Студенттер контингентін автоматтандыру
Жоспар:
І. Кіріспе бөлім
Мәліметтер базасы басқару жүйесі
ІІ. Негізгі бөлім
1. Кесте құру.
2. Кесте өрістерін көшіру, жазба қосу.
3. Кесте аралық байланыс орнату.
4. Кестені импорттау.
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
І. Кіріспе бөлім
Мәліметтер базасы басқару жүйесі
ІІ. Негізгі бөлім
1. Кесте құру.
2. Кесте өрістерін көшіру, жазба қосу.
3. Кесте аралық байланыс орнату.
4. Кестені импорттау.
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мәліметтер базасын арнайы өңдеу әдістерін таңдау
Мәліметтер қоймасын қолдану, ондағы мәліметтерді басқарудың программалық жабдығының бар болуын қажет етеді. Оны мәліметтер қоймасын басқару жүйесі (МҚБЖ) деп атайды.
МҚБЖ – бұл АЖ-ны қолданушылардың қолданбалы есептерден мәліметтерге енуін қамтамасыз ететін, ақпарат массивтеріне кіру-шығу, оны тиеу, жөндеу үшін қажетті жалпы жүйелік программалар жиынтығы. Мәліметтер қоймасын МҚБЖ-мен біріктіріп, мәліметтер банкісі (МБн) деп атайды. МБн құрамы – мәліметтер қоймасы мен МҚБЖ-дан тұрады.
Әрбір МҚБЖ-ның өзіндік тіл жабдығы бар. Олар мәліметтерді сипаттап жазу үшін, мәліметтерді басқару амалдарын жасап және оларға ену үшін қажет.
Қазіргі уақытта АЖ-ны ұйымдастыру үшін көп мөлшерде әртүрлі МҚБЖ-ны қолданып отыр. Әрбір АЖ нақты МҚБЖ-нгы қолданса, экономикада көбінесе FoxBase, FoxPro, PARADOX, Access, ORACLE және басқада МҚБЖ қолданылады.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға мүмкіндік береді:
• Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
• Кестеден бір немесе бірнеше жазбаны қою;
• Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
• Берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
Кез келген МББЖ-мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл жасау басталған жері болып саналады.
Access мәліметтер базасын құра алатын объектілердің типтеріне басты
терезенің негізгі бөліктері сәйкес келеді. Бұлар Таблицалар, Сұрау салулар, Есептер, Парақтар, Макростар мен Модульдер.
Терезе тақырыбы – мәліметтер базасының файл атауы.
Электронды есептегіш машиналардың маңызды ерекшеліктерінің бірі – ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және графикалық құжаттар ғана емес жарандық жүйе, дыбыстық және бейнефайлдардың беттері де жинақталады. Бұл мүмкіндіктер МБ-ның көмегімен іске асады.
МБ-белгілі бір арқаулы ауқымға қатысты мәліметтерді баяндау, сақтау мен амал – тәсілдермен ұқсата білудің жалпы принциптерін қарастыратын белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтердің жиынтығы.
Мәліметтер қоймасын қолдану, ондағы мәліметтерді басқарудың программалық жабдығының бар болуын қажет етеді. Оны мәліметтер қоймасын басқару жүйесі (МҚБЖ) деп атайды.
МҚБЖ – бұл АЖ-ны қолданушылардың қолданбалы есептерден мәліметтерге енуін қамтамасыз ететін, ақпарат массивтеріне кіру-шығу, оны тиеу, жөндеу үшін қажетті жалпы жүйелік программалар жиынтығы. Мәліметтер қоймасын МҚБЖ-мен біріктіріп, мәліметтер банкісі (МБн) деп атайды. МБн құрамы – мәліметтер қоймасы мен МҚБЖ-дан тұрады.
Әрбір МҚБЖ-ның өзіндік тіл жабдығы бар. Олар мәліметтерді сипаттап жазу үшін, мәліметтерді басқару амалдарын жасап және оларға ену үшін қажет.
Қазіргі уақытта АЖ-ны ұйымдастыру үшін көп мөлшерде әртүрлі МҚБЖ-ны қолданып отыр. Әрбір АЖ нақты МҚБЖ-нгы қолданса, экономикада көбінесе FoxBase, FoxPro, PARADOX, Access, ORACLE және басқада МҚБЖ қолданылады.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға мүмкіндік береді:
• Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
• Кестеден бір немесе бірнеше жазбаны қою;
• Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
• Берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
Кез келген МББЖ-мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл жасау басталған жері болып саналады.
Access мәліметтер базасын құра алатын объектілердің типтеріне басты
терезенің негізгі бөліктері сәйкес келеді. Бұлар Таблицалар, Сұрау салулар, Есептер, Парақтар, Макростар мен Модульдер.
Терезе тақырыбы – мәліметтер базасының файл атауы.
Электронды есептегіш машиналардың маңызды ерекшеліктерінің бірі – ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және графикалық құжаттар ғана емес жарандық жүйе, дыбыстық және бейнефайлдардың беттері де жинақталады. Бұл мүмкіндіктер МБ-ның көмегімен іске асады.
МБ-белгілі бір арқаулы ауқымға қатысты мәліметтерді баяндау, сақтау мен амал – тәсілдермен ұқсата білудің жалпы принциптерін қарастыратын белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтердің жиынтығы.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. О.Камардинов «Информатика». Алматы-2006.
2. А.Жапарова «Информатика». Алматы-2006.
3. Дейт К.Дж. «Введение в системы баз данных», Киев-1998.
4. Бралиева Н.Б, Байшоланова Қ. С. «Ақпарат жүйесінің технологиясы». Алматы-2004.
5. Айдарханов М.В. «Методологии и современные информационные технологии создания баз данных автоматизированных управляющих систем». Алматы-1998.
6. Инчин А.С. «Система управления база данных». Москва-2006.
1. О.Камардинов «Информатика». Алматы-2006.
2. А.Жапарова «Информатика». Алматы-2006.
3. Дейт К.Дж. «Введение в системы баз данных», Киев-1998.
4. Бралиева Н.Б, Байшоланова Қ. С. «Ақпарат жүйесінің технологиясы». Алматы-2004.
5. Айдарханов М.В. «Методологии и современные информационные технологии создания баз данных автоматизированных управляющих систем». Алматы-1998.
6. Инчин А.С. «Система управления база данных». Москва-2006.
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
Қолданбалы информатика кафедрасы
Лабораториялық жұмыс
Тақырыбы:
“Студенттер контингентін автоматтандыру “
Жоспар:
І. Кіріспе бөлім
Мәліметтер базасы басқару жүйесі
ІІ. Негізгі бөлім
1. Кесте құру.
2. Кесте өрістерін көшіру, жазба қосу.
3. Кесте аралық байланыс орнату.
4. Кестені импорттау.
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мәліметтер базасын арнайы өңдеу әдістерін таңдау
Мәліметтер қоймасын қолдану, ондағы мәліметтерді басқарудың
программалық жабдығының бар болуын қажет етеді. Оны мәліметтер қоймасын
басқару жүйесі (МҚБЖ) деп атайды.
МҚБЖ – бұл АЖ-ны қолданушылардың қолданбалы есептерден мәліметтерге
енуін қамтамасыз ететін, ақпарат массивтеріне кіру-шығу, оны тиеу, жөндеу
үшін қажетті жалпы жүйелік программалар жиынтығы. Мәліметтер қоймасын МҚБЖ-
мен біріктіріп, мәліметтер банкісі (МБн) деп атайды. МБн құрамы –
мәліметтер қоймасы мен МҚБЖ-дан тұрады.
Әрбір МҚБЖ-ның өзіндік тіл жабдығы бар. Олар мәліметтерді
сипаттап жазу үшін, мәліметтерді басқару амалдарын жасап және оларға ену
үшін қажет.
Қазіргі уақытта АЖ-ны ұйымдастыру үшін көп мөлшерде әртүрлі МҚБЖ-ны
қолданып отыр. Әрбір АЖ нақты МҚБЖ-нгы қолданса, экономикада көбінесе
FoxBase, FoxPro, PARADOX, Access, ORACLE және басқада МҚБЖ қолданылады.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға
мүмкіндік береді:
• Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
• Кестеден бір немесе бірнеше жазбаны қою;
• Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
• Берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
Кез келген МББЖ-мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл
жасау басталған жері болып саналады.
Access мәліметтер базасын құра алатын объектілердің типтеріне басты
терезенің негізгі бөліктері сәйкес келеді. Бұлар Таблицалар, Сұрау салулар,
Есептер, Парақтар, Макростар мен Модульдер.
Терезе тақырыбы – мәліметтер базасының файл атауы.
Электронды есептегіш машиналардың маңызды ерекшеліктерінің бірі –
ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және
графикалық құжаттар ғана емес жарандық жүйе, дыбыстық және бейнефайлдардың
беттері де жинақталады. Бұл мүмкіндіктер МБ-ның көмегімен іске асады.
МБ-белгілі бір арқаулы ауқымға қатысты мәліметтерді баяндау, сақтау
мен амал – тәсілдермен ұқсата білудің жалпы принциптерін қарастыратын
белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтердің жиынтығы.
Адамның қатысуы ықтимал, автоматтық құралдармен өңдеуге жарамды түрде
ұсынылған ақпарат мәліметтер ретінде түсініледі.
Мәліметтер базасы дегеніміз ақпаратты сақтауға және жинақтауға
арналған ұйымдасқан құрылым.
Электронды МБ-ның басты қасиеті – ақпаратты тез іздестіру мен
сұрыптау, сондай – ақ берілген форма бойынша есепті қарапайым түрлендіру
мүмкіндігі.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі дегеніміз жаңа мәліметтер
базасын құруға, оны мәліметтермен толтыруға, оның мазмұнын редакциялауға,
оларды реттеуге, безендіруге және баспа құрылғыларына шығаруға немесе
байланыс арналарына жөнелтуге арналған программалық құралдар кешені.
База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес
бейнелейтін мәліметтерді іріктеу, оларды реттеу, сосын шығаратын құрылғыға
беру немесе байланыс арналары бойынша беру.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға
мүмкіндік береді:
• Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
• Кестеден бір немесе бірнеше жазбаны қою;
• Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
• Берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ – нің тағы бір функциясы – мәліметтерді басқару.
Мәліметтерді басқару ретінде, әдетте, мәліметтерді рұқсат етілмей қол
жетуден қорғау, мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте пайдалануды қолдау
және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін қамтамасыз ету.
МББЖ – ның екі жұмыс режимі бар: жобалаушылық және
пайдаланушылық. Бірінші режим база құрылымын құру немесе баяндауға және
оның объектілірін жасауға арналған. Екінші режимде базаны толтыру немесе
одан мәліметтер алу үшін бұрын дайындалған объектілер пайдаланылады.
Жобалаушы кесте құрылымдарын мәліметсіз жасайды және оны тапсырыс
берушімен бірге келісіп, бір қорытындыға келеді.Базаны құрушылар базаны
нақты мәліметтермен толтырмайды. База объектілерін қалау кезеңін де үлгілік
мәліметтер мен эксперименттік толтыру бұған қосылмайды.
Базаны пайдаланушы – формалардың көмегімен оны ақпаратпен
толтырады, мәліметтерді сұрау салулардың көмегімен өңдейді және қорытындыны
нәтижелік кестелер мен есептер түрін де алады. Жалпы жағдайда
пайдаланушылардың мақсаты – нақты жұмыс парағында қарастырылғандарға ғана,
база құрылымын басқаруға қолы жететіндей құралдары жоқ. МБ объектілері кез
келген МББЖ – мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл жасау
басталған жері болып саналады.
Дүние жүзінде мәліметтер базасын басқару жүйелерінің түрлері
өте көп. Олардың әр біреуінің түрлі объектілермен жұмыс істеу
ерекшеліктеріне, қолданушыға ұсынатын қызмет түрінің өзгешелігіне
қарамастан, оларда ортақ ұғымдар кешені қалыптасқан. Сондықтан бізге бір
ғана мәліметтер базасын басқару жүйесін қарастырсақ жеткілікті. Солардың
ішінен Microsoft Office программасының құрамына енетін Microsoft Access
2000 мәліметтер базасын басқару жүйесін таңдап алдық.
Қарапайым мәліметтер базасының құрылымы. Базаға ешқандай
мәліметтер енгізілмеген жағдайда да ол мәліметтер базасы болып қала береді.
Өйткені онда мәліметтер болмаған күннің өзінде де, қандай да бір ақпарат
бар – бұл мәліметтер базасының құрылымы. Ол мәліметтерді енгізудің және
сақтаудың әдістерін анықтап береді. Мәліметтер базасы көптеген
объектілерден тұрады, бірақ солардың ең негізгісі кесте болып табылады. Ең
қарапайым мәліметтер базасы бір ғана кестеден тұрады.Біз білеміз, екі
өлшемді кестенің құрылымы жолдар мен бағаналардан тұрады. Олардың аналогы
ретінде қарапайым мәліметтер базасында өрістер мен жазбаларды аламыз.
Өрістердің құрамы мен қасиеттерін өзгерту арқылы, мәліметтер базасының
құрылымын өзгертеміз.
Мәліметтер базасы өрістерінің қасиеттері. Өрістер мәліметтер
базасының құрылымын ғана емес, сонымен қатар мәліметтердің топтық
қасиеттерін береді.
• Өріс атауы (Наименование поля) – мәліметтер базасына автоматтандыру
операцияларын қолданғанда осы өрістің элементтеріне қандай қатынаста
болу керектігін анықтайды.
• Өріс типі (Тип поля) – берілген өрістегі мәліметтер типін анықтайды;
• Өріс өлшемі (Размер поля) – берілген өріске енгізілетін символдардың
ақырғы ұзындығын анықтайды;
• Енгізу қаласы (Маска ввода) – енгізудің түрін анықтайды;
• Қолтаңба (Подпись) – берілген өріс үшін кесте бағанының тақырыбын
анықтайды;
• Үнсіз келісім бойынша қабылданатын мән (Значение по умолчанию) –
ұяшыққа автоматты түрде енгізілетін мән;
• Мәнге қойылатын шарт (Условие на значение) – мәліметтерді енгізудің
дұрыстығын тексеру үшін қолданылатын шектеу;
• Қате туралы хабар (Сообщение об ошибке) – қате мәліметтерді енгізу
кезінде пайда болатын ескерту;
• Міндетті өлшем (Объязательное поле) – мәліметтер базасын толтырғанда
берілген ақпараттарды толтыру қажеттігін анықтайтвн қасиет;
• Бос жолдар (Пустые строки) – бос жолдан тұратын мәліметтерді енгізуге
рұқсат беретін қасиет;
• Индекстелген өріс (Индексированное поле) – егер өріске осы қасиет
берілсе, онда осы өрісте сақталынған жазбаларды сұрыптаумен,
іздестірумен байланысты амалдар жылдамдатылады.
Жоғарыда аталған өрістер қасиеті негізінен мәтіндік типті
өріске қатысты. Бұдан басқа типті өрістер осы қасиеттерге ие болуы және
болмауы да мүмкін.
Мәліметтер базасының негізгі объектілерге арналған қосымшасынан
басқа үш бұйрықтық кнопкалар бар: Ашу, Конструктор, Құру. Олардың көмегімен
кесте жұмысының режимі таңдалады.
Егер Таблица қосымшасы таңдалса, бұл қосымшаның терезесінде осы
МБ-да бар кестелердің тізімі бейнеленеді.
Бар кестені ашу үшін оның атын бұл тізімде ерекшелеп, Ашу кнопкасын
басу керек.
Жаңа кестедегі МБ-ны іске қосу үшін Құру кнопкасын басу қажет.
Бар кестенің макетін түзеу үшін оның тізімдегі атауын ерекшелеп,
Конструктор кнопкасын басу керек.
Жалпы МБ-ның өңдеу әдістері – дайын кестеге өзгерістер енгізу болып
табылады. Ең алдымен, кестелермен жұмыс жасаудан бастаған дұрыс. Себебі осы
құрылған кестелерге өңдеу жүргізіледі. Сонымен қатар кестеге мәліметтерді
енгізу, оны сақтау және тағы басқалары мәліметтерді өңдеу әдістеріне
жататындығын айта кеткен жөн.
Конструктор режиміндегі кесте терезесі суретте көрсетілген. Терезенің
жоғарғы жағында өрістерді, мәліметтер типі мен баяндауларды көрсеткен
өрістердің жай тізімі болып табылатын кестенің жасалатын немесе
жаңғыртылып, жетілдірілетін макеті тұрады.
Өріс бағанында өрістердің атауының тересіз. Егер өріс үшін Қол
қасиеті-белгісі берілмесе, онда өрістің Атауы бір уақытта болашақ кесте
бағанының аты болып шығады. Әрбір өріске арналған тип мәліметтер типін
таңдаудың ашылатын кнопкасымен ашылған тізімнен таңдалады. Бұл кнопка –
басқарудың жасырын элементі. Ол бланк өрісінде шертуден кейін ғана
бейнеленеді.
Бланктің төменгі бөлігінде жоғарғы бөлікте ерекшеленген өріс
қасиеттерінің тізімі болады. Қасиеттердің кейбірі үнсіз келісім бойынша
берілген. Өрістердің қасиеттері болуы міндетті емес. Оларды қалау-тілек
бойынша баптауға, тіпті қозғамауға да болады.
Енгізілген мәліметтерді жүйе қалай өңдеу керектігін білуі үшін
Туған жылы өрісі үшін пішімді міндетті түрде көрсету керек. Мысалы, егер
Туған жылының қысқаша пішімін таңдасақ, жүйе сізден нақ ай-күнді енгізуді
күтеді.
Мәнге арналған шарт қасиетінің мәні ретінде верификация
ережесін, яғни мәліметтерді осы өріске енгізінгенде Ақиқат мәнін
қабылдауға тиісті логикалық бейнелеуді көрсетуге болады.
Егер сіздің кестеңіздің алғашқы кілтіне бір өріс кірсе, Өрісті
индексациялау қасиетінде ол үшін мынаны таңдайсыз: Иә, тура келу болмайды,
сосын Түйінді анықтау кнопкасында құралдар панелінде шертіңіз.
Осылайша кестеңіздің бастапқы кілтін анықтайсыз.
Кесте құрылымын жасау аяқталып, бланк жабылады (мұндайда жүйе
кестені сақтауға сұрау береді), сонан соң кестеге атау беріледі, сол сәттен
бастап ол Мәліметтер базасындағы негізгі терезеде басқа кестелермен бірге
қол жеткізуге боларлықтай жол ашылады. Қажет болған жағдайда оны ашуға
болады.
Жасалған кестені Мәліметтер базасы терезесінде оның таңбашасында екі
рет қатарынан шертіп ашады. Жаңа кестенің жазбалары жоқ – кесте құрылымын
сипаттайтын, бағандардың атаулары ғана бар. Кестелерді мәліметтермен
толтыру әдеттегі тәртіппен жүргізіледі. Енгізу меңзері қажетті ұяшыққа
тышқан-тетіктің нұсқағышымен қойылады. Кезекті жазбаға көшу соңғы ұяшықты
толтырғаннан кейін орындалады.
Кестелерді мәліметтермен толтырғаннан кейін сақтап қажеті жоқ –
барлығы нақты уақыт режимінде автоматты түрде сақталады. Нақты уақыт режимі
біз кестемен жұмыс істеген кезде үздіксіз сақтау болатындығын білдіреді.
Алайда, егер кестемен жұмыс істеген кезде оның макетін редакциялау
болып өтеді, МББЖ осы өзгерістерді сақтауды растауды өтінеді.
Кестеге жазба қосу үшін МБ терезесі арқылы кестені ашып, Кірістіру –
Жаңа жазба командасын беру керек.
Кесте соңына бос жол қосылып қойылады. Оған жазбаны енгізіп, ENTER
пернесін басу жеткілікті.
Келесі жолға жазбаны осы әдіс бойынша енгізу мүмкін.
Жазбаны таңдап, оны оң түймемен шерткен кезде жазбамен түрлі
операцияларды орындауға арналған жанама мәзір көрінеді.
Кестеге жаңа өріс қосу үшін оны ашып, Кірістіру – Баған командасын
басу керек. Ашылғане бос өрісті толтыру жолы әдеттегідей.
Кесте өрісін басқа кестеге көшіру
1. Өрісті таңдап, алмастыру буферіне көшіру (Ctrl+C пернелерін басу
немесе Түзету – Көшіру командасын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қолданбалы информатика кафедрасы
Лабораториялық жұмыс
Тақырыбы:
“Студенттер контингентін автоматтандыру “
Жоспар:
І. Кіріспе бөлім
Мәліметтер базасы басқару жүйесі
ІІ. Негізгі бөлім
1. Кесте құру.
2. Кесте өрістерін көшіру, жазба қосу.
3. Кесте аралық байланыс орнату.
4. Кестені импорттау.
ІІІ. Қорытынды
ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Мәліметтер базасын арнайы өңдеу әдістерін таңдау
Мәліметтер қоймасын қолдану, ондағы мәліметтерді басқарудың
программалық жабдығының бар болуын қажет етеді. Оны мәліметтер қоймасын
басқару жүйесі (МҚБЖ) деп атайды.
МҚБЖ – бұл АЖ-ны қолданушылардың қолданбалы есептерден мәліметтерге
енуін қамтамасыз ететін, ақпарат массивтеріне кіру-шығу, оны тиеу, жөндеу
үшін қажетті жалпы жүйелік программалар жиынтығы. Мәліметтер қоймасын МҚБЖ-
мен біріктіріп, мәліметтер банкісі (МБн) деп атайды. МБн құрамы –
мәліметтер қоймасы мен МҚБЖ-дан тұрады.
Әрбір МҚБЖ-ның өзіндік тіл жабдығы бар. Олар мәліметтерді
сипаттап жазу үшін, мәліметтерді басқару амалдарын жасап және оларға ену
үшін қажет.
Қазіргі уақытта АЖ-ны ұйымдастыру үшін көп мөлшерде әртүрлі МҚБЖ-ны
қолданып отыр. Әрбір АЖ нақты МҚБЖ-нгы қолданса, экономикада көбінесе
FoxBase, FoxPro, PARADOX, Access, ORACLE және басқада МҚБЖ қолданылады.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға
мүмкіндік береді:
• Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
• Кестеден бір немесе бірнеше жазбаны қою;
• Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
• Берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
Кез келген МББЖ-мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл
жасау басталған жері болып саналады.
Access мәліметтер базасын құра алатын объектілердің типтеріне басты
терезенің негізгі бөліктері сәйкес келеді. Бұлар Таблицалар, Сұрау салулар,
Есептер, Парақтар, Макростар мен Модульдер.
Терезе тақырыбы – мәліметтер базасының файл атауы.
Электронды есептегіш машиналардың маңызды ерекшеліктерінің бірі –
ақпараттың мол көлемін сақтау және өңдеу, сонымен бірге мәтіндік және
графикалық құжаттар ғана емес жарандық жүйе, дыбыстық және бейнефайлдардың
беттері де жинақталады. Бұл мүмкіндіктер МБ-ның көмегімен іске асады.
МБ-белгілі бір арқаулы ауқымға қатысты мәліметтерді баяндау, сақтау
мен амал – тәсілдермен ұқсата білудің жалпы принциптерін қарастыратын
белгілі бір ережелер бойынша ұйымдастырылған мәліметтердің жиынтығы.
Адамның қатысуы ықтимал, автоматтық құралдармен өңдеуге жарамды түрде
ұсынылған ақпарат мәліметтер ретінде түсініледі.
Мәліметтер базасы дегеніміз ақпаратты сақтауға және жинақтауға
арналған ұйымдасқан құрылым.
Электронды МБ-ның басты қасиеті – ақпаратты тез іздестіру мен
сұрыптау, сондай – ақ берілген форма бойынша есепті қарапайым түрлендіру
мүмкіндігі.
Мәліметтер базасын басқару жүйесі дегеніміз жаңа мәліметтер
базасын құруға, оны мәліметтермен толтыруға, оның мазмұнын редакциялауға,
оларды реттеуге, безендіруге және баспа құрылғыларына шығаруға немесе
байланыс арналарына жөнелтуге арналған программалық құралдар кешені.
База ақпаратын көрсетушілік ретінде берілген критерийге сәйкес
бейнелейтін мәліметтерді іріктеу, оларды реттеу, сосын шығаратын құрылғыға
беру немесе байланыс арналары бойынша беру.
Кез келген МББЖ мәліметтермен төрт қарапайым операция орындауға
мүмкіндік береді:
• Кестеге бір немесе бірнеше жазбаны қосу;
• Кестеден бір немесе бірнеше жазбаны қою;
• Кейбір өрістердің бір немесе бірнеше жазбаларындағы мәндерді жаңарту;
• Берілген шартты қанағаттандыратын бір немесе бірнеше жазбаларды табу.
МББЖ – нің тағы бір функциясы – мәліметтерді басқару.
Мәліметтерді басқару ретінде, әдетте, мәліметтерді рұқсат етілмей қол
жетуден қорғау, мәліметтермен жұмыс режимін көп мәрте пайдалануды қолдау
және мәліметтердің тұтастығы мен үйлесімділігін қамтамасыз ету.
МББЖ – ның екі жұмыс режимі бар: жобалаушылық және
пайдаланушылық. Бірінші режим база құрылымын құру немесе баяндауға және
оның объектілірін жасауға арналған. Екінші режимде базаны толтыру немесе
одан мәліметтер алу үшін бұрын дайындалған объектілер пайдаланылады.
Жобалаушы кесте құрылымдарын мәліметсіз жасайды және оны тапсырыс
берушімен бірге келісіп, бір қорытындыға келеді.Базаны құрушылар базаны
нақты мәліметтермен толтырмайды. База объектілерін қалау кезеңін де үлгілік
мәліметтер мен эксперименттік толтыру бұған қосылмайды.
Базаны пайдаланушы – формалардың көмегімен оны ақпаратпен
толтырады, мәліметтерді сұрау салулардың көмегімен өңдейді және қорытындыны
нәтижелік кестелер мен есептер түрін де алады. Жалпы жағдайда
пайдаланушылардың мақсаты – нақты жұмыс парағында қарастырылғандарға ғана,
база құрылымын басқаруға қолы жететіндей құралдары жоқ. МБ объектілері кез
келген МББЖ – мен жұмыс процесінде мәліметтер базасында файл жасау
басталған жері болып саналады.
Дүние жүзінде мәліметтер базасын басқару жүйелерінің түрлері
өте көп. Олардың әр біреуінің түрлі объектілермен жұмыс істеу
ерекшеліктеріне, қолданушыға ұсынатын қызмет түрінің өзгешелігіне
қарамастан, оларда ортақ ұғымдар кешені қалыптасқан. Сондықтан бізге бір
ғана мәліметтер базасын басқару жүйесін қарастырсақ жеткілікті. Солардың
ішінен Microsoft Office программасының құрамына енетін Microsoft Access
2000 мәліметтер базасын басқару жүйесін таңдап алдық.
Қарапайым мәліметтер базасының құрылымы. Базаға ешқандай
мәліметтер енгізілмеген жағдайда да ол мәліметтер базасы болып қала береді.
Өйткені онда мәліметтер болмаған күннің өзінде де, қандай да бір ақпарат
бар – бұл мәліметтер базасының құрылымы. Ол мәліметтерді енгізудің және
сақтаудың әдістерін анықтап береді. Мәліметтер базасы көптеген
объектілерден тұрады, бірақ солардың ең негізгісі кесте болып табылады. Ең
қарапайым мәліметтер базасы бір ғана кестеден тұрады.Біз білеміз, екі
өлшемді кестенің құрылымы жолдар мен бағаналардан тұрады. Олардың аналогы
ретінде қарапайым мәліметтер базасында өрістер мен жазбаларды аламыз.
Өрістердің құрамы мен қасиеттерін өзгерту арқылы, мәліметтер базасының
құрылымын өзгертеміз.
Мәліметтер базасы өрістерінің қасиеттері. Өрістер мәліметтер
базасының құрылымын ғана емес, сонымен қатар мәліметтердің топтық
қасиеттерін береді.
• Өріс атауы (Наименование поля) – мәліметтер базасына автоматтандыру
операцияларын қолданғанда осы өрістің элементтеріне қандай қатынаста
болу керектігін анықтайды.
• Өріс типі (Тип поля) – берілген өрістегі мәліметтер типін анықтайды;
• Өріс өлшемі (Размер поля) – берілген өріске енгізілетін символдардың
ақырғы ұзындығын анықтайды;
• Енгізу қаласы (Маска ввода) – енгізудің түрін анықтайды;
• Қолтаңба (Подпись) – берілген өріс үшін кесте бағанының тақырыбын
анықтайды;
• Үнсіз келісім бойынша қабылданатын мән (Значение по умолчанию) –
ұяшыққа автоматты түрде енгізілетін мән;
• Мәнге қойылатын шарт (Условие на значение) – мәліметтерді енгізудің
дұрыстығын тексеру үшін қолданылатын шектеу;
• Қате туралы хабар (Сообщение об ошибке) – қате мәліметтерді енгізу
кезінде пайда болатын ескерту;
• Міндетті өлшем (Объязательное поле) – мәліметтер базасын толтырғанда
берілген ақпараттарды толтыру қажеттігін анықтайтвн қасиет;
• Бос жолдар (Пустые строки) – бос жолдан тұратын мәліметтерді енгізуге
рұқсат беретін қасиет;
• Индекстелген өріс (Индексированное поле) – егер өріске осы қасиет
берілсе, онда осы өрісте сақталынған жазбаларды сұрыптаумен,
іздестірумен байланысты амалдар жылдамдатылады.
Жоғарыда аталған өрістер қасиеті негізінен мәтіндік типті
өріске қатысты. Бұдан басқа типті өрістер осы қасиеттерге ие болуы және
болмауы да мүмкін.
Мәліметтер базасының негізгі объектілерге арналған қосымшасынан
басқа үш бұйрықтық кнопкалар бар: Ашу, Конструктор, Құру. Олардың көмегімен
кесте жұмысының режимі таңдалады.
Егер Таблица қосымшасы таңдалса, бұл қосымшаның терезесінде осы
МБ-да бар кестелердің тізімі бейнеленеді.
Бар кестені ашу үшін оның атын бұл тізімде ерекшелеп, Ашу кнопкасын
басу керек.
Жаңа кестедегі МБ-ны іске қосу үшін Құру кнопкасын басу қажет.
Бар кестенің макетін түзеу үшін оның тізімдегі атауын ерекшелеп,
Конструктор кнопкасын басу керек.
Жалпы МБ-ның өңдеу әдістері – дайын кестеге өзгерістер енгізу болып
табылады. Ең алдымен, кестелермен жұмыс жасаудан бастаған дұрыс. Себебі осы
құрылған кестелерге өңдеу жүргізіледі. Сонымен қатар кестеге мәліметтерді
енгізу, оны сақтау және тағы басқалары мәліметтерді өңдеу әдістеріне
жататындығын айта кеткен жөн.
Конструктор режиміндегі кесте терезесі суретте көрсетілген. Терезенің
жоғарғы жағында өрістерді, мәліметтер типі мен баяндауларды көрсеткен
өрістердің жай тізімі болып табылатын кестенің жасалатын немесе
жаңғыртылып, жетілдірілетін макеті тұрады.
Өріс бағанында өрістердің атауының тересіз. Егер өріс үшін Қол
қасиеті-белгісі берілмесе, онда өрістің Атауы бір уақытта болашақ кесте
бағанының аты болып шығады. Әрбір өріске арналған тип мәліметтер типін
таңдаудың ашылатын кнопкасымен ашылған тізімнен таңдалады. Бұл кнопка –
басқарудың жасырын элементі. Ол бланк өрісінде шертуден кейін ғана
бейнеленеді.
Бланктің төменгі бөлігінде жоғарғы бөлікте ерекшеленген өріс
қасиеттерінің тізімі болады. Қасиеттердің кейбірі үнсіз келісім бойынша
берілген. Өрістердің қасиеттері болуы міндетті емес. Оларды қалау-тілек
бойынша баптауға, тіпті қозғамауға да болады.
Енгізілген мәліметтерді жүйе қалай өңдеу керектігін білуі үшін
Туған жылы өрісі үшін пішімді міндетті түрде көрсету керек. Мысалы, егер
Туған жылының қысқаша пішімін таңдасақ, жүйе сізден нақ ай-күнді енгізуді
күтеді.
Мәнге арналған шарт қасиетінің мәні ретінде верификация
ережесін, яғни мәліметтерді осы өріске енгізінгенде Ақиқат мәнін
қабылдауға тиісті логикалық бейнелеуді көрсетуге болады.
Егер сіздің кестеңіздің алғашқы кілтіне бір өріс кірсе, Өрісті
индексациялау қасиетінде ол үшін мынаны таңдайсыз: Иә, тура келу болмайды,
сосын Түйінді анықтау кнопкасында құралдар панелінде шертіңіз.
Осылайша кестеңіздің бастапқы кілтін анықтайсыз.
Кесте құрылымын жасау аяқталып, бланк жабылады (мұндайда жүйе
кестені сақтауға сұрау береді), сонан соң кестеге атау беріледі, сол сәттен
бастап ол Мәліметтер базасындағы негізгі терезеде басқа кестелермен бірге
қол жеткізуге боларлықтай жол ашылады. Қажет болған жағдайда оны ашуға
болады.
Жасалған кестені Мәліметтер базасы терезесінде оның таңбашасында екі
рет қатарынан шертіп ашады. Жаңа кестенің жазбалары жоқ – кесте құрылымын
сипаттайтын, бағандардың атаулары ғана бар. Кестелерді мәліметтермен
толтыру әдеттегі тәртіппен жүргізіледі. Енгізу меңзері қажетті ұяшыққа
тышқан-тетіктің нұсқағышымен қойылады. Кезекті жазбаға көшу соңғы ұяшықты
толтырғаннан кейін орындалады.
Кестелерді мәліметтермен толтырғаннан кейін сақтап қажеті жоқ –
барлығы нақты уақыт режимінде автоматты түрде сақталады. Нақты уақыт режимі
біз кестемен жұмыс істеген кезде үздіксіз сақтау болатындығын білдіреді.
Алайда, егер кестемен жұмыс істеген кезде оның макетін редакциялау
болып өтеді, МББЖ осы өзгерістерді сақтауды растауды өтінеді.
Кестеге жазба қосу үшін МБ терезесі арқылы кестені ашып, Кірістіру –
Жаңа жазба командасын беру керек.
Кесте соңына бос жол қосылып қойылады. Оған жазбаны енгізіп, ENTER
пернесін басу жеткілікті.
Келесі жолға жазбаны осы әдіс бойынша енгізу мүмкін.
Жазбаны таңдап, оны оң түймемен шерткен кезде жазбамен түрлі
операцияларды орындауға арналған жанама мәзір көрінеді.
Кестеге жаңа өріс қосу үшін оны ашып, Кірістіру – Баған командасын
басу керек. Ашылғане бос өрісті толтыру жолы әдеттегідей.
Кесте өрісін басқа кестеге көшіру
1. Өрісті таңдап, алмастыру буферіне көшіру (Ctrl+C пернелерін басу
немесе Түзету – Көшіру командасын ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz