Көмей туберкулезі
Туберкулез - Кох бацилласы туындататын жұқпалы ауру. Көмей туберкулезі жиілігі жағынан жоғарғы тыныс жолдары ауруларының бірінші орында тұр. Бірінші реттегі көмей туберкулезі өте сирек кездеседі, ол әрқашан екінші реттегі, яғни салдарлық ауру. Бұл жағдайда науқас өкпе т уберкулезіме н ауыратыны белгілі ( кемейдің зақымдалуы - ашық өкпе туберкулезінде, бацилло тасығыштарда, өкпенің созылмалы фиброзды-кавернозды процестеріде басталады). Бұл ауру ер адамдардың арасында жиі кездеседі. Инфекцияның таралу жолдары:
1. Жанасу арқылы жұғу
2. Қан арқылы жұғу немесе гематогенді жол
3. Лимфа арқылы жұғу немесе лимфогенді жол
Жанасу арқылы жуғу механизімі: Көмейдің сілемейлі қабығына көп мөлшерде қақырықтың жиналуы үнемі жөтелдіреді, осы қатты жөтелдің әсерінен жабынды э пителий зақымданады. Туберкулез микробактериялары бар қақырық сілемейлі қабықтың зақымдалған жерімен жанасады және сол кезде инфекция сілемейлі қабықасты қабатқа өтіп аурудың пайда болуына және тез өрбуіне мүмкіндік туындатады. Ең бірінші көмейдің артқы қабырғасы зақымданады. Бұл инфекцияланған қақырықтың ожауаралық кеңістіктің қимылдағыш ойығына «ысқылана жағылуында» деп түсіндіріледі.
1. Жанасу арқылы жұғу
2. Қан арқылы жұғу немесе гематогенді жол
3. Лимфа арқылы жұғу немесе лимфогенді жол
Жанасу арқылы жуғу механизімі: Көмейдің сілемейлі қабығына көп мөлшерде қақырықтың жиналуы үнемі жөтелдіреді, осы қатты жөтелдің әсерінен жабынды э пителий зақымданады. Туберкулез микробактериялары бар қақырық сілемейлі қабықтың зақымдалған жерімен жанасады және сол кезде инфекция сілемейлі қабықасты қабатқа өтіп аурудың пайда болуына және тез өрбуіне мүмкіндік туындатады. Ең бірінші көмейдің артқы қабырғасы зақымданады. Бұл инфекцияланған қақырықтың ожауаралық кеңістіктің қимылдағыш ойығына «ысқылана жағылуында» деп түсіндіріледі.
Жоғарғы тыныс жолдарының жұқпалы гранулемалары. Көмей ісіктері. Көмей
туберкулезі
Туберкулез - Кох бацилласы туындататын жұқпалы ауру. Көмей
туберкулезі жиілігі жағынан жоғарғы тыныс жолдары ауруларының бірінші
орында тұр. Бірінші реттегі көмей туберкулезі өте сирек кездеседі, ол
әрқашан екінші реттегі, яғни салдарлық ауру. Бұл жағдайда науқас өкпе
т уберкулезіме н ауыратыны белгілі ( кемейдің зақымдалуы - ашық өкпе
туберкулезінде, бацилло тасығыштарда, өкпенің созылмалы фиброзды-
кавернозды процестеріде басталады). Бұл ауру ер адамдардың арасында
жиі кездеседі. Инфекцияның таралу жолдары:
1. Жанасу арқылы жұғу
2. Қан арқылы жұғу немесе гематогенді жол
3. Лимфа арқылы жұғу немесе лимфогенді жол
Жанасу арқылы жуғу механизімі: Көмейдің сілемейлі қабығына көп
мөлшерде қақырықтың жиналуы үнемі жөтелдіреді, осы қатты жөтелдің
әсерінен жабынды э пителий зақымданады. Туберкулез микробактериялары бар
қақырық сілемейлі қабықтың зақымдалған жерімен жанасады және сол
кезде инфекция сілемейлі қабықасты қабатқа өтіп аурудың пайда болуына
және тез өрбуіне мүмкіндік туындатады. Ең бірінші көмейдің артқы
қабырғасы зақымданады. Бұл инфекцияланған қақырықтың ожауаралық
кеңістіктің қимылдағыш ойығына ысқылана жағылуында деп түсіндіріледі.
Көмей туберкулезі процесінің дамуы үш кезеңде өтеді:
1. Бірінші кезең - инфильтраттың (жасуша элементтерінің, қанның,
лимфалардың шоғырлануы) пайда болуы
2. Екінші кезең - ойықжараның пайда болуы
3. Үшінші кезең - шеміршектің зақымдануы
Бірінші кезенде сілемейлі қабық астындағы қабатта ірі жасушалы ұсақ
туберкулез төмпешіктерінің жиынтығы пайда болады, сыртқы пішіні инфекциялық
гранулемаларға ұқсастау келеді. Бірте-бірте процесс эпителий қабатының
астындағы бездерді қамтиды және осы ұсақ төмпешіктердің жеткіліксіз
қоректенуі нәтижесінде эпителий жойылып, оның ортасында ойық жаралар пайда
болады.
Аурудың барысы жайсыз өткен жағдайда және екінші реттегі
инфекция қосылғанда, жара өте тереңдеп процесс шеміршек үсті
қабатқа және шеміршекке өтеді (перихондриттің дамуына әкеледі). Туберкулез
ойық жарасының мерез жарасынан айырмашылығы — жараның шеттері тегіс емес,
ауырғыш болып келеді, кейде ол бірыңғай дауыс қатпарының артқы бөлігінің
үстіңгі бетінде орналасады.
Белгілері: бақылау жүргізгенде науқастардың 10-24% шағым айтпауы
мүмкін. Сол себепті дер кезінде алдын-ала бақылау жүргізу қажет
(флюорография, рентгеноскопия). Көбінесе науқас шағымы аурудың кезеңдеріне
байланысты және қабыну кезеңдерінің әрқайсысы, көмейде өзіне тән клиникалық
көріністерімен ерекшеленеді, ол көбіне қабыну ошағының қай жерде
орналасуына байланысты. Алғашқы кезеңде дауысының біраз шаршағандығына және
сөйлескенде бір жағымсыз сезімге көңіл аударады, кейін біртіңдеп дауысы
қарлығып, афонияға жетуі мүмкін (үрдіс дауыс қатпары аймағында және ожау
тәрізді шеміршек аралықтарында орналасқанда). Дауыстың бұзылуының, яғни
дисфонияның үш дәрежесін айырады. Дисфонияның бірінші дәрежесінде дауыстың
шаршағандығы, кезектесетін қарлығу (тыныққаннан кейін дауыс қалпына
келеді), дисфонияның II дәрежесінде күшті, тұрақты қарлығу, ал дисфонияның
III дәрежесінде афония байқалады.
Көмей туберкулезінің екінші көрнекті белгісі ауру сезімінің (жұта
алмаушылық) пайда болуы, яғни дисфагия. Ауру сезімі өз бетінше немесе
тамақты және сілекейді жұтынғанда байқалады (процесс ожау тәрізді
шеміршекте орналасқанда).
Көмей туберкулезінің тағы бір белгісі шулы, қиын тыныс алу болып
табылады, бүл жағдайда инфильтрат қатпарасты кеңістікге орналасады. Ақырғы
жылдары көмей туберкулезінде көмей стенозы өте сирек кездеседі. Қан түкіру
немесе қан қақыру көмей туберкулезінің ерекше белгісі емес, ол көбінесе
өкпедегі туберкулез ошағының ыдырауында байқалады.
Көмей т уберкулезінде ларингоскопиялық көрініс үрдістің даму
кезеңдеріне сәйкес келеді. Бірақ, әрқашан ағзаның ерекше көбірек
зақымдалатын бөліктерін есте сақтау керек. Бүған қарайды: ожау шеміршектер
аралық кеңістігі, ожау шеміршектер және оған жақын жатқан дауыс қатпары
бөліктері. Көмей туберкулезі баяу дамиды және оның дамуы негізінен өкпедегі
үрдіске байланысты.
Диагностикасы. Тәртіп бойынша, біржақты зақымдану - дауыс
қатпарының бір жақты гиперемиясы және инфильтрциясы туберкулездің айрықша
белгісі болады. Бірақ бұндай көріністер қатерлі ісіктерде де байқалуы
мүмкін. Бұл жағдайларды ажыратпалы диагностика жасауда биопсияның,
қақырықты БК тексерудің (туберкулез таяқшасына тексеру) жэне өкпе
рентгенографиясын жасаудың маңызды көмегі бар. Көмейдің арнайы емес
қабынуларында әдетте оның екі жақты зақымдануы байқалады. Сол сияқты екі
жақты мерез үрдісінен айыра білу керек, бұл үшін анамнезді жақсылап жинап,
Вассерман реакциясын қояды, кейде мерезге қарсы сынап-байқау емін
жүргізеді.
Емдеу. Бірінші жоспарда негізгі ауруды емдеу (әдетте жүқпалы өкпе
құрт ауруын). Арнайы мекемелерде бақылау. Көмей туберкулезінің емін жалпы
және жергілікті деп бөлуге болады. Жалпы емдеу әдісі кезінде туберкулезге
қарсы осы ауруға тән стрепто-мицин, ПАСК, фтивазид және басқалар
қолданылады. Сол сияқты қосымша дәрумендер терапиясын, гигиеналық шаралар,
тамақ тәртібі және қолайлы жағдайлар жасау.
Жергілікті емдеу, бұп негізгі емге қосымша әсер етіп
туберкулездің жазылуына мүмкіндік туғызады: көмейге вазилин майындағы
ментол ерітіндісін, стертомицин ерітінділерін құямыз. Сілті ерітінділерін
көмейге шашу - ас содасы, боржом (минералды су т.б.).
Жергілікті анестезиядан соң, ойық жараларды сүт қышқылы,
үшхлорлысірке қышқылымен күйдіреді, кейде гальвонокаустика жасайды. Бүрынғы
жылдардағы аштық өліміне әкелген дисфагияны емдеу үшін А.Н, Вознесенский
әдісімен мойынның алдыңғы бетінің тері астына новокаин блокадасын жасайды
(лимон қабыршығы түрінде).
Көмей мерезі
Көмейде мерездің бірінші кезеңі, яғни қатты шанкр өте сирек
кездеседі, өйткені көмейдің терең орналасуы біріншілік инфекцияның кіретін
орны болып мүлде сирек кездеседі. Көмейге біріншілік инфекцияның тікелей
кіруі тек көмейдің тамақпен зақымдалу нәтижесінде болады. Сондықтан
көмейде көбінесе мерездің екінші және үшінші кезендерінің көріністері жиі
кездеседі.
Мерездің екінші кезеңі мынандай тұрлерде көрінеді:
1. Эритема (қызару) түрінде, бұл кезде жіті катаралды ларингиттің
көрінісі еске түседі. Эритема әдетте аурудың 2-3-ші айында пайда болады,
үрдіске дауыс қатпарлары, көмей қақпашығы және ожау тәрізді шеміршектер
қамтылады. Дауыс қатпарының сілемейлі қабығы қызыл және кедір-бұдыр болады.
2. Папула (түйін, іріңсіз кішкене ісік) түрінде немесе жалпақ
кандилома (сүйелдің түрі) түрінде көрінеді. Папула дауыс және кіреберіс
қатпарларында, ожау-көмей қақпашығы қатпарларында және көмей қақпашығында
орналасуымен сипатталады. Бұл симметриялы, сұрғылт ақ түстес, сілемейлі
қабық үсті деңгейінен сәл көтеріліп тұратын және әдетте қызыл шеңбермен
қоршалған болып келеді.
Бұл кезде ларингоскопиялық көрініс ларингиттің гиперпластикалық
түріне ұқсас келеді, сілемейлі қабық қалыңдап, қызыл-қоңырланып және барлық
сілемейлі қабықтың инфильтрациясы байқалады. Жөтел, дауысының қарлығуы,
кейде афония мазасын алады.
3. Ульцерозды түрі, яғни екінші реттегі жаралы ларингит - ең
ауыр түрі:
Көмейдің сілемейлі қабығында бір немесе бірнеше сыртқы жаралар
анықталады - үрме бұршаққа дейінгі мөлшерде, домалақ немесе сопақша түрде,
шеттері жуандаған, сілемейлі қабықпен сызық бойымен айналдыра қоршалған.
Көмейдің екінші мерезінің диагностикасы ларингоскопиялық мәліметтерге
негізделген және бір мезгілде осындай үрдістер ауыз қуысында,
жұтқыншақта болуы мүмкін. Көмейдің үшінші кезеңіндегі мерезі көп әр
түрлілігімен ерекшеленеді және гуммозды (теңге қотыр) инфильтрат, жара,
перехондрит және гуммозды тыртық түрінде байқалады. Көмейдің бұзылуы -
мөлшері орман жанғандай гуммозды инфильтрат түрінде басталады.
Көмейдің үшінші кезіндегі мерезі ең алдымен 30-50 жас
аралықтарындағы ер адамдар арасында болады. Гумма көбінесе көмей
қақпашығының шеттерінде және ожау-көмей қақпашығы қатпарларында орналасады.
Гуммозды инфильтраттың ыдырауына байлаиысты терең үшінші мерез жарасы пайда
болады. Ол жараға тән белгілер: маңайы біртегіс және қатты, түп жағы
майланған және маңайы ісініп қабынған. Бұндай жаралар аз ауырады, Егер
ыдырау кезінде екінші инфекция қосылса, онда асқынулар байқалады -
флегмона, хондроперихондрит, жыланкөз тесіктер. Жазылу сатысында тіндердің
кемшілігі, тұтаса бітуі, бір жерге жиырылып қалуы пайда болады, бұның ақыры
- көмейдің тыртықты тарылуына әкеледі.
Асқынбаған жағдайда гумманың орнына ақшыл-сарғыш жұлдызды тыртық,
тыртықты диафрагма (көк ет) пайда болады. Тыртықты үрдістер көмей
деформациясына, бұның езі көмейдің созылмалы стенозына әкеледі (хирургиялық
емдеуді қажет етеді - жедел түрінде-трахеостомия, ларингостомия).
Науқастьң шағымы гумманың мөлшеріне, орналасуына және екінші
қабыну реакциясының реактивтілігне байланысты. Көбінесе дауыстың қарлығуы
және афония байқалады. Ал тыртықты стенозда тыныс алысының қиындауы
басталады.
Үшінші мерезде ажырату диагнозын көмей (-дің) туберкулезімен,
қатерлі ісігімен және склеромасымен жүргізу қажет. Бұл жағдайда нақты
көмекті науқасты туберкулезге тексерту, Вассерман реакциясы, зақымдалған
жердің тінін гистологиялық тексерістерге алу (биопсия) көрсетеді.
Емдеу. Негізгі жалпы мерезге қарсы емдеу арнайы мекемеде
жүргізіледі (антибиотиктер және сынап, иодты препараттар). Ал жергілікті
емге көмейге аэрозолдар арқылы май сілті және антибиотик ингаляцияларын
қолданады. Көмей стеноздарында тыныс алуды қалпын келтіру мақсатында
көмейге хирургиялық емдер қолданылады.
Жоғарғы тыныс жолдарының склеромасы немесе жоғарғы тыныс жолы
сілемейлі қабықтарының қатаюы.
Склерома - жоғарғы тыныс жолдары сілемейлі қабығьшың созылмалы
ауруы. Склерома эндемиялық (бір елге жайылған жұқпалы ауру) аурулар
қатарына жатады. Бұл ауру негізінен ми батпағы көп және ауарайы ылғалды
жерлерде Батыс Украина мен Батыс Белоруссияда кең таралған. Склероманы
қоздырушы Фриш-Волкович таяқшасы (клебсиелла) болады. Склерома микробын
бірінші рет 1882 жылы склеромамен ауырған науқастан Фриш тапқан. Бұл
микробтың морфологиялық және культуралды қасиетін кеңірек зерттеген Н.М..
Волкович, Сондықтан ол қоздырушы таяқша Волкович-Фриш таяқшасы деп аталады.
Бұл аурудың патоморфологиялық субстраты (организм қоректеніп
тіршілік ететін орта) инфилътрат болып саналады.
Инфильтрат фиброзды дәнекер тіндерден, толып жатқан плазмалық
жасушалардан және тамырлардан тұрады. Бұл жасушалардың ішінде склероманың
ерекше Микулич жасушасы және Волкович-Фриштің капсульды бактериясы болады.
Сол сияқты гиалинді денешіктер Русселя кездеседі. Аурудың бірінші адамнан
екінші адамға тікелей берілу жолдары әлі анықталған жоқ.
Микроорганизмнің кіру қақпасы болып зақымдалған жоғарғы тыныс жолдарының
сілемейлі қабығы болуы мүмкін, көбінесе мұрын қуысының сілемейлі қабығы.
Үрдіс баяу дамиды, склерома клебсиелласының улағыштығы жоқ мұның өзі
аурудың алғашқы басталу белгілерін дер кезінде анықтауын қиындаттырады.
Склеромалық үрдіс көбінесе мұрынның алдыңғы бөлігінің сілемейлі
қабығында басталады: мұрын далдасы, мұрын қуысыньң түбі, мұрын
кеуілжірлерінің алдыңғы шеттері. Содан соң үрдіс біртіндеп сыртқа
таралады - мұрын қанаттарына, жоғарғы ерінге, жұтқыншаққа, қатты таңдайға,
көмейге, тілге таралады. Бірінші склеромалық өзгерістер хоананың
айналасыңда, дауыс қатары асты қуыста, кеңірдектің бифуркациясында
құралады. Аурудың алғашқы кезеңінде сілемейлі қабықтағы индиффрентті
грануляциялық тіндердің қоюланып ұлғаюы жұмсақ басталады, бірақ біртіндеп
қатқылданып шеміршек сияқты катты болады. Ұлғаюы - түйін, бұдыр,
грануляция, папиллома, сүйелді фиброма сияқты түрінде кездеседі. Бұл
құрылымдар тегіс, кейде кедір-бұдырлы, қызыл немесе ақшыл түсті болып
келеді. Бұл инфильтраттар ауырмайды, ыдырамайды және жаралар пайда
болмайды.
Белгілері: Склероманың өту барысын үш кезеңге бөледі: (Л.А.
Зарицки)
1. Түйінді инфильтратты
2. Жайылған инфильтратты
3. Тыртықты немесе регрессивті
Кейбір жағдайларда атрофиялық түрлері де кездеседі, сілемейлі
қабықтың атрофиясымен сипатталады. Аурудың жасырын кезеңі өте ұзақ бірнеше
жылдарға созылуы мүмкін. Көп жағдайларда процесс симметриялы орналасады.
Склеромалық инфильтраттар ең бастысы физиологиялық тарылған жерлерде
пайда болады. Басында жиі тыныс жолының бір жақ жартысының бірдей
емес зақымдалуы болады, ал бұдан соң екі жақты.
Жоғарыда айтып өттік, склеромамен мұрынның сілемейлі қабығы
зақымдалады, сондықтан науқас аурудың бірінші сатысында мұрынның
бітелгендігіне және құрғағандығына шағым айтады. Бірақ біраз уақыттан кейін
мұрын арқылы тыныс алу қиындайды, содан соң сөйлей алмау, жұтына аямаушылық
қосылады, кейде сыртқы мұрын пішіні өзгерісі болады. Мұрынның алдыңғы
бөлігіндегі инфильтраттар мұрынның кіреберісін тарылтады, кейде толық
жабылуына шейін апарады. Бұл жағдайда үрдіс мұрынның қанатын қамтиды.
Мұрынның кіреберісі қабысып қалады, воронка тәрізді түрге ауысады, мұрынның
деформациясы басталып және шеміршек сиякты қатты болады. Хоана аймағында
инфильтраттың шеңбер сияқты өсуі байқатады, содан соң тыртықтанып тесігінің
тарылуына әкеледі. Кейде инфильтрат кішкентай тілшенің негізінде, оның
артқы қабырғасында орналасады. Бұл үрдіс жұмсақ тағдайға тарылын, оның
жиырылуына және жоғары тартылуына әкеледі. Біртіндеп жұмсақ таңдайдың
жұтқыншақтың артқы қабырғасымен тыртықты жабысуы басталады, бұның
нәтижесінде мұрын-жұтқыншақ пен ауыз-жұтқыншақтың аралыктары толық жабылып
қалады.
Көмейдің склеромалық зақымдалуының жиі түрі - бұл инфильтративті,
инфильтрат дауыс қатпары астында білік түрінде орналасады.
Бірінші сатысында көмейдің дауыс қатпары астында ұсақ сұр-
қызғылтым түсті инфильтраттар пайда болады.
Екінші кезеңде инфильтраттар бір-бірімен қосылып, аумақты болын
қатаяды.
Үшінші кезеңде инфильтраттар тыртықтанады, бұның өзі дауыс
саңылауының тарылуына әкеледі.
Науқас басында көмейінің (тамағының) құрғағандығына, құрғақ жөтелге,
ауыздан жағымсыз иістің шығатындығына шағым айтады, кейінірек тыныс алысы
қиындайды. Бұл біртіндеп созылмалы стенозға әкеледі.
Ажыратпалы диагпозы.
Склероманың мерез өзгерістерімен ұқсастығы инфильтрат пен тыртықтың
болуына байланысты. Мерез инфильтраты жиі терең болып саналады, дәлме-дәл
шектелген ісік, шеті жатық және ыдырауға бейім келеді. Склеромалық
инфильтрат қатты, кері қарай дамуға ұшырамайды, ыдырамайды және жара
болмайды. Әдетте мерез инфильтратының айналасында реактивті қабыну өзгерісі
болады, склеромада бұндай өзгерістер болмайды. Мерез үрдістерінде аймақтық
лимфалық түйіндер белсенді қамтылады, склеромада лимфалық түйіндер тек
қатерлі түрлерінде ғана байқалады. Мерез процессі көбінесе бір жақты,
симметриялы емес, ал склеромада симметриялы, ыдырауға бейімделмеген және
ешқандай тесілмейді. Мерез тыртықтары сәуле бейнесі түрінде және өзінің
аппақтығымен көзге түседі.
Склеромалық үрдістерде мұрын қуысының, хоананың тыртықты тарылуы
көбіне орталық және симметриялы болуы оған тән нәрсе. Тыртықты
деформациялар мерезден тері склеромада көп жиі кездеседі. Көмей
туберкулезінің склеромадан айырмашылығы бұл үрдістің өзіне тән
қасиеттерінің болуы: көмейдің артқы бөлігінде орналасуы және инфильтраттың
сүзбе сияқты ыдырап өздеріне тән жиектері бар үлкен жаралар пайда болады,
сол сияқты қақсап ауру сезімі қоса жүреді.
Волчанканың (тері туберкулезі) склеромадан айырмашылығы сансыз көп
шашыраған майда бөртпе (милиарды) түйіндер түрінде дамиды немесе ақшыл-
қызғылтым, беті барқыт сияқты жылтыраған инфильтрат түрінде, ыдырауға
бейімірек, орнына босаң ақшыл қызғылтың грануляциялар (жараның бзтуі) пайда
болады. Волчанка мұрын далдасының шеміршекті бөлігін және мұрын қанаттарын
зақымдайды, бет терісіне көбелек түрінде жайылады. Қатерлі ісіктердің
склеромадан айырмашылығы тым жылдам өседі, үрдіс лимфалық түйіндерді
қамтиды, ыдырауға бейімдірек, орналасуы ассиметриялы.
Диагностикасы. Диагноз қою үшін сырқат жайында жиналған толық
мәліметтің, эндоскопиялық көріністің, көмейді рентгенологиялық тексерудің
(кейде иодолиполмен) және тархеобронхоскопияның маңызы зор. Серологиялық
Вассерман реакциясын және Борде-Жангу склерома антигенімен қою қажет.
Волкович-Фриш бацилласын және Микулич жасушасын табу үшін гистологиялық
тексеріс әдісі (биопсия) үлкен орын алады.
Емдеу. Дәрі-дәрмектердің науқасты склеромамен емдеуде әсер ету
механизіміне байланысты үш топқа бөлуге болады:
1. Склероманың клебсиелларын жоюға бағытталады
-антибактериалдық терапия.
2. Тыныс жолындағы айрықша склеромалық өзгерістерді тікелей
дұрыстауға бағытталады – патогенетикалық терапия.
3. Науқастың ағзасын жалпы нығайту мақсатында және бұзылған
ағзалардың қызметін қалыпты жағдайға келтіретін –саногенетикалық терапия.
Склеромада пирогенді терапия, аутогемотерапия, рентгенді терапия,
дәруменді және ферментативті терапияларды қолданамыз. Антибактериалдық дәрі-
дәрмектердің ішінеи ең нәтижелісі стрептомицинмен 2-3 курс емдеу (мөлшерін
курс сайын көбейтіп отырады). Сол сияқты эритромицин, левомицитин,
олеандомицин фосфат, ПАСК, биомицин, канамицин, цефамизин қолданамыз.
Хирургиялық әдістердің ішінен тыныс жолдарын буждау,
инфильтраттарды және түйіндерді хирургиялық әдістермен алу:
трахеобронхоскопия электрокоагуляциямен, трахеостомия, ларинго-фиссура және
ларинготрахеотомия. Ақырғы кезде криотерапия және криохирургия (сұйық азот)
қолданылады.
Көмей ісіктері
Көмей ісіктері қатерсіз және қатерлі (кеселді, зарарлы) болады.
Қатерлі ісіктермен салыстырғанда көмейдің қатерсіз ісіктері 2 рет жиі
кездеседі.
Қатерсіз ісіктерге, фиброма (дәнекер тін элементінен өседі),
папиллома (тері мен оның сілемейлі қабықтарында өсетін сүйелше ісік),
ангиома (қан тамыр ісігі), лимфангиома (лимфа тамырларынан өсетін ісік),
липома (ұра), киста (сары сулы ісік), ларингоцеле (үлпілдеген ауалы ісік -
жөтелгенде сілемейлі қабық астына ауаның ену і) жатады. Бұлардың ішінен ең
жиі кездесетін фиброма мен папиллома. Қатерлі ісіктер ішінен рак пен
саркома (дәнекер тіндердің қатерлі ісігі) кездеседі.
Көмей фибромасы
Көмейдің катерсіз өскіндерінің ең көп таралған түрі - фиброма. Ол
көбінесе дауыс қатпарларының бос шетінде, алдыңғы бөлігіне жақын немесе
осы қатпарлардың жоғарғы бетінде болады. Оның көлемі тары дәнінен бұршақ
дәні көлеміне дейін болады, әдетте Кішірек жеке ісік, өте баяу өседі,
жьлдар бойы және көбінесе 20-40 жастағы ер адамдар арасында кездеседі.
Сырт көрінісінде ол сарғылт реңді, домалақ түрде, негізі жалпақ
болуы мумкін немесе жіңішке аяқтары бар, дауыс қатпарларыньщ шетінен шыққан
сфералық формадағы безді елестетеді.
Гистологиялық көріністе фиброма дәнекер тіннен тұрады және
эпйтелиймен жабылған, талшықтарының тығыздығына байланысты жұмсақ және
қатты фибромалар деп белінеді.
Кейде бұндай жаңа өскіндердің дәнекер тіндерінде көптеген қан
тамырлары болады, бұндай жағдайда ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
туберкулезі
Туберкулез - Кох бацилласы туындататын жұқпалы ауру. Көмей
туберкулезі жиілігі жағынан жоғарғы тыныс жолдары ауруларының бірінші
орында тұр. Бірінші реттегі көмей туберкулезі өте сирек кездеседі, ол
әрқашан екінші реттегі, яғни салдарлық ауру. Бұл жағдайда науқас өкпе
т уберкулезіме н ауыратыны белгілі ( кемейдің зақымдалуы - ашық өкпе
туберкулезінде, бацилло тасығыштарда, өкпенің созылмалы фиброзды-
кавернозды процестеріде басталады). Бұл ауру ер адамдардың арасында
жиі кездеседі. Инфекцияның таралу жолдары:
1. Жанасу арқылы жұғу
2. Қан арқылы жұғу немесе гематогенді жол
3. Лимфа арқылы жұғу немесе лимфогенді жол
Жанасу арқылы жуғу механизімі: Көмейдің сілемейлі қабығына көп
мөлшерде қақырықтың жиналуы үнемі жөтелдіреді, осы қатты жөтелдің
әсерінен жабынды э пителий зақымданады. Туберкулез микробактериялары бар
қақырық сілемейлі қабықтың зақымдалған жерімен жанасады және сол
кезде инфекция сілемейлі қабықасты қабатқа өтіп аурудың пайда болуына
және тез өрбуіне мүмкіндік туындатады. Ең бірінші көмейдің артқы
қабырғасы зақымданады. Бұл инфекцияланған қақырықтың ожауаралық
кеңістіктің қимылдағыш ойығына ысқылана жағылуында деп түсіндіріледі.
Көмей туберкулезі процесінің дамуы үш кезеңде өтеді:
1. Бірінші кезең - инфильтраттың (жасуша элементтерінің, қанның,
лимфалардың шоғырлануы) пайда болуы
2. Екінші кезең - ойықжараның пайда болуы
3. Үшінші кезең - шеміршектің зақымдануы
Бірінші кезенде сілемейлі қабық астындағы қабатта ірі жасушалы ұсақ
туберкулез төмпешіктерінің жиынтығы пайда болады, сыртқы пішіні инфекциялық
гранулемаларға ұқсастау келеді. Бірте-бірте процесс эпителий қабатының
астындағы бездерді қамтиды және осы ұсақ төмпешіктердің жеткіліксіз
қоректенуі нәтижесінде эпителий жойылып, оның ортасында ойық жаралар пайда
болады.
Аурудың барысы жайсыз өткен жағдайда және екінші реттегі
инфекция қосылғанда, жара өте тереңдеп процесс шеміршек үсті
қабатқа және шеміршекке өтеді (перихондриттің дамуына әкеледі). Туберкулез
ойық жарасының мерез жарасынан айырмашылығы — жараның шеттері тегіс емес,
ауырғыш болып келеді, кейде ол бірыңғай дауыс қатпарының артқы бөлігінің
үстіңгі бетінде орналасады.
Белгілері: бақылау жүргізгенде науқастардың 10-24% шағым айтпауы
мүмкін. Сол себепті дер кезінде алдын-ала бақылау жүргізу қажет
(флюорография, рентгеноскопия). Көбінесе науқас шағымы аурудың кезеңдеріне
байланысты және қабыну кезеңдерінің әрқайсысы, көмейде өзіне тән клиникалық
көріністерімен ерекшеленеді, ол көбіне қабыну ошағының қай жерде
орналасуына байланысты. Алғашқы кезеңде дауысының біраз шаршағандығына және
сөйлескенде бір жағымсыз сезімге көңіл аударады, кейін біртіңдеп дауысы
қарлығып, афонияға жетуі мүмкін (үрдіс дауыс қатпары аймағында және ожау
тәрізді шеміршек аралықтарында орналасқанда). Дауыстың бұзылуының, яғни
дисфонияның үш дәрежесін айырады. Дисфонияның бірінші дәрежесінде дауыстың
шаршағандығы, кезектесетін қарлығу (тыныққаннан кейін дауыс қалпына
келеді), дисфонияның II дәрежесінде күшті, тұрақты қарлығу, ал дисфонияның
III дәрежесінде афония байқалады.
Көмей туберкулезінің екінші көрнекті белгісі ауру сезімінің (жұта
алмаушылық) пайда болуы, яғни дисфагия. Ауру сезімі өз бетінше немесе
тамақты және сілекейді жұтынғанда байқалады (процесс ожау тәрізді
шеміршекте орналасқанда).
Көмей туберкулезінің тағы бір белгісі шулы, қиын тыныс алу болып
табылады, бүл жағдайда инфильтрат қатпарасты кеңістікге орналасады. Ақырғы
жылдары көмей туберкулезінде көмей стенозы өте сирек кездеседі. Қан түкіру
немесе қан қақыру көмей туберкулезінің ерекше белгісі емес, ол көбінесе
өкпедегі туберкулез ошағының ыдырауында байқалады.
Көмей т уберкулезінде ларингоскопиялық көрініс үрдістің даму
кезеңдеріне сәйкес келеді. Бірақ, әрқашан ағзаның ерекше көбірек
зақымдалатын бөліктерін есте сақтау керек. Бүған қарайды: ожау шеміршектер
аралық кеңістігі, ожау шеміршектер және оған жақын жатқан дауыс қатпары
бөліктері. Көмей туберкулезі баяу дамиды және оның дамуы негізінен өкпедегі
үрдіске байланысты.
Диагностикасы. Тәртіп бойынша, біржақты зақымдану - дауыс
қатпарының бір жақты гиперемиясы және инфильтрциясы туберкулездің айрықша
белгісі болады. Бірақ бұндай көріністер қатерлі ісіктерде де байқалуы
мүмкін. Бұл жағдайларды ажыратпалы диагностика жасауда биопсияның,
қақырықты БК тексерудің (туберкулез таяқшасына тексеру) жэне өкпе
рентгенографиясын жасаудың маңызды көмегі бар. Көмейдің арнайы емес
қабынуларында әдетте оның екі жақты зақымдануы байқалады. Сол сияқты екі
жақты мерез үрдісінен айыра білу керек, бұл үшін анамнезді жақсылап жинап,
Вассерман реакциясын қояды, кейде мерезге қарсы сынап-байқау емін
жүргізеді.
Емдеу. Бірінші жоспарда негізгі ауруды емдеу (әдетте жүқпалы өкпе
құрт ауруын). Арнайы мекемелерде бақылау. Көмей туберкулезінің емін жалпы
және жергілікті деп бөлуге болады. Жалпы емдеу әдісі кезінде туберкулезге
қарсы осы ауруға тән стрепто-мицин, ПАСК, фтивазид және басқалар
қолданылады. Сол сияқты қосымша дәрумендер терапиясын, гигиеналық шаралар,
тамақ тәртібі және қолайлы жағдайлар жасау.
Жергілікті емдеу, бұп негізгі емге қосымша әсер етіп
туберкулездің жазылуына мүмкіндік туғызады: көмейге вазилин майындағы
ментол ерітіндісін, стертомицин ерітінділерін құямыз. Сілті ерітінділерін
көмейге шашу - ас содасы, боржом (минералды су т.б.).
Жергілікті анестезиядан соң, ойық жараларды сүт қышқылы,
үшхлорлысірке қышқылымен күйдіреді, кейде гальвонокаустика жасайды. Бүрынғы
жылдардағы аштық өліміне әкелген дисфагияны емдеу үшін А.Н, Вознесенский
әдісімен мойынның алдыңғы бетінің тері астына новокаин блокадасын жасайды
(лимон қабыршығы түрінде).
Көмей мерезі
Көмейде мерездің бірінші кезеңі, яғни қатты шанкр өте сирек
кездеседі, өйткені көмейдің терең орналасуы біріншілік инфекцияның кіретін
орны болып мүлде сирек кездеседі. Көмейге біріншілік инфекцияның тікелей
кіруі тек көмейдің тамақпен зақымдалу нәтижесінде болады. Сондықтан
көмейде көбінесе мерездің екінші және үшінші кезендерінің көріністері жиі
кездеседі.
Мерездің екінші кезеңі мынандай тұрлерде көрінеді:
1. Эритема (қызару) түрінде, бұл кезде жіті катаралды ларингиттің
көрінісі еске түседі. Эритема әдетте аурудың 2-3-ші айында пайда болады,
үрдіске дауыс қатпарлары, көмей қақпашығы және ожау тәрізді шеміршектер
қамтылады. Дауыс қатпарының сілемейлі қабығы қызыл және кедір-бұдыр болады.
2. Папула (түйін, іріңсіз кішкене ісік) түрінде немесе жалпақ
кандилома (сүйелдің түрі) түрінде көрінеді. Папула дауыс және кіреберіс
қатпарларында, ожау-көмей қақпашығы қатпарларында және көмей қақпашығында
орналасуымен сипатталады. Бұл симметриялы, сұрғылт ақ түстес, сілемейлі
қабық үсті деңгейінен сәл көтеріліп тұратын және әдетте қызыл шеңбермен
қоршалған болып келеді.
Бұл кезде ларингоскопиялық көрініс ларингиттің гиперпластикалық
түріне ұқсас келеді, сілемейлі қабық қалыңдап, қызыл-қоңырланып және барлық
сілемейлі қабықтың инфильтрациясы байқалады. Жөтел, дауысының қарлығуы,
кейде афония мазасын алады.
3. Ульцерозды түрі, яғни екінші реттегі жаралы ларингит - ең
ауыр түрі:
Көмейдің сілемейлі қабығында бір немесе бірнеше сыртқы жаралар
анықталады - үрме бұршаққа дейінгі мөлшерде, домалақ немесе сопақша түрде,
шеттері жуандаған, сілемейлі қабықпен сызық бойымен айналдыра қоршалған.
Көмейдің екінші мерезінің диагностикасы ларингоскопиялық мәліметтерге
негізделген және бір мезгілде осындай үрдістер ауыз қуысында,
жұтқыншақта болуы мүмкін. Көмейдің үшінші кезеңіндегі мерезі көп әр
түрлілігімен ерекшеленеді және гуммозды (теңге қотыр) инфильтрат, жара,
перехондрит және гуммозды тыртық түрінде байқалады. Көмейдің бұзылуы -
мөлшері орман жанғандай гуммозды инфильтрат түрінде басталады.
Көмейдің үшінші кезіндегі мерезі ең алдымен 30-50 жас
аралықтарындағы ер адамдар арасында болады. Гумма көбінесе көмей
қақпашығының шеттерінде және ожау-көмей қақпашығы қатпарларында орналасады.
Гуммозды инфильтраттың ыдырауына байлаиысты терең үшінші мерез жарасы пайда
болады. Ол жараға тән белгілер: маңайы біртегіс және қатты, түп жағы
майланған және маңайы ісініп қабынған. Бұндай жаралар аз ауырады, Егер
ыдырау кезінде екінші инфекция қосылса, онда асқынулар байқалады -
флегмона, хондроперихондрит, жыланкөз тесіктер. Жазылу сатысында тіндердің
кемшілігі, тұтаса бітуі, бір жерге жиырылып қалуы пайда болады, бұның ақыры
- көмейдің тыртықты тарылуына әкеледі.
Асқынбаған жағдайда гумманың орнына ақшыл-сарғыш жұлдызды тыртық,
тыртықты диафрагма (көк ет) пайда болады. Тыртықты үрдістер көмей
деформациясына, бұның езі көмейдің созылмалы стенозына әкеледі (хирургиялық
емдеуді қажет етеді - жедел түрінде-трахеостомия, ларингостомия).
Науқастьң шағымы гумманың мөлшеріне, орналасуына және екінші
қабыну реакциясының реактивтілігне байланысты. Көбінесе дауыстың қарлығуы
және афония байқалады. Ал тыртықты стенозда тыныс алысының қиындауы
басталады.
Үшінші мерезде ажырату диагнозын көмей (-дің) туберкулезімен,
қатерлі ісігімен және склеромасымен жүргізу қажет. Бұл жағдайда нақты
көмекті науқасты туберкулезге тексерту, Вассерман реакциясы, зақымдалған
жердің тінін гистологиялық тексерістерге алу (биопсия) көрсетеді.
Емдеу. Негізгі жалпы мерезге қарсы емдеу арнайы мекемеде
жүргізіледі (антибиотиктер және сынап, иодты препараттар). Ал жергілікті
емге көмейге аэрозолдар арқылы май сілті және антибиотик ингаляцияларын
қолданады. Көмей стеноздарында тыныс алуды қалпын келтіру мақсатында
көмейге хирургиялық емдер қолданылады.
Жоғарғы тыныс жолдарының склеромасы немесе жоғарғы тыныс жолы
сілемейлі қабықтарының қатаюы.
Склерома - жоғарғы тыныс жолдары сілемейлі қабығьшың созылмалы
ауруы. Склерома эндемиялық (бір елге жайылған жұқпалы ауру) аурулар
қатарына жатады. Бұл ауру негізінен ми батпағы көп және ауарайы ылғалды
жерлерде Батыс Украина мен Батыс Белоруссияда кең таралған. Склероманы
қоздырушы Фриш-Волкович таяқшасы (клебсиелла) болады. Склерома микробын
бірінші рет 1882 жылы склеромамен ауырған науқастан Фриш тапқан. Бұл
микробтың морфологиялық және культуралды қасиетін кеңірек зерттеген Н.М..
Волкович, Сондықтан ол қоздырушы таяқша Волкович-Фриш таяқшасы деп аталады.
Бұл аурудың патоморфологиялық субстраты (организм қоректеніп
тіршілік ететін орта) инфилътрат болып саналады.
Инфильтрат фиброзды дәнекер тіндерден, толып жатқан плазмалық
жасушалардан және тамырлардан тұрады. Бұл жасушалардың ішінде склероманың
ерекше Микулич жасушасы және Волкович-Фриштің капсульды бактериясы болады.
Сол сияқты гиалинді денешіктер Русселя кездеседі. Аурудың бірінші адамнан
екінші адамға тікелей берілу жолдары әлі анықталған жоқ.
Микроорганизмнің кіру қақпасы болып зақымдалған жоғарғы тыныс жолдарының
сілемейлі қабығы болуы мүмкін, көбінесе мұрын қуысының сілемейлі қабығы.
Үрдіс баяу дамиды, склерома клебсиелласының улағыштығы жоқ мұның өзі
аурудың алғашқы басталу белгілерін дер кезінде анықтауын қиындаттырады.
Склеромалық үрдіс көбінесе мұрынның алдыңғы бөлігінің сілемейлі
қабығында басталады: мұрын далдасы, мұрын қуысыньң түбі, мұрын
кеуілжірлерінің алдыңғы шеттері. Содан соң үрдіс біртіндеп сыртқа
таралады - мұрын қанаттарына, жоғарғы ерінге, жұтқыншаққа, қатты таңдайға,
көмейге, тілге таралады. Бірінші склеромалық өзгерістер хоананың
айналасыңда, дауыс қатары асты қуыста, кеңірдектің бифуркациясында
құралады. Аурудың алғашқы кезеңінде сілемейлі қабықтағы индиффрентті
грануляциялық тіндердің қоюланып ұлғаюы жұмсақ басталады, бірақ біртіндеп
қатқылданып шеміршек сияқты катты болады. Ұлғаюы - түйін, бұдыр,
грануляция, папиллома, сүйелді фиброма сияқты түрінде кездеседі. Бұл
құрылымдар тегіс, кейде кедір-бұдырлы, қызыл немесе ақшыл түсті болып
келеді. Бұл инфильтраттар ауырмайды, ыдырамайды және жаралар пайда
болмайды.
Белгілері: Склероманың өту барысын үш кезеңге бөледі: (Л.А.
Зарицки)
1. Түйінді инфильтратты
2. Жайылған инфильтратты
3. Тыртықты немесе регрессивті
Кейбір жағдайларда атрофиялық түрлері де кездеседі, сілемейлі
қабықтың атрофиясымен сипатталады. Аурудың жасырын кезеңі өте ұзақ бірнеше
жылдарға созылуы мүмкін. Көп жағдайларда процесс симметриялы орналасады.
Склеромалық инфильтраттар ең бастысы физиологиялық тарылған жерлерде
пайда болады. Басында жиі тыныс жолының бір жақ жартысының бірдей
емес зақымдалуы болады, ал бұдан соң екі жақты.
Жоғарыда айтып өттік, склеромамен мұрынның сілемейлі қабығы
зақымдалады, сондықтан науқас аурудың бірінші сатысында мұрынның
бітелгендігіне және құрғағандығына шағым айтады. Бірақ біраз уақыттан кейін
мұрын арқылы тыныс алу қиындайды, содан соң сөйлей алмау, жұтына аямаушылық
қосылады, кейде сыртқы мұрын пішіні өзгерісі болады. Мұрынның алдыңғы
бөлігіндегі инфильтраттар мұрынның кіреберісін тарылтады, кейде толық
жабылуына шейін апарады. Бұл жағдайда үрдіс мұрынның қанатын қамтиды.
Мұрынның кіреберісі қабысып қалады, воронка тәрізді түрге ауысады, мұрынның
деформациясы басталып және шеміршек сиякты қатты болады. Хоана аймағында
инфильтраттың шеңбер сияқты өсуі байқатады, содан соң тыртықтанып тесігінің
тарылуына әкеледі. Кейде инфильтрат кішкентай тілшенің негізінде, оның
артқы қабырғасында орналасады. Бұл үрдіс жұмсақ тағдайға тарылын, оның
жиырылуына және жоғары тартылуына әкеледі. Біртіндеп жұмсақ таңдайдың
жұтқыншақтың артқы қабырғасымен тыртықты жабысуы басталады, бұның
нәтижесінде мұрын-жұтқыншақ пен ауыз-жұтқыншақтың аралыктары толық жабылып
қалады.
Көмейдің склеромалық зақымдалуының жиі түрі - бұл инфильтративті,
инфильтрат дауыс қатпары астында білік түрінде орналасады.
Бірінші сатысында көмейдің дауыс қатпары астында ұсақ сұр-
қызғылтым түсті инфильтраттар пайда болады.
Екінші кезеңде инфильтраттар бір-бірімен қосылып, аумақты болын
қатаяды.
Үшінші кезеңде инфильтраттар тыртықтанады, бұның өзі дауыс
саңылауының тарылуына әкеледі.
Науқас басында көмейінің (тамағының) құрғағандығына, құрғақ жөтелге,
ауыздан жағымсыз иістің шығатындығына шағым айтады, кейінірек тыныс алысы
қиындайды. Бұл біртіндеп созылмалы стенозға әкеледі.
Ажыратпалы диагпозы.
Склероманың мерез өзгерістерімен ұқсастығы инфильтрат пен тыртықтың
болуына байланысты. Мерез инфильтраты жиі терең болып саналады, дәлме-дәл
шектелген ісік, шеті жатық және ыдырауға бейім келеді. Склеромалық
инфильтрат қатты, кері қарай дамуға ұшырамайды, ыдырамайды және жара
болмайды. Әдетте мерез инфильтратының айналасында реактивті қабыну өзгерісі
болады, склеромада бұндай өзгерістер болмайды. Мерез үрдістерінде аймақтық
лимфалық түйіндер белсенді қамтылады, склеромада лимфалық түйіндер тек
қатерлі түрлерінде ғана байқалады. Мерез процессі көбінесе бір жақты,
симметриялы емес, ал склеромада симметриялы, ыдырауға бейімделмеген және
ешқандай тесілмейді. Мерез тыртықтары сәуле бейнесі түрінде және өзінің
аппақтығымен көзге түседі.
Склеромалық үрдістерде мұрын қуысының, хоананың тыртықты тарылуы
көбіне орталық және симметриялы болуы оған тән нәрсе. Тыртықты
деформациялар мерезден тері склеромада көп жиі кездеседі. Көмей
туберкулезінің склеромадан айырмашылығы бұл үрдістің өзіне тән
қасиеттерінің болуы: көмейдің артқы бөлігінде орналасуы және инфильтраттың
сүзбе сияқты ыдырап өздеріне тән жиектері бар үлкен жаралар пайда болады,
сол сияқты қақсап ауру сезімі қоса жүреді.
Волчанканың (тері туберкулезі) склеромадан айырмашылығы сансыз көп
шашыраған майда бөртпе (милиарды) түйіндер түрінде дамиды немесе ақшыл-
қызғылтым, беті барқыт сияқты жылтыраған инфильтрат түрінде, ыдырауға
бейімірек, орнына босаң ақшыл қызғылтың грануляциялар (жараның бзтуі) пайда
болады. Волчанка мұрын далдасының шеміршекті бөлігін және мұрын қанаттарын
зақымдайды, бет терісіне көбелек түрінде жайылады. Қатерлі ісіктердің
склеромадан айырмашылығы тым жылдам өседі, үрдіс лимфалық түйіндерді
қамтиды, ыдырауға бейімдірек, орналасуы ассиметриялы.
Диагностикасы. Диагноз қою үшін сырқат жайында жиналған толық
мәліметтің, эндоскопиялық көріністің, көмейді рентгенологиялық тексерудің
(кейде иодолиполмен) және тархеобронхоскопияның маңызы зор. Серологиялық
Вассерман реакциясын және Борде-Жангу склерома антигенімен қою қажет.
Волкович-Фриш бацилласын және Микулич жасушасын табу үшін гистологиялық
тексеріс әдісі (биопсия) үлкен орын алады.
Емдеу. Дәрі-дәрмектердің науқасты склеромамен емдеуде әсер ету
механизіміне байланысты үш топқа бөлуге болады:
1. Склероманың клебсиелларын жоюға бағытталады
-антибактериалдық терапия.
2. Тыныс жолындағы айрықша склеромалық өзгерістерді тікелей
дұрыстауға бағытталады – патогенетикалық терапия.
3. Науқастың ағзасын жалпы нығайту мақсатында және бұзылған
ағзалардың қызметін қалыпты жағдайға келтіретін –саногенетикалық терапия.
Склеромада пирогенді терапия, аутогемотерапия, рентгенді терапия,
дәруменді және ферментативті терапияларды қолданамыз. Антибактериалдық дәрі-
дәрмектердің ішінеи ең нәтижелісі стрептомицинмен 2-3 курс емдеу (мөлшерін
курс сайын көбейтіп отырады). Сол сияқты эритромицин, левомицитин,
олеандомицин фосфат, ПАСК, биомицин, канамицин, цефамизин қолданамыз.
Хирургиялық әдістердің ішінен тыныс жолдарын буждау,
инфильтраттарды және түйіндерді хирургиялық әдістермен алу:
трахеобронхоскопия электрокоагуляциямен, трахеостомия, ларинго-фиссура және
ларинготрахеотомия. Ақырғы кезде криотерапия және криохирургия (сұйық азот)
қолданылады.
Көмей ісіктері
Көмей ісіктері қатерсіз және қатерлі (кеселді, зарарлы) болады.
Қатерлі ісіктермен салыстырғанда көмейдің қатерсіз ісіктері 2 рет жиі
кездеседі.
Қатерсіз ісіктерге, фиброма (дәнекер тін элементінен өседі),
папиллома (тері мен оның сілемейлі қабықтарында өсетін сүйелше ісік),
ангиома (қан тамыр ісігі), лимфангиома (лимфа тамырларынан өсетін ісік),
липома (ұра), киста (сары сулы ісік), ларингоцеле (үлпілдеген ауалы ісік -
жөтелгенде сілемейлі қабық астына ауаның ену і) жатады. Бұлардың ішінен ең
жиі кездесетін фиброма мен папиллома. Қатерлі ісіктер ішінен рак пен
саркома (дәнекер тіндердің қатерлі ісігі) кездеседі.
Көмей фибромасы
Көмейдің катерсіз өскіндерінің ең көп таралған түрі - фиброма. Ол
көбінесе дауыс қатпарларының бос шетінде, алдыңғы бөлігіне жақын немесе
осы қатпарлардың жоғарғы бетінде болады. Оның көлемі тары дәнінен бұршақ
дәні көлеміне дейін болады, әдетте Кішірек жеке ісік, өте баяу өседі,
жьлдар бойы және көбінесе 20-40 жастағы ер адамдар арасында кездеседі.
Сырт көрінісінде ол сарғылт реңді, домалақ түрде, негізі жалпақ
болуы мумкін немесе жіңішке аяқтары бар, дауыс қатпарларыньщ шетінен шыққан
сфералық формадағы безді елестетеді.
Гистологиялық көріністе фиброма дәнекер тіннен тұрады және
эпйтелиймен жабылған, талшықтарының тығыздығына байланысты жұмсақ және
қатты фибромалар деп белінеді.
Кейде бұндай жаңа өскіндердің дәнекер тіндерінде көптеген қан
тамырлары болады, бұндай жағдайда ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz