Радиация және оның түрлері
Радиация латын тілінде радиус-сәуле деген сөз.
Радиацияға күнің сәулесі, ғарыштық сәуле, Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Ғарыштық сәулелері және Жердің радиактивтік заттарының сәулеленуі табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді. Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шағаруы барлық химиялық заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір химиялық элементтерде тұрақты изотроптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті, мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бұлардың атомдарының ядросы өздігінен ыдырап, гамма- кванттың және корпускулярлық сәуленеді.
Радиацияға күнің сәулесі, ғарыштық сәуле, Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Ғарыштық сәулелері және Жердің радиактивтік заттарының сәулеленуі табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді. Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шағаруы барлық химиялық заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір химиялық элементтерде тұрақты изотроптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті, мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бұлардың атомдарының ядросы өздігінен ыдырап, гамма- кванттың және корпускулярлық сәуленеді.
Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:
Радиация және оның түрлері.
Радиация латын тілінде радиус-сәуле деген сөз.
Радиацияға күнің сәулесі, ғарыштық сәуле, Жердің табиғи радиактивтік
заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Ғарыштық сәулелері және Жердің радиактивтік заттарының сәулеленуі
табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл
тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді.
Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шағаруы барлық химиялық
заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті
изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір
химиялық элементтерде тұрақты изотроптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті,
мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бұлардың атомдарының ядросы
өздігінен ыдырап, гамма- кванттың және корпускулярлық сәуленеді.
Тіршіліктің пайда болуының алғашқы кезеңіндегі сәулеленудің маңызы.
Тіршілік пайда болмас бұрын жер үстіндегі атмосферада түрлі құбылыстар
өтіп, жай қарапайым заттар күрделене бастаған, яғни жөнделу құбылыстары
басым болған.
Жердің даму тарихының алғашқы кезеңіндегі атмосфера сутегінен,
оттегінен, көміртегінен және азоттан құралған. Соған байланысты онда
мынадай молекулалар болған:
су Көмір қышқыл метан сутегі аммиак
газ
Күннің күлгін сәулелерінің, ғарыштық сәулелерінің, радитактивтік
минералдың, атмосефраның қозғалысқа келу әсерінен электрлік құбылыстар жиі
болып тұрған. Осылардың әсерінен С-Н, Н-О, Н-N, H-H байланыстары үзілген
және энергияға бай ортааралық заттар түзілген.
Заттар өзара әрекетенуінен тұрақты молекулалар құрылған.
Синил қышқылы Құмырсқа формальдегид Гликол Сірке қышқылы
қышқылы альдегиді
Жоғары энергия квантының әсерінен органикалық қосылыстар молекуласы
күрделі түгеайналған. Энергияның үлкен мөлшерінің одан әрі қарай әсер ете
беруі анағұрлым күрделі молекулалардың пайда болуына әкеліп жеткізілген.
Мысалы, амин қышқылдары
Глицирин аланин Аспаргин қышқылы
Органикалық молекулалардың көбейіп, топтасуы түрлі құбылыстардың
болуына себеп жасап, полисахаритердің, ДНК, белоктардың және т.б. пайда
болуына жеткізу. Бұлар өмірдің негізгі сипаттамасы- энергия және инфомация
қасиетін тасымалдайтын құрамдар.
Органикалық молекулалардың абиогендік түзілуін және өмірдің пайда
болуына ядролық энергия маңызды рол атқарған.
Органикалық эволюцияға радиация мөлшерлерінің әресі.
Радиация мөлшері тіршілікке екі бағытта әсер еткен.
- тіршіліктің пайда болуына тигізген әсері;
- тірі жануарлардың жер бетіне жойылып кетуіне себеп болғаны;
Тірі органмзнің өлі табиғаттан дамуы радиация әсерінен болған деген
ғылыми қорытындылар бар.
Табиғи радиация мөлшері аса үлкен болған кезеңдер эволюциясының даму
жылдамдығына әсерін тигізіп оьтырған. Бор дәуірінің соңғы кезінде күн
маңайындағы жаңа жұлдыздардың біреуінің жарқылдауынан ғарыштың сәулелену
деңгейі ұзақ уақыт аса жоғары деңгейде болғаны өте ірі динозаврлардың
жаппай қырылуына себеп болған. Палеозой дәуірінің аяқ кезі және мезозой
дәуірінің басында жер үстінде бауырмен жорғалаушылар өте көп болған. Бар
дәуірінде олар кенет азайып, түрлері келіп, денелері ықшамдалған.
Жыл өткен сайын адамдардың радиоактивті сәулеленумен зақымдануы көбейе
түсуде. Өйткені, жыл сайын атом электр станциялары салынып, олар іске
қосылып жатыр. Сондай-ақ (ускорительдер) салынып, атом бомбалары жарылып
жатады. Олардан қаншама раиоактивті сәулелер бөлініп шығып, адамзат
баласына зиян келтірді. Сондықтан да адамзат баласын радиациядан қорғау
мәселесі осы кездегі кезек күттірмейтін мәселелердің біріне айналып отыр.
Адамдарды радиациядан қорғау үшін киімдер тігуді қажетті етеді.
Космостан келетін космостың сәулелерден практика жүзінде адамзат
баласының қорғануға ешқандай мүмкіндігі жоқ. Ол 1000 км атмосфералық
қабаттан лезде өтіп кетеді де жер шарына түгелдей таралады. Космонавтар
космос сәулесінен қорғау оңай шаруа емес.
Адамзат баласы Жер бетінде пайда болған кезден бастап, табиғи
радиоактивті заттардан қажетті дозасын алып отырған, әсіресе, радиактивті
сәулені жерден алады. Қалған бөлігі космос сәулесімен келеді. Жылына 200
мР радиация қабылдайды. Жер шарының әрбір аймақтарына тұратын халықтар әр
мөлшерде радиация алады.
Сәулеленудің генетикалық әсері.
Сәулелену ағзаның генетикалық жағдайына пайдалы және зиянды әсерін
тигізеді.
Пайдалы әсері. Сәулеленуді биологиялық заттарға қолданғандағы негізгі
мақсат- жаңа қасиеті бар тірі организмдердің түрін шығарып, оларды сұрыптау
және оның неғұрлым пайдасын таңдау үшін маңызды жағдай етіп қолдану.
-рентген және күлгін сәулелер химиялық заттар әсері арқылы
антибиотиктер түзетін саңырауқұлақтардың табиғи қсиетін өзгерту үшін
зерттеулер жүргізу;
- тіршілік ету жағдайларында антибиотиктер және В12 дәруменін түзетін
микроорганизмдердің жоғарғы активті штампаларын шығару және т.б.
- сәулелену әсерінен пайда болған тұқым қаулау қасиетін жібек
құраттарының өнімін, сапасын арттыру үшін сақтап, өндірісте кең пайдалану.
- жануарлар және өсімдіктер тұқымын жақсартуда және өнімін өсіруде
сәулелену қолданыладырадиациялық селекция тәсілі- методрадиационной
селекции.
Адам өміріне қажет, маңызды ферменттер, органикалық қышқылдарды
саңырауқұлақтарды және микробтарды сәулелендіру нәтижесінде алады генетика
және радиобиология бірлесуінен радиациялық генетика ғылым саласы адамның
практикалық іс-әрекетінде талай пайдалы табыстарға жеткізуде.
Зиянды әсері. Табиғи сәулелендіру, кейбір химиялық құрылымдар және
сыртқы ортаның температурасы тұқым қуалау қасиетінің құрылымна әсер ету
нәтижесінде ұрпақтарға таралатын табиғи мутацияға келтіріледі.
- табиғи сәулелену ғарыштық сәулелер және жердің минералдарының
сәуелеленуі ядролық сынақпен қатар келгенде тіршілікке үлкен қатерлі
жағдай туғызады, Жер үстіндегі тіршілікті жойып жібереді.
- табиғи сәулелену, кейбір химиялық құрылымдар, сыртқы ортаның
температурасы және ядролық сынақ әсерлерінен өмір сүру орасына қарай
ұрпақтарда 500 ден түрлі аурулар пайда болғаны анықталады. Солардың ішінде,
мысалы- ерге-жейлік, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Радиация латын тілінде радиус-сәуле деген сөз.
Радиацияға күнің сәулесі, ғарыштық сәуле, Жердің табиғи радиактивтік
заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Ғарыштық сәулелері және Жердің радиактивтік заттарының сәулеленуі
табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл
тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді.
Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шағаруы барлық химиялық
заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті
изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір
химиялық элементтерде тұрақты изотроптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті,
мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бұлардың атомдарының ядросы
өздігінен ыдырап, гамма- кванттың және корпускулярлық сәуленеді.
Тіршіліктің пайда болуының алғашқы кезеңіндегі сәулеленудің маңызы.
Тіршілік пайда болмас бұрын жер үстіндегі атмосферада түрлі құбылыстар
өтіп, жай қарапайым заттар күрделене бастаған, яғни жөнделу құбылыстары
басым болған.
Жердің даму тарихының алғашқы кезеңіндегі атмосфера сутегінен,
оттегінен, көміртегінен және азоттан құралған. Соған байланысты онда
мынадай молекулалар болған:
су Көмір қышқыл метан сутегі аммиак
газ
Күннің күлгін сәулелерінің, ғарыштық сәулелерінің, радитактивтік
минералдың, атмосефраның қозғалысқа келу әсерінен электрлік құбылыстар жиі
болып тұрған. Осылардың әсерінен С-Н, Н-О, Н-N, H-H байланыстары үзілген
және энергияға бай ортааралық заттар түзілген.
Заттар өзара әрекетенуінен тұрақты молекулалар құрылған.
Синил қышқылы Құмырсқа формальдегид Гликол Сірке қышқылы
қышқылы альдегиді
Жоғары энергия квантының әсерінен органикалық қосылыстар молекуласы
күрделі түгеайналған. Энергияның үлкен мөлшерінің одан әрі қарай әсер ете
беруі анағұрлым күрделі молекулалардың пайда болуына әкеліп жеткізілген.
Мысалы, амин қышқылдары
Глицирин аланин Аспаргин қышқылы
Органикалық молекулалардың көбейіп, топтасуы түрлі құбылыстардың
болуына себеп жасап, полисахаритердің, ДНК, белоктардың және т.б. пайда
болуына жеткізу. Бұлар өмірдің негізгі сипаттамасы- энергия және инфомация
қасиетін тасымалдайтын құрамдар.
Органикалық молекулалардың абиогендік түзілуін және өмірдің пайда
болуына ядролық энергия маңызды рол атқарған.
Органикалық эволюцияға радиация мөлшерлерінің әресі.
Радиация мөлшері тіршілікке екі бағытта әсер еткен.
- тіршіліктің пайда болуына тигізген әсері;
- тірі жануарлардың жер бетіне жойылып кетуіне себеп болғаны;
Тірі органмзнің өлі табиғаттан дамуы радиация әсерінен болған деген
ғылыми қорытындылар бар.
Табиғи радиация мөлшері аса үлкен болған кезеңдер эволюциясының даму
жылдамдығына әсерін тигізіп оьтырған. Бор дәуірінің соңғы кезінде күн
маңайындағы жаңа жұлдыздардың біреуінің жарқылдауынан ғарыштың сәулелену
деңгейі ұзақ уақыт аса жоғары деңгейде болғаны өте ірі динозаврлардың
жаппай қырылуына себеп болған. Палеозой дәуірінің аяқ кезі және мезозой
дәуірінің басында жер үстінде бауырмен жорғалаушылар өте көп болған. Бар
дәуірінде олар кенет азайып, түрлері келіп, денелері ықшамдалған.
Жыл өткен сайын адамдардың радиоактивті сәулеленумен зақымдануы көбейе
түсуде. Өйткені, жыл сайын атом электр станциялары салынып, олар іске
қосылып жатыр. Сондай-ақ (ускорительдер) салынып, атом бомбалары жарылып
жатады. Олардан қаншама раиоактивті сәулелер бөлініп шығып, адамзат
баласына зиян келтірді. Сондықтан да адамзат баласын радиациядан қорғау
мәселесі осы кездегі кезек күттірмейтін мәселелердің біріне айналып отыр.
Адамдарды радиациядан қорғау үшін киімдер тігуді қажетті етеді.
Космостан келетін космостың сәулелерден практика жүзінде адамзат
баласының қорғануға ешқандай мүмкіндігі жоқ. Ол 1000 км атмосфералық
қабаттан лезде өтіп кетеді де жер шарына түгелдей таралады. Космонавтар
космос сәулесінен қорғау оңай шаруа емес.
Адамзат баласы Жер бетінде пайда болған кезден бастап, табиғи
радиоактивті заттардан қажетті дозасын алып отырған, әсіресе, радиактивті
сәулені жерден алады. Қалған бөлігі космос сәулесімен келеді. Жылына 200
мР радиация қабылдайды. Жер шарының әрбір аймақтарына тұратын халықтар әр
мөлшерде радиация алады.
Сәулеленудің генетикалық әсері.
Сәулелену ағзаның генетикалық жағдайына пайдалы және зиянды әсерін
тигізеді.
Пайдалы әсері. Сәулеленуді биологиялық заттарға қолданғандағы негізгі
мақсат- жаңа қасиеті бар тірі организмдердің түрін шығарып, оларды сұрыптау
және оның неғұрлым пайдасын таңдау үшін маңызды жағдай етіп қолдану.
-рентген және күлгін сәулелер химиялық заттар әсері арқылы
антибиотиктер түзетін саңырауқұлақтардың табиғи қсиетін өзгерту үшін
зерттеулер жүргізу;
- тіршілік ету жағдайларында антибиотиктер және В12 дәруменін түзетін
микроорганизмдердің жоғарғы активті штампаларын шығару және т.б.
- сәулелену әсерінен пайда болған тұқым қаулау қасиетін жібек
құраттарының өнімін, сапасын арттыру үшін сақтап, өндірісте кең пайдалану.
- жануарлар және өсімдіктер тұқымын жақсартуда және өнімін өсіруде
сәулелену қолданыладырадиациялық селекция тәсілі- методрадиационной
селекции.
Адам өміріне қажет, маңызды ферменттер, органикалық қышқылдарды
саңырауқұлақтарды және микробтарды сәулелендіру нәтижесінде алады генетика
және радиобиология бірлесуінен радиациялық генетика ғылым саласы адамның
практикалық іс-әрекетінде талай пайдалы табыстарға жеткізуде.
Зиянды әсері. Табиғи сәулелендіру, кейбір химиялық құрылымдар және
сыртқы ортаның температурасы тұқым қуалау қасиетінің құрылымна әсер ету
нәтижесінде ұрпақтарға таралатын табиғи мутацияға келтіріледі.
- табиғи сәулелену ғарыштық сәулелер және жердің минералдарының
сәуелеленуі ядролық сынақпен қатар келгенде тіршілікке үлкен қатерлі
жағдай туғызады, Жер үстіндегі тіршілікті жойып жібереді.
- табиғи сәулелену, кейбір химиялық құрылымдар, сыртқы ортаның
температурасы және ядролық сынақ әсерлерінен өмір сүру орасына қарай
ұрпақтарда 500 ден түрлі аурулар пайда болғаны анықталады. Солардың ішінде,
мысалы- ерге-жейлік, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz