Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының жалпы сипаттамасы
I. Кіріспе
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының жалпы сипаттамасы.
II. Негізгі бөлім
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының туындауы.
2) Жерге жеке меншік құқығының нысандары.
3) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының объектілері мен субъектілері.
4) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының мазмұны.
5) Жерге жеке меншік құқығының, жер иелену, жер пайдалану құқығының және жалға алу құқығының тоқтатылуы.
6) Жер сервитуты.
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының жалпы сипаттамасы.
II. Негізгі бөлім
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының туындауы.
2) Жерге жеке меншік құқығының нысандары.
3) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының объектілері мен субъектілері.
4) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының мазмұны.
5) Жерге жеке меншік құқығының, жер иелену, жер пайдалану құқығының және жалға алу құқығының тоқтатылуы.
6) Жер сервитуты.
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Жер құқығында жерге жеке меншік құқығының маңызы зор. Ресей Федерациясында жеке меншіктің әр түрлі нысандарына заң алдында бірдей кепіл берілген. РФ Конституцияның 36-бабына сәйкес азаматтарда жерді пайдалану, жерді иелену және жер пайдалану құқығы болады, бірақ бұл қоршаған ортаға және басқа тұлғалардың мүдделеріне қайшы келмеуі тиіс.
Жер реформасы барысында жерге мемлекеттік меншік монополиясы орнатылды, жеке және муниципалдық меншік енгізілді. Ресей Федерациясында 89 субъектілерге федералдық меншік орнатылған. Жерді иелену және пайдалануға байланысты қатынастарды зерттеуге жер және өзге де табиғи ресурстар туралы заңнамалары және азаматтық құқық нормалары қолданылады. Жеке меншік қатынастарының азаматтық құқық нормаларымен сәйкес келетін тұстары бұл, жерге қатысты кез келген тауарға тән болатын мәмілелер қолданылады, яғни сатып алу сату, сыйға тарту, айырбастау және т.б.
Жер реформасы барысында жерге мемлекеттік меншік монополиясы орнатылды, жеке және муниципалдық меншік енгізілді. Ресей Федерациясында 89 субъектілерге федералдық меншік орнатылған. Жерді иелену және пайдалануға байланысты қатынастарды зерттеуге жер және өзге де табиғи ресурстар туралы заңнамалары және азаматтық құқық нормалары қолданылады. Жеке меншік қатынастарының азаматтық құқық нормаларымен сәйкес келетін тұстары бұл, жерге қатысты кез келген тауарға тән болатын мәмілелер қолданылады, яғни сатып алу сату, сыйға тарту, айырбастау және т.б.
1) С.А. Боголюбов «Земельное право» Москва, 1999г.
2) Комментарий к Гражданскому кодексу РФ (часть первая), ред. О.Н.Садиков. Москва, 1995г.
3) Горемыкин В.А. «Российский земельный рынок» Москва,1996г.
4) Земельный кодекс РСФСР 1991г.
5) Иконицкая И.А. «Основы земельного права РФ» Москва,1998г.
6) Мейер Д.И. «Русское гражданское право» 1915г.
7) Новицкий И.Б. «Римское право» Москва,1995г.
8) Улюкаев В.Х., Петров Н.Е. «Земельное право и земельный кадастр» Москва,1996г.
9) «Земельное право России» Коллектив авторов, Былина,1997г.
10) Коростелев С.В. «Земельное и лесное право» Изд. Полиус, Санк-Петербург 1998г.
2) Комментарий к Гражданскому кодексу РФ (часть первая), ред. О.Н.Садиков. Москва, 1995г.
3) Горемыкин В.А. «Российский земельный рынок» Москва,1996г.
4) Земельный кодекс РСФСР 1991г.
5) Иконицкая И.А. «Основы земельного права РФ» Москва,1998г.
6) Мейер Д.И. «Русское гражданское право» 1915г.
7) Новицкий И.Б. «Римское право» Москва,1995г.
8) Улюкаев В.Х., Петров Н.Е. «Земельное право и земельный кадастр» Москва,1996г.
9) «Земельное право России» Коллектив авторов, Былина,1997г.
10) Коростелев С.В. «Земельное и лесное право» Изд. Полиус, Санк-Петербург 1998г.
Пән: Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:
Жоспар
I. Кіріспе
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану
құқығының жалпы сипаттамасы.
II. Негізгі бөлім
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану
құқығының туындауы.
2) Жерге жеке меншік құқығының нысандары.
3) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының объектілері мен
субъектілері.
4) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының мазмұны.
5) Жерге жеке меншік құқығының, жер иелену, жер пайдалану құқығының
және жалға алу құқығының тоқтатылуы.
6) Жер сервитуты.
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Жер құқығында жерге жеке меншік құқығының маңызы зор. Ресей
Федерациясында жеке меншіктің әр түрлі нысандарына заң алдында бірдей кепіл
берілген. РФ Конституцияның 36-бабына сәйкес азаматтарда жерді пайдалану,
жерді иелену және жер пайдалану құқығы болады, бірақ бұл қоршаған ортаға
және басқа тұлғалардың мүдделеріне қайшы келмеуі тиіс.
Жер реформасы барысында жерге мемлекеттік меншік монополиясы
орнатылды, жеке және муниципалдық меншік енгізілді. Ресей Федерациясында 89
субъектілерге федералдық меншік орнатылған. Жерді иелену және пайдалануға
байланысты қатынастарды зерттеуге жер және өзге де табиғи ресурстар туралы
заңнамалары және азаматтық құқық нормалары қолданылады. Жеке меншік
қатынастарының азаматтық құқық нормаларымен сәйкес келетін тұстары бұл,
жерге қатысты кез келген тауарға тән болатын мәмілелер қолданылады, яғни
сатып алу сату, сыйға тарту, айырбастау және т.б.
Қолданыстағы заңға сәйкес жер пайдаланудың мынадай түрлері көрсетілген:
жеке меншік құқығында, жер иелену құқығында, жерді мерзімсіз пайдалану,
жерді уақытша пайдалану және аренда құқығы көрсетілген.Азаматтар бір
уақытта осы құқықтардың бірнеше түрін қолдана алады, мысалы, белгілі бір
жер учаскесін жеке меншікке сатып ала алады және сонымен қатар басқа жер
учаскесін заңда көрсетілген негіздерде жалға ала алады. Ал заңды
тұлғалардың мұндай құқықтары жоқ. Жаңа жер заңнамасына азаматтардың өмір
бойы мұрагерлікпен иеленуді кепілдендіру үшін енгізілген жер иелену
титулы туралы ерекше айта кету қажет. Қазіргі таңда бұл титул
бұрынырақтағыдай маңызға ие емес, себебі жер учаскесін мұраға алуға
мүмкіндік бар.
Жер учаскелерін бұрынырақта иеленуге алған азаматтар еркі бойынша осы
құқықты сақтауға немесе жалға алу не жеке меншік құқығына қайта рәсімдеуге
мүмкіндігі бар.
Жоғарыда айтылған барлық титулдар белгілі бір құқықтыр мен міндеттерді
алып жүруші жер қатынастары субъектілеріне көрсететін болғандықтан үлкен
маңызға ие.
Жер пайдалану, жер иелену терминдері мемлекеттік жер есебімен
қамтылғандықтан және заңдық мәртебеге ие болғандықтан кейде жер учаскесімен
бірге мына терминдер қамтылады. Мысалы, ауыл шаруашылық кооперативінің жер
пайдалануы, шаруа фермер қожалығының жер иеленуі және т.б. Жоғарыда
айтылып кеткен титулдар оның жерді пайдаланушылар үшін маңызды әлеуметтік
категория болып табылады. Жоғары дәрежедегі тұрақтылыққа жеке меншік құқығы
кепіл береді.Пайдалану мынадай жағдайларда тоқтатылады, егер тұлға жерді
сатып жіберсе, айырбастаса, сыйға тартып жіберсе; ал мынадай жағдайларда
уақытша тоқтатылады, егер тұлға жерді басқа біреуге жалға берсе немесе
уақытша өтеусіз пайдалануға берсе. Егер меншік иесі өзінің ипотекалық
мекемелерге қарызын төлей алмаса меншік иесімен кепілге берілген жер
мәжбүрлі түрде сатылады.
Жер учаскесінде меншік құқығының субъектілері болуы үшін құқық
қабілеттілік және әрекет қабілеттілік болуы тиіс. Осы жерге меншік құқығы
келесі төмендегі негіздер болған жағдайда пайда болады:
1. Заңда көзделген шарттар мен өзге де мәмілелер арқылы;
2. мемлекеттік органдардың және жергілікті басқару органдарының
актісімен;
3. жерге меншік құқығын бекіткен сот шешімі бойынша;
4. заңда көзделген негізде мүлікті сатып алғанда;
5. заңда көзделген азаматтардың құқықтық нәтидесінен туындауы мен
байланысты оқиғалар нәтижесінде.
Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының
туындауы.
Жерген меншік құқығын туындауына келесі мүмкіндіктердің жиынтығын жатқызуға
болады. Бұл мысалы жерге қатысты мәмілені жасап кейін оны мемлекеттік
органдарда тіркеу нәтижесінде құқығының туывндауы және меншік құқығының
туындауына келесі мәмілелер негіз болады: сату сатып алу, айырбас, сыйға
тарту. Сату сатып алу жөніндегі ережелер Ресей Федерациясының Азаматтық
Кодексінің екінші бөлімімен реттеледі. Бірақ онда §1 30 тарау сату сатып
алу жөніндегі ережелердің барлығы жерге қатысты қолдана бермейді. Ресей
Федерациясының Азаматтық Кодексінің 454 бабына сәйкес бір тарап (сатушы)
екінші тарап (сатып алушы) жер учаскесін беруге міндеттенеді, ал екінші
тарап сол жерді алуға және жер учаскесін белгілі бір ақша сомасын беруге
міндеттенеді. Берілген шарттың мазмұны осы болып табылады. Сол сиқты жерге
қатысты Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексінің §7 30 тарау жылжымайтын
мүлікті сату туралы ережелер де қолданылады. Онда Ресей Федерациясының
Азаматтық Кодексінің 549 бабына сәйкес жылжымайтын мүлікті сату сатып алу
жөнінде, сатушы сатып алушының меншігіне жылжымайтын мүлікті беруді
міндеттейді және сонымен қатар сол мүлік орнын жер учаскісін беруге де
міндетті. Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексінің 3 бөлім 129 бап жер
және өзге де табиғат ресурстар заңда көзделген негізде оқшауланады деп
жазған. Бірақ жер учаскесінің иелері мен оны сатып алушылар мұндай
мәселелерді иеленуде жер заңнамаларына жүгінуі тиіс. Жер заңнамасымен және
Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексінің 448 бабына сәйкес жүргізуі
бойынша сату сатып алу туралы мәмілелер аукцион немесе конкурс түрінде
жасалуы мүмкін.
Заңнамада құрылыстар мен ғимараттарды сатуды жүзеге асыру кезінде сол
сияқты құрылыстар мен ғимараттарды қамтамасыз етуге арналған жерлерді де
қоса берілуі тиіс. Мысалы ғимарат сатылған сатып алушыға сонымен қатар сол
ғимаратқа тиесілі жер учаскесіне де құқық берілуі тиіс бірақ мұндай
шарттарда көптеген қиындықтар туындайды. Мамандар жер мен ғимараттар
арасында қайсысына тиесілі екеніне шекара анықтай алмай отыр.егер сатушы
жер учаскесінің меншік иесі болып табылып және онда сатылатын жылжымайтын
мүлік орналасса сатып алушыға сол мүлікке меншік құқығы, ал тиісті жер
учаскесін жалдау құқығы және өзге да құқықтың орнауы мүмкін.егер шартпен
сатылуға берілетін жылжымайтын мүлікпен қатар жер учаскесіне меншік құқығы
көзделмесе онда сол мүлік орналасқан және оны пайдалану қажетті жерге құқық
орнайды. Тұлғаның жер учаскесінде орналасқан мүлікті орналасқан ол мүлік
иесінің келісімінсіз ақ заңмен көзделген негізде сатуға болады. Мұндай
мәмілелердің көп кездесетін жағдайлары болып біреудің жер учаскелеріне
орналасқан гаражды немесе үйді сатып жіберу. Егер жылжымайтын мүлік
орналасқан жер учаскесі сатып алушы меншік құқығында берілмесе онда сатушы
да сол мүлікті қамтамасыз етуге қажетті пайдалану құқыға сақталады.
Жоғарыда айтылған нормалар көптеген жер учаскесіне қатысыты қаралады. Жер
заңнамалары ауылдық жерлерге тиесілі жылжымайтын мүлікке қатысты өзгеше
мәмілелер көзделген. Ресей Федерациясының Президентінің ауылдық жерлерге
тиесілі объектілер орналасқан жер учаскесі азаматтар мен заңды тұлғалар
меншікке беру туралы 1996 жылдың 14 ақпанның жарлығына сәйкес заңды
тұлғалар меншігіне алған құрылыстар, ғимараттар және ауылдық жерлерде
орналасқан өзге де мүліктер орналасатын жер учаскесі өтеулі немесе өтеусіз
қоса берілуі тиіс. Жарлыққа сәйкес жылжымайтын мүлік объектісінің меншік
құқығы екі тұлғаға тиесілі болса, онда әрқайсысында сол жер учаскесіне өз
үлесіне сәйкес құқығы болады.
Егер жер учаскеісін бөлу мүмкін болмаса, онда жер учаскесі ортақ
меншікке өтеді. Жер учаскесі туралы мәліметтердің нақты анықталғаны дұрыс
болды. Бұл заңда көзделген талап жер учаскесін сатуда оның ауданы, оны
пайдалану нысаны, кадастрлық бағасы болуы тиіс. Мұны түсіну үшін сатып алу
шартына жердің планы қоса беріледі. Егер план болмаса, онда ол сатушының
ақысынан дайындалады. Онда бұл мәліметтер Ресей Федерациясының Азаматтық
Кодексінің Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексіне сәйкес мұндай мәмілелер
жарамсыз болып табылады. Сатып алу шартын жасау кезінде сатушы немесе сатып
алушы нысаналы мақсатын өзгертуге құқығы жоқ. Шарттың нысан жазбаша түрде
жасалады мұны сақтамау жарамсыздығына алып келеді. Осы көрсетілген шарттың
талаптарын сақтамау сатып алушыға меншіктің құқығын растайтын куәлік
беруден бас тартылады. Ал оның ол құқығын дәлелдей де, қорғай да алмайды.
Жер учаскесін беру мерзімі шартта көрсетіледі, егер ол мерзім шартта
көрсетілмесе, онда ол заңда көзделген ақылға қонымды мерзімде берілуі тиіс.
Шартты жасаудың негізі болып оның бағасын көрсетіу. Оның бағасы
тараптардың келісімі бойынша анықталады.
Егер заңмен немесе шартта өзгеше көзделмесе сатып алушы жер учаскесін
бергенге дейін немесе кейін төлеуге міндетті. Егер шартпен тауардың құнын
кейінге қалдыру көзделмесе , сатып алушы жер учаскесінің құнын төлеуі тиіс.
Егер сатып алушы жер учаскесіне құнын мерзімінде төлемесе, сатушы азаматтық
заңдарға сәйкес оның процентімен қоса төлеуі н талап ете алады.
Заңнама жер учаскесін беру шарттарына белгілі бір дәрежеде көңіл
бөледі. Сондайақ сатып алушыға да сатушыға да түрлі міндеттер жүктеледі.
Сатушы жер учаскесін оны пайдалану мақсатына сай тиісті жағдайларына
беруге міндетті. Сатушы сатып алушыны шарт жасағанға дейін жер учаскесінің
барлық кемшіліктері туралы ескертуі тиіс.егер ол ескертпесе, сатып алушы
жер учаскесін мақсатына сай қайтаруға мүмкінідік бермейтін кемшіліктерді
анықтағанда, ол құнын кемітуді кемшіліктерді қайтарымсыз жоюын немесе
кемшіліктерді жоюға жұмсаған шығындарды өтеп беруін талап ете алады. Егер
кемшіліктерді едәуір немесе оны жою мүмкін болмаса сатып алушыға жер
учаскесінен бас тартуға және ақшаны қайтаруды немесе басқа жер учаскесін
беруін талап етуге құқылы.
Жер заңнамасындағы ереже бойынша, учаске бойынша дау жоқ болмаса
және шарт жасасуға кедергі келтіретін өзге де заңды негіздер болмаған
жағдайда ғана жер учаскелерін сатып алуы мүмкін.
Сатушыдан сатып алушыға меншік құқыға жер ресурстары және жерге
орналасу бойынша аудандық комитеттің ноториалды куәландырылуын сату сатып
алу шартын тіркегеннен кейін өтеді.
Сатып алушы меншік құқығындағы жергілікті әкімшіліктің жер
комитетінде тіркеледі.
жер учаскесін сыйға тарту құқығына жердің меншік иелері ие. Сыйға
тартудың жалпы ережелері өзге азаматтық құқықтың мәмілелері сияқты
азаматтық заңнамамен реттеледі.
Сыйға тарту шарты бойынша бір тарап (сыйға тартушы) басқа тараптың
(сыйды алушының) меншігіне жер учаскесін қайтарамсыз түрде береді.
Сыйға тарту шарттарын жасауда қамьтамасыз ету үшін жер учаскесін
сыйға тарту шартының нысанын бекіткен.
Сыйға тарту шарты жазбаша жасалады немесе жер учаскесімен жасалған
мәмілелерді тіркеуші мемлекеттік органдарда тіркелуі тиіс.
Жер азаматтар мен заңды тұлғалардың меншігіне тиісті органдарының
шешімінің негізінде мемлекеттік немесе муниципалдық меншігі жерден берілуі
мүмкін.аталған шешім орындалуы үшін заңнамада бекітілген шарттардың
сақталуы міндетті. Ресей Федерациясында жерлер босалқы жерлерден және қайта
бөлу қорынан, сондай ақ мемлекеттік және муцниципалдық меншігі өзге де
санаттағы жерлерден берілуі мүмкін.
Жерлерді беру тегін түрде жүзеге асырылады. Сонымен қатар жерлерді
ақылы түрде беру тәртібі де қарастырылған. Берудің өзінің ақылылығы бұл
негізде сату сатып алу мәмілесіне жақындатады.
Азаматтар мен заңды тұлғаларға жерлер белгілі бір мақсаттар үшін, осы
мақсаттарға сәйкес келетін санаттардың жерлерінен беріледі. Мұндай
мақсаттарға жатады: ауыл шаруашылыған жүргізу, жеке тұрғын үй құрылысы,
бағбандық , гараж құрылысы. Беру жерлерді қарағанда жалпы ережелер бойынша
жүзеге асырылады. Тұлға жергілікті акімге арыз береді. Арызда жер
учамкесінің мақсаты, болжалып отырған жер учаскесінің мөлшері және оның
орналасқан жері көрсетілуі тиіс.
Заңнамалық мәні бойынша қайта бөлу қорынан аталған ауданның босалқы
жерлері мен тиімсіз пайдаланған ауыл шаруашылық кәсіпорынның жерлері
кіреді. Жер қорының мөлшері қандай болуы керектігін жергілікті билік
өкілдері шешулері тиіс болады.
Жерге жеке меншік құқығы сондай ақ азаматтар мен заңды тұлғалар
өздерінің пайдалануындағы жерлерді м еншікке беруі жағдайында да пайда
болады. Бұл жағдайда да меншік құқығының пайда болуының негізгі жергілікті
әкімдіктердің шешімі болады.
Заңнамада 1991 жылдың 1 желтоқсанына дейін жер учаскелерін пайдалануын
азаматтар оны меншігіне алуға құқылы, яғни белгіленген тәртіпте учаскеге
меншік құқығын рәсімдеуге құқылы.
Мұндай мүмкіншілікке заңды тұлғада ие. Ғимарат пен құрылысты
жекешелендіруде ол жылжымайтын мүлікті қызметіне қажетті жер учаскесі де
мешшікке беріледі.
Сот шешімі негізінде жерге жеке меншік құқығы азаматтар мен заңды
тұлғаларға жерге жеке меншік құқығын беру немесе қалпына келтіру туралы
соттың шешемін қабылдануынан пайда болады. Аталған шешім жерген меншік
құқығын соттың қорғау тәртібімен қабылданады.
Жер учаскелерін мирасқорлық тәртіппен алу азаматтық құқықтық
заңнаманың негізінде жүзеге асырылады. Яғни меншік иесінің мұраға
қалдыруымен және мүраны алу заңымен негізделген тәртіппен жүзеген
асырылады. Мұрагер тек мемлекетті органдарда тіркелгеннен кейін меншік
иесі бола алады.
РФ АКның 234 бабы бойынша жерге жеке меншік құқығы иеліктің мерзімінің
өтуіне байланысты туындайды. Яғни затты ұзақ уақыт бойы үздіксіз және
пайдалану арқылы жүзеге асуы тиіс. Ескіру мерзімі бойынша жерге меншік
құқығының туындауы тек заңда көзделген мерзім өткен соң пайда болады. Ал
оған дейін ол өзінінің жері деп есептей алмайды.
Азаматтық құқықтық нәтиженің туындауына себеп болатын оқиға ретінде
заң мынаны жатқызады, жер учаскесін мемлекеттік органдарда тірекеу
қажеттілгімен. Тек ол мемлекеттік органдарда тіркелгеннен кейін барып
меншік иесі құқығына ие болады.
Жоғарыда айтылғандай РФ-ның Конституциясының 9-бабында Жер және өзге
де табиғи ресурстар жеке, мемлекеттік, муниципалдық меншікте және меншіктің
өзге де нысандарында болуы мүмкін деп жарияланған. 9- бапта көрсетілген
меншіктің нысандарының тізімі нақты болмағандықтан РФ – ның субъектілері
аталғандардан басқа да мемлекеттердің өзге де нысандарын енгізулеріне
болады.
Меншіктің нысаны РФ-ның Конституциясымен, федералдық конституциялық
заңдармен, РФ-ның құрамындағы республикалардың конституцияларымен, тиісті
жер аумақтары меншігінде болатын РФ-ның субъектілерінің өзге де заң
актілерімен бекітіледі.
Жерге жеке меншік бірнеше нысанда болуы мүмкін: азаматтардың жеке
меншігі; ортақ меншік қатысушыларына тиісті үлес анықталмаған ортақ меншік;
қатысушылардың үлесі алдын ала белгілі ортақ меншік;
Заңды тұлғалар меншігі.
Заңды тұлғалар азаматтар сияқты өздеріне тиесілі жер учаскелерін
бірлесіп, оны ортақ бірлескен және ортақ үлестік меншік нысанында
пайдалануға құқылы.
Жер реформасының процесінде азаматтар мен олардың бірлестіктері
мемлекеттік не муниципалдық меншігіндегі жер учаскелерін ақылы және тегін
түрде жеке меншікке алу мүмкіндігіне ие болады. Одан басқа олар жер
заңнамасында көрсетілген өзге де шарт жасау жолымен жүзеге асыруы мүмкін.
Мемлекеттік және муниципалдық меншіктегі жерден жер учаскелері тегін түрде
азаматтардың жеке меншігіне беріледі:
– шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін, оның әр мүшесіне жерді
меншікке берудің аудандық норма шегі негізінде;
– азаматтардың ортақ бірлескен және ортақ үлестік меншігі енгізілген
ауыл шаруашылық кәсіпорнында ортақ өндіріс енгізу үшін;
– жер учаскелерін беру шегінде – өзіндік қосалқы шаруашылық жүргізу
үшін;
– бағбандық және мал өсіру үшін;
– ауылдық жерде жеке және ұжымдық тұрғын үй құрылысы үшін;
– РФ-ның заңдарында көзделген өзге жағдайларда;
Жоғарыда көрсетілген мақсаттарға қайталап жер учаскелерін беруді тегін
жүргізуге тыйым салады.
Мемлекеттің және муниципалдық меншіктегі жерлердегі жер учаскелері
азаматтарға ақылы түрде:
1) шаруа (фермер) қожалығын жүргізу;
2) ауыл шаруашылық кәсіпорнында ортақ өндіріс жүргізу;
3) қалаларда, жұмысшы және курорттық ауылдарда жеке және ұжымдық тұрғын
үй құрылысы;
4) бағбандық құрылыс;
5) ауыл шаруашылық өнімімен байланысты емес азаматтар мен ұйымдардың
кәсіпкерлік қызметі үшін;
6) заң тегін беруді көздемейтін өзге жағдайларда.
РФ-ның субъектілерінің заңдарымен жер учаскесінің конкурссыз және
аукционсыз нормативтік, жеңілдік бағамен азаматтардың әлеуметтік
қорғалмаған санатына сату көзделуі мүмкін.
Жер учаскелерін бұрын алынған адамдарға қайта беруге тыйым салынады.
Олар жер учаскелерін жалпы негіздерде алулары мүмкін.
Жер учаскелерін мемлекеттің және муниципалдық кәсіпорындарды
жекешелендіру кезінде сату тәжірибесі кең өріс алуда.
Сондай ақ жекешелендіру иелігіндегі жер учаскесін жеке меншікке сатып
алуға негіз болады.
Сатуға мынадай құрылысы аяқталмаған жер учаскелері жатады:
1) РФ-ның заңдарымен жекешелендірудің ерекше режимі белгіленген ауыл
шаруашылығы мақсатындағы, орман және су қоры, ерекше қорғалатын
жерлер;
2) қауіпті заттармен және биологиялық ластануға ұшыраған жерлер;
3) ортақ пайдаланудағы (көшелер, жолдар, саябақтар, өзен жағасы,
тоғайлар, бақтар, қоймалар және заңмен ортақ пайдалануға арналған
өзге жерлер)
Жер учаскелеріне ортақ меншік заңдарда көрсетілген жағдайларда және
меншік иелерінің өздеріне тиесілі жер учаскелерін ерікті түрде біріктіруі
негізінде пайда болады. Тиісінше меншіктің бұл түрі заң негізінде не меншік
иелері арасындағы шарт негізінде пайда болады.
Азаматтардың ортақ меншігіне колхоздарды, өзге де ауыл шаруашылығы
кәсіпорнының қайта құрылуы жағдайында, заңда көрсетілген жағдайларда
берілуі мүмкін.
Жер учаскелерін ортақ меншікке беру колхоздың, өзге де ауыл шаруашылығы
кәсіпорнының жалпы жиналысының меншік иелерінің тізімін көрсеткен шешімі
негізінде тиісті атқарушы органмен жүзеге асырылады.
Ортақ үлестік меншіктің әр мүшесіне жерінің үлесі көрсетілген меншікке
құқық туралы куәлік беріледі.
Көп нұсқалы тұрғын үйлердің жер учаскелері, үйдің астындағы жерді қоса
алғанда,тұрғын серіктестігінің (кондоминиум) меншігінде немесе жалға
алуында болуы мүмкін.
Үй маңындағы жерлері және меншікке құқығын жүзеге асыру тәртібі
Федерация субъектілерінің нормативтік құқықтық актілеріне, жергілікті
әкімшілік пен қала құрылысы және жерге орналастыру қорларын ескере отырып
қабылданатын серіктестіктің жарғысына сәйкес белгіленген.
Заңды тұлғаға жер меншігіне, тұрақты мерзімсіз пайдалануға, жалға
беріледі. Олар РФ-ның ЖК мен өзге заңдарда көрсетілгеннен басқа жағдайларда
жер учаскелеріне меншік құқығын иелене алады.
Заңды тұлғалар азаматтар сияқты меншігіндегі жер учаскелерін біріктіріп
ортақ бірлескен және ортақ үлестік меншік нысанында пайдалана алады.
Муниципалдық жерлер мемлекеттік және жеке болып табылмайды.Олар
жергілікті өзін өзі басқару органдарына тиесілі. Қалалық, аудандық, ауылдық
қаласының, өзге де муниципалдық құрылыстардың муниципалдық меншігіне
олардың дамуын қамтамасыз ету үшін мемлекет меншігіндегі жерлер беріледі.
Муниципалдық меншікке жергілікті әкімшіліктің шешімі бойынша өзге
тұлғалардан белгіленген тәртіпте алынған жерлер қосылады. Муниципалдық
жерлерді басқару мен билік етуді жергілікті өзін өзі басқару органдары
жүзеге асырады.
Жерге мемлекеттік меншік бірнеше деңгейлі болады: федералдық, РФ-ның
құрамындағы республиканың меншігі, аймақтық, облыстық, автономиялық
облыстық, автономиялық округтің, Мәскеу, Санк-Петербург меншігі. Жерге
мемлекеттік меншік субъектілерінің саны РФ-ның субъектілерінің санына
тең(89). Бір жерге бірнеше меншік иелері болуы мүмкін емес.
Елдің жер қоры белгілі бір құрылымға ие.
РФ-ның ЖК-сі қабылданғанға дейін Президенттің 1993жылғы 16
желтоқсандағы Федералдық табиғи ресурстар туралы Жарғы қолданыста болады.
Федералдық жерлерді ашу мен оларды РФ-ның субъектілерінің жерлерінен
ажырату барысында жарлық федерацияның жерлерінің жалпы меншіктен
маңыздылығы принципін басшылыққа алды. Оған мыналар жатады:
1) қорғаныс қажеттілігін елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету,
мемлекеттік шекараны қорғау үшін берілетін жер учаскелері, сонымен
қатар мемлекеттік биліктің федералдық органдарының құзіреттігі өзге
де қызметті жүзеге асыру үшін берілетін жер учаскелері
2) федерацияның энергетикалық, көлік және космостық жүйемен, ядерлік
энергетика объектілерімен, байланыс, тарихи-мәдени мұрамен
орналасқан және федерацияның меншігіндегі өзге объектілер орналасқан
жер учаскелері.
3) федералдық мемлекеттік қорықтың, ұлттық табиғи парктің, курорттың
және емдеу сауықтыру аймағының, өзге де ерекше қорғалатын федералдық
маңызға ие жер учаскелері.
4) өзге де табиғи ресурстар.
Сондықтан РФ-ның жалпы жер құрамында федерацияның жерге меншік
объектілері көрініс табады. Тиісінше қалған жерлер РФ-ның субъектілерінің
меншігі болуы мүмкін.
Федерацияның жерлері мен РФ-ның субъектілерінің жерлері негізі нысаналы
мақсаты бойынша бөлінеді. Олар 7 санатқа бөлінуі мүмкін:ауыл шаруашылығы
мақсатындағы; елді мекендер жері; өндіріс, көлік, байланыс, ақпарат,
энергетика, қорғаныс және өзге де мақсаттағы; ерекше қорғалатын табиғи
аумақтар жері; орман қоры жері; су қоры жері; босалқы жерлер.
... жалғасы
I. Кіріспе
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану
құқығының жалпы сипаттамасы.
II. Негізгі бөлім
1) Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану
құқығының туындауы.
2) Жерге жеке меншік құқығының нысандары.
3) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының объектілері мен
субъектілері.
4) Жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының мазмұны.
5) Жерге жеке меншік құқығының, жер иелену, жер пайдалану құқығының
және жалға алу құқығының тоқтатылуы.
6) Жер сервитуты.
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Жер құқығында жерге жеке меншік құқығының маңызы зор. Ресей
Федерациясында жеке меншіктің әр түрлі нысандарына заң алдында бірдей кепіл
берілген. РФ Конституцияның 36-бабына сәйкес азаматтарда жерді пайдалану,
жерді иелену және жер пайдалану құқығы болады, бірақ бұл қоршаған ортаға
және басқа тұлғалардың мүдделеріне қайшы келмеуі тиіс.
Жер реформасы барысында жерге мемлекеттік меншік монополиясы
орнатылды, жеке және муниципалдық меншік енгізілді. Ресей Федерациясында 89
субъектілерге федералдық меншік орнатылған. Жерді иелену және пайдалануға
байланысты қатынастарды зерттеуге жер және өзге де табиғи ресурстар туралы
заңнамалары және азаматтық құқық нормалары қолданылады. Жеке меншік
қатынастарының азаматтық құқық нормаларымен сәйкес келетін тұстары бұл,
жерге қатысты кез келген тауарға тән болатын мәмілелер қолданылады, яғни
сатып алу сату, сыйға тарту, айырбастау және т.б.
Қолданыстағы заңға сәйкес жер пайдаланудың мынадай түрлері көрсетілген:
жеке меншік құқығында, жер иелену құқығында, жерді мерзімсіз пайдалану,
жерді уақытша пайдалану және аренда құқығы көрсетілген.Азаматтар бір
уақытта осы құқықтардың бірнеше түрін қолдана алады, мысалы, белгілі бір
жер учаскесін жеке меншікке сатып ала алады және сонымен қатар басқа жер
учаскесін заңда көрсетілген негіздерде жалға ала алады. Ал заңды
тұлғалардың мұндай құқықтары жоқ. Жаңа жер заңнамасына азаматтардың өмір
бойы мұрагерлікпен иеленуді кепілдендіру үшін енгізілген жер иелену
титулы туралы ерекше айта кету қажет. Қазіргі таңда бұл титул
бұрынырақтағыдай маңызға ие емес, себебі жер учаскесін мұраға алуға
мүмкіндік бар.
Жер учаскелерін бұрынырақта иеленуге алған азаматтар еркі бойынша осы
құқықты сақтауға немесе жалға алу не жеке меншік құқығына қайта рәсімдеуге
мүмкіндігі бар.
Жоғарыда айтылған барлық титулдар белгілі бір құқықтыр мен міндеттерді
алып жүруші жер қатынастары субъектілеріне көрсететін болғандықтан үлкен
маңызға ие.
Жер пайдалану, жер иелену терминдері мемлекеттік жер есебімен
қамтылғандықтан және заңдық мәртебеге ие болғандықтан кейде жер учаскесімен
бірге мына терминдер қамтылады. Мысалы, ауыл шаруашылық кооперативінің жер
пайдалануы, шаруа фермер қожалығының жер иеленуі және т.б. Жоғарыда
айтылып кеткен титулдар оның жерді пайдаланушылар үшін маңызды әлеуметтік
категория болып табылады. Жоғары дәрежедегі тұрақтылыққа жеке меншік құқығы
кепіл береді.Пайдалану мынадай жағдайларда тоқтатылады, егер тұлға жерді
сатып жіберсе, айырбастаса, сыйға тартып жіберсе; ал мынадай жағдайларда
уақытша тоқтатылады, егер тұлға жерді басқа біреуге жалға берсе немесе
уақытша өтеусіз пайдалануға берсе. Егер меншік иесі өзінің ипотекалық
мекемелерге қарызын төлей алмаса меншік иесімен кепілге берілген жер
мәжбүрлі түрде сатылады.
Жер учаскесінде меншік құқығының субъектілері болуы үшін құқық
қабілеттілік және әрекет қабілеттілік болуы тиіс. Осы жерге меншік құқығы
келесі төмендегі негіздер болған жағдайда пайда болады:
1. Заңда көзделген шарттар мен өзге де мәмілелер арқылы;
2. мемлекеттік органдардың және жергілікті басқару органдарының
актісімен;
3. жерге меншік құқығын бекіткен сот шешімі бойынша;
4. заңда көзделген негізде мүлікті сатып алғанда;
5. заңда көзделген азаматтардың құқықтық нәтидесінен туындауы мен
байланысты оқиғалар нәтижесінде.
Ресей Федерациясындағы жерге жеке меншік пен жер пайдалану құқығының
туындауы.
Жерген меншік құқығын туындауына келесі мүмкіндіктердің жиынтығын жатқызуға
болады. Бұл мысалы жерге қатысты мәмілені жасап кейін оны мемлекеттік
органдарда тіркеу нәтижесінде құқығының туывндауы және меншік құқығының
туындауына келесі мәмілелер негіз болады: сату сатып алу, айырбас, сыйға
тарту. Сату сатып алу жөніндегі ережелер Ресей Федерациясының Азаматтық
Кодексінің екінші бөлімімен реттеледі. Бірақ онда §1 30 тарау сату сатып
алу жөніндегі ережелердің барлығы жерге қатысты қолдана бермейді. Ресей
Федерациясының Азаматтық Кодексінің 454 бабына сәйкес бір тарап (сатушы)
екінші тарап (сатып алушы) жер учаскесін беруге міндеттенеді, ал екінші
тарап сол жерді алуға және жер учаскесін белгілі бір ақша сомасын беруге
міндеттенеді. Берілген шарттың мазмұны осы болып табылады. Сол сиқты жерге
қатысты Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексінің §7 30 тарау жылжымайтын
мүлікті сату туралы ережелер де қолданылады. Онда Ресей Федерациясының
Азаматтық Кодексінің 549 бабына сәйкес жылжымайтын мүлікті сату сатып алу
жөнінде, сатушы сатып алушының меншігіне жылжымайтын мүлікті беруді
міндеттейді және сонымен қатар сол мүлік орнын жер учаскісін беруге де
міндетті. Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексінің 3 бөлім 129 бап жер
және өзге де табиғат ресурстар заңда көзделген негізде оқшауланады деп
жазған. Бірақ жер учаскесінің иелері мен оны сатып алушылар мұндай
мәселелерді иеленуде жер заңнамаларына жүгінуі тиіс. Жер заңнамасымен және
Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексінің 448 бабына сәйкес жүргізуі
бойынша сату сатып алу туралы мәмілелер аукцион немесе конкурс түрінде
жасалуы мүмкін.
Заңнамада құрылыстар мен ғимараттарды сатуды жүзеге асыру кезінде сол
сияқты құрылыстар мен ғимараттарды қамтамасыз етуге арналған жерлерді де
қоса берілуі тиіс. Мысалы ғимарат сатылған сатып алушыға сонымен қатар сол
ғимаратқа тиесілі жер учаскесіне де құқық берілуі тиіс бірақ мұндай
шарттарда көптеген қиындықтар туындайды. Мамандар жер мен ғимараттар
арасында қайсысына тиесілі екеніне шекара анықтай алмай отыр.егер сатушы
жер учаскесінің меншік иесі болып табылып және онда сатылатын жылжымайтын
мүлік орналасса сатып алушыға сол мүлікке меншік құқығы, ал тиісті жер
учаскесін жалдау құқығы және өзге да құқықтың орнауы мүмкін.егер шартпен
сатылуға берілетін жылжымайтын мүлікпен қатар жер учаскесіне меншік құқығы
көзделмесе онда сол мүлік орналасқан және оны пайдалану қажетті жерге құқық
орнайды. Тұлғаның жер учаскесінде орналасқан мүлікті орналасқан ол мүлік
иесінің келісімінсіз ақ заңмен көзделген негізде сатуға болады. Мұндай
мәмілелердің көп кездесетін жағдайлары болып біреудің жер учаскелеріне
орналасқан гаражды немесе үйді сатып жіберу. Егер жылжымайтын мүлік
орналасқан жер учаскесі сатып алушы меншік құқығында берілмесе онда сатушы
да сол мүлікті қамтамасыз етуге қажетті пайдалану құқыға сақталады.
Жоғарыда айтылған нормалар көптеген жер учаскесіне қатысыты қаралады. Жер
заңнамалары ауылдық жерлерге тиесілі жылжымайтын мүлікке қатысты өзгеше
мәмілелер көзделген. Ресей Федерациясының Президентінің ауылдық жерлерге
тиесілі объектілер орналасқан жер учаскесі азаматтар мен заңды тұлғалар
меншікке беру туралы 1996 жылдың 14 ақпанның жарлығына сәйкес заңды
тұлғалар меншігіне алған құрылыстар, ғимараттар және ауылдық жерлерде
орналасқан өзге де мүліктер орналасатын жер учаскесі өтеулі немесе өтеусіз
қоса берілуі тиіс. Жарлыққа сәйкес жылжымайтын мүлік объектісінің меншік
құқығы екі тұлғаға тиесілі болса, онда әрқайсысында сол жер учаскесіне өз
үлесіне сәйкес құқығы болады.
Егер жер учаскеісін бөлу мүмкін болмаса, онда жер учаскесі ортақ
меншікке өтеді. Жер учаскесі туралы мәліметтердің нақты анықталғаны дұрыс
болды. Бұл заңда көзделген талап жер учаскесін сатуда оның ауданы, оны
пайдалану нысаны, кадастрлық бағасы болуы тиіс. Мұны түсіну үшін сатып алу
шартына жердің планы қоса беріледі. Егер план болмаса, онда ол сатушының
ақысынан дайындалады. Онда бұл мәліметтер Ресей Федерациясының Азаматтық
Кодексінің Ресей Федерациясының Азаматтық Кодексіне сәйкес мұндай мәмілелер
жарамсыз болып табылады. Сатып алу шартын жасау кезінде сатушы немесе сатып
алушы нысаналы мақсатын өзгертуге құқығы жоқ. Шарттың нысан жазбаша түрде
жасалады мұны сақтамау жарамсыздығына алып келеді. Осы көрсетілген шарттың
талаптарын сақтамау сатып алушыға меншіктің құқығын растайтын куәлік
беруден бас тартылады. Ал оның ол құқығын дәлелдей де, қорғай да алмайды.
Жер учаскесін беру мерзімі шартта көрсетіледі, егер ол мерзім шартта
көрсетілмесе, онда ол заңда көзделген ақылға қонымды мерзімде берілуі тиіс.
Шартты жасаудың негізі болып оның бағасын көрсетіу. Оның бағасы
тараптардың келісімі бойынша анықталады.
Егер заңмен немесе шартта өзгеше көзделмесе сатып алушы жер учаскесін
бергенге дейін немесе кейін төлеуге міндетті. Егер шартпен тауардың құнын
кейінге қалдыру көзделмесе , сатып алушы жер учаскесінің құнын төлеуі тиіс.
Егер сатып алушы жер учаскесіне құнын мерзімінде төлемесе, сатушы азаматтық
заңдарға сәйкес оның процентімен қоса төлеуі н талап ете алады.
Заңнама жер учаскесін беру шарттарына белгілі бір дәрежеде көңіл
бөледі. Сондайақ сатып алушыға да сатушыға да түрлі міндеттер жүктеледі.
Сатушы жер учаскесін оны пайдалану мақсатына сай тиісті жағдайларына
беруге міндетті. Сатушы сатып алушыны шарт жасағанға дейін жер учаскесінің
барлық кемшіліктері туралы ескертуі тиіс.егер ол ескертпесе, сатып алушы
жер учаскесін мақсатына сай қайтаруға мүмкінідік бермейтін кемшіліктерді
анықтағанда, ол құнын кемітуді кемшіліктерді қайтарымсыз жоюын немесе
кемшіліктерді жоюға жұмсаған шығындарды өтеп беруін талап ете алады. Егер
кемшіліктерді едәуір немесе оны жою мүмкін болмаса сатып алушыға жер
учаскесінен бас тартуға және ақшаны қайтаруды немесе басқа жер учаскесін
беруін талап етуге құқылы.
Жер заңнамасындағы ереже бойынша, учаске бойынша дау жоқ болмаса
және шарт жасасуға кедергі келтіретін өзге де заңды негіздер болмаған
жағдайда ғана жер учаскелерін сатып алуы мүмкін.
Сатушыдан сатып алушыға меншік құқыға жер ресурстары және жерге
орналасу бойынша аудандық комитеттің ноториалды куәландырылуын сату сатып
алу шартын тіркегеннен кейін өтеді.
Сатып алушы меншік құқығындағы жергілікті әкімшіліктің жер
комитетінде тіркеледі.
жер учаскесін сыйға тарту құқығына жердің меншік иелері ие. Сыйға
тартудың жалпы ережелері өзге азаматтық құқықтың мәмілелері сияқты
азаматтық заңнамамен реттеледі.
Сыйға тарту шарты бойынша бір тарап (сыйға тартушы) басқа тараптың
(сыйды алушының) меншігіне жер учаскесін қайтарамсыз түрде береді.
Сыйға тарту шарттарын жасауда қамьтамасыз ету үшін жер учаскесін
сыйға тарту шартының нысанын бекіткен.
Сыйға тарту шарты жазбаша жасалады немесе жер учаскесімен жасалған
мәмілелерді тіркеуші мемлекеттік органдарда тіркелуі тиіс.
Жер азаматтар мен заңды тұлғалардың меншігіне тиісті органдарының
шешімінің негізінде мемлекеттік немесе муниципалдық меншігі жерден берілуі
мүмкін.аталған шешім орындалуы үшін заңнамада бекітілген шарттардың
сақталуы міндетті. Ресей Федерациясында жерлер босалқы жерлерден және қайта
бөлу қорынан, сондай ақ мемлекеттік және муцниципалдық меншігі өзге де
санаттағы жерлерден берілуі мүмкін.
Жерлерді беру тегін түрде жүзеге асырылады. Сонымен қатар жерлерді
ақылы түрде беру тәртібі де қарастырылған. Берудің өзінің ақылылығы бұл
негізде сату сатып алу мәмілесіне жақындатады.
Азаматтар мен заңды тұлғаларға жерлер белгілі бір мақсаттар үшін, осы
мақсаттарға сәйкес келетін санаттардың жерлерінен беріледі. Мұндай
мақсаттарға жатады: ауыл шаруашылыған жүргізу, жеке тұрғын үй құрылысы,
бағбандық , гараж құрылысы. Беру жерлерді қарағанда жалпы ережелер бойынша
жүзеге асырылады. Тұлға жергілікті акімге арыз береді. Арызда жер
учамкесінің мақсаты, болжалып отырған жер учаскесінің мөлшері және оның
орналасқан жері көрсетілуі тиіс.
Заңнамалық мәні бойынша қайта бөлу қорынан аталған ауданның босалқы
жерлері мен тиімсіз пайдаланған ауыл шаруашылық кәсіпорынның жерлері
кіреді. Жер қорының мөлшері қандай болуы керектігін жергілікті билік
өкілдері шешулері тиіс болады.
Жерге жеке меншік құқығы сондай ақ азаматтар мен заңды тұлғалар
өздерінің пайдалануындағы жерлерді м еншікке беруі жағдайында да пайда
болады. Бұл жағдайда да меншік құқығының пайда болуының негізгі жергілікті
әкімдіктердің шешімі болады.
Заңнамада 1991 жылдың 1 желтоқсанына дейін жер учаскелерін пайдалануын
азаматтар оны меншігіне алуға құқылы, яғни белгіленген тәртіпте учаскеге
меншік құқығын рәсімдеуге құқылы.
Мұндай мүмкіншілікке заңды тұлғада ие. Ғимарат пен құрылысты
жекешелендіруде ол жылжымайтын мүлікті қызметіне қажетті жер учаскесі де
мешшікке беріледі.
Сот шешімі негізінде жерге жеке меншік құқығы азаматтар мен заңды
тұлғаларға жерге жеке меншік құқығын беру немесе қалпына келтіру туралы
соттың шешемін қабылдануынан пайда болады. Аталған шешім жерген меншік
құқығын соттың қорғау тәртібімен қабылданады.
Жер учаскелерін мирасқорлық тәртіппен алу азаматтық құқықтық
заңнаманың негізінде жүзеге асырылады. Яғни меншік иесінің мұраға
қалдыруымен және мүраны алу заңымен негізделген тәртіппен жүзеген
асырылады. Мұрагер тек мемлекетті органдарда тіркелгеннен кейін меншік
иесі бола алады.
РФ АКның 234 бабы бойынша жерге жеке меншік құқығы иеліктің мерзімінің
өтуіне байланысты туындайды. Яғни затты ұзақ уақыт бойы үздіксіз және
пайдалану арқылы жүзеге асуы тиіс. Ескіру мерзімі бойынша жерге меншік
құқығының туындауы тек заңда көзделген мерзім өткен соң пайда болады. Ал
оған дейін ол өзінінің жері деп есептей алмайды.
Азаматтық құқықтық нәтиженің туындауына себеп болатын оқиға ретінде
заң мынаны жатқызады, жер учаскесін мемлекеттік органдарда тірекеу
қажеттілгімен. Тек ол мемлекеттік органдарда тіркелгеннен кейін барып
меншік иесі құқығына ие болады.
Жоғарыда айтылғандай РФ-ның Конституциясының 9-бабында Жер және өзге
де табиғи ресурстар жеке, мемлекеттік, муниципалдық меншікте және меншіктің
өзге де нысандарында болуы мүмкін деп жарияланған. 9- бапта көрсетілген
меншіктің нысандарының тізімі нақты болмағандықтан РФ – ның субъектілері
аталғандардан басқа да мемлекеттердің өзге де нысандарын енгізулеріне
болады.
Меншіктің нысаны РФ-ның Конституциясымен, федералдық конституциялық
заңдармен, РФ-ның құрамындағы республикалардың конституцияларымен, тиісті
жер аумақтары меншігінде болатын РФ-ның субъектілерінің өзге де заң
актілерімен бекітіледі.
Жерге жеке меншік бірнеше нысанда болуы мүмкін: азаматтардың жеке
меншігі; ортақ меншік қатысушыларына тиісті үлес анықталмаған ортақ меншік;
қатысушылардың үлесі алдын ала белгілі ортақ меншік;
Заңды тұлғалар меншігі.
Заңды тұлғалар азаматтар сияқты өздеріне тиесілі жер учаскелерін
бірлесіп, оны ортақ бірлескен және ортақ үлестік меншік нысанында
пайдалануға құқылы.
Жер реформасының процесінде азаматтар мен олардың бірлестіктері
мемлекеттік не муниципалдық меншігіндегі жер учаскелерін ақылы және тегін
түрде жеке меншікке алу мүмкіндігіне ие болады. Одан басқа олар жер
заңнамасында көрсетілген өзге де шарт жасау жолымен жүзеге асыруы мүмкін.
Мемлекеттік және муниципалдық меншіктегі жерден жер учаскелері тегін түрде
азаматтардың жеке меншігіне беріледі:
– шаруа (фермер) қожалығын жүргізу үшін, оның әр мүшесіне жерді
меншікке берудің аудандық норма шегі негізінде;
– азаматтардың ортақ бірлескен және ортақ үлестік меншігі енгізілген
ауыл шаруашылық кәсіпорнында ортақ өндіріс енгізу үшін;
– жер учаскелерін беру шегінде – өзіндік қосалқы шаруашылық жүргізу
үшін;
– бағбандық және мал өсіру үшін;
– ауылдық жерде жеке және ұжымдық тұрғын үй құрылысы үшін;
– РФ-ның заңдарында көзделген өзге жағдайларда;
Жоғарыда көрсетілген мақсаттарға қайталап жер учаскелерін беруді тегін
жүргізуге тыйым салады.
Мемлекеттің және муниципалдық меншіктегі жерлердегі жер учаскелері
азаматтарға ақылы түрде:
1) шаруа (фермер) қожалығын жүргізу;
2) ауыл шаруашылық кәсіпорнында ортақ өндіріс жүргізу;
3) қалаларда, жұмысшы және курорттық ауылдарда жеке және ұжымдық тұрғын
үй құрылысы;
4) бағбандық құрылыс;
5) ауыл шаруашылық өнімімен байланысты емес азаматтар мен ұйымдардың
кәсіпкерлік қызметі үшін;
6) заң тегін беруді көздемейтін өзге жағдайларда.
РФ-ның субъектілерінің заңдарымен жер учаскесінің конкурссыз және
аукционсыз нормативтік, жеңілдік бағамен азаматтардың әлеуметтік
қорғалмаған санатына сату көзделуі мүмкін.
Жер учаскелерін бұрын алынған адамдарға қайта беруге тыйым салынады.
Олар жер учаскелерін жалпы негіздерде алулары мүмкін.
Жер учаскелерін мемлекеттің және муниципалдық кәсіпорындарды
жекешелендіру кезінде сату тәжірибесі кең өріс алуда.
Сондай ақ жекешелендіру иелігіндегі жер учаскесін жеке меншікке сатып
алуға негіз болады.
Сатуға мынадай құрылысы аяқталмаған жер учаскелері жатады:
1) РФ-ның заңдарымен жекешелендірудің ерекше режимі белгіленген ауыл
шаруашылығы мақсатындағы, орман және су қоры, ерекше қорғалатын
жерлер;
2) қауіпті заттармен және биологиялық ластануға ұшыраған жерлер;
3) ортақ пайдаланудағы (көшелер, жолдар, саябақтар, өзен жағасы,
тоғайлар, бақтар, қоймалар және заңмен ортақ пайдалануға арналған
өзге жерлер)
Жер учаскелеріне ортақ меншік заңдарда көрсетілген жағдайларда және
меншік иелерінің өздеріне тиесілі жер учаскелерін ерікті түрде біріктіруі
негізінде пайда болады. Тиісінше меншіктің бұл түрі заң негізінде не меншік
иелері арасындағы шарт негізінде пайда болады.
Азаматтардың ортақ меншігіне колхоздарды, өзге де ауыл шаруашылығы
кәсіпорнының қайта құрылуы жағдайында, заңда көрсетілген жағдайларда
берілуі мүмкін.
Жер учаскелерін ортақ меншікке беру колхоздың, өзге де ауыл шаруашылығы
кәсіпорнының жалпы жиналысының меншік иелерінің тізімін көрсеткен шешімі
негізінде тиісті атқарушы органмен жүзеге асырылады.
Ортақ үлестік меншіктің әр мүшесіне жерінің үлесі көрсетілген меншікке
құқық туралы куәлік беріледі.
Көп нұсқалы тұрғын үйлердің жер учаскелері, үйдің астындағы жерді қоса
алғанда,тұрғын серіктестігінің (кондоминиум) меншігінде немесе жалға
алуында болуы мүмкін.
Үй маңындағы жерлері және меншікке құқығын жүзеге асыру тәртібі
Федерация субъектілерінің нормативтік құқықтық актілеріне, жергілікті
әкімшілік пен қала құрылысы және жерге орналастыру қорларын ескере отырып
қабылданатын серіктестіктің жарғысына сәйкес белгіленген.
Заңды тұлғаға жер меншігіне, тұрақты мерзімсіз пайдалануға, жалға
беріледі. Олар РФ-ның ЖК мен өзге заңдарда көрсетілгеннен басқа жағдайларда
жер учаскелеріне меншік құқығын иелене алады.
Заңды тұлғалар азаматтар сияқты меншігіндегі жер учаскелерін біріктіріп
ортақ бірлескен және ортақ үлестік меншік нысанында пайдалана алады.
Муниципалдық жерлер мемлекеттік және жеке болып табылмайды.Олар
жергілікті өзін өзі басқару органдарына тиесілі. Қалалық, аудандық, ауылдық
қаласының, өзге де муниципалдық құрылыстардың муниципалдық меншігіне
олардың дамуын қамтамасыз ету үшін мемлекет меншігіндегі жерлер беріледі.
Муниципалдық меншікке жергілікті әкімшіліктің шешімі бойынша өзге
тұлғалардан белгіленген тәртіпте алынған жерлер қосылады. Муниципалдық
жерлерді басқару мен билік етуді жергілікті өзін өзі басқару органдары
жүзеге асырады.
Жерге мемлекеттік меншік бірнеше деңгейлі болады: федералдық, РФ-ның
құрамындағы республиканың меншігі, аймақтық, облыстық, автономиялық
облыстық, автономиялық округтің, Мәскеу, Санк-Петербург меншігі. Жерге
мемлекеттік меншік субъектілерінің саны РФ-ның субъектілерінің санына
тең(89). Бір жерге бірнеше меншік иелері болуы мүмкін емес.
Елдің жер қоры белгілі бір құрылымға ие.
РФ-ның ЖК-сі қабылданғанға дейін Президенттің 1993жылғы 16
желтоқсандағы Федералдық табиғи ресурстар туралы Жарғы қолданыста болады.
Федералдық жерлерді ашу мен оларды РФ-ның субъектілерінің жерлерінен
ажырату барысында жарлық федерацияның жерлерінің жалпы меншіктен
маңыздылығы принципін басшылыққа алды. Оған мыналар жатады:
1) қорғаныс қажеттілігін елдің қауіпсіздігін қамтамасыз ету,
мемлекеттік шекараны қорғау үшін берілетін жер учаскелері, сонымен
қатар мемлекеттік биліктің федералдық органдарының құзіреттігі өзге
де қызметті жүзеге асыру үшін берілетін жер учаскелері
2) федерацияның энергетикалық, көлік және космостық жүйемен, ядерлік
энергетика объектілерімен, байланыс, тарихи-мәдени мұрамен
орналасқан және федерацияның меншігіндегі өзге объектілер орналасқан
жер учаскелері.
3) федералдық мемлекеттік қорықтың, ұлттық табиғи парктің, курорттың
және емдеу сауықтыру аймағының, өзге де ерекше қорғалатын федералдық
маңызға ие жер учаскелері.
4) өзге де табиғи ресурстар.
Сондықтан РФ-ның жалпы жер құрамында федерацияның жерге меншік
объектілері көрініс табады. Тиісінше қалған жерлер РФ-ның субъектілерінің
меншігі болуы мүмкін.
Федерацияның жерлері мен РФ-ның субъектілерінің жерлері негізі нысаналы
мақсаты бойынша бөлінеді. Олар 7 санатқа бөлінуі мүмкін:ауыл шаруашылығы
мақсатындағы; елді мекендер жері; өндіріс, көлік, байланыс, ақпарат,
энергетика, қорғаныс және өзге де мақсаттағы; ерекше қорғалатын табиғи
аумақтар жері; орман қоры жері; су қоры жері; босалқы жерлер.
... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz