Жұмыссыздықтың әлеуметтік зардаптары
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы ... ... .5 1.2. Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.3 Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекеттік саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1. Жұмыссыздық деңгейін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
2.2. Кедейшілік пен жұмыссыздықтың себептері ... ... ... ... ... .13
2.3. Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
3. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЯСАТЫ
3.1. Жұмыссыздықты жою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
3.2. Жұмыссыздарды жұмысқа орналстыру шаралары ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ..26
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы ... ... .5 1.2. Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.3 Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекеттік саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1. Жұмыссыздық деңгейін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
2.2. Кедейшілік пен жұмыссыздықтың себептері ... ... ... ... ... .13
2.3. Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық көрсеткіштері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
3. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЯСАТЫ
3.1. Жұмыссыздықты жою ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
3.2. Жұмыссыздарды жұмысқа орналстыру шаралары ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ..26
Кіріспе
Жұмыс бастылық ұғымымен еңбекке жарамды халықтың жұмыспен қамтылғаны түсіндіріледі. Ал есейген еңбекке экономикадағы жалпы ресурстарының істейтіндердің тұтас санымен қатынасы жұмыссыздық коэффицентін құрайды.
Кейбір кезде барлық жұмысқа қабілетті халық бос болмауы табиғи құбылыс. Оған объекетивті себептер бар: біріншіден, адамдардың бір орыннын екінші орынға көшіп отыруы, бір қызмет орнынан екіншіге ауысуы, тиімді жұмыс іздеуі және оны күтуі және т.б.
Осы себептен жұмысы жоқ адамдар фрикуциондық жұмыссыздықты құрайды.
Фрикуциондық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшінің объективті қажетті қозғалысымен байланысты жұмыссыздық.
Екіншіден, өндірістегі технологиялық өзгерістер жұмысшы күшінің сұранысына құрылымдық өзгерісін көрсетеді. Жаңа құрылымды жұмыс орнында жұмыс күші құрылымы сәйкес келмейді, осыдан жұмыскерлердің бір бөлігін жұмыстан ығыстырады, бұл құрылымдық жұмыссыздықты құрайды.
Құрылымдық жұмыссыздық – бұл жұмыс күші құрлымының жұмыс орны құрлымына сәйкесемес жұмыссыздықты айтады.
Циклдық жұмыссыздық – экономикалық тоқырау, дағдарыста көрінетін жұмыссыздықтың түрін айтады.
Жұмыссыздықтың экономикалық әлуметтік салдары:
Қоғамда бар болатын потенциалды мүмкіндіктер көлемімен салыстырғанда ЖҰО көлемі артта қалып отырады.
Халықтың әлуметтік әр түрлі топтарында жұмыссыздық шығыны тепе – тең бөлінбейді.
Жоғары дәрежелі маман жұмысшылар жоғалады.
Еңбек нарығын мемлекеттік реттеу 3 бағытта жүзеге асады:
1.Бос халықты еңбекпен қамту, көмек көрсету, еңбек биржалары арқылы қайта дайындау;
2.Икемді еңбек нарығын бейімдеуге ынталандыру, әр түрлі әлуметтік топтарын толық есептеу.
3.Жұмыссыздықтан зардап шеккен адамдардыәлуметтік қорғау.
Жұмыс бастылық ұғымымен еңбекке жарамды халықтың жұмыспен қамтылғаны түсіндіріледі. Ал есейген еңбекке экономикадағы жалпы ресурстарының істейтіндердің тұтас санымен қатынасы жұмыссыздық коэффицентін құрайды.
Кейбір кезде барлық жұмысқа қабілетті халық бос болмауы табиғи құбылыс. Оған объекетивті себептер бар: біріншіден, адамдардың бір орыннын екінші орынға көшіп отыруы, бір қызмет орнынан екіншіге ауысуы, тиімді жұмыс іздеуі және оны күтуі және т.б.
Осы себептен жұмысы жоқ адамдар фрикуциондық жұмыссыздықты құрайды.
Фрикуциондық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшінің объективті қажетті қозғалысымен байланысты жұмыссыздық.
Екіншіден, өндірістегі технологиялық өзгерістер жұмысшы күшінің сұранысына құрылымдық өзгерісін көрсетеді. Жаңа құрылымды жұмыс орнында жұмыс күші құрылымы сәйкес келмейді, осыдан жұмыскерлердің бір бөлігін жұмыстан ығыстырады, бұл құрылымдық жұмыссыздықты құрайды.
Құрылымдық жұмыссыздық – бұл жұмыс күші құрлымының жұмыс орны құрлымына сәйкесемес жұмыссыздықты айтады.
Циклдық жұмыссыздық – экономикалық тоқырау, дағдарыста көрінетін жұмыссыздықтың түрін айтады.
Жұмыссыздықтың экономикалық әлуметтік салдары:
Қоғамда бар болатын потенциалды мүмкіндіктер көлемімен салыстырғанда ЖҰО көлемі артта қалып отырады.
Халықтың әлуметтік әр түрлі топтарында жұмыссыздық шығыны тепе – тең бөлінбейді.
Жоғары дәрежелі маман жұмысшылар жоғалады.
Еңбек нарығын мемлекеттік реттеу 3 бағытта жүзеге асады:
1.Бос халықты еңбекпен қамту, көмек көрсету, еңбек биржалары арқылы қайта дайындау;
2.Икемді еңбек нарығын бейімдеуге ынталандыру, әр түрлі әлуметтік топтарын толық есептеу.
3.Жұмыссыздықтан зардап шеккен адамдардыәлуметтік қорғау.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Ақиқат. 2000 №5
2. Бисенғазиев М. Б. «Макроэкономика» Орал 2000
3. Әубәкіров «Экономикалық теория» Алматы, 1999
4. ПУАЖ Жайық үні 1996 ж. 10 қазан
5. Орал өңірі 2001 ж. 14 сәуір
6. Орал өңірі 2005 ж. 27 қаңтар
7. Шеденов М. Б. «Жалпы экономикалық теория» 2002 ж.
8. Давыдова Л., Райманов Д., Банковское право Республики Казахстан Алматы, 2000, -Б.12-15
9. Тосунян Г.А., Викулин А.Ю., Экмалян А.М., Банковское право Российской Федерации (общая часть) М., 1999.
10. Ефимова Л.Г., Банковское право. М., 1994.-340 с. ]
11. Тосунян Г.А., Викулин А.Ю., Экмалян А.М., Банковское право РФ. (общая часть) М., 1999.
12. Братко А.Г., Банковское право. Теория и практика. М., 2000, - Б.25-27
13. Ағымбаев А.Н. Ответственность должностных лиц за служебные преступления. Алматы. Жеті жарғы, 1997. -126 с.
14. Гереев В.И. Налоговое право. М., 1995. – 210 с.
15. Зейнельгабдин А.Б., Ильясов К.К., Ермекбаева Б.Ж. Налоги и налогообложение. Алматы, 2004. – 360 с.
1. Ақиқат. 2000 №5
2. Бисенғазиев М. Б. «Макроэкономика» Орал 2000
3. Әубәкіров «Экономикалық теория» Алматы, 1999
4. ПУАЖ Жайық үні 1996 ж. 10 қазан
5. Орал өңірі 2001 ж. 14 сәуір
6. Орал өңірі 2005 ж. 27 қаңтар
7. Шеденов М. Б. «Жалпы экономикалық теория» 2002 ж.
8. Давыдова Л., Райманов Д., Банковское право Республики Казахстан Алматы, 2000, -Б.12-15
9. Тосунян Г.А., Викулин А.Ю., Экмалян А.М., Банковское право Российской Федерации (общая часть) М., 1999.
10. Ефимова Л.Г., Банковское право. М., 1994.-340 с. ]
11. Тосунян Г.А., Викулин А.Ю., Экмалян А.М., Банковское право РФ. (общая часть) М., 1999.
12. Братко А.Г., Банковское право. Теория и практика. М., 2000, - Б.25-27
13. Ағымбаев А.Н. Ответственность должностных лиц за служебные преступления. Алматы. Жеті жарғы, 1997. -126 с.
14. Гереев В.И. Налоговое право. М., 1995. – 210 с.
15. Зейнельгабдин А.Б., Ильясов К.К., Ермекбаева Б.Ж. Налоги и налогообложение. Алматы, 2004. – 360 с.
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 3
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы ... ... .5 1.2.
Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері ... ... ... ... ... ... .. ... 6
1.3 Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекеттік
саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1. Жұмыссыздық деңгейін
бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
2.2. Кедейшілік пен жұмыссыздықтың себептері ... ... ... ... ... .13
2.3. Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық
көрсеткіштері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...15
3. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЯСАТЫ
3.1. Жұмыссыздықты жою
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
3.2. Жұмыссыздарды жұмысқа орналстыру шаралары ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
4
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 6
Кіріспе
Жұмыс бастылық ұғымымен еңбекке жарамды халықтың жұмыспен қамтылғаны
түсіндіріледі. Ал есейген еңбекке экономикадағы жалпы ресурстарының
істейтіндердің тұтас санымен қатынасы жұмыссыздық коэффицентін құрайды.
Кейбір кезде барлық жұмысқа қабілетті халық бос болмауы табиғи
құбылыс. Оған объекетивті себептер бар: біріншіден, адамдардың бір орыннын
екінші орынға көшіп отыруы, бір қызмет орнынан екіншіге ауысуы, тиімді
жұмыс іздеуі және оны күтуі және т.б.
Осы себептен жұмысы жоқ адамдар фрикуциондық жұмыссыздықты құрайды.
Фрикуциондық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшінің объективті қажетті
қозғалысымен байланысты жұмыссыздық.
Екіншіден, өндірістегі технологиялық өзгерістер жұмысшы күшінің
сұранысына құрылымдық өзгерісін көрсетеді. Жаңа құрылымды жұмыс орнында
жұмыс күші құрылымы сәйкес келмейді, осыдан жұмыскерлердің бір бөлігін
жұмыстан ығыстырады, бұл құрылымдық жұмыссыздықты құрайды.
Құрылымдық жұмыссыздық – бұл жұмыс күші құрлымының жұмыс орны
құрлымына сәйкесемес жұмыссыздықты айтады.
Циклдық жұмыссыздық – экономикалық тоқырау, дағдарыста
көрінетін жұмыссыздықтың түрін айтады.
Жұмыссыздықтың экономикалық әлуметтік салдары:
Қоғамда бар болатын потенциалды мүмкіндіктер көлемімен салыстырғанда
ЖҰО көлемі артта қалып отырады.
Халықтың әлуметтік әр түрлі топтарында жұмыссыздық шығыны тепе – тең
бөлінбейді.
Жоғары дәрежелі маман жұмысшылар жоғалады.
Еңбек нарығын мемлекеттік реттеу 3 бағытта жүзеге асады:
1.Бос халықты еңбекпен қамту, көмек көрсету, еңбек биржалары арқылы
қайта дайындау;
2.Икемді еңбек нарығын бейімдеуге ынталандыру, әр түрлі әлуметтік
топтарын толық есептеу.
3.Жұмыссыздықтан зардап шеккен адамдардыәлуметтік қорғау.
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы
Жұмыссыздықтың – экономикалық теорияның бұрынғы және қазіргі
тарихындағы ең өткір мәселенің бірі. Жұмыссыздықты әртүрлі мектеп өкілдері
әртүрлі түсіндіреді. Мысалы, мультизияндық теория жұмыссыздықтың пайда
болуын тұрғындардың тым артып кетуімен түсіндіреді.кейнстік теория бұл
құбылысты рыноктық сұраныстың жетіспегендігімен түсіндіреді, еркін
кәсіпкерлік мектебінің теориясы – жұмыссыздық жалақы деңгейінің
жоғарылауымен туындайтын айтады,яғни ол еркін болып табылады. Еркін
кәсіпкерлік теориясы қазіргі өкілдері – монетаристер - осы көзқарасты
қуаттайды.
К.Маркстің қорлану теориясы мен қазіргі технологиялық теория
жұмыссыздықтың болуын біріншіден – капиталдың қорлануымен, екіншіден, -
техника прогрессімен болатындығын айтады.
Мальтузиандық теорияны ағылшын экономисті – Томас Роберт Мальтус
жасаған. Ол 1798 жылы Халық саны туралы заңның тәжрірибесі кітабын
шығарды. Онда ол былай жазған: жер шарындағы тұрғындар геометриялық
прогрессиямен өседі:яғни бір 25 жылда екі есе өседі: ал өмір сүру жабдығы
тек арифметикалық прогрессиямен өседі: халық саны 1, 2, 4, 8,
26, 32 жене тағы басқа, ал өмір сүру жабдығы – 1, 2, 3 , 4, 5 жене тағы
басқа.
Батыс мектебінің өкілдері 20 – шы ғасырдың 30 – шы жылдарына дейін
жұмыссыздықты дәстүрлі түсіндірумен, яғни жұмыссыздық – жалдамалы
жұмыскердің өзінше еркін талдауы деп есептеді.
Қазіргі жағдайда монетарлық теория өзі туралы барынша айқын көрсете
білуде. Осы теорияны жақтаушылар жұмыссыздық себебін мемлекеттің ақша
саясатын дұрыс жүргізбеуінде екндігімен түсіндіреді
Ақша массасын дұрыс басқара отырып, өндіріс процесін реттеуге болады.
Олардың ойынша, түзу инфляция өндірісті ынталаранырадыжәне жұмыссыздықты
басады. Зеландиялық экономист Олбен Филлипс осы тәуелділікті математикалық
тілде қисық түрінде көрсетіп, кейінірек ол Филлипс қисығы деп аталды.
1.2.Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері.
Жұмыссыздықтың мынандай түрлері бар:
1. Жасырын жұмыссыздық - өндірісте және мемлекетік аппаратта артық
жұмысшылардың қолданылуы. Қазіргі байланыста олардың жұмыстарын өз
күшімен атқаруға болады.
2. Фрикциондық жұмыссыздық – адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа, бір жерден
басқа жерге жұмыс іздеумен ауысуын айтады.
3. Маусымдық жұмыссыздық – жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде жұмыс
жасауы; бұл кейбір ауыл шаруашылығы өндірісі саласында кездеседі, әсіресе
қайта өңдеу өнеркәсібінде т.б.
4. Құрылымдық жұмыссыздық - өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде
болады: жеке саланың дамуының кері пропорционалды болуынан және ескі
саланы жабу мен жаңа саланы дамытудың нәтижесі ретінде қараймыз.
5. Технологиялық жұмыссыздық адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі,
биіктілікті өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді талап етеді.
6. Циклдік жұмыссыздық - өндірістің құлдырауынан туындайды, яғни
экономикалық циклдың осы фазасымен байланысты.
Экономисттер барлық жұмыссыздықтың түрлерін негізінен екі топқа жіктеп
қарайды. Жұмыссыздықтың бірінші тобына жиынтық сұранымның
жеткіліксіздігінен туындауын жатқызады, алдыменен циклдың жұмыссыздықтың
екінші тобына жиынтық сұраным өзгерісімен байланысты емес: фрикциондық,
құрылымдық, технологиялық және басқа түрлерін жатқызады.
Кез – келген жұмыссыздықтың болуы – қоғам үшін ең ауыр экономикалық
және әлуметтік шиеленіс.
Жұмыссыздық қоғамға көптеген зиян келтіреді: инфляцияның өсуіне ықпал
жасайды, сондықтан еңбекке қабілетті адамдардың бар бөлігі өнім өндіруге
қатыса алмайды. Сөйтіп олар жұмыспен қамтылмағандықтан ақшалай
жұмыссыздыққа ақы алады, осыдан барып мемлекеттік бюджеттің шығыс бөлігі
өсе түседі . кез – келген жұмыссыздықтың деңгейімен байланысты болатын
экономикалық зиянды анықтау үшін, әлемдік практикада Оукен заңықолданылады.
Бұл заң американ экономисті Артур Оукеннің есімімен аталған. Осы заң
математикалық тұрғыдан жұмыссыздық деңгейі мен жалпы ұлттық өнім көлемінің
төмендеуі арасындағы байланысты көрсетеді.
1.3.Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекттің
саясаты.
Еңбек нарығы – бұл нарықтың ерекше түрі, онда жұмыс күші тауарын сату
және сатып алу жүзеге асады. Осы жерде оның құны мен жалдану жағдайы
бағаланады. Еңбек нарығы экономика жағдайын көрсетудің айнасы, тұрғындарды
жұмыспен қамту көлемі мен динамикасын, жұмыссыздықтың сала – бойынша,
кәсіби – биліктілік, демографиялық және басқа да көрсеткіштерінің құрылымын
байқатады.
Қазақстан Республикасында осы уақытқа дейін еңбек нарығы болғанжоқ.
Еңбек нарығы – бұл жұмыс күшін тауар ретінде сату – сатып алу туралы
экономикалық қатынастардың жүйесі.
Еңбектің тікелей әсер етуінің арқасында жоғары биліктілікті еңбектің
дәрежесі көтеріледі, әрбір жұмыс орнының бағасы өседі, жұмыскерге және оның
еңбегіне талап күшейеді. Жұмыссыздық мәселесін шешуде ерекше орынды еңбек
биржалары алады. Еңбек биржасы – бұл тұрақты негізде қызмет жасайтын
мекеме, мұнда еңбекті жалдау кезінде жұмыскер мен кәсіпкер арасындағы
делдалдық іс - әрекет жүзеге асады.
Қазақстанда тұрғындарды жаппай жұмыспен қамту орталығы 1991 жылы 1
шілдеден бастап жұмыс істей бастады. Қазіргі кезде мұндай биржалар бүгінгі
кездегі негізгі қызметі мынау болып табылады: еңбек нарығындағы сұраным мен
ұсынымды зерттей білу, жұмыссыздар санын есепке алу, бос жұмыс орнын
тіркеу, жұмысты ауыстыратын жене жұмысқа орналастыру кезінде делдалдық іс
атқару және жұмыссыздарға жәрдем ақы төлеу болмақ.
Экономикасы дамыған елдер кәсіпорын, компанияларында жұмыс күшін
жалдау екі жағдайды ескере отырып жүргізіледі:
- біріншіден, фирманың ағындағы тұтыныстарын, оның қосымша даму
стратегиясы және фирманың өз ішінде кадрларды дайындау
мүмкіндіктерін ескеру керек;
- екіншіден,жұмыс күшінің ұлттық нарығының жағдайын ескеру керек
;
- жұмыс күшін жалдау кезінде мынандай тәсілдер қолданылады:
- жоғары және орта оқу орындарынан мамандарды тарту;
- жұмыспен қамту орталығы арқылы кадралды жалдау;
- жарнамалық хабарлау мен жаппай ақпараттқ құралдар көмегімен
кадрларды тарту;
- орналасатындарды конкурстық негізде мұқият таңдау, сондықтан
бір жұмыс орнына бірнеше орналасатындарды тарта білу.
- Қазақстан Республикасында тұрғындардыжұмыспен қамтудың арнайы
бағдарламасы жасалған.
Еңбек нарығындағы жағдайды ескере отырып, жұмыссыздарды қайтадан
оқыту шаралары, қарастырылған, жастар, әйелдер, мүгедектерді жұмыспен
қамтуға қамқорлықтар жасау көзделген.
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1.Жұмыссыздық деңгейін бағалау
Қазақстанның нарыққа көшуі жұмыс істеуге қабілетті адамдардың жұмыспен
қамтылуын төмендетіп жіберді. Жұмыссыздық көбейіп кетті. Жұмыс күшінің
көлеңкелі нарығы дамыды.
Қазақстанда қатарына жұмыс істеуге қабілетті жастағы оқушылар,
өндірістен қол үзіп оқып жүргендер, экономикалық қызметпен айналыспайтын
және оқымайтын жұмыс істеуге қабілетті тұрғындар, жұмыс істемейтін көп
балалы аналар, үй шаруасындағы әй елдер және басқа да жұмыс істемейтін
адамдар енетін жұмыссыздардың үлесі 2002 жылдың басында халықтың 13.5%, ал
жекелеген аймақтар бойынша 15% және одан да көп пайызды құрайды. Қазіргі
уақытта республикада 28,6 мың адам жұмыс істейтін 407 ұйым тоқтап тұр.
125,4 мың адам жұмыс істейтін 646 ұйым ішінара тоқтап тұрса, жұмыс
істейтіндер саны 3,7 мың адамды құрайтын 289 ұйым толық емес жұмыс күніне
ауысқан.
Сонымен бір мезгілде, ауыл шаруашылығы ұйымдарын мемлекет иелігінен
алу процесінде 2,3 милион азамат өзінің қалауы бойынша кез – келген уақытта
пайдалана алатын шарттық жер үлесіне ие болғандықтан барлық жұмыс
істемейтін азаматтар, әсәресе ауылдық жерлерде толық мәнінде жұмыссыздарға
жатқызылмауы мүмкін.
1691,6 мың отбасының жеке қосалқы шаруашылығын жүргізуі үшін, 939,9
мың отбасының бағбандық үшін жіне 37,6 мың отбасының бау – бақша үшін жер
учаскілері бар.
Жұмысқа орналасуда қиындық көріп жүрген азаматтардың орташа жасы 40
–45 жасты құрайды, 45 жастан асқан жоғары және арнаулы білімі бар
әйелдердің мамандығы бойынша жұмыс табу перспективасы жоқ. Ауылдық
жерлерде, шағын қалалар мен жұмысшы кентерінде жұмысқа орналасу проблемасы
одан да өткір. Жұмыссыздықпен қамтамасыз ету мақсатында қолданылатын
белсенді іс – қимылдар мыналарды көздейтін болады:
1. Болашағы бар салалар мен өндірістегі экономикалық тиімді жұмыс орындарын
сақтап қалу және санын көбейту;
2. Түрлі қаржыландыру көздерін тарту есебінен инвестициялық белсенділікті
арттыру жолымен жұмыс орындарын құру.
3. Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдай жасау, өзінің меншікті
ісін ашуға ұмтылған азаматтардың еңбек және кәсіпкерлік бастамаларын
қолдау;
4. Қоғамдық жұмысты ұйымдастыру және түрлерін көбейту;
5. Жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі мәліметтердің жалны республикалық
ақпарат – талдау базасын кеңейту;
6. Шағын несие беру жүйесін жетілдіру;
2.2 Кедейшілік пен жұмыссыздық себептері
Қазақстанда нарық реформалары кезеңінде жұмыс істеуге қабілееті
халықтың экономикалық белсенділігі едәуір қысқарып кетті. 1991 жылдан
бастап халықтың табысы азйып, кедейлігі артты. Осы уақытта, статистикалық
деректерге қарағанда, ең ауқатты және ең кедей азаматтардың ақшалай
кірістерінің арасындағы алшақтық 4 еседен 11 есеге дейін өсіп кетті.
Сонымен бірге, кірістерді екінші рет және одан кейін қайта бөлуді,
қайырымдылық көмегін және есепке алынбайтын кірістер көздерін статистика
есепке алмайды.
Еңбекақы мен ең төменгі күнкөріс деңгейіне қатысты есептеу коэфицентін
пайдалану кедей аудандардың жартысынан астамы Алматы, Оңтүстік Қазақстан
облстарында шоғырланғандығын көрсетеді. Еңбекақы мөлшерінің ең төменгі
деңгейіне қатысты есептеу коэффицентінің 25 пайыздан аспайтын мөлшері кедей
аудандарда жатқызудың өлшемі болып табылады.
Қазақстандағы кедейшілік пен жұмыссыздықтың негізгі себептері:
1. Халықтың тұрақты тұратын жерінде сұранысқа ие жұмыс орындарының болмауы;
2. Нарыққа көшу жағдайында халықтың кәсіпкерлікпен айналысуға және жұмыс
іздеуге даяр болмауы;
3. Шағын және кәсіпкерлік субъектілерінің қаржы және материалдық
ресурстарға қол жеткізуінің шектеулігі;
4. Шағын және жеке кәсіпкерлікті қолдау инфроқұрылымының, соның ішінде
ақпараттық және оқытумен қамтамасыз етудің нашар дамуы;
5. Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қолданылып жүрген заңнамада көзделген
өздерінің құқықтары мен жеңілдіктерін жеткілікті пайдаланбауы;
6. Тауар өндірумен айналысатын шағын кәсіпкерлікке атаулы мемлекеттік
қолдау көрсетудің жеткілікті түрде ашық жүргізілмеуі;
7. Инвестициялық жобалар мен бағдарламаларды іске асыру кезінде
пайдаланылатын кең тараған мамандықтар бойынша шетелдік жұмысшылар
әкелуге жеткілікті бақылаудың болмауы;
8. Жергілікті атқарушы органдар өз қамтамасыз етілген азаматтарға әлуметтік
көмек көрседуді жүзеге асырудағы мүмкіндіктерінің жеткіліксіздігі;
9. Жұмыс істеп жатқан ұйымдардың базасында немесе жаңа ұйымдар құруға қоса
қатысу арқылы жұмыс орындарын құруғажәрдемдесуді ұйымдастыруда жергілікті
органдардың белсендігінің жетіспеуі;
10. Базасы арзан шетелдік тауарлар әкелуіне байланысты отандық тауарлардың
бәсекеге төтеп бере алмауы.
2.3.Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық
көрсеткіштері
Облыста жұмыспен қамту органдарының 2005 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 3
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы ... ... .5 1.2.
Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері ... ... ... ... ... ... .. ... 6
1.3 Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекеттік
саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1. Жұмыссыздық деңгейін
бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
2.2. Кедейшілік пен жұмыссыздықтың себептері ... ... ... ... ... .13
2.3. Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық
көрсеткіштері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...15
3. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЯСАТЫ
3.1. Жұмыссыздықты жою
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17
3.2. Жұмыссыздарды жұмысқа орналстыру шаралары ... ... ... .18
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2
4
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ..2 6
Кіріспе
Жұмыс бастылық ұғымымен еңбекке жарамды халықтың жұмыспен қамтылғаны
түсіндіріледі. Ал есейген еңбекке экономикадағы жалпы ресурстарының
істейтіндердің тұтас санымен қатынасы жұмыссыздық коэффицентін құрайды.
Кейбір кезде барлық жұмысқа қабілетті халық бос болмауы табиғи
құбылыс. Оған объекетивті себептер бар: біріншіден, адамдардың бір орыннын
екінші орынға көшіп отыруы, бір қызмет орнынан екіншіге ауысуы, тиімді
жұмыс іздеуі және оны күтуі және т.б.
Осы себептен жұмысы жоқ адамдар фрикуциондық жұмыссыздықты құрайды.
Фрикуциондық жұмыссыздық – бұл жұмыс күшінің объективті қажетті
қозғалысымен байланысты жұмыссыздық.
Екіншіден, өндірістегі технологиялық өзгерістер жұмысшы күшінің
сұранысына құрылымдық өзгерісін көрсетеді. Жаңа құрылымды жұмыс орнында
жұмыс күші құрылымы сәйкес келмейді, осыдан жұмыскерлердің бір бөлігін
жұмыстан ығыстырады, бұл құрылымдық жұмыссыздықты құрайды.
Құрылымдық жұмыссыздық – бұл жұмыс күші құрлымының жұмыс орны
құрлымына сәйкесемес жұмыссыздықты айтады.
Циклдық жұмыссыздық – экономикалық тоқырау, дағдарыста
көрінетін жұмыссыздықтың түрін айтады.
Жұмыссыздықтың экономикалық әлуметтік салдары:
Қоғамда бар болатын потенциалды мүмкіндіктер көлемімен салыстырғанда
ЖҰО көлемі артта қалып отырады.
Халықтың әлуметтік әр түрлі топтарында жұмыссыздық шығыны тепе – тең
бөлінбейді.
Жоғары дәрежелі маман жұмысшылар жоғалады.
Еңбек нарығын мемлекеттік реттеу 3 бағытта жүзеге асады:
1.Бос халықты еңбекпен қамту, көмек көрсету, еңбек биржалары арқылы
қайта дайындау;
2.Икемді еңбек нарығын бейімдеуге ынталандыру, әр түрлі әлуметтік
топтарын толық есептеу.
3.Жұмыссыздықтан зардап шеккен адамдардыәлуметтік қорғау.
1. БӨЛІМ. ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТЕОРИЯСЫ
1.1. Жұмыспен қамтудың бұрынғы және қазіргі теориясы
Жұмыссыздықтың – экономикалық теорияның бұрынғы және қазіргі
тарихындағы ең өткір мәселенің бірі. Жұмыссыздықты әртүрлі мектеп өкілдері
әртүрлі түсіндіреді. Мысалы, мультизияндық теория жұмыссыздықтың пайда
болуын тұрғындардың тым артып кетуімен түсіндіреді.кейнстік теория бұл
құбылысты рыноктық сұраныстың жетіспегендігімен түсіндіреді, еркін
кәсіпкерлік мектебінің теориясы – жұмыссыздық жалақы деңгейінің
жоғарылауымен туындайтын айтады,яғни ол еркін болып табылады. Еркін
кәсіпкерлік теориясы қазіргі өкілдері – монетаристер - осы көзқарасты
қуаттайды.
К.Маркстің қорлану теориясы мен қазіргі технологиялық теория
жұмыссыздықтың болуын біріншіден – капиталдың қорлануымен, екіншіден, -
техника прогрессімен болатындығын айтады.
Мальтузиандық теорияны ағылшын экономисті – Томас Роберт Мальтус
жасаған. Ол 1798 жылы Халық саны туралы заңның тәжрірибесі кітабын
шығарды. Онда ол былай жазған: жер шарындағы тұрғындар геометриялық
прогрессиямен өседі:яғни бір 25 жылда екі есе өседі: ал өмір сүру жабдығы
тек арифметикалық прогрессиямен өседі: халық саны 1, 2, 4, 8,
26, 32 жене тағы басқа, ал өмір сүру жабдығы – 1, 2, 3 , 4, 5 жене тағы
басқа.
Батыс мектебінің өкілдері 20 – шы ғасырдың 30 – шы жылдарына дейін
жұмыссыздықты дәстүрлі түсіндірумен, яғни жұмыссыздық – жалдамалы
жұмыскердің өзінше еркін талдауы деп есептеді.
Қазіргі жағдайда монетарлық теория өзі туралы барынша айқын көрсете
білуде. Осы теорияны жақтаушылар жұмыссыздық себебін мемлекеттің ақша
саясатын дұрыс жүргізбеуінде екндігімен түсіндіреді
Ақша массасын дұрыс басқара отырып, өндіріс процесін реттеуге болады.
Олардың ойынша, түзу инфляция өндірісті ынталаранырадыжәне жұмыссыздықты
басады. Зеландиялық экономист Олбен Филлипс осы тәуелділікті математикалық
тілде қисық түрінде көрсетіп, кейінірек ол Филлипс қисығы деп аталды.
1.2.Жұмыссыздықтың түрлері мен себептері.
Жұмыссыздықтың мынандай түрлері бар:
1. Жасырын жұмыссыздық - өндірісте және мемлекетік аппаратта артық
жұмысшылардың қолданылуы. Қазіргі байланыста олардың жұмыстарын өз
күшімен атқаруға болады.
2. Фрикциондық жұмыссыздық – адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа, бір жерден
басқа жерге жұмыс іздеумен ауысуын айтады.
3. Маусымдық жұмыссыздық – жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде жұмыс
жасауы; бұл кейбір ауыл шаруашылығы өндірісі саласында кездеседі, әсіресе
қайта өңдеу өнеркәсібінде т.б.
4. Құрылымдық жұмыссыздық - өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде
болады: жеке саланың дамуының кері пропорционалды болуынан және ескі
саланы жабу мен жаңа саланы дамытудың нәтижесі ретінде қараймыз.
5. Технологиялық жұмыссыздық адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі,
биіктілікті өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді талап етеді.
6. Циклдік жұмыссыздық - өндірістің құлдырауынан туындайды, яғни
экономикалық циклдың осы фазасымен байланысты.
Экономисттер барлық жұмыссыздықтың түрлерін негізінен екі топқа жіктеп
қарайды. Жұмыссыздықтың бірінші тобына жиынтық сұранымның
жеткіліксіздігінен туындауын жатқызады, алдыменен циклдың жұмыссыздықтың
екінші тобына жиынтық сұраным өзгерісімен байланысты емес: фрикциондық,
құрылымдық, технологиялық және басқа түрлерін жатқызады.
Кез – келген жұмыссыздықтың болуы – қоғам үшін ең ауыр экономикалық
және әлуметтік шиеленіс.
Жұмыссыздық қоғамға көптеген зиян келтіреді: инфляцияның өсуіне ықпал
жасайды, сондықтан еңбекке қабілетті адамдардың бар бөлігі өнім өндіруге
қатыса алмайды. Сөйтіп олар жұмыспен қамтылмағандықтан ақшалай
жұмыссыздыққа ақы алады, осыдан барып мемлекеттік бюджеттің шығыс бөлігі
өсе түседі . кез – келген жұмыссыздықтың деңгейімен байланысты болатын
экономикалық зиянды анықтау үшін, әлемдік практикада Оукен заңықолданылады.
Бұл заң американ экономисті Артур Оукеннің есімімен аталған. Осы заң
математикалық тұрғыдан жұмыссыздық деңгейі мен жалпы ұлттық өнім көлемінің
төмендеуі арасындағы байланысты көрсетеді.
1.3.Еңбек нарығы және тұрғындарды жұмыспен қамтудың мемлекттің
саясаты.
Еңбек нарығы – бұл нарықтың ерекше түрі, онда жұмыс күші тауарын сату
және сатып алу жүзеге асады. Осы жерде оның құны мен жалдану жағдайы
бағаланады. Еңбек нарығы экономика жағдайын көрсетудің айнасы, тұрғындарды
жұмыспен қамту көлемі мен динамикасын, жұмыссыздықтың сала – бойынша,
кәсіби – биліктілік, демографиялық және басқа да көрсеткіштерінің құрылымын
байқатады.
Қазақстан Республикасында осы уақытқа дейін еңбек нарығы болғанжоқ.
Еңбек нарығы – бұл жұмыс күшін тауар ретінде сату – сатып алу туралы
экономикалық қатынастардың жүйесі.
Еңбектің тікелей әсер етуінің арқасында жоғары биліктілікті еңбектің
дәрежесі көтеріледі, әрбір жұмыс орнының бағасы өседі, жұмыскерге және оның
еңбегіне талап күшейеді. Жұмыссыздық мәселесін шешуде ерекше орынды еңбек
биржалары алады. Еңбек биржасы – бұл тұрақты негізде қызмет жасайтын
мекеме, мұнда еңбекті жалдау кезінде жұмыскер мен кәсіпкер арасындағы
делдалдық іс - әрекет жүзеге асады.
Қазақстанда тұрғындарды жаппай жұмыспен қамту орталығы 1991 жылы 1
шілдеден бастап жұмыс істей бастады. Қазіргі кезде мұндай биржалар бүгінгі
кездегі негізгі қызметі мынау болып табылады: еңбек нарығындағы сұраным мен
ұсынымды зерттей білу, жұмыссыздар санын есепке алу, бос жұмыс орнын
тіркеу, жұмысты ауыстыратын жене жұмысқа орналастыру кезінде делдалдық іс
атқару және жұмыссыздарға жәрдем ақы төлеу болмақ.
Экономикасы дамыған елдер кәсіпорын, компанияларында жұмыс күшін
жалдау екі жағдайды ескере отырып жүргізіледі:
- біріншіден, фирманың ағындағы тұтыныстарын, оның қосымша даму
стратегиясы және фирманың өз ішінде кадрларды дайындау
мүмкіндіктерін ескеру керек;
- екіншіден,жұмыс күшінің ұлттық нарығының жағдайын ескеру керек
;
- жұмыс күшін жалдау кезінде мынандай тәсілдер қолданылады:
- жоғары және орта оқу орындарынан мамандарды тарту;
- жұмыспен қамту орталығы арқылы кадралды жалдау;
- жарнамалық хабарлау мен жаппай ақпараттқ құралдар көмегімен
кадрларды тарту;
- орналасатындарды конкурстық негізде мұқият таңдау, сондықтан
бір жұмыс орнына бірнеше орналасатындарды тарта білу.
- Қазақстан Республикасында тұрғындардыжұмыспен қамтудың арнайы
бағдарламасы жасалған.
Еңбек нарығындағы жағдайды ескере отырып, жұмыссыздарды қайтадан
оқыту шаралары, қарастырылған, жастар, әйелдер, мүгедектерді жұмыспен
қамтуға қамқорлықтар жасау көзделген.
2. БӨЛІМ. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЗАРДАПТАРЫ
2.1.Жұмыссыздық деңгейін бағалау
Қазақстанның нарыққа көшуі жұмыс істеуге қабілетті адамдардың жұмыспен
қамтылуын төмендетіп жіберді. Жұмыссыздық көбейіп кетті. Жұмыс күшінің
көлеңкелі нарығы дамыды.
Қазақстанда қатарына жұмыс істеуге қабілетті жастағы оқушылар,
өндірістен қол үзіп оқып жүргендер, экономикалық қызметпен айналыспайтын
және оқымайтын жұмыс істеуге қабілетті тұрғындар, жұмыс істемейтін көп
балалы аналар, үй шаруасындағы әй елдер және басқа да жұмыс істемейтін
адамдар енетін жұмыссыздардың үлесі 2002 жылдың басында халықтың 13.5%, ал
жекелеген аймақтар бойынша 15% және одан да көп пайызды құрайды. Қазіргі
уақытта республикада 28,6 мың адам жұмыс істейтін 407 ұйым тоқтап тұр.
125,4 мың адам жұмыс істейтін 646 ұйым ішінара тоқтап тұрса, жұмыс
істейтіндер саны 3,7 мың адамды құрайтын 289 ұйым толық емес жұмыс күніне
ауысқан.
Сонымен бір мезгілде, ауыл шаруашылығы ұйымдарын мемлекет иелігінен
алу процесінде 2,3 милион азамат өзінің қалауы бойынша кез – келген уақытта
пайдалана алатын шарттық жер үлесіне ие болғандықтан барлық жұмыс
істемейтін азаматтар, әсәресе ауылдық жерлерде толық мәнінде жұмыссыздарға
жатқызылмауы мүмкін.
1691,6 мың отбасының жеке қосалқы шаруашылығын жүргізуі үшін, 939,9
мың отбасының бағбандық үшін жіне 37,6 мың отбасының бау – бақша үшін жер
учаскілері бар.
Жұмысқа орналасуда қиындық көріп жүрген азаматтардың орташа жасы 40
–45 жасты құрайды, 45 жастан асқан жоғары және арнаулы білімі бар
әйелдердің мамандығы бойынша жұмыс табу перспективасы жоқ. Ауылдық
жерлерде, шағын қалалар мен жұмысшы кентерінде жұмысқа орналасу проблемасы
одан да өткір. Жұмыссыздықпен қамтамасыз ету мақсатында қолданылатын
белсенді іс – қимылдар мыналарды көздейтін болады:
1. Болашағы бар салалар мен өндірістегі экономикалық тиімді жұмыс орындарын
сақтап қалу және санын көбейту;
2. Түрлі қаржыландыру көздерін тарту есебінен инвестициялық белсенділікті
арттыру жолымен жұмыс орындарын құру.
3. Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту үшін жағдай жасау, өзінің меншікті
ісін ашуға ұмтылған азаматтардың еңбек және кәсіпкерлік бастамаларын
қолдау;
4. Қоғамдық жұмысты ұйымдастыру және түрлерін көбейту;
5. Жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі мәліметтердің жалны республикалық
ақпарат – талдау базасын кеңейту;
6. Шағын несие беру жүйесін жетілдіру;
2.2 Кедейшілік пен жұмыссыздық себептері
Қазақстанда нарық реформалары кезеңінде жұмыс істеуге қабілееті
халықтың экономикалық белсенділігі едәуір қысқарып кетті. 1991 жылдан
бастап халықтың табысы азйып, кедейлігі артты. Осы уақытта, статистикалық
деректерге қарағанда, ең ауқатты және ең кедей азаматтардың ақшалай
кірістерінің арасындағы алшақтық 4 еседен 11 есеге дейін өсіп кетті.
Сонымен бірге, кірістерді екінші рет және одан кейін қайта бөлуді,
қайырымдылық көмегін және есепке алынбайтын кірістер көздерін статистика
есепке алмайды.
Еңбекақы мен ең төменгі күнкөріс деңгейіне қатысты есептеу коэфицентін
пайдалану кедей аудандардың жартысынан астамы Алматы, Оңтүстік Қазақстан
облстарында шоғырланғандығын көрсетеді. Еңбекақы мөлшерінің ең төменгі
деңгейіне қатысты есептеу коэффицентінің 25 пайыздан аспайтын мөлшері кедей
аудандарда жатқызудың өлшемі болып табылады.
Қазақстандағы кедейшілік пен жұмыссыздықтың негізгі себептері:
1. Халықтың тұрақты тұратын жерінде сұранысқа ие жұмыс орындарының болмауы;
2. Нарыққа көшу жағдайында халықтың кәсіпкерлікпен айналысуға және жұмыс
іздеуге даяр болмауы;
3. Шағын және кәсіпкерлік субъектілерінің қаржы және материалдық
ресурстарға қол жеткізуінің шектеулігі;
4. Шағын және жеке кәсіпкерлікті қолдау инфроқұрылымының, соның ішінде
ақпараттық және оқытумен қамтамасыз етудің нашар дамуы;
5. Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің қолданылып жүрген заңнамада көзделген
өздерінің құқықтары мен жеңілдіктерін жеткілікті пайдаланбауы;
6. Тауар өндірумен айналысатын шағын кәсіпкерлікке атаулы мемлекеттік
қолдау көрсетудің жеткілікті түрде ашық жүргізілмеуі;
7. Инвестициялық жобалар мен бағдарламаларды іске асыру кезінде
пайдаланылатын кең тараған мамандықтар бойынша шетелдік жұмысшылар
әкелуге жеткілікті бақылаудың болмауы;
8. Жергілікті атқарушы органдар өз қамтамасыз етілген азаматтарға әлуметтік
көмек көрседуді жүзеге асырудағы мүмкіндіктерінің жеткіліксіздігі;
9. Жұмыс істеп жатқан ұйымдардың базасында немесе жаңа ұйымдар құруға қоса
қатысу арқылы жұмыс орындарын құруғажәрдемдесуді ұйымдастыруда жергілікті
органдардың белсендігінің жетіспеуі;
10. Базасы арзан шетелдік тауарлар әкелуіне байланысты отандық тауарлардың
бәсекеге төтеп бере алмауы.
2.3.Батыс Қазақстан облысы бойынша жұмыссыздықтың статистикалық
көрсеткіштері
Облыста жұмыспен қамту органдарының 2005 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz