Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
Кіріспе
І.Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
2.Кәсіпкерліктің ұйымдасу формалары
2.1 Жауапкершілігі Шекетеулі Серіктестік туралы түсінік
2.2 Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
2.3 Акционерлік қоғамдар . кәсіпкерліктің бір формасы ретінде
3.Қазақстандағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
4.Кіші кәсіпкерлікті дамытудағы проблемалар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
І.Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
2.Кәсіпкерліктің ұйымдасу формалары
2.1 Жауапкершілігі Шекетеулі Серіктестік туралы түсінік
2.2 Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
2.3 Акционерлік қоғамдар . кәсіпкерліктің бір формасы ретінде
3.Қазақстандағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
4.Кіші кәсіпкерлікті дамытудағы проблемалар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Бірінші бөлімде кәсіпкерлік туралы түсінік, ұлы ғалымдардың көз-қарастарын, кәсіпкерліктің атқаратын қызметтері және қаншаға бөлінетіндігі туралы жаздым.
Екінші белімде кәсіпкерліктің ұйымдасу формаларына тоқталдым және Қазақстанда көп кездесетін кәсіпкерліктің кейбір формаларына жеке тоқталдым. Онда олар нешеге бөлінетіндігі, серіктестік болсын, кәсіпорын болсын, қоғам болсын ұйымдастыру ережелеріне, заң жүзінен қарастыруларына кеңірек тоқталдым.
Үшінші белімде Қазақстандағы кәсіпкерліктің қүрылу жолдарына, бағыттарына және даму стратегияларына тоқталдым. Елдегі кәсіпкерлікті қолдаудағы жоне дамытуындағы реформаларды жазып өттім. Қазақстан Республикасының статистика жөніндегі агенттігінің берген кәсіпорындар туралы мәліметтерді де көрсетіп өттім.
Екінші белімде кәсіпкерліктің ұйымдасу формаларына тоқталдым және Қазақстанда көп кездесетін кәсіпкерліктің кейбір формаларына жеке тоқталдым. Онда олар нешеге бөлінетіндігі, серіктестік болсын, кәсіпорын болсын, қоғам болсын ұйымдастыру ережелеріне, заң жүзінен қарастыруларына кеңірек тоқталдым.
Үшінші белімде Қазақстандағы кәсіпкерліктің қүрылу жолдарына, бағыттарына және даму стратегияларына тоқталдым. Елдегі кәсіпкерлікті қолдаудағы жоне дамытуындағы реформаларды жазып өттім. Қазақстан Республикасының статистика жөніндегі агенттігінің берген кәсіпорындар туралы мәліметтерді де көрсетіп өттім.
1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Жеті Жарғы, 2000ж
2. "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының заңы. Алматы, 1999ж.
3. Закон Республики Казахстан "О товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностыо".
4. Қазақстан Республикасы президентінің халқына Жолдауы. Егемен Қазақстан газеті, 2003ж.
5. Предпринимательство//под ред. М.Г. Лалусты.-Москва:"ИНФРА-М",2000Г.
6. Б.Модешсв "Нарықтық экономика теориясына кіріспе" Алматы: "Экономика", 1995ж.
7. Прсдпринимательство в Республике Казахстан// под ред. К.О.Окаева Алматы:"Экономика", 1999г.
8. Государство и бизнес// под ред. Н.К. Мамырова. Алматы: "Экономика",1999ж.
9. Г.Ө.Жолдасбаева. Кәсіпорын экономикасы. Алматы: "Экономика", 2002ж.
10. АльПари 2002, №2-3.
11. АльПари 2002, №4-5.
12. АльПари 2002, №3-4.
13. Транзитная экономпка, 2002, № 1.
2. "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының заңы. Алматы, 1999ж.
3. Закон Республики Казахстан "О товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностыо".
4. Қазақстан Республикасы президентінің халқына Жолдауы. Егемен Қазақстан газеті, 2003ж.
5. Предпринимательство//под ред. М.Г. Лалусты.-Москва:"ИНФРА-М",2000Г.
6. Б.Модешсв "Нарықтық экономика теориясына кіріспе" Алматы: "Экономика", 1995ж.
7. Прсдпринимательство в Республике Казахстан// под ред. К.О.Окаева Алматы:"Экономика", 1999г.
8. Государство и бизнес// под ред. Н.К. Мамырова. Алматы: "Экономика",1999ж.
9. Г.Ө.Жолдасбаева. Кәсіпорын экономикасы. Алматы: "Экономика", 2002ж.
10. АльПари 2002, №2-3.
11. АльПари 2002, №4-5.
12. АльПари 2002, №3-4.
13. Транзитная экономпка, 2002, № 1.
Жоспар
Кіріспе
І.Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
2.Кәсіпкерліктің ұйымдасу формалары
2.1 Жауапкершілігі Шекетеулі Серіктестік туралы түсінік
2.2 Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
2.3 Акционерлік қоғамдар – кәсіпкерліктің бір формасы ретінде
3.Қазақстандағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
4.Кіші кәсіпкерлікті дамытудағы проблемалар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
2.1 Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік туралы түсінік
2.2 Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
2.3 Акционерлік қоғам - кәсіпкерліктің бір формасы ретінде
3. Қазақстандағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
4. Кіші кәсіпкерліктің проблемалары
Бірінші бөлімде кәсіпкерлік туралы түсінік, ұлы ғалымдардың көз-
қарастарын, кәсіпкерліктің атқаратын қызметтері және қаншаға бөлінетіндігі
туралы жаздым.
Екінші белімде кәсіпкерліктің ұйымдасу формаларына тоқталдым және
Қазақстанда көп кездесетін кәсіпкерліктің кейбір формаларына жеке
тоқталдым. Онда олар нешеге бөлінетіндігі, серіктестік болсын, кәсіпорын
болсын, қоғам болсын ұйымдастыру ережелеріне, заң жүзінен қарастыруларына
кеңірек тоқталдым.
Үшінші белімде Қазақстандағы кәсіпкерліктің қүрылу жолдарына,
бағыттарына және даму стратегияларына тоқталдым. Елдегі кәсіпкерлікті
қолдаудағы жоне дамытуындағы реформаларды жазып өттім. Қазақстан
Республикасының статистика жөніндегі агенттігінің берген кәсіпорындар
туралы мәліметтерді де көрсетіп өттім.
Төртінші бөлімде кіші кәсіпкерліктің қазіргі уақыттағы болып жатқан
проблемаларына тоқталдым. Бұл проблемаларды жазу барысында "Экономикалық
зерттеулер институтының" берген мәліметтеріне жүгіндім.
Кіріспе
Нарықтық экономикада кәсіпкерлік орталық орынға ие және ол әлеуметтік-
экономикалық құбылыс ретінде кең спекторлы қоғамдық қарым-қатынастарды
қамтиды. Мүнда құқықтық, психологиялық, тарихи сәттер көрініс алады. Сондай-
ақ, көсіпкерлік орекет тіршілігіміздің экономикалық жағдайларына да
қатысты.
Қазақстан экономикасы әкімшілік басқарудан нарықты экономикаға
етудегі қиын жолда тұр. Қазақстан Үкіметі нарықтық реформаларды жүзеге
асыруда жаңа бағдарламаларды жасады. Оларға — мелекеттік мүлікті
жекешелендіру, қаржылық, несиелік саясат, құнды қағаздар нарығы, нарықты
инфрақүрылымдъі күру кіреді. Осы айтылғандардың ішінде кәсіпкерлік қызметті
қолдау маңызды роль атқарады.
Қазақстанның шет елден келетін импорттық тауарларға халықтың
сүранысын төмендетіп, отандық кәсіпорындардың өнімдеріне халықтың сүранысын
көтеру үшін қазіргі уақытта кәсіпкерлікке үкімет, екімет тарапынан тиімді
жағдайлар жасалуда. Атап айтсақ, Қазақстан Республикасындағы шағын, орта
және ірі косіпкерлік еркіндігін қорғауға және меммлекеттік қолдауға
бағытталған, қолданыстағы зандарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу және
жаңа заңдар мен нормативтік актілерді шығару үрдісі қарастырылды. Сонымен
қатар, жалпы кәсіпкерлікті күкықтык түрғыдан қолдау жоне қорғау тәжірибесі
үйретіліп, косіпкерлер одағы мен бірлестігінің қатысуымен оларды дамыту
және жетілдіру ұсыныстары беріледі.
Мен осы жұмысымда мынадай бөлімдерге тоқталуды жөн көрдім:
1. Кәсіпкерліктің маңызы жоне қызметтері
2. Кәсіпкерліктің формалары
Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
Нарықтық экономикаға өту - ол кәсіпкерлік типі бар экономикаға өту.
Кәсіпкерліктің дамуына жағдай жасау өтпслі экономиканың басты
құрылымдарының бірі болып табылады. Сондықтан да кәсіпкерліктің дамуының
зандылықтарын ашу үлкен роль атқарады.
Бұрын айтылғандай, көптеген шет елдік ғалымдар кәсіпкерліктің және
кәсіпкердің маңызын ашуда үлкен мән берді, өйткені нарыктық экономиканың
дамуымен кәсікерліктің ролі күшейе түсті, ал шаруашылық басқару
субъектілерінің алдыңғы орнында кәсіпкерлік ұйымдар (фирмалар, компаниялар
және тағы басқа - да кәсіпкерлік ұйымдар) түр. Ғылыми одебиеттердс
кәсіпкерліктің маңызы туралы нақты аныктама жоқ, өйткені білімнің әр сала
өкілдері (экономистер, философтар, социологтар, қүқықтанушылар және
басқалар) бұл терминді түрліше түсіндіреді.
Енді шет елдерде косіпкерліктің маңызына деген көзқарастарды атап
өтейін. Мысалы, американдық ғалымдардың түсінігі бойынша кәсіпкерлік — ол
қажетті, күрделі, батыл істерді жүзеге асыру. Кәсіпкерлік — ол тәуекелдік
іс, адамдардың өз еркімен (олардың ұйымдасуымен), өз тәуекеліне және өз
жауапкершілігіне атқарылады.
Шетелдік теория мен тәжірибеде кәсіпкерлік жаңа бизнесті құру процесі
ретінде және ол адамның қажеттілігін тауар мен қызмет түрінде қолда бар
материалдар, еңбек және қаржы ресурстарын пайдалану арқылы
қанағаттандыратын процесс болып түсіндіріледі. Кәсіпкерлік экономиканың
дамуына үлкен үлес қосады, өйткені кәсіпкерліктің дамуының нәтижесінде
ұлттық табыстың қомақты бөлігі болады, жаңа жұмыс орындары ашылады, техника
мен технология дамиды, өнеркәсіп пен қызметтің жаңа салалары ашылады.
Американдық ғалым Р.С.Ронстандтың пікірінше, кәсіпкерлік — байлықты
көбейтудің динамикалық процесі. Байлық мына адамдармен құрылады: кім
көбірек өз қаржысымен, мүлкімен тәуекелге барса, жеке іс ашуға уақытын
аямаса, тұтынушыларға жаңа тауар немесе қызмет үсынса. Бұл тауар немесе
қызмет өзгеше, дара болуы міндет емес: ең бастысы, кәсіпкер күш пен
қаражатын жұмсау нәтижесінде оларға жаңа сапа, құндылық қосқаны абзал. Ал
әйгілі американдық ғалымдар Р.Хизрич пен М.Питерс кәсіпкерлікке мынадай
анықтама береді және олардың ойынша ең терең, кәсіпкерліктің барлық түрін
қамтитын анықтама: "Кәсіпкерлік — ол уақыт пен күшті алатын және барлық
материалдық, қаржылық, моральдық, қоғамдық міндеттерді өзі алатын және
осының нәтижесінде пайда мен ләззат алу процессі. Және осы авторлар
кәсіпкерлікпен айналысқысы келген адамның өмірі сенімге, өкінішке,уайымға
және еңбекке толы.
Біздің ойымызша Р.Хизрич кәсіпкерліктің маңызына ең қысқа түсініктеме
берді: ол — құны бар жаңа бір нәрсені құру процесі.
Қазакстан Республикасының Азаматтық кодексінде кәсіпкерлік былай
түсіндіріледі: " Кәсіпкерлік — меншік турлеріне қарамастан, азаматтар мен
заңды тұлғалардық, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанагаттандыру
арқылы таза табыс табуға бағытталған, жеке меншікке (жеке кәсіпкерлік) не
мешекеттік кәсіпорынды шаруошылық басқару құқығына (мешекеттік кәсіпкерлік)
негізделген ынталы қызметі. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердіқ атынан, оның
тәуекел етуімең және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.
Дамыған нарықтық экономикада мына қызметтерді атқарады: жалпы
экономикалық, шығармашыл-іздену, ресурстық, әлеуметтік және
ұйымдастырушылық.
Дамыған нарықты экономикада кәсіпкерлік ұйымдарды және жеке
кәсіпкерлерді нарықтың субъектісі ролін атқаратын - жалпы экономикалық
қызмет. Бұл қызмет, негізінен, тауар өндірісіне және ол тауарды
тұтынушыларға жеткізуге бағытталған.
Кәсіпкерліктің ең басты қызметтерінің бірі — ол ресурстық.
Кәсіпкерліктің дамуы қайта өндірілетін және шектелген ресурстарды тиімді
пайдалану ретінде түсіндіріледі. Әрине, ең бірінші орынға еңбек
ресурстарын, жер және табиғи ресурстар, өндіріс құралдары мен ғылыми
жетістіктер және де кәсіпкерлік талантын жатқызамыз. Егер кәсіпкер өз
ісінде ғылыми-техникалық жетістіктерді дұрыс ұштастыра білсе, жоғары
мамандырылған жұмысшы күшін пайдаланса және барлық ресурстарды тиімді
пайдаланса, онда ол кәсіпкер өзіне үлкен пайда табуға жол ашады. Бірақ,
көптеген кәсіпкерлер үлкен пайда табу жолында ресурстарды тиімсіз
пайдалануда.
Кәсіпкерілкке, яғни антибюрократтық экономикалық шаруашылыққа тән -
шығармашыл-іздену қызметі. Ол тек қана жаңа ойларды қолдану ғана емес, сол
сияқты жаңа өндіріс факторларын да пайдалану деп түсіндіріледі. Шығармашыл-
іздену қызметі кәсіпкерліктің басқа қызметтермен тығыз байланысты.
Кәсіпкерлердің өздері кәсіпкерлікті ұйымдастыру туралы, баскару
түрін, кәсіркеліктің структуралык. стратегиясы жайлы шешімді қабылдайтын
жоне де кәсіпкерліктің ең басты қызметтерінің бірі - ұйымдастырушылық
қызметі. Бұл қызмет әсіресе, кіші және орта кәсіпкерлікті дамытуда
анықталады.
Кәсіпкерліктің ұйымдасу формалары
Кәсіпкерліктің формаларын ұйымдасу-құқықтық және ұйымдасу-
экономикалық түрлеріне бөлуге болады. Біздің Республикамызда ұйымдасу-
кұқықтық формасы қызмет атқарады.
Серіктестік. Кәсіпкерлік қызметпен айналысу мақсатында адамдардың
ұйымдасуы. Егер кәсіпорынның ұйымдастырылуына екі немесе одан да көп адам
қатысқан жағдайда ғана серіктестік қүрылады. Серіктестіктің ең тиімді
жақтарының бірі - косымша капиталды қолдану мүмкіндігінің болуы, ал тиімсіз
жақтарының бірі — барлық косіпкерлер қосқан қаржыларына қарамастан бірдей
материалдык. жауапкершілікте болады.
Серіктестіктер толық серіктестік және коммандитті серіктестік
формасында құрылуы мүмкін.
Толық серіктеспгік. Толық серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болғаи
жағдайда қатысушылары серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі
барлық мүлкімен ортақ жауапкершілікте болатын серіктестікті атайды. Азамат
бір ғана толық серіктестіктің катысушысы бола алады. Толық серіктестікке
қатысушының өз үлесін оның басқа қатысушыларына немесе үшінші жақтарға
қалған барлық қатысушылардың келісімімен ғана беруіне болады.
Сенім (коммандиттік) серіктестігі. Серіктестіктің міндеттемелері
бойынша өзінің бүкіл мүлкімен (толық серіктерімен) қосымша жауап беретін
бір немесе одан да көп қатысушылармен қатар, серіктестіктің мүлкіне өздері
салған салымдардың жиынтығымен шектелетін бір немесе одан көп қатысушыларды
да енгізетін және серіктестіктің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға
катыспайтын серіктестік - сенім серіктестігі деп танылады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік. Бір немесе бірнеше адам құрған,
жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен белгіленген мөлшерде үлеске
бөлінген серіктестік - жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып танылады;
жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері
бойынша жауап бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға
өздерінің қосқан салымдарының құны шегінде тәуекел етеді.
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік. Қатысушылары серіктестік
міндеттемлері бойынша өздерінің жарғылық капиталға салымдарымен жауап
беретін, ал бұл сомалар жеткіліксіз болған жағдайда, өздеріне тиесілі
мүлікпен оған өздері еселенген мөлшерде енгізген салымдар арқылы жауап
беретін серіктестік қосымша жауапкершілігі бар серіктестік болып танылады.
Қатысушылардың бірі банкрот болған жағдайда оның серіктестік міндеттемелері
жөніндегі жауапкершілігі, егер құрылтай құжаттарында жауапкершілікті
бөлудің өзгеше тәртібі көзделмесе, қалған катысушылар арасында олардың
салымдарына қарай бөлінеді
Шаруашылық серіктестік. Жарғылық капиталы
құрылтайшылардың (қатысушылардың) үлесіне (салымдарына) бөлінген
коммерциялық ұйымды — шаруашылык. серіктестік деп атайды.
Акционерлік қоғамдар. Өзінің қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту
мақсатында акциялар шығаратын занды түлға акционерлік қоғам болып танылады.
Акционерлік қоғам ашық және жабық болуы мүмкін.
Ашық акционерлік қоғам — акционерлері өздеріне тиесілі акцияларды
басқа акционерлердің келісімінсіз иеліктен айыруға хақылы қоғамды атайды.
Жабық акционерлік қоғам - акцияларды өзінің құрылтайшылары мен алдын ала
айқындалған адамдар тобының арасында орналастырылатын қоғамды атайды.
Өндірістік кооператив. Азаматтардың бірлескен кәсіпкерлік қызмет үшін
мүшелік негізде, олардың өз еңбегімен қатысуына және өндірістік кооператив
мүшелерінің мүліктік жарналарын біріктіруіне негізделген ерікті бірлестігі
өндірістік кооператив деп аталады. Кооператив мүшелері екеуден кем болмауға
тиіс.
Мемлекеттік кәсіпорын. Мемлекеттік кәсіпорындарға:
1) шаруашылық жүргізу құқығына негізделген;
2) оралымды басқару құқығына негізделген (қазыналық кәсіпорын)
кәсіпорындар жатады.
Мемлекеттік кәсіпорындар — бұл негізгі қорлары мемлекет меншігінде
болатын және басқару органдарын мемлекет тарапынан ұйымдар тағайындайтын
кәсіпорындар болып табылады.
Акционерлік қогам. Өзінің қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту
мақсатында акциялар шығаратын занды түлга акционерлік қоғам болып табылады.
Қоғам өз акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлікті иеленеді және олардың
міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Акционерлік қоғам ашық жоне жабық
болуы мүмкін. Ашық қоғам — акционерлері өздеріне тиесілі акцияларды басқа
акционерлердің келісімінсіз иеліктен айыруға хақылы қоғам болып табылады.
Ашық қоғам акционерлерінің саны шектелмейді. Акциялары белгіленген
тортіппен өзінің қүрылтайшылары мен алдын ала айқындалған адамдар тобының
арасында орналастырылатын қогам - жабық коғам болып табылады.
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік туралы түсінік
Серіктестік дегеніміз — бірнеше адамның немесе занды түлғалардың
бірлесе косіпшілік жасауы. Серіктестіктің мынадай түрлері бар: а) толық
серіктестік; ә) коммандитті серіктестік немесе "сенім артқан серіктестік";
б) жауапкершілігі шектеулі серіктестік; в) қосымша жауапкершіліктегі
серіктетік; г) серіктестіктердің тағы бір ерекше түрі — акционерлік
қоғамдар деп аталады. Енді мен жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы
кеңінен тоқталып өтемін.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік - бір немесе бірнеше адам қүрған,
жарғылық капиталы қүрылтай күжаттарымен белгіленген мөлшерде үлеске
бөлінген серіктестік жауапкершілігі шектеулі серіктестік деп танылады;
жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері
бойынша жауап бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға
өздерінің қосқан салымдарының күны шегінде тәуекел етеді.
Егер серіктестіктің құрылтай құжаттарында оньщ белгілі бір мерзімге
немесе нақты бір мақсатқа қол жеткізу үшін құрылатыны көзделмесе,
жауапкершілігі шектеулі серіктестік белгіленбеген мерзімге құрылған болып
есептеледі.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің салымдарды толык, қоспаған
қатысушылары оның міндеттемелері бойынша орбір қатысүшының салым салмаған
бөлігінің қүны шегінде ортак. жауапты болады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылардың саны жүзден
аспауға тиіс. Егер жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылардың
саны жүзден асып кеткен жағдайда, ол бір жыл ішінде бөлінуге, не бөліп
шығарылуға, не өзге де шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам немесе
өндірістік кооператив болып қайта құрылуға, ал бұл мерзім өткен соң, егер
қатысушылар саны жүзге дейін азайтылмаса, серіктестікті мемлекеттік
тіркеудегі жүзеге асырған органның немесе өзге мүдделі адамның өтініші
бойынша сот тәртібімен таратылуға жатады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің серіктестік атауын, сондай-ақ
"жауапкершілігі шектеулі серіктестік" деген сөздерді немесс "ЖШС" деген
аббревиатураны қамтуға тиіс фирамлық атауы болады. Серіктестіктің фирмалық
атаудың қысқарған нысанын жоне оның шет тілдеріндсгі бағдарламаларын
пайдалануға да қүқыгы бар.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтайшылары, сондай-ақ ол
қүрылғаннан кейін серіктестік мүлкінен үлеске құқық алған адамдар оның
қатысушылары болып табылады. Мемлекеттік көсіпорындар
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге мемлекет оның келісімімен уәкілдік
берген орган арқылы ғана кдтысушы бола алады және мемлекеттік органдардың
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге катысуға құқығы жоқ.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік оған қатысушылардың қабылдаған
шешімі бойынша ез еркімен қайта қүрылуы немесе таратылуы мүмкін және олар
өзге де шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам немесе өндірістік
кооператив болып қайта қүрылуға қүқылы. Жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктің қатысушысы заң актілерінде немесе қүрылтай құжаттарында
белгіленген серіктестік алдындағы өз міндеттерін бүзған жағдайда
серіктестік жалпы жиналыстың шешіміне сойкес сот бойынша осындай
катысушының үлесін серіктестіктің қатысушымен келісімінде белгіленген
бағамен мәжбүрлеп сатып алуды талап етуге құқылы. Келісімге қол жетпеген
жағдайда мәжбүрлеп саты алынатын үлестің бағасын сот белгілейді
Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
Кәсіпорын — экономиканың даму сатысының негізгі бір бөлігі болып
табылады. Өйткені кәсіпорындарда қоғамға қажетті өнім шығарылады және
жүмысшы мен жұмыс қүралдарының арасында байланыс орнатылады. Еркін
өнеркәсіп кәсіпорны дегеніміз өндірістік-техникалық, үйымдастыру-окімшілік
жоне шаруашылык, еркіндігі бар өндіріс бірлігі. Косіпорындар белгілі бір
ендіріс өнімін шығару үшін, не болмаса жүмыс атқару үшін, ортүрлі қызметтер
көрсетулер арқылы қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру және пайда табу
мақсатында қүрылады.
Өндірістік жүйе ретінде косіпорынның ішкі және сыртқы ортасы болады.
Сыртқы ортаға — экономмкіалық саясат, қүқықтық жағдаіі. олеуметтік,
экологиялық жоне технологиялық жағдайлар жатады.
Ішкі орптеа - еңбек ресурстары, техника және технология,
босекелестік, маркетинг және тағы басқалар жатады.
Мемлекеттік кәсіпорындар - бүл негізгі қорлары мемлекет меншігінде
болатын және басқару органдарын мемлекет тарапынан үйымдар тағайындайтын
кәсіпорындар болып табылады. Егер мемлекеттік кәсіпорын бюджеттік болса, ол
мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылады. Ал, егер кәсіпорын мемлекеттік
үйымдардың қарамағында болса, ол кәсіпорын қазыналық болып есептелінеді.
Кәсіпорындар түрлі белгілеріне кдрай бөлінеді:
• сала түріне байланысты;
• шаруашылық іс-әрекетінің түріне байланысты;
• қүқықтық жағдайына байланысты;
• меншік жагдайына байланысты.
Меншік формасына байланысты кәсіпорындардың түрлі мемлекеттік;
кооперативтік; 60 ұжымдық;
Кәсіпорынның нарықтық экономикадағы негізгі мақсаты — бәсекелесуге
қабілетті өнім шығару арқылы неғүрлым көп пайда табу және ең аз шығынмен ең
жоғарғы пайда табу негізінде сұранысқа ие жоне бәсекелесуге қаблеті бар
енім шығару болып табылады.
Мемлекеттік кәсіпорынның мүлкі бөлінбейді және оны салымдар бойынша,
соның ішінде кәсіпорын қызметкерлерінің арасында белуге болмайды.
Жедел басқару құқығымен мемлекет мүлкіне ие болған кәсіпорын
қазыналық кәсіпорын деп танылады. Бұл кәсіпорын Қазақстан Республикасы
Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша құрылады.
Жедел басқару қүқығына негізделген кәсіпорынның фирмалык атауында
кәсіпорыннын казыналық болып табылатындығы көрсетіледі.
Мемлекеттік кәсіпорын уокілетті мемлекет органның шешімі бойынша
қүрылады, таратылады және қайта ұйымдастырылады және осы кәсіпорынның
органы уәкілдік берілген мемлекеттік орган тағайындайтын және оған есеп
беретін басшы болып табылады.
Қазіргі уақытта Қазақстандағы кәсіпорындардың жұмыс істеу қарқыны
оңтайлы болып келеді. Төменгі диаграммада 2000 - 2001 жылдардағы
көрсетілген салалар бойынша кәсіпорындардың іске қосылуын көруге болады:
Бүл диаграммада көріп отырғанымыздай, Қазакстандағы косіпорындар 2000
жылмен салыстырғанда, 2001 жылы жүмыс қуптын ұлғайтты. Бұл әрине, жұмыс
істеуге жасалынып жатқан жағдайларға, салық салу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
І.Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
2.Кәсіпкерліктің ұйымдасу формалары
2.1 Жауапкершілігі Шекетеулі Серіктестік туралы түсінік
2.2 Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
2.3 Акционерлік қоғамдар – кәсіпкерліктің бір формасы ретінде
3.Қазақстандағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
4.Кіші кәсіпкерлікті дамытудағы проблемалар
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
2.1 Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік туралы түсінік
2.2 Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
2.3 Акционерлік қоғам - кәсіпкерліктің бір формасы ретінде
3. Қазақстандағы кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және дамыту
4. Кіші кәсіпкерліктің проблемалары
Бірінші бөлімде кәсіпкерлік туралы түсінік, ұлы ғалымдардың көз-
қарастарын, кәсіпкерліктің атқаратын қызметтері және қаншаға бөлінетіндігі
туралы жаздым.
Екінші белімде кәсіпкерліктің ұйымдасу формаларына тоқталдым және
Қазақстанда көп кездесетін кәсіпкерліктің кейбір формаларына жеке
тоқталдым. Онда олар нешеге бөлінетіндігі, серіктестік болсын, кәсіпорын
болсын, қоғам болсын ұйымдастыру ережелеріне, заң жүзінен қарастыруларына
кеңірек тоқталдым.
Үшінші белімде Қазақстандағы кәсіпкерліктің қүрылу жолдарына,
бағыттарына және даму стратегияларына тоқталдым. Елдегі кәсіпкерлікті
қолдаудағы жоне дамытуындағы реформаларды жазып өттім. Қазақстан
Республикасының статистика жөніндегі агенттігінің берген кәсіпорындар
туралы мәліметтерді де көрсетіп өттім.
Төртінші бөлімде кіші кәсіпкерліктің қазіргі уақыттағы болып жатқан
проблемаларына тоқталдым. Бұл проблемаларды жазу барысында "Экономикалық
зерттеулер институтының" берген мәліметтеріне жүгіндім.
Кіріспе
Нарықтық экономикада кәсіпкерлік орталық орынға ие және ол әлеуметтік-
экономикалық құбылыс ретінде кең спекторлы қоғамдық қарым-қатынастарды
қамтиды. Мүнда құқықтық, психологиялық, тарихи сәттер көрініс алады. Сондай-
ақ, көсіпкерлік орекет тіршілігіміздің экономикалық жағдайларына да
қатысты.
Қазақстан экономикасы әкімшілік басқарудан нарықты экономикаға
етудегі қиын жолда тұр. Қазақстан Үкіметі нарықтық реформаларды жүзеге
асыруда жаңа бағдарламаларды жасады. Оларға — мелекеттік мүлікті
жекешелендіру, қаржылық, несиелік саясат, құнды қағаздар нарығы, нарықты
инфрақүрылымдъі күру кіреді. Осы айтылғандардың ішінде кәсіпкерлік қызметті
қолдау маңызды роль атқарады.
Қазақстанның шет елден келетін импорттық тауарларға халықтың
сүранысын төмендетіп, отандық кәсіпорындардың өнімдеріне халықтың сүранысын
көтеру үшін қазіргі уақытта кәсіпкерлікке үкімет, екімет тарапынан тиімді
жағдайлар жасалуда. Атап айтсақ, Қазақстан Республикасындағы шағын, орта
және ірі косіпкерлік еркіндігін қорғауға және меммлекеттік қолдауға
бағытталған, қолданыстағы зандарға өзгерістер мен толықтырулар енгізу және
жаңа заңдар мен нормативтік актілерді шығару үрдісі қарастырылды. Сонымен
қатар, жалпы кәсіпкерлікті күкықтык түрғыдан қолдау жоне қорғау тәжірибесі
үйретіліп, косіпкерлер одағы мен бірлестігінің қатысуымен оларды дамыту
және жетілдіру ұсыныстары беріледі.
Мен осы жұмысымда мынадай бөлімдерге тоқталуды жөн көрдім:
1. Кәсіпкерліктің маңызы жоне қызметтері
2. Кәсіпкерліктің формалары
Кәсіпкерліктің маңызы және қызметтері
Нарықтық экономикаға өту - ол кәсіпкерлік типі бар экономикаға өту.
Кәсіпкерліктің дамуына жағдай жасау өтпслі экономиканың басты
құрылымдарының бірі болып табылады. Сондықтан да кәсіпкерліктің дамуының
зандылықтарын ашу үлкен роль атқарады.
Бұрын айтылғандай, көптеген шет елдік ғалымдар кәсіпкерліктің және
кәсіпкердің маңызын ашуда үлкен мән берді, өйткені нарыктық экономиканың
дамуымен кәсікерліктің ролі күшейе түсті, ал шаруашылық басқару
субъектілерінің алдыңғы орнында кәсіпкерлік ұйымдар (фирмалар, компаниялар
және тағы басқа - да кәсіпкерлік ұйымдар) түр. Ғылыми одебиеттердс
кәсіпкерліктің маңызы туралы нақты аныктама жоқ, өйткені білімнің әр сала
өкілдері (экономистер, философтар, социологтар, қүқықтанушылар және
басқалар) бұл терминді түрліше түсіндіреді.
Енді шет елдерде косіпкерліктің маңызына деген көзқарастарды атап
өтейін. Мысалы, американдық ғалымдардың түсінігі бойынша кәсіпкерлік — ол
қажетті, күрделі, батыл істерді жүзеге асыру. Кәсіпкерлік — ол тәуекелдік
іс, адамдардың өз еркімен (олардың ұйымдасуымен), өз тәуекеліне және өз
жауапкершілігіне атқарылады.
Шетелдік теория мен тәжірибеде кәсіпкерлік жаңа бизнесті құру процесі
ретінде және ол адамның қажеттілігін тауар мен қызмет түрінде қолда бар
материалдар, еңбек және қаржы ресурстарын пайдалану арқылы
қанағаттандыратын процесс болып түсіндіріледі. Кәсіпкерлік экономиканың
дамуына үлкен үлес қосады, өйткені кәсіпкерліктің дамуының нәтижесінде
ұлттық табыстың қомақты бөлігі болады, жаңа жұмыс орындары ашылады, техника
мен технология дамиды, өнеркәсіп пен қызметтің жаңа салалары ашылады.
Американдық ғалым Р.С.Ронстандтың пікірінше, кәсіпкерлік — байлықты
көбейтудің динамикалық процесі. Байлық мына адамдармен құрылады: кім
көбірек өз қаржысымен, мүлкімен тәуекелге барса, жеке іс ашуға уақытын
аямаса, тұтынушыларға жаңа тауар немесе қызмет үсынса. Бұл тауар немесе
қызмет өзгеше, дара болуы міндет емес: ең бастысы, кәсіпкер күш пен
қаражатын жұмсау нәтижесінде оларға жаңа сапа, құндылық қосқаны абзал. Ал
әйгілі американдық ғалымдар Р.Хизрич пен М.Питерс кәсіпкерлікке мынадай
анықтама береді және олардың ойынша ең терең, кәсіпкерліктің барлық түрін
қамтитын анықтама: "Кәсіпкерлік — ол уақыт пен күшті алатын және барлық
материалдық, қаржылық, моральдық, қоғамдық міндеттерді өзі алатын және
осының нәтижесінде пайда мен ләззат алу процессі. Және осы авторлар
кәсіпкерлікпен айналысқысы келген адамның өмірі сенімге, өкінішке,уайымға
және еңбекке толы.
Біздің ойымызша Р.Хизрич кәсіпкерліктің маңызына ең қысқа түсініктеме
берді: ол — құны бар жаңа бір нәрсені құру процесі.
Қазакстан Республикасының Азаматтық кодексінде кәсіпкерлік былай
түсіндіріледі: " Кәсіпкерлік — меншік турлеріне қарамастан, азаматтар мен
заңды тұлғалардық, тауарларға (жұмысқа, қызметке) сұранымды қанагаттандыру
арқылы таза табыс табуға бағытталған, жеке меншікке (жеке кәсіпкерлік) не
мешекеттік кәсіпорынды шаруошылық басқару құқығына (мешекеттік кәсіпкерлік)
негізделген ынталы қызметі. Кәсіпкерлік қызмет кәсіпкердіқ атынан, оның
тәуекел етуімең және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылады.
Дамыған нарықтық экономикада мына қызметтерді атқарады: жалпы
экономикалық, шығармашыл-іздену, ресурстық, әлеуметтік және
ұйымдастырушылық.
Дамыған нарықты экономикада кәсіпкерлік ұйымдарды және жеке
кәсіпкерлерді нарықтың субъектісі ролін атқаратын - жалпы экономикалық
қызмет. Бұл қызмет, негізінен, тауар өндірісіне және ол тауарды
тұтынушыларға жеткізуге бағытталған.
Кәсіпкерліктің ең басты қызметтерінің бірі — ол ресурстық.
Кәсіпкерліктің дамуы қайта өндірілетін және шектелген ресурстарды тиімді
пайдалану ретінде түсіндіріледі. Әрине, ең бірінші орынға еңбек
ресурстарын, жер және табиғи ресурстар, өндіріс құралдары мен ғылыми
жетістіктер және де кәсіпкерлік талантын жатқызамыз. Егер кәсіпкер өз
ісінде ғылыми-техникалық жетістіктерді дұрыс ұштастыра білсе, жоғары
мамандырылған жұмысшы күшін пайдаланса және барлық ресурстарды тиімді
пайдаланса, онда ол кәсіпкер өзіне үлкен пайда табуға жол ашады. Бірақ,
көптеген кәсіпкерлер үлкен пайда табу жолында ресурстарды тиімсіз
пайдалануда.
Кәсіпкерілкке, яғни антибюрократтық экономикалық шаруашылыққа тән -
шығармашыл-іздену қызметі. Ол тек қана жаңа ойларды қолдану ғана емес, сол
сияқты жаңа өндіріс факторларын да пайдалану деп түсіндіріледі. Шығармашыл-
іздену қызметі кәсіпкерліктің басқа қызметтермен тығыз байланысты.
Кәсіпкерлердің өздері кәсіпкерлікті ұйымдастыру туралы, баскару
түрін, кәсіркеліктің структуралык. стратегиясы жайлы шешімді қабылдайтын
жоне де кәсіпкерліктің ең басты қызметтерінің бірі - ұйымдастырушылық
қызметі. Бұл қызмет әсіресе, кіші және орта кәсіпкерлікті дамытуда
анықталады.
Кәсіпкерліктің ұйымдасу формалары
Кәсіпкерліктің формаларын ұйымдасу-құқықтық және ұйымдасу-
экономикалық түрлеріне бөлуге болады. Біздің Республикамызда ұйымдасу-
кұқықтық формасы қызмет атқарады.
Серіктестік. Кәсіпкерлік қызметпен айналысу мақсатында адамдардың
ұйымдасуы. Егер кәсіпорынның ұйымдастырылуына екі немесе одан да көп адам
қатысқан жағдайда ғана серіктестік қүрылады. Серіктестіктің ең тиімді
жақтарының бірі - косымша капиталды қолдану мүмкіндігінің болуы, ал тиімсіз
жақтарының бірі — барлық косіпкерлер қосқан қаржыларына қарамастан бірдей
материалдык. жауапкершілікте болады.
Серіктестіктер толық серіктестік және коммандитті серіктестік
формасында құрылуы мүмкін.
Толық серіктеспгік. Толық серіктестіктің мүлкі жеткіліксіз болғаи
жағдайда қатысушылары серіктестіктің міндеттемелері бойынша өзіне тиесілі
барлық мүлкімен ортақ жауапкершілікте болатын серіктестікті атайды. Азамат
бір ғана толық серіктестіктің катысушысы бола алады. Толық серіктестікке
қатысушының өз үлесін оның басқа қатысушыларына немесе үшінші жақтарға
қалған барлық қатысушылардың келісімімен ғана беруіне болады.
Сенім (коммандиттік) серіктестігі. Серіктестіктің міндеттемелері
бойынша өзінің бүкіл мүлкімен (толық серіктерімен) қосымша жауап беретін
бір немесе одан да көп қатысушылармен қатар, серіктестіктің мүлкіне өздері
салған салымдардың жиынтығымен шектелетін бір немесе одан көп қатысушыларды
да енгізетін және серіктестіктің кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға
катыспайтын серіктестік - сенім серіктестігі деп танылады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік. Бір немесе бірнеше адам құрған,
жарғылық капиталы құрылтай құжаттарымен белгіленген мөлшерде үлеске
бөлінген серіктестік - жауапкершілігі шектеулі серіктестік болып танылады;
жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері
бойынша жауап бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға
өздерінің қосқан салымдарының құны шегінде тәуекел етеді.
Қосымша жауапкершілігі бар серіктестік. Қатысушылары серіктестік
міндеттемлері бойынша өздерінің жарғылық капиталға салымдарымен жауап
беретін, ал бұл сомалар жеткіліксіз болған жағдайда, өздеріне тиесілі
мүлікпен оған өздері еселенген мөлшерде енгізген салымдар арқылы жауап
беретін серіктестік қосымша жауапкершілігі бар серіктестік болып танылады.
Қатысушылардың бірі банкрот болған жағдайда оның серіктестік міндеттемелері
жөніндегі жауапкершілігі, егер құрылтай құжаттарында жауапкершілікті
бөлудің өзгеше тәртібі көзделмесе, қалған катысушылар арасында олардың
салымдарына қарай бөлінеді
Шаруашылық серіктестік. Жарғылық капиталы
құрылтайшылардың (қатысушылардың) үлесіне (салымдарына) бөлінген
коммерциялық ұйымды — шаруашылык. серіктестік деп атайды.
Акционерлік қоғамдар. Өзінің қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту
мақсатында акциялар шығаратын занды түлға акционерлік қоғам болып танылады.
Акционерлік қоғам ашық және жабық болуы мүмкін.
Ашық акционерлік қоғам — акционерлері өздеріне тиесілі акцияларды
басқа акционерлердің келісімінсіз иеліктен айыруға хақылы қоғамды атайды.
Жабық акционерлік қоғам - акцияларды өзінің құрылтайшылары мен алдын ала
айқындалған адамдар тобының арасында орналастырылатын қоғамды атайды.
Өндірістік кооператив. Азаматтардың бірлескен кәсіпкерлік қызмет үшін
мүшелік негізде, олардың өз еңбегімен қатысуына және өндірістік кооператив
мүшелерінің мүліктік жарналарын біріктіруіне негізделген ерікті бірлестігі
өндірістік кооператив деп аталады. Кооператив мүшелері екеуден кем болмауға
тиіс.
Мемлекеттік кәсіпорын. Мемлекеттік кәсіпорындарға:
1) шаруашылық жүргізу құқығына негізделген;
2) оралымды басқару құқығына негізделген (қазыналық кәсіпорын)
кәсіпорындар жатады.
Мемлекеттік кәсіпорындар — бұл негізгі қорлары мемлекет меншігінде
болатын және басқару органдарын мемлекет тарапынан ұйымдар тағайындайтын
кәсіпорындар болып табылады.
Акционерлік қогам. Өзінің қызметін жүзеге асыру үшін қаражат тарту
мақсатында акциялар шығаратын занды түлга акционерлік қоғам болып табылады.
Қоғам өз акционерлерінің мүлкінен оқшауланған мүлікті иеленеді және олардың
міндеттемелері бойынша жауап бермейді. Акционерлік қоғам ашық жоне жабық
болуы мүмкін. Ашық қоғам — акционерлері өздеріне тиесілі акцияларды басқа
акционерлердің келісімінсіз иеліктен айыруға хақылы қоғам болып табылады.
Ашық қоғам акционерлерінің саны шектелмейді. Акциялары белгіленген
тортіппен өзінің қүрылтайшылары мен алдын ала айқындалған адамдар тобының
арасында орналастырылатын қогам - жабық коғам болып табылады.
Жауапкершілігі Шектеулі Серіктестік туралы түсінік
Серіктестік дегеніміз — бірнеше адамның немесе занды түлғалардың
бірлесе косіпшілік жасауы. Серіктестіктің мынадай түрлері бар: а) толық
серіктестік; ә) коммандитті серіктестік немесе "сенім артқан серіктестік";
б) жауапкершілігі шектеулі серіктестік; в) қосымша жауапкершіліктегі
серіктетік; г) серіктестіктердің тағы бір ерекше түрі — акционерлік
қоғамдар деп аталады. Енді мен жауапкершілігі шектеулі серіктестік туралы
кеңінен тоқталып өтемін.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік - бір немесе бірнеше адам қүрған,
жарғылық капиталы қүрылтай күжаттарымен белгіленген мөлшерде үлеске
бөлінген серіктестік жауапкершілігі шектеулі серіктестік деп танылады;
жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылар оның міндеттемелері
бойынша жауап бермейді және серіктестіктің қызметіне байланысты залалдарға
өздерінің қосқан салымдарының күны шегінде тәуекел етеді.
Егер серіктестіктің құрылтай құжаттарында оньщ белгілі бір мерзімге
немесе нақты бір мақсатқа қол жеткізу үшін құрылатыны көзделмесе,
жауапкершілігі шектеулі серіктестік белгіленбеген мерзімге құрылған болып
есептеледі.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің салымдарды толык, қоспаған
қатысушылары оның міндеттемелері бойынша орбір қатысүшының салым салмаған
бөлігінің қүны шегінде ортак. жауапты болады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылардың саны жүзден
аспауға тиіс. Егер жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылардың
саны жүзден асып кеткен жағдайда, ол бір жыл ішінде бөлінуге, не бөліп
шығарылуға, не өзге де шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам немесе
өндірістік кооператив болып қайта құрылуға, ал бұл мерзім өткен соң, егер
қатысушылар саны жүзге дейін азайтылмаса, серіктестікті мемлекеттік
тіркеудегі жүзеге асырған органның немесе өзге мүдделі адамның өтініші
бойынша сот тәртібімен таратылуға жатады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің серіктестік атауын, сондай-ақ
"жауапкершілігі шектеулі серіктестік" деген сөздерді немесс "ЖШС" деген
аббревиатураны қамтуға тиіс фирамлық атауы болады. Серіктестіктің фирмалық
атаудың қысқарған нысанын жоне оның шет тілдеріндсгі бағдарламаларын
пайдалануға да қүқыгы бар.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің құрылтайшылары, сондай-ақ ол
қүрылғаннан кейін серіктестік мүлкінен үлеске құқық алған адамдар оның
қатысушылары болып табылады. Мемлекеттік көсіпорындар
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге мемлекет оның келісімімен уәкілдік
берген орган арқылы ғана кдтысушы бола алады және мемлекеттік органдардың
жауапкершілігі шектеулі серіктестіктерге катысуға құқығы жоқ.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестік оған қатысушылардың қабылдаған
шешімі бойынша ез еркімен қайта қүрылуы немесе таратылуы мүмкін және олар
өзге де шаруашылық серіктестік, акционерлік қоғам немесе өндірістік
кооператив болып қайта қүрылуға қүқылы. Жауапкершілігі шектеулі
серіктестіктің қатысушысы заң актілерінде немесе қүрылтай құжаттарында
белгіленген серіктестік алдындағы өз міндеттерін бүзған жағдайда
серіктестік жалпы жиналыстың шешіміне сойкес сот бойынша осындай
катысушының үлесін серіктестіктің қатысушымен келісімінде белгіленген
бағамен мәжбүрлеп сатып алуды талап етуге құқылы. Келісімге қол жетпеген
жағдайда мәжбүрлеп саты алынатын үлестің бағасын сот белгілейді
Қазақстандағы мемлекеттік кәсіпорын
Кәсіпорын — экономиканың даму сатысының негізгі бір бөлігі болып
табылады. Өйткені кәсіпорындарда қоғамға қажетті өнім шығарылады және
жүмысшы мен жұмыс қүралдарының арасында байланыс орнатылады. Еркін
өнеркәсіп кәсіпорны дегеніміз өндірістік-техникалық, үйымдастыру-окімшілік
жоне шаруашылык, еркіндігі бар өндіріс бірлігі. Косіпорындар белгілі бір
ендіріс өнімін шығару үшін, не болмаса жүмыс атқару үшін, ортүрлі қызметтер
көрсетулер арқылы қоғамның қажеттілігін қанағаттандыру және пайда табу
мақсатында қүрылады.
Өндірістік жүйе ретінде косіпорынның ішкі және сыртқы ортасы болады.
Сыртқы ортаға — экономмкіалық саясат, қүқықтық жағдаіі. олеуметтік,
экологиялық жоне технологиялық жағдайлар жатады.
Ішкі орптеа - еңбек ресурстары, техника және технология,
босекелестік, маркетинг және тағы басқалар жатады.
Мемлекеттік кәсіпорындар - бүл негізгі қорлары мемлекет меншігінде
болатын және басқару органдарын мемлекет тарапынан үйымдар тағайындайтын
кәсіпорындар болып табылады. Егер мемлекеттік кәсіпорын бюджеттік болса, ол
мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылады. Ал, егер кәсіпорын мемлекеттік
үйымдардың қарамағында болса, ол кәсіпорын қазыналық болып есептелінеді.
Кәсіпорындар түрлі белгілеріне кдрай бөлінеді:
• сала түріне байланысты;
• шаруашылық іс-әрекетінің түріне байланысты;
• қүқықтық жағдайына байланысты;
• меншік жагдайына байланысты.
Меншік формасына байланысты кәсіпорындардың түрлі мемлекеттік;
кооперативтік; 60 ұжымдық;
Кәсіпорынның нарықтық экономикадағы негізгі мақсаты — бәсекелесуге
қабілетті өнім шығару арқылы неғүрлым көп пайда табу және ең аз шығынмен ең
жоғарғы пайда табу негізінде сұранысқа ие жоне бәсекелесуге қаблеті бар
енім шығару болып табылады.
Мемлекеттік кәсіпорынның мүлкі бөлінбейді және оны салымдар бойынша,
соның ішінде кәсіпорын қызметкерлерінің арасында белуге болмайды.
Жедел басқару құқығымен мемлекет мүлкіне ие болған кәсіпорын
қазыналық кәсіпорын деп танылады. Бұл кәсіпорын Қазақстан Республикасы
Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органның шешімі бойынша құрылады.
Жедел басқару қүқығына негізделген кәсіпорынның фирмалык атауында
кәсіпорыннын казыналық болып табылатындығы көрсетіледі.
Мемлекеттік кәсіпорын уокілетті мемлекет органның шешімі бойынша
қүрылады, таратылады және қайта ұйымдастырылады және осы кәсіпорынның
органы уәкілдік берілген мемлекеттік орган тағайындайтын және оған есеп
беретін басшы болып табылады.
Қазіргі уақытта Қазақстандағы кәсіпорындардың жұмыс істеу қарқыны
оңтайлы болып келеді. Төменгі диаграммада 2000 - 2001 жылдардағы
көрсетілген салалар бойынша кәсіпорындардың іске қосылуын көруге болады:
Бүл диаграммада көріп отырғанымыздай, Қазакстандағы косіпорындар 2000
жылмен салыстырғанда, 2001 жылы жүмыс қуптын ұлғайтты. Бұл әрине, жұмыс
істеуге жасалынып жатқан жағдайларға, салық салу ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz