Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың нормалары мен инвестициялық климат
1. Мемлекет экономикасындағы шетел инвестициялардың ролі
2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың нормалары
мен инвестициялық климат
3. Инвестициялаудың перспективалары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың нормалары
мен инвестициялық климат
3. Инвестициялаудың перспективалары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Бұрынғы КСРО-ның табиғи ресурстарының 60%-ын иемдеп, Қазақстан осы қорларлың көмір, мұнай, газ және металлдарды пайдаланудан табыс алуды көздеп отырған көптеген халықаралық ұйымдардың назарын аудартты. Қытай мен Батыс арасындағы пайдалы сауда жолы болып табылатын бұрынғы Жібек Жолының тоғысында орналасқан Қазақстан Азия Жолбарысы мен Батыс Еуропаның демократиялық мемлекеттер интеграциясының табиғи орталығы бола алады.
Кең мүмкіншіліктеріне қарамастан, еліміз жоғары деңгейге жету үшін көптеген кедергілерден өтуге мәжбүр болды. Бұрынғы КСРО-ның құлауы мемлекеттің реттеуші жүйелердің күйреуіне, бақыланбайтын инфляцияға және қаржы қорлардың таусылуына әкеліп соқты. Сондықтан, Қазақстан ескі Кеңес бюрократиясына және әлсіз заң негізіне тап болды.
Бірақ, соған қарамастан, реформалау саласындағы прогресс бүкіл әлемде мойындалды: критиктер сыртқы қаржы және нарықтық өзгертулер арқылы Қазақстан экономикасының қарқынды дамуын байқады. Реконструкция және дамудың халықаралық Банкі, Әлем Банкі, Азиялық Даму Банкі, халықаралық ақша қоры және шетел инвестициялардың үздіксіз ағымы халықаралық қаржы әлемі Қазақстан экономикасына сенетінін көрсетті.
Кең мүмкіншіліктеріне қарамастан, еліміз жоғары деңгейге жету үшін көптеген кедергілерден өтуге мәжбүр болды. Бұрынғы КСРО-ның құлауы мемлекеттің реттеуші жүйелердің күйреуіне, бақыланбайтын инфляцияға және қаржы қорлардың таусылуына әкеліп соқты. Сондықтан, Қазақстан ескі Кеңес бюрократиясына және әлсіз заң негізіне тап болды.
Бірақ, соған қарамастан, реформалау саласындағы прогресс бүкіл әлемде мойындалды: критиктер сыртқы қаржы және нарықтық өзгертулер арқылы Қазақстан экономикасының қарқынды дамуын байқады. Реконструкция және дамудың халықаралық Банкі, Әлем Банкі, Азиялық Даму Банкі, халықаралық ақша қоры және шетел инвестициялардың үздіксіз ағымы халықаралық қаржы әлемі Қазақстан экономикасына сенетінін көрсетті.
1. Вестник КазГУ. Серия экономическая. Алматы, 1998, № 9.
2. Методическое пособие по разъяснению основных положений Стратегии развития Казахстана до 2030 года. Алматы:, 1991.
3. Назарбаев Н. А. Казахстан - 2030. Алматы: 1997.
4. Хасбулатов Р.И. Мировая экономика. М.: ИНСАН, 1994.
5. Сагандыкова С. Иностранные инвестиции в Казахстане: анализ и прогнозы инвестиционных процессов в экономике. Алматы: Гылым, 1994.
6. Азия: Экономика и жизнь, №51 (75), декабрь, 1996.
7. Закон "Об иностранных инвестициях"
8. Данные Национального Статистического Агентства РК.
9. Деловая неделя, 1997, № 11.
10. Журнал "Business central Europe" № 7. 2001
11. Авдокушин Е.Ф. «Международные экономические отношения», Москва 2002 г.
2. Методическое пособие по разъяснению основных положений Стратегии развития Казахстана до 2030 года. Алматы:, 1991.
3. Назарбаев Н. А. Казахстан - 2030. Алматы: 1997.
4. Хасбулатов Р.И. Мировая экономика. М.: ИНСАН, 1994.
5. Сагандыкова С. Иностранные инвестиции в Казахстане: анализ и прогнозы инвестиционных процессов в экономике. Алматы: Гылым, 1994.
6. Азия: Экономика и жизнь, №51 (75), декабрь, 1996.
7. Закон "Об иностранных инвестициях"
8. Данные Национального Статистического Агентства РК.
9. Деловая неделя, 1997, № 11.
10. Журнал "Business central Europe" № 7. 2001
11. Авдокушин Е.Ф. «Международные экономические отношения», Москва 2002 г.
ЖОСПАР
1. Мемлекет экономикасындағы шетел инвестициялардың ролі
2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың нормалары
мен инвестициялық климат
3. Инвестициялаудың перспективалары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1. Мемлекет экономикасындағы шетел инвестициялардың ролі
Бұрынғы КСРО-ның табиғи ресурстарының 60%-ын иемдеп, Қазақстан осы
қорларлың көмір, мұнай, газ және металлдарды пайдаланудан табыс алуды
көздеп отырған көптеген халықаралық ұйымдардың назарын аудартты. Қытай мен
Батыс арасындағы пайдалы сауда жолы болып табылатын бұрынғы Жібек Жолының
тоғысында орналасқан Қазақстан Азия Жолбарысы мен Батыс Еуропаның
демократиялық мемлекеттер интеграциясының табиғи орталығы бола алады.
Кең мүмкіншіліктеріне қарамастан, еліміз жоғары деңгейге жету үшін
көптеген кедергілерден өтуге мәжбүр болды. Бұрынғы КСРО-ның құлауы
мемлекеттің реттеуші жүйелердің күйреуіне, бақыланбайтын инфляцияға және
қаржы қорлардың таусылуына әкеліп соқты. Сондықтан, Қазақстан ескі Кеңес
бюрократиясына және әлсіз заң негізіне тап болды.
Бірақ, соған қарамастан, реформалау саласындағы прогресс бүкіл әлемде
мойындалды: критиктер сыртқы қаржы және нарықтық өзгертулер арқылы
Қазақстан экономикасының қарқынды дамуын байқады. Реконструкция және
дамудың халықаралық Банкі, Әлем Банкі, Азиялық Даму Банкі, халықаралық ақша
қоры және шетел инвестициялардың үздіксіз ағымы халықаралық қаржы әлемі
Қазақстан экономикасына сенетінін көрсетті.
Осылайша, шетел инвестициялар Қазақстан экономикасының тұрақтылуы мен
дамуында маңызды роль атқарып, олардың көмегімен өндіріс дамуын реттеу,
жаңа технологиялар жасау, елдің артта қалған аймақтарын қайта құруға
болады.
Инвестицияларға табыс алу және жағымды әлеуметтік нәтижеге жету
мақсатында кәсіпкерлік объектісіне және қызметтің басқа түрлеріне салынатын
ақша, банктік салымдар, акциялар, бағалы қағаздар, технологиялар,
машиналар, құрал-жабдықтар, лицензиялар, несиелер, басқа мүліктер немесе
меншіктік құқықтар, интеллектуалды құндылықтар жатады.
Салымдар объектісіне сәйкес инвестициялар 3 түрге бөлінеді:
1. мүлікке салынатын инвестициялар (материалдық инвестициялар) – бұл
тікелей өндіріс процессіне қатысатын инвестициялар (құрал-жабдықтар,
ғимараттар, материалдық қорлар инвестициялары т.б.);
2. қаржы инвестициялары – қаржылық мүліктерге салымдар, ұйым немесе
фирманың іскерлік қызметіне араласуға құқық алу (акциялар немесе басқа
бағалы қағаздарды сатып алу);
3. материалдық емес инвестициялар – материалдық емес құндылықтарға
салынатын инвестициялар (кадрларды даярлау, зерттеу жұмыстарына,
жарнамаларға салынатын инвестициялар).
Сонымен қатар инвестициялар:
• портфельді инвестициялар – дивидент алу және шаруашылық субъектіні
басқаруға қатысу мақсатында бағалы қағаздарға салымдар. Портфель
бағалы қағаздар немесе басқа активтерді сатып алу арқылы қалыптасады.
Біртектес бағалы қағаздар немесе түрлі инвестициялық құндылықтар
(акция, облигация, сақтандыру полисі, депозиттік сертификаттар)
портфельге кіре алады.
• Тікелей (нақты) инвестициялар – бұл мемлекетке немесе жеке фирманың
белгілі бір өнім өндіруге салынатын салым. Тікелей инвестициялар 2
компоненттерден тұрады. Бірі – негізгі капиталға инвестциялар, яғни
өндіріс құрал-жабдықтары, компьютерлер немесе ғимараттар сияқты
капиталды игіліктерді сатып алу. Екіншісі – тауар-материалдық қорларға
инвестициялар – бұл сатылмаған дайын өнімдер және өндіріс процесінде
пайдалануға тура келетін шикізат жинағының қоры болып табылатын
тауарлы материалдық қорларға инвестициялар. Тікелей инвестицияларды
ішкі және сыртқы деп бөлуге болады:
• ішкі тікелей инвестициялар – бұл өзіндік қаржыландыру көздері есебінен
өзіндік өндіріс факторларына шаруашылық субъектінің ақша құралдарын
салу;
• сыртқы тікелей инвестициялар – бұл шаруашылық субъектінің
инвестицияларын қажет ететін өндіріс факторларына инвестициялық
институттардың қаржы салымдары.
Пайдалану бағыты бойынша инвестициялар келесі түрлерге бөлінеді:
- кәсіпорынды сатып алу немесе негізін салу кезінде жүзеге асырылатын
бірінші текті немесе нетто-инвестициялары;
- өндірістік мүмкіншіліктерді кеңейтуге бағытталған экстенсивті
инвестициялар;
- реинвестициялар, яғни кәсіпорынның негізгі қорын тұрақтандыру
мақсатында, инвестициялық жобаны іске асыру нәтижесінде пайда болған
бос табысты пайдалану;
- айырбастау инвестициялары, бұл инвестициялар нәтижесінде қолда бар
құрал-жабдықтар жаңартылады;
- технологияны немесе технологиялық процесстерді модернизациялауға
бағытталатын рационализациялау инвестициялары;
- бұйымдар номенклатурасын өзгерту, өнімнің жаңа түрлерін жасау, жаңа
өткізу нарықтарын ұйымдастырумен байланысты диверсификация
инвестициялары;
- кадрлар даярлау, жарнама жасау, қоршаған ортаны қорғауға бағытталатын,
яғни кәсіпорынның болашақта тіршілік етуін қамтамасыз ететін
инвестициялар
- нетто-инвестициялар мен реинвестициялардан құралатын брутто-
инвестициялары.
Нарықтық қатынастарға негізделетін экономикалық реформалардың басты
бағыты – экономиканың қарқынды дамуын және тиімділігін арттыруды қамтамасыз
ететін инвестициялық саясатты жасау және жүзеге асыру болып табылады. Елдің
шектеулі ішкі қаржы қоры жағдайында шетел капиталды тарту маңызды орын
алады. ҚР-ның экономикасына шетел инвестицияларды тарту немесе тиімді
пайдалану мемлекет аралық жағымды экономикалық одақтасудың бағыты. Шетел
инвестициялар көмегімен Қазақстан экономикасының бұрмаланған өндірістік
құрылымын жақсартуға, жаңа жоғары технологиялық өндіріс жасауға, негізгі
қорларды жаңартып, көптеген кәсіпорындарды техникалық қайта құруға,
мамандар мен жұмысшылар даярлауға, менеджмент, маркетинг пен ноу-хаудың
жетістіктерін енгізуге, ішкі нарықты отандық өндірушілердің сапалы
тауарларымен толықтырып, сол тауарларды сыртқа шығарудың экспорт көлемін
ұлғайтуға мүмкіншілік пайда болады.
Қазақстан экономикасына шетел инвестицияларды тарту объективті қажет
үрдіс болып табылады. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, шетел
капиталының ағымы және оны пайдалануды мемлекеттік реттеу экономикаға
жағымды әсер етеді.
Шетел инвестицияларға салық салудың жеңілдіктері емес, олардың
тұрақты, болжанылатын және экономикалық жағынан мемлекетке де,
инвесторларға да тиімді жағдайы маңызды. Сондықтан, шетел инвестицияларды
тарту бойынша іс-әрекеттердің нақты бағдарламасын, тиімді жоспарын жасап,
осы бағдарлама негізінде басқару тетігін құру керек.
Қазақстан шетел инвестициялар үшін әлеуметтік, қаржы-экономикалық,
құқықтық режим және мүдделеріне сай келетін инвестициялық климат жасауға
тырысады. Осыған сәйкес 1994 жылы желтоқсанда Шетел инвестициялары туралы
заң қабылданды. Бұл заң Қазақстанда шетел инвестициялардың құқықтық режимін
анықтап, еліміздің шетел салымдардың объектілері мен жүзеге асыру
формаларын тіркеді. Кейін бұл заңға көптеген толықтырулар мен өзгертулер
енгізіліді. Құқықтық режим шетел инвестициялары үшін бірқатар кепілдіктер
ұсынады. Олардың негізгілері:
- ұлттық режим, яғни шетел инвестициялар отандық инвестициялар тәрізді
жағымды шарттар мен жағдайларды қолдана алады;
- Республика атынан үкіметтік кепілдіктер;
- заң және саяси жағдайлардың өзгеруінен кепілдіктер және т.б.
Еліміздің экономистері мен саясаткерлерінің пікірі бойыншашетелдік
капитал көмегімен келесі міндеттерді шешуге болады:
o экспорттық мүмкіншіліктердің тиімділігін арттыру;
o елдің экспорттық экспансиясын дамытып, оны халықаралық нарықта
бекіту;
o импорттық тауарларды алмастыратын өндірісті дамыту;
o жаңа техника мен технология, басқару әдістері мен өнім өткізу
көмегімен өндірістің ғылыми-технологиялық деңгейін көтеру;
o аяқталған технологиялық циклдарды қалыптастыру;
o мемлекеттік бюджетке салық түсімдерін жоғарлату:
o артта қалған аудандар мен салаларды қайта құру;
o ұлттық экономикада жаңа жұмыс орындарды ұйымдастыру;
o кадрларды даярлау және білім беру арқылы жаңа өндірістік және
басқару тәжірибені қолдану
o Қазақстанның экономикалық тәуелсіздігіне жету.
Инфляцияға және сыртқы қарызға әсер ету жағынан Қазақстан экономикасы
үшін тікелей шетел инвестицияларды тарту тиімді болып табылады, өйткені
қарыз алушылардың өзіндік кепілдіктері арқылы тартылған тікелей шетел
инвестициялар экономиканы қайта құру бойынша мемлекеттің қаржы
міндеттемелерін төмендетеді. Қазақстан экономикасының инфраструктураның
дамуы төмен болуы, нарықтық жүйенің көптеген элементерінің жетпеуі, яғни
иныестицияландыру үшін қажет климаттың болмауына қарамастан, тәуелсіздіктің
алғашқы жылдарында (1991-1993) Қазақстан экономикасына тікелей шетел
инвестициялар ретінде 1,2млрд.долл. салынды.
Қазақстанға шетел инвестициялардың ағымы бірлескен кәсіпорындар
ұйымдастыру, шетел капиталының қатысуымен мемлекеттік кәсіпорындарды
жекешелендіру, ірі өндірістік кәсіпорындарды шетел фирмаларға басқаруға
беру және банктік секторға инвестиция салу арқылы жүзеге асырылады.
Мемлекеттің инвестциялық саясаттың негізгі міндеті болып, нормативі-
заңдылық базаны реттеу мен тиімді инвестициялық жобаларды қолдау негізінде
капиталдық салымдардың қаржы көздерін кеңейту үшін және отандық пен шетел
инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдай ұйымдастыру.
Бұл жайында елбасымыз Н.А.Назарбаев өзінің Қазақстан-2030
стратегиясында да атап өтеді: Еліміздің бірқатар маңызды экономикалық
секторлары бар: табиғи ресурстарды өткізу, инфраструктура, коммуникация мен
ақпарат. Бұл салалардың дамуы экономикалық-әлеуметтік сфераға және
Қазақстанның халықаралық қоғамдастыққа интеграциялауға едәуір әсер етеді.
Бұл – капитал сыйымды салалар, олардың дамуы үшін шетел капиталы да,
мемлекеттің стратегиялық бақылауы да керек. Басқарушылар арқылы жүзеге
асырылатын ашық, тиімді және қадағаланатын заңдары бар анық және либералды
инвестициялвқ саясат – бұл шетел инвестицияларды тартудың ең қуатты
көзі....
2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың формалары мен
инвестициялық климат
Қазақстан дамуының қазіргі экономикалық реформалар деңгейінің бағыты –
экономикалық өсуінің қарқынды темпін қамтамасыз етуге және экономикалық
тиімділігінің жоғарлауына негізделген мемлекеттің инвестициондық саясат
ұйымдастырып, оны жүзеге асыру.
Қазақстанда шетел инвестициялардың ағымына кедергі жасайтын негізгі 5
фактор белгілі:
• бюрократия;
• қаржылық тәуекел;
• Қазақстанның салық және қаржылық режимдері;
• құқықтық инфраструктурақұқық саласындағы өзгерістер қарқыны;
• валюталық бақылау.
Еліміздің инвестициялар ағымына екі фактор, таза экономикалық емес
болып, маңызды әсер етеді. Факторлар ішіндегі ең басты орынды бюрократия
иемдейді. Біздің қоғамымызда бюрократия жекешелендіру мен құрылымдық қайта
құрулардың тиімділігі аз әдістерді қолданумен байланысты, ал валюталық
рисктер инфляция мен валюталық курстардың толқуларымен байланысты болады.
Инфляцияның жоғары қарқыны көптеген кедергілер туғызып, көпұлтты
фирмалардың қызметіне әсер етеді. Мысалы, жергілікті валюталадың өз құнын
жоғалтуы, капитал қозғалысына қатаң бақылаулар мен импорттық шектеулер
енгізу, экономикалық пен саяси хаос т.б. Шетелдік инвесторлар салымдарының
пайдасын төмендететіндіктен, салық салудың жалпы деңгейлері де шектеуші
фактор ретінде қарастырылады.
Бүгінгі күні Қазақстанда шетел инвестициялардың келесі формалары бар:
- халықаралық қаржы институттарының және донор-елдерінің несиелері
мен қарыздары;
- дамудың жариялы көмегі бағытындағы несиелер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Мемлекет экономикасындағы шетел инвестициялардың ролі
2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың нормалары
мен инвестициялық климат
3. Инвестициялаудың перспективалары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1. Мемлекет экономикасындағы шетел инвестициялардың ролі
Бұрынғы КСРО-ның табиғи ресурстарының 60%-ын иемдеп, Қазақстан осы
қорларлың көмір, мұнай, газ және металлдарды пайдаланудан табыс алуды
көздеп отырған көптеген халықаралық ұйымдардың назарын аудартты. Қытай мен
Батыс арасындағы пайдалы сауда жолы болып табылатын бұрынғы Жібек Жолының
тоғысында орналасқан Қазақстан Азия Жолбарысы мен Батыс Еуропаның
демократиялық мемлекеттер интеграциясының табиғи орталығы бола алады.
Кең мүмкіншіліктеріне қарамастан, еліміз жоғары деңгейге жету үшін
көптеген кедергілерден өтуге мәжбүр болды. Бұрынғы КСРО-ның құлауы
мемлекеттің реттеуші жүйелердің күйреуіне, бақыланбайтын инфляцияға және
қаржы қорлардың таусылуына әкеліп соқты. Сондықтан, Қазақстан ескі Кеңес
бюрократиясына және әлсіз заң негізіне тап болды.
Бірақ, соған қарамастан, реформалау саласындағы прогресс бүкіл әлемде
мойындалды: критиктер сыртқы қаржы және нарықтық өзгертулер арқылы
Қазақстан экономикасының қарқынды дамуын байқады. Реконструкция және
дамудың халықаралық Банкі, Әлем Банкі, Азиялық Даму Банкі, халықаралық ақша
қоры және шетел инвестициялардың үздіксіз ағымы халықаралық қаржы әлемі
Қазақстан экономикасына сенетінін көрсетті.
Осылайша, шетел инвестициялар Қазақстан экономикасының тұрақтылуы мен
дамуында маңызды роль атқарып, олардың көмегімен өндіріс дамуын реттеу,
жаңа технологиялар жасау, елдің артта қалған аймақтарын қайта құруға
болады.
Инвестицияларға табыс алу және жағымды әлеуметтік нәтижеге жету
мақсатында кәсіпкерлік объектісіне және қызметтің басқа түрлеріне салынатын
ақша, банктік салымдар, акциялар, бағалы қағаздар, технологиялар,
машиналар, құрал-жабдықтар, лицензиялар, несиелер, басқа мүліктер немесе
меншіктік құқықтар, интеллектуалды құндылықтар жатады.
Салымдар объектісіне сәйкес инвестициялар 3 түрге бөлінеді:
1. мүлікке салынатын инвестициялар (материалдық инвестициялар) – бұл
тікелей өндіріс процессіне қатысатын инвестициялар (құрал-жабдықтар,
ғимараттар, материалдық қорлар инвестициялары т.б.);
2. қаржы инвестициялары – қаржылық мүліктерге салымдар, ұйым немесе
фирманың іскерлік қызметіне араласуға құқық алу (акциялар немесе басқа
бағалы қағаздарды сатып алу);
3. материалдық емес инвестициялар – материалдық емес құндылықтарға
салынатын инвестициялар (кадрларды даярлау, зерттеу жұмыстарына,
жарнамаларға салынатын инвестициялар).
Сонымен қатар инвестициялар:
• портфельді инвестициялар – дивидент алу және шаруашылық субъектіні
басқаруға қатысу мақсатында бағалы қағаздарға салымдар. Портфель
бағалы қағаздар немесе басқа активтерді сатып алу арқылы қалыптасады.
Біртектес бағалы қағаздар немесе түрлі инвестициялық құндылықтар
(акция, облигация, сақтандыру полисі, депозиттік сертификаттар)
портфельге кіре алады.
• Тікелей (нақты) инвестициялар – бұл мемлекетке немесе жеке фирманың
белгілі бір өнім өндіруге салынатын салым. Тікелей инвестициялар 2
компоненттерден тұрады. Бірі – негізгі капиталға инвестциялар, яғни
өндіріс құрал-жабдықтары, компьютерлер немесе ғимараттар сияқты
капиталды игіліктерді сатып алу. Екіншісі – тауар-материалдық қорларға
инвестициялар – бұл сатылмаған дайын өнімдер және өндіріс процесінде
пайдалануға тура келетін шикізат жинағының қоры болып табылатын
тауарлы материалдық қорларға инвестициялар. Тікелей инвестицияларды
ішкі және сыртқы деп бөлуге болады:
• ішкі тікелей инвестициялар – бұл өзіндік қаржыландыру көздері есебінен
өзіндік өндіріс факторларына шаруашылық субъектінің ақша құралдарын
салу;
• сыртқы тікелей инвестициялар – бұл шаруашылық субъектінің
инвестицияларын қажет ететін өндіріс факторларына инвестициялық
институттардың қаржы салымдары.
Пайдалану бағыты бойынша инвестициялар келесі түрлерге бөлінеді:
- кәсіпорынды сатып алу немесе негізін салу кезінде жүзеге асырылатын
бірінші текті немесе нетто-инвестициялары;
- өндірістік мүмкіншіліктерді кеңейтуге бағытталған экстенсивті
инвестициялар;
- реинвестициялар, яғни кәсіпорынның негізгі қорын тұрақтандыру
мақсатында, инвестициялық жобаны іске асыру нәтижесінде пайда болған
бос табысты пайдалану;
- айырбастау инвестициялары, бұл инвестициялар нәтижесінде қолда бар
құрал-жабдықтар жаңартылады;
- технологияны немесе технологиялық процесстерді модернизациялауға
бағытталатын рационализациялау инвестициялары;
- бұйымдар номенклатурасын өзгерту, өнімнің жаңа түрлерін жасау, жаңа
өткізу нарықтарын ұйымдастырумен байланысты диверсификация
инвестициялары;
- кадрлар даярлау, жарнама жасау, қоршаған ортаны қорғауға бағытталатын,
яғни кәсіпорынның болашақта тіршілік етуін қамтамасыз ететін
инвестициялар
- нетто-инвестициялар мен реинвестициялардан құралатын брутто-
инвестициялары.
Нарықтық қатынастарға негізделетін экономикалық реформалардың басты
бағыты – экономиканың қарқынды дамуын және тиімділігін арттыруды қамтамасыз
ететін инвестициялық саясатты жасау және жүзеге асыру болып табылады. Елдің
шектеулі ішкі қаржы қоры жағдайында шетел капиталды тарту маңызды орын
алады. ҚР-ның экономикасына шетел инвестицияларды тарту немесе тиімді
пайдалану мемлекет аралық жағымды экономикалық одақтасудың бағыты. Шетел
инвестициялар көмегімен Қазақстан экономикасының бұрмаланған өндірістік
құрылымын жақсартуға, жаңа жоғары технологиялық өндіріс жасауға, негізгі
қорларды жаңартып, көптеген кәсіпорындарды техникалық қайта құруға,
мамандар мен жұмысшылар даярлауға, менеджмент, маркетинг пен ноу-хаудың
жетістіктерін енгізуге, ішкі нарықты отандық өндірушілердің сапалы
тауарларымен толықтырып, сол тауарларды сыртқа шығарудың экспорт көлемін
ұлғайтуға мүмкіншілік пайда болады.
Қазақстан экономикасына шетел инвестицияларды тарту объективті қажет
үрдіс болып табылады. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, шетел
капиталының ағымы және оны пайдалануды мемлекеттік реттеу экономикаға
жағымды әсер етеді.
Шетел инвестицияларға салық салудың жеңілдіктері емес, олардың
тұрақты, болжанылатын және экономикалық жағынан мемлекетке де,
инвесторларға да тиімді жағдайы маңызды. Сондықтан, шетел инвестицияларды
тарту бойынша іс-әрекеттердің нақты бағдарламасын, тиімді жоспарын жасап,
осы бағдарлама негізінде басқару тетігін құру керек.
Қазақстан шетел инвестициялар үшін әлеуметтік, қаржы-экономикалық,
құқықтық режим және мүдделеріне сай келетін инвестициялық климат жасауға
тырысады. Осыған сәйкес 1994 жылы желтоқсанда Шетел инвестициялары туралы
заң қабылданды. Бұл заң Қазақстанда шетел инвестициялардың құқықтық режимін
анықтап, еліміздің шетел салымдардың объектілері мен жүзеге асыру
формаларын тіркеді. Кейін бұл заңға көптеген толықтырулар мен өзгертулер
енгізіліді. Құқықтық режим шетел инвестициялары үшін бірқатар кепілдіктер
ұсынады. Олардың негізгілері:
- ұлттық режим, яғни шетел инвестициялар отандық инвестициялар тәрізді
жағымды шарттар мен жағдайларды қолдана алады;
- Республика атынан үкіметтік кепілдіктер;
- заң және саяси жағдайлардың өзгеруінен кепілдіктер және т.б.
Еліміздің экономистері мен саясаткерлерінің пікірі бойыншашетелдік
капитал көмегімен келесі міндеттерді шешуге болады:
o экспорттық мүмкіншіліктердің тиімділігін арттыру;
o елдің экспорттық экспансиясын дамытып, оны халықаралық нарықта
бекіту;
o импорттық тауарларды алмастыратын өндірісті дамыту;
o жаңа техника мен технология, басқару әдістері мен өнім өткізу
көмегімен өндірістің ғылыми-технологиялық деңгейін көтеру;
o аяқталған технологиялық циклдарды қалыптастыру;
o мемлекеттік бюджетке салық түсімдерін жоғарлату:
o артта қалған аудандар мен салаларды қайта құру;
o ұлттық экономикада жаңа жұмыс орындарды ұйымдастыру;
o кадрларды даярлау және білім беру арқылы жаңа өндірістік және
басқару тәжірибені қолдану
o Қазақстанның экономикалық тәуелсіздігіне жету.
Инфляцияға және сыртқы қарызға әсер ету жағынан Қазақстан экономикасы
үшін тікелей шетел инвестицияларды тарту тиімді болып табылады, өйткені
қарыз алушылардың өзіндік кепілдіктері арқылы тартылған тікелей шетел
инвестициялар экономиканы қайта құру бойынша мемлекеттің қаржы
міндеттемелерін төмендетеді. Қазақстан экономикасының инфраструктураның
дамуы төмен болуы, нарықтық жүйенің көптеген элементерінің жетпеуі, яғни
иныестицияландыру үшін қажет климаттың болмауына қарамастан, тәуелсіздіктің
алғашқы жылдарында (1991-1993) Қазақстан экономикасына тікелей шетел
инвестициялар ретінде 1,2млрд.долл. салынды.
Қазақстанға шетел инвестициялардың ағымы бірлескен кәсіпорындар
ұйымдастыру, шетел капиталының қатысуымен мемлекеттік кәсіпорындарды
жекешелендіру, ірі өндірістік кәсіпорындарды шетел фирмаларға басқаруға
беру және банктік секторға инвестиция салу арқылы жүзеге асырылады.
Мемлекеттің инвестциялық саясаттың негізгі міндеті болып, нормативі-
заңдылық базаны реттеу мен тиімді инвестициялық жобаларды қолдау негізінде
капиталдық салымдардың қаржы көздерін кеңейту үшін және отандық пен шетел
инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдай ұйымдастыру.
Бұл жайында елбасымыз Н.А.Назарбаев өзінің Қазақстан-2030
стратегиясында да атап өтеді: Еліміздің бірқатар маңызды экономикалық
секторлары бар: табиғи ресурстарды өткізу, инфраструктура, коммуникация мен
ақпарат. Бұл салалардың дамуы экономикалық-әлеуметтік сфераға және
Қазақстанның халықаралық қоғамдастыққа интеграциялауға едәуір әсер етеді.
Бұл – капитал сыйымды салалар, олардың дамуы үшін шетел капиталы да,
мемлекеттің стратегиялық бақылауы да керек. Басқарушылар арқылы жүзеге
асырылатын ашық, тиімді және қадағаланатын заңдары бар анық және либералды
инвестициялвқ саясат – бұл шетел инвестицияларды тартудың ең қуатты
көзі....
2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициялардың формалары мен
инвестициялық климат
Қазақстан дамуының қазіргі экономикалық реформалар деңгейінің бағыты –
экономикалық өсуінің қарқынды темпін қамтамасыз етуге және экономикалық
тиімділігінің жоғарлауына негізделген мемлекеттің инвестициондық саясат
ұйымдастырып, оны жүзеге асыру.
Қазақстанда шетел инвестициялардың ағымына кедергі жасайтын негізгі 5
фактор белгілі:
• бюрократия;
• қаржылық тәуекел;
• Қазақстанның салық және қаржылық режимдері;
• құқықтық инфраструктурақұқық саласындағы өзгерістер қарқыны;
• валюталық бақылау.
Еліміздің инвестициялар ағымына екі фактор, таза экономикалық емес
болып, маңызды әсер етеді. Факторлар ішіндегі ең басты орынды бюрократия
иемдейді. Біздің қоғамымызда бюрократия жекешелендіру мен құрылымдық қайта
құрулардың тиімділігі аз әдістерді қолданумен байланысты, ал валюталық
рисктер инфляция мен валюталық курстардың толқуларымен байланысты болады.
Инфляцияның жоғары қарқыны көптеген кедергілер туғызып, көпұлтты
фирмалардың қызметіне әсер етеді. Мысалы, жергілікті валюталадың өз құнын
жоғалтуы, капитал қозғалысына қатаң бақылаулар мен импорттық шектеулер
енгізу, экономикалық пен саяси хаос т.б. Шетелдік инвесторлар салымдарының
пайдасын төмендететіндіктен, салық салудың жалпы деңгейлері де шектеуші
фактор ретінде қарастырылады.
Бүгінгі күні Қазақстанда шетел инвестициялардың келесі формалары бар:
- халықаралық қаржы институттарының және донор-елдерінің несиелері
мен қарыздары;
- дамудың жариялы көмегі бағытындағы несиелер ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz