Жылдық куаты 2,4 млн т/ж құрайтын эхабин мұнайының 500 жоғары ауыр қалдығын пропанмен тазалау қондырғысын жобалау
Мазмұны
Аннотация
Шартты сілтеме
Қысқартулар мен белгіленулер
Кіріспе
1 Әдеби шолу 9
2 Мұнай сипаттамасы 17
3 Ағымдық схеманың сипаттамасы 28
4 Зауыттың материалдық балансы 32
5 Қондырғының материалдық тепе – теңдігі 36
6 Негізгі аппаратты технологиялық есептеу 37
7 Механикалық есептеу 40
8 Технологиялық схеманың сипаттамасы 43
Қорытынды 44
Қолданылынған әдеби көздер тізімі 45
АННОТАЦИЯ
Мұнай қалдықтарын асфалтьсіздендіру қондырғысын жобалау бойынша берілген курстық жоба келесі тараулардан тұрады.
Республикадағы халық шаруашылығындағы мұнай өндірісінің мәні кіріспеде берілген.
Әдеби шолуда мұнайды тазалау процесі бойынша отандық және шет елдік әдебиеттер бойынша талда жасалынған. Талдау нәтижесінде өндіріс әдісі таңдалып, қондырғының құрылысы жайында мәлімет келтірілген.
Асфалтьсіздендіру қондырғысының технологиялық кестесі жазбасымен келтірілген .
Курстық жоба 27 кестеден тұрады. Курстық жобаның графикалық бөлімінің сызбалары және сызбалардың спецификациялары сызылған. Курстық жобаның графикалық бөлімі 3 беттен тұрады.
Аннотация
Шартты сілтеме
Қысқартулар мен белгіленулер
Кіріспе
1 Әдеби шолу 9
2 Мұнай сипаттамасы 17
3 Ағымдық схеманың сипаттамасы 28
4 Зауыттың материалдық балансы 32
5 Қондырғының материалдық тепе – теңдігі 36
6 Негізгі аппаратты технологиялық есептеу 37
7 Механикалық есептеу 40
8 Технологиялық схеманың сипаттамасы 43
Қорытынды 44
Қолданылынған әдеби көздер тізімі 45
АННОТАЦИЯ
Мұнай қалдықтарын асфалтьсіздендіру қондырғысын жобалау бойынша берілген курстық жоба келесі тараулардан тұрады.
Республикадағы халық шаруашылығындағы мұнай өндірісінің мәні кіріспеде берілген.
Әдеби шолуда мұнайды тазалау процесі бойынша отандық және шет елдік әдебиеттер бойынша талда жасалынған. Талдау нәтижесінде өндіріс әдісі таңдалып, қондырғының құрылысы жайында мәлімет келтірілген.
Асфалтьсіздендіру қондырғысының технологиялық кестесі жазбасымен келтірілген .
Курстық жоба 27 кестеден тұрады. Курстық жобаның графикалық бөлімінің сызбалары және сызбалардың спецификациялары сызылған. Курстық жобаның графикалық бөлімі 3 беттен тұрады.
Қолданылынған әдеби көздер тізімі
1 Егеменді Қазақстан "Ел басының стратегиялары" 2000 ж. 6 шілде
2 Омаралиев Т.О. Мұнай және газды өңдеу химиясы және технологиясы 1 бөлім, Құрылымын өзгертпей өңдеу процестері. - Алматы: Білім, 2001 ж. – 400 б.
3 Нефти СССР. Т – 4. Справочник. - М.: Химия, 1984 – 787 б.
4 Рудин Г.С., Смирнов Д.А. Проектирование нефти и газа перерабатывающих заводов. - М.: Химия, 1984 – 256 с.
5 Черножуков Н.И. Технология переработки нефти и газа. Ч – 1. – М.: Химия, 1978 – 428 б.
1 Егеменді Қазақстан "Ел басының стратегиялары" 2000 ж. 6 шілде
2 Омаралиев Т.О. Мұнай және газды өңдеу химиясы және технологиясы 1 бөлім, Құрылымын өзгертпей өңдеу процестері. - Алматы: Білім, 2001 ж. – 400 б.
3 Нефти СССР. Т – 4. Справочник. - М.: Химия, 1984 – 787 б.
4 Рудин Г.С., Смирнов Д.А. Проектирование нефти и газа перерабатывающих заводов. - М.: Химия, 1984 – 256 с.
5 Черножуков Н.И. Технология переработки нефти и газа. Ч – 1. – М.: Химия, 1978 – 428 б.
Мұнай, газ және полимерлер технологиясы кафедрасы
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі
____ 20 ж
Мұнай және газ өңдеу технологиясы пәнінен курстық жобаға тапсырма №
Студент_______________________топ__ ______________
Жоба тақырыбы Жылдық куаты 2,4 млн тж құрайтын Эхабин мұнайының 500 жоғары
ауыр қалдығын пропанмен тазалау қондырғысын жобалау
№ Түсіндірме жазбаның мазмұны Орындалу мерзімі Көлемі (парақ саны)
1 Кіріспе
2 Әдеби шолу
3 Шикізаттың физико – химиялық
қасиеттері
4 Қондырғының материалдық
тепе-теңдігі
5 Негізгі аппараттың
технологиялық есептеулері
6 Механикалық есептеу
6 Технологиялық жүйенің
сипаттамасы
7 Қорытынды
8 Пайдаланған әдебиеттер тізімі
9 Қосымшалар
№ Графикалық бөлімнің мазмұны Орындау мерзімі Парақ саныФормат
1 Жобаның ағымдық жүйесі 1 А1
2 Жобаның технологиялық жүйесінің 1 А1
сызбасы
3 Негізгі аппараттардың сызбасы 1 А1
Әдебиеттер:
1. Черножуков Н.И. Технология переработки нефти и газа ч.1 М-химия 1978-
428с.
2. Нефти СССР.Т-4 справочник М-химия 1984-787с.
3. Рудин В.М. Смирнов Г.Ф. Проектирование нефтеперерабатывающих и нефте
химических заводов М-химия 1984-256с.
4. Сарданашвили А.Г. и.др.Примеры и задачи по ТПН и Г.М-химия 1980-254с.
5. Омаралиев Т.О. Мұнай мен газ өңдеу химиясы және технологиясы. Алматы
білім.2002.-303бет.
Тапсырманың берілген уақыты_____________________________ __________
Жобаны қорғау мерзімі____________________________ __________________
Жоба жетекшісі__________________________ __________________________
(лауазымы,аты-жөні,қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдауым_________________________ __________
(студенттің қолы)
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Институт ______________________________
Кафедра __________________________________ ___________
БЕКІТЕМІН
Кафедра меңгерушісі
_________________________
______________________20
Курстық жобаны(жұмысты) қорғау туралы
Хаттама №
пән________________________________ _____________________
студент_______________________топ__ ______________
Курстық жобаның(жұмыстың) тақырыбы___________________________ ___________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Жобаны қорғау кезінде төменгі сұрақтарға жауаптар алынды:
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Курстық жобаны(жұмысты) орындау кезінде (мүмкін болған 60
балдан)________,қорғау кезіндегі(мүмкін болған 40 балдан)_____.Жалпы
балы_________
Жоба(жұмыс) бағасы_________________
Жоба(жұмыс) жетекшісі_________________________
Комиссия мүшесі____________________________
Комиссия мүшесі_____________________________ ____
Қорғаған күні______________20
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Мұнай,газ және полимерлер технологиясы кафедрасы
түсіндірме жазба
(курстық жобаға)
Пән: Кәсіпорын құрал – жабдықтары және жобалау негіздері
Мамандық:
Курстық жұмысты қорғаған бағасы Орындаған
Студент
бағасы, күні
қолы, аты-жөні, топ
Комиссия: Жетекші
______________________
қолы, аты-жөні
қолы, аты-жөні
______________________
қолы, аты-жөні
Нормоконтролер
қолы, аты-жөні
АННОТАЦИЯ
Мұнай қалдықтарын асфалтьсіздендіру қондырғысын жобалау бойынша
берілген курстық жоба келесі тараулардан тұрады.
Республикадағы халық шаруашылығындағы мұнай өндірісінің мәні
кіріспеде берілген.
Әдеби шолуда мұнайды тазалау процесі бойынша отандық және шет елдік
әдебиеттер бойынша талда жасалынған. Талдау нәтижесінде өндіріс әдісі
таңдалып, қондырғының құрылысы жайында мәлімет келтірілген.
Асфалтьсіздендіру қондырғысының технологиялық кестесі жазбасымен
келтірілген .
Курстық жоба 27 кестеден тұрады. Курстық жобаның графикалық
бөлімінің сызбалары және сызбалардың спецификациялары сызылған. Курстық
жобаның графикалық бөлімі 3 беттен тұрады.
ШАРТТЫ СІЛТЕМЕЛЕР
Осы курстық жобада келесі нормативті құжаттарға сілтемелер
қолданылған:
МЕСТ 22387.2-77. Көмірсутекті газдар. Құрамындағы күкірт сутек мөлшерін
анықтау әдісі.
МЕСТ 3900-85. Мұнай және мұнай өнімдері. Тығыздықты және салыстырмалы
тығыздықты пикнометрмен анықтау.
МЕСТ 19134-74. Мұнай және мұнай өнімдері. Кокстенуді анықтау әдісі. МЕСТ
2177-82. Мұнай және мұнай өнімдері. Фракциялық құрамды анықтау әдісі.
МЕСТ 6321- 69. Мұнай және мұнай өнімдері. Мыс пластинкасындағы зеттеу МЕСТ
20287-74. Мұнай және мұнай өнімдері. Қату температурасын анықтау әдісі.
МЕСТ 33-82. Мұнай және мұнай өнімдері. Кинематикалық тұтқырлықты анықтау
әдісі.
МЕСТ 6258-85. Мұнай және мұнай өнімдері. Шартты тұтқырлықты анықтау әдісі.
МЕСТ 2477-65. Мұнай және мұнай өнімдері. Құрамындағы суды анықтау әдісі
МЕСТ 5985-79. Мұнай және мұнай өнімдері. Қышқылдықты және қышқыл санын
анықтау әдісі.
МЕСТ 6365-75. Мұнай және мұнай өнімдері. Лап ету температурасын анықтау
әдісі.
СН-245-71. Өнеркәсіп орындарын жобалаудың санитарлық нормалары.
СНиП ІІ-90-90-81. Өнеркәсіп орындарының өндірістік ғимараттары. Жобалау
нормалары.
СНиП ІІ-92-76. Өнеркәсіп орындарының қосалқы ғимараттары мен бөлмелері.
ҚЫСҚАРТУЛАР ЖӘНЕ БЕЛГІЛЕНУЛЕР
ГОСТ – мемлекеттік стандарт
АВТ – атмосфералық – вакуумды құбырлы қондырғы
ТЭС – тетраэтилсвинец
МТБЭ – метилтретбутилді эфир
СНиТ – санитарлы нормалар және талаптар
ББФ – бутан-бутиленді фракция
К-201 – ректификациялық колонна
Е-204-1 – 4 – шығару циклондары
202-1, К-202-2 – булату колонналары
Т-201 – жылуалмастырғыш
Н-201 – сорап
ХВ-203 – ауалы салқындататын тоңазтқыштар
ЦК-201-1 – 3 – ортадан тепкіш қыздырғыш
Э-201 – эжектор
О-201 – газбөлуші
Мазмұны
Аннотация
Шартты сілтеме
Қысқартулар мен белгіленулер
Кіріспе
1 Әдеби шолу
9
2 Мұнай сипаттамасы
17
3 Ағымдық схеманың сипаттамасы
28
4 Зауыттың материалдық балансы
32
5 Қондырғының материалдық тепе – теңдігі
36
6 Негізгі аппаратты технологиялық есептеу
37
7 Механикалық есептеу
40
8 Технологиялық схеманың сипаттамасы
43
Қорытынды
44
Қолданылынған әдеби көздер тізімі
45
Кіріспе
Миниралды майларды және май компоненттерін мұнайды атмосфералық айдаудан
қалған қалдықтан немесе мазуттан алынады.Май өндіру процесі үш кезеңнен
тұрады:
1 Шикізатты дайындау – май фракцияларын алу
2 Май фракцияларынан – май компоненттерін алу.
3 Компоненттерді араластыру
Шикізатты дайындау мазутты вакуумде айдау қондырғысында іске асырылады.
Май өндірісінде дистилляттарды екі топқа бөледі. Дистиллятты фракцияларынан
өңделген май алуға, ал қалдық фракцияларынан, гудроннан да май өңдеуге
болады.
Май компоненттерін өндірісте дистиллятты фракцияларды өңдеу көп сатылы
процестерде жүреді. Процестердің негізгі бағыты май компоненттерінен
қажетсіз заттардан (қышқылды қосылыстардан, қанықпаған көмірсутектерден,
қатты алкандардан, қысқа тізбекті полициклді ароматты көмірсутектерден,
күкіртсутектен, шайыр- асфальтенді заттардан ) арылу үшін жүргізіліп май
эксплуатациялық қасиеттерін жоғарлатады.
Тазалау нәтижесінде шайырлы асфальтенді заттардан айырлған майдың түсі
өзгереді және кокстелуін төмендетіп, тұтқырылық индексін жоғарлатады.
Қышқылдық қосылыстардан тазаланған май коррозиялық активтілігін төмендетіп,
қатты көмірсутектерден арылған май сапасын қату температурасы төмендейді.
Компоненттерді өңдеу өндірісі негізгі талғамды тазалау әдісіне жатады.
Қалдық майды өңдеу өндірісі дистиллятты май өндірісіне қарағанда
күрделі, өйткені қалдықта шайыр – асфальтенді заттар концентрацияланады.
Гудронды вакуумды айдаудан алғаннан кейін деасфальтизациялап,
деасфальтизатты талғамды еріткіштермен тазалау (фенолмен, фурфуролмен)
процесіне жатады [2].
1 Әдеби шолу
Қалдық майларды вакуум қондырғысынан шыққан қалдық гудроннан өндіреді.
Бұл фракцияларды 50 % - ке дейін шайырлы – асфальтенді заттар құрамында
болады. Шикізатты негізінен еріген немесе дисперленген шайыр – асфальтенді
заттар құрамында болады.Шикізатты негізінен еріген немесе дисперленген
шайыр – асфальтен заттарын қалдықтарды күкірт қышқылымен және сұйытылған
төмен молекулалы алкендермен әрекеттестіруге болады. Күкірт қышқылымен
асфальтсіздендіру әсіресе оны әрі қарай түссіз деп газбен топтастыру
тәсілі, шайырлы, аз мұнайлар концентраттарын қалдық майларды өндіру үшін
ғана жарайды. Бірақ күкірт қышқылының шығымының көптігі және көп мөлшерде
өте қиын қоспа пайдалануды қажет ететін қышқыл гудрон түзілуінен бұл
әдістің тиімділігі төмен.
Гудронды және концентраттарды сұйытылған төмен молекулалы алкандармен
асфальтсіздендіру әдісін тек жоғары тұтқырлы қалдық майлар ғана емес,
сонымен қатар каталитикалық крекинг немесе гидрокрекинг үшін шикізат
дайындауға қолданылады. Еріткіш есебінде әсіресе мұнай мвйларын өндіруде
сұйытылған пропанды пайдаланады, бірақ кейбір заттарда шикізатты пропан –
бутан қоспасымен әрекеттейді. МӨҒЗИ қалдақтарды асфальтсіздендіру процесін
бензин фракциясымен жүргізу әдісі Добен әдісі ұсынылған. Шайыр – асфальтті
қосылыстардың құрамының күрделілігі оларға деген талғамды еріткіш таңдауды
қиындатады. Сондықтан май құрамындағы құнды көмірсутектерге еріткіш таңдау
тиімдірек. Шайыр – асфальтен заттары бұл еріткіштерде ерімей тұнбаға
түседі. Осындай май құрамындағы қосылыстардың қасиеттерін оларды бір –
бірінен бөлуде пайдаланады. Май құрамындағы көмірсутектердің пропан
ертіндісінде шайырлардан бөліну температурасының аумағы 50-85 0С аралығында
жатыр. Температураның жоғарғы шегі пропанның сұйылу практикалық
температурасымен (96,8 0С шектелген) Процестің температурасын практикалық
мәнге жақын болған сайын сұйық пропанның еріткіштің қабілеті кемиді де май
көмірсутектері олардан нашар ериді, сөйтіп шайырмен бірге тұнбаға түседі.
Осының нәтижесінде май шығымы азаяды. Керсінше температураны кемітсе сұйық
пропанның еріткіштік қабілеті өседі де 40 0С шайыр пропанда ери бастайды.
Сондықтан тазаланған майдың сапасы төмендейді.
Май шикізатының көмірсутектерінің пропанда ерігіштігі жоғары
температурада (75 – 90 0С) олардың тығыздығы мен молекулалық масасының
өсуімен кемиді. Шайырлар, әсіресес асфальтендер шикізаттың сұйық пропанда
ең төмен ерігіштігін көрсететін заттар қатарына жатады. Пропанның
асфальтсіздендіруші еріткіш есебінде пайдалануы осыған негізделген.
Температураны одан әрі көтергенде көп сақиналы құрамында жоғары молекулалы
көмірсутектері бөлінеді. Ерітіндіде аз сақиналы ұзын алкил тізбекті
көмірсутектері қалады.
Көп сақиналы көмірсутектері мен шайырлардың ерігіштігі пропанның
практикалық температурасына жақындағанда 0 – ге жақындайды, ал нафтен мен
жеңіл ароматикалық көмірсутектерінің ерігіштігі төмендей береді. Пропанның
ерігіштік қабілетінің температураға осындай байланысы осы температурадағы
пропанның қаныққан бу қысымына сәйкес қысымдарда орын алады. Пропанның
қаныққан бу қысымынан жоғары қысым түзу оның тығыздығы мен ерігіштік
қабілетін өсіреді.
Асфальтсіздендіру процесін әдетте сұйытылған техникалық пропанның
қаныққан буының жоғары қысымда (0,4 Мпа – дан жоғары) 4 – 5 Мпа жүргізеді.
Мұнай концентратын пропанмен араластырғанда оның алғашқы порциясы
концентратта толық ериді. Бөлінуші шикізатты қанықтыру үшін қажетті еріткіш
мөлшері қоспаның құрамына және температурасына байланысты. Шикізатта шайыр
– асфальтендер мен жоғары молекулалы көмірсутектері көп болған сайын
қанықтыруға еріткіш аз қажет болады. Температура төмен болған сайын
қаныққан қоспа алуға қажетті еріткіш шығымы көбее түседі.
Қоспа температурасы тұрақты жағдайда пропанды одан әрі қоса түсуде,
пропаннан және одан еріген көмірсутектерінен тұратын екінші фаза түзіледі.
Критикалық температураға жақын қыздыруда жоғарыда көрсетілгендей, пропан
көмірсутектерінің шектелген мөлшері ериді. Сонымен жоғары қабатты
көмірсутектердің пропандағы қаныққан ерітіндісі, төмен битум қабатының
қаныққан ерітінділерімен тепе – теңдікте болады. Шикізатты дәл май және
битум фазасына бөлу үшін пропанның шикізатқа еселігі жоғары шикізаттың бір
көлем бөлігіне пропанның үш көлем бөлігінен аз емес болуы қажет. Жоғары
молекулалы көмірсутектерінің сұйтылған пропандағы ерігіштігінің
шектулілігінен, шикізаттан май құрамына қажетті компоненттерді бөлу үшін
еріткіштің көп артық мөлшерін пайдалануға тура келеді. Еріткіштің көп
мөлшерде жұмсалуы шикізаттан бағалы көмірсутектерін бөлуге ғана емес,
сонымен қатар процесті жоғары температурада жүргізуді қажет етеді, себебі
мұндай жағдайда көмірсутектердің пропандағы ерігіштігі төмендейді. Бұл
пропанның басқа еріткіштермен (фенолмен, фурфуролмен және т.б.)
салыстырғандағы ерекшелігі болып саналады.
Асфальтсіздендіру температурасы төмен (40 -70 0С ) жағдайда пропан
еселігінің өсуімен деасфалтизат сапасы жақсарады, бірақ оның шығымы
төмендейді. Сұйылтудың оптималды мөлшеріне жеткенде деасфальтизат шығымы
өседі, бірақ оның сапасы Богданов Н.Ф. мәліметі бойынша төмендейді.
Пропанның критикалық температурасының аймағында пропанның шикізатқа деген
оптималды еселігі байқалмайды: пропан шығымы өскен сайын ондағы жоғары
тығыздықты, тұтқырлы және сақиналы көмірсутектердің концентрациясы өседі.
Пропанның қажетті еселігі шайыр – асфальтен заттарын тұндырғанда
шикізаттағы қажетті көмірсутектерінің концентрациясына байланысты шайыры аз
парафин май компоненттері көп шикізатттар үшін, шайыр – асфвльтендері көп
шикізатпен салыстырғанда пропанның жоғары еселігі қажет болады.
Асфальтсіздендіру процесінің негізгі факторлары тек температура, қысым және
пропанның шикізатқа қатынасы ғана емес, сонымен қатар еріткіш түрі және
оның тазалығы үлкен роль атқарады. Зауыт колонналарындағы асфальтсіздендіру
дәрежесін деасфальтизаттың кокстенумен айқындалады. Себебі, шайырлар мен
көп сақиналы көмірсутектерінің кокстенуі жоғары болады. Металдардың негізгі
бөлігі асфальтсіздендіру битумдарының құрамына ауысады. Күкірт мөлшері де
азаяды, бірақ шикізаттың терең күкіртсізденуі орын алмайды.
Деасфальтизат шығымы шикізат сапасына процестің жағдайына байлансты 26 –
90 % дейінгі аралықта өзгереді. Шикізаттың кокстенуінің өсіуімен
деасфальтизат шығымы кемиді. Шикізатты пропанмен асфальтсіздендіруде
деасфальтизат шығымының тәжірибелік мәліметтері болжағанда ерсілі – қарсылы
ағымды жұмыс істейтін өндірістік колонналар.
Сұйық фазалы гудронды және концентраттарды асфальтсіздендіру процесін
өндірістік қондырғыларда ерсілі – қарсылы принципте жұмыс істейтін цилиндр
тәрізді (биіктігі 18-22 м, диаметрі 2,4 – 3,6 м) колонналарда іске
асырылады. Колоннаға пропанды төменгі бөлігінен береді, ал жоғарыдан
берілген төмен қарай түсуші ауыр шикізат ағымымен қарсы жанасуға түседі.
Колоннаның жоғарғы жағында температура 75 – 85 0С, төменгі жағында 50 – 60
0С ұстайды. Мұндай колоннаның жоғарғы жағы мен төсенгі бөлігі жағындағы
температура айырмашылығы асфальтсіздендіру градинеті деп аталады, әдетте ол
15 – 20 0С тең.
Пропаны сұйық күйінде ұстау үшін асфальтсіздендіру процесін 4,0 – 4,5
Мпа үлкен қысымда жүргізеді.
Колоннаның жоғарғы жағындағы температура алынатын деасфальтизат сапасын,
төменгі жағында температура оның шығымын анықтайды. Колоннаның жоғарғы
жағында ерітінді температруасының тіптен 2 0С көтерілуі немесе төмендеуі
деасфальтизат сапасын және оның шығымын едәуір өзгертеді. Егер колоннаның
жоғарғы жағындағы температураны жоғары сапалы деасфальтизат алу үшін
көтерсе және сонымен бірге оның шығымын көтеру үшін төменгі жағының
температурасын шеттен тыс төмендетсе, онда колонна ішкі ағымының
көптігінен, төменгі мен жоғарғы бөлігіндегі айналушы ертіндінің тіптен
көптігінен тұншығып қалуы мүмкін. Температураны көтергенде жоғарғы
ерітіндіден бөлінентін қажетсіз компоненттер қажетсіз компоненттер
колоннаның төменгі бөлігіне түсуі және пропанның қарама – қарсы ағымымен
әрекеттеседі. Колоннаның төменгі бөлігі құрамында 35 % пропаны бар битум
ерітіндісі шығады, ал жоғары жағынан құрамында шамамен 65 % пропаны бар
деасфальтизат ерітіндісі бөлінеді. Фазаны бөлу деңгейі колоннаға пропанды
беру жерінен төмен болады.
Колонна бойында температураның өзгеруі бір келкі емес, ал ол оның
конценрациясына байланысты. Компоненттердің сұйық пропанда ерігіштігі оның
критикалық температура аймағына жақындаған сайын кемиді; онда шайырлар мен
жоғары ароматикалық көмірсутектері жақсы ериді. Мұнай қалдықтарын тазалау
осы принципке негізделген.
Шикізатты асфальтсіздендірудің өндірістік қондырғылары бір және екі
сатылы болады. Гудронды екі баспалдақты жүйемен өңдеумен әртүрлі тұтқырлы
екі деасфальтизат шығымынан көп. Олардың қосынды шығыны осы шикізаттан бір
баспалдақты әдіспен алынған деасфальтизат шығымынан көп. Бірінші
баспалдақтан алынған асфалть ертіндісін екінші сатыда асфальтсіздендіріп,
одан майдың қалдық құнды паарфин нафтен көмірсутектерін бөледі. Екі
баспалдақты жүйе көмегімен гудроннан алынатын май шығымы 10 % өседі. Бір
және екі баспалдақты деасфальтизаттар сапасы жағынан айырмашылығы
айтарлықтай. Екі сатылы деасфальтизаттан өте тұтқырлы майлар алынып,
пайдаланылуда. Екі баспалдақты асфальтсіздендіру колоннасындағы температура
мен қысымды бірінші сатылы колоннада төмендетіп ұстайды, ал пропаның
шикізатқа еселігі екі сатыда едәуір көп. Екі сатылы асфальтсіздендіруде
алынатын өнімдері мен оның режимі төменде келтірілген:
Асфальтсіздендірудің бірінші баспалдағы: күкіртті
күкірті аз
шикізат гудрон
тығыздық
0,999-1,100 0,950-0,956
кокстелуі %
16-20 8-10
пропанның шикізатқа еселігі 5-
78 5-71
колоннадағы ерітінді температурасы:
төменгі бөлігі
62-63 55-60
жоғарғы бөлігі
75-88 75-80
деасфальтизат шығымы, % 26-30
50-55
тұтқырлық 100 0С, мм2с
19-22 20-22
Май құрамындағы көмірсутектердің пропан ертіндісіне шайырлардың бөліну
температурасының аумағы 50 – 85 0С аралығында жатыр. Температураның
жоғарғы шегі пропанның сұйылу критикалық температурасынмен (96,8 0С)
шектелген. Процестің температурасы критикалық мәнге ие болған сайын, сұйық
пропанның еріткіштік қабілеті кемиді де, май көмірсутектері оларда нашар
ериді, сөйтіп шайырмен бірге тұнбаға түсе бастайды. Осының нәтижесінде май
шығымы азаяды. Керсінше, температураны төмендеткенде сұйық пропанның
еріткіштік қабілеті өседі де, 40 0С шайыр пропанда ери бастайды. Сондықтан
тазаланған майдың сапасы төмендейді.
Май шикізаты көмірсутектердің пропанда ерігіштігі жоғары температурада
(75 – 90 0С) оларлың тығызыдығы мен молекулалық массасының өсумен кемиді.
Шайыр, әсіресе асфальтендер шикізаттың сұйық пропанда ең төмен ерігіштік
көрсететін заттар қатарына жатады. Пропандағы асфальтсіздендіруші еріткіш
есебінде пайдалануы осыған байланысты. Температураны одан әрі көтергенде
құрылымы жоғары молекулалы көмірсутектер бөлінеді, ерітіндіде аз сақиналы
ұзын алкил тізбегі көмірсутектері қалады. Көп сақиналы көмірсутектер мен
шайырлардың ерігіштігі төмендей береді. Пропанның ерігіштік қабілетінің
температураға осындай байланысы (оның критикалық температкура аймағында)
осы температурадағы пропанныңқаныққан бу қысымына сәйкес бу қысымында орын
алады. Прпанның қаныққан бу қысымынан жоғары қысым түзуі оның тығыздығымен
ерігіштік қабілетін түзеді. Асфальтсіздендіру процесінің әдетте сұйытылған
техникалық пропанның қаныққан бу қысымынан жоғарылау қысымда (0,4 Мпа – дан
жоғары) 4 – 5 Мпа жүреді. Мұнай концентратын пропанмен (немесе бутанмен)
араластырғанда оның алғашқы порциясы концентратта толық ериді. Бөлінуші
шикізатты қанықтыру үшін қажетті еріткіш мөлшері қоспаның құрамына және
температурасына байланысты болады. Шикізатта шайырлы – асфальтендер және
жоғары молекулалы көмірсутектері көп болған сайын қаныққан қоспа алуға
қажетті еріткіш шығыны көбейе түседі.
Қоспа температурасы тұрақты жағдайда пропанды одан әрі қоса түсуде,
пропаннан және онда еріген көмірсутектерден тұратын екінші фаза түзіледі.
Шикізатты дәл май және битум фазасына бөлу үшін пропанның шикізатқа еселігі
жоғары шикізатқа 1 көл. бірлігіне пропанның үш көлемі бөлігінен аз емес
болуы қажет. Жоғары молекулалы көмірсутектердің сұйытылған пропандағы
ерігіштігінің шектелуінен, шикізаттан май құрамына қажетті компоненттерді
бөлу үшін еріткіштің көп артық мөлшерін пайдалануға тура келеді. Еріткіштің
көп мөлшерде жұмысалуы шикізаттың бағалы көмірсутектерін бөлуге ғана емес,
сонымен қоса процесті жоғары температурада жүргізуге де қажет етеді, себебі
мұндай жағдайда көмірсутегінің пропандағы ерігіштігі төмендейді. Бұл
пропанның басқа еріткіштермен (фенолмен, фурфуролмен және басқа)
салыстырғандағы ерекшедіктері болып саналады.
Асфальтсіздендіру температура төмен (40 – 70 0С) жағдайда пропан
еселегінің өсуімен деасфальтизат сапасы жақсарады, бірақ оның шығымы
төмендейді. Сұйытылудың оптималды мөлшеріне жеткенде деасфальтизат шығымы
өседі, бірақ оның сапасы Богданов Н.Ф. мәліметі бойынша төмендейді.
Прпанның критикалық температурасының аймағында пропанның шикізатқа деген
оптималды еселігі байқалмайды; пропан шығыны өскен сайын жоғары тығыздығы
және сақина көмірсутектердің концентрациясы өседі.
Пропанның қажетті еселігі шайыр – асфальтен заттарын тұндырғанда
шикізаттағы қажетті көмірсутектерінің концентрациясына байлансты. Шайыры аз
парафин-май компонентері көп шикізаттар үшін шайыр – асфальтендері көп
шикізатпен салыстырғанда, пропанның жоғары еселігі қажет болады. Мысалы
шайыры аз Ембі мұнайының концентратын асфальтсіздендіру пропанның шикізатқа
оптималды қатынасы шамамен 8:1 көл., ал шайыры көп Бавли мұнайының гудронын
асфальтсіздендіру процесінің температурасы да үлкен роль атқарады. Оны
шағын – 50 – 85 0С аралығында ұстаған жөн, себебі 40 – 50 0С дейін бейтарап
шайырлар нашар болса да пропанда ериді, ал 90 0С пропанның критикалық
температурасына (96,8 0С) жақын температурада оның көп құнды көмірсутектері
ерімей шайырлармен бірге тұнбаға түседі.
Асфальтсіздендіру процесінің негізгі факторлары тек температура, қысым
және пропанның шикізатқа қатынасы ған емес, сонымен бірге ертікіш түрі және
оның тазалығы үлкен роль атқарады. Бутанның пропанға және этанға
қарағандағы талғамдылығы төмен. Метан, этан, пропан буының сұйытылуына
кедергі жасайды, ал пропилен мен бутиленнің де болуы қажетсіз. Себебі олар
шайырлар мен көп сақиналы ароматикалық көмірсутектерінің кокстенуі жоғары
болады.
Зауыт колонналарындағы асфальтсіздендіру дәрежесін деасфальтизаттың
кокстенуімен айқындайды, себебі шайырлар мен көп сақиналы көмірсутектердің
кокстенуі жоғары болады.
Асфальсіздендіру нәтижесінде кокстенушілік, тұтқырлық, тығыздық, сауле
сындыру көрсеткіші және метал мөлшері (никель, ванадий) едәір төмендейді.
Металдардың негізгі бөлігі асфальтсіздендіру битумдарының құрамына ауысады.
Күкірт мөлшері де азаяды, бірақ шикізаттың терең күкіртсізденуі орын
алмайды.
Пропанды сұйық күйде ұстау үшін асфальтсіздендіру процесін 4,0 – 4,5 Мпа
қысымда жүргізеді.
Колоннаның жоғарғы жағында температруа алынатын деасфальтизат сапасын,
төменгі жағындағы температруа – оның шығымын анықтайды. Колоннасың жоғарғы
жағында ерітінді температурасының тіптен 2 0С көтерілуі немесе төмендеуі
деасфальтизат сапасын (кокстенуін, сауле сындыру көрсеткішін және т.б.)
және оның шығымын едәуір өзгертеді. Егер колоннаның жоғарғы жағындағы
температруаны жоғары сапалы деасфальтизат алу үшін көтерсе және сонымкен
бірге оның шығымын көтеру үшін төменгі жағының температурасын шектен тыс
төмендетсе, онда колонна іші ағымыының көптігінен төменгі және жоғары
бөлігіндегіайналушы ерітіндінің тіптен көптігінен "тұншығып" қалуы мүмкін.
Режимді дұрыс ұстамау колоннаның тұрақсыз жұмыс істемеуіне алып келуі
мүмкін. Температураны көтергенде жоғары ерітіндіден бөлінетін қажетсіз
компоненттер колоннаның төменгі бөлігіне түседі және пропанның қарама –
қарсы ағынымен әрекеттеседі. Колоннаның төменгі бөлігінен құрамында 35 %
(масс.) пропаны бар битум ерітіндісі шығады, ал жоғарғы жағынан – құрамында
шамамен 85 % (масс.) пропаны бар деасфальтизат ерітіндісі бөлінеді. Фазаны
бөлу деңгейі колоннаға пропанды беру жерінен төмен болады.
Колонна бойында температураның өзгеруі біркелкі емес, ол оның құрылымына
байланысты. Компоненттердің сұйық пропанда ерігіштігі оның критикалық
температрура аймағына жақындаған сайын кемиді, онда шайырлар мен жоғары
молекулалы ароматикалық көмірсутектері өте жақсы ериді. Мұнай қалдықтарын
тазалау осы принципке негізделген.
Шикізатты асфальтсіздендірудің өндірістік қондырғылары бір және екі
сатылы болады. Гудронды екі сатылы жүйе бойынша өңдеумен әптүрлі
тұтқырлықтағы екі деасфальтизат алады. Олардың қосынды шығымы осы
шикізаттан бір сатылы әдіспен алынған деасфальтизат шығымынан көп [1].
Қондырығының жұмыс істеу кезінде негізгі қауіпті зат пропан болвп
табылады. Ол қопарылу жағынан қауіпті, оның буы улы. Пропан өне бойы қызу
жағдайында болады, сондықтан барлық құрал – жабдықтар, аппараттар, құбырлар
желісінің бүтін, ақаусыз болуы үлкен мән атқарады. Сорап пен компрессорлар
бөлмелеріне астоматтандырылған газды сараптайтын жабдықтар қойылған; барлық
бөлмелер кіргізіп – шығарушы желдеткіштермен жабдықталған. Қондырғы көбік
сөндіргіш жадығымен жабдықталған. Колонналарға пропанның берілу
жылдамдығының күрт өсуі пропанды буландыру жүйесіндегі қысымның өсуіне алып
келіп соғады. Сондықтан пропан шығынын біртіндеп өсіру керек.
Ең қауіпті жағдайда қондырғыға су беруді тоқтатуды және құбыр желісімен
аппараттағы тесік жерлердің барлығымен жақсы жабылуын жатқызуға болады. Бұл
екі жағдайда да өрт сөндіру мен газ қауіпсіздігін сақтайтын бөлімнің
мамандарын техникамен шақыру, пропан сораптарын тоқтату, буландырғышқа
будың және пешке отынның берілуін тоқтату, жану камерамерасына су беру,
қондырғыға шикізатты қабылдауды тоқтату қажет [3].
2 Эхабин мұнайының физика-химиялық қасиеттері
Кесте 1 - Мұнайдың физика-химиялық қасиеті
Перфорация Сква жина М
терңдігі м № мм гс
- 14,29 10,92 8,57 6,32
Кесте 3- Температураға байланысты мұнайдың шартты тұтқырлығының өзгеруі
ВУ10 ВУ20 ВУзо ВУ40 ВУ50
- 2,29 1,95 1,73 1,51
Кесте 4- Температураға байланысты мұнайдың салыстырмалы тығыздығының
өзгеруі
10 0С 20°С ЗО0С 400С 500С
- 0,8504 0,8422 0,8352 0,8282
Кесте 5 - Мұнайдың әлементтік құрамы
Қ ұ ра м ы , %
С Н 0 S N
74,83 22,82 0,14 1,90 0,21
Кесте 6 - Мұнайдың ванадий құрамы
Мұнай Ванадий, %
Эхабин мұнайы 0,00260
Кесте 7 - Мұнайдағы газдардың ( С4-ке дейін) және төмен қайнайтын
көмірсутектердің
( С5-ке дейін ) құрамы
ФракцияШығымы Жеке көмірсутектердің құрамы, %
(мұнайға)
%
С3Н6
с2н6
айдалады, % % айдалады, °С %
1 2 3 4
28(С4-ке дейін) 1,5 200 30,6
60 6,9 210 32,3
62 7,1 220 3402
70 8,3 230 36,0
80 9,7 240 37,8
85 10,4 250 39,6
90 11,3 260 41,2
95 12,0 270 42,9
100 12,9 280 44,8
105 13,6 290 46,7
110 14,5 300 48,6
120 16,1 310 50,4
122 16,5 320 52,3
130 17,9 330 54,2
140 19,7 340 56,2
145 20,6 350 58,2
150 22,4 360 60,2
Кесте 8 - жалгасы
160 23,3 370 62,1
170 25,1 380 64,2
180 26,9 390 66,3
190 28,7 400 68,2
410 70,2 480 81,8
420 72,0 490 83,4
430 73,7 500 85,0
440 75,4 қалдық 15,0
450 77,0
460 78,6
470 80,2
Кесте 9 - Мазут және қалдықтың қасиеті
Мазут Шығым 42ВУ80 ВУ100 ТемператКүкірт
және шикізатында0 ура мөлшері,
қалдық °С
%
1
350 47,6
С Н O S N
350 74,30 21,30 0,20 2,80 0,60
450 74,40 20,61 0,31 3,30 0,48
500 74,43 20,30 0,35 3,50 0,42
Кесте 12 - Абсорбция әдісімен анықталған мұнайдың дистилятты бөлігінің
көмірсутектік топтық құрамы
Темп- ШығымПарафин Ароматикалық көмірсутектер Аром
ра ы қ
(шикі фря
затқа майлы
, %) затта
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі
____ 20 ж
Мұнай және газ өңдеу технологиясы пәнінен курстық жобаға тапсырма №
Студент_______________________топ__ ______________
Жоба тақырыбы Жылдық куаты 2,4 млн тж құрайтын Эхабин мұнайының 500 жоғары
ауыр қалдығын пропанмен тазалау қондырғысын жобалау
№ Түсіндірме жазбаның мазмұны Орындалу мерзімі Көлемі (парақ саны)
1 Кіріспе
2 Әдеби шолу
3 Шикізаттың физико – химиялық
қасиеттері
4 Қондырғының материалдық
тепе-теңдігі
5 Негізгі аппараттың
технологиялық есептеулері
6 Механикалық есептеу
6 Технологиялық жүйенің
сипаттамасы
7 Қорытынды
8 Пайдаланған әдебиеттер тізімі
9 Қосымшалар
№ Графикалық бөлімнің мазмұны Орындау мерзімі Парақ саныФормат
1 Жобаның ағымдық жүйесі 1 А1
2 Жобаның технологиялық жүйесінің 1 А1
сызбасы
3 Негізгі аппараттардың сызбасы 1 А1
Әдебиеттер:
1. Черножуков Н.И. Технология переработки нефти и газа ч.1 М-химия 1978-
428с.
2. Нефти СССР.Т-4 справочник М-химия 1984-787с.
3. Рудин В.М. Смирнов Г.Ф. Проектирование нефтеперерабатывающих и нефте
химических заводов М-химия 1984-256с.
4. Сарданашвили А.Г. и.др.Примеры и задачи по ТПН и Г.М-химия 1980-254с.
5. Омаралиев Т.О. Мұнай мен газ өңдеу химиясы және технологиясы. Алматы
білім.2002.-303бет.
Тапсырманың берілген уақыты_____________________________ __________
Жобаны қорғау мерзімі____________________________ __________________
Жоба жетекшісі__________________________ __________________________
(лауазымы,аты-жөні,қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдауым_________________________ __________
(студенттің қолы)
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Институт ______________________________
Кафедра __________________________________ ___________
БЕКІТЕМІН
Кафедра меңгерушісі
_________________________
______________________20
Курстық жобаны(жұмысты) қорғау туралы
Хаттама №
пән________________________________ _____________________
студент_______________________топ__ ______________
Курстық жобаның(жұмыстың) тақырыбы___________________________ ___________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Жобаны қорғау кезінде төменгі сұрақтарға жауаптар алынды:
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
___________________________________ _________________________________
Курстық жобаны(жұмысты) орындау кезінде (мүмкін болған 60
балдан)________,қорғау кезіндегі(мүмкін болған 40 балдан)_____.Жалпы
балы_________
Жоба(жұмыс) бағасы_________________
Жоба(жұмыс) жетекшісі_________________________
Комиссия мүшесі____________________________
Комиссия мүшесі_____________________________ ____
Қорғаған күні______________20
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Мұнай,газ және полимерлер технологиясы кафедрасы
түсіндірме жазба
(курстық жобаға)
Пән: Кәсіпорын құрал – жабдықтары және жобалау негіздері
Мамандық:
Курстық жұмысты қорғаған бағасы Орындаған
Студент
бағасы, күні
қолы, аты-жөні, топ
Комиссия: Жетекші
______________________
қолы, аты-жөні
қолы, аты-жөні
______________________
қолы, аты-жөні
Нормоконтролер
қолы, аты-жөні
АННОТАЦИЯ
Мұнай қалдықтарын асфалтьсіздендіру қондырғысын жобалау бойынша
берілген курстық жоба келесі тараулардан тұрады.
Республикадағы халық шаруашылығындағы мұнай өндірісінің мәні
кіріспеде берілген.
Әдеби шолуда мұнайды тазалау процесі бойынша отандық және шет елдік
әдебиеттер бойынша талда жасалынған. Талдау нәтижесінде өндіріс әдісі
таңдалып, қондырғының құрылысы жайында мәлімет келтірілген.
Асфалтьсіздендіру қондырғысының технологиялық кестесі жазбасымен
келтірілген .
Курстық жоба 27 кестеден тұрады. Курстық жобаның графикалық
бөлімінің сызбалары және сызбалардың спецификациялары сызылған. Курстық
жобаның графикалық бөлімі 3 беттен тұрады.
ШАРТТЫ СІЛТЕМЕЛЕР
Осы курстық жобада келесі нормативті құжаттарға сілтемелер
қолданылған:
МЕСТ 22387.2-77. Көмірсутекті газдар. Құрамындағы күкірт сутек мөлшерін
анықтау әдісі.
МЕСТ 3900-85. Мұнай және мұнай өнімдері. Тығыздықты және салыстырмалы
тығыздықты пикнометрмен анықтау.
МЕСТ 19134-74. Мұнай және мұнай өнімдері. Кокстенуді анықтау әдісі. МЕСТ
2177-82. Мұнай және мұнай өнімдері. Фракциялық құрамды анықтау әдісі.
МЕСТ 6321- 69. Мұнай және мұнай өнімдері. Мыс пластинкасындағы зеттеу МЕСТ
20287-74. Мұнай және мұнай өнімдері. Қату температурасын анықтау әдісі.
МЕСТ 33-82. Мұнай және мұнай өнімдері. Кинематикалық тұтқырлықты анықтау
әдісі.
МЕСТ 6258-85. Мұнай және мұнай өнімдері. Шартты тұтқырлықты анықтау әдісі.
МЕСТ 2477-65. Мұнай және мұнай өнімдері. Құрамындағы суды анықтау әдісі
МЕСТ 5985-79. Мұнай және мұнай өнімдері. Қышқылдықты және қышқыл санын
анықтау әдісі.
МЕСТ 6365-75. Мұнай және мұнай өнімдері. Лап ету температурасын анықтау
әдісі.
СН-245-71. Өнеркәсіп орындарын жобалаудың санитарлық нормалары.
СНиП ІІ-90-90-81. Өнеркәсіп орындарының өндірістік ғимараттары. Жобалау
нормалары.
СНиП ІІ-92-76. Өнеркәсіп орындарының қосалқы ғимараттары мен бөлмелері.
ҚЫСҚАРТУЛАР ЖӘНЕ БЕЛГІЛЕНУЛЕР
ГОСТ – мемлекеттік стандарт
АВТ – атмосфералық – вакуумды құбырлы қондырғы
ТЭС – тетраэтилсвинец
МТБЭ – метилтретбутилді эфир
СНиТ – санитарлы нормалар және талаптар
ББФ – бутан-бутиленді фракция
К-201 – ректификациялық колонна
Е-204-1 – 4 – шығару циклондары
202-1, К-202-2 – булату колонналары
Т-201 – жылуалмастырғыш
Н-201 – сорап
ХВ-203 – ауалы салқындататын тоңазтқыштар
ЦК-201-1 – 3 – ортадан тепкіш қыздырғыш
Э-201 – эжектор
О-201 – газбөлуші
Мазмұны
Аннотация
Шартты сілтеме
Қысқартулар мен белгіленулер
Кіріспе
1 Әдеби шолу
9
2 Мұнай сипаттамасы
17
3 Ағымдық схеманың сипаттамасы
28
4 Зауыттың материалдық балансы
32
5 Қондырғының материалдық тепе – теңдігі
36
6 Негізгі аппаратты технологиялық есептеу
37
7 Механикалық есептеу
40
8 Технологиялық схеманың сипаттамасы
43
Қорытынды
44
Қолданылынған әдеби көздер тізімі
45
Кіріспе
Миниралды майларды және май компоненттерін мұнайды атмосфералық айдаудан
қалған қалдықтан немесе мазуттан алынады.Май өндіру процесі үш кезеңнен
тұрады:
1 Шикізатты дайындау – май фракцияларын алу
2 Май фракцияларынан – май компоненттерін алу.
3 Компоненттерді араластыру
Шикізатты дайындау мазутты вакуумде айдау қондырғысында іске асырылады.
Май өндірісінде дистилляттарды екі топқа бөледі. Дистиллятты фракцияларынан
өңделген май алуға, ал қалдық фракцияларынан, гудроннан да май өңдеуге
болады.
Май компоненттерін өндірісте дистиллятты фракцияларды өңдеу көп сатылы
процестерде жүреді. Процестердің негізгі бағыты май компоненттерінен
қажетсіз заттардан (қышқылды қосылыстардан, қанықпаған көмірсутектерден,
қатты алкандардан, қысқа тізбекті полициклді ароматты көмірсутектерден,
күкіртсутектен, шайыр- асфальтенді заттардан ) арылу үшін жүргізіліп май
эксплуатациялық қасиеттерін жоғарлатады.
Тазалау нәтижесінде шайырлы асфальтенді заттардан айырлған майдың түсі
өзгереді және кокстелуін төмендетіп, тұтқырылық индексін жоғарлатады.
Қышқылдық қосылыстардан тазаланған май коррозиялық активтілігін төмендетіп,
қатты көмірсутектерден арылған май сапасын қату температурасы төмендейді.
Компоненттерді өңдеу өндірісі негізгі талғамды тазалау әдісіне жатады.
Қалдық майды өңдеу өндірісі дистиллятты май өндірісіне қарағанда
күрделі, өйткені қалдықта шайыр – асфальтенді заттар концентрацияланады.
Гудронды вакуумды айдаудан алғаннан кейін деасфальтизациялап,
деасфальтизатты талғамды еріткіштермен тазалау (фенолмен, фурфуролмен)
процесіне жатады [2].
1 Әдеби шолу
Қалдық майларды вакуум қондырғысынан шыққан қалдық гудроннан өндіреді.
Бұл фракцияларды 50 % - ке дейін шайырлы – асфальтенді заттар құрамында
болады. Шикізатты негізінен еріген немесе дисперленген шайыр – асфальтенді
заттар құрамында болады.Шикізатты негізінен еріген немесе дисперленген
шайыр – асфальтен заттарын қалдықтарды күкірт қышқылымен және сұйытылған
төмен молекулалы алкендермен әрекеттестіруге болады. Күкірт қышқылымен
асфальтсіздендіру әсіресе оны әрі қарай түссіз деп газбен топтастыру
тәсілі, шайырлы, аз мұнайлар концентраттарын қалдық майларды өндіру үшін
ғана жарайды. Бірақ күкірт қышқылының шығымының көптігі және көп мөлшерде
өте қиын қоспа пайдалануды қажет ететін қышқыл гудрон түзілуінен бұл
әдістің тиімділігі төмен.
Гудронды және концентраттарды сұйытылған төмен молекулалы алкандармен
асфальтсіздендіру әдісін тек жоғары тұтқырлы қалдық майлар ғана емес,
сонымен қатар каталитикалық крекинг немесе гидрокрекинг үшін шикізат
дайындауға қолданылады. Еріткіш есебінде әсіресе мұнай мвйларын өндіруде
сұйытылған пропанды пайдаланады, бірақ кейбір заттарда шикізатты пропан –
бутан қоспасымен әрекеттейді. МӨҒЗИ қалдақтарды асфальтсіздендіру процесін
бензин фракциясымен жүргізу әдісі Добен әдісі ұсынылған. Шайыр – асфальтті
қосылыстардың құрамының күрделілігі оларға деген талғамды еріткіш таңдауды
қиындатады. Сондықтан май құрамындағы құнды көмірсутектерге еріткіш таңдау
тиімдірек. Шайыр – асфальтен заттары бұл еріткіштерде ерімей тұнбаға
түседі. Осындай май құрамындағы қосылыстардың қасиеттерін оларды бір –
бірінен бөлуде пайдаланады. Май құрамындағы көмірсутектердің пропан
ертіндісінде шайырлардан бөліну температурасының аумағы 50-85 0С аралығында
жатыр. Температураның жоғарғы шегі пропанның сұйылу практикалық
температурасымен (96,8 0С шектелген) Процестің температурасын практикалық
мәнге жақын болған сайын сұйық пропанның еріткіштің қабілеті кемиді де май
көмірсутектері олардан нашар ериді, сөйтіп шайырмен бірге тұнбаға түседі.
Осының нәтижесінде май шығымы азаяды. Керсінше температураны кемітсе сұйық
пропанның еріткіштік қабілеті өседі де 40 0С шайыр пропанда ери бастайды.
Сондықтан тазаланған майдың сапасы төмендейді.
Май шикізатының көмірсутектерінің пропанда ерігіштігі жоғары
температурада (75 – 90 0С) олардың тығыздығы мен молекулалық масасының
өсуімен кемиді. Шайырлар, әсіресес асфальтендер шикізаттың сұйық пропанда
ең төмен ерігіштігін көрсететін заттар қатарына жатады. Пропанның
асфальтсіздендіруші еріткіш есебінде пайдалануы осыған негізделген.
Температураны одан әрі көтергенде көп сақиналы құрамында жоғары молекулалы
көмірсутектері бөлінеді. Ерітіндіде аз сақиналы ұзын алкил тізбекті
көмірсутектері қалады.
Көп сақиналы көмірсутектері мен шайырлардың ерігіштігі пропанның
практикалық температурасына жақындағанда 0 – ге жақындайды, ал нафтен мен
жеңіл ароматикалық көмірсутектерінің ерігіштігі төмендей береді. Пропанның
ерігіштік қабілетінің температураға осындай байланысы осы температурадағы
пропанның қаныққан бу қысымына сәйкес қысымдарда орын алады. Пропанның
қаныққан бу қысымынан жоғары қысым түзу оның тығыздығы мен ерігіштік
қабілетін өсіреді.
Асфальтсіздендіру процесін әдетте сұйытылған техникалық пропанның
қаныққан буының жоғары қысымда (0,4 Мпа – дан жоғары) 4 – 5 Мпа жүргізеді.
Мұнай концентратын пропанмен араластырғанда оның алғашқы порциясы
концентратта толық ериді. Бөлінуші шикізатты қанықтыру үшін қажетті еріткіш
мөлшері қоспаның құрамына және температурасына байланысты. Шикізатта шайыр
– асфальтендер мен жоғары молекулалы көмірсутектері көп болған сайын
қанықтыруға еріткіш аз қажет болады. Температура төмен болған сайын
қаныққан қоспа алуға қажетті еріткіш шығымы көбее түседі.
Қоспа температурасы тұрақты жағдайда пропанды одан әрі қоса түсуде,
пропаннан және одан еріген көмірсутектерінен тұратын екінші фаза түзіледі.
Критикалық температураға жақын қыздыруда жоғарыда көрсетілгендей, пропан
көмірсутектерінің шектелген мөлшері ериді. Сонымен жоғары қабатты
көмірсутектердің пропандағы қаныққан ерітіндісі, төмен битум қабатының
қаныққан ерітінділерімен тепе – теңдікте болады. Шикізатты дәл май және
битум фазасына бөлу үшін пропанның шикізатқа еселігі жоғары шикізаттың бір
көлем бөлігіне пропанның үш көлем бөлігінен аз емес болуы қажет. Жоғары
молекулалы көмірсутектерінің сұйтылған пропандағы ерігіштігінің
шектулілігінен, шикізаттан май құрамына қажетті компоненттерді бөлу үшін
еріткіштің көп артық мөлшерін пайдалануға тура келеді. Еріткіштің көп
мөлшерде жұмсалуы шикізаттан бағалы көмірсутектерін бөлуге ғана емес,
сонымен қатар процесті жоғары температурада жүргізуді қажет етеді, себебі
мұндай жағдайда көмірсутектердің пропандағы ерігіштігі төмендейді. Бұл
пропанның басқа еріткіштермен (фенолмен, фурфуролмен және т.б.)
салыстырғандағы ерекшелігі болып саналады.
Асфальтсіздендіру температурасы төмен (40 -70 0С ) жағдайда пропан
еселігінің өсуімен деасфалтизат сапасы жақсарады, бірақ оның шығымы
төмендейді. Сұйылтудың оптималды мөлшеріне жеткенде деасфальтизат шығымы
өседі, бірақ оның сапасы Богданов Н.Ф. мәліметі бойынша төмендейді.
Пропанның критикалық температурасының аймағында пропанның шикізатқа деген
оптималды еселігі байқалмайды: пропан шығымы өскен сайын ондағы жоғары
тығыздықты, тұтқырлы және сақиналы көмірсутектердің концентрациясы өседі.
Пропанның қажетті еселігі шайыр – асфальтен заттарын тұндырғанда
шикізаттағы қажетті көмірсутектерінің концентрациясына байланысты шайыры аз
парафин май компоненттері көп шикізатттар үшін, шайыр – асфвльтендері көп
шикізатпен салыстырғанда пропанның жоғары еселігі қажет болады.
Асфальтсіздендіру процесінің негізгі факторлары тек температура, қысым және
пропанның шикізатқа қатынасы ғана емес, сонымен қатар еріткіш түрі және
оның тазалығы үлкен роль атқарады. Зауыт колонналарындағы асфальтсіздендіру
дәрежесін деасфальтизаттың кокстенумен айқындалады. Себебі, шайырлар мен
көп сақиналы көмірсутектерінің кокстенуі жоғары болады. Металдардың негізгі
бөлігі асфальтсіздендіру битумдарының құрамына ауысады. Күкірт мөлшері де
азаяды, бірақ шикізаттың терең күкіртсізденуі орын алмайды.
Деасфальтизат шығымы шикізат сапасына процестің жағдайына байлансты 26 –
90 % дейінгі аралықта өзгереді. Шикізаттың кокстенуінің өсіуімен
деасфальтизат шығымы кемиді. Шикізатты пропанмен асфальтсіздендіруде
деасфальтизат шығымының тәжірибелік мәліметтері болжағанда ерсілі – қарсылы
ағымды жұмыс істейтін өндірістік колонналар.
Сұйық фазалы гудронды және концентраттарды асфальтсіздендіру процесін
өндірістік қондырғыларда ерсілі – қарсылы принципте жұмыс істейтін цилиндр
тәрізді (биіктігі 18-22 м, диаметрі 2,4 – 3,6 м) колонналарда іске
асырылады. Колоннаға пропанды төменгі бөлігінен береді, ал жоғарыдан
берілген төмен қарай түсуші ауыр шикізат ағымымен қарсы жанасуға түседі.
Колоннаның жоғарғы жағында температура 75 – 85 0С, төменгі жағында 50 – 60
0С ұстайды. Мұндай колоннаның жоғарғы жағы мен төсенгі бөлігі жағындағы
температура айырмашылығы асфальтсіздендіру градинеті деп аталады, әдетте ол
15 – 20 0С тең.
Пропаны сұйық күйінде ұстау үшін асфальтсіздендіру процесін 4,0 – 4,5
Мпа үлкен қысымда жүргізеді.
Колоннаның жоғарғы жағындағы температура алынатын деасфальтизат сапасын,
төменгі жағында температура оның шығымын анықтайды. Колоннаның жоғарғы
жағында ерітінді температруасының тіптен 2 0С көтерілуі немесе төмендеуі
деасфальтизат сапасын және оның шығымын едәуір өзгертеді. Егер колоннаның
жоғарғы жағындағы температураны жоғары сапалы деасфальтизат алу үшін
көтерсе және сонымен бірге оның шығымын көтеру үшін төменгі жағының
температурасын шеттен тыс төмендетсе, онда колонна ішкі ағымының
көптігінен, төменгі мен жоғарғы бөлігіндегі айналушы ертіндінің тіптен
көптігінен тұншығып қалуы мүмкін. Температураны көтергенде жоғарғы
ерітіндіден бөлінентін қажетсіз компоненттер қажетсіз компоненттер
колоннаның төменгі бөлігіне түсуі және пропанның қарама – қарсы ағымымен
әрекеттеседі. Колоннаның төменгі бөлігі құрамында 35 % пропаны бар битум
ерітіндісі шығады, ал жоғары жағынан құрамында шамамен 65 % пропаны бар
деасфальтизат ерітіндісі бөлінеді. Фазаны бөлу деңгейі колоннаға пропанды
беру жерінен төмен болады.
Колонна бойында температураның өзгеруі бір келкі емес, ал ол оның
конценрациясына байланысты. Компоненттердің сұйық пропанда ерігіштігі оның
критикалық температура аймағына жақындаған сайын кемиді; онда шайырлар мен
жоғары ароматикалық көмірсутектері жақсы ериді. Мұнай қалдықтарын тазалау
осы принципке негізделген.
Шикізатты асфальтсіздендірудің өндірістік қондырғылары бір және екі
сатылы болады. Гудронды екі баспалдақты жүйемен өңдеумен әртүрлі тұтқырлы
екі деасфальтизат шығымынан көп. Олардың қосынды шығыны осы шикізаттан бір
баспалдақты әдіспен алынған деасфальтизат шығымынан көп. Бірінші
баспалдақтан алынған асфалть ертіндісін екінші сатыда асфальтсіздендіріп,
одан майдың қалдық құнды паарфин нафтен көмірсутектерін бөледі. Екі
баспалдақты жүйе көмегімен гудроннан алынатын май шығымы 10 % өседі. Бір
және екі баспалдақты деасфальтизаттар сапасы жағынан айырмашылығы
айтарлықтай. Екі сатылы деасфальтизаттан өте тұтқырлы майлар алынып,
пайдаланылуда. Екі баспалдақты асфальтсіздендіру колоннасындағы температура
мен қысымды бірінші сатылы колоннада төмендетіп ұстайды, ал пропаның
шикізатқа еселігі екі сатыда едәуір көп. Екі сатылы асфальтсіздендіруде
алынатын өнімдері мен оның режимі төменде келтірілген:
Асфальтсіздендірудің бірінші баспалдағы: күкіртті
күкірті аз
шикізат гудрон
тығыздық
0,999-1,100 0,950-0,956
кокстелуі %
16-20 8-10
пропанның шикізатқа еселігі 5-
78 5-71
колоннадағы ерітінді температурасы:
төменгі бөлігі
62-63 55-60
жоғарғы бөлігі
75-88 75-80
деасфальтизат шығымы, % 26-30
50-55
тұтқырлық 100 0С, мм2с
19-22 20-22
Май құрамындағы көмірсутектердің пропан ертіндісіне шайырлардың бөліну
температурасының аумағы 50 – 85 0С аралығында жатыр. Температураның
жоғарғы шегі пропанның сұйылу критикалық температурасынмен (96,8 0С)
шектелген. Процестің температурасы критикалық мәнге ие болған сайын, сұйық
пропанның еріткіштік қабілеті кемиді де, май көмірсутектері оларда нашар
ериді, сөйтіп шайырмен бірге тұнбаға түсе бастайды. Осының нәтижесінде май
шығымы азаяды. Керсінше, температураны төмендеткенде сұйық пропанның
еріткіштік қабілеті өседі де, 40 0С шайыр пропанда ери бастайды. Сондықтан
тазаланған майдың сапасы төмендейді.
Май шикізаты көмірсутектердің пропанда ерігіштігі жоғары температурада
(75 – 90 0С) оларлың тығызыдығы мен молекулалық массасының өсумен кемиді.
Шайыр, әсіресе асфальтендер шикізаттың сұйық пропанда ең төмен ерігіштік
көрсететін заттар қатарына жатады. Пропандағы асфальтсіздендіруші еріткіш
есебінде пайдалануы осыған байланысты. Температураны одан әрі көтергенде
құрылымы жоғары молекулалы көмірсутектер бөлінеді, ерітіндіде аз сақиналы
ұзын алкил тізбегі көмірсутектері қалады. Көп сақиналы көмірсутектер мен
шайырлардың ерігіштігі төмендей береді. Пропанның ерігіштік қабілетінің
температураға осындай байланысы (оның критикалық температкура аймағында)
осы температурадағы пропанныңқаныққан бу қысымына сәйкес бу қысымында орын
алады. Прпанның қаныққан бу қысымынан жоғары қысым түзуі оның тығыздығымен
ерігіштік қабілетін түзеді. Асфальтсіздендіру процесінің әдетте сұйытылған
техникалық пропанның қаныққан бу қысымынан жоғарылау қысымда (0,4 Мпа – дан
жоғары) 4 – 5 Мпа жүреді. Мұнай концентратын пропанмен (немесе бутанмен)
араластырғанда оның алғашқы порциясы концентратта толық ериді. Бөлінуші
шикізатты қанықтыру үшін қажетті еріткіш мөлшері қоспаның құрамына және
температурасына байланысты болады. Шикізатта шайырлы – асфальтендер және
жоғары молекулалы көмірсутектері көп болған сайын қаныққан қоспа алуға
қажетті еріткіш шығыны көбейе түседі.
Қоспа температурасы тұрақты жағдайда пропанды одан әрі қоса түсуде,
пропаннан және онда еріген көмірсутектерден тұратын екінші фаза түзіледі.
Шикізатты дәл май және битум фазасына бөлу үшін пропанның шикізатқа еселігі
жоғары шикізатқа 1 көл. бірлігіне пропанның үш көлемі бөлігінен аз емес
болуы қажет. Жоғары молекулалы көмірсутектердің сұйытылған пропандағы
ерігіштігінің шектелуінен, шикізаттан май құрамына қажетті компоненттерді
бөлу үшін еріткіштің көп артық мөлшерін пайдалануға тура келеді. Еріткіштің
көп мөлшерде жұмысалуы шикізаттың бағалы көмірсутектерін бөлуге ғана емес,
сонымен қоса процесті жоғары температурада жүргізуге де қажет етеді, себебі
мұндай жағдайда көмірсутегінің пропандағы ерігіштігі төмендейді. Бұл
пропанның басқа еріткіштермен (фенолмен, фурфуролмен және басқа)
салыстырғандағы ерекшедіктері болып саналады.
Асфальтсіздендіру температура төмен (40 – 70 0С) жағдайда пропан
еселегінің өсуімен деасфальтизат сапасы жақсарады, бірақ оның шығымы
төмендейді. Сұйытылудың оптималды мөлшеріне жеткенде деасфальтизат шығымы
өседі, бірақ оның сапасы Богданов Н.Ф. мәліметі бойынша төмендейді.
Прпанның критикалық температурасының аймағында пропанның шикізатқа деген
оптималды еселігі байқалмайды; пропан шығыны өскен сайын жоғары тығыздығы
және сақина көмірсутектердің концентрациясы өседі.
Пропанның қажетті еселігі шайыр – асфальтен заттарын тұндырғанда
шикізаттағы қажетті көмірсутектерінің концентрациясына байлансты. Шайыры аз
парафин-май компонентері көп шикізаттар үшін шайыр – асфальтендері көп
шикізатпен салыстырғанда, пропанның жоғары еселігі қажет болады. Мысалы
шайыры аз Ембі мұнайының концентратын асфальтсіздендіру пропанның шикізатқа
оптималды қатынасы шамамен 8:1 көл., ал шайыры көп Бавли мұнайының гудронын
асфальтсіздендіру процесінің температурасы да үлкен роль атқарады. Оны
шағын – 50 – 85 0С аралығында ұстаған жөн, себебі 40 – 50 0С дейін бейтарап
шайырлар нашар болса да пропанда ериді, ал 90 0С пропанның критикалық
температурасына (96,8 0С) жақын температурада оның көп құнды көмірсутектері
ерімей шайырлармен бірге тұнбаға түседі.
Асфальтсіздендіру процесінің негізгі факторлары тек температура, қысым
және пропанның шикізатқа қатынасы ған емес, сонымен бірге ертікіш түрі және
оның тазалығы үлкен роль атқарады. Бутанның пропанға және этанға
қарағандағы талғамдылығы төмен. Метан, этан, пропан буының сұйытылуына
кедергі жасайды, ал пропилен мен бутиленнің де болуы қажетсіз. Себебі олар
шайырлар мен көп сақиналы ароматикалық көмірсутектерінің кокстенуі жоғары
болады.
Зауыт колонналарындағы асфальтсіздендіру дәрежесін деасфальтизаттың
кокстенуімен айқындайды, себебі шайырлар мен көп сақиналы көмірсутектердің
кокстенуі жоғары болады.
Асфальсіздендіру нәтижесінде кокстенушілік, тұтқырлық, тығыздық, сауле
сындыру көрсеткіші және метал мөлшері (никель, ванадий) едәір төмендейді.
Металдардың негізгі бөлігі асфальтсіздендіру битумдарының құрамына ауысады.
Күкірт мөлшері де азаяды, бірақ шикізаттың терең күкіртсізденуі орын
алмайды.
Пропанды сұйық күйде ұстау үшін асфальтсіздендіру процесін 4,0 – 4,5 Мпа
қысымда жүргізеді.
Колоннаның жоғарғы жағында температруа алынатын деасфальтизат сапасын,
төменгі жағындағы температруа – оның шығымын анықтайды. Колоннасың жоғарғы
жағында ерітінді температурасының тіптен 2 0С көтерілуі немесе төмендеуі
деасфальтизат сапасын (кокстенуін, сауле сындыру көрсеткішін және т.б.)
және оның шығымын едәуір өзгертеді. Егер колоннаның жоғарғы жағындағы
температруаны жоғары сапалы деасфальтизат алу үшін көтерсе және сонымкен
бірге оның шығымын көтеру үшін төменгі жағының температурасын шектен тыс
төмендетсе, онда колонна іші ағымыының көптігінен төменгі және жоғары
бөлігіндегіайналушы ерітіндінің тіптен көптігінен "тұншығып" қалуы мүмкін.
Режимді дұрыс ұстамау колоннаның тұрақсыз жұмыс істемеуіне алып келуі
мүмкін. Температураны көтергенде жоғары ерітіндіден бөлінетін қажетсіз
компоненттер колоннаның төменгі бөлігіне түседі және пропанның қарама –
қарсы ағынымен әрекеттеседі. Колоннаның төменгі бөлігінен құрамында 35 %
(масс.) пропаны бар битум ерітіндісі шығады, ал жоғарғы жағынан – құрамында
шамамен 85 % (масс.) пропаны бар деасфальтизат ерітіндісі бөлінеді. Фазаны
бөлу деңгейі колоннаға пропанды беру жерінен төмен болады.
Колонна бойында температураның өзгеруі біркелкі емес, ол оның құрылымына
байланысты. Компоненттердің сұйық пропанда ерігіштігі оның критикалық
температрура аймағына жақындаған сайын кемиді, онда шайырлар мен жоғары
молекулалы ароматикалық көмірсутектері өте жақсы ериді. Мұнай қалдықтарын
тазалау осы принципке негізделген.
Шикізатты асфальтсіздендірудің өндірістік қондырғылары бір және екі
сатылы болады. Гудронды екі сатылы жүйе бойынша өңдеумен әптүрлі
тұтқырлықтағы екі деасфальтизат алады. Олардың қосынды шығымы осы
шикізаттан бір сатылы әдіспен алынған деасфальтизат шығымынан көп [1].
Қондырығының жұмыс істеу кезінде негізгі қауіпті зат пропан болвп
табылады. Ол қопарылу жағынан қауіпті, оның буы улы. Пропан өне бойы қызу
жағдайында болады, сондықтан барлық құрал – жабдықтар, аппараттар, құбырлар
желісінің бүтін, ақаусыз болуы үлкен мән атқарады. Сорап пен компрессорлар
бөлмелеріне астоматтандырылған газды сараптайтын жабдықтар қойылған; барлық
бөлмелер кіргізіп – шығарушы желдеткіштермен жабдықталған. Қондырғы көбік
сөндіргіш жадығымен жабдықталған. Колонналарға пропанның берілу
жылдамдығының күрт өсуі пропанды буландыру жүйесіндегі қысымның өсуіне алып
келіп соғады. Сондықтан пропан шығынын біртіндеп өсіру керек.
Ең қауіпті жағдайда қондырғыға су беруді тоқтатуды және құбыр желісімен
аппараттағы тесік жерлердің барлығымен жақсы жабылуын жатқызуға болады. Бұл
екі жағдайда да өрт сөндіру мен газ қауіпсіздігін сақтайтын бөлімнің
мамандарын техникамен шақыру, пропан сораптарын тоқтату, буландырғышқа
будың және пешке отынның берілуін тоқтату, жану камерамерасына су беру,
қондырғыға шикізатты қабылдауды тоқтату қажет [3].
2 Эхабин мұнайының физика-химиялық қасиеттері
Кесте 1 - Мұнайдың физика-химиялық қасиеті
Перфорация Сква жина М
терңдігі м № мм гс
- 14,29 10,92 8,57 6,32
Кесте 3- Температураға байланысты мұнайдың шартты тұтқырлығының өзгеруі
ВУ10 ВУ20 ВУзо ВУ40 ВУ50
- 2,29 1,95 1,73 1,51
Кесте 4- Температураға байланысты мұнайдың салыстырмалы тығыздығының
өзгеруі
10 0С 20°С ЗО0С 400С 500С
- 0,8504 0,8422 0,8352 0,8282
Кесте 5 - Мұнайдың әлементтік құрамы
Қ ұ ра м ы , %
С Н 0 S N
74,83 22,82 0,14 1,90 0,21
Кесте 6 - Мұнайдың ванадий құрамы
Мұнай Ванадий, %
Эхабин мұнайы 0,00260
Кесте 7 - Мұнайдағы газдардың ( С4-ке дейін) және төмен қайнайтын
көмірсутектердің
( С5-ке дейін ) құрамы
ФракцияШығымы Жеке көмірсутектердің құрамы, %
(мұнайға)
%
С3Н6
с2н6
айдалады, % % айдалады, °С %
1 2 3 4
28(С4-ке дейін) 1,5 200 30,6
60 6,9 210 32,3
62 7,1 220 3402
70 8,3 230 36,0
80 9,7 240 37,8
85 10,4 250 39,6
90 11,3 260 41,2
95 12,0 270 42,9
100 12,9 280 44,8
105 13,6 290 46,7
110 14,5 300 48,6
120 16,1 310 50,4
122 16,5 320 52,3
130 17,9 330 54,2
140 19,7 340 56,2
145 20,6 350 58,2
150 22,4 360 60,2
Кесте 8 - жалгасы
160 23,3 370 62,1
170 25,1 380 64,2
180 26,9 390 66,3
190 28,7 400 68,2
410 70,2 480 81,8
420 72,0 490 83,4
430 73,7 500 85,0
440 75,4 қалдық 15,0
450 77,0
460 78,6
470 80,2
Кесте 9 - Мазут және қалдықтың қасиеті
Мазут Шығым 42ВУ80 ВУ100 ТемператКүкірт
және шикізатында0 ура мөлшері,
қалдық °С
%
1
350 47,6
С Н O S N
350 74,30 21,30 0,20 2,80 0,60
450 74,40 20,61 0,31 3,30 0,48
500 74,43 20,30 0,35 3,50 0,42
Кесте 12 - Абсорбция әдісімен анықталған мұнайдың дистилятты бөлігінің
көмірсутектік топтық құрамы
Темп- ШығымПарафин Ароматикалық көмірсутектер Аром
ра ы қ
(шикі фря
затқа майлы
, %) затта
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz