Радиобайланыс технологияларының қазіргі заманға сай жағдайы

Кіріспе

Батысқа қарағанда «Соңғы кезең» термин отандық техникалық әдебиетте жиі қолданыла бастады. Расында да бұл мәселе қарқынды даму кезеңінде отандық желінің алдында тұрған бүгінгі байланыс бүкіл әлем операторларын алаңдатты. Дамыған және дамып келе жатқан елдердегі абоненттік қосылулар мәселесін шешу үшін қазіргі заманда заманға сай бірнеше технологиялар қатары ойластырылған.

Осылайша бүгінгі таңда бүкіл әлемдік тәжірибе шешімінде тексеру қатарына ие боламыз, алдағы уақытта соңғы кезең 80 жылдың аяғы, 90 жылдың басында АҚШ (Америка Құрама Штаты) пен Батыс Еуропада абонентті қол жеткізу желісіне қызығушылық бірден көбейіп, аналогты телефон қызмет көрсеткіші қолданушылардың қанағаттандыруын тоқтатты. Ақпаратты тарату ISDN (Integrated Services Digital Network) және т. б. жаңа қызметтердің сұранысын қанағаттандыру үшін бір мезгілде модельдеу және магистраль желілерін цифрлау және станция коммутациялауларын жүргізді.

Жаңа қызмет сұранысында жеткілікті көлемде мысты-желіден абоненттік жолды анықтау үшін «цифрлық абоненттік жолдар» технологиясы өндірілді (ағылшын термині -Digital Subscriber Loop) . Ағылшынша аббревиатурасы xDSL технологиясы, абоненттік жолдар бойынша жоғары жылдамдықтағы цифрлық ақпаратты ұйымдастыруға рұқсат етті. Сондықтан таратудың цифрлық әдісін талап етуші қызметтер қолда бар таратушы желіні пайдаланады.

Абонеттік таратқыш желісінде оптикалық технологиясы кең қолданысқа түсті. FTTB (Fiber to the Building), FTTZ (Fiber to the Zone) және т. б. тарату концепциясы қабылдады. Қарсы бағыттағы мысты кабельді жолдың орнына оптикалық қолданысқа ие болды. Мұндай концепциялар жаңа құрылыста қолданып келген және қолданыс үстінде, бірақ ол мыс жолдарын қолдану аймағында кең қолданыс таппады, мұнда xDSL-ді қоданған аса арзанға түседі.

Екі жағдайда да операторларды қазіргі заманғы цифрлық немесе интегралданған қызмет және дәл осы амалды шешу үшін осы рұқсат амалы модельденді.

Қазақстан сияқты дамып келе жатқан елдерде операторлардың сұранысы басқаша. Қызметтің жаңа түріне сұраныс өскен, бірақ тек өте аз пайызды құрайды. Желінің басты дамуы бұрынғыдай «телефонизация» болып қалады, яғни абоненттердің сұранысын қарапайым аналогты - телефонды байланыспен қамтамасыз ету.

Дамушы елдерде, оның ішінде Қазақстанда да магистральді желі, транзитті станциялар және қалалық, ауылдық АТС-тің модернизациясы жүріп жатыр. Бұл жағдайда модернизация сөзінің мағынасы - жаңа құрылғылар мен ескірген құрылғыларды ауыстыру болып табылады. Бірақ жаңа коммутациялық станция сыйымдылығын алмастырады. Осыған орай операторда сапалы қызмет дәстүрі телефондық коммутациялық қондырғы мүмкіндігімен және магистраль желісін ұсыну мүмкіншілігі туындады. Бірақ абоненттік тарату желі сыйымдылығының жеткіліксіздігі немесе оның қатыспауы анық.

Қазіргі таңдағы технологиялық шешімде цифрлық қызметті ұсыну үшін бастапқыдан өңдейді де, дамып келе жатқан елдердегі сипаттау мәселесін шешуді оңынан қолданады. Содан негізгі мәселеде абоненттік жол бойынша барлық гамма тығыздау қондырғысында xDSL (x Digital Subscriber Line) құрылған. Бұл қондырғы АЛ-да 4, 8, ал кейде 30, 60 рет қолдану эффектілігін жоғарлатуына мүмкіндік береді.

Дамып келе жатқан елдер сияқты, операторлардың да максималды эффективті кабельді желіні қолдануында аса қызығушылықтары арта түсуде. Жаңа құрылыс барысында кеңжолақты төсеуді жобамен беріп, талшықты-оптикалық байланыс желі эксплуатациясында сенімді әрі ыңғайлы. «Соңғы кезең» учаскесінде ТОБЖ үлгісі Оңтүстік - Шығыс Азия, Оңтүстік және Орталық Америка және т. б. елдер үшін бұрыннан нормасы болып қалыптасқан. Сондықтан да бірінші этапта негізінде ТОБЖ қарапайым аналогты қызметтерді ұсыну үшін қолданады. Кейіннен төлем қабілеттілігінің сұранысы пайда болып, сол бағыт бойынша ақпаратты таратады немесе ISDN қызметін жеткізеді.

Бірнеше (ағылшынша термині - WLL - Wireless Local Loop) - фиксирленген бөлек радио қол жеткізуінен тұрады. Соңғы жылдары барлық елде дәстүрлі аналогты телефон қызметінің ұсыныс мәселесін шешу үшін қазіргі кезде абоненттерді қосу кеңінен қолданылуда. Цифрлық радио қол жеткізу құралының көмгімен көрсетілген жиілікті ресурсқа қарағанда әсіресе кеңжолақты қызметті шектеу қиынға әкеп соғады. Мұнда сымсыз ақпаратты тарату үшін арнайы жүйелері қолданылады. Негізі радио қол жеткізу альтернаивін операторларда ұсынады және осы жағдайға қатысты емес жеке кабельді желіні таратады. Ол сондай-ақ қиын қол жеткізулерде және аз қоныстанған аудандарда эффективті болады.

Отандық нарыққа келтірілген шешімі мен келесі талдау нәтижесі бойынша арналған. Белгілі абоненттік қол жеткізу желісін құру әдісімен барынша толық сипаттайды [1] .

1 Радиобайланыс технологияларының қазіргі заманға сай жағдайы

1. 1 Әдебиттер шолуы

Телекоммуникационные системы и сети: 3 томдық оқу құралының 2-ші томында - радиобайланыстар, радиохабарлау, теледидар туралы жазылған / Катунин Г. П, Машчев Г. В, Попантонипуло В. Н, В. П. Шувалов: В. П. Шубалов профессоры редакциясы атынан.

Баспа 2-е - М: горячая линия. Телеком 2004ж.

3-томдық оқу құралының 2-ші томында радиобайланыс жүйелері, радиохабарлау және теледидар туралы қарастырылған.

Негізінен перспективалы бағытта дамыған сымсыз байланыстар оның ішінде серік байланыстарымен жылжымалы объект байланыстарына ерекше көңіл бөлінген.

«Радиорелейные и спутниковые системы передачи» оқулығында Р15 жоғары оқу орындар үшін А. С. Немировский, О. С. Данилович, Ю. И. Маримонт және басқалары А. С. Немировский редакциясымен. - М: Радио және байланыс, 1986ж.

Бұл жерде радиорелелік, тропосфералық және спутниктік тарату жүйелерінің құрылу мәселелері, қабылдап - тарату құрылғысының және дециметрлік және сантиметрлік толқын диапозондарында радиосымдарды жобалаудың негізгі ерекшіліктері қарастырылған. Ақпаратты цифрлық әдіспен таратылуына ерекше орын бөлінген. Курс бағдарламасы мен аты өзара сәйкес келеді.

Авторлар : В. Н. Рогиский, А. Д. Харкевич, М. А. Шнепс, Г. Б. Давыдов, А. Я. Толчан

Теория сетей связи: жоғары оқу байланыстарының оқу құралы/ Рогинский В. Н. Харкевич А. Д, және Шнепс М. А. жене басқалары; В. Н Рогинскидің редакциясы атынан. - М: радио және байланыс 1981ж.

Желілердің электробайланыс теориясында негізінен ақпараттың маңыздылығы мен халық шаруашылығындағы байланыстар және желілер параметрлерін құрылымы мен қасиетін, желілерді басқару негізгі жүйелері мен хабарлама ағындары мен сонымен қатар елдері біртұтас автоматтандырылған байланыс торабының принциптерінің құрылуын қарастырады.

Хабарлама ағындарының есептелу әдістері жүргізіледі және байланыс желілерінің көрсетілуімен жолдарды анықтайды (өткізу мүмкіндігі, құрылымдық сенімділігімен құны және т. б. ) . Электрлік байланыс жүйе құрылымын тұрлендіру әдісін береді.

Парфенов Ю. А. Цифровые сети доступа. М. -Эко Трендз, 2005ж.

Бұл кітапта цифрлық қол жеткізу желісін құру мақсаты қарастырылған. Қол жеткізу желісінің қондырғысы, жаңартылған қондырғылар түрлері, олардың техникалық берілгендері мен сипаттамасы келтірілген.

Соколов Н. А. Сети абонентского доступа: принципы построения - Пермь: ТОО Типография «Книга», 1999ж.

Мына әдебиетте телекоммуникациялық жүйелердің эффективті дамуын жалпы қамтамасыздандыруы, абоненттік қол жеткізу желісінің артықшылықтарын құру мақсаты қарастырылған. Жаңа телекоммуникациялық технологияларын тәжірибе жүзінде қолдануы, сондай-ақ коммутация және жергілікті телефондық желілерді цифрлық тарату техникасын қолданумен байланысты абоненттік қол жеткізу аспектісіне барынша назар аудару керек.

Гольдштейн Б. С. Протоколы сети доступа: Санкт-Петербург, БХВ- Санкт-Петербург, 2005ж.

Дәстүрлі аналогты абоненттік жолдарының мүмкіншілігі мен ISDN протоколдарының түрлендіруі қарастырылады. Түрлі протоколдар DSS-1, QSIG, TSP/IP сияқты бір позициясымен анықталған байланыс желісінің дамуында келтірілген төтенше перспективінде V5 интерфейсінің ашылуына едәуір назар бөлінген [3] .

1. 2 Мысты - кабельді жолдарының құрылысы

Дәстүрлі мәселенің бірнеше жақсы жақтары бар. Біріншіден қарапайым жобалау. Екіншіден тәжірибелі жұмыскерлердің құрылыс және эксплуатация жағынан болуы. Үшіншіден қазіргі таңдағы лайықты бағасы. Олардың негізгі кемшіліктері - аса қымбат қызмет көрсетуі және өткізу қабілеттілігін шектеуі (ТОБЖ-мен салыстырғанда), сонымен бірге мұндағы құрылыс жұмыстарына кеткен еңбектің және уақыттың шығындары. Соңғы уақытта операторлар және бір «ерекше» кемшілігін тапты, яғни ол - металлолом қабылдайтындардың мысты кабельдерге қызығушылығы.

Кабель бағасының мәселесі екі негізгі құраудан жинақталады, яғни - кабель бағасы және құрылыс - монтаждық жұмысының төсеу бағасы.

Қосылатын абоненттер саны өскен сайын кабельдің бағасы да өседі және сонымен қатар ұзындығы да өсуде. Құрылыс - монтажды жұмыс бағасы бәрінен де бұрын желінің ұзындығына байланысты болады.

Жоғары жиілікті тығыздауды аналогты қондырғыларда кең қолданып және бұрыннан келе жатқан АЛ тығыздау идеясы қазіргі уақытта желілерде қолданылуда.

Сурет 1. 1. Кабель желісі бойынша абоненттік қол жеткізуді

ұйымдастыру

1. 3 Қолданыстағы абоненттік жолының тығыздалуы (АЛ)

Сондықтан да өзінің нағыз қазіргі мәселесіне байланысты міндетті түрде Абоненттік Жолдары үшін Цифрлық Тарату Жүйелері пайда болуы шарт (ЦСПАЛ) . ЦСПАЛ (АЖЦТЖ) қондырғысы қазіргі кезде қолданыстағы абоненттік желілерді таратуда кеңінен қолданылады «Расспариленген» абоненттер АТС-ті, коммуналды пәтерлерді телефонмен қамтамасыз еткен, және т. б. кезінде модернизацияланады.

Сурет 1. 2. Қолданыстағы абоненттік жолдың тығыздалуы

ЦСПАЛ жүйелері кодталған сөзді цифрлық ағындарында уақытша мультиплексирленген мақсаты бойынша орнатылған. Аналогты сигнал станциясының абоненттік топтамасынан ИКМ немесе АДИКМ модуляця көмегімен ЦСПАЛ станциялы жарты топтама модулінде цифрлық ағынға айналады. Содан индивидуалды цифрлық ағындары бір топтық ағынға біріктіріліп және xDSL (ISDL, HDSL, SDSL) технологиясын қолдана отырып абоненттік жол арқылы тарайды. Абоненттік жарты топтамада қайтымды түрлендіргіші жүреді де, оның шығысына қарапайым телефон аппараттары жалғанады. Нарықтағы танымал тығыздалған жүйелер 2, 8, 10, 11, 15, 30, 60 бір-бірден АЛ арнасын береді. ЦСПАЛ динамикалық концентрациясын қолдану барысында 90…120 жол арнасын жұмыспен қамтамасыз етуі мүмін.

ЦСПАЛ жүйесінің бағыты аналогты телефондық қызметін және кез-келген станциялық телефон түрлерімен жұмыс істейтін қабілеттілігін және абоненттік құрылғыларын ұсынды. Өрістік сигнал өзгерісі және тарификациялар таксофондар үшін сақталынады. УАТС немесе модемдерді қосу үшін танымал аппаратуралар версиясындағы төртсымды аяқталуы қолданылады. Тығыздау жолында рұқсат етілген ұзындық ережеге сай 5-6 км-ден аспауы тиіс. Бірақ қолданыстағы рұқсат етілген АЛ ұзындығының өсуін барынша қамтамасыздандыратын құрамы регенераторлардан тұратын бірнеше жүйелер қолданылады.

Берілген шешімнің құндылығы тек қана қондырғылардың бағасымен анықталады да, осыған сәйкес қосылулар санының үлкеюімен тізбектей өседі. Егер ЦСПАЛ 5-6 км-ден аспайтын болса, онда оның бағасы АЛ ұзындығына байланысты емес. Регенераторлар болған кезде АЛ-мен жұмыста қабілеттілігі ұзаққа барады. Сызықты регенератор қондырғысының қосылу бағасы 50…70%-ға дейін өседі [5] .

1. 4 Абоненттік учаскедегі ТОБЖ құрылысы

«Соңғы кезең» учаскесінде талшықты - оптикалық байланыс жолының құрылысының артықшылықтары бар. Өткізу жолағы бойынша ТОБЖ үлкен қосымшаға ие, өйткені ойластырылған телекоммуникацилық қызметінің ұсынылуы жеткіліксіз. Бірақ телевидениялық бағдарламаны тарату, түрлі интерактивті жүйелер және т. б. үшін де жеткіліксіз болады. Бағалы көрсеткішке қарай отырып оптикалық кабельдің бағасының бірден түскенін көруге болады. Оптикалық абоненттік жол қызмет көрсетуді талап етпейді және қажетті деңгейде ұзақ жұмыс істейді. Осы мәселе бойынша кемшіліктердің екі себебі бар. Біріншіден, еңбектің және уақыттың кабельдік төсеуіне кеткен шығыны, яғни құрылысқа қажеттілігі және мамандардың жетіспеушілігі. Екіншіден, мысты жолға қарағанда оптикалық кабель жолының бағасын көтеретін, қабылдап - тарату және мультиплексирлеудің соңғы құралдарымен жабдықталуы тиіс.

«Соңғы кезең» учаскесінде оптикалық кабель қолдану концепциясы бірнеше бағытқа бөлінеді: ғимаратқа дейінгі кабель - FTTB (Fiber To The Building), офиске дейінгі оптика - FTTO (Fiber To The Office), абоненттік топтасатын кейбір зоналарға дейінгі оптика - FTTZ (Fiber To The Zone) . Барлық үш бағыт бір негізге біріккен - қондырғының орнын ауыстыруға негізделетін кеңжолақты оптикалық байланыс жолын бір нүктеге дейін алып келеді. Аз жылдамдықпен тура «розеткаға» дейін тарататын цифрлық ағындар, яғни тұтынушы терминалының қосылған жеріне дейін.

Аналогты абоненттік аяқталуына ие болатын коммутациялық станциялар, яғни «дәстүрлі» ұсынысқа келтірілген нұсқау ТОБЖ қол жеткізу желісімен қолданып, құрылады. АТС-тан станциялық терминалдың мультиплексирленген қондырғысына және абоненттік терминалды қосу орындарының аяқталуы дәл қазір қол жеткізу желісінің нұсқауында аналогты жолдарының жалғасы ретінде қолданылады. Осындай қосылу сұлбасы дамып келе жатқан елдерде кеңінен қолданылады және ол көбінесе аналогты қосылу схемасы деп аталады.

Коммутациялық станция түріне қатысты қарапайым интерфейстің келісімі мен әмбебаптылығы - берілген қосылу сұлбасының артықшылығы болып табылады. Аналогты интерфейсі бойынша қондырғыларды кез-келген АТС - электронды, квазиэлектронды, электромеханикалық жүйелеріне қосуға болады. Станциялық терминалдың негізгі кемшілігі аналогты - цифрлық «артықшылықтың» бар болуын қайта құруы. Расында, егер коммутациялық қондырғылар цифрлық болса, онда цифрлық ағындар алдымен АТС абоненттік топтарда аналогты сигналға түрленеді.

Мультиплексирленген қондырғыны АТС-ке басқа тәсілмен қосып, станциялық терминал коммутаторы цифрлық трактысының бірігуінен пайда болады. Мұндай шешім кеңінен қолданылады және аналогты қосылумен салыстырғанда озық болып табылады. Цифрлық байланыстың қосылу қызметінің сапасы аналогты тракта пайда болатын цифрлық желінің абонентте максималды жуықтығын, және сәйкесінше минималды бөгеуілін қамтамасыз етеді. Желіні тұрғызу үшін АТС абоненттік модулін қажет етпейді, сол сияқты экономикалық эффект тұрғысынан жүйелік артықшылығы бар цифрлық қосылу қол жеткізу қондырғысы мен коммутациялық қондырғылардың шығындарын төмендетті. Станциялық терминалдың қол жеткізу желісінің құрылғысы аналогты модульдерді, екісымды интерфейстерді жүзеге асырады.

Сурет 1. 3. ТОБЖ-ның қолданылуы

Цифрлық қосылуды қабылдау кезінде сигналдық жүйенің стандартизация жетіспеушілігі бірінші қиындығы болып табылады. Цифрлық интерфейс қаттылығын электрлік параметр тұрғысымен жеткілікті анықтап, сонымен қатар айырмашылығы анықталған екісымды аналогты абоненттің интерфейстілігінде. Қазақстандық сигнализацияланған жүйелердің сипаттамалары тек «үлкен» кітапқа ғана енгізіледі, ал егер бүкіл әлемде қоданатын барлық жүйелерді қарастыратын болса, онда ол үшін үлкен кітапханалар қажет болады. Сигнализацияланған типтер үлкен жинағын барынша реализациялап, мультиплексорларға қол жеткізу өңдеушілері үшін аса қиын екені анық. Коммутациялық станциясының нақты түрлерінің әрқайсысын қолданыстағы мультиплексорларды «туралауға» талап етеді, ал кейбір кезде программалық версияларды қамтамасыздандырады. Соңғы жылдары сигнаизация жүйелері мен интерфейс стандартизациясының қаттылығының мүмкіншілігін қол жеткізу желісінің қондырғылары мен АТС түйіспесінде қолданады. V. 5. 1 және V. 5. 2 стандарттар үшін қайта өңделеді [6] .

1. 5 Радио қол жеткізу

Аз қоныстанған және қиын қол жеткізу аудандарындағы сөзсіз артықшылықтары кабельді инфрақұрылыстың қатыспауына мүмкіндік беріп, сымсыз қол жеткізу желісінің дамуына үлкен қызығушылық танытады. Өлшеу қажеттілігі бойынша басқа жетістектерде радио қол жеткізу жүйелер айналу жылдамдығы мен этап жалғау мүмкіндктеріне ие болады. Абоненттік есептеулерде өткізу қабілеттілігін шектеу мен оған қатысты бағаның жоғары болуы негізгі кемшілігінің бірі болып табылады. Бұл мәселені Қазақстан үшін кемшілік деп атауға болмайды, себебі бәрінен бұрын аналогты телефон қызметінің көрсеткіші барлық WLL жүйелерінде бағытталып көрсетілген. Радио қол жеткізу жүйелерінде қолданылатын кеңінен тараған технологиялары ретінде DAMPS (Digital Advances Mobile Phone System), GSM (Global System for Mobile Communication) стандарт ұялы телефон және сымсыз телефон стандарты CT-2 мен DECT, сонымен қатар бірнеше жеке хаттама және CDMA (Code Division Multiple Access) технологиясын атауға болады. Радио қол жеткізу негізінде мәселенің бағасынан жиналады, біріншіден, жиілікке мән беруі, инженерлердің жұмыс дайындығы, жобалаудың бағалануы, сонымен қатар радио қол жеткізу қондырғысының инфроқұрылысы. Сымсыз абоненттік желінің ұзындығы іс-жүзінде тәуелді емес және жаңа аталған барлық шығындар абонент санына шамалы ғана әсерін тигізеді. Радио қол жеткізу жүйесінде екінші құраушы шығыны абоненттік терминал болып табылады. Абоненттер санының өсуімен бірге сызықты құраушы да өседі, бірақ ол сондай-ақ желінің ұзындығына тәуелді болмайды.

Біздің көзқараспен қарағанда сыпайылы Қазақстанда операторлар байланысы үшін абоненттік қол жеткізу жілісі бойынша тапсырма тұрғызамыз.

Құрылғыны қолдану шарты.

Коммутациялық станциялар:

- цифрлық, түрлі өндірушілер;

- аналогты, түрлі жүйелер (координатты, кейде декадты-қадамды) .

Таратушы желі:

- қалалық аудандарда мысты-кабельді желінің ішінде тармақталған желінің сапасымен (базалық операторлар үшін) ;

- кабельдік жолда жеткілікті дамымаған жеке желісі немесе қатыспауы (альтернативті оператор) ;

- ауыл және қала сыртында кабельдік жол желісі дамымаған.

Қызметке қойылған талаптар:

- аналогты телефон, таксофон, модем/факстың көмегімен ақпаратты таратуы 95 %-н жоғары;

- ISDN желісі немесе ақпаратты тарату желісінің жоғары жылдамдыққа қосылуы 5 %-ға дейін.

Абоненттік қол жеткізу жабдығын таңдау кезінде түрлі операторлар үшін жоғары орында екені анық. Дәстүрлі телефон қызметін клиенттің басты бөлімі мен базалық операторларында 100 % телефонизациясын құрайтын негізгі мәселелерін қажет етеді. Құралды таңдау барысында көбінесе келесідегідей орналастырылады:

- бағасы;

- айналдыру жылдамдығы;

- қызметке кеткен шығындары;

- интегралдық қызмет жағынан иілгіштігі;

- мобильдік (бір орыннан басқа орынға тез алмасу мүмкіндігі) .

Сурет 1. 4. Сымсыз қол жеткізу

Бәсекелескен базалық операторларға қарағанда альтернативті операторлар тапсырмасы ережеге сәйкес жылдамырақ болады. Іскерлік абонент секторының қызметі жоғары жылдамдықта ұсынылады және ауқатты тұрғындардың бір бөлігін дәстүрлі байланыспен қамтамасыз етеді. Олар үшін қондырғылардың таңдалуы басқаша:

- айналдыру жылдамдығы;

- интегралдық қызмет жағынан иілгіштігі;

- мобильдік (бір орыннан басқа орынға тез алмасу мүмкіндігі) .

- бағасы;

- қызметке кеткен шығындары.

1. 6 Талдау нәтижесінің салыстырмалы технологиясы

Әртүрлі технологияға сапалы талдау жасап көреміз. Абоненттік қол жеткізу технологиясын қолданумен телефонзациясы қай дәрежеде екенін қойылған тапсырмада жауап береді.

1. 1 кестедегі талдау нәтижелерінен қорытынды жасауға болады. Альтернативті операторлар қажеттілік мәселесін шешудің үш жаңа тәсілінен қиналады, сондай-ақ олар абоненттерді қосу мәселесінің шешуін мысты кабель төсеуішіне қарағанда жүзеге асыруын тездетеді немесе шарттарының үлкен жиынтығын келтіреді (ТОБЖ) . Мұндай қорытынды тәжірибеде расталады. ЦСПАЛ(АЖЦТЖ) қондырғысын альтернативті операторлардың басымы базалықтан едәуір ерте қолдана бастады және ТОБЖ-ны кеңінен енгізеді. Радио қол жеткізу технологиялық шешім сияқты салыстырмалы таралуын жақында алды. Бірақ әлемдік және отандық тәжірибеде бұл шешім альтернативті операторлар негізінде қалалық желісі үшін қолданылатыны анық, сонда базалық операторлар желілерінде және ауылдық желілері үшін ол эффективті.

Кесте 1. 1 - Технологияның сапалы талдау нәтижесі

Енді қол жеткізуді ұйымдастырудың түрлі әдістер көрсеткішінің бағаларын талдап көреміз. Аса көп өзіндік экономикалық эффективті жұмысына ұмтылатын қазіргі операторлар үшін кездейсоқ маңызды бағалы талдау нәтижелері шартсыз түрде болып табылады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс