Жігер Ақ сүт өнеркәсібі кәсіпорындарының қазіргі жағдайы және даму тенденциялары

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

ЖІГЕР" АҚ сүт өнеркәсібі кәсіпорындарының қазіргі жағдайы және даму тенденциялары

"ЖІГЕР" АҚ ЖШС-тің қаржылық тұрақтылығының көрсеткіштерін талдау

“ "ЖІГЕР" АҚ - тегі шығындарды талдау

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Қазақстан Республикасындағы ЖІГЕР" АҚ сүт өнеркәсібі кәсіпорындарының қазіргі жағдайы және даму тенденциялары

Бүгінгі күні шаруашылық субъектілердің барлығы өз жұмыстарында өнім өндіру шығындарын азайтуға мәжбүр болып отыр. Сонымен бірге әр кәсіпорында әр түрлі деңгейде шығындарды азайтуға ең маңызды көңіл бөлініп отыр. Ол басқару икемділігі, қаржылық жағдай және басқа да факторларға байланысты болады. Еліміздің тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарындағы шығындарды азайтудың қазіргі жағдайы мен мәселелерін талдау мақсатында осы индустрияның бірнеше саласында қызмет ететін кәсіпорындар жұмыста қарастырылды. Мәселен, тамақ индустриясының маңызды саласының өкілі ретінде “Қайсар сүт” компаниясының маркетингтік қызметі талданды. Тамақ өнеркәсібінде сүт өнімдерін өңдеу саласы ерекше орынға ие болып отыр. Осы аумақта белсенді әрі тиімді шаруашылықты жүргізіп жатқан кәсіпорындарға "ЖІГЕР" АҚ, “Адал”, «Фуд Мастер», Алматы маргарин зауыты сияқты кәсіпорындарды жатқызуға болады.

Ал енді статистикалық деректерге жүгіне отырып, 2006 жылғы сүт өнімдерінің өндіріс көлемі, тұтынуы және экспорт пен импорт көлемдері, бөлшек сауда айналымына талдау жасайық.

Ерекше тоқталатын жай, Елбасы Н. Назарбаев республикамыздың даму стратегияларын дайындауға аса көңіл аудару қажет екенін атап өтті. Осы алға қойылған міндеттерді орындау кезінде сүт өндірісінде кейінгі жылдары ерекше алға ұмтылыс болғаны байқалады.

Мәселен, өткен жылмен салыстырғанда республикамызда сары май өндірісінің көлемі 3 есеге артып, 9 мың тоннаны құрады. Ал тұтыну көлемі 2 тоннаға асты. Соған қарамастан, тұтыну мен өндіріс арасындағы айырмашылық өте үлкен, тіпті импорттық тауарлармен орны толмаған. Бұл негізінен көп жағдайда контрабандалық импортпен де байланысты болуы мүмкін. Ешбір аймақта өндіріс көлемі тұтынуды қамтамасыз ете алмаған. Ең көп көлемде сары май Алматы қаласында өндірілген. Екінші орынға солтүстік Қазақстан мен Қостанай облыстары ие болды. Ал енді нарықтың ең үлкен сыйымдылығы (тұтыну - өндіріс) Алматы, Шығыс Қазақстан, Қарағанды облыстарында, ал енді жақсы сыйымдылық Оңтүстік Қазақстан, Батыс Қазақстан облыстарына тиесілі. Сары майдың негізгі бөлігі импортпен Ресейден (1971 тонна) және Жаңа Зеландиядан (1220 тонна) келген.

Сүтке шаққандағы мақсатты сүт өнімінің өндірісін талдасақ (9 кесте) . 1990-2002 жылдар аралығында сүт өнімі өндірісінің күрт төмендеуі бұл проблеманы шешуді мемлекет тарапынан қолдауды қажет етуі айқын байқалады. Ең үлкен өсу ырғағы 2006 жылды 2003 жылмен салыстырғанда Ақмола, Батыс Қазақстан мен Ақмола облыстарына тиесілі.

5 кесте -Сүтке шаққандағы мақсатты сүт өнімінің өндірісі мың тонна

2003: 2003

2004: 2004

2005: 2005

2006: 2006

Өсу ырғағы, %2006/2005:

Өсу ырғағы, %

2006/2005

: Қазақстан Республикасы

2003: 1469, 7

2004: 109, 6

2005: 108, 5

2006: 122, 5

Өсу ырғағы, %2006/2005: 112

: Ақмола

2003: 90, 2

2004: 5, 1

2005: 10, 0

2006: 10, 7

Өсу ырғағы, %2006/2005: 196

: Ақтөбе

2003: 51, 5

2004: 5, 7

2005: 6, 3

2006: 7, 7

Өсу ырғағы, %2006/2005: 135

: Алматы

2003: 163, 8

2004: 14, 7

2005: 17, 5

2006: 17, 0

Өсу ырғағы, %2006/2005: 116

: Атырау

2003: 29, 6

2004: 1, 6

2005: 0, 3

2006: 0, 2

Өсу ырғағы, %2006/2005: 13

: Шығыс Қазақстан

2003: 168, 8

2004: 8, 2

2005: 7, 8

2006: 10, 3

Өсу ырғағы, %2006/2005: 126

: Жамбыл

2003: 75, 9

2004: 2, 7

2005: 3, 0

2006: 3, 5

Өсу ырғағы, %2006/2005: 130

: Батыс Қазақстан

2003: 34, 5

2004: 1, 7

2005: 3, 1

2006: 3, 4

Өсу ырғағы, %2006/2005: 200

: Қарағанды

2003: 208, 2

2004: 2, 6

2005: 2, 6

2006: 3, 9

Өсу ырғағы, %2006/2005: 150

: Қостанай

2003: 124, 9

2004: 24, 7

2005: 12, 7

2006: 16, 6

Өсу ырғағы, %2006/2005: 68

: Қызылорда

2003: 38, 6

2004: 1, 5

2005: 1, 2

2006: 0, 8

Өсу ырғағы, %2006/2005: 54

: Маңғыстау

2003: 11, 9

2004: 0, 2

2005: 0, 2

2006: 0, 2

Өсу ырғағы, %2006/2005: 100

: Павлодар

2003: 102, 5

2004: 10, 7

2005: 10, 3

2006: 10, 3

Өсу ырғағы, %2006/2005: 103

: Солтүстік Қазақстан

2003: 113, 2

2004: 10, 6

2005: 11, 2

2006: 13, 3

Өсу ырғағы, %2006/2005: 126

: Оңтүстік Қазақстан

2003: 100, 0

2004: 13, 9

2005: 13, 9

2006: 13, 4

Өсу ырғағы, %2006/2005: 97

: Астана қаласы

2003:

2004: 2, 0

2005: 2, 2

2006: 2, 0

Өсу ырғағы, %2006/2005: 100

: Алматы қаласы

2003: 155, 8

2004: 3, 7

2005: 6, 2

2006: 9, 3

Өсу ырғағы, %2006/2005: 252

Ескертпе: 1998 жылдан бастап өңделген сұйық сүт және қаймақ

Қазақстан Республикасындағы сары май өндірісінің динамикасы (10-кесте) бойынша жылдар басында күрт төмендеуімен сипатталып, бүгінгі күні жандана түсуін 2003 жылда байқауға болады. Дегенмен, соңғы 2006 жылғы көрсеткіш 2003 жылмен салыстырғанда 10 есеге аз болуы нарықтың шетелдік басқа да өнімдерімен толуымен сипатталады. 2003 жылмен салыстырғанда қазір алға қарай бет алысты көруге болады. Алматы қаласындағы өсу ырғағы ең жоғары екендігін атап өтуге болады.

Өткен жылмен салыстырғанда маргарин өндірісі 3 есеге асып, импорт 2 мың тоннаға көбейіп, ал тұтыну 2 мың тоннаға азайған. Негізгі көлемді өнімді Қарағанды өндіреді. Тұтыну көлемі бойынша Шығыс Қазақстан, Алматы, Қостанай және Оңтүстік Қазақстан облыстарының болашағының мол екендігін зерттеу нәтижелері көрсетті. Импортер мемлекеттер арасынан бірінші орынға Ресей (5 мың тонна), екіншісі - Түркия (3, 5 мың тонна) және үшіншісі - Германия (1, 3 мың тонна) .

Статистика мәліметтерінен сүт консервілері бойынша импорт өте жоғары екендігі анықталды. Себебі ол республикамыздағы тұтыну көлемінен 4 есе көп. Негізгі өндіріс Алматы қаласында шоғырланған, сонымен қатар басқа да өндірушілерге Солтүстік Қазақстан мен Қостанай облыстары жатады. Негізгі импортталатын тауарлар Ресейден (16, 7 мың тонна) әкелінеді. Экспортқа сүт және қант қосылмаған қоюланбаған қаймақ жатады (А 3 қосымшасы) .

Республикамызда 3 мың тоннадан астам майонез тапшылығы бар. Негізгі бұл өнімді өндірушілер Алматы және Қарағанды қалалары. Сонымен қатар жақсы тұтыну көлемі Шығыс Қазақстан мен Астанаға қатысты. Ал аз тұтыну Атырау, Қызылорда мен Маңғыстау облыстары. Негізгі импорт (4 мың тоннадан астам) Ресей мемлекетіне тиесілі.

Томат пастасының өндірісі тұтынуды мүлдем қамтамасыз етпейтіні байқалды. Бүкіл өндіріс Алматы қаласына шоғырланған деп айтуға болады. Негізгі тұтынушылар Алматы, Қарағанды, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарында болса, ал оның төмен тұтыну деңгейі Павлодар, Маңғыстау мен Қызылорда облыстарына келеді.

Сүтке шаққандағы сүт және сүт өнімін сатудан табыстылық деңгейі соңғы жылдары өрлегенін атап кету қажет (12-кесте) . Әсіресе бұл көрсеткіш Астана қаласы мен Алматы және Қостанай; Павлодар облыстарында айрықша жоғары болғанын атап кету қажет. Себебі, бұл аймақтарда бұл өнімнің өндіріс көлемі айтарлықтай жоғары.

Әрине, соңғы жылдары сүт өнімін сатудың табыстылығының жоғары болуы нарықтық бағалардың қалыптасуы мен шығындардың біршама қысқаруымен сипатталады. Өйткені, бұл өнімнің тапшылығы және сәйкесінше сұранымның жоғары болуы осындай құбылысқа түрткі болып отыр. Сүт өнімінің өндірісін өркендету мен май өнімдерінің өндіріс көлемін көбейту республикамыздың азық-түлік рыногының қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар республикамызда табиғи сүт өнімінің көлемін арттыру бұл өндіріс үшін ерекше дамуға кепілдік береді. Қазір еліміздегі май өнімдері шетелден әкелінетін өңделген сүт шикізаттарынан өндіріліп отыр. Сондықтан бұл проблеманы шешу қажеттілігі республика алдындағы өзекті мәселелердің бірі деп те айтуға болады.

6 кесте -Сүтке шаққандағы сүт және сүт өнімін сату табыстылығының деңгейі, %

2002: 2002

2003: 2003

2004: 2004

2005: 2005

2006: 2006

: Қазақстан Республикасы

2002: -29, 9

2003: -2, 7

2004: 4, 2

2005: -0, 9

2006: 16, 2

: Ақмола

2002: -40, 4

2003: -27, 8

2004: -14, 8

2005: -5, 8

2006: 1, 3

: Ақтөбе

2002: -33, 1

2003: -29, 6

2004: -8, 1

2005: -53, 5

2006: 6, 8

: Алматы

2002: -24, 7

2003: 4, 0

2004: 1, 7

2005: -9, 2

2006: 33, 4

: Атырау

2002: 6, 4

2003: 45, 3

2004: 76, 8

2005: 21, 5

2006: -0, 4

: Шығыс Қазақстан

2002: -11, 2

2003: 5, 6

2004: 10, 1

2005: 14, 5

2006: 15, 3

: Жамбыл

2002: -23, 8

2003: 16, 3

2004: 9, 7

2005: -12, 1

2006: 10, 3

: Батыс Қазақстан

2002: -24, 8

2003: -20, 0

2004: -16, 8

2005: -18, 3

2006: -2, 8

: Қарағанды

2002: -37, 2

2003: -17, 1

2004: 4, 4

2005: 8, 0

2006: 4, 3

: Қостанай

2002: -40, 2

2003: 26, 7

2004: 31, 2

2005: 9, 2

2006: 24, 9

: Қызылорда

2002: -48, 7

2003: -52, 2

2004: -53, 5

2005: 0, 8

2006: -59, 1

: Маңғыстау

2002: 6, 9

2003: -12, 4

2004: -5, 0

2005: -18, 7

2006: 9, 5

: Павлодар

2002: 0, 0

2003: 7, 3

2004: 40, 6

2005: 10, 5

2006: 29, 2

: Солтүстік Қазақстан

2002: -29, 3

2003: -16, 3

2004: -9, 7

2005: 24, 8

2006: 8, 3

: Оңтүстік Қазақстан

2002: -36, 5

2003: -9, 1

2004: -17, 7

2005: -32, 3

2006: -19, 3

: Астана қаласы

2002: -

2003: -

2004: -

2005: -

2006: 70, 9

: Алматы қаласы

2002: -

2003: 12, 5

2004: -14, 7

2005: 0, 0

2006: -

: Ескертпе: Қазақстан Республикасы статистикалық агенттігінің мәліметтері бойынша

7 кесте - "ЖІГЕР" АҚ сүт өнімдерінің ассортименті

Өнім атауы: Өнім атауы

Орам түрі: Орам түрі

Майлылығы, %: Майлылығы, %

Көлемі, л/кг: Көлемі, л/кг

Өнім атауы: Сүт

Орам түрі: тетрапакет

Майлылығы, %: 3, 2

Көлемі, л/кг: 1л

Өнім атауы: Сүт

Орам түрі: тетрапакет

Майлылығы, %: 2, 5

Көлемі, л/кг: 1л

Өнім атауы: Сүт

Орам түрі: финпакет

Майлылығы, %: 2, 5

Көлемі, л/кг: 1 л

Өнім атауы: Сүт өнделген (топленое)

Орам түрі: финпакет

Майлылығы, %: 4

Көлемі, л/кг: 1л

Өнім атауы: Айран

Орам түрі: Тетрапакет, финпакет, стакан

Майлылығы, %: 3, 2; 2, 5;

Көлемі, л/кг: 1л; 0, 5 л

Өнім атауы: Ряженка

Орам түрі: Тетрапакет, финпакет, стакан

Майлылығы, %: 4

Көлемі, л/кг: 0, 5 л

Өнім атауы: Қаймақ

Орам түрі: Тетрапакет, финпакет, стакан, өлшеумен

Майлылығы, %: 15; 20; 40

Көлемі, л/кг: 0, 2 кг; 0, 35 кг; 0, 5 кг; 1 кг

Өнім атауы: Ірімшік

Орам түрі: Стакан

Майлылығы, %: 5

Көлемі, л/кг: 0, 2 кг; 0, 25 кг

Өнім атауы: Сары май

Орам түрі: Стакан, монолит

Майлылығы, %: 82, 5

Көлемі, л/кг: 0, 2 кг; 1 кг

Компанияның ассортименттік топтары үйлесімді, себебі фирма тауарлары кең тұтынуда болып, бөлудің бір арналары арқылы жүреді. Сату көлемінің динамикасы сүт өнімдерінің түрлері бойынша бір келкі емес (17 кесте) .

8 кесте - 2006 жылғы натурал түрдегі "ЖІГЕР" АҚ сату көлемдерінің динамикасы (кг-л)

Атауы: Атауы

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы)

Желтоқ-сан: Желтоқ-сан

Қаңтар: Қаңтар

Ақпан: Ақпан

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан)

Атауы: Сүт

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 1л, т/р, 3, 2%

Желтоқ-сан: 11500

Қаңтар: 12573

Ақпан: 10432

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 91

Атауы: Сүт

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 1л, т/р, 2, 5%

Желтоқ-сан: 10980

Қаңтар: 13302

Ақпан: 10212

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 93

Атауы: Сүт

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 1л, ф/п, 2, 5%

Желтоқ-сан: 9020

Қаңтар: 140211

Ақпан: 107780

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 1200

Атауы: Өңделген сүт

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 5 л

Желтоқ-сан:

Қаңтар:

Ақпан: 6728

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): -

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 25 кг

Желтоқ-сан: 6540

Қаңтар: 5517

Ақпан: 3740

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 58

Атауы: Айран

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 1л, т/р, 2, 5%

Желтоқ-сан: 22300

Қаңтар: 25785

Ақпан: 21396

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 96

Атауы: Айран

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 1л, ф/п, 2, 5%

Желтоқ-сан: 96250

Қаңтар: 141192

Ақпан: 70088

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 73

Атауы: Айран

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): Стакан, 3, 2%

Желтоқ-сан: 2160

Қаңтар: 2472

Ақпан: 4168

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 193

Атауы: Айран

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): Стакан, 2, 5%

Желтоқ-сан: 2200

Қаңтар: 3124

Ақпан: 5016

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 228

Атауы: Айран

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 5 л, т/р3, 2%

Желтоқ-сан: 2850

Қаңтар: 2676

Ақпан: 3884

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 137

Атауы: Айран

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 5 л, т/р, 2, 5%

Желтоқ-сан: 8800

Қаңтар: 11385

Ақпан: 9140

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 104

Атауы: Ряженка

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 5л, т/р

Желтоқ-сан:

Қаңтар:

Ақпан: 3232

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан):

Атауы: Ряженка

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 5л, ф/п

Желтоқ-сан:

Қаңтар:

Ақпан: 3140

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан):

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 5 кг, стакан

Желтоқ-сан: 9665

Қаңтар: 8973

Ақпан: 8128

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 84

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): Стакан, 40%

Желтоқ-сан: 2685

Қаңтар: 2241

Ақпан: 1700

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 64

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 2 кг, 20%

Желтоқ-сан: 8680

Қаңтар: 7506

Ақпан: 6404

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 74

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): 0, 2 кг, 15%

Желтоқ-сан: 7680

Қаңтар: 7974

Ақпан: 6720

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 88

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): өлшеумен кг, 20%

Желтоқ-сан: 120

Қаңтар: 90

Ақпан: 40

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 34

Атауы: Қаймақ

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): өлшеумен кг, 15%

Желтоқ-сан: 180

Қаңтар: 72

Ақпан: 160

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 89

Атауы: Сары май

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): стакан

Желтоқ-сан:

Қаңтар:

Ақпан: 56

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан):

Атауы: Ірімшік

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы): Стакан, 0, 25 кг, 5 %

Желтоқ-сан: 2300

Қаңтар: 1917

Ақпан: 0

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан):

Атауы: Барлығы

Көрсеткіші (салмағы, орамы, майлылығы):

Желтоқ-сан: 203910

Қаңтар: 341775

Ақпан: 282164

Өсу ырғағы, % (ақпан /желтоқсан): 139

Өнімнің өндірілуі мен сатылуының артуына әсер етуші негізгі факторларға өнім орамы мен сапасының жақсаруы, жоғары сапалы өнім деген беделге ие болу, тұрақты клиенттердің көбеюі, өзінің экспедиторлық қызметін құруы, тұтынушылар талаптарына сай өнім орауын өзгерту, жаңа өнімдер құру және енгізу жатады.

"ЖІГЕР" АҚ ЖШС іскерлігінің ерекшелігі тез бұзылатын өнімдермен байланысты болуында. Мәселен, сүттің сақталу мерзімі мемлекеттік стандарт бойынша +2, +5 градуста 36 сағатты, ал қышқыл сүт үшін 72 сағатты құрайды. Сүт өнімдерін сапалы сақтау мақсатында арнайы тоңазытқышпен жабдықталған қоймалар бар. Компания жаңа сақтау сыйымдылықтарын сатып алуда, себебі ыдыс жетімсіздігі әр түрлі сападағы сүттердің араласуына әкеп соғады және соңғы өнім сапасына келеңсіз жағдайлар туғызады.

Тауарлардың өмірлік циклінің көрсетуінше олардың көпшілігі өсу мен жетілу кезеңдерінде деп есептеуге болады. Оның басты себебі, фирма әлі де жас, оның өндіретін барлық тауарлары жаңартылып, жетілдіріліп тұруы өмірлік циклді біршама ұзартады.

Айран, сүт, қаймақ, ряженка, ірімшік сияқты өнімдер жетілу кезеңіне таяған. Ал жүзім мен ваниль қосылған ірімшіктер, йогурт, балмұзақ - өсу кезеңінде, ал кейбір түрлері нарыққа енді ену кезеңіне сәйкес келеді.

Қазіргі жағдайларда барлық шаруашылық субъектілері, соның ішінде "ЖІГЕР" АҚ ассортименттерді жаңартуға көп көңіл аударуы қажет. Белсенді ассортименттік саясатты жүргізу жекелей қалауларды есептеуді ұйғарады. Тұтынушылық мінез-құлықты талдауға дифференциалданған бап тұтынушылар типологиясы болып табылып, сатып алушылар топтарының тұтынушылық мінез-құлық заңдылықтарын белгілеуді ұйғарады. Сүт өнімдеріне сұранысты қанағаттандыру жолындағы кедергілердің бірі өндірістің орташаланған тұтынушыға негізделуі, осы кезде фирма профилінің кемшілігі қандай нақты тұтынушыға негізделуі айқын емес. Тұрғындардың ақша табыстарының дифференциациясының күшею тенденциясы басқа да факторлармен байланысты болып, мұқтаждықтар мен сұраныстың дифференциациясын туғызады. Бәсекелік ортаны қалыптастыру тұрғындардың мұқтаждықтары мен сұранысын қанағаттандыру проблемаларын шешуге ғылыми баптарды қолдану үшін жағдайдар туғызады. Мүндай бап ғылыми негізделген саясатты жүргізу кезінде жүзеге асады. Ассортименттік саясатты ассортиментті дамытуға көзқарастар жүйесінде қарастырып, сүт өнімдерінің қасиеттерін талдау және зерттеу барысында тауар жіктелуінде оның орнын белгілеу қажет, яғни маркалық өнімді құруға мүмкін нұсқаларды анықтап және тауып, тауар номенклатурасының кеңділігін, тереңдігін және үйлесімділігін қамтамасыз ету керек. "ЖІГЕР" АҚ-дың тауарлық ассортиментін кеңейту бұрыннан бар нарықтар үшін жаңа тауарлар шығару есебінен жүреді. Фирманың тауарлық ассортиментін толтыру үшін бірнеше себептер бар:

- табысты арттыру қажеттілігі;

-ассортиментті кеңейтуді сұраушы делдалдарды қанағаттандыруға талпыну;

-фирманың өндірісін толық пайдалану мүмкіндігі;

-максималды тауар ассортименті бар жетекші фирмаға айналуға ұмтылу;

-бәсекелестер іс-әрекеттетін бейтараптандыру.

"ЖІГЕР" АҚ тауар ассортиментін кеңейте алады, ассортименттік топтардың жаңа түрлерін енгізу арқылы толымдылығын қамтамасыз етеді. Әр түрлі қоспалар мен орамдар арқылы әрбір сүт өнімі түрлерін көбейту арқылы, фирма өзінің тауар номенклатурасын тереңдете алады. «Адал» фирмасы үшін әр түрлі тауардың ассортименттік топтары арасында үйлесімділікке жетуге тырысуы керек.

Өнім көлемінің өсуі жұмысшы санының өсуіне әсерін тигізді. Егер 2005 ж жұмысшы саны 47 орташа еңбек ақы 16000 теңге болса, қазіргі уақытта жұмысшы саны 125-ке жетті. Жұмысшылар еңбек заңына сәйкес шарттармен қамтамасыз етілген. Орта есеппен айлық 17124 теңгені құрайды.

Өнім құрамын кеңейтуге біздің завод үнемі жумыс істеуде. Өнім құрамының кеңеюіне байланысты өндіріс көлемі ұлғайып, жергілікті өндірушілерден сүт сатып алу шақсарды. Егер 2005ж сүттің түсу көлемі 243 тонна болса, 2006ж-354 тонна болды.

өндірісте еңбек қорғау кызметі құрылған өндірісте қауіпсіз жұмыссыз, денсаулыққа тиімді шаралар құрылған.

Іргелі ауылдық округін жасылдандыруда белсенді қолдау көрсетілді.

"ЖІГЕР" АҚ өз жетістіктерін ұйымшыл жас коллектив пен арнайы мамандардың еңбегінің нәтижесі деп есептейді. Өндіріс жұмысшылары Қазақстан менеджменті юриспруденция, маркетинг білімімен жақсы дайындалған, менеджер, маркетолог стажы бар арнайы мамандар.

Жергілікті өндірушілерден сүт алу көлемі ұлғайған соң, айлық еңбек ақы өсті.

2005ж-13407 теңге.

2006ж-13826000 теңге.

2005 жылмен салыстырғанда товар өндірудегі табыс орташа есеппен 1 айда 53% өсті, егер 2004ж табыс 8917 мың теңге болса, 2005ж- 13124 мың теңге, ал 2006ж 13662 мың теңгені құрайды (1 айға) .

Завод өндірісі автоматтандырылған;

Сапа жөнінен жұмыс істеуде қызметкерлердің қатысуы ескеріледі. Технологиялық және еңбек тәртібін сақтаған жұмысшыларға, жыл есебі бойынша сапалы өнім шығарудағы еңбектері үшін маиериалдық көмек көрсетілді.

Негізгі шикізатты жеткізуші Алматы облысының шаруа қожалығы. Сүтті жеткізуде келісім шарттары жасалған.

Жұмысшыларға еңбек ақысы уақыттылы төленеді. Налог жөнінде бюджетке қарыз жоқ, ай сайын налог түрлері төленеді.

"ЖІГЕР" АҚ өндірілетін өнімдер Алматы облысы территориясында шығарылады. "ЖІГЕР" АҚ материалдық көмек көрсетеді, Жамбыл ауданы Шиен ауылының «Суық төбе» копорациясынн сүт жеткізіледі.

2004ж жөндеу жұмыстары жргізілген. өндіріс басшылығы қоршаған ротаны қорғауға ерекше көңіл бөлген. Завод және аудан көлемін жасылдандыруда өндіріс ұжымы қатысып отырады. Қатты қалдықтарды шығаруда арнайы қызмет орнымен шарт жасалған. өрт сөндіру қаіпсіздігін және адам денсаулғын сақтауда сіңірген еңбегі үшін мақтау граммотасы бар.

9-кесте - "ЖІГЕР" АҚ ЖШС кәсіпорының техника-экономикалық көрсеткіштері

№

Көрсеткіштер

өлшем бірлігі

2005 жыл

2006 жыл

Ауыт-

қулар +\-

% өсу қарқыны

№: 1

Көрсеткіштер: өткізілген өнімнен түскен табыс

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 150370

2006 жыл: 206988

Ауыт-қулар +\-: 56618

% өсу қарқыны: 138%

№: 2

Көрсеткіштер: өткізілген өнімнің өзіндік құны

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 125830

2006 жыл: 176720

Ауыт-қулар +\-: 50890

% өсу қарқыны: 140%

№: 3

Көрсеткіштер: Жалпы табыс

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 24540, 6

2006 жыл: 30268, 2

Ауыт-қулар +\-: 5727, 6

% өсу қарқыны: 123%

№: 4

Көрсеткіштер: Кезең шығындары

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 28825

2006 жыл: 31933

Ауыт-қулар +\-: 3108

% өсу қарқыны: 111%

№: 5

Көрсеткіштер: Негізгі қызметтен түскен табыс

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: -4284, 1

2006 жыл: 4254

Ауыт-қулар +\-: -30, 1

% өсу қарқыны: 99

№: 6

Көрсеткіштер: Негізгі емес қызметтен түскен табыс

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 43668

2006 жыл: 4211, 6

Ауыт-қулар +\-: 39456, 4

% өсу қарқыны: 9, 6

№: 7

Көрсеткіштер: Салық салғанға дейінгі жиынтық табыс

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 82648

2006 жыл: 2375, 3

Ауыт-қулар +\-: -80273

% өсу қарқыны: 2, 8

№: 8

Көрсеткіштер: Таза табыс

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 57854

2006 жыл: 2375, 3

Ауыт-қулар +\-: -55479

% өсу қарқыны: 4, 1

№: 9

Көрсеткіштер: Негізгі құралдардың орташа жылдық құны

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 61867, 2

2006 жыл: 58660

Ауыт-қулар +\-: -3207

% өсу қарқыны: 0, 5%

№: 10

Көрсеткіштер: Өнімнің рентабельділігі

өлшем бірлігі: %

2005 жыл: 37

2006 жыл: 1, 1

Ауыт-қулар +\-: -

% өсу қарқыны: -

№: 11

Көрсеткіштер: Сату рентабельділігі

өлшем бірлігі: %

2005 жыл: 38

2006 жыл: 1, 3

Ауыт-қулар +\-: -

% өсу қарқыны: -

№: 12

Көрсеткіштер: Өндіріс рентабельділігі

өлшем бірлігі: %

2005 жыл: 33

2006 жыл: 2

Ауыт-қулар +\-: -

% өсу қарқыны: -

№: 13

Көрсеткіштер:

Жұмыскерлердің

саны

өлшем бірлігі: адам

2005 жыл: 106

2006 жыл: 111

Ауыт-қулар +\-: 5

% өсу қарқыны: 105%

№: 14

Көрсеткіштер: 1 жұмыскердің еңбек өнімділігі

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 1418

2006 жыл: 1865

Ауыт-қулар +\-: 447

% өсу қарқыны: 131%

№: 15

Көрсеткіштер: Жұмыскерлердің еңбек ақы қоры

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 16000

2006 жыл: 17124

Ауыт-қулар +\-: 1124

% өсу қарқыны: 107%

№: 16

Көрсеткіштер: Айналым құралдарының орта жылдық құны

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 115137

2006 жыл: 62185

Ауыт-қулар +\-: -52952

% өсу қарқыны: 54

№: 17

Көрсеткіштер: Қор қайтарымдылығы

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 2, 4

2006 жыл: 3, 5

Ауыт-қулар +\-: 1, 1

% өсу қарқыны: 146%

№: 18

Көрсеткіштер: Қор сыйымдылығы

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 0, 4

2006 жыл: 0, 2

Ауыт-қулар +\-: -0, 2

% өсу қарқыны: 50%

№: 19

Көрсеткіштер: Қормен қаруландыру

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 584

2006 жыл: 528

Ауыт-қулар +\-: -56

% өсу қарқыны: 90

№: 20

Көрсеткіштер: Орташа айналым жалақысы

өлшем бірлігі: мың тг

2005 жыл: 12578

2006 жыл: 12856

Ауыт-қулар +\-: 278

% өсу қарқыны: 102

Кестеде кәсіпорынның өнімді өткізуден тусетін табыс көлемін 56618 мың теңгеге арттырғаны көрсетілген. Өнімді өткізуден түсетін табыс 2005 жылы 150370 мың теңгені құраса, 2006 жылы бұл көрсеткіш 206988 мың теңгені құрап тұр. Яғни 138 % өнімді өткізуден түскен табыс нақты құрап тұр.

Екінші көрсеткіш өнімнің өзіндік құны кәсіпорын жұмысының қалай жүріп жатқанын сипаттайды. Бұл көрсеткіш арқылы кәсіпорынның қаржылық жұмысын, өндіріс жұмыстарының кеңдігін, шаруашылық субъекті деңгейін көтеруг болады.

Табыстылықтың үшінші абсолютті көрсеткіші- жалпы табыс. Ол өнімді өткізудің қаржылық нәтижесін білдіреді және негізгі қызмет нәтижесінде өнімді өткізуден түскен табыс пен ретінде анықталады.

Жалпы табысқа әсер ететін маңызды фактор өндірістік өзіндік құн, сондықтан оның төмендеуі оның көлеміне көп әсерін тигізеді.

Кәсіпорын табысы бағаның өсуі есебінен жоғары қарқынмен өседі. Бағаның өсуі өзінше теріс фактор болып табылмайды. Егер өнімге деген сұраныстың өсуі мен шығарылатын өнімнің технико-экономикалық параметрлердің және тұтынушылық қасиетінің жақсаруымен байланысты болса, онда ол дәлелді болады.

Аталған факторлардың жалпы табысқа әсерін анықтау үшін қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижелері туралы есептің мәліметтері бойынша кестені талдау керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.