Африка мемлекеті
Африка – аумағы жағынан Еуразиядан кейінгі орында алатын құрлық, дүние бөлігі. Жерінің аум 29,2 млн км ²аралдары мен бірге 30,3 мил км². Солтүстіктен оңтүстікке қарай 8000 км – ге, батыстан – шыгыска қарай 7500км – ге созылған, жагалаудың жалпы ұзындығы. 30500 км Африканың экватор сызығы ортасынан кесіп өтеді. Оның шеткі нүктелері; солтүстігінде - әл – Абияд мүйісі, оңтүстігінде – Ине – Мүйісі, батысында - Әлмади мүйісі, шығысында Рас – Хафун мүйісі. Құлықты солтүстігінде Жерорта теңізі, батысында Атлант мұхиты, шығысында Үнді мұхиты мен Қызыл теңіз сулары шайып жатыр.Солтүстік шығысында жіңішке Суэц мойнағы арқылы Азиямен жалғасып жатыр. Гибралтар бұғазы арқылы Еуропаның Пиреней түбегінен бөлінген. Жағалауы нашар тілімделген, көбінесе таулы, тік беткейлі болып келеді. Ірі шығанақты Гивинея, Сидра. Қолайлы қойнаулары аз. Ең үлкен түбегі- Сомали, құрлықтың шығысында – Мадагаскар, Занзибар, Сокотра, Мафия, Пемба, Комар, Маскарен, Амирант және Сейшель аралдары, батысында – Мадейра, Канар, Жасыл мүйіс, Гивинея шығанағында Аннабон, Сан- Томе, Принципи аралдары орналасқан. Тептоник жарықтар жүйесі – Шығыс Африка гробені деген атпен белгілі. Ол Қызыл теңіз табанынын басталып, Африканың шығысын бойлай 6500 км ге созылып жатыр.
Африка мемлекеті
Африка – аумағы жағынан Еуразиядан кейінгі орында алатын құрлық,
дүние бөлігі. Жерінің аум 29,2 млн км ²аралдары мен бірге 30,3 мил км².
Солтүстіктен оңтүстікке қарай 8000 км – ге, батыстан – шыгыска қарай 7500км
– ге созылған, жагалаудың жалпы ұзындығы. 30500 км Африканың экватор
сызығы ортасынан кесіп өтеді. Оның шеткі нүктелері; солтүстігінде - әл –
Абияд мүйісі, оңтүстігінде – Ине – Мүйісі, батысында - Әлмади мүйісі,
шығысында Рас – Хафун мүйісі. Құлықты солтүстігінде Жерорта теңізі,
батысында Атлант мұхиты, шығысында Үнді мұхиты мен Қызыл теңіз сулары шайып
жатыр.Солтүстік шығысында жіңішке Суэц мойнағы арқылы Азиямен жалғасып
жатыр. Гибралтар бұғазы арқылы Еуропаның Пиреней түбегінен бөлінген.
Жағалауы нашар тілімделген, көбінесе таулы, тік беткейлі болып келеді. Ірі
шығанақты Гивинея, Сидра. Қолайлы қойнаулары аз. Ең үлкен түбегі- Сомали,
құрлықтың шығысында – Мадагаскар, Занзибар, Сокотра, Мафия, Пемба, Комар,
Маскарен, Амирант және Сейшель аралдары, батысында – Мадейра, Канар, Жасыл
мүйіс, Гивинея шығанағында Аннабон, Сан- Томе, Принципи аралдары
орналасқан. Тептоник жарықтар жүйесі – Шығыс Африка гробені деген атпен
белгілі. Ол Қызыл теңіз табанынын басталып, Африканың шығысын бойлай 6500
км ге созылып жатыр.
Жер бедері. Ойпаты мен аласа жазықтықтары көбіне жағалауд
орналасқан. Сенегал, Гивинея жағалауы, Сомали, Мозамбик, Жерорта теңізінің
жағалауы. Биік таулар Атластың биік бөлігі мен шығыс Африка гребенді
жүйесіне тән. Экватордың олтүстікке қарай Африканың көп бөлігін Сахара және
Судан жазықтары мен үстірттері алып жатыр. Сахараның орталық бөлігі
көтеріңкі, онда ахаггтар мен Тибести таулы қыраттары оқшау көрінеді.
Сахараның солтүстік – батысында Атлас таулары, Шығысында Қызыл тауды бойлай
Этбай жотасы соозылып жатыр. Бұл таулы қыраттың аралығында Африканың ең
терең ойысы – Афар жатыр.Оның солтүстік – батысында Камерун жанартауы,
солтүстігінде Азанда, батысында оңтүстік Гавинея қыраты,оңүстігінде Лунга –
Катанга үстірті, шығысында Шығыс Африка таулы үстірті қоршай орналасқан.
Олар сөнгн және әлі сөнбеген жанартау конустарыа, яғни батысында Рувензори,
Карисомба, Рунгве, шығысында Элтон, Кения, Меру, Килиманджаро тауларына
жалғасады.Оңтүстікке қарай жүрген сайын жер бедері ббіртіндеп аласарыып,
Калахари ойысы арқылы Кап және Айдаһар тауларына ұласады. Бұл таулардың
беті өте жиі тілімделген, бір – бірімен терең аңғарлармен бөлінген.
1
Кейбір бөліктерінің бетін қалың базалтты шөгінділер жапқан. Африканың
оңтүстік шығысында құрлықтан бөлінген Мадагаска аралы орналасқан.
Ішкі сулары. Құрлық ішкі суларының жылдық ағынының мөлшері
(5400 км) бойынша Еуразия мен оңтүстік Америкадан кейінгі орында тұр.
Өзен көл жүйесі біркелкі таралмаған. Өзендер эквато төңірегі мен құрлықтың
оңтүстік-шығыс жағалауында жиі. Шөлді аудандарда, әсіресе , Сахарада
климаттың ертеде ылғалды болғанын аңғартатын құрғақ өзен арналары көптеп
кездеседі. Ірі өзендер – Ніл, Конго, Замбези, Нигер, Оранж. Өзен
арналарында шоңғарлар мен сарқымалар көп кездеседі. Замбези өзеннің
бойында атақты Виктория сарқырамасы бар. Құрлықтағы өзендердің
гидроэнергет мүмкіндігі өте жоғары. Құрлықтың шөлді-шөлейтті аудандарында
жер асты мол қоры табылған. Ірі артезиян алыптары Сахара мен Калахар
жерінде жатыр. Африкада көлдер негізінен тектоникалық жарықтарда
орналасқан. Олаодың ірілері: Виктория, Тангньика, Ньясса, Рудольф, Чад.
Топырағы. Экватор бойында ылғалды орманның қызыл – сары фералитті
топырығы, супэкваторлық белдеулердегі ылғалды саванна мен сирек орман
өсетін қызыл топырақ, құрғақ саваннаға қарай қызылқоңыр және корбанатты
қызылқоңыр топырақ жалғасады. Тропиктік шөл аудндардың көп бөлігін
жылжымалы ... жалғасы
Африка – аумағы жағынан Еуразиядан кейінгі орында алатын құрлық,
дүние бөлігі. Жерінің аум 29,2 млн км ²аралдары мен бірге 30,3 мил км².
Солтүстіктен оңтүстікке қарай 8000 км – ге, батыстан – шыгыска қарай 7500км
– ге созылған, жагалаудың жалпы ұзындығы. 30500 км Африканың экватор
сызығы ортасынан кесіп өтеді. Оның шеткі нүктелері; солтүстігінде - әл –
Абияд мүйісі, оңтүстігінде – Ине – Мүйісі, батысында - Әлмади мүйісі,
шығысында Рас – Хафун мүйісі. Құлықты солтүстігінде Жерорта теңізі,
батысында Атлант мұхиты, шығысында Үнді мұхиты мен Қызыл теңіз сулары шайып
жатыр.Солтүстік шығысында жіңішке Суэц мойнағы арқылы Азиямен жалғасып
жатыр. Гибралтар бұғазы арқылы Еуропаның Пиреней түбегінен бөлінген.
Жағалауы нашар тілімделген, көбінесе таулы, тік беткейлі болып келеді. Ірі
шығанақты Гивинея, Сидра. Қолайлы қойнаулары аз. Ең үлкен түбегі- Сомали,
құрлықтың шығысында – Мадагаскар, Занзибар, Сокотра, Мафия, Пемба, Комар,
Маскарен, Амирант және Сейшель аралдары, батысында – Мадейра, Канар, Жасыл
мүйіс, Гивинея шығанағында Аннабон, Сан- Томе, Принципи аралдары
орналасқан. Тептоник жарықтар жүйесі – Шығыс Африка гробені деген атпен
белгілі. Ол Қызыл теңіз табанынын басталып, Африканың шығысын бойлай 6500
км ге созылып жатыр.
Жер бедері. Ойпаты мен аласа жазықтықтары көбіне жағалауд
орналасқан. Сенегал, Гивинея жағалауы, Сомали, Мозамбик, Жерорта теңізінің
жағалауы. Биік таулар Атластың биік бөлігі мен шығыс Африка гребенді
жүйесіне тән. Экватордың олтүстікке қарай Африканың көп бөлігін Сахара және
Судан жазықтары мен үстірттері алып жатыр. Сахараның орталық бөлігі
көтеріңкі, онда ахаггтар мен Тибести таулы қыраттары оқшау көрінеді.
Сахараның солтүстік – батысында Атлас таулары, Шығысында Қызыл тауды бойлай
Этбай жотасы соозылып жатыр. Бұл таулы қыраттың аралығында Африканың ең
терең ойысы – Афар жатыр.Оның солтүстік – батысында Камерун жанартауы,
солтүстігінде Азанда, батысында оңтүстік Гавинея қыраты,оңүстігінде Лунга –
Катанга үстірті, шығысында Шығыс Африка таулы үстірті қоршай орналасқан.
Олар сөнгн және әлі сөнбеген жанартау конустарыа, яғни батысында Рувензори,
Карисомба, Рунгве, шығысында Элтон, Кения, Меру, Килиманджаро тауларына
жалғасады.Оңтүстікке қарай жүрген сайын жер бедері ббіртіндеп аласарыып,
Калахари ойысы арқылы Кап және Айдаһар тауларына ұласады. Бұл таулардың
беті өте жиі тілімделген, бір – бірімен терең аңғарлармен бөлінген.
1
Кейбір бөліктерінің бетін қалың базалтты шөгінділер жапқан. Африканың
оңтүстік шығысында құрлықтан бөлінген Мадагаска аралы орналасқан.
Ішкі сулары. Құрлық ішкі суларының жылдық ағынының мөлшері
(5400 км) бойынша Еуразия мен оңтүстік Америкадан кейінгі орында тұр.
Өзен көл жүйесі біркелкі таралмаған. Өзендер эквато төңірегі мен құрлықтың
оңтүстік-шығыс жағалауында жиі. Шөлді аудандарда, әсіресе , Сахарада
климаттың ертеде ылғалды болғанын аңғартатын құрғақ өзен арналары көптеп
кездеседі. Ірі өзендер – Ніл, Конго, Замбези, Нигер, Оранж. Өзен
арналарында шоңғарлар мен сарқымалар көп кездеседі. Замбези өзеннің
бойында атақты Виктория сарқырамасы бар. Құрлықтағы өзендердің
гидроэнергет мүмкіндігі өте жоғары. Құрлықтың шөлді-шөлейтті аудандарында
жер асты мол қоры табылған. Ірі артезиян алыптары Сахара мен Калахар
жерінде жатыр. Африкада көлдер негізінен тектоникалық жарықтарда
орналасқан. Олаодың ірілері: Виктория, Тангньика, Ньясса, Рудольф, Чад.
Топырағы. Экватор бойында ылғалды орманның қызыл – сары фералитті
топырығы, супэкваторлық белдеулердегі ылғалды саванна мен сирек орман
өсетін қызыл топырақ, құрғақ саваннаға қарай қызылқоңыр және корбанатты
қызылқоңыр топырақ жалғасады. Тропиктік шөл аудндардың көп бөлігін
жылжымалы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz