шаралары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
2.1 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу
шаралары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
2.2 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік бұлтартпау
шаралары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..43
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .
3. Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу
шараларының 52
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..
3.1 Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу
шараларының 52
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..59
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
Пайдаланылған 61
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .
Кіріспе
Қазіргі мемлекеттегі көптеген әлеуметтік-экономикалық проблемалар,
қылмыскерліктің асқынуы жағдайында есірткінің заңсыз айналымы саласындағы
қылмыскерлікпен күрес проблемасы алдыңғы орындардың біріне шықты, ол елдің
ұлттық қауіпсіздігіне қатер түсіруде.
Есірткіні емдік мақсатты көздемей тұтыну кезі етек алуда. Сарапшылардың
болжамы бойынша бүгінгі күндері Қазақстанда 6 млн-дай адам есірткіге бой
алдырған. Бұл дегеніміз Қазақстандықтардың 4 %-ы есірткіні тұрақты
тұтынады деген сөз. Бірақ, шындығына келсек, бұл – проблеманың көзге
көрініп тұрған жағы, себебі, есірткі тұтынатындардың 15-20%-ы ғана есепке
алынады.
Мұндай жағдайдың болуы, сондай-ақ нашақорлар қылмысының күннен күнге көбеюі
есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынуға мүмкіндік
беретін притондармен тікелей байланысты. Бұл проблеманы зерттеудің алдын
ала нәтижелері көрсетіп отырғандай, мұндай адамдардың едәуір бөлігі есірткі
заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды притондарда тұтынады екен.
Бірақ, бұл келтірілген көрсеткіштер осы саладағы шындықты көрсете алмайды,
себебі қылмыстың бұл түрінде аса жасырындық сипат бар, сондықтан да оны
ашуда құқық қорғау органдары өте белсенділік танытуы тиіс.
Диплом жұмысының зерттеу тақырыбының өзектілігі сонда, бұл есірткінің
заңсыз айналымындағы құық бұзушылықты ескерту және нашақорлықтың алдын-алу
жүйесіндегі ІІО рөлін жан-жақты талдау.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон
ұйымдастырушының (ұстаушының) жеке басы жайындағы жүйелі криминологиялық-
психологиялық білімнің жеткіліксіздігінен, құқық қорғау органдары бұл
проблеманы шешу барысында кең қолдана алатындай нақты ғылыми ұсыныстар
жасауға мүмкіндік болмай тұр [5].
Есірткі қылмысының халықаралық сипат алуына байланысты мемлекеттер
жекелеген институттарға, оның ішінде есірткі притондарын ұйымдастырғандық
(ұстағандық) үшін қылмыстық жауапкершілік институтына қатысты өз заңдарын
бірегейлеуі керек, себебі бұл проблеманың маңыздылығы артты, және ол шет
елдерде де, Қазақстанда де өзекті мәселеге айналып отыр. Басқа
мемлекеттердің, әсіресе ТМД елдерінің заңдарын және практикасын зерделеу
барысында біз бұл қарастырып отырған мәселе бойынша әр елде әртүрлі шешім
бар екендігін көрдік. Мұндай жағдайда өзара тәжірибе алмасу, ерекшеліктерді
мұқият талдау жалпы есірткі қылмысына, оның ішінде есірткі притондарын
ұйымдастыруға (ұстауға) қарсы тұрудың құқықтық және әлеуметтік-
криминологиялық шараларын неғұрлым тиімді жүргізуге мүмкіндік береді.
Бірақ, мұндай мүмкіндіктерді дұрыс пайдалану үшін әртүрлі модельдер мен
институттарды білу, олардың жетістіктері мен кемшіліктерін жан-жақты
зерделеу керек. Ең дұрысы – оларды өзара салыстыру. Әрине, бұл ретте оң
немесе теріс тұжырым жасау үшін әр елдің нақты тарихи ерекшеліктері
ескерілуге тиіс.
Зерттеудің мақсаты – есірткінің заңсыз айналымындағы құық бұзушылықты
ескерту және нашақорлықтың алдын-алу жүйесіндегі ІІО рөлін талдау.
Зерттеудің міндеттері:
зерттеу тақырыбына қатысты негізгі ұғымдардың бірыңғай анықтамасын беру;
құқық бұзушылықтың бұл түрімен күрестің және оның алдын алудың
Қазақстандагі және шет елдердегі практикасын зерделеу;
тиісті әкімшілік-құқықтық нормаларды жетілдіру жөнінде дәлелді ұсыныстар
енгізу;
тиісті құқықтық нормаларды қолдану приактикасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар
даярлау.
Әкімшілік құқықта, криминологияда, қылмыстық және қылмыстық-атқарушылық
құқықта, социологияда, мемлекет және құқық теориясында, философияда бар
теориялық және методологиялық негіздерді пайдалану зерттеу нәтижелерінің
ғылыми құндылығын арттырып отыр.
Заңнаманың басқа салаларының нормаларын пайдалана отырып негізгі ұғымдарды
ашу және оларды зерделеу құқық жүйесі туралы ілімді толықтыруға мүмкіндік
береді, әкімшілік құқықтың, азаматтық құқықтың, тұрғын үй құқығының және
басқалардың кейбір нормаларын диплом жұмысының тақырыбына қатысты қарастыру
керектігін көрсетеді. Берілген тұжырымдардың практикалық маңыздылығына
нормативтік нұсқауларды іске асыру проблемаларын бөліп алғандықты және
оларды шешу жолдарын көрсеткендікті жатқызуға болады.
Баяндалған ережелер, тұжырымдар мен анықтамалар қызметтің мына салаларында
пайдаланылуы мүмкін:
құқық қорғау органдарының қарастырылып отырған саладағы құқық бұзушылыққа
қарсы бағытталған сақтандыру қызметінде;
әкімшілік құқық заңдарын жетілдіру жұмысында;
қызметтің осы саласы бойынша кадрлар даярлауда;
тиісті әдістемелік ұсыныстар даярланғанда;
Қазақстан Республикасының қызметі есірткімен күреске бағытталған
органдарының арнайы оқу орындары үшін оқулықтар, оқу құралдарын, дәрістер,
оқу-әдістемелік материалдар даярлағанда.
Диплом жұмысы құрылымы бойынша кіріспеден, үш сұрақтан, қорытындыдан және
пайдаланылған әдебиетер тізімінен тұрады.
1. Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін ұйымдастыру
1.1 Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін ұйымдастыру
Есірткілердің халықаралық индустриясына байланысты Қазақстан үшін төніп
тұрған қатер деңгейі мен қалыптасқан жағдайдың бар ауырлығын ескеріп,
есірткілерді сату мен таратуға қарсы тұрудың және онымен күресудің
тәсілдері туралы сұрақ біздер үшін алғы және ең маңыздысы. Нашақорлықпен
күрес бойынша бар және қалыптасқан құралдарды қолданып қана қоймай, сонымен
қатар есірткі бизнесіне қарсы тұрудың және одан қорғанудың жаңа
бұрынғысынан да тиімдірек және ұжымдық тәсілдерін іздену керектігіне еш
күмән жоқ.
Салауатты өмір сүруді үгіттеу енді басталса, есірткілер, спирт ішімдіктері
өзін ісін атқарып, жыл сайын оларды тұтынушылардың қатарына жастар мен
балаларды көптеп қосуда.
Осы проблеманың категориялық аппаратына жүгінсек, есірткілердің заңсыз
айналымы деп есірткі, жүйкеге әсер ететін және қатты әсер ететін заттардың
өндірісі (есірткі құрамы бар өсімдіктер өсіру, есірткілер дайындау, оларды
сақтау, алу, тасымалдау және сол сияқтылар) және оларды сату танылады.
Есірткі заттары – тірі ағзалардың жүйке жүйесіне әсер ететін және
нашақорлық шақыра алатын табиғи өнімдер немесе химиялық қосылыстар.
Бұл термин үш критерийді ескеріп қолданылады (медициналық, әлеуметтік және
құқықтық).
Медициналық тұрғыдан зат есірткі болып табылады, егер жүйке жүйесіне ерекше
әсер етсе (тұрақтандыратын, седативтік, галлюциногендік және басқалар).
Әлеуметтік тұрғыдан зат есірткі болып табылады, егер оны тұтыну кең
масштабты сипат алса.
Құқықтық тұрғыдан зат есірткі болып табылады, егер осыны анықтауға
құзыретті Есірткі тұтынуды бақылау бойынша мемлекеттік комиссия осы
препаратты есірткілік деп таныса және бақылануға жататын заттардың және
дәрілік нышандардың тізіміне енгізсе. Есірткі заттарының заңсыз айналымы -
бұл тікелей қасақаналықпен жасалған есірткі затына айналдыру үрдісімен
байланысты дайындағаннан (құрамында есірткі бар өсімдіктер өсіру)
тұтынушыға жеткенге дейінгі құқыққа қарсы әрекет[*].
Есірткі заттарын, біздің ойымызша, олардың шығу тегіне байланысты үш топқа
бөлген тиімді:
медицинада қолданылатын құрамында есірткі бар дәрі-дәрмектік препараттар;
қолдан жасалынған, негізі өсімдік есірткі заттары (гашиш, шикізат апиын,
гашиш майы, кокаин сықпасы және басқалар);
біздің елімізге контрабандалық жолмен келетін заттар (Ауғаныстаннан героин,
Қытайдан эфедрин дәрілері).
Есірткі заттарының сипаттық ерекшеліктерін білу қылмыстардың осы түрімен
күрес үшін өте маңызды.
Осы сатыдағы істерді дәрежелеудің күрделігі келесілерге де байланысты:
есірткілерді жасырудың тәсілдері; есірткілерді тасымалдау тәсілдері;
есірткі заттарын сату тәсілдері; есірткі заттарын заңсыз алу мақсатында
өндірістің анықталған жолдарын өзгерту тәсілдері; денсаулық сақтау
жүйесінде есірткі заттарын заңсыз алу мақсатында есірткі заттарын сақтау,
есепке алу, жіберу, тасымалдау немесе жөнелту ережелерін бұзу тәсілдері,
сонымен қатар есірткі заттарының немесе күшті әсер ететін заттардың
контрабандасы; есірткілердің заңсыз айналымы нәтижесінде олжаланған
құралдардың шынайы сипатын немесе шығу тегін жасыру.
Есірткі заттарының және жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымының
қоғамдық қауіптілік ерекшелігі жалпы генофонд қауіпсіздігімен білінеді.
Интерпол Бас секретариатының жыл сайынғы шолуы бойынша, Қазақстанда аймақ
аралық масштабтағы жақсы ұйымдасқан қылмыстық құрылымдар нығайа түсуде. ОҚО
ІІББ мәліметтері бойынша ОҚО есірткінің заңсыз айналымына қатысты жағдай
Шымкент қаласында шикі апиынның өңдеуін жүзеге асыратын химиялық-
фармацевттік зауыттың болуымен түсіндіріледі. Сонымен қатар, климаттық
жағдай құрамында есірткі бар өсімдіктердің өсуіне жақсы ықпал етеді, осыған
орай ОҚО аумағы өсімдіктен алынатын есірткілердің (гашиш, апиын) шикізаттық
базасы болып отыр. Облыс аумағында жыл сайын жалпы көлемі 50000 м2 астам
апиын магі егістіктері анықталып жойылады. Облыс территориясы бойынша
Өзбекстан, Тәжікстан және Қырғызстанмен байланыстыратын автокөлік және
теміржол магистральдары өтіп жатыр.
Есірткілердің заңсыз айналымымен күрестің құқықтық қамтамасыз етілуін құқық
қорғау органдардың тікелей практикалық қызметі талап етіп отыр. Мысалы,
кейбір сұрақтардың мағыналы шешілуі қылмыстылықты ескертудегі (жалпы, жеке)
мәселелерге жол бермеуге мүмкіндік берер еді. Атап айтқанда, кейбір біздің
заңгерлердің алкоголизм мен нашақорлықтан мәжбүрлеп емдеу тағайындалған
толық курсын өтпегендерге жазаны өтеуді жазаны өтеуді кейінге қалдыра тұру
туралы ұстанымын қолдаймыз.
Сонымен қатар, айып пұл ретінде жаза шарасын қарастырудың қажеттілігі жоқ,
өйткені жасалынған қылмыспен өлшемдік қатынасы сәйкес емес және кінәлінің
басқа да қылмыстарды жасауына ықпал етеді деген пікірмен де келіспеуге
болмайды.
Әрине, есірткімен күресу мәселесі Қазақстан үшін жаңа емес. Аталған
мәселенің өзектілігі, сонымен бірге Қазақстанда құрамында есірткі бар
өсімдіктер өсетін жердің жалпы аумағы 1 миллион гектардан астам көлемді
құрайтындығынан тұрады. Оған қоса, Қазақстан территориясы, өзінің
географиялық жағдайына байланысты Азиядан, әсіресе Ауғанстаннан Еуропаға
есірткілер тасымалы үшін транзиттік коридор болып отыр. [25].
Есірткі қылмыстары тіркелінген қылмыстардың жалпы санының 13,7% құрайды.
Халықаралық есірткі мафиясының Қазақстан территориясында тұрақты есірткі
сатып алушыларды құрауға талпынуы ерекше қобалжу тудырады. Есірткі транзиті
қорқынышты масштаб алуда, егер 1990 жылы бір жыл ішінде 3,5 тонна алынса,
2012 жылы 330 тоннаға жетті.
Кәмелетке толмағандардың және жастардың, сонымен қатар әйелдердің
есірткілерді медициналық мақсатта емес қабылдауының көбеюі ерекше
алаңдаушылық туғызады. Есірткі тұтынушылардың үштен екісі дерлік – 20 жасқа
толмаған тұлғалар. Онымен қоса, бұл үрдісте жастар мен кәмелет жасына
толмаған жасөспірімдер рөлі бастаушы болып бара жатыр.
Кәмелет жасына толмаған жасөспірімдер арасында кең тараған қылмыс
түрлерінің көпшілігі заңсыз есірткі айналымымен байланысты. Кәмелетке
толмағандар арасындағы қылмыс оқиғаларының ішінде осы сипаттағы қылмыс
санының үлестік көрсеткіші 70%-дан асып түседі. Жеткіншектер арасындағы
қылмыс санының өсу себептерінің бірі ретінде жасөспірімдердің маскүнемдік
пен нашақорлыққа бой алдыру жағдайын атауға болады.
Соңғы кездері неғұрлым жас есірткі тұтынушылардың көбеюі байқалады. Бұл –
есірткі бұйымдарының мектептер мен басқа да оқу орындарына тарай
бастағандығының нәтижесі. Қазіргі кезде 13-14 жас аралығы шамасын есірткіні
медициналық емес жолмен тұтынушылықтың тұрақты қалыптасқан шағы және
жеткіншектердің есірткімен байланысты заңсыз әрекеттерге итермеленудің
құрбаны болатын кезеңі деп танылған.
Сондай-ақ, ҚР Бас прокуратурасы жанындағы Құқықтық статистика және
ақпараттық орталықта жүргізілген зерттеулер нәтижесі бойынша, жоғарыда
аталған есірткі, психотроптық заттарды тұүтынатын тіркеудегі тұлғалар саны
елдегі жалпы есірткі тұтынушылық жағдайының шынайы мәніндегі көрсеткішін
бере алмайды.
Қазақстан Республикасы ІІМ Есірткі бизнесіне қарсы күрес және
есірткі айналымын бақылау Комитеті ішкі істер министрілігінің құзыреті
және арнайы атқарушылық және бақылау қадағалау функцияларын,
сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық заттардың,
прекурсорлардың айналымын мемлекеттік реттеу және олардың заңсыз
айнаалымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл жасау саласында
ізедстіруді жүзеге асыратын ведомство болып табылады. [14].
Комитеттің негізгі міндеттері есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың, прекурсорлардың айналымы саласында мемлекеттік саясатты іске мен
қоғамдық және мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету сатында
олардың заңсыз айналымына қарсы іс қимыл шараларын белгілеу
болып табылады.
Комитет өз қызметін Қазақстан Республикасының Президенті мен
Қазақстан Республикасы Үкіметінің кесімдеріне, өзге де
нормативтік құқықтық актілерге сондай-ақ ҚР Үкіметінің Қазақстан
Республикасы ІІМ бұйрықтарында қарастырылады.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік саясатты іске
қамтамасыз ететін мынадай функцияларды жүзеге асырады:
Есірткі құралдарының психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс
қимыл жасау саласында мемлекеттік саясатты іске асыруды ұйымдастырады;
Нашакорлық пен есірткі бизнесінің алдын алу және оларға қарсы іс қимыл
жасау мәселелері жөнінде ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз
етеді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың заңсыз
айналымына және оларды теріс пайдалануға қарсы күресті үйлестіреді;
Кеден органдарымен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен, шетел
мемлекеттерінің арнайы бөлімшелерімен бірлесіп, Қазақстан
Республикасының аумағы арқылы өтетін есірткі контрабандасы мен транзитінің
жолын кесу жөніндегі жұмысты жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымына,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс қимыл жасауға қатысты мәселелер бойынша бірыңғай
деректер банкін қалыптастырады;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттар прекурсорларға
байланысты қылмыстар туралы істер бойынша анықтау жүргізеді;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигі мен
есірткінің заңсыз айналымының жолын кесу жөніндегі жедел
іздестіру қызметін ұйымдастырады және жүргізеді, оны жүзеге асырудың тиімді
нысандарын жинақтайды, және практикаға енгізеді;
Құзыретті мемлекетік органдармен бірлесіп, Біріккен Ұлттар
Ұйымының Есірткіні бақылау жөніндегі халықаралық комитеті Қазақстан
Республикасы үшін бөлетін халықаралық квоталарды бекіту үшін ҚР есірткі
құралдарына психотроптық заттар мен прекурсорларға қажетті нормаларын
айқындайды және оларды ҚР Үкіметіне ұсынады;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды, оларды
дайындауға арналған шикізатты, материалдар мен жабдықтарды,
сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың тізімдері мен жіктемелерінде санамаланған
өсімдіктерді, заттар мен препараттарды өсіру, өндіру, дайындау, сақтау,
көтерме, бөлшек және халықаралық саудада сату, бөлу, зерттеу тәртібін
белгілейтін нормаларды әзірлейді;
Қылмысқа және есірткілердің заңсыз айналымына қарсы күресте қызметтік
іздестіру иттерін тиімді пайдалану жөніндегі кинологиялық қызметтердің
қызметін ұйымдастырады;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды заңсыз
пайдаланудың, сондай ақ олардың заңсыз айналымының алдын алу бойынша
профилактикалық қызметті жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күресу үшін қоғамды біріктіру
жөніндегі жүмысты ұйымдастырады және үйлестіреді, қоғамның құқықтық
мәдениетін арттыру жөніндегі шараларды жүзеге асырады;
Қызметті есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс
қимыл жасау саласымен байланысты мамандарды оқытуды, даярлауды, қайта
даярлауды, тағылымдамадан өткізуді және олардың біліктілігін арттыруды
ұйымдастырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл жасау
саласындағы ғылыми зерттеулерді үйлестіреді;
Есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар айналымының барлық
түрлерінің ауқымдарын, олардың жаңа түрлерінің пайда болуын болжайды,
олардың өндірілуі мен таралуын болдырмау жөнінде шаралар әзірлейді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл жасау
саласындағы мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың ақпаратын талдайды;
ҚР есірткі жағдайының, есірткілердің өңіраралық көздері мен заңсыз
айналымға түсетін арналарының жай-күйі мен даму үрдісін талдайды, оларды
жабу жөніндегі шараларды әзірлейді, тиісті ақпараттық-талдау материалдарын
дайындайды;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің стратегиялары мен
бағдарламаларын, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдардың қызметін
үйлестіру арқылы іске асыруды қамтамасыз етеді;
ҚР бақылауға жататын есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың тізіміне және заңсыз айналымда табылған есірткі құралдарын,
психотроптық заттар мен прекурсорларды аз, ірі және аса ірі мөлшерлерге
жатқызу туралы жиынтық кестеге өзгерістер мен толықтырулар жөнінде
ұсыныстар енгізеді;
Өз құзыреті шегінде халықаралық ұйымдарда Қазақстанның мүдделерін білдіреді
және есірткі құралдарының, психотроптықзаттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл
жасау саласында халықаралық ұйымдар мен шетел мемлекеттерінің құзыретті
органдарымен халықаралық ынтымақтастықты, өзара іс қимыл жасасуды және
ақпарат алмасуды жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің, есірткі құралдарының,
психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымын мемлекеттік бақылауды
жүзеге асырудың халықаралық практикасын талдайды және жинақтайды;
Денсаулық сақтау саласындағы есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың айналымымен байланысты қызмет түрлерін қоспағанда, есірткі
құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың аиналымы саласындағы
қызмет түрлерін лицензиялауды жүзеге асырады.
Мемлекеттік саясаттың іске асырылуын бақылау жөніндегі
функциялар:
Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың айналымын мемлекеттік бақылауды және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы
іс қимыл жасау шараларын жүзеге асыруды ұйымдастырады;
Құрамында есірткі бар өсімдіктерді анықтау және жою жөніндегі жұмысты,
сондай-ақ есірткі құралдарын заңсыз тасымалдау арналарын жабу
жөніндегі басқа да іс шараларды үйлестіреді және жүргізеді;
Қолда барымен салыстырғанда есірткілік әсері шамалы, неғүрлым тиімді,
қаупті аз есірткі құралдарын, психотроптық
заттар мен прекурсорларды әзірлеу және оларды енгізу процесін
бақылайды.
Притон дегеніміз – меншік формасына қарамай, адамдардың тұрақты немесе
уақтылы болуына немесе қандай да бір құндылықтарды қоюға арналған, есірткі
заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынуға ыңғайлы кез келген
тұрғын немесе тұрғын емес жай (құрылыс), сондай-ақ сол мақсатта
пайдаланылатын өзге жайлар.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон
құру дегеніміз меншік формасына қарамастан кез келген тұрғын немесе тұрғын
емес жайды (құрылысты) ұдайы бір адамдарға немесе әртүрлі адамдарға беру
және онда неше қайтара (екі және одан көп) есірткі заттарды немесе жүйкеге
әсер ететін заттарды тұтыну. Притонды ұстау дегеніміз – ол қандай мақсатта
құрылса оның сол бағытта жұмыс істеп тұруын қамтамасыз ететін әрекет.
Есірткі заттардың немесе жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымы
ұғымының кең және тар мағынадағы түсінігі. Кең мағынадағы түсінікке жеке
және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы заңдарын бұзып есірткі
заттарды, жүйкеге әсер ететін заттарды өндіруі, даярлауы, иемденуі,
сақтауы, тасымалдауы, жіберуі, сатуы, оларды тұтынуға көндіруі жатады.
Есірткі притондарын ұйымдастыруға (ұстауға) қарсы әрекеттер: Есірткі
заттарды, жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притондар ұйымдастыруға
(ұстауға) қарсы әрекет дегеніміз – мемлекеттік билік органдарының,
жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, құқық қорғау органдарының бұл
көрсетілген қылмыстық әрекетті тыйюға, ашуға және зерттеуге, оның салдарын
неғұрлым азайтуға және (немесе) жоюға бағытталған қызметі.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон
ұйымдастырушының (ұстаушының) криминологиялық келбеті: жасы – 15-35 жас
аралығында; отбасы болмаған (көбіне, ол жаза өтеп отырған кезде тарап
кеткен); білімі – 9,6 сынып; басым көпшілігінің тиянақты жұмысы жоқ немесе
олар кәсіпкерлік қызметпен айналысады.
Есірткі притондарын ұйымдастырумен (ұстаумен) қатар олар есірткі заттарының
немесе жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымына қатысты басқа да
қылмыстар жасайды, көбіне: есірткі, жүйкеге әсер ететін заттарды және сол
тектес заттарды заңсыз иемденеді, сақтайды, тасымалдайды, даярлайды,
өңдейді; бұл заттарды ұрлайды немесе қорқытып алады; бас бостандығынан
айырудың орташа мерзімі – 4,1 жыл; көбінесе, қосымша жаза тағайындалмайды,
айыппұлмен шектеледі; қылмысқа қатысушылардың ішінде ұйымдастырушы мен
орындаушының орны бөлек; қылмысқа қатысушылар негізінен топ құрайды,
олардың едәуір бөлігі алдын ала уәделеседі; бұл қылмыстың қайталану қаупі
зор; есірткі притондарын ұстағаны үшін сотталғандардың ішінде жаза өтеп
жүрген кезде жұмыстан бас тартатындар көп; тәрбиелік сипаты бар іс-
шараларға белсенді қатысады, жалпы олардың едәуір бөлігі жаза өтеп жүрген
кезде оң сипатталады; қылмысты жеке дара жасайды; орта есеппен 1,3
сотталғандығы бар.
Бұл қылмыстық әрекеттің алдын алу жөніндегі комитеттің практикалық
ұйымдастырылуы: құқық қорғау органдары мен басқа субъектілердің есірткі
притондарын ұйымдастырудың (ұстаудың) алдын алуға бағытталған жұмыстарының
өзара байланысын жақсарту. Прокуратура органдары мен мемлекеттік есірткі
бақылаудың үйлестіргіш рөлін арттыру; есірткі притонын ұйымдастырушының
(ұстаушының) жеке басын сипаттайтын белгілерді жақсы білу және есепке алу,
оларды сақтандыру іс-шараларында пайдалану; құқық қорғау органдарының бұл
саладағы қызметінің тиімділігін бағалауды қатаң бақылауға алу.
Комитеттің толық атауы - "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің
Есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті"
мемлекеттік мекемесі.
Комитеттің ережесін және штат санының лимитін Қазақстан Республикасының
Үкіметі бекітеді.
Комитетті ҚР ІІМ ұсынуы бойынша ҚР Үкіметі қызметке тағайындайтын және
қызметтен босататын төраға басқарады.
Төрағаның заңнамада белгіленген тәртіппен қызметке тағайындалатын және
қызметтен босатылатын орынбасарлары болады.
Төраға Комитеттің қызметін ұйымдастырады және басқарады әрі Комитетке
жүктелеген міндеттердің орындалуы мен оның өз функцияларын жүзеге асыруы
үшін дербес жауап береді, сондай-ақ аумақтық ішкі істер органдарының
есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау жөніндегі
арнайы бөлімшелерін жедел басқаруды жүзеге асырады.
Осы мақсаттарда Комитет төрағасы:
Мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда Комитетті білдіреді, заңнамаға
сәйкес нашақорлық пен есірткі бизнесінің
алдын алу және оларға қарсы іс-қимыл жасау мәселелері
жөніндегі олардың қызметін үйлестіруді қамтамасыз етеді;
Өз құзыреті шегінде есірткі құралдарының, психотроптық заттардың,
прекурсорлардың айналымы және олардың заңсыз
айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-қимыл
жасау мәселелері жөнінде шетел мемлекеттерінің мүдделі
органдарымен, сондай-ақ халықаралық ұйымдармен өзара іс
қимыл жасасуды жүзеге асырады;
Өзінің орынбасарлары мен Комитеттің қүрылымдық бөлімшелері басшыларының
өкілеттіктері мен міндеттерін белгілейді;
Комитеттің құрылымдық бөлімшелері туралы ережелерді, сондай-ақ аумақтық
ішкі істер органдарының есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі
айналымын бақылау өніндегі арнайы бөлімшесі туралы үлгілік ережені
бекітеді.
Комитет өз құзыретіндегі мәселелер бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен
Қазақстан Республикасының барлық аумағында міндетті күші бар бұйрықтар
нысанындағы нормативтік құқықтық келісімдер шығарады.
Комитеттің қызметін қаржыландыру тек республикалық Бюджет қаражаты есебінен
жүзеге асырылады. Комитетке оның функциялары болып табылатын міндеттерді
орындау тұрғысында кәсіпкерлік субъектілермен шарттық қатынастарға түсуге
тыйым салынады.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Есірткі бизнесіне қарсы
күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті Ішкі істер министрлігінің
құзыреті шегінде арнайы атқарушылық және бақылау-қадағалау функцияларын
сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымын мемлекеттік реттеу және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-қимыл жасау саласында үйлестіруді жүзеге асыратын
ведомство болып табылады.
Комитеттің негізгі міндеттері есірткі құралдарының, психотроптық заттардың
және прекурсорлардың айналымы саласында мемлекеттік саясатты іске асыру мен
қоғамдық және мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында олардың
заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл шараларын белгілеу болып табылады.
Комитет өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына,
Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің
кесімдеріне, өзге де нормативтік қүқықтық кесімдерге, сондай-ақ Ережеге
сәйкесі жүзеге асырады.
Комитет мемлекеттік мекеменің ұйымдық-құқықтық нысананындағы заңды тұлға
болып табылады, оның өз атауы мемлекеттік тілде жазылған мөрлері мен
мөртаңбалары, белгіленген үлгіден бланкілері, сондай-ақ заңнамаға сәйкес
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қазынашылық органдарында
шоттары болады. Комитет азаматтық-құқықтық қатынастарға өз атынан түседі.
Егер Министрлікке заңтамаға сәйкес уәкілеттік берілген болса, оның мемлекет
атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарабы болуға құқығы бар.
Комитеттің функциялары мен құқықтары.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік саясатты іске асыруды
қамтамасыз ететін мынадай функцияларды жүзеге асырады:
1) Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекур-орлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен яарды теріс пайдалануға қарсы іс-
қимыл жасау саласында мемлекеттік саясатты іске асыруды ұйымдастырады;
2) Нашақорлық пен есірткі бизнесінің алдын алу және оларға қарсы іс-қимыл
жасау мәселелері жөнінде ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз етеді;
3) Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың-заңсыз
айналымына және оларды теріс пайдалануға қарсы күресті үйлестіреді;
Кеден органдарымен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен, шетел мемлекеттерінің
арнайы бөлімшелерімен бірлесіп, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы
өтетін есірткі контрабандасы мен транзитінің жолын кесу жөніндегі жүмысты
жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-
қимыл жасауға қатысатын мәселелер бойынша бірыңғай деректер банкін
қалыптастырады;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттар мен прекурсорларға
байланысты қылмыстар туралы істер бойынша анықтау жүргізеді;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигі мен есірткінің заңсыз
айналымының жолын кесу жөніндегі жедел іздестіру қызметін ұйымдастырады
және жүргізеді, оны жүзеден асырудың тиімді нысандарын жинақтайды және
практикаға енгізеді
Құзыретті мемлекеттік органдармен бірлесіп, Біріккен Ұлттар
Ұйымының Есірткіні бақылау жөніндегі халықаралық комитетін
Қазақстан Республикасы үшін бөлетін халықаралық квоталарды
бекіту үшін Қазақстан Республикасының есірткі құралдары және психотроптық
заттар мен прекурсорларға қажеттілігі нормалар айқындайды және оларды
Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынады;
9) Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды, оларды
дайындауға арналған шикізатты, материалдар мен жабдықтарды, сондай-ақ
есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың тізімдері
мен жіктемелері санамаланған өсімдіктерді, заттар мен препараттарды өсіру,
өндіру дайындау, сақтау, көтерме, бөлшек және халықаралық саудада сату,
бөлу, зерттеу тәртібін белгілейтін нормаларды әзірлейді;
Қылмысқа және есірткілердің заңсыз айналымына қарсы
күресте қызметтік-іздестіру иттерін тиімді пайдалану жөнінде кинологиялық
қызметтердің қызметін ұйымдастырады;
Есірткі құралдарың, психотроптық заттар мен прекурсорларды заңсыз
пайдаланудың, сондай-ақ олардың заңсыз айналымынын алдын алу бойынша
профилактикалық қызметті жүзеге асырады;
12) Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күресу үшін
қоғамды біріктіру жөніндегі жұмысты ұйымдастырады және үйлестіреді,
қоғамның құқықтық мәдениетін арттыру жөніндегі аларды жүзеге асырады;
13) Қызметі есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-
қимыл жасау саласымен шанысты мамандарды оқытуды, даярлауды, қайта
даярлауды, жайлымдамадан өткізуді және олардың біліктілігін арттыруды
ұйымдастырады;
14) Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды пайдалануға қарсы іс-қимыл жасау
саласындағы ғылыми зертеулерді үйлестіреді;
15) Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды пайдалануға қарсы іс-қимыл жасау
саласындағы мемлекеттік ар мен өзге де ұйымдардың ақпаратын талдайды;
есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар ұйымының барлық
түрлерінің ауқымдарын, олардың жаңа ерінің пайда болуын болжайды, олардың
өндірілуі мен таралуын болдырмау жөнінде шаралар әзірлейді;
Қазақстан Республикасындағы есірткі жағдайының, есірткінің өңіраралық
көздері мен заңсыз айналымға түсетін арналарының жай-күйі мен даму үрдісін
талдайды, оларды жабу жөніндегі шараларды әзірлейді, тиісті ақпараттық-
талдау материалдарын тандайды;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің стратегиялары мен
бағдарламаларын, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдардың қызметін
үйлестіру арқылы іске асыруды қамтамасыз етеді.
16) Қазақстан Республикасында бақылауға жататын есірткі құралдарының,
психотроптық заттар мен прекурсорлардың тізіміне Заңсыз айналымда табылған
есірткі құралдарын, психотроптық ар мен прекурсорларды аз, ірі және аса ірі
мөлшерлерге жатқызу туралы жиынтық кестеге өзгерістер мен толықтырулар
жөнінде ұсыныстар еңгізеді;
17) Өз құзыреті шегінде халықаралық ұйымдарда Қазақстанның мүдделерін
білдіреді және есірткі құралдарының, психотроптық және прекурсорлардың
айналымына мемлекеттік бақылауды ұйымдастыру.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Есірткі
бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау жөніндегі
комитеті Ішкі істер министрлігінің құзыреті шегінде арнайы
атқарушылық және бақылау-қадағалау функцияларын, сондай-ақ
есірткі құралдарының, психотроптык заттардың, прекурсорлардың
айналымын және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекетті мемлекеттік реттеу саласында
үйлестіруді жүзеге асыратын ведомство болып табылады [27].
Комитет өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына,
Қазақстан Республикасының Президенті
мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің кесімдеріне, өзге де нормативтік
құқықтық кесімдерге, сондай-ақ Ережеге сәйкес жүзеге
асырады.
Комитет мемлекеттік мекекеменің ұйымдастыру-құқықтық
нысанындағы заңды тұлға болып табылады, оның өз атауы мемлекеттік тілде
жазылған мөрі мен мөртаңбалары, белгіленген үлгідегі
бланкілері, сондай-ақ заңнамаға сәйкес банктерде есеп шоттары
болады.
Комитет өз атынан азаматтық-құқықтық қатынастарға түседі.
Егер оған заңнамаға сәйкес уәкілеттік берілген болса, Комитет мемлекет
атынан азаматтық-құқықтык қатынастардың тарабы болуға құқылы.
Комитет өз құзыретіндегі мәселелер бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен
Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында міндетті күші бар бұйрықтар
нысанында нормативтік құқықтық кесімдер шығарады.
Комитеттің ережесін және штат санының шегін Қазақстан Республикасының
Үкіметі бекітеді.
Комитеттің қызметін каржыландыру тек республикалык
бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Комитеттің функциялары болып табылатын міндеттерді орындау тұрғысында
Комитетке кәсіпкерлік субъектілерімен шарттык қатынастарға түсуге тыйым
салынады.
Комитеттің негізгі міндеттері, функциялары және құқықтары
Комитеттің негізгі міндеттері:
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-
әрекет саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеуді және іске асыруды
ұйымдастыру;
Нашақорлық пен есірткі бизнесінің алдын алу және оларға қарсы іс-әрекет
мәселелері бойынша мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың қызметін
ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз ету;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттарға және прекурсорларға байланысты
қылмыстарды алдын алу, анықтау, жолын кесу және ашу;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың
айналымына мемлекеттік бақылауды ұйымдастыру;
Қазакстан Республикасындағы есірткі жағдайының жай-күйін және даму үрдісін
талдау;
Нашақорлықтың алдын алу және есірткі бизнесіне қарсы
күрестің нысандары мен әдістерін жетілдіру;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет
саласындағы қызметтің тәртібін реттейтін заңнамалық және басқа да
нормативтік құқықтық кесімдерді әзірлеу;
8) Есірткі құралдарының, психотроптык заттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет
саласындагы халықаралық ынтымақтастықты үйлестіру және жүзеге асыру болып
табылады.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіппен мынадай функцияларды жүзеге
асырады:
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың заңсыз
айналымына және оларды теріс пайдалануга қарсы
күресті үйлестіреді;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттарға және прекурсорларға байланысты
кылмыстар туралы істер бойынша анықтау
жүргізеді;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигі мен
есірткінің заңсыз айналымының жолын кесу жөніндегі жедел-іздестіру қызметін
ұйымдастырады және жүргізеді, оны жүзеге асырудың
неғүрлым тиімді нысандарын жинақтайды және тәжірибеге енгізеді;
Кеден органдарымен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен, шетел
мемлекеттерінің арнайы бөлімшелерімен бірлесіп, Қазақстан
Республикасының аумағы арқылы есірткі контрабандасы мен
транзитінің жолын кесу жөніндегі жұмысты жүзеге асырады;
5)Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және
прекурсорлардың айналымына, сондай-ак олардың заңсыз айналымы
мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекетке қатысты мәселелер
бойынша біртұтас деректер банкін қалыптастырады;
Қылмысқа және есірткінің заңсыз айналымына қарсы күресте
қызметтік іздестіру иттерін тиімді пайдалану жөніндегі кинология
кызметтерінің жұмысын ұйымдастыруға катысады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың
айналымына байланысты, меншік нысанына қарамастан,
мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдар қызметіне мемлекеттік
бақылауды үйлестіреді және жүзеге асырады;
8) Денсаулық сақтау жүйесіндегі қызметтер түрлерін лицензиялауды
қоспағанда, есірткі құралдарының, психотроптық заттардың
және прекурсорлардың айналымы саласындағы қызметтің барлық
түрлерін лицензиялауды бақылайды және жүзеге асырады;
9) БҰҰ Есірткілерді бакылау жөніндегі халықаралық комитетінің
Қазақстан Республикасына арналған халықаралық квоталарды
бекітуі үшін құзыретті мемлекеттік органдармен бірлесіп, Қазақстан
Республикасына қажетті есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың жопе прекурсорлардыц нормаларын анықтайды және
Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынады;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және прекурсорларды, оларды
дайындауға арналған шикізатты, материалдарды
және жабдықтарды, сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың және прекурсорлардың тізімдері мен жіктемелерінде
санамаланған өсімдіктерді, заттарды және препараттарды өсіруге,
өндіруге, дайындауға, сақтауға, белшек, көтерме және халықаралық
саудаға, бөлуге, зерттеуге қолданылатын нормаларды әзірлейді;
Құрамында есірткісі бар өсімдіктерді анықтау және жою
женіндегі жұмысты, сондай-ақ есірткі құралдарын заңсыз тасымалдау арналарын
жабу жөніндегі басқа да іс-шараларды үйлестіреді
және жүргізеді;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі
өңірлік комиссиялардың қызметін, қызметтері нашақорлық проблемаларымен
байланысты қоғамдық ұйымдардың, қауымдастықтардың жұмысын үйлестіреді;
Уәкілетті органдармен бірлесіп, есірткі кұралдарының,
психотроптық заттардың, прекурсорлардыц айналымы және олардың
заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануга қарсы іс-әрекет
жасау саласындағы ғылыми зерттеулерді үйлестіреді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет жасау саласындағы мемлекеттік
органдардың және өзге де ұйымдардың қызметін талдайды, сондай-ақ
оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді;
Уәкілетті органдармен бірлесіп, есірткі құралдары, психотроптық заттар және
прекурсорлар айналымының барлық түрінің ауқымын болжайды;
Қазақстан Республикасындағы есірткі жағдайының жай-күйін
және даму үрдісін талдайды, тиісті ақпараттық-талдау материалдарын
дайындайды;
Есірткінің заңсыз айналымға түсетін өңіраралық көздері мен
арналары туралы акпаратты қорытады және талдайды, оларды жабу
жөніндегі шараларды әзірлейді;
Заңсыз айналымда есірткі кұралдарының, психотроптық
заттардың және прекурсорлардың жана түрлерінің пайда болуын
болжайды, олардың өндірілуі мен таратылуын болдырмау жөніндегі
шараларды әзірлейді;
Қолда барымен салыстырғанда есірткілік әсері шамалы, өте
тиімді, каупі аз есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және
прекурсорларды әзірлеу және еңгізу процесін бакылайды;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне карсы күрестің стратегиялары мен
бағдарламаларын, оның ішінде тиісті мемлекеттік
органдардың кызметін үйлестіру арқылы әзірлеуді және іске
асыруды камтамасыз етеді;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне карсы тұру мәселелері
жөнінде мемлекеттік саясатты жария етуде бұқаралық ақпарат
құралдарымен өзара іс-кимыл жасайды;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және прекурсорларды заңсыз
тұтынуды, сондай-ақ олардың заңсыз айналымын
ескерту жөніндегі алдын алу қызметін жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне карсы күреске коғамды
жұмылдыру жөніндегі жүмысты ұйымдастырады және үйлестіреді,
коғамның құкықтык мәдениетін жетілдіру жөнінлегі шараларды
жүзеге асырады;
Уәкілетті және өзге мемлекеттік органдармен бірлесіп, кызметі
есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет саласымен байланысты мамандарды
оқытуды, даярлауды, қайта даярлауды, тағылымдамадан өткізуді
және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастырады;
Есірткі құралдарының, психотропты заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет саласындағы нормативтік құқықтық
келісімдердің жобаларын әзірлеуді үйлестіреді және жүзеге асырады;
Қазақстан Республикасындағы бақылауға жататын есірткі
құралдарының, психотроптык заттардың және прекурсорлардың
тізіміне және Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және
прекурсорларды заңсыз айналымда табылған аздаған, ірі және аса ірі көлемге
жатқызу туралы жиынтық кестеге өзгерістер мен толықтырулар жөнінде
ұсыныстар еңгізеді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет саласында заңнаманы қолдану практикасын
талдайды, оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлейді және
еңгізеді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды
теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет мәселелері бойынша халықаралық
ұйымдармсн және шетел мемлекеттерінің құзыретті органдарымен
өзара іс-қимыл жасасуды және ақпарат алмасуды жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың заңсыз
айналымына байланысты қылмыстарды ашу
жөніндегі шетел мемлекеттерінің арнайы бөлімшелерімен тікелей
және "Интерпол" ұлттық орталық бюросының мүмкіндіктерін
пайдалана отырып өзара іс-қимыл жасасады;
Есірткі кұралдарының, психотроптык заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға карсы іс-әрекет саласында халықаралық шарттар мен
келісімдер жобаларын дайындауды үйлестіреді және жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің халықаралық практикасын,
есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымын
мемлекеттік бақылаудың
жүзеге асырылуын талдайды және қорытады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға карсы іс-әрекет саласына инвестициялар мен техникалық, оның
ішінде халыкаралық көмекті тартуға қатысады, олардың
мақсатты пайдаланылуын бақылауды жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың зансыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға карсы іс-әрекет жасау мәселелері бойынша халықаралық ұйымдарда
Қазақстанның мүддесін білдіреді.
Оған Қазақстан Республикасының заңнамасымен жүктелген
өзге де функцияларды жүзеге асырады.
Комитет өзіне жүктелген міндеттер мен функцияларды жүзеге асыру үшін
заңнамада белгіленген тәртіппен:
Есірткі құралдарымен, психотроптық заттар мен прекурсорлармен байланысты
қылмыстар туралы істер бойынша анықтау
жүргізуге;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигінің
және есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар
заңсыз айналымының жолын кесу жөніндегі жедел іздестіру іс-
шараларын жүргізуге;
Нашақорлыкка және есірткі бизнесіне қарсы күрестің нормативтік құқықтық
келісімдерін, оның ішінде стратегиялары мен
бағдарламаларын әзірлеу, жетілдіру және іске асыру жөнінде
ұсыныстар енгізуге;
Мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардан қажетті ақпарат
пен материалдарды сұратуға және алуға;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымына
және олардың заңсыз айналымы мен оларды
теріс пайдалануға қарсы іс-әрекетке қатысты нормативтік құқықтық
келісімдердің жобаларын мемлекеттік органдардың дайындауына
қатысуға;
Кеңестер, семинарлар, конференциялар, оның ішінде халық-
аралық кеңестер, семинарлар, конференциялар ұйымдастыруға және
өткізуге;
Халықаралық ұйымдармен келіссөздер өткізуге және шетелдік
заңды тұлғалармен шарттар жасасуға;
Комиссиялар және жұмыс топтарын құруға, сондай-ақ нашақорлық пен есірткі
бизнесіне қарсы күресті жетілдіру, есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың және прекурсорлардың айналымына тиімді мемлекеттік бакылау орнату
жөнінде үсыныстар әзірлеу үшін ғалымдар мен мамандарды, оның ішінде
шетелдік ғалымдар мен мамандарды тартуға;
Есірткі құралдарының, психотроптык заттардың және прекурсорлардың айналымы
үшін пайдаланылатын, кез келген объектілерді
олардыңменшік нысанына қарамастан тексеруді жүзеге асыруга;
10) Құрамында есірткі заттары бар өсімдіктерді жою жөнінде іс-шаралар
өткізуге;
Есірткі құралдарының, психотроптык заттардың және прекурсорлардың айналымы
саласында анықталған кемшіліктерді жою туралы нұсқамалар беруге;
Бекітілген стандарттар мен нормативтік құжаттама, сондай-ақ
лицензиялау шарттары болмаған немесе бұзылған кезде ұйымдардың
өндірістік қызметін тоқтата тұруға;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың
айналымын реттейтін заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық кесімдерді
бүзғаны үшін заңды және жеке түлғаларды жауапкершілікке тарту жөніндегі
ұсыныстарды тиісті органдарға
беруге;
Мемлекеттік органдар, сондай-ақ өзге де ұйымдар өткізетін
есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымы,
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет мәселелері жөніндегі отырыстар мен
кеңестерге қатысуға;
Заңнамаға сәйкес өзге де құкықтарды жүзеге асыруға құқылы.
Комитеттің жедел басқару құығында оқшауланған мүлкі
болады.
Комитетке бекітілген мүлік республикалық меншікке жатады.
Комитеттің өзіне бекітілген мүлікті өз бетімен иеліктен шыға-
руға немесе өзге де тәсілмен иелік етуіне құқығы жоқ.
Комитетке заңнамада белгіленген жағдайларда және шектерде мүлікке иелік ету
құқығы берілуі мүмкін.
Комитеттің кызметін ұйымдастыру
Комитетті Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің
ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі лауазымға
тағайындайтын және лауазымнан босататын төраға басқарады.
Төрағаның заңнамада белгіленген тәртіппен лауазымдарға тағайындалатын және
лауазымдардан босатылатын үш орынбасары болады.
Төраға Комитеттің қызметін ұйымдастырады және басқарады әрі Комитетке
жүктелген міндеттердің орындалуы мен өз функцияларын жүзеге асыруы үшін
жеке жауап береді, сондай-ақ аумақтық ішкі істер органдарының есірткі
бизнесіне карсы күрес және есірткі айналымына бақылау жасау жөніндегі
арнайы бөлімшелерді жедел басқаруды жүзеге асырады [8].
Осы мақсатта Комитет төрағасы:
Мемлекеттік органдарда және өзге де үйымдарда Комитетті
білдіреді, заңнамаға сәйкес нашақорлық пен есірткі бизнесінің алдын
алу және оған қарсы іс-әрекет мәселелері жөніндегі олардың
қызметін үйлестіруді камтамасыз етеді;
Белгіленген тәртіппен есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың, прекурсорлардың айналымы және олардың заңсыз
айналымы мен оларды теріс пайдалануға карсы іс-әрекет мәселелері
жөніндегі шетел мемлекеттерінің мүдделі органдарымен, сондай-ақ
халыкаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауды жүзеге асырады;
Өзінің орынбасарлары мен Комитеттің құрылымдық бөлімшелері басшыларының
өкілеттіктері мен міндеттерін анықтайды;
Заңнамаға және Қазақстан Республикасының Ішкі істер
министрі бекітетін лауазымдар номенклатурасына сәйкес Комитеттің
құрылымдық бөлімшелерінің кызметкерлерін лауазымдарға тағайындайды және
лауазымдардан босатады, еңбек шарттарын жасасады,
өзгертеді және бұзады, сондай-ақ аумақтық ішкі істер органдары
есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымына бақылау
жасау жөніндегі арнайы бөлімшелерінің қызметкерлерін тағайындауға келісімін
береді;
Белгіленген тәртіппен қоса алғанда полиция подполковнигіне
дейін кезекті арнаулы атақтарды береді;
Комитеттің қүрылымдық бөлімшелері туралы ережелерді,
сондай-ақ аумақтық ішкі істер органының есірткі бизнесіне қарсы
күрес және есірткі айналымына бақылау жасау женіндегі арнайы
бөлімшесі туралы үлгі ережені бекітеді;
Белгіленген тәртіппен Комитеттің кұрылымдык бөлімшелерінің қызметкерлерін
көтермелеу, оларға материалдық көмек көрсету мәселелерін шешеді және
тәртіптік жазаға тартады, сондай-ақ
аумақтық ішкі істер органдары есірткі бизнесіне қарсы күрес және
есірткі айналымына бақылау жасау жөніндегі арнайы бөлімшелерінің
кызметкерлерін көтермелеу және оларды тәртіптік жазаға тарту
туралы ұсыныстар еңгізеді;
Өз құзыреті шегінде Комитеттің құрылымдық бөлімшелері мен
аумақтық ішкі істер органдарының орындауы міндетті бұйрықтар
шығарады;
Комитеттің құрылымдық бөлімшелері қызметкерлерінің арасында тәрбие
жұмыстарын, олардын тәртіпті, заңдылықты және
құпиялылық режимін сақтауын ұйымдастырады;
10) Азаматтарды қабылдауды жүзеге асырады, арыздар мен
өтініштерді қарайды, олар бойынша шешімдер қабылдайды, тәртіп
пен заңдылықты бұзу фактілері бойынша қызметтік тексерулер жүргізеді.
Ақтөбе облыстық наркологиялық диспансердің мәліметтері бойынша 195
жасөспірім санақта тұрады. Олар 13 жас және одан жоғары жастағы кәмелетке
болмаған жасөспірімдер. Дәрігерлердің айтуы бойынша Ақтөбе жасөспірімдері
үшін ауыр наркотикалық құралдарды жасөспірімдердің қалталары көтермейді,
сондықтан қалада ең көп таралған наркотик – марихуана болып табылады.
Алайда, бұл сан әлдеқайда жоғару болуы мүмкін. Денедегі психобелсендіргіш
заттарды анықтайтын тест-жолақтарының жоқтығы, жасөспірімдердің арасында
нақты пайдаланатын жасөспірімдерді табуға кедергі келтіреді.
Профилактикалық қадағалау тек сырт келбеті мен анықтама алу арқылы жүзеге
асырылатын болғандықтан бұл сан нақты болып табылмайды.
Үстіміздегі жылы 5 ай ішінде есірткі және басқа психобелсендіргіш заттарды
қолдану бойынша 9 жасөспірім анықталып, есепке алынды. 2014 жылы осы уақыт
ішінде – кәмелеттік жасқа толмаған 15 бала есепке алынған. Алайда, ресми
статистика жасөспірімдер арасында уландыратын заттарды қолданудың шынайы
қарқынын көрсетпейді. Наркотикалық және уландыратын заттарды қолданумен
байланысты аурулардың таралу шегі ресмиге қарағанда біршама жоғары екенін
болжауға барлық негіз бар. Психобелседіргіш заттарды қолдануға бейімді
жасөспірімдерді анықтау жасөспірімдерді уақытша оқшаулау, бейімдеу және
қалпына келтіру Орталығындағы наркологтардың жұмысы барысында, қалалық әкім
жанындағы кәмелеттік жасқа толмағандар және олардың құқығын қорғау бойынша
коммисия жұмысында, Қалалық ішкі істер басқармасының кәмелет жасқа
толмағандар істері бойынша бөлімінің қызметкерлерімен бірлесе отырып, түнгі
би кештерінде, нашар отбасыларында тексеру жүргізу барысында жүзеге
асырылады.
Облыстық прокуратура, Ішкі істер органдары аясында өткізілген Есірткісіз
акциясында Ақтөбе қаласында Жастар есірткіге қарсы ұранымен өткен жастар
арасындағы спорттық жарыстар, аудандар мен Ақтөбе қаласының әкімдеріне ішкі
істер органдарымен бірлесе отырып, Сақшы отрядтары, жұртшылық кеңестері,
барлық меншіктегі ұйымдар мен кәсіпорындар өкілдерінен тұратын қоғамдық
көмекшілер отрядынан тұратын қоғамдық құрылымдар (ерікті халық жасақшыларын
жандандыру әдісімен) жұмыстарын жандандырды, облыс ЖОО мен коледждерінің
білім алушыларына арналып дәрістер оқылды, нашақорлық тақырыбында
бейнематериалдар көрсетілді, шамамен 15000 адам қамтылып, акцияға нарколог-
дәрігер қатысты.
Жасөспірімдер мен отбасы мүшелеріне арналған Микросоциум атты әлеуметтік
тәуелділердің мәселелері шешілетін қайда бейімделу мектебі ұйымдастырылып,
жұмыс істеп жатыр. 2014 жылы 5 айдың ішінде 78 адамға арналған 20 сабақ
өткізілді. Жасөспірімдер наркологиялық кабинеті жанындағы анонимдік кеңес
қызметіне 67 адам келген. Жасөспірімдер наркологиялық кабинетінде психолог
түзету жолдарын және жеке тұлғаның дамуын қалыптастыру мақсатында 88
психологиялық сараптама жүргізді, қоғамдағы бейімсіздікті жеңу, салауатты
өмір салтын қалыптастыру бойынша 80 жеке кеңес, даму барысындағы
ауытқушылықтарды жою үшін психотүзету бойынша 79 сабақ, 26 адамға арналған
12 топ тренингін өткізді.
Есірткіге қарсы жобаларды жүзеге асыруға қоғамдық жастар ұйымдары да
қатысуда. Жастар есірткіге қарсы қоғамдық бірлестігі облыс аудандарында 2
мыңнан астам адам қатысқан шаралар өткізді. Әрбір ауданда және Ақтөбе
қаласында осы тақырып бойынша ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...
1. Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін 5
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1 Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін 5
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Нашақорлықпен, есірткі бизнесімен күресудің әкімшілік-құқықтық
шараларының 25
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .
2. Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу
шаралары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
2.1 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік алдын алу
шаралары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ..
2.2 Есірткі бизнесімен, нашақорлықпен күресудің әкімшілік бұлтартпау
шаралары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..43
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .
3. Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу
шараларының 52
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..
3.1 Нашақорлықпен ауыратындарға қолданылатын медицианалық мәжбүрлеу
шараларының 52
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..59
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...
Пайдаланылған 61
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .
Кіріспе
Қазіргі мемлекеттегі көптеген әлеуметтік-экономикалық проблемалар,
қылмыскерліктің асқынуы жағдайында есірткінің заңсыз айналымы саласындағы
қылмыскерлікпен күрес проблемасы алдыңғы орындардың біріне шықты, ол елдің
ұлттық қауіпсіздігіне қатер түсіруде.
Есірткіні емдік мақсатты көздемей тұтыну кезі етек алуда. Сарапшылардың
болжамы бойынша бүгінгі күндері Қазақстанда 6 млн-дай адам есірткіге бой
алдырған. Бұл дегеніміз Қазақстандықтардың 4 %-ы есірткіні тұрақты
тұтынады деген сөз. Бірақ, шындығына келсек, бұл – проблеманың көзге
көрініп тұрған жағы, себебі, есірткі тұтынатындардың 15-20%-ы ғана есепке
алынады.
Мұндай жағдайдың болуы, сондай-ақ нашақорлар қылмысының күннен күнге көбеюі
есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынуға мүмкіндік
беретін притондармен тікелей байланысты. Бұл проблеманы зерттеудің алдын
ала нәтижелері көрсетіп отырғандай, мұндай адамдардың едәуір бөлігі есірткі
заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды притондарда тұтынады екен.
Бірақ, бұл келтірілген көрсеткіштер осы саладағы шындықты көрсете алмайды,
себебі қылмыстың бұл түрінде аса жасырындық сипат бар, сондықтан да оны
ашуда құқық қорғау органдары өте белсенділік танытуы тиіс.
Диплом жұмысының зерттеу тақырыбының өзектілігі сонда, бұл есірткінің
заңсыз айналымындағы құық бұзушылықты ескерту және нашақорлықтың алдын-алу
жүйесіндегі ІІО рөлін жан-жақты талдау.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон
ұйымдастырушының (ұстаушының) жеке басы жайындағы жүйелі криминологиялық-
психологиялық білімнің жеткіліксіздігінен, құқық қорғау органдары бұл
проблеманы шешу барысында кең қолдана алатындай нақты ғылыми ұсыныстар
жасауға мүмкіндік болмай тұр [5].
Есірткі қылмысының халықаралық сипат алуына байланысты мемлекеттер
жекелеген институттарға, оның ішінде есірткі притондарын ұйымдастырғандық
(ұстағандық) үшін қылмыстық жауапкершілік институтына қатысты өз заңдарын
бірегейлеуі керек, себебі бұл проблеманың маңыздылығы артты, және ол шет
елдерде де, Қазақстанда де өзекті мәселеге айналып отыр. Басқа
мемлекеттердің, әсіресе ТМД елдерінің заңдарын және практикасын зерделеу
барысында біз бұл қарастырып отырған мәселе бойынша әр елде әртүрлі шешім
бар екендігін көрдік. Мұндай жағдайда өзара тәжірибе алмасу, ерекшеліктерді
мұқият талдау жалпы есірткі қылмысына, оның ішінде есірткі притондарын
ұйымдастыруға (ұстауға) қарсы тұрудың құқықтық және әлеуметтік-
криминологиялық шараларын неғұрлым тиімді жүргізуге мүмкіндік береді.
Бірақ, мұндай мүмкіндіктерді дұрыс пайдалану үшін әртүрлі модельдер мен
институттарды білу, олардың жетістіктері мен кемшіліктерін жан-жақты
зерделеу керек. Ең дұрысы – оларды өзара салыстыру. Әрине, бұл ретте оң
немесе теріс тұжырым жасау үшін әр елдің нақты тарихи ерекшеліктері
ескерілуге тиіс.
Зерттеудің мақсаты – есірткінің заңсыз айналымындағы құық бұзушылықты
ескерту және нашақорлықтың алдын-алу жүйесіндегі ІІО рөлін талдау.
Зерттеудің міндеттері:
зерттеу тақырыбына қатысты негізгі ұғымдардың бірыңғай анықтамасын беру;
құқық бұзушылықтың бұл түрімен күрестің және оның алдын алудың
Қазақстандагі және шет елдердегі практикасын зерделеу;
тиісті әкімшілік-құқықтық нормаларды жетілдіру жөнінде дәлелді ұсыныстар
енгізу;
тиісті құқықтық нормаларды қолдану приактикасын жетілдіру жөнінде ұсыныстар
даярлау.
Әкімшілік құқықта, криминологияда, қылмыстық және қылмыстық-атқарушылық
құқықта, социологияда, мемлекет және құқық теориясында, философияда бар
теориялық және методологиялық негіздерді пайдалану зерттеу нәтижелерінің
ғылыми құндылығын арттырып отыр.
Заңнаманың басқа салаларының нормаларын пайдалана отырып негізгі ұғымдарды
ашу және оларды зерделеу құқық жүйесі туралы ілімді толықтыруға мүмкіндік
береді, әкімшілік құқықтың, азаматтық құқықтың, тұрғын үй құқығының және
басқалардың кейбір нормаларын диплом жұмысының тақырыбына қатысты қарастыру
керектігін көрсетеді. Берілген тұжырымдардың практикалық маңыздылығына
нормативтік нұсқауларды іске асыру проблемаларын бөліп алғандықты және
оларды шешу жолдарын көрсеткендікті жатқызуға болады.
Баяндалған ережелер, тұжырымдар мен анықтамалар қызметтің мына салаларында
пайдаланылуы мүмкін:
құқық қорғау органдарының қарастырылып отырған саладағы құқық бұзушылыққа
қарсы бағытталған сақтандыру қызметінде;
әкімшілік құқық заңдарын жетілдіру жұмысында;
қызметтің осы саласы бойынша кадрлар даярлауда;
тиісті әдістемелік ұсыныстар даярланғанда;
Қазақстан Республикасының қызметі есірткімен күреске бағытталған
органдарының арнайы оқу орындары үшін оқулықтар, оқу құралдарын, дәрістер,
оқу-әдістемелік материалдар даярлағанда.
Диплом жұмысы құрылымы бойынша кіріспеден, үш сұрақтан, қорытындыдан және
пайдаланылған әдебиетер тізімінен тұрады.
1. Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін ұйымдастыру
1.1 Есірткілік пен есірткі бизнесінің алдын алу мен жолын кесудегі ішкі
істер органдарының қызметін ұйымдастыру
Есірткілердің халықаралық индустриясына байланысты Қазақстан үшін төніп
тұрған қатер деңгейі мен қалыптасқан жағдайдың бар ауырлығын ескеріп,
есірткілерді сату мен таратуға қарсы тұрудың және онымен күресудің
тәсілдері туралы сұрақ біздер үшін алғы және ең маңыздысы. Нашақорлықпен
күрес бойынша бар және қалыптасқан құралдарды қолданып қана қоймай, сонымен
қатар есірткі бизнесіне қарсы тұрудың және одан қорғанудың жаңа
бұрынғысынан да тиімдірек және ұжымдық тәсілдерін іздену керектігіне еш
күмән жоқ.
Салауатты өмір сүруді үгіттеу енді басталса, есірткілер, спирт ішімдіктері
өзін ісін атқарып, жыл сайын оларды тұтынушылардың қатарына жастар мен
балаларды көптеп қосуда.
Осы проблеманың категориялық аппаратына жүгінсек, есірткілердің заңсыз
айналымы деп есірткі, жүйкеге әсер ететін және қатты әсер ететін заттардың
өндірісі (есірткі құрамы бар өсімдіктер өсіру, есірткілер дайындау, оларды
сақтау, алу, тасымалдау және сол сияқтылар) және оларды сату танылады.
Есірткі заттары – тірі ағзалардың жүйке жүйесіне әсер ететін және
нашақорлық шақыра алатын табиғи өнімдер немесе химиялық қосылыстар.
Бұл термин үш критерийді ескеріп қолданылады (медициналық, әлеуметтік және
құқықтық).
Медициналық тұрғыдан зат есірткі болып табылады, егер жүйке жүйесіне ерекше
әсер етсе (тұрақтандыратын, седативтік, галлюциногендік және басқалар).
Әлеуметтік тұрғыдан зат есірткі болып табылады, егер оны тұтыну кең
масштабты сипат алса.
Құқықтық тұрғыдан зат есірткі болып табылады, егер осыны анықтауға
құзыретті Есірткі тұтынуды бақылау бойынша мемлекеттік комиссия осы
препаратты есірткілік деп таныса және бақылануға жататын заттардың және
дәрілік нышандардың тізіміне енгізсе. Есірткі заттарының заңсыз айналымы -
бұл тікелей қасақаналықпен жасалған есірткі затына айналдыру үрдісімен
байланысты дайындағаннан (құрамында есірткі бар өсімдіктер өсіру)
тұтынушыға жеткенге дейінгі құқыққа қарсы әрекет[*].
Есірткі заттарын, біздің ойымызша, олардың шығу тегіне байланысты үш топқа
бөлген тиімді:
медицинада қолданылатын құрамында есірткі бар дәрі-дәрмектік препараттар;
қолдан жасалынған, негізі өсімдік есірткі заттары (гашиш, шикізат апиын,
гашиш майы, кокаин сықпасы және басқалар);
біздің елімізге контрабандалық жолмен келетін заттар (Ауғаныстаннан героин,
Қытайдан эфедрин дәрілері).
Есірткі заттарының сипаттық ерекшеліктерін білу қылмыстардың осы түрімен
күрес үшін өте маңызды.
Осы сатыдағы істерді дәрежелеудің күрделігі келесілерге де байланысты:
есірткілерді жасырудың тәсілдері; есірткілерді тасымалдау тәсілдері;
есірткі заттарын сату тәсілдері; есірткі заттарын заңсыз алу мақсатында
өндірістің анықталған жолдарын өзгерту тәсілдері; денсаулық сақтау
жүйесінде есірткі заттарын заңсыз алу мақсатында есірткі заттарын сақтау,
есепке алу, жіберу, тасымалдау немесе жөнелту ережелерін бұзу тәсілдері,
сонымен қатар есірткі заттарының немесе күшті әсер ететін заттардың
контрабандасы; есірткілердің заңсыз айналымы нәтижесінде олжаланған
құралдардың шынайы сипатын немесе шығу тегін жасыру.
Есірткі заттарының және жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымының
қоғамдық қауіптілік ерекшелігі жалпы генофонд қауіпсіздігімен білінеді.
Интерпол Бас секретариатының жыл сайынғы шолуы бойынша, Қазақстанда аймақ
аралық масштабтағы жақсы ұйымдасқан қылмыстық құрылымдар нығайа түсуде. ОҚО
ІІББ мәліметтері бойынша ОҚО есірткінің заңсыз айналымына қатысты жағдай
Шымкент қаласында шикі апиынның өңдеуін жүзеге асыратын химиялық-
фармацевттік зауыттың болуымен түсіндіріледі. Сонымен қатар, климаттық
жағдай құрамында есірткі бар өсімдіктердің өсуіне жақсы ықпал етеді, осыған
орай ОҚО аумағы өсімдіктен алынатын есірткілердің (гашиш, апиын) шикізаттық
базасы болып отыр. Облыс аумағында жыл сайын жалпы көлемі 50000 м2 астам
апиын магі егістіктері анықталып жойылады. Облыс территориясы бойынша
Өзбекстан, Тәжікстан және Қырғызстанмен байланыстыратын автокөлік және
теміржол магистральдары өтіп жатыр.
Есірткілердің заңсыз айналымымен күрестің құқықтық қамтамасыз етілуін құқық
қорғау органдардың тікелей практикалық қызметі талап етіп отыр. Мысалы,
кейбір сұрақтардың мағыналы шешілуі қылмыстылықты ескертудегі (жалпы, жеке)
мәселелерге жол бермеуге мүмкіндік берер еді. Атап айтқанда, кейбір біздің
заңгерлердің алкоголизм мен нашақорлықтан мәжбүрлеп емдеу тағайындалған
толық курсын өтпегендерге жазаны өтеуді жазаны өтеуді кейінге қалдыра тұру
туралы ұстанымын қолдаймыз.
Сонымен қатар, айып пұл ретінде жаза шарасын қарастырудың қажеттілігі жоқ,
өйткені жасалынған қылмыспен өлшемдік қатынасы сәйкес емес және кінәлінің
басқа да қылмыстарды жасауына ықпал етеді деген пікірмен де келіспеуге
болмайды.
Әрине, есірткімен күресу мәселесі Қазақстан үшін жаңа емес. Аталған
мәселенің өзектілігі, сонымен бірге Қазақстанда құрамында есірткі бар
өсімдіктер өсетін жердің жалпы аумағы 1 миллион гектардан астам көлемді
құрайтындығынан тұрады. Оған қоса, Қазақстан территориясы, өзінің
географиялық жағдайына байланысты Азиядан, әсіресе Ауғанстаннан Еуропаға
есірткілер тасымалы үшін транзиттік коридор болып отыр. [25].
Есірткі қылмыстары тіркелінген қылмыстардың жалпы санының 13,7% құрайды.
Халықаралық есірткі мафиясының Қазақстан территориясында тұрақты есірткі
сатып алушыларды құрауға талпынуы ерекше қобалжу тудырады. Есірткі транзиті
қорқынышты масштаб алуда, егер 1990 жылы бір жыл ішінде 3,5 тонна алынса,
2012 жылы 330 тоннаға жетті.
Кәмелетке толмағандардың және жастардың, сонымен қатар әйелдердің
есірткілерді медициналық мақсатта емес қабылдауының көбеюі ерекше
алаңдаушылық туғызады. Есірткі тұтынушылардың үштен екісі дерлік – 20 жасқа
толмаған тұлғалар. Онымен қоса, бұл үрдісте жастар мен кәмелет жасына
толмаған жасөспірімдер рөлі бастаушы болып бара жатыр.
Кәмелет жасына толмаған жасөспірімдер арасында кең тараған қылмыс
түрлерінің көпшілігі заңсыз есірткі айналымымен байланысты. Кәмелетке
толмағандар арасындағы қылмыс оқиғаларының ішінде осы сипаттағы қылмыс
санының үлестік көрсеткіші 70%-дан асып түседі. Жеткіншектер арасындағы
қылмыс санының өсу себептерінің бірі ретінде жасөспірімдердің маскүнемдік
пен нашақорлыққа бой алдыру жағдайын атауға болады.
Соңғы кездері неғұрлым жас есірткі тұтынушылардың көбеюі байқалады. Бұл –
есірткі бұйымдарының мектептер мен басқа да оқу орындарына тарай
бастағандығының нәтижесі. Қазіргі кезде 13-14 жас аралығы шамасын есірткіні
медициналық емес жолмен тұтынушылықтың тұрақты қалыптасқан шағы және
жеткіншектердің есірткімен байланысты заңсыз әрекеттерге итермеленудің
құрбаны болатын кезеңі деп танылған.
Сондай-ақ, ҚР Бас прокуратурасы жанындағы Құқықтық статистика және
ақпараттық орталықта жүргізілген зерттеулер нәтижесі бойынша, жоғарыда
аталған есірткі, психотроптық заттарды тұүтынатын тіркеудегі тұлғалар саны
елдегі жалпы есірткі тұтынушылық жағдайының шынайы мәніндегі көрсеткішін
бере алмайды.
Қазақстан Республикасы ІІМ Есірткі бизнесіне қарсы күрес және
есірткі айналымын бақылау Комитеті ішкі істер министрілігінің құзыреті
және арнайы атқарушылық және бақылау қадағалау функцияларын,
сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық заттардың,
прекурсорлардың айналымын мемлекеттік реттеу және олардың заңсыз
айнаалымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл жасау саласында
ізедстіруді жүзеге асыратын ведомство болып табылады. [14].
Комитеттің негізгі міндеттері есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың, прекурсорлардың айналымы саласында мемлекеттік саясатты іске мен
қоғамдық және мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету сатында
олардың заңсыз айналымына қарсы іс қимыл шараларын белгілеу
болып табылады.
Комитет өз қызметін Қазақстан Республикасының Президенті мен
Қазақстан Республикасы Үкіметінің кесімдеріне, өзге де
нормативтік құқықтық актілерге сондай-ақ ҚР Үкіметінің Қазақстан
Республикасы ІІМ бұйрықтарында қарастырылады.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік саясатты іске
қамтамасыз ететін мынадай функцияларды жүзеге асырады:
Есірткі құралдарының психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс
қимыл жасау саласында мемлекеттік саясатты іске асыруды ұйымдастырады;
Нашакорлық пен есірткі бизнесінің алдын алу және оларға қарсы іс қимыл
жасау мәселелері жөнінде ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз
етеді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың заңсыз
айналымына және оларды теріс пайдалануға қарсы күресті үйлестіреді;
Кеден органдарымен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен, шетел
мемлекеттерінің арнайы бөлімшелерімен бірлесіп, Қазақстан
Республикасының аумағы арқылы өтетін есірткі контрабандасы мен транзитінің
жолын кесу жөніндегі жұмысты жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымына,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс қимыл жасауға қатысты мәселелер бойынша бірыңғай
деректер банкін қалыптастырады;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттар прекурсорларға
байланысты қылмыстар туралы істер бойынша анықтау жүргізеді;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигі мен
есірткінің заңсыз айналымының жолын кесу жөніндегі жедел
іздестіру қызметін ұйымдастырады және жүргізеді, оны жүзеге асырудың тиімді
нысандарын жинақтайды, және практикаға енгізеді;
Құзыретті мемлекетік органдармен бірлесіп, Біріккен Ұлттар
Ұйымының Есірткіні бақылау жөніндегі халықаралық комитеті Қазақстан
Республикасы үшін бөлетін халықаралық квоталарды бекіту үшін ҚР есірткі
құралдарына психотроптық заттар мен прекурсорларға қажетті нормаларын
айқындайды және оларды ҚР Үкіметіне ұсынады;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды, оларды
дайындауға арналған шикізатты, материалдар мен жабдықтарды,
сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың тізімдері мен жіктемелерінде санамаланған
өсімдіктерді, заттар мен препараттарды өсіру, өндіру, дайындау, сақтау,
көтерме, бөлшек және халықаралық саудада сату, бөлу, зерттеу тәртібін
белгілейтін нормаларды әзірлейді;
Қылмысқа және есірткілердің заңсыз айналымына қарсы күресте қызметтік
іздестіру иттерін тиімді пайдалану жөніндегі кинологиялық қызметтердің
қызметін ұйымдастырады;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды заңсыз
пайдаланудың, сондай ақ олардың заңсыз айналымының алдын алу бойынша
профилактикалық қызметті жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күресу үшін қоғамды біріктіру
жөніндегі жүмысты ұйымдастырады және үйлестіреді, қоғамның құқықтық
мәдениетін арттыру жөніндегі шараларды жүзеге асырады;
Қызметті есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс
қимыл жасау саласымен байланысты мамандарды оқытуды, даярлауды, қайта
даярлауды, тағылымдамадан өткізуді және олардың біліктілігін арттыруды
ұйымдастырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл жасау
саласындағы ғылыми зерттеулерді үйлестіреді;
Есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар айналымының барлық
түрлерінің ауқымдарын, олардың жаңа түрлерінің пайда болуын болжайды,
олардың өндірілуі мен таралуын болдырмау жөнінде шаралар әзірлейді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл жасау
саласындағы мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың ақпаратын талдайды;
ҚР есірткі жағдайының, есірткілердің өңіраралық көздері мен заңсыз
айналымға түсетін арналарының жай-күйі мен даму үрдісін талдайды, оларды
жабу жөніндегі шараларды әзірлейді, тиісті ақпараттық-талдау материалдарын
дайындайды;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің стратегиялары мен
бағдарламаларын, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдардың қызметін
үйлестіру арқылы іске асыруды қамтамасыз етеді;
ҚР бақылауға жататын есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың тізіміне және заңсыз айналымда табылған есірткі құралдарын,
психотроптық заттар мен прекурсорларды аз, ірі және аса ірі мөлшерлерге
жатқызу туралы жиынтық кестеге өзгерістер мен толықтырулар жөнінде
ұсыныстар енгізеді;
Өз құзыреті шегінде халықаралық ұйымдарда Қазақстанның мүдделерін білдіреді
және есірткі құралдарының, психотроптықзаттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс қимыл
жасау саласында халықаралық ұйымдар мен шетел мемлекеттерінің құзыретті
органдарымен халықаралық ынтымақтастықты, өзара іс қимыл жасасуды және
ақпарат алмасуды жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің, есірткі құралдарының,
психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымын мемлекеттік бақылауды
жүзеге асырудың халықаралық практикасын талдайды және жинақтайды;
Денсаулық сақтау саласындағы есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың айналымымен байланысты қызмет түрлерін қоспағанда, есірткі
құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың аиналымы саласындағы
қызмет түрлерін лицензиялауды жүзеге асырады.
Мемлекеттік саясаттың іске асырылуын бақылау жөніндегі
функциялар:
Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен
прекурсорлардың айналымын мемлекеттік бақылауды және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы
іс қимыл жасау шараларын жүзеге асыруды ұйымдастырады;
Құрамында есірткі бар өсімдіктерді анықтау және жою жөніндегі жұмысты,
сондай-ақ есірткі құралдарын заңсыз тасымалдау арналарын жабу
жөніндегі басқа да іс шараларды үйлестіреді және жүргізеді;
Қолда барымен салыстырғанда есірткілік әсері шамалы, неғүрлым тиімді,
қаупті аз есірткі құралдарын, психотроптық
заттар мен прекурсорларды әзірлеу және оларды енгізу процесін
бақылайды.
Притон дегеніміз – меншік формасына қарамай, адамдардың тұрақты немесе
уақтылы болуына немесе қандай да бір құндылықтарды қоюға арналған, есірткі
заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтынуға ыңғайлы кез келген
тұрғын немесе тұрғын емес жай (құрылыс), сондай-ақ сол мақсатта
пайдаланылатын өзге жайлар.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон
құру дегеніміз меншік формасына қарамастан кез келген тұрғын немесе тұрғын
емес жайды (құрылысты) ұдайы бір адамдарға немесе әртүрлі адамдарға беру
және онда неше қайтара (екі және одан көп) есірткі заттарды немесе жүйкеге
әсер ететін заттарды тұтыну. Притонды ұстау дегеніміз – ол қандай мақсатта
құрылса оның сол бағытта жұмыс істеп тұруын қамтамасыз ететін әрекет.
Есірткі заттардың немесе жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымы
ұғымының кең және тар мағынадағы түсінігі. Кең мағынадағы түсінікке жеке
және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы заңдарын бұзып есірткі
заттарды, жүйкеге әсер ететін заттарды өндіруі, даярлауы, иемденуі,
сақтауы, тасымалдауы, жіберуі, сатуы, оларды тұтынуға көндіруі жатады.
Есірткі притондарын ұйымдастыруға (ұстауға) қарсы әрекеттер: Есірткі
заттарды, жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притондар ұйымдастыруға
(ұстауға) қарсы әрекет дегеніміз – мемлекеттік билік органдарының,
жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, құқық қорғау органдарының бұл
көрсетілген қылмыстық әрекетті тыйюға, ашуға және зерттеуге, оның салдарын
неғұрлым азайтуға және (немесе) жоюға бағытталған қызметі.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды тұтыну үшін притон
ұйымдастырушының (ұстаушының) криминологиялық келбеті: жасы – 15-35 жас
аралығында; отбасы болмаған (көбіне, ол жаза өтеп отырған кезде тарап
кеткен); білімі – 9,6 сынып; басым көпшілігінің тиянақты жұмысы жоқ немесе
олар кәсіпкерлік қызметпен айналысады.
Есірткі притондарын ұйымдастырумен (ұстаумен) қатар олар есірткі заттарының
немесе жүйкеге әсер ететін заттардың заңсыз айналымына қатысты басқа да
қылмыстар жасайды, көбіне: есірткі, жүйкеге әсер ететін заттарды және сол
тектес заттарды заңсыз иемденеді, сақтайды, тасымалдайды, даярлайды,
өңдейді; бұл заттарды ұрлайды немесе қорқытып алады; бас бостандығынан
айырудың орташа мерзімі – 4,1 жыл; көбінесе, қосымша жаза тағайындалмайды,
айыппұлмен шектеледі; қылмысқа қатысушылардың ішінде ұйымдастырушы мен
орындаушының орны бөлек; қылмысқа қатысушылар негізінен топ құрайды,
олардың едәуір бөлігі алдын ала уәделеседі; бұл қылмыстың қайталану қаупі
зор; есірткі притондарын ұстағаны үшін сотталғандардың ішінде жаза өтеп
жүрген кезде жұмыстан бас тартатындар көп; тәрбиелік сипаты бар іс-
шараларға белсенді қатысады, жалпы олардың едәуір бөлігі жаза өтеп жүрген
кезде оң сипатталады; қылмысты жеке дара жасайды; орта есеппен 1,3
сотталғандығы бар.
Бұл қылмыстық әрекеттің алдын алу жөніндегі комитеттің практикалық
ұйымдастырылуы: құқық қорғау органдары мен басқа субъектілердің есірткі
притондарын ұйымдастырудың (ұстаудың) алдын алуға бағытталған жұмыстарының
өзара байланысын жақсарту. Прокуратура органдары мен мемлекеттік есірткі
бақылаудың үйлестіргіш рөлін арттыру; есірткі притонын ұйымдастырушының
(ұстаушының) жеке басын сипаттайтын белгілерді жақсы білу және есепке алу,
оларды сақтандыру іс-шараларында пайдалану; құқық қорғау органдарының бұл
саладағы қызметінің тиімділігін бағалауды қатаң бақылауға алу.
Комитеттің толық атауы - "Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің
Есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті"
мемлекеттік мекемесі.
Комитеттің ережесін және штат санының лимитін Қазақстан Республикасының
Үкіметі бекітеді.
Комитетті ҚР ІІМ ұсынуы бойынша ҚР Үкіметі қызметке тағайындайтын және
қызметтен босататын төраға басқарады.
Төрағаның заңнамада белгіленген тәртіппен қызметке тағайындалатын және
қызметтен босатылатын орынбасарлары болады.
Төраға Комитеттің қызметін ұйымдастырады және басқарады әрі Комитетке
жүктелеген міндеттердің орындалуы мен оның өз функцияларын жүзеге асыруы
үшін дербес жауап береді, сондай-ақ аумақтық ішкі істер органдарының
есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау жөніндегі
арнайы бөлімшелерін жедел басқаруды жүзеге асырады.
Осы мақсаттарда Комитет төрағасы:
Мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдарда Комитетті білдіреді, заңнамаға
сәйкес нашақорлық пен есірткі бизнесінің
алдын алу және оларға қарсы іс-қимыл жасау мәселелері
жөніндегі олардың қызметін үйлестіруді қамтамасыз етеді;
Өз құзыреті шегінде есірткі құралдарының, психотроптық заттардың,
прекурсорлардың айналымы және олардың заңсыз
айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-қимыл
жасау мәселелері жөнінде шетел мемлекеттерінің мүдделі
органдарымен, сондай-ақ халықаралық ұйымдармен өзара іс
қимыл жасасуды жүзеге асырады;
Өзінің орынбасарлары мен Комитеттің қүрылымдық бөлімшелері басшыларының
өкілеттіктері мен міндеттерін белгілейді;
Комитеттің құрылымдық бөлімшелері туралы ережелерді, сондай-ақ аумақтық
ішкі істер органдарының есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі
айналымын бақылау өніндегі арнайы бөлімшесі туралы үлгілік ережені
бекітеді.
Комитет өз құзыретіндегі мәселелер бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен
Қазақстан Республикасының барлық аумағында міндетті күші бар бұйрықтар
нысанындағы нормативтік құқықтық келісімдер шығарады.
Комитеттің қызметін қаржыландыру тек республикалық Бюджет қаражаты есебінен
жүзеге асырылады. Комитетке оның функциялары болып табылатын міндеттерді
орындау тұрғысында кәсіпкерлік субъектілермен шарттық қатынастарға түсуге
тыйым салынады.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Есірткі бизнесіне қарсы
күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті Ішкі істер министрлігінің
құзыреті шегінде арнайы атқарушылық және бақылау-қадағалау функцияларын
сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымын мемлекеттік реттеу және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-қимыл жасау саласында үйлестіруді жүзеге асыратын
ведомство болып табылады.
Комитеттің негізгі міндеттері есірткі құралдарының, психотроптық заттардың
және прекурсорлардың айналымы саласында мемлекеттік саясатты іске асыру мен
қоғамдық және мемлекеттік қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында олардың
заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл шараларын белгілеу болып табылады.
Комитет өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына,
Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің
кесімдеріне, өзге де нормативтік қүқықтық кесімдерге, сондай-ақ Ережеге
сәйкесі жүзеге асырады.
Комитет мемлекеттік мекеменің ұйымдық-құқықтық нысананындағы заңды тұлға
болып табылады, оның өз атауы мемлекеттік тілде жазылған мөрлері мен
мөртаңбалары, белгіленген үлгіден бланкілері, сондай-ақ заңнамаға сәйкес
Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Қазынашылық органдарында
шоттары болады. Комитет азаматтық-құқықтық қатынастарға өз атынан түседі.
Егер Министрлікке заңтамаға сәйкес уәкілеттік берілген болса, оның мемлекет
атынан азаматтық-құқықтық қатынастардың тарабы болуға құқығы бар.
Комитеттің функциялары мен құқықтары.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік саясатты іске асыруды
қамтамасыз ететін мынадай функцияларды жүзеге асырады:
1) Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекур-орлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен яарды теріс пайдалануға қарсы іс-
қимыл жасау саласында мемлекеттік саясатты іске асыруды ұйымдастырады;
2) Нашақорлық пен есірткі бизнесінің алдын алу және оларға қарсы іс-қимыл
жасау мәселелері жөнінде ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз етеді;
3) Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың-заңсыз
айналымына және оларды теріс пайдалануға қарсы күресті үйлестіреді;
Кеден органдарымен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен, шетел мемлекеттерінің
арнайы бөлімшелерімен бірлесіп, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы
өтетін есірткі контрабандасы мен транзитінің жолын кесу жөніндегі жүмысты
жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-
қимыл жасауға қатысатын мәселелер бойынша бірыңғай деректер банкін
қалыптастырады;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттар мен прекурсорларға
байланысты қылмыстар туралы істер бойынша анықтау жүргізеді;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигі мен есірткінің заңсыз
айналымының жолын кесу жөніндегі жедел іздестіру қызметін ұйымдастырады
және жүргізеді, оны жүзеден асырудың тиімді нысандарын жинақтайды және
практикаға енгізеді
Құзыретті мемлекеттік органдармен бірлесіп, Біріккен Ұлттар
Ұйымының Есірткіні бақылау жөніндегі халықаралық комитетін
Қазақстан Республикасы үшін бөлетін халықаралық квоталарды
бекіту үшін Қазақстан Республикасының есірткі құралдары және психотроптық
заттар мен прекурсорларға қажеттілігі нормалар айқындайды және оларды
Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынады;
9) Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды, оларды
дайындауға арналған шикізатты, материалдар мен жабдықтарды, сондай-ақ
есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың тізімдері
мен жіктемелері санамаланған өсімдіктерді, заттар мен препараттарды өсіру,
өндіру дайындау, сақтау, көтерме, бөлшек және халықаралық саудада сату,
бөлу, зерттеу тәртібін белгілейтін нормаларды әзірлейді;
Қылмысқа және есірткілердің заңсыз айналымына қарсы
күресте қызметтік-іздестіру иттерін тиімді пайдалану жөнінде кинологиялық
қызметтердің қызметін ұйымдастырады;
Есірткі құралдарың, психотроптық заттар мен прекурсорларды заңсыз
пайдаланудың, сондай-ақ олардың заңсыз айналымынын алдын алу бойынша
профилактикалық қызметті жүзеге асырады;
12) Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күресу үшін
қоғамды біріктіру жөніндегі жұмысты ұйымдастырады және үйлестіреді,
қоғамның құқықтық мәдениетін арттыру жөніндегі аларды жүзеге асырады;
13) Қызметі есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-
қимыл жасау саласымен шанысты мамандарды оқытуды, даярлауды, қайта
даярлауды, жайлымдамадан өткізуді және олардың біліктілігін арттыруды
ұйымдастырады;
14) Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды пайдалануға қарсы іс-қимыл жасау
саласындағы ғылыми зертеулерді үйлестіреді;
15) Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды пайдалануға қарсы іс-қимыл жасау
саласындағы мемлекеттік ар мен өзге де ұйымдардың ақпаратын талдайды;
есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар ұйымының барлық
түрлерінің ауқымдарын, олардың жаңа ерінің пайда болуын болжайды, олардың
өндірілуі мен таралуын болдырмау жөнінде шаралар әзірлейді;
Қазақстан Республикасындағы есірткі жағдайының, есірткінің өңіраралық
көздері мен заңсыз айналымға түсетін арналарының жай-күйі мен даму үрдісін
талдайды, оларды жабу жөніндегі шараларды әзірлейді, тиісті ақпараттық-
талдау материалдарын тандайды;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің стратегиялары мен
бағдарламаларын, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдардың қызметін
үйлестіру арқылы іске асыруды қамтамасыз етеді.
16) Қазақстан Республикасында бақылауға жататын есірткі құралдарының,
психотроптық заттар мен прекурсорлардың тізіміне Заңсыз айналымда табылған
есірткі құралдарын, психотроптық ар мен прекурсорларды аз, ірі және аса ірі
мөлшерлерге жатқызу туралы жиынтық кестеге өзгерістер мен толықтырулар
жөнінде ұсыныстар еңгізеді;
17) Өз құзыреті шегінде халықаралық ұйымдарда Қазақстанның мүдделерін
білдіреді және есірткі құралдарының, психотроптық және прекурсорлардың
айналымына мемлекеттік бақылауды ұйымдастыру.
Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Есірткі
бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау жөніндегі
комитеті Ішкі істер министрлігінің құзыреті шегінде арнайы
атқарушылық және бақылау-қадағалау функцияларын, сондай-ақ
есірткі құралдарының, психотроптык заттардың, прекурсорлардың
айналымын және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекетті мемлекеттік реттеу саласында
үйлестіруді жүзеге асыратын ведомство болып табылады [27].
Комитет өз қызметін Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына,
Қазақстан Республикасының Президенті
мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің кесімдеріне, өзге де нормативтік
құқықтық кесімдерге, сондай-ақ Ережеге сәйкес жүзеге
асырады.
Комитет мемлекеттік мекекеменің ұйымдастыру-құқықтық
нысанындағы заңды тұлға болып табылады, оның өз атауы мемлекеттік тілде
жазылған мөрі мен мөртаңбалары, белгіленген үлгідегі
бланкілері, сондай-ақ заңнамаға сәйкес банктерде есеп шоттары
болады.
Комитет өз атынан азаматтық-құқықтық қатынастарға түседі.
Егер оған заңнамаға сәйкес уәкілеттік берілген болса, Комитет мемлекет
атынан азаматтық-құқықтык қатынастардың тарабы болуға құқылы.
Комитет өз құзыретіндегі мәселелер бойынша заңнамада белгіленген тәртіппен
Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында міндетті күші бар бұйрықтар
нысанында нормативтік құқықтық кесімдер шығарады.
Комитеттің ережесін және штат санының шегін Қазақстан Республикасының
Үкіметі бекітеді.
Комитеттің қызметін каржыландыру тек республикалык
бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Комитеттің функциялары болып табылатын міндеттерді орындау тұрғысында
Комитетке кәсіпкерлік субъектілерімен шарттык қатынастарға түсуге тыйым
салынады.
Комитеттің негізгі міндеттері, функциялары және құқықтары
Комитеттің негізгі міндеттері:
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-
әрекет саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеуді және іске асыруды
ұйымдастыру;
Нашақорлық пен есірткі бизнесінің алдын алу және оларға қарсы іс-әрекет
мәселелері бойынша мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың қызметін
ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз ету;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттарға және прекурсорларға байланысты
қылмыстарды алдын алу, анықтау, жолын кесу және ашу;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың
айналымына мемлекеттік бақылауды ұйымдастыру;
Қазакстан Республикасындағы есірткі жағдайының жай-күйін және даму үрдісін
талдау;
Нашақорлықтың алдын алу және есірткі бизнесіне қарсы
күрестің нысандары мен әдістерін жетілдіру;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет
саласындағы қызметтің тәртібін реттейтін заңнамалық және басқа да
нормативтік құқықтық кесімдерді әзірлеу;
8) Есірткі құралдарының, психотроптык заттардың, прекурсорлардың айналымы
және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет
саласындагы халықаралық ынтымақтастықты үйлестіру және жүзеге асыру болып
табылады.
Комитет заңнамада белгіленген тәртіппен мынадай функцияларды жүзеге
асырады:
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың заңсыз
айналымына және оларды теріс пайдалануга қарсы
күресті үйлестіреді;
Есірткі құралдарына, психотроптық заттарға және прекурсорларға байланысты
кылмыстар туралы істер бойынша анықтау
жүргізеді;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигі мен
есірткінің заңсыз айналымының жолын кесу жөніндегі жедел-іздестіру қызметін
ұйымдастырады және жүргізеді, оны жүзеге асырудың
неғүрлым тиімді нысандарын жинақтайды және тәжірибеге енгізеді;
Кеден органдарымен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен, шетел
мемлекеттерінің арнайы бөлімшелерімен бірлесіп, Қазақстан
Республикасының аумағы арқылы есірткі контрабандасы мен
транзитінің жолын кесу жөніндегі жұмысты жүзеге асырады;
5)Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және
прекурсорлардың айналымына, сондай-ак олардың заңсыз айналымы
мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-әрекетке қатысты мәселелер
бойынша біртұтас деректер банкін қалыптастырады;
Қылмысқа және есірткінің заңсыз айналымына қарсы күресте
қызметтік іздестіру иттерін тиімді пайдалану жөніндегі кинология
кызметтерінің жұмысын ұйымдастыруға катысады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың
айналымына байланысты, меншік нысанына қарамастан,
мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдар қызметіне мемлекеттік
бақылауды үйлестіреді және жүзеге асырады;
8) Денсаулық сақтау жүйесіндегі қызметтер түрлерін лицензиялауды
қоспағанда, есірткі құралдарының, психотроптық заттардың
және прекурсорлардың айналымы саласындағы қызметтің барлық
түрлерін лицензиялауды бақылайды және жүзеге асырады;
9) БҰҰ Есірткілерді бакылау жөніндегі халықаралық комитетінің
Қазақстан Республикасына арналған халықаралық квоталарды
бекітуі үшін құзыретті мемлекеттік органдармен бірлесіп, Қазақстан
Республикасына қажетті есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың жопе прекурсорлардыц нормаларын анықтайды және
Қазақстан Республикасының Үкіметіне ұсынады;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және прекурсорларды, оларды
дайындауға арналған шикізатты, материалдарды
және жабдықтарды, сондай-ақ есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың және прекурсорлардың тізімдері мен жіктемелерінде
санамаланған өсімдіктерді, заттарды және препараттарды өсіруге,
өндіруге, дайындауға, сақтауға, белшек, көтерме және халықаралық
саудаға, бөлуге, зерттеуге қолданылатын нормаларды әзірлейді;
Құрамында есірткісі бар өсімдіктерді анықтау және жою
женіндегі жұмысты, сондай-ақ есірткі құралдарын заңсыз тасымалдау арналарын
жабу жөніндегі басқа да іс-шараларды үйлестіреді
және жүргізеді;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі
өңірлік комиссиялардың қызметін, қызметтері нашақорлық проблемаларымен
байланысты қоғамдық ұйымдардың, қауымдастықтардың жұмысын үйлестіреді;
Уәкілетті органдармен бірлесіп, есірткі кұралдарының,
психотроптық заттардың, прекурсорлардыц айналымы және олардың
заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануга қарсы іс-әрекет
жасау саласындағы ғылыми зерттеулерді үйлестіреді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет жасау саласындағы мемлекеттік
органдардың және өзге де ұйымдардың қызметін талдайды, сондай-ақ
оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді;
Уәкілетті органдармен бірлесіп, есірткі құралдары, психотроптық заттар және
прекурсорлар айналымының барлық түрінің ауқымын болжайды;
Қазақстан Республикасындағы есірткі жағдайының жай-күйін
және даму үрдісін талдайды, тиісті ақпараттық-талдау материалдарын
дайындайды;
Есірткінің заңсыз айналымға түсетін өңіраралық көздері мен
арналары туралы акпаратты қорытады және талдайды, оларды жабу
жөніндегі шараларды әзірлейді;
Заңсыз айналымда есірткі кұралдарының, психотроптық
заттардың және прекурсорлардың жана түрлерінің пайда болуын
болжайды, олардың өндірілуі мен таратылуын болдырмау жөніндегі
шараларды әзірлейді;
Қолда барымен салыстырғанда есірткілік әсері шамалы, өте
тиімді, каупі аз есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және
прекурсорларды әзірлеу және еңгізу процесін бакылайды;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне карсы күрестің стратегиялары мен
бағдарламаларын, оның ішінде тиісті мемлекеттік
органдардың кызметін үйлестіру арқылы әзірлеуді және іске
асыруды камтамасыз етеді;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне карсы тұру мәселелері
жөнінде мемлекеттік саясатты жария етуде бұқаралық ақпарат
құралдарымен өзара іс-кимыл жасайды;
Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және прекурсорларды заңсыз
тұтынуды, сондай-ақ олардың заңсыз айналымын
ескерту жөніндегі алдын алу қызметін жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне карсы күреске коғамды
жұмылдыру жөніндегі жүмысты ұйымдастырады және үйлестіреді,
коғамның құкықтык мәдениетін жетілдіру жөнінлегі шараларды
жүзеге асырады;
Уәкілетті және өзге мемлекеттік органдармен бірлесіп, кызметі
есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың
айналымы және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет саласымен байланысты мамандарды
оқытуды, даярлауды, қайта даярлауды, тағылымдамадан өткізуді
және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастырады;
Есірткі құралдарының, психотропты заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет саласындағы нормативтік құқықтық
келісімдердің жобаларын әзірлеуді үйлестіреді және жүзеге асырады;
Қазақстан Республикасындағы бақылауға жататын есірткі
құралдарының, психотроптык заттардың және прекурсорлардың
тізіміне және Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды және
прекурсорларды заңсыз айналымда табылған аздаған, ірі және аса ірі көлемге
жатқызу туралы жиынтық кестеге өзгерістер мен толықтырулар жөнінде
ұсыныстар еңгізеді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет саласында заңнаманы қолдану практикасын
талдайды, оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлейді және
еңгізеді;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы,
сондай-ақ олардың заңсыз айналымы мен оларды
теріс пайдалануға қарсы іс-әрекет мәселелері бойынша халықаралық
ұйымдармсн және шетел мемлекеттерінің құзыретті органдарымен
өзара іс-қимыл жасасуды және ақпарат алмасуды жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың заңсыз
айналымына байланысты қылмыстарды ашу
жөніндегі шетел мемлекеттерінің арнайы бөлімшелерімен тікелей
және "Интерпол" ұлттық орталық бюросының мүмкіндіктерін
пайдалана отырып өзара іс-қимыл жасасады;
Есірткі кұралдарының, психотроптык заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға карсы іс-әрекет саласында халықаралық шарттар мен
келісімдер жобаларын дайындауды үйлестіреді және жүзеге асырады;
Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің халықаралық практикасын,
есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымын
мемлекеттік бақылаудың
жүзеге асырылуын талдайды және қорытады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға карсы іс-әрекет саласына инвестициялар мен техникалық, оның
ішінде халыкаралық көмекті тартуға қатысады, олардың
мақсатты пайдаланылуын бақылауды жүзеге асырады;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымы және
олардың зансыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға карсы іс-әрекет жасау мәселелері бойынша халықаралық ұйымдарда
Қазақстанның мүддесін білдіреді.
Оған Қазақстан Республикасының заңнамасымен жүктелген
өзге де функцияларды жүзеге асырады.
Комитет өзіне жүктелген міндеттер мен функцияларды жүзеге асыру үшін
заңнамада белгіленген тәртіппен:
Есірткі құралдарымен, психотроптық заттар мен прекурсорлармен байланысты
қылмыстар туралы істер бойынша анықтау
жүргізуге;
Қазақстан Республикасының аумағында есірткі трафигінің
және есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар
заңсыз айналымының жолын кесу жөніндегі жедел іздестіру іс-
шараларын жүргізуге;
Нашақорлыкка және есірткі бизнесіне қарсы күрестің нормативтік құқықтық
келісімдерін, оның ішінде стратегиялары мен
бағдарламаларын әзірлеу, жетілдіру және іске асыру жөнінде
ұсыныстар енгізуге;
Мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардан қажетті ақпарат
пен материалдарды сұратуға және алуға;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, прекурсорлардың айналымына
және олардың заңсыз айналымы мен оларды
теріс пайдалануға қарсы іс-әрекетке қатысты нормативтік құқықтық
келісімдердің жобаларын мемлекеттік органдардың дайындауына
қатысуға;
Кеңестер, семинарлар, конференциялар, оның ішінде халық-
аралық кеңестер, семинарлар, конференциялар ұйымдастыруға және
өткізуге;
Халықаралық ұйымдармен келіссөздер өткізуге және шетелдік
заңды тұлғалармен шарттар жасасуға;
Комиссиялар және жұмыс топтарын құруға, сондай-ақ нашақорлық пен есірткі
бизнесіне қарсы күресті жетілдіру, есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың және прекурсорлардың айналымына тиімді мемлекеттік бакылау орнату
жөнінде үсыныстар әзірлеу үшін ғалымдар мен мамандарды, оның ішінде
шетелдік ғалымдар мен мамандарды тартуға;
Есірткі құралдарының, психотроптык заттардың және прекурсорлардың айналымы
үшін пайдаланылатын, кез келген объектілерді
олардыңменшік нысанына қарамастан тексеруді жүзеге асыруга;
10) Құрамында есірткі заттары бар өсімдіктерді жою жөнінде іс-шаралар
өткізуге;
Есірткі құралдарының, психотроптык заттардың және прекурсорлардың айналымы
саласында анықталған кемшіліктерді жою туралы нұсқамалар беруге;
Бекітілген стандарттар мен нормативтік құжаттама, сондай-ақ
лицензиялау шарттары болмаған немесе бұзылған кезде ұйымдардың
өндірістік қызметін тоқтата тұруға;
Есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың
айналымын реттейтін заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық кесімдерді
бүзғаны үшін заңды және жеке түлғаларды жауапкершілікке тарту жөніндегі
ұсыныстарды тиісті органдарға
беруге;
Мемлекеттік органдар, сондай-ақ өзге де ұйымдар өткізетін
есірткі құралдарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымы,
олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс
пайдалануға қарсы іс-әрекет мәселелері жөніндегі отырыстар мен
кеңестерге қатысуға;
Заңнамаға сәйкес өзге де құкықтарды жүзеге асыруға құқылы.
Комитеттің жедел басқару құығында оқшауланған мүлкі
болады.
Комитетке бекітілген мүлік республикалық меншікке жатады.
Комитеттің өзіне бекітілген мүлікті өз бетімен иеліктен шыға-
руға немесе өзге де тәсілмен иелік етуіне құқығы жоқ.
Комитетке заңнамада белгіленген жағдайларда және шектерде мүлікке иелік ету
құқығы берілуі мүмкін.
Комитеттің кызметін ұйымдастыру
Комитетті Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің
ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі лауазымға
тағайындайтын және лауазымнан босататын төраға басқарады.
Төрағаның заңнамада белгіленген тәртіппен лауазымдарға тағайындалатын және
лауазымдардан босатылатын үш орынбасары болады.
Төраға Комитеттің қызметін ұйымдастырады және басқарады әрі Комитетке
жүктелген міндеттердің орындалуы мен өз функцияларын жүзеге асыруы үшін
жеке жауап береді, сондай-ақ аумақтық ішкі істер органдарының есірткі
бизнесіне карсы күрес және есірткі айналымына бақылау жасау жөніндегі
арнайы бөлімшелерді жедел басқаруды жүзеге асырады [8].
Осы мақсатта Комитет төрағасы:
Мемлекеттік органдарда және өзге де үйымдарда Комитетті
білдіреді, заңнамаға сәйкес нашақорлық пен есірткі бизнесінің алдын
алу және оған қарсы іс-әрекет мәселелері жөніндегі олардың
қызметін үйлестіруді камтамасыз етеді;
Белгіленген тәртіппен есірткі құралдарының, психотроптық
заттардың, прекурсорлардың айналымы және олардың заңсыз
айналымы мен оларды теріс пайдалануға карсы іс-әрекет мәселелері
жөніндегі шетел мемлекеттерінің мүдделі органдарымен, сондай-ақ
халыкаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауды жүзеге асырады;
Өзінің орынбасарлары мен Комитеттің құрылымдық бөлімшелері басшыларының
өкілеттіктері мен міндеттерін анықтайды;
Заңнамаға және Қазақстан Республикасының Ішкі істер
министрі бекітетін лауазымдар номенклатурасына сәйкес Комитеттің
құрылымдық бөлімшелерінің кызметкерлерін лауазымдарға тағайындайды және
лауазымдардан босатады, еңбек шарттарын жасасады,
өзгертеді және бұзады, сондай-ақ аумақтық ішкі істер органдары
есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымына бақылау
жасау жөніндегі арнайы бөлімшелерінің қызметкерлерін тағайындауға келісімін
береді;
Белгіленген тәртіппен қоса алғанда полиция подполковнигіне
дейін кезекті арнаулы атақтарды береді;
Комитеттің қүрылымдық бөлімшелері туралы ережелерді,
сондай-ақ аумақтық ішкі істер органының есірткі бизнесіне қарсы
күрес және есірткі айналымына бақылау жасау женіндегі арнайы
бөлімшесі туралы үлгі ережені бекітеді;
Белгіленген тәртіппен Комитеттің кұрылымдык бөлімшелерінің қызметкерлерін
көтермелеу, оларға материалдық көмек көрсету мәселелерін шешеді және
тәртіптік жазаға тартады, сондай-ақ
аумақтық ішкі істер органдары есірткі бизнесіне қарсы күрес және
есірткі айналымына бақылау жасау жөніндегі арнайы бөлімшелерінің
кызметкерлерін көтермелеу және оларды тәртіптік жазаға тарту
туралы ұсыныстар еңгізеді;
Өз құзыреті шегінде Комитеттің құрылымдық бөлімшелері мен
аумақтық ішкі істер органдарының орындауы міндетті бұйрықтар
шығарады;
Комитеттің құрылымдық бөлімшелері қызметкерлерінің арасында тәрбие
жұмыстарын, олардын тәртіпті, заңдылықты және
құпиялылық режимін сақтауын ұйымдастырады;
10) Азаматтарды қабылдауды жүзеге асырады, арыздар мен
өтініштерді қарайды, олар бойынша шешімдер қабылдайды, тәртіп
пен заңдылықты бұзу фактілері бойынша қызметтік тексерулер жүргізеді.
Ақтөбе облыстық наркологиялық диспансердің мәліметтері бойынша 195
жасөспірім санақта тұрады. Олар 13 жас және одан жоғары жастағы кәмелетке
болмаған жасөспірімдер. Дәрігерлердің айтуы бойынша Ақтөбе жасөспірімдері
үшін ауыр наркотикалық құралдарды жасөспірімдердің қалталары көтермейді,
сондықтан қалада ең көп таралған наркотик – марихуана болып табылады.
Алайда, бұл сан әлдеқайда жоғару болуы мүмкін. Денедегі психобелсендіргіш
заттарды анықтайтын тест-жолақтарының жоқтығы, жасөспірімдердің арасында
нақты пайдаланатын жасөспірімдерді табуға кедергі келтіреді.
Профилактикалық қадағалау тек сырт келбеті мен анықтама алу арқылы жүзеге
асырылатын болғандықтан бұл сан нақты болып табылмайды.
Үстіміздегі жылы 5 ай ішінде есірткі және басқа психобелсендіргіш заттарды
қолдану бойынша 9 жасөспірім анықталып, есепке алынды. 2014 жылы осы уақыт
ішінде – кәмелеттік жасқа толмаған 15 бала есепке алынған. Алайда, ресми
статистика жасөспірімдер арасында уландыратын заттарды қолданудың шынайы
қарқынын көрсетпейді. Наркотикалық және уландыратын заттарды қолданумен
байланысты аурулардың таралу шегі ресмиге қарағанда біршама жоғары екенін
болжауға барлық негіз бар. Психобелседіргіш заттарды қолдануға бейімді
жасөспірімдерді анықтау жасөспірімдерді уақытша оқшаулау, бейімдеу және
қалпына келтіру Орталығындағы наркологтардың жұмысы барысында, қалалық әкім
жанындағы кәмелеттік жасқа толмағандар және олардың құқығын қорғау бойынша
коммисия жұмысында, Қалалық ішкі істер басқармасының кәмелет жасқа
толмағандар істері бойынша бөлімінің қызметкерлерімен бірлесе отырып, түнгі
би кештерінде, нашар отбасыларында тексеру жүргізу барысында жүзеге
асырылады.
Облыстық прокуратура, Ішкі істер органдары аясында өткізілген Есірткісіз
акциясында Ақтөбе қаласында Жастар есірткіге қарсы ұранымен өткен жастар
арасындағы спорттық жарыстар, аудандар мен Ақтөбе қаласының әкімдеріне ішкі
істер органдарымен бірлесе отырып, Сақшы отрядтары, жұртшылық кеңестері,
барлық меншіктегі ұйымдар мен кәсіпорындар өкілдерінен тұратын қоғамдық
көмекшілер отрядынан тұратын қоғамдық құрылымдар (ерікті халық жасақшыларын
жандандыру әдісімен) жұмыстарын жандандырды, облыс ЖОО мен коледждерінің
білім алушыларына арналып дәрістер оқылды, нашақорлық тақырыбында
бейнематериалдар көрсетілді, шамамен 15000 адам қамтылып, акцияға нарколог-
дәрігер қатысты.
Жасөспірімдер мен отбасы мүшелеріне арналған Микросоциум атты әлеуметтік
тәуелділердің мәселелері шешілетін қайда бейімделу мектебі ұйымдастырылып,
жұмыс істеп жатыр. 2014 жылы 5 айдың ішінде 78 адамға арналған 20 сабақ
өткізілді. Жасөспірімдер наркологиялық кабинеті жанындағы анонимдік кеңес
қызметіне 67 адам келген. Жасөспірімдер наркологиялық кабинетінде психолог
түзету жолдарын және жеке тұлғаның дамуын қалыптастыру мақсатында 88
психологиялық сараптама жүргізді, қоғамдағы бейімсіздікті жеңу, салауатты
өмір салтын қалыптастыру бойынша 80 жеке кеңес, даму барысындағы
ауытқушылықтарды жою үшін психотүзету бойынша 79 сабақ, 26 адамға арналған
12 топ тренингін өткізді.
Есірткіге қарсы жобаларды жүзеге асыруға қоғамдық жастар ұйымдары да
қатысуда. Жастар есірткіге қарсы қоғамдық бірлестігі облыс аудандарында 2
мыңнан астам адам қатысқан шаралар өткізді. Әрбір ауданда және Ақтөбе
қаласында осы тақырып бойынша ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz