Герундийдің көркем әдебиетте қолданылу ерекшеліктері және аударылу жолдары

Кіріспе

Тіл білімінде грамматика саласының алатын орны ерекше, яғни оның қарқынды дамып, жүйелі түрде зерттелуі де өте маңызды. Ағылшын грамматикасындағы етістіктің жақсыз формасындағы герундийдің зерттеліп, мазмұнының ашылуы да грамматика саласының дамуына үлкен үлесін қосады. Герундий ерекше сөз табы болып жарияланған және жіктеуге қатысты емес сөз ре Мысалы, герундий «етістіктен жасалған» атауы арқылы, И.Ф. Калайдович герундийді етістіктің дербес категориясын бөліп айтқан. Тек академиктер Д.Н. Овсянико, Куликовский және А.А. Шахматов, және бодуэн мектебінің лингвисттері табанды түрде қазіргі ағылшын тіліндегі герундий – бұл «етістіктен жасалған номинатив», яғни етістіктің негізгі бастапқы түрі деп айтқан. [1. 164; 2. 149] Герундий – ағылшын етістік жүйесінің ең ерекше жақтық емес формасы. Егер тұйық рай мен есімше қазіргі барлық европалық тілдерге тән форма болса, герундий тек испан тіліне ғана тән; бұл форма неміс тілдерінде ағылшын тілінен басқаларға тән емес .Ол сонымен қатар тура және жанама толықтауышқа да қатысты. There was a greyhound racing track. Racing track — «жүгіруші жол» емес, «жүгіру жолы», «жүгіруге арналған жол». Салыстыру үшін жалпылама мысал келтірейік: a dancing hall – «би залы» және a dancing girl «билеп жатқан қыз». Герундий зат есім қасиеттеріне ие болатын жағдайлар: 1. тәуелдеу есімдігімен анықталады және тәуелдеу немесе жалпы септіктегі зат есіммен анықталады (бұл – герундийлік орам):
their singing - (кімнің?) олардың ән салуы
my friend’s reading –(кімнің?) менің досымның мәнерлеп оқуы
Helen(’s) coming –(кімнің?) Хеленнің келуі

Пән: Әдебиет
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Герундийдің көркем әдебиетте қолданылу ерекшеліктері және аударылу жолдары.
Тіл білімінде грамматика саласының алатын орны ерекше, яғни оның қарқынды дамып, жүйелі түрде зерттелуі де өте маңызды. Ағылшын грамматикасындағы етістіктің жақсыз формасындағы герундийдің зерттеліп, мазмұнының ашылуы да грамматика саласының дамуына үлкен үлесін қосады. Герундий ерекше сөз табы болып жарияланған және жіктеуге қатысты емес сөз ре Мысалы, герундий етістіктен жасалған атауы арқылы, И.Ф. Калайдович герундийді етістіктің дербес категориясын бөліп айтқан. Тек академиктер Д.Н. Овсянико, Куликовский және А.А. Шахматов, және бодуэн мектебінің лингвисттері табанды түрде қазіргі ағылшын тіліндегі герундий - бұл етістіктен жасалған номинатив, яғни етістіктің негізгі бастапқы түрі деп айтқан. [1. 164; 2. 149] Герундий - ағылшын етістік жүйесінің ең ерекше жақтық емес формасы. Егер тұйық рай мен есімше қазіргі барлық европалық тілдерге тән форма болса, герундий тек испан тіліне ғана тән; бұл форма неміс тілдерінде ағылшын тілінен басқаларға тән емес .Ол сонымен қатар тура және жанама толықтауышқа да қатысты. There was a greyhound racing track. Racing track -- жүгіруші жол емес, жүгіру жолы, жүгіруге арналған жол. Салыстыру үшін жалпылама мысал келтірейік: a dancing hall - би залы және a dancing girl билеп жатқан қыз. Герундий зат есім қасиеттеріне ие болатын жағдайлар: 1. тәуелдеу есімдігімен анықталады және тәуелдеу немесе жалпы септіктегі зат есіммен анықталады (бұл - герундийлік орам):
their singing - (кімнің?) олардың ән салуы
my friend's reading - (кімнің?) менің досымның мәнерлеп оқуы
Helen('s) coming - (кімнің?) Хеленнің келуі
2. Оның алдында көмекші сөз тұруы мүмкін, мысалы:
by reading - мәнерлеп оқу арқылы, мәнерлеп оқи тұра
before leaving - кетпес бұрын.
Зат есіммен байланысы:
а) іс - әрекетті білдірмейді, тек атауын, іс әрекет процесін білдіреді;
б) сөйлемде бастауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш, баяндауыш бөлігі ретінде зат есім қызметін атқарады; Герундий және етістіктен жасалған зат есімді салыстыру.
а) айырмашылығы:

Герундий
Етістіктен жасалған зат есім
Артиклі жоқ;
Номинативті тіркеспен қолданылмайды (of + зат есім);
Көпше түрі жоқ;
Сын есіммен анықталмайды; үстеу арқылы анықталуы мүмкін;
Тура толықтауыш болуы мүмкін;
Мезгілдік және етісті айырмашылығы бар.

Артикль бар;
Номинативті тіркесімен қолданылуы мүмкін (of +зат есім);
Көпше түрі болуы мүмкін;
Үстеу арқылы анықталмайды;
Сын есім арқылы анықталуы мүмкін;
Тура толықтауышы болмайды;
Мезгілдік және етісті айырмашылықтары жоқ.

б) ұқсастықтары:

Герундий
Етістіктен жасалған зат есім
Сөйлемде бастауыш, анықтауыш, толықтауыш, баяндауыш бөлігі, пысықтауыш қызметтерін атқарады;
Көмекші сөздермен тіркеседі, тәуелдеу есімдіктері және тәуелдік септіктеріндегі зат есімдер арқылы анықталады.
Ерте жаңа ағылшын кезеңіндегі герундий:
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тек орта ағылшындық кезеңде ғана емес, тіпті ерте жаңа ағылшындық кезеңде де - ing герундий мен етістікті есім арасы әлі де анық бөліне қоймады. Шекспир дәуірінде - ing формасының қолдану тәсілінің төрт мүмкіншілігі кездеседі: losing of the day; the losing of the day; losing the day; the losing the day. Бірінші және төртінші сөз тіркестері аралас қолдану жағдайларын көрсетеді, екінші және үшінші - анық бөлінген түрлері. Герундийге тән болып келетіні артиклі жоқтығы және қосымша сөзсіз толықтауышпен тіркесуі: losing the day. Етістікті есімге тән болып келетіні артикльдің қолданылуы және қосымша сөз топтарымен білдірілген анықтауышпен тіркесуі: the losing of the day. Тек XVII-шi ғасырдың соңында ғана тіркесу жөніндегі герундий мен етістікті есімнің арасы толығынан бөлінеді. Герундийдің етістен бөлшектенуі: Керм мен Есперсен герундийдің пассивты формасы алғаш рет XVI ғасырда пайда болғанын көрсетеді. Керм - Лилиді, Есперсен Спенсер мен Шекспирді мысалға алады. Алайда XVI ғасырда герундийдің пассивты түрі сирек кездеседі. Тіпті XVII ғасырда активті герундий формасы пассив мағынада жиі қолданылған, мысалы: It does down without chewing, I' faith; Go, and make haste, sir, lest your reward be lost for want of looking to.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
1.3 Герундийдің синтаксистік функциясы
Герундий етістік және зат есім қасиеттеріне ие бола тұрып, кез келген сөйлем мүшелері қызметінде қолданылуы мүмкін (дара баяндауыштан басқасы): бастауыш, құрмалас баяндауыш бөлігі, толықтауыш, анықтауыш және пысықтауыш. Герундий бастауыш рөлінде: Бұл рөлде герундий зат есіммен де, инфинитивпен де аударылады, мысалы:
Reading is to the mind what exercise is to the body. - Ақыл үшін оқу - тән үшін денені шынықтырумен тең. Атаулы құрамды баяндауыш бөлігі ретінде де қолданылады. Бұл жағдайда герундий to be (am, is, are, was, were,...) етістігінің соңында баяндауыштың мағыналық бөлігі ролін атқарады.

His hobby is collecting stamps.

Герундийдің басқа қолданылу амалдары:
1. No шылауынан соң сілтеме-тыйым салуларда қолданылады:
No talking! - Сөйлеуге болмайды!
No smoking! - Шылым шекпеңдер!
No littering! - Ластамаңдар!
2. Сыпайы сөйлегенде қолданылады:
Thank you for calling - Телфон соққаныңызға рахмет
Sorry for disturbing you - Мазалағаныма кешірім өтінемін. 3. To go және to do қосылысымен:
To go skiing - шаңғы тебуге бару
To go shopping - дүкен аралау
English Language Teaching - Ағылшын тілін оқыту. Герундий бастауыш және толықтауыш рөлінде көбінесе зат есім, кейде инфинитивпен аударылады:

Атомның ыдырауы қиын тапсырма болып табылады.
Splitting
Splitting the atom is a difficult task.

Атомның ыдыратуын -- қиын тапсырма деп атаймыз
1.Тура толықтауыштың ролінде; Ағылшын тілінде тура толықтауыштың ролінеде кейбір етістіктерден соң инфинитив, ал кейбіреуінен соң герундий, ал кейбір етістіктерден соң екеуінде қолдануға болады. 1. Бұл етістіктерден соң тура толықтауыш ролінде тек герундий қолданылады: to admit - қабылдау, мойындау to avoid - қашқақтау to delay - кешіктіру to understand - түсіну және тағы басқалары He avoided looking at us -- Ол бізге қараудан қашқақтады. Герундий анықтауыш ролінде зат есім бола тұра қандай?, кімдікі?, қай? т.б. деген сұрақтарға жауап береді. Герундий анықтауыштың ролінде көп жағдайларда of, in, at, about, to (кейде for) қосымша сөздерімен қолданылады;
chance of -- мүмкіндік
hope of - бір нәрсеге үміт
There was little hope of finding the man -- Ол адамды табамын деген үміт болды.
ГЕРУНДИЙДІҢ КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТТЕ ҚОЛДАНЫЛУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ ЖӘНЕ АУДАРЫЛУ ЖОЛДАРЫ
И.В.Арнольд көз жеткізетіндей, ХХ ғасырдың басына дейін лингвистика мамандары сөздер мағынасы қалай және неге өзгереді, яғни өз назарларын диахроникалық мәселесіне аударды және тек жүз жылдықта ғана семантикалық құрылымға беттерін бұрды жөніндегі мәселелермен айналысты. Герундий шығу тегіне қарай етістіктен жасалған зат есім болып табылады; ежелгі ағылшын тілінде (VII-Xғ) зат есімге тән морфологиялық және синтаксистік қасиеттері болған, атап айтқанда, септелген. 2.3. Көркем әдебиттегі герундийдің синтаксистік функциясы.Көркем әдебиеттегі герундий түрі ұзақ уақыт бойы дара түрде болды, активті және пассивті - екі мағына берілуінде саралап жіктелмеген. Оларды тек мән - мәтіннен ажыратуға болады. to be + тіркесін есімше тіркестерінің көркем әдебиеттегі пассивтік герундийдің сараптамалық формасына қайта түсіну тек орта ағылшын кезеңі соңында ғана жүреді (ME). Бұл ой бірқатар лингвистика мамандары арқылы айтылады. Пассивтің басқа категориялы түрлерге таратылуы бүкіл ерте жаңа ағылшын (ENE) бойы жалғасты (perfect, continuou).Ерте жаңа ағылшын басында көркем әдебиетте пассивтік герундий үйлестірілуі басталмас бұрын ырықсыз етістің перфекті формаларының толық жоқтығы айтылды. Әсіресе кеңінен таралған Шекспир дәуіріндегі пассивтік герундий. Бұл кездерде осы құрылымда қолданылатын етістіктер шеңбері кеңейеді, ырықсыз етістің перфекті формасы таратылуы болады, әртүрлі құрылымдағы көркем әдебиетке пассивтік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.