ЖШС «МАРТ» «АЛТЫН» сауда белгісімен мысалында өнімнің бәсекеге қабілеттігін талдау

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2.4

I.Экономикалық өсудің факторы ретінде бәсекелік теорияның негіздері...5

1.1. Өнімнің бәсекеге қабілеттігі туралы түсінік ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5.7
1.2. Өнімнің бәсекеге қабілеттігіне әсер ететін факторлар ... ... ... ... ... ... ...8.9
1.3. Өнімнің бәсекеге қабілеттігін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10.15

II. ЖШС «МАРТ» «Алтын» сауда белгісімен мысалында өнімнің бәсекеге қабілеттігін талдау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16

2.1. Қазақстандағы өсімдік майларының нарығы және олардың даму мүмкіндіктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16.20
2.2. ЖШС «МАРТ».тың экономикалық сипатамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ...21.33
III. Нарық жағдайында өнімнің бәсекеге қабілеттігін жоғарлату жолдары...34

3.1.Бәсекеге қабілетті өнім шығарудың тиімді тетігі ретінде маркетингтік жүйесін жетілдіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .34.42

Қортынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..43.44

Қолданған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..45

Кіріспе.
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасы экономикалық даму кезеңінің жаңа белесіне аяқ басты. Нарыкгык талаптардың ерекшеліктерін ескере отырып, мемлекеттің ішкі экономикалық мүмкіндіктері мен өндірістік ахуалын одан ары жақсарту мақсатында жаңа бағыттар белгіленуде. Өндірісті жаңаша құрудың, шығарылатын өнімдердің сұранысын арттырудың маңыздылығы да артуда.
Мемлекеттің экономикалық тұрақтылығын қалыптастырудың негізгі бағыты ішкі өндірісті өркендету екені белгілі. Бұл тұрғыда, өнім өңдеудің түпкі кезеңіне дейінгі жұмыстарды қамтитын өндірістік кәсіпорындарға деген жауапкершілік те үлғая түспек. Осы тектес кәсіпорындардың қатарына тамақ өнеркәсібіндегі өсімдік майларын өндеумен айналысатын өндіріс орындарын жатқызуға болады. Аталған саланың ел экономикасындағы маңызы оның ішкі нарықгағы азық-түлік қауіпсіздігін сақтауда, мемлекеттің экспортгық мүмкіндіктерін ұлғайтуда, отандық өзара байланысты кәсіпорындардың тиімділігін арттыруда және олардың сыртқы өндірушілерге тәуелділігін төмендетуде, ауыл шаруашылығы өнімдерін мақсатты пайдалануда және бәсекеге қабілетті өнімдер шығару арқылы мемлекеттің әлемдік нарықтағы беделін арттыруда көрініс табады.
Отандық өсімдік майларын өңдеуші кәсіпорындардың дамуы соңғы он жылдықга үлкен өзгерістерге ұшырады. Кеңестік жүйеде қалыптасқан экономикалық байланыстардың бұзылуы, нақгы сектор қаржы саласының арасындағы алшақтық, өндірістерді дамытудын бірыңғай, арнайы мақсатгы бағдарламаларының жоқгығы, өңдеу. салаларды ынталандыру тетіктерінің қалыптаспауы нарықгык қатынастардың алғашқы кезеңінде бұл сала көсіпорындарының жетілуіне мүмкіндік бермеді.
Статистика мәлшетгеріне жүгінсек, Қазақстандағы өсімдік майларына деген қажеттілік жылына 120 мың тн. мөлшерінде болып отыр, алайда оның отандық өндірісі 2002 жылы тек 34,8 мың тн. қүрады. Осының нәтижесінде елімізде импорттық майларға тәуелділік арта түсіп, ішкі нарықгағы импорттың үлесі 75-80 пайызга дейін жетті. Тек соңғы кездері нақгы секторды дамыту бағытындағы басты міндеггер мен қолайлы ортаны қалыптастыру шараларының нәтижесінде жаңа өндіріс орындары ашылып, халықгың тұтыну қажеттіліктерін қанагаттандыра бастады.
Әйтсе де ғаламдық даму үдерімінің қазіргі кезеңінде қолда бар жетістіктерге қанағаттану жеткіліксіз. Тынымсыз ізденіс пен нәтижелелі іс-әрекетті арқау еткен әлемдік нарық өндірушілері барынша жаңа нарықтарды игеруге ондағы тұтынушыларды жаулауға белсене кірісуде. Нарықтың бұл қатаң шарты отандық өнім өндірушілердің бәсекелік қауқарын нығайтуды, өнімдердің бәсекелік қыспақтарға төтеп берелік қабілетін арттыруды, ішкі және сыртқы нарықтарда сұранысы жоғары өнім өндіруге тиімді әсері бар тетіктерді айқындауды және сол арқылы мемлекеттің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселесін шешуді қажет етеді. Бұл жағдай Қазақстан Республика Президентінің 2004 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан халқына Жолдауында ерекше айтылды: «Экономика біздің дамуымыздың басты басымдығы, ал экономикалық өсімнің барынша жоғары қарқына қол жеткізу- негізгі міндетіміз болып қала береді.
Біз бұған өз экономикамыздың бәсекелестік қабілетін арттыру арқылы, ... қол жеткіземіз ».
Бәсекеге қабілетті отандық өсімдік майларын қалыптастыруда озық тәжірибелерімен жетістіктері бар елдердің қолдануға тиімді нәтижелерін, осы салаға қатысты ғылыми-техникалық және инновациялық ізденістердің қолданысын пайымдай отырып, бәсекелік қабілеттілікті арттыру механизіміндегі негізгі тетіктер ретінде бәсекелік қабілетті арттыру механизіміндегі негізгі тетіктер ретінде өнімнің тұтынушылық қасиеттерін анықтайтын сапалық өнімнің тұтынушылық қасиеттерін анықтайтын сапалық көрсеткіштерін, кәсіпорынның баға саясатын, өнімнің тартымдылығын жоғарлатуға ықпал ететін кәсіпорынның маркетингтік жүйесін және өндрістің өркендеуін ынталандыратын мемлекеттік қолдану қажеттілігі туындайды.
Осы орайда өсімдік, өсімдік майларыөнімдердің бәсекелік қабілетін артыру бойынша сараптаулар мен талдауларды, тиімді және маңызды факторларды, аталған тетіктерді қолдануға қатысты ұсыныстар мен пайымдаулырды ғылыми негіздеудің маңызы да жетіле түспек. Бұл ерекшеліктер зерттеу тақырыбының өзектілігін айқындайды және оның ғылыми-тәжірибелік құндылығын арттырады.
Зерттеудің мақсаттары мен міндеттері. Курстық жұмысымның мақсаты өсімдік майларын өңдеуші кәсіпорындардың міндеттерін жан-жақты сараптай отырып, олардың өнімдерінің бәсекелік қабілеттерін арттыру тетіктерін негіздеу және оларды қолдану бойынша нақты ұсыныстар жасау.
Белгіленген мақсатқа жету үшін курстық жұмыста келесі міндеттерді шешу көзделді:
- өнімнің бәсеке қабілетіне қатысты анықтамаларды зерттеу әне олардың мазмұнын ашу;
- нарық жағдайында бәсекелік қабілетке ықпал ететін факторларды анықтау және олардың әсер ету деңгейін бағамдау;
- өнімнің бәсекелік қабілетін тұтынушылық көзқарас негізінде бағалау әдістемесін дайындау;
- бәсекеге қабілеті өнімді қалыптастырудың маңызды тетіктерін айқындау;
- ҚР өсімдік майлары нарығының дамуын экономикалық бағалау және май өңдеуші кәсіпорындардың шаруашылық қызметтерін өзара салыстырмалы түрде талдау;
- Ішкі нарықтағы отандық және шетелдік өсімдік майлары өнімдерінің бәсекелік қабілет деңгейлерін бағалау;
- өнімнің сапалық қасиеттерін жақсарту , кәсіпорынның баға саясатын, маркетингтік жүйесін жетілдіру және өндірісті мемлекеттік қолдау тетіктері бойынша өсімдік майлары өнімдердің бәсекелік қабілетін арттыру бағыттарын және олардың шешу жолдарын ұсыну.

Зерттеу обьектісіне Қазақстан Республикасындағы өсімдік майларын өңдеуші кәсіпорындар жатады.
Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негізіне отандық және шетелдік ғалым-экономистердің бәсекелік қабілетті арттыру аясындағы ақыл-ой еңбектері мен зерттеу нәтижелері алынды. Қазақстан Республикасының ұлттық экономиканы реттеу мен өркендетуге бағытталған заңдары мен нормативтік –құқықтық құжаттары зертелді және қолданылды. Зерттеудің мәліметтік базасы ретінде Қазақстан Республикасы Статистикалық агентігінеің және жергілікті Статистика басқармасының мәліметтері өсімдік майларын өңдеумен айналысатын кәсіпорындардың есептік мәліметтері, өсімдік майарын өңдеумен айналысатын кәсіпорынындардың есептік мәліметтері, тұтынушылардың анкеталық сұрау нәтижесінде алынған ақпараттар, май өңдеуші кәсіпорын дүкендерінің және көтерме-блшек сауда орындарының мәліметтері пайдаланылды. Курстық жұмыста экономика-статистикалық және жалпы ғылими зерттеу әдістері: салыстыру, маркетингтік талдау, сараптамалық бағалау, топтау және басқа да түрлері қолданылды.

Қолданған әдебиеттер:

1. Голубков Е.П. Основы маркетинга: Учебнж. -М.: Финпресс, 1999. -С 656.

2. Генри А. Маркетшг: принципы и стратегия:Учебнж для вузов. М.:ИНФРА-М, 1999. -С.804.
3. Қажымурат К. Кәсіпорынды басқару жуйесіндегі маркетингтің рөлі // Саясат, 2002. №1,59-606.
4. Светунъков С.Г., Литвинов А.А. Конкуренция и предпринимателъские решения.—Улъяновск: Корпорация технологий продвижения, —2000 С.256.
5. Ванифатова М.М. Феномен торговой марки современном маркетинге: проблемы оценки стоимости марки // Маркетинг и маркетинговые исследования е России. 2001. \№6. С.37-48.
6. Песоцская Е.В. Маркетшг услуг/ Под ред.акад. Г.Л. Багиева. Учебное пособие.-СПб.: Изд-во СПб ГУЭФ. 1997. -С.52.
7. Хойер В. Как делатъ бизнес в Европе / Вст.сл. Ю.А. Пискунова. —М.: Прогресс. 1992. -С.253.
8. Дуданов И.И. Подходы к оценке конку-рентоспособности товарной продущии на регионалъных продовольственных рынках // Экономика селъскохозяйственных и перерабатывающих предприятий, №12, 1998. — С 23-27.
9. Нурмаганбетов К.Р. Рыночное регулиро-вание производственно-хозяйственной деятельности фирмы по переработке селъскохозяйственной продукции. Алматы, Галым-2002г

10.КазЭУ хабаршысы №8 2003ж, 42-46 бет.
11. КазЭУ хабаршысы №9 2003ж, 80-86 бет.
12.Қаржы—қаражат №4 2003ж, 11-15 бет.
13.www.google.kz
14.www.google.ru
15.www.aport.ru
16.www.goverment.kz
17.www.yandex.ru
18.www.encyclopedia.com
19.www.yahoo.ru
20. Автореферат Е.Әмірбекұлы