Химия өндірісіндегі еңбек гигиенасы туралы

I КІРІСПЕ
II НЕГІЗГІ БӨЛІМ:
1. Химия өндірісіндегі еңбек гигиенасы
2. Химия өндірісіндегі техникалық әдістердің зияндығын сипаттау
3. Сауықтыру әдістерінің жалпылама бағыттары
4. Химия өндірісінің жеке бөлігіндегі еңбек гигиенасы
III ҚОРЫТЫНДЫ
IV ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Еңбек гигиенасы , кәсіби гигиена — еңбектің және айналадағы өндірістік ортаның адам организміне тигізетін әсерін зерттейтін, еңбек етуге қолайлы жағдай туғызу, кәсіби ауруларға жол бермеу шараларын қарастыратын гигиена саласы. Е. г-ның Қазақстанда ғылым ретінде қалыптасуы Қазақ медицина ин-тының (қазіргі Қазақ ұлттық медицина университеті) санитарлық-гигиеналық ф-тінің ашылуымен байланысты (1942). Бұл саладағы жүйелі ғыл. зерттеулер Қазақстан ҰА-ның Еңбек гигиенасы және кәсіби аурулар секторында басталды (1946). 1950 жылдары ашылуындағы Еңбек гигиенасы мәселесімен Қазақ эпидемиол., микробиол. және жұқпалы аурулар ғыл.-зерт. ин-ты (қазіргі Гигиена және эпидемиология ғыл.-зерт. орт.) айналысты. Еңбек гигиенасының негізгі бағыттары: өндірістегі әр түрлі физ., хим., биол. (шаң-тозаң, шу, вибрация, улы заттар, газ, сәуле, ыстық, суық, су, т.б.) факторлардың адам организміне тигізетін әсерін зерттеу; өндірістің зиянды жағдайларын жоюда инженерлік-техникалық (мыс., ауыр, зиянды жұмыс түрлерін механикаландыру, жұмысшылардың жұмыс орнын, сондай-ақ, бүкіл өндіріс орындарын желдету, тазарту, т.б.) шараларды жетілдіру арқылы іске асыру, т.б. Еңбек гигиенасы физиология, токсикология, химия, физика, санитария, статистика және кәсіби патология ғылымдарымен тығыз байланысты. Е. г-ның тәжірибе жүзіндегі ұсыныстарының орындалуын санитарлық-эпидемиологиялық стансалар қадағалап отырады.

1. Измеров Н.Ф., Кириллов В.Ф. Гигиена труда. Учебник. Медицина 2008
2. Гигиена труда в ведущих отраслях промышленности РК. Учебно-методи ческое пособие. Тогузбаева К.К. Алматы. 2010
3. Токанова Ш. Е. Жалпы гигиена/Ш. Е. Токанова, М. Б. Жандаулетова. - 2013
4. Тоғызбаева Қ. Қ. Химия өнеркәсіп орындарының гигиеналық сипаттамасы және еңбек жағдайын сауықтыру/Қ. Қ. Тоғызбаева. - 2012

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ЖОСПАР:

I КІРІСПЕ

II НЕГІЗГІ БӨЛІМ:

Химия өндірісіндегі еңбек гигиенасы

Химия өндірісіндегі техникалық әдістердің зияндығын сипаттау

Сауықтыру әдістерінің жалпылама бағыттары

Химия өндірісінің жеке бөлігіндегі еңбек гигиенасы

III ҚОРЫТЫНДЫ

IV ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Еңбек гигиенасы , кәсіби гигиена — еңбектің және айналадағы
өндірістік ортаның адам организміне тигізетін әсерін зерттейтін, еңбек
етуге қолайлы жағдай туғызу, кәсіби ауруларға жол бермеу шараларын
қарастыратын гигиена саласы. Е. г-ның Қазақстанда ғылым ретінде қалыптасуы
Қазақ медицина ин-тының (қазіргі Қазақ ұлттық медицина университеті)
санитарлық-гигиеналық ф-тінің ашылуымен байланысты (1942). Бұл саладағы
жүйелі ғыл. зерттеулер Қазақстан ҰА-ның Еңбек гигиенасы және кәсіби аурулар
секторында басталды (1946). 1950 жылдары ашылуындағы Еңбек гигиенасы
мәселесімен Қазақ эпидемиол., микробиол. және жұқпалы аурулар ғыл.-зерт. ин-
ты (қазіргі Гигиена және эпидемиология ғыл.-зерт. орт.) айналысты. Еңбек
гигиенасының негізгі бағыттары: өндірістегі әр түрлі физ., хим., биол. (шаң-
тозаң, шу, вибрация, улы заттар, газ, сәуле, ыстық, суық, су, т.б.)
факторлардың адам организміне тигізетін әсерін зерттеу; өндірістің зиянды
жағдайларын жоюда инженерлік-техникалық (мыс., ауыр, зиянды жұмыс түрлерін
механикаландыру, жұмысшылардың жұмыс орнын, сондай-ақ, бүкіл өндіріс
орындарын желдету, тазарту, т.б.) шараларды жетілдіру арқылы іске асыру,
т.б. Еңбек гигиенасы физиология, токсикология, химия, физика, санитария,
статистика және кәсіби патология ғылымдарымен тығыз байланысты. Е. г-ның
тәжірибе жүзіндегі ұсыныстарының орындалуын санитарлық-эпидемиологиялық
стансалар қадағалап отырады. Сондай-ақ, санитарлық ережелер, мемл. стандарт
(ГОСТ-тар), шектеулі мөлшерде алынған концентрация, т.б. нормативтік
құжаттар дайындалады. Қазақстанда Еңбек гигиенасы жөніндегі мәселелермен ҚР
Білім және ғылым министрлігінің Қарағандыдағы Еңбек физиологиясы және
гигиенасы ғыл.-зерт. институты, Бат. Қазақстан (Ақтөбе), Оңтүстік Қазақстан
(Шымкент) мемл. медицина академиялары мен Қазақ ұлттық медицина
университетінің (Алматы) гигиеналық кафедралары шұғылданады.

1.1 ХИМИЯ ӨНДІРІСІНДЕГІ ЕҢБЕК ГИГИЕНАСЫ

Химия өндірісі халықтық шаруашылықтың негізгі саласы болып табылады.
Ол ғылыми жетістіктер негізі. Химия өдірісі шикізатты өндіру мен өңдеудің
комплексті нышандарына мыналар жатады:

• Қышқыл, сілті, хлор, аммиак және т.б. заттар алудағы негізгі
өндірістер;

• Органикалық заттар синтездеуші заводтар;

• Жасанды синтетикалық талшықтар алу өндірісі;

• Бояғыштар өндіретін заводтар мен комбинаттар;

• Химико-фармокологиялық дәрілік препараттар жасайтын заводтар;

• Ауыл шаруашылығында көп мөлшерде пайдаланатын минералды тынайтқыштар
заводтары да жатады.

Химия өндірісінің дамуы күннен күнге қарқындай түспек, себебі кез
келген қосылыстар, тамақ өнімдері, киім кешектер осының барлығы химия
ғылымының жетістігі болып табылады. Соңғы онжылдық ішінде химия өндірісінде
еңбек жағдайларының мәселесі жақсарды. Уланудың жоғары дәрежелі түрлері
төмендей түсті, көптеген өндірістерде ауаның құрамындағы токсикалық
қосылыстар азая түсті, өндірігш құралдардың автоматизациялануы және
механизациялануы да енбек өнімділігін арттырып, адам денсаулығына кауіп
төндіруін төмендетті. Өнімнің көптеп шығарылуы, органикалық заттардың
синтезделу әдісінің модельдеуі ауа құрамындағы улы қосылыстардың мөлшері
едәуір төмендеді. Гигиеналық мәселелер өндіріске күрделі схемалы
аппарттардың орнауынан, өнімділі жоғары машиналардың көптеп келуінен,
әртүрлі технологиялық заттардың блокировкасынан туындады. Қазіргі танда
ауыл шаруашылығы өндірістің маңызды саласы болып табылады. Ол қоғамдағы
халық шаруашылығында манызды рөл атқарады. Ауыл шаруашылығының дамуы
халықтың әл ауқатымен тікелей байланысты болып табылады, ол өнім өндіруде
сандық және сапалық қамиамасыздандыру негізі ретінде қалыптасқан. Сонғы
онжылдық ішінде ауыл шарушылыққа деген капиталдың көптеп салуы оның
дамуының түрткісі болды. Оның құрамына жоғары сапалы мамандандырылған
өнімдер, мелиорация, өндірістік еңбектің қарқындап дамуы, процестердің
механизациялануы жатады. Еңбекке қатысты гигиена сұрақтары ауыл
шаруашылығында істелінетін жұмыспен тікелей байланыста болып табылады,
нақтырақ айтқанда:

• Ашық ауада мезгіл және қаншалықты болуға;

• Еңбек құралы ретінде машиналар, механихмдерді пайдалануға;

• Көп көлемде химиялық қосылыстарды қолдануға;

• Биологиялық материалдармен заұымданудан, ауру жануарлармен жанасудан;

• Қол еңбегін көп талап ететін, кейде энергияны көп талап ететін (шөп шабу
және оны ору т.б.) жұмыстармен абай болған жөн. Ауыл шаруашылығындағы
негізгі жұмыстардың бірі суару және мал бағу.

1.2 ХИМИЯ ӨНДІРІСІНДЕГІ ТЕХНИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРДІҢ ЗИЯНДЫҒЫН СИПАТТАУ

Өндірістік ортаның ластануының бірден бір себебі жұмыс аймағының
химиялық, улы, токсикалық қосылыстардың көп мөлшерде болуымен сипатталады.
Улы заттардың ауада таралуын технологиялық процесс немесе жұмыс барысында
істелінген іс шаралармен анықтауға болады. Олардың туындау себепшісі:
герметикалық емес аппараттар, химиялық қалдықтар, өнімдерді қолдан сапалық
жіне сандық анализ жасау барысы, расфасовка жұмыстары, дайын өнімдерді тасу
жұмыстары болып саналады. Ауада улы заттардың жиі таралуы негізінен
технологиялық әдістерге тура байланысты, себебі аппараттағы температура мен
қысымның көтерілуі, техноллогиялық ргеламенттердің дұрыс орындалмауы,
байланыстырушылардың дұрыс бекітілмеуі осының барлығы оқыс жағдайларды
тудырушы болып табылады. Химиялық ауаның ластануы кейде күрделі түрде болуы
мүмкін, егер ластаушы заттар әртүрлі күйде болса. Ол негізгі және дайын
өнімді құрауы мүмкін. Пар мен газдар ауаға қарағанда тығыздығы жоғарырақ,
сондықтан олар көп қабатты жұмыс орындарының ең төменгі қабатында
концентрлі түрде болады. Ауаны бакылау үшін жұмыс аймағын жоспарлаған сәтте
міндетті түрде жқмыс орнының атмосфералық қысымын, температурасын ескеру
керек. Ондағы сұйықтық пен газдардың қату және қайнау температурасын,
заттардың ұшқыштығын ескерген жөн. Ауаның жұмыс аймағындағы ортасын зерттеу
жұмыстың әртүрлі сатысына қарай жүргізіледі. Сонымен қоса химиялық
өндірісте міндетті түрде ұшқыш және улы заттармен жұмыс жасайтын
болғандықтан онда вентиляциялық қызмет жақсы болуы тиіс.

Екінші бір әсер ететіні шаң тозаңдық фактор. Өндірістегі ауаның
шаңдануын анықтау адамдардың (техперсоналдың) өміріне, гигиенасына маңызы
өте зор. Өндірістің жұмысымен таныспастан бұрын, ондағы шаңдану қаншалықты
мөлшерде болатынын анықтау басты мақсат болып табылады. Осының салдарынан
шаңдану факторы, жұмысшылардың денсаулығына қаншалықты мөлшерде әсер ету,
осының барлығы критикалық жағдайда емдеу керек екендігін анықтауға септігін
тигізеді. Өндірісті тексеру технологиялық процестерден басталады, соның
ішінде аппаратулар, жұмыстың құрал жабдықтары, транспартировка және қайта
өңдеу де жатады. Осы сәттен бастап шаң тозаңның өндірістік құрамын анықтап
алу басталады. Технологияны зерттеу барысында мыналар анықталды, процесс
барысында химиялық, термиялық және өзге де әсерлер барысында өнім алу үшін
бағытталған әрекеттер болып табылады. Жұмысты бастамас бұрын алдымен
мыналарды анықтап алу керек:

• Шикізатты ұнтақтау

• Майдалау

• Шлифовкалау

• Полировкалау

• Қаптау жұмыстары

• Булардың ұшқыштығы өздерімен бірге шаң тозаңдарды алып келетін
келмейтіндігіне көз жеткізу.

Әсіресе, процесс жүріп жатқанда әдістердің үздіксіздігіне баса назар
аударған жөн, себебі кез келген технологиялық аппараттар шикізатты
өңдегенде міндетті түрде шаң тозаң бқліп шығарады. Жұмыс орнындағы ауаның
құрамындағы шаң тозаңның үлестік мөлшерін анықтау үшін сынаманы бір жарым
метр (тыныс алу зонасына сай аймақ болып табылады) жерден алады. Шаңның
жұмыс аймағының басқа да жерлерінде (нейтралды) қаншалықты таралғандығын
бағалау үшін, шаң пайда болатын жерден бір үш бес және одан да жоғары
қашықтықтағы жерлерден сынама алынады. Кейде ауада шаңның таралуын анықтау,
ауаны тазартатын препараттардың күші жетеді ме, алде жаңасын жасап шығару
керек пе деген секілді анықтамалар үшін де қажет. Химиялық
заводтардағы тағы бір аса маңызды факторы ол өндірістік шулар және
дірілдер. Адамның жұмыс жасауына кедергі келтітерін, соның салдарынан
жағымсыз әсер тудыратын әртүрлі дыбыстардың дыбыстардың жиынтығын шу деп
атайды. Шуды тудыратын заттар қозғалған немесе үйкеліскен дене тудырады.
Соның нәтижесінде газ, сұйық және қатты фазада тарайтын толқындар пайда
болады. Дыбыстар ауада таралған кезде адамның дыбыс органдарына әсер
ететіндей толқын ұзындығы төмендеп немесе жоғарлауы мүмкін. Жоғары
қысымдағы ледегі дыбыстардың орташа қысымдағы дыбыстардың арасындағы
айырмашылықты дыбыстық қысым деп атайды. Адамның құлағы 2*10-5 мен 200 Па
арасындағы қысымдық дыбысты қабылдайды. Оларды жоғарғы және төменгі
дыбыстық қысым деп атайды. Дыбыстық тербелістерді қабылдау адамның есту
мүшесі және бас сйек арқылы жүзеге асады. Шудың ұзаң уақыт бойы әсері шу
ауруына әкеп соқтырады. Шу бас ауруын, жағымсыздық, тез шаршау, жартылай
және толықтай саңырау болуына әкеп соқтыруы мүмкін. Шуға психикалық реакция
отыз дециБелден басталады. Құлаққа қатты дыбыстардың әсерінің
интенсивтілігі сексен бес децибелден бес жыл қатарынан жұмыс жасағанда
пайда болады. Химиялық өндірістің дамуы радиациялық факторға әкеп соқтырды.
Ол радиоактивті кобольт пен торийдің катализатор ретінде қолдануынан пайда
болды. Жалпы радиация ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.