Сатып алу-сату шарты туралы ақпарат
І.Кіріспе бөлім:
Сатып алу.сату шарты
ІІ. Негізгі бөлім:
1.Сатып алу.сату шартының түрлері:
а) келiсiм.шарт жасасу шарты
б)тауар жеткiзiлiмiнiң шарты
в) бөлшектеп сатып алу.сату шарты
г)энергиямен жабдықтау шарты
д) кәсіпорынды сатып алу. сату шарты
ІІІ. Қортынды бөлім.
Қолданылған әдебиеттер
Сатып алу.сату шарты
ІІ. Негізгі бөлім:
1.Сатып алу.сату шартының түрлері:
а) келiсiм.шарт жасасу шарты
б)тауар жеткiзiлiмiнiң шарты
в) бөлшектеп сатып алу.сату шарты
г)энергиямен жабдықтау шарты
д) кәсіпорынды сатып алу. сату шарты
ІІІ. Қортынды бөлім.
Қолданылған әдебиеттер
Сатып алу – сату шарты бойынша бiр тарап (сатушы) мүлiктi (тауарды) екiншi тараптың (сатып алушының) меншiгiне, шаруашылық жүргiзуiне немесе жедел басқаруына беруге мiндеттенедi, ал сатып алушы бұл мүлiктi (тауарды) қабылдауға және ол үшiн белгiлi бiр ақша бағасын төлеуді міндеттенеді. .
Бағалы қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу-сатуға, егер заң актiлерiнде оларды сатып алу – сатудың арнаулы ережелерi белгiленбесе, осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.
Осы Кодексте немесе өзге де заң актiлерiнде көзделген жағдайларда тауарлардың жекелеген түрлерiн сатып алу – сату ерекшелiктерi заң актiлерiнде және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленедi.
Бағалы қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу-сатуға, егер заң актiлерiнде оларды сатып алу – сатудың арнаулы ережелерi белгiленбесе, осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.
Осы Кодексте немесе өзге де заң актiлерiнде көзделген жағдайларда тауарлардың жекелеген түрлерiн сатып алу – сату ерекшелiктерi заң актiлерiнде және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленедi.
1. ҚР-ның «Азаматтық кодексі» Алматы, 2008ж.
2. Ғ.А.Жайлин «ҚР-ның Азаматтық құқығы» ІІ-том Алматы 2003.
3. Ю.Басин «ҚР-ның Азаматтық құқығы» ІІ-том. Алматы,2005ж
2. Ғ.А.Жайлин «ҚР-ның Азаматтық құқығы» ІІ-том Алматы 2003.
3. Ю.Басин «ҚР-ның Азаматтық құқығы» ІІ-том. Алматы,2005ж
Жоспары
І.Кіріспе бөлім:
Сатып алу-сату шарты
ІІ. Негізгі бөлім:
1.Сатып алу-сату шартының түрлері:
а) келiсiм-шарт жасасу шарты
б)тауар жеткiзiлiмiнiң шарты
в) бөлшектеп сатып алу-сату шарты
г)энергиямен жабдықтау шарты
д) кәсіпорынды сатып алу- сату шарты
ІІІ. Қортынды бөлім.
Сатып алу – сату шарты бойынша бiр тарап (сатушы) мүлiктi (тауарды)
екiншi тараптың (сатып алушының) меншiгiне, шаруашылық жүргiзуiне немесе
жедел басқаруына беруге мiндеттенедi, ал сатып алушы бұл мүлiктi (тауарды)
қабылдауға және ол үшiн белгiлi бiр ақша бағасын төлеуді міндеттенеді. .
Бағалы қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу-сатуға, егер
заң актiлерiнде оларды сатып алу – сатудың арнаулы ережелерi белгiленбесе,
осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.
Осы Кодексте немесе өзге де заң актiлерiнде көзделген жағдайларда
тауарлардың жекелеген түрлерiн сатып алу – сату ерекшелiктерi заң
актiлерiнде және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленедi.
Бұл құқықтардың мазмұнынан немесе сипатынан өзгеше туындамаса,
мүлiктiк құқықтарды сатуға қолданылады.
Сатып алу – сату шарттарының жекелеген түрлерiне (бөлшек саудамен
сатып алу - сату, тауарлар жеткiзiлiмi, энергиямен жабдықтау, контрактация,
кәсiпорынды сату), егер осы Кодекстiң ережелерiнде бұл түрлердiң шарттары
туралы өзгеше көзделмесе, осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.
• Осы Кодекстiң 116-бабындағы ережелердi сақтай отырып, кез келген зат
шарт бойынша сатып алу-сату тауары бола алады.
• Шарт жасасқан кезде сатушының қолында бар тауарды, сондай-ақ заң
актiлерiнде өзгеше белгiленбесе немесе тауардың сипатынан өзге жағдай
туындамаса, сатып алушының болашақта шығаратын немесе сатып алатын
тауарын сатып алу-сатуға шарт жасалуы мүмкiн.
• Егер шарт тауарлардың атауын және санын айқындауға мүмкiндiк берсе,
тауар туралы талап (елеулi талаптар) келiсiлген деп есептеледi.
Сатушының тауар беру жөнiндегi мiндеттерi
1. Сатушы шартта көзделген тауарды сатып алушыға беруге мiндеттi.
2. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сатушы тауарды берумен бiрге сатып
алушыға оның керек-жарақтарын, сондай-ақ нормативтiк құқықтық
актiлерде немесе шартта көзделген, соған қатысты құжаттарды (тауардың
жиынтықтылығын, қауiпсiздiгiн, сапасын, пайдалану тәртiбiн және т.б.
куәландыратын құжаттарды) беруге мiндеттi.
Тауарды беру мiндетiн орындау мерзiмі
Сатушының сатып алушыға тауарды беру мiндетiн орындау мерзiмi шартта
белгiленедi, ал егер шартта мерзiмдi белгiлеуге мүмкiндiк болмаса, осы
Кодекстiң 277-бабында көзделген ережелерге сәйкес белгіленеді.
Егер мерзiм бұзылған кезде сатып алушының шартты орындауға
мүдделiлiгi жоғалатындығы шарттан айқын туындайтын болса, сатып алу-сату
шарты оны қатаң белгiленген мерзiмде орындау талабымен жасалды деп
танылады.
Сатушының мұндай шартты онда белгiленген мерзiм басталғанға дейiн
немесе бiткеннен кейiн сатып алушының келiсуiнсiз орындауға құқығы жоқ.
Заң актiлерiнде немесе шартта сатып алу-сату шартын бөлiп орындау
жағдайлары (шартты орындаудың аралық мерзiмдерi) белгiленуi мүмкiн.
Сатушының тауар беру мiндетiн орындау кезi
Егер сатып алу – сату шартында өзгеше көзделмесе, сатушының сатып алушыға
тауар беру мiндетi:
• егер шартта тауарды жеткiзiп беру бойынша сатушының мiндетi көзделсе,
сатып алушыға немесе ол атаған адамға тауарды берген;
• егер тауар сол тауар орналасқан жерде сатып алушыға немесе ол атаған
адамға берiлуге тиiс болса, сатып алушының билiгiне тауар берген
кезiнде орындалған болып есептеледi.
Тауар шартта көзделген мерзiмде тиiстi жерде беруге дайын тұрған және
сатып алушы шарт талаптарына сәйкес тауардың беруге дайын екендiгi туралы
хабардар болған кезде тауар сатып алушының билiгiне берiлген болып
есептеледi. Егер тауар таңбалау арқылы немесе өзгеше түрде шарт мақсаттары
үшiн сәйкестендiрiлмесе тауар берiлуге дайын емес деп танылады.
Тауарды жеткiзiп беру немесе сатып алушыға оның орналасқан жерiнде тауар
беру жөнiнде сатып алу сату шартынан сатушының мiндетi туындамаған
жағдайларда, егер шартта өзгеше көзделмесе, тауарды тасымалдаушыға немесе
сатып алушыға жеткiзу үшiн байланыс ұйымына берген кезде сатушының тауарды
сатып алушыға беру мiндетi орындалған болып есептеледi.
Тауардың кездейсоқ жойылу қаупiнiң ауысуы
Егер сатып алу-сату шартында өзгеше көзделмесе, тауардың кездейсоқ
жойылу немесе кездейсоқ бүлiну қаупi сатушы заң актiлерiне немесе шартқа
сәйкес сатып алушыға тауар беру жөнiндегi өз мiндетiн атқарды деп
есептелетiн кезден бастап сатып алушыға ауысады.
Жолда келе жатқан кезде сатылған тауардың кездейсоқ жойылу немесе
кездейсоқ бүлiну қаупi, егер шартта немесе iскерлiк айналым ғұрпында өзгеше
көзделмесе, сатып алу – сату шарты жасалған кезден бастап сатып алушыға
ауысады.
Егер шарт жасасқан кезде сатушы тауардың жоғалтылғанын немесе
бүлiнгенiн бiлсе немесе бiлуге тиiс болса және бұл туралы сатып алушыға
хабарламаса, тауардың кездейсоқ жойылу немесе кездейсоқ бүлiну қаупi сатып
алушының талап етуi бойынша тауар бiрiншi тасымалдаушыға өткiзiлген кезден
бастап сатып алушыға ауысатындығы туралы шарт талабын сот жарамсыз деп
тануы
Тауарды алып қою туралы талап арыз берiлген
жағдайдағы сатып алушы мен сатушының мiндеттерi
• Егер үшiншi тұлға шарт орындалғанға дейiн туындаған негiздер бойынша
сатып алушыға тауарды алып қою туралы талап арыз қойса, сатып алушы
сатушыны бұл iске қатысуға тартуға мiндеттi, ал сатушы бұл iске сатып
алушы тарапынан араласуға мiндеттi.
• Егер сатушы iске қатыса отырып, сатылған тауарды сатып алушыдан алып
қоюды болдырмайтынын дәлелдей алса, сатып алушының сатушыны iске қатысуға
тартпауы сатушыны сатып алушы алдындағы жауапкершiлiктен босатады.
• Сатып алушы iске қатысуға тартқан, бiрақ оған қатыспаған сатушы сатып
алушының iстi дұрыс жүргiзбегенiн дәлелдеу құқығынан айырылады.
Сатып алушыдан тауарды алып қойған жағдайдағы
сатушының жауапкершiлiгi
1. Шартты орындауға дейiн пайда болған негiздер бойынша үшiншi
тұлғалар сатып алушыдан тауарды алып қойған кезде сатушы, егер сатып алушы
осы негiздердiң болғаны туралы бiлгенiн немесе бiлуге тиiс екенiн дәлелдей
алмаса, сатып алушыға оның шеккен залалын өтеуге мiндеттi.
2. Үшiншi тұлғалардың сатып алушыдан сатып алған тауарын талап еткен
жағдайда тараптардың сатушыны жауапкершiлiктен босату немесе
жауапкершiлiгiн шектеу туралы келiсiмi жарамсыз болады.
Тауардың сапасы
1. Сатушы сатып алушыға сапасы шартқа сәйкес келетiн тауар беруге мiндеттi.
2. Шартта тауардың сапасы туралы талаптар болмаған жағдайда сатушы сатып
алушыға әдетте осы сияқты тауар пайдаланылатын мақсаттарға жарамды тауар
беруге мiндеттi.
Егер сатушы шарт жасасу кезiнде сатып алушыға тауарды сатып алудың
нақты мақсаттары туралы хабарламаған болса, сатушы сатып алушыға осы
мақсаттарға сәйкес пайдалануға жарамды тауар беруге мiндеттi.
3. Тауарды үлгiсi бойынша және (немесе) сипаттамасы бойынша сатқан
жағдайда сатушы сатып алушыға үлгiге және (немесе) сипаттамасына сәйкес
келетiн тауар беруге мiндеттi.
4. Егер сатылатын тауардың сапасына заң актiлерiнде белгiленген
тәртiпке сәйкес, мiндеттi талаптар көзделсе, кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге
асыратын сатушы сатып алушыға осы мiндеттi талаптарға сәйкес келетiн тауар
беруге мiндеттi.
Сатушы мен сатып алушы арасындағы келiсiм бойынша, заң актiлерiнде
көзделген тәртiппен белгiленген мiндеттi талаптармен салыстырғанда, сапаға
қойылатын жоғары талаптарға сәйкес келетiн тауар берiлуi мүмкiн.
5. Сатушы сатып алушыға беруге мiндеттi тауар оны сатып алушыға берер
кезде, егер тауардың бұл талаптарға сәйкестiгiн айқындаудың өзгеше жағдайы
шартта көзделмесе, осы бапта көзделген талаптарға сәйкес келуге тиiс және
қисынды мерзiм шегiнде әдетте осы тектес тауар пайдаланылатын мақсаттар
үшiн жарамды болуға тиiс.
Тауар сапасын тексеру
1. Егер заңдарда немесе шартта тауардың сапасын тексеру көзделсе, ол
соларда белгiленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылуға тиiс.
Мемлекеттiк стандарттарда, стандарттау жөнiндегi өзге де нормативтiк
құжаттарда тауарлардың сапасын тексеруге мiндеттi талаптар белгiленген
жағдайларда сапаны тексеру оларда келтiрiлген нұсқауларға сәйкес жүзеге
асырылуға тиiс.
2. Егер осы баптың 1-тармағында белгiленген тәртiппен тауар сапасын
тексеру талаптары көзделмесе, тауар сапасын тексеру iскерлiк айналым
дағдыларына немесе әдетте шарт бойынша берiлуге тиiс тауарды тексеру
жағдайларына қолданылатын өзге де талаптарға сәйкес жүргiзiлуге тиiс.
3. Егер заң актiлерiнде, мемлекеттiк стандарттардың мiндеттi
талаптарында, стандарттау жөнiндегi өзге де нормативтiк құжаттарда немесе
шартта сатушының сатып алушыға беретiн тауарының сапасын тексеру (сынақ
өткiзу, талдау, қарап шығу және т.б.) мiндетi көзделген болса, сатушы сатып
алушының талап етуi бойынша оған тауар сапасын тексерудi жүзеге асырғандығы
жөнiнде дәлелдемелердi табыс етуге тиiс.
Тауардың жарамдылық мерзiмi
1. Заңдарда, мемлекеттiк стандарттардың мiндеттi талаптарында немесе
басқа да мiндеттi ережелерде бiтуiне қарай тауар мақсаты бойынша
пайдалануға жарамсыз деп саналатын уақыт кезеңi (жарамдылық мерзiмi),
сондай-ақ тауарда оның жарамдылық мерзiмi көрсетiлетiн жағдайлар белгiленуi
мүмкiн.
2. Сатушы жарамдылық мерзiмi белгiленген тауарларды сатып алушыға
жарамдылық мерзiмi бiткенге дейiн олардың мақсаты бойынша пайдалануға
болатындай есеппен беруге мiндеттi.
Тиiстi сапасы жоқ тауар берудiң зардаптары
1. Егер сатушы тауардың кемшiлiктерi туралы айтпаған болса, тиiстi сапасы
жоқ тауар берiлген сатып алушы өз қалауы бойынша сатушыдан:
сатып алу бағасын сол мөлшерде кемiтудi;
• қисынды мерзiмде тауардың кемшiлiктерiн тегiн жою.
• тауардың кемшiлiктерiн жоюға жұмсаған өз шығындарын өтеудi;
• тиiстi сапасы жоқ тауарды шартқа сәйкес келетiн тауармен
алмастыруды;
• шартты орындаудан бас тартуға және тауар үшiн төленген ақша
сомасын қайтаруды талап етуге құқылы.
• Шарттың сатып алушының осы тармақта көзделген құқықтардан бас
тартуы туралы талаптары жарамсыз болып табылады.
2. Жиынтыққа кiретiн тауарлардың (осы Кодекстiң 432-бабы) бiр бөлiгiнiң
сапасы тиiстi деңгейде болмаған жағдайда сатып алушы тауарлардың осы
бөлiгiне қатысты, осы баптың 1-тармағында көзделген құқықты жүзеге асыруға
құқылы.
3. Тиiстi сапасы жоқ тауарды сатушы оның дайындаушысы болмайтын
жағдайда тауарды алмастыру немесе оның кемшiлiктерiн тегiн жою туралы
талаптар сатып алушының таңдауы бойынша сатушыға не дайындаушыға қойылуы
мүмкiн.
4. Егер осы Кодексте немесе басқа да заң актiлерiнде өзгеше
белгiленбесе, осы бапта көзделген ережелер қолданылады.
Берiлген тауардың кемшiлiктерiн анықтау мерзiмдерi
1. Егер заң актiлерiнде немесе шартта өзгеше көзделмесе, тауар
кемшiлiктерi осы бапта белгiленген мерзiмде анықталған жағдайда сатып алушы
оның кемшiлiктерiне байланысты талаптар қоюға құқылы.
2. Егер тауарға кепiлдi мерзiм немесе жарамдылық мерзiмi
белгiленбесе, сатылған тауардағы кемшiлiктер қисынды мерзiмде, бiрақ
тауардың сатып алушыға берiлген күнiнен бастап екi жыл шегiнде табылған
жағдайда, егер заң актiлерiнде немесе шартта неғұрлым ұзақ мерзiм
белгiленбесе, сатып алушы тауардың кемшiлiктерiне байланысты талаптар қоя
алады. Тасымалдануға немесе почта арқылы жөнелтiлуге тиiстi тауардың
кемшiлiктерiн анықтауға арналған мерзiм тауардың жеткiзiлетiн жерiнде
алынған күнiнен бастап есептеледi.
3. Егер тауарға кепiлдi мерзiм белгiленсе, сатып алушы кепiлдi мерзiм
iшiнде тауардың кемшiлiктерiн тапқан кезде тауардың кемшiлiктерiне
байланысты талаптар қоюға құқылы.
Шартта негiзгi бұйымға қарағанда жиынтықтаушы бұйымдарға ұзақтығы
қысқа кепiлдi мерзiм белгiленген жағдайда сатып алушы негiзгi бұйымға
белгiленген кепiлдi мерзiм iшiнде кемшiлiктер табылған кезде жиынтықтаушы
бұйымның кемшiлiктерi туралы талаптар қоюға құқылы.
Егер шартта негiзгi бұйымға белгiленген кепiлдi мерзiмге қарағанда
жиынтықтаушы бұйымға ұзағырақ кепiлдi мерзiм белгiленсе, сатып алушы
негiзгi бұйымға белгiленген кепiлдi мерзiмнiң өткенiне қарамастан,
жиынтықтаушы бұйымның кемшiлiктерi оған белгiленген кепiлдi мерзiм iшiнде
табылса, тауар кемшiлiктерi туралы талаптар қоюға құқылы.
4. Егер кемшiлiктер тауардың жарамдылық мерзiмi iшiнде табылса, сатып
алушы жарамдылық мерзiмi белгiленген тауарға қатысты тауардың кемшiлiктерi
туралы талаптар қоюға құқылы.
5. Шартта көзделген кепiлдi мерзiм екi жылдан кем болып, сатып алушы
тауардың кемшiлiктерiн кепiлдi мерзiм өткеннен кейiн, бiрақ тауардың сатып
алушыға берiлген күнiнен бастап екi жыл шегiнде тапқан жағдайда, егер сатып
алушы тауардың кемшiлiктерi тауар сатып алушыға берiлгенге дейiн немесе сол
кезге дейiн пайда болған себептерден туындағанын дәлелдесе, сатушы жауап
бередi.
Тауардың сатушы жауап беретiн кемшiлiктерi
1. Егер сатып алушы тауардағы кемшiлiктердiң өзiне берiлгенге дейiн
пайда болғанын немесе сол кезге дейiн пайда болған себептерден туындағанын
дәлелдесе, тауардың кемшiлiктерi үшiн сатушы жауап бередi.
Сатушы сатылған тауардың кемшiлiктерi үшiн олар жөнiнде өзi бiлмеген
кезде де жауап бередi. Сатушыны жауапкершiлiктен босату туралы немесе оны
шектеу туралы келiсiм жарамсыз болады.
2. Егер тауардағы кемшiлiктердiң олар сатып алушыға берiлгеннен кейiн
сатып алушының тауарды пайдалану немесе оны сақтау ережелерiн бұзуы не
үшiншi бiр тұлғалардың әрекеттерi немесе дүлей күштiң салдарынан пайда
болғанын дәлелдемесе, сатушы сапа кепiлдiгiн берген тауарға қатысты
тауардың кемшiлiктерi үшiн жауап бередi.
Тауардың бағасы
1. Сатып алушы тауарға шартта көзделген баға бойынша, не ол шартта
көзделмесе және оны шарт талаптарын негiзге ала отырып белгiлеу мүмкiн
болмаса, осы Кодекстiң 385-бабының ережелерiне сәйкес белгiленетiн баға
бойынша ақы төлеуге, сондай-ақ өз есебiнен заң актiлерiне, шартқа немесе
әдетте қойылатын талаптарға сәйкес төлемдi жүзеге асыру үшiн қажеттi iс-
қимылдар жасауға мiндеттi.
2. Баға тауардың салмағына қарай белгiленген кезде, егер шартта
өзгеше көзделмесе, ол ыдыссыз таза салмағы бойынша айқындалады.
3. Егер шартта тауар бағасын (өзiндiк құн, шығындар және т.б.)
көрсететiн көрсеткiштерге қарай тауар бағасының өзгеруi тиiс екендiгi
көзделсе, бiрақ бағаны қайта қарау әдiсi белгiленбесе, баға көрсеткiштердiң
шарт жасасу кезiндегi және тауар беру жөнiндегi мiндеттi орындау кезiндегi
арақатынасын негiзге ала отырып белгiленедi. Сатушы тауар беру жөнiндегi
мiндеттiң орындалуын кешiктiрiп алған жағдайда баға көрсеткiштердiң шарт
жасасу кезiндегi және шартта көзделген тауар берiлетiн күндегi, ал шартта
мұндай күн көзделмесе, осы Кодекстiң 277-бабына сәйкес белгiленген күнгi
арақатынасын негiзге ала отырып белгiленедi.
Егер осы Кодексте, басқа да заң актiлерiнде өзгеше белгiленбесе не ол
мiндеттеменiң мәнiнен туындамаса, осы тармақта көзделген ережелер
қолданылады.
Тауарға ақы төлеу
1. Егер шарт пен заң актiлерi талаптарынан бағаны белгiлi бiр мерзiмде
төлеу мiндетi туындамаса, сатып алушы оны өзiне тауар немесе сол тауарға
арналған тауарға билiк ету құжаттары берiлгеннен кейiн кешiктiрмей төлеуге
мiндеттi.
2. Егер шартта берiлген тауар ақысын бөлiп-бөлiп төлеу көзделмесе,
сатушыға сатып алушы берiлген тауардың толық бағасы мөлшерiндегi соманы
төлеуге мiндеттi.
3. Егер сатып алушы шартқа сәйкес берiлген тауарға ақы төлемесе,
сатушы одан тауар ақысын төлеудi және басқа бiреудiң ақшасын пайдаланғаны
үшiн тұрақсыздық айыбын төлеудi талап етуге құқылы (осы Кодекстiң 353-
бабы).
4. Егер сатып алушы шартты бұза отырып, тауарды қабылдаудан және оған
ақы төлеуден бас тартса, сатушы өз таңдауы бойынша тауарға ақы төлеудi
талап етуге не шартты орындаудан бас тартуға құқылы.
5. Сатушы шартқа сәйкес сатып алушыға ақы төленбеген тауарлардан
басқа да тауарлар беруге мiндеттi болған жағдайларда, егер заң актiлерiнде
немесе шартта өзгеше көзделмесе, ол бұрын берiлген барлық тауарларға ақы
толық төленгенге дейiн сол тауарларды берудi тоқтата тұруға құқылы.
Келiсiм-шарт жасасу шарты
1. Келiсiм-шарт жасасу шарты бойынша ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi
өзi өсiрген (өндiрген) ауыл шаруашылық өнiмiн - ұқсату немесе сату үшiн
осындай өнiмдi сатып алуды жүзеге асыратын дайындаушы-тұлғаға беруге
мiндеттенедi.
2. Осы параграфтың ережелерiмен реттелмеген келiсiм-шарт жасасу шарты
бойынша қатынастарға тауар беру шарты туралы ережелер (осы Кодекстiң 458-
477-баптары) қолданылады.
Дайындаушының мiндеттерi
1. Егер келiсiм-шарт жасасу шартында өзгеше көзделмесе, дайындаушы
өндiрушiден ауыл шаруашылық өнiмiн оның тұрған жерiнде қабылдауға және
тасып әкетудi қамтамасыз етуге мiндеттi.
2. Ауыл шаруашылық өнiмiн қабылдау дайындаушы орналасқан жерде немесе
ол көрсеткен өзге орында жүзеге асырылатын жағдайда дайындаушының келiсiм-
шарт жасасу шартының талаптарына сәйкес келетiн және дайындаушыға шартта
келiсiлген мерзiмде берiлген ауыл шаруашылық өнiмiн қабылдаудан бас тартуға
құқығы жоқ.
Дайындаушы өнiм сапасын стандарттарға сәйкес дәл анықтауды қамтамасыз
етуге мiндеттi.
3. Келiсiм-шарт жасасу шартында ауыл шаруашылық өнiмiн ұқсатуды
жүзеге асыратын дайындаушының өндiрушiге оның талап етуi бойынша ауыл
шаруашылық өнiмiн ұқсатудан қалған қалдықтарды шартта белгiленген баға
бойынша ақы төлете отырып қайтару мiндетi көзделуi мүмкiн.
Ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушiнiң мiндеттерi
Ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi дайындаушыға өсiрген (өндiрген) ауыл
шаруашылық өнiмiн мөлшерi, сапасы мен түр-түрi келiсiм-шарт жасасу шартында
көзделгендей етiп беруге мiндеттi.
Мiндеттеменi орындамаған немесе мiндеттеменi тиiстi түрде орындамаған
ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi өзiнiң кiнәсi болған жағдайда жауапты
болады.
Тауар жеткiзiлiмiнiң шарты
Кәсiпкер болып табылатын сатушы (тауар берушi) сатып алушыға өзi
өндiретiн немесе сатып алатын тауарларды кәсiпкерлiк қызметке немесе жеке
өзiне, отбасына, үй iшiне және сол сияқты өзге де пайдалануға байланысты
емес өзге мақсаттарға пайдалану үшiн келiсiлген мерзiмде немесе мерзiмдерде
беруге мiндеттенедi.
Тауар жеткiзiлiмi шартының қолданылу мерзiмi
1. Тауар жеткiзiлiмi шарты бiр жылға, бiр жылдан астам мерзiмге (ұзақ
мерзiмдi шарт) немесе тараптардың келiсiмiнде көзделген өзге де мерзiмге
жасалуы мүмкiн.
Егер шартта оның қолданылу мерзiмi белгiленбесе және ол мiндеттеменiң
мәнiнен туындамаса, шарт бiр жылға жасалған деп танылады.
2. Егер ұзақ мерзiмдi шартта берiлуге тиiс тауардың саны немесе өзге
де шарт талаптары бiр жылға немесе неғұрлым ұзақ мерзiмге белгiленсе,
шарттың қолданылу мерзiмi бiткенге дейiн кейiнгi кезеңдерге арналған тиiстi
талаптар тараптардың келiсу тәртiбiмен белгiленуге тиiс. Шартта келiсу
тәртiбi болмаған жағдайда шарт тиiсiнше бiр жылға немесе шарт талаптары
келiсiлген мерзiмге жасалған болып танылады.
Тауар жеткiзiлiмi кезеңдерi
1. Егер тараптар шарттың қолданылу мерзiмi iшiнде тауарлардың
жекелеген топтармен жеткiзiлiмiн көздеген болса және онда жекелеген
топтардың жеткiзiлiмi мерзiмдерi (жеткiзiлiм кезеңдерi) белгiленбесе, заң
актiлерiнен, iскерлiк айналым дағдыларынан немесе мiндеттеменiң мәнiнен
өзгеше туындамаса, тауарлар ай сайын бiркелкi топтармен жеткiзiлiп отыруға
тиiс.
2. Шартта тауар жеткiзiлiмi кезеңдерiн айқындаумен қатар, тауарлар
жеткiзiлiмi (онкүндiк, тәулiктiк, сағаттық және т.б.) кестесi белгiленуi
мүмкiн.
3. Тауарлардың мерзiмiнен бұрын жеткiзiлiмi сатып алушының келiсуiмен
жүргiзiлуi мүмкiн.
4. Мерзiмiнен бұрын берiлген және сатып алушы қабылдап алған тауарлар
келесi кезеңде берiлуге тиiс тауарлар санының есебiне енгiзiледi.
Тауар жеткiзiлiмi шартын жасасу кезiндегi
келiспеушiлiктердi реттеу
1. Тауар жеткiзiлiмi шартын жасасу кезiнде тараптар арасында шарттың
жекелеген талаптары бойынша келiспеушiлiктер пайда болған жағдайда шарт
жасасуды ұсынған және басқа тараптан осы талаптарды келiсу туралы ұсыныс
алған тарап осы ұсынысты алған күннен бастап отыз күн iшiнде, егер өзге
мерзiм тараптармен келiсiлмеген болса, шарттың тиiстi талаптарын келiсу
жөнiнде шаралар қолдануға не басқа тарапты оны жасасудан бас тарту туралы
жазбаша түрде хабарландыруға тиiс.
2. Шарттың тиiстi талаптары бойынша ұсыныс алған, бiрақ тауар беру
шартының талаптарын келiсу жөнiнде шара қолданбаған және осы баптың 1-
тармағында көзделген мерзiмде шарт жасасудан бас тарту туралы екiншi
тарапқа хабарламаған тарап шарт талаптарын келiсуден жалтару туғызған
залалдарды өтеуге мiндеттi.
Тауарлар жеткiзiлiмiнiң тәртiбі
1. Тауар берушi сатып алушыға немесе шартта сатып алушы ретiнде
көрсетiлген адамға шарт бойынша тауарды тиеп-жөнелту (беру) жолымен
тауарлар жеткiзiлiмiн жүзеге асырады.
2. Шартта тауар берушiге тауарларды алушыларға тиеп-жөнелтуi туралы
сатып алушының нұсқау (тиеп-жөнелтуге рұқсат қағаз) беру құқығы көзделген
жағдайларда тауар берушi тауарларды тиеп-жөнелтуге рұқсат қағазда
көрсетiлген алушыларға тиеп-жөнелтудi (берудi) жүзеге асырады.
3. Тиеп-жөнелтуге рұқсат қағаздың мазмұны және оны сатып алушының
тауар берушiге жiберу мерзiмi шартта белгiленедi. Егер шартта тиеп-
жөнелтуге рұқсат қағаз жiберу мерзiмi көзделмесе, ол жеткiзiлiм кезеңi
басталғанға дейiн отыз күннен кешiктiрiлмей тауар берушiге жiберiлуге тиiс.
4. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сатып алушының тиеп-жөнелтуге
рұқсат қағазының белгiленген мерзiмде табыс етiлмеуi тауар берушiге шартты
орындаудан бас тартуға құқық бередi.
Тауарларды таңдау
1. Тауар жеткiзiлiмi шартында сатып алушының (алушының) тауарларды
тауар берушiнiң орналасқан жерiнен алуы (тауарлар таңдауы) көзделуi мүмкiн.
2. Егер шартта таңдау мерзiмi көзделмесе, сатып алушының (алушының)
тауарлар таңдауы тауар берушiнiң тауарлар дайын деген хабарын алғаннан
кейiн қисынды мерзiмде жүргiзiлуге тиiс.
3. Тауар жеткiзiлiмi шартында сатып алушының (алушының) тауар берушi
орналасқан жерде тауар таңдауы көзделген кезде, егер заң актiлерiнде өзгеше
көзделмесе немесе мiндеттеменiң мәнiнен туындамаса, сатып алушы берiлетiн
тауарларды қарап-көрудi олар берiлетiн жерде жүзеге асыруға мiндеттi.
4. Сатып алушының (алушының) шартта белгiленген тауар жеткiзiлiмi
мерзiмiнде, ал ол болмаған кезде - тауар берушiнiң тауарлардың дайын
екендiгi туралы хабарын алғаннан кейiн қисынды мерзiмде тауарларды
таңдамалы тауар берушiге шартты орындаудан бас тартуға немесе сатып
алушыдан тауарларға ақы төлеудi талап етуге құқық бередi.
Тауарларды жеткiзiп беру
1. Тауар берушi тауарларды жеткiзiп берудi оларды шартта көзделген
көлiкке тиеп және шартта белгiленген жағдайларда жөнелту жолымен жүзеге
асырады.
2. Егер шартта тауарды жеткiзiп берудiң қандай көлiк түрiмен немесе
қандай жағдайларда жүзеге асырылатындығы белгiленбесе, көлiк түрiн таңдау
немесе тауарды жеткiзiп беру жағдайларын белгiлеу құқығын заң актiлерiнен,
iскерлiк айналым дағдыларынан немесе мiндеттеменiң мәнiнен өзгеше
туындамайтындықтан тауар берушi иеленедi.
464-бап. Жетiспеген тауардың орнын толтыру
1. Тауар жеткiзiлiмiнiң жекелеген кезеңiнде тауардың жетiспеуiне жол
берген тауар берушi жетiспейтiн тауарлар санының, егер шартта өзгеше
көзделмесе, шарттың қолданылу мерзiмi шегiндегi келесi кезеңде (кезеңдерде)
орнын толтыруға мiндеттi.
2. Ұзақ мерзiмдi шарт бойынша тауар берушiнiң жекелеген тауар
жеткiзiлiмi кезеңiнде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І.Кіріспе бөлім:
Сатып алу-сату шарты
ІІ. Негізгі бөлім:
1.Сатып алу-сату шартының түрлері:
а) келiсiм-шарт жасасу шарты
б)тауар жеткiзiлiмiнiң шарты
в) бөлшектеп сатып алу-сату шарты
г)энергиямен жабдықтау шарты
д) кәсіпорынды сатып алу- сату шарты
ІІІ. Қортынды бөлім.
Сатып алу – сату шарты бойынша бiр тарап (сатушы) мүлiктi (тауарды)
екiншi тараптың (сатып алушының) меншiгiне, шаруашылық жүргiзуiне немесе
жедел басқаруына беруге мiндеттенедi, ал сатып алушы бұл мүлiктi (тауарды)
қабылдауға және ол үшiн белгiлi бiр ақша бағасын төлеуді міндеттенеді. .
Бағалы қағаздар мен валюталық құндылықтарды сатып алу-сатуға, егер
заң актiлерiнде оларды сатып алу – сатудың арнаулы ережелерi белгiленбесе,
осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.
Осы Кодексте немесе өзге де заң актiлерiнде көзделген жағдайларда
тауарлардың жекелеген түрлерiн сатып алу – сату ерекшелiктерi заң
актiлерiнде және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленедi.
Бұл құқықтардың мазмұнынан немесе сипатынан өзгеше туындамаса,
мүлiктiк құқықтарды сатуға қолданылады.
Сатып алу – сату шарттарының жекелеген түрлерiне (бөлшек саудамен
сатып алу - сату, тауарлар жеткiзiлiмi, энергиямен жабдықтау, контрактация,
кәсiпорынды сату), егер осы Кодекстiң ережелерiнде бұл түрлердiң шарттары
туралы өзгеше көзделмесе, осы параграфта көзделген ережелер қолданылады.
• Осы Кодекстiң 116-бабындағы ережелердi сақтай отырып, кез келген зат
шарт бойынша сатып алу-сату тауары бола алады.
• Шарт жасасқан кезде сатушының қолында бар тауарды, сондай-ақ заң
актiлерiнде өзгеше белгiленбесе немесе тауардың сипатынан өзге жағдай
туындамаса, сатып алушының болашақта шығаратын немесе сатып алатын
тауарын сатып алу-сатуға шарт жасалуы мүмкiн.
• Егер шарт тауарлардың атауын және санын айқындауға мүмкiндiк берсе,
тауар туралы талап (елеулi талаптар) келiсiлген деп есептеледi.
Сатушының тауар беру жөнiндегi мiндеттерi
1. Сатушы шартта көзделген тауарды сатып алушыға беруге мiндеттi.
2. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сатушы тауарды берумен бiрге сатып
алушыға оның керек-жарақтарын, сондай-ақ нормативтiк құқықтық
актiлерде немесе шартта көзделген, соған қатысты құжаттарды (тауардың
жиынтықтылығын, қауiпсiздiгiн, сапасын, пайдалану тәртiбiн және т.б.
куәландыратын құжаттарды) беруге мiндеттi.
Тауарды беру мiндетiн орындау мерзiмі
Сатушының сатып алушыға тауарды беру мiндетiн орындау мерзiмi шартта
белгiленедi, ал егер шартта мерзiмдi белгiлеуге мүмкiндiк болмаса, осы
Кодекстiң 277-бабында көзделген ережелерге сәйкес белгіленеді.
Егер мерзiм бұзылған кезде сатып алушының шартты орындауға
мүдделiлiгi жоғалатындығы шарттан айқын туындайтын болса, сатып алу-сату
шарты оны қатаң белгiленген мерзiмде орындау талабымен жасалды деп
танылады.
Сатушының мұндай шартты онда белгiленген мерзiм басталғанға дейiн
немесе бiткеннен кейiн сатып алушының келiсуiнсiз орындауға құқығы жоқ.
Заң актiлерiнде немесе шартта сатып алу-сату шартын бөлiп орындау
жағдайлары (шартты орындаудың аралық мерзiмдерi) белгiленуi мүмкiн.
Сатушының тауар беру мiндетiн орындау кезi
Егер сатып алу – сату шартында өзгеше көзделмесе, сатушының сатып алушыға
тауар беру мiндетi:
• егер шартта тауарды жеткiзiп беру бойынша сатушының мiндетi көзделсе,
сатып алушыға немесе ол атаған адамға тауарды берген;
• егер тауар сол тауар орналасқан жерде сатып алушыға немесе ол атаған
адамға берiлуге тиiс болса, сатып алушының билiгiне тауар берген
кезiнде орындалған болып есептеледi.
Тауар шартта көзделген мерзiмде тиiстi жерде беруге дайын тұрған және
сатып алушы шарт талаптарына сәйкес тауардың беруге дайын екендiгi туралы
хабардар болған кезде тауар сатып алушының билiгiне берiлген болып
есептеледi. Егер тауар таңбалау арқылы немесе өзгеше түрде шарт мақсаттары
үшiн сәйкестендiрiлмесе тауар берiлуге дайын емес деп танылады.
Тауарды жеткiзiп беру немесе сатып алушыға оның орналасқан жерiнде тауар
беру жөнiнде сатып алу сату шартынан сатушының мiндетi туындамаған
жағдайларда, егер шартта өзгеше көзделмесе, тауарды тасымалдаушыға немесе
сатып алушыға жеткiзу үшiн байланыс ұйымына берген кезде сатушының тауарды
сатып алушыға беру мiндетi орындалған болып есептеледi.
Тауардың кездейсоқ жойылу қаупiнiң ауысуы
Егер сатып алу-сату шартында өзгеше көзделмесе, тауардың кездейсоқ
жойылу немесе кездейсоқ бүлiну қаупi сатушы заң актiлерiне немесе шартқа
сәйкес сатып алушыға тауар беру жөнiндегi өз мiндетiн атқарды деп
есептелетiн кезден бастап сатып алушыға ауысады.
Жолда келе жатқан кезде сатылған тауардың кездейсоқ жойылу немесе
кездейсоқ бүлiну қаупi, егер шартта немесе iскерлiк айналым ғұрпында өзгеше
көзделмесе, сатып алу – сату шарты жасалған кезден бастап сатып алушыға
ауысады.
Егер шарт жасасқан кезде сатушы тауардың жоғалтылғанын немесе
бүлiнгенiн бiлсе немесе бiлуге тиiс болса және бұл туралы сатып алушыға
хабарламаса, тауардың кездейсоқ жойылу немесе кездейсоқ бүлiну қаупi сатып
алушының талап етуi бойынша тауар бiрiншi тасымалдаушыға өткiзiлген кезден
бастап сатып алушыға ауысатындығы туралы шарт талабын сот жарамсыз деп
тануы
Тауарды алып қою туралы талап арыз берiлген
жағдайдағы сатып алушы мен сатушының мiндеттерi
• Егер үшiншi тұлға шарт орындалғанға дейiн туындаған негiздер бойынша
сатып алушыға тауарды алып қою туралы талап арыз қойса, сатып алушы
сатушыны бұл iске қатысуға тартуға мiндеттi, ал сатушы бұл iске сатып
алушы тарапынан араласуға мiндеттi.
• Егер сатушы iске қатыса отырып, сатылған тауарды сатып алушыдан алып
қоюды болдырмайтынын дәлелдей алса, сатып алушының сатушыны iске қатысуға
тартпауы сатушыны сатып алушы алдындағы жауапкершiлiктен босатады.
• Сатып алушы iске қатысуға тартқан, бiрақ оған қатыспаған сатушы сатып
алушының iстi дұрыс жүргiзбегенiн дәлелдеу құқығынан айырылады.
Сатып алушыдан тауарды алып қойған жағдайдағы
сатушының жауапкершiлiгi
1. Шартты орындауға дейiн пайда болған негiздер бойынша үшiншi
тұлғалар сатып алушыдан тауарды алып қойған кезде сатушы, егер сатып алушы
осы негiздердiң болғаны туралы бiлгенiн немесе бiлуге тиiс екенiн дәлелдей
алмаса, сатып алушыға оның шеккен залалын өтеуге мiндеттi.
2. Үшiншi тұлғалардың сатып алушыдан сатып алған тауарын талап еткен
жағдайда тараптардың сатушыны жауапкершiлiктен босату немесе
жауапкершiлiгiн шектеу туралы келiсiмi жарамсыз болады.
Тауардың сапасы
1. Сатушы сатып алушыға сапасы шартқа сәйкес келетiн тауар беруге мiндеттi.
2. Шартта тауардың сапасы туралы талаптар болмаған жағдайда сатушы сатып
алушыға әдетте осы сияқты тауар пайдаланылатын мақсаттарға жарамды тауар
беруге мiндеттi.
Егер сатушы шарт жасасу кезiнде сатып алушыға тауарды сатып алудың
нақты мақсаттары туралы хабарламаған болса, сатушы сатып алушыға осы
мақсаттарға сәйкес пайдалануға жарамды тауар беруге мiндеттi.
3. Тауарды үлгiсi бойынша және (немесе) сипаттамасы бойынша сатқан
жағдайда сатушы сатып алушыға үлгiге және (немесе) сипаттамасына сәйкес
келетiн тауар беруге мiндеттi.
4. Егер сатылатын тауардың сапасына заң актiлерiнде белгiленген
тәртiпке сәйкес, мiндеттi талаптар көзделсе, кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге
асыратын сатушы сатып алушыға осы мiндеттi талаптарға сәйкес келетiн тауар
беруге мiндеттi.
Сатушы мен сатып алушы арасындағы келiсiм бойынша, заң актiлерiнде
көзделген тәртiппен белгiленген мiндеттi талаптармен салыстырғанда, сапаға
қойылатын жоғары талаптарға сәйкес келетiн тауар берiлуi мүмкiн.
5. Сатушы сатып алушыға беруге мiндеттi тауар оны сатып алушыға берер
кезде, егер тауардың бұл талаптарға сәйкестiгiн айқындаудың өзгеше жағдайы
шартта көзделмесе, осы бапта көзделген талаптарға сәйкес келуге тиiс және
қисынды мерзiм шегiнде әдетте осы тектес тауар пайдаланылатын мақсаттар
үшiн жарамды болуға тиiс.
Тауар сапасын тексеру
1. Егер заңдарда немесе шартта тауардың сапасын тексеру көзделсе, ол
соларда белгiленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылуға тиiс.
Мемлекеттiк стандарттарда, стандарттау жөнiндегi өзге де нормативтiк
құжаттарда тауарлардың сапасын тексеруге мiндеттi талаптар белгiленген
жағдайларда сапаны тексеру оларда келтiрiлген нұсқауларға сәйкес жүзеге
асырылуға тиiс.
2. Егер осы баптың 1-тармағында белгiленген тәртiппен тауар сапасын
тексеру талаптары көзделмесе, тауар сапасын тексеру iскерлiк айналым
дағдыларына немесе әдетте шарт бойынша берiлуге тиiс тауарды тексеру
жағдайларына қолданылатын өзге де талаптарға сәйкес жүргiзiлуге тиiс.
3. Егер заң актiлерiнде, мемлекеттiк стандарттардың мiндеттi
талаптарында, стандарттау жөнiндегi өзге де нормативтiк құжаттарда немесе
шартта сатушының сатып алушыға беретiн тауарының сапасын тексеру (сынақ
өткiзу, талдау, қарап шығу және т.б.) мiндетi көзделген болса, сатушы сатып
алушының талап етуi бойынша оған тауар сапасын тексерудi жүзеге асырғандығы
жөнiнде дәлелдемелердi табыс етуге тиiс.
Тауардың жарамдылық мерзiмi
1. Заңдарда, мемлекеттiк стандарттардың мiндеттi талаптарында немесе
басқа да мiндеттi ережелерде бiтуiне қарай тауар мақсаты бойынша
пайдалануға жарамсыз деп саналатын уақыт кезеңi (жарамдылық мерзiмi),
сондай-ақ тауарда оның жарамдылық мерзiмi көрсетiлетiн жағдайлар белгiленуi
мүмкiн.
2. Сатушы жарамдылық мерзiмi белгiленген тауарларды сатып алушыға
жарамдылық мерзiмi бiткенге дейiн олардың мақсаты бойынша пайдалануға
болатындай есеппен беруге мiндеттi.
Тиiстi сапасы жоқ тауар берудiң зардаптары
1. Егер сатушы тауардың кемшiлiктерi туралы айтпаған болса, тиiстi сапасы
жоқ тауар берiлген сатып алушы өз қалауы бойынша сатушыдан:
сатып алу бағасын сол мөлшерде кемiтудi;
• қисынды мерзiмде тауардың кемшiлiктерiн тегiн жою.
• тауардың кемшiлiктерiн жоюға жұмсаған өз шығындарын өтеудi;
• тиiстi сапасы жоқ тауарды шартқа сәйкес келетiн тауармен
алмастыруды;
• шартты орындаудан бас тартуға және тауар үшiн төленген ақша
сомасын қайтаруды талап етуге құқылы.
• Шарттың сатып алушының осы тармақта көзделген құқықтардан бас
тартуы туралы талаптары жарамсыз болып табылады.
2. Жиынтыққа кiретiн тауарлардың (осы Кодекстiң 432-бабы) бiр бөлiгiнiң
сапасы тиiстi деңгейде болмаған жағдайда сатып алушы тауарлардың осы
бөлiгiне қатысты, осы баптың 1-тармағында көзделген құқықты жүзеге асыруға
құқылы.
3. Тиiстi сапасы жоқ тауарды сатушы оның дайындаушысы болмайтын
жағдайда тауарды алмастыру немесе оның кемшiлiктерiн тегiн жою туралы
талаптар сатып алушының таңдауы бойынша сатушыға не дайындаушыға қойылуы
мүмкiн.
4. Егер осы Кодексте немесе басқа да заң актiлерiнде өзгеше
белгiленбесе, осы бапта көзделген ережелер қолданылады.
Берiлген тауардың кемшiлiктерiн анықтау мерзiмдерi
1. Егер заң актiлерiнде немесе шартта өзгеше көзделмесе, тауар
кемшiлiктерi осы бапта белгiленген мерзiмде анықталған жағдайда сатып алушы
оның кемшiлiктерiне байланысты талаптар қоюға құқылы.
2. Егер тауарға кепiлдi мерзiм немесе жарамдылық мерзiмi
белгiленбесе, сатылған тауардағы кемшiлiктер қисынды мерзiмде, бiрақ
тауардың сатып алушыға берiлген күнiнен бастап екi жыл шегiнде табылған
жағдайда, егер заң актiлерiнде немесе шартта неғұрлым ұзақ мерзiм
белгiленбесе, сатып алушы тауардың кемшiлiктерiне байланысты талаптар қоя
алады. Тасымалдануға немесе почта арқылы жөнелтiлуге тиiстi тауардың
кемшiлiктерiн анықтауға арналған мерзiм тауардың жеткiзiлетiн жерiнде
алынған күнiнен бастап есептеледi.
3. Егер тауарға кепiлдi мерзiм белгiленсе, сатып алушы кепiлдi мерзiм
iшiнде тауардың кемшiлiктерiн тапқан кезде тауардың кемшiлiктерiне
байланысты талаптар қоюға құқылы.
Шартта негiзгi бұйымға қарағанда жиынтықтаушы бұйымдарға ұзақтығы
қысқа кепiлдi мерзiм белгiленген жағдайда сатып алушы негiзгi бұйымға
белгiленген кепiлдi мерзiм iшiнде кемшiлiктер табылған кезде жиынтықтаушы
бұйымның кемшiлiктерi туралы талаптар қоюға құқылы.
Егер шартта негiзгi бұйымға белгiленген кепiлдi мерзiмге қарағанда
жиынтықтаушы бұйымға ұзағырақ кепiлдi мерзiм белгiленсе, сатып алушы
негiзгi бұйымға белгiленген кепiлдi мерзiмнiң өткенiне қарамастан,
жиынтықтаушы бұйымның кемшiлiктерi оған белгiленген кепiлдi мерзiм iшiнде
табылса, тауар кемшiлiктерi туралы талаптар қоюға құқылы.
4. Егер кемшiлiктер тауардың жарамдылық мерзiмi iшiнде табылса, сатып
алушы жарамдылық мерзiмi белгiленген тауарға қатысты тауардың кемшiлiктерi
туралы талаптар қоюға құқылы.
5. Шартта көзделген кепiлдi мерзiм екi жылдан кем болып, сатып алушы
тауардың кемшiлiктерiн кепiлдi мерзiм өткеннен кейiн, бiрақ тауардың сатып
алушыға берiлген күнiнен бастап екi жыл шегiнде тапқан жағдайда, егер сатып
алушы тауардың кемшiлiктерi тауар сатып алушыға берiлгенге дейiн немесе сол
кезге дейiн пайда болған себептерден туындағанын дәлелдесе, сатушы жауап
бередi.
Тауардың сатушы жауап беретiн кемшiлiктерi
1. Егер сатып алушы тауардағы кемшiлiктердiң өзiне берiлгенге дейiн
пайда болғанын немесе сол кезге дейiн пайда болған себептерден туындағанын
дәлелдесе, тауардың кемшiлiктерi үшiн сатушы жауап бередi.
Сатушы сатылған тауардың кемшiлiктерi үшiн олар жөнiнде өзi бiлмеген
кезде де жауап бередi. Сатушыны жауапкершiлiктен босату туралы немесе оны
шектеу туралы келiсiм жарамсыз болады.
2. Егер тауардағы кемшiлiктердiң олар сатып алушыға берiлгеннен кейiн
сатып алушының тауарды пайдалану немесе оны сақтау ережелерiн бұзуы не
үшiншi бiр тұлғалардың әрекеттерi немесе дүлей күштiң салдарынан пайда
болғанын дәлелдемесе, сатушы сапа кепiлдiгiн берген тауарға қатысты
тауардың кемшiлiктерi үшiн жауап бередi.
Тауардың бағасы
1. Сатып алушы тауарға шартта көзделген баға бойынша, не ол шартта
көзделмесе және оны шарт талаптарын негiзге ала отырып белгiлеу мүмкiн
болмаса, осы Кодекстiң 385-бабының ережелерiне сәйкес белгiленетiн баға
бойынша ақы төлеуге, сондай-ақ өз есебiнен заң актiлерiне, шартқа немесе
әдетте қойылатын талаптарға сәйкес төлемдi жүзеге асыру үшiн қажеттi iс-
қимылдар жасауға мiндеттi.
2. Баға тауардың салмағына қарай белгiленген кезде, егер шартта
өзгеше көзделмесе, ол ыдыссыз таза салмағы бойынша айқындалады.
3. Егер шартта тауар бағасын (өзiндiк құн, шығындар және т.б.)
көрсететiн көрсеткiштерге қарай тауар бағасының өзгеруi тиiс екендiгi
көзделсе, бiрақ бағаны қайта қарау әдiсi белгiленбесе, баға көрсеткiштердiң
шарт жасасу кезiндегi және тауар беру жөнiндегi мiндеттi орындау кезiндегi
арақатынасын негiзге ала отырып белгiленедi. Сатушы тауар беру жөнiндегi
мiндеттiң орындалуын кешiктiрiп алған жағдайда баға көрсеткiштердiң шарт
жасасу кезiндегi және шартта көзделген тауар берiлетiн күндегi, ал шартта
мұндай күн көзделмесе, осы Кодекстiң 277-бабына сәйкес белгiленген күнгi
арақатынасын негiзге ала отырып белгiленедi.
Егер осы Кодексте, басқа да заң актiлерiнде өзгеше белгiленбесе не ол
мiндеттеменiң мәнiнен туындамаса, осы тармақта көзделген ережелер
қолданылады.
Тауарға ақы төлеу
1. Егер шарт пен заң актiлерi талаптарынан бағаны белгiлi бiр мерзiмде
төлеу мiндетi туындамаса, сатып алушы оны өзiне тауар немесе сол тауарға
арналған тауарға билiк ету құжаттары берiлгеннен кейiн кешiктiрмей төлеуге
мiндеттi.
2. Егер шартта берiлген тауар ақысын бөлiп-бөлiп төлеу көзделмесе,
сатушыға сатып алушы берiлген тауардың толық бағасы мөлшерiндегi соманы
төлеуге мiндеттi.
3. Егер сатып алушы шартқа сәйкес берiлген тауарға ақы төлемесе,
сатушы одан тауар ақысын төлеудi және басқа бiреудiң ақшасын пайдаланғаны
үшiн тұрақсыздық айыбын төлеудi талап етуге құқылы (осы Кодекстiң 353-
бабы).
4. Егер сатып алушы шартты бұза отырып, тауарды қабылдаудан және оған
ақы төлеуден бас тартса, сатушы өз таңдауы бойынша тауарға ақы төлеудi
талап етуге не шартты орындаудан бас тартуға құқылы.
5. Сатушы шартқа сәйкес сатып алушыға ақы төленбеген тауарлардан
басқа да тауарлар беруге мiндеттi болған жағдайларда, егер заң актiлерiнде
немесе шартта өзгеше көзделмесе, ол бұрын берiлген барлық тауарларға ақы
толық төленгенге дейiн сол тауарларды берудi тоқтата тұруға құқылы.
Келiсiм-шарт жасасу шарты
1. Келiсiм-шарт жасасу шарты бойынша ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi
өзi өсiрген (өндiрген) ауыл шаруашылық өнiмiн - ұқсату немесе сату үшiн
осындай өнiмдi сатып алуды жүзеге асыратын дайындаушы-тұлғаға беруге
мiндеттенедi.
2. Осы параграфтың ережелерiмен реттелмеген келiсiм-шарт жасасу шарты
бойынша қатынастарға тауар беру шарты туралы ережелер (осы Кодекстiң 458-
477-баптары) қолданылады.
Дайындаушының мiндеттерi
1. Егер келiсiм-шарт жасасу шартында өзгеше көзделмесе, дайындаушы
өндiрушiден ауыл шаруашылық өнiмiн оның тұрған жерiнде қабылдауға және
тасып әкетудi қамтамасыз етуге мiндеттi.
2. Ауыл шаруашылық өнiмiн қабылдау дайындаушы орналасқан жерде немесе
ол көрсеткен өзге орында жүзеге асырылатын жағдайда дайындаушының келiсiм-
шарт жасасу шартының талаптарына сәйкес келетiн және дайындаушыға шартта
келiсiлген мерзiмде берiлген ауыл шаруашылық өнiмiн қабылдаудан бас тартуға
құқығы жоқ.
Дайындаушы өнiм сапасын стандарттарға сәйкес дәл анықтауды қамтамасыз
етуге мiндеттi.
3. Келiсiм-шарт жасасу шартында ауыл шаруашылық өнiмiн ұқсатуды
жүзеге асыратын дайындаушының өндiрушiге оның талап етуi бойынша ауыл
шаруашылық өнiмiн ұқсатудан қалған қалдықтарды шартта белгiленген баға
бойынша ақы төлете отырып қайтару мiндетi көзделуi мүмкiн.
Ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушiнiң мiндеттерi
Ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi дайындаушыға өсiрген (өндiрген) ауыл
шаруашылық өнiмiн мөлшерi, сапасы мен түр-түрi келiсiм-шарт жасасу шартында
көзделгендей етiп беруге мiндеттi.
Мiндеттеменi орындамаған немесе мiндеттеменi тиiстi түрде орындамаған
ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрушi өзiнiң кiнәсi болған жағдайда жауапты
болады.
Тауар жеткiзiлiмiнiң шарты
Кәсiпкер болып табылатын сатушы (тауар берушi) сатып алушыға өзi
өндiретiн немесе сатып алатын тауарларды кәсiпкерлiк қызметке немесе жеке
өзiне, отбасына, үй iшiне және сол сияқты өзге де пайдалануға байланысты
емес өзге мақсаттарға пайдалану үшiн келiсiлген мерзiмде немесе мерзiмдерде
беруге мiндеттенедi.
Тауар жеткiзiлiмi шартының қолданылу мерзiмi
1. Тауар жеткiзiлiмi шарты бiр жылға, бiр жылдан астам мерзiмге (ұзақ
мерзiмдi шарт) немесе тараптардың келiсiмiнде көзделген өзге де мерзiмге
жасалуы мүмкiн.
Егер шартта оның қолданылу мерзiмi белгiленбесе және ол мiндеттеменiң
мәнiнен туындамаса, шарт бiр жылға жасалған деп танылады.
2. Егер ұзақ мерзiмдi шартта берiлуге тиiс тауардың саны немесе өзге
де шарт талаптары бiр жылға немесе неғұрлым ұзақ мерзiмге белгiленсе,
шарттың қолданылу мерзiмi бiткенге дейiн кейiнгi кезеңдерге арналған тиiстi
талаптар тараптардың келiсу тәртiбiмен белгiленуге тиiс. Шартта келiсу
тәртiбi болмаған жағдайда шарт тиiсiнше бiр жылға немесе шарт талаптары
келiсiлген мерзiмге жасалған болып танылады.
Тауар жеткiзiлiмi кезеңдерi
1. Егер тараптар шарттың қолданылу мерзiмi iшiнде тауарлардың
жекелеген топтармен жеткiзiлiмiн көздеген болса және онда жекелеген
топтардың жеткiзiлiмi мерзiмдерi (жеткiзiлiм кезеңдерi) белгiленбесе, заң
актiлерiнен, iскерлiк айналым дағдыларынан немесе мiндеттеменiң мәнiнен
өзгеше туындамаса, тауарлар ай сайын бiркелкi топтармен жеткiзiлiп отыруға
тиiс.
2. Шартта тауар жеткiзiлiмi кезеңдерiн айқындаумен қатар, тауарлар
жеткiзiлiмi (онкүндiк, тәулiктiк, сағаттық және т.б.) кестесi белгiленуi
мүмкiн.
3. Тауарлардың мерзiмiнен бұрын жеткiзiлiмi сатып алушының келiсуiмен
жүргiзiлуi мүмкiн.
4. Мерзiмiнен бұрын берiлген және сатып алушы қабылдап алған тауарлар
келесi кезеңде берiлуге тиiс тауарлар санының есебiне енгiзiледi.
Тауар жеткiзiлiмi шартын жасасу кезiндегi
келiспеушiлiктердi реттеу
1. Тауар жеткiзiлiмi шартын жасасу кезiнде тараптар арасында шарттың
жекелеген талаптары бойынша келiспеушiлiктер пайда болған жағдайда шарт
жасасуды ұсынған және басқа тараптан осы талаптарды келiсу туралы ұсыныс
алған тарап осы ұсынысты алған күннен бастап отыз күн iшiнде, егер өзге
мерзiм тараптармен келiсiлмеген болса, шарттың тиiстi талаптарын келiсу
жөнiнде шаралар қолдануға не басқа тарапты оны жасасудан бас тарту туралы
жазбаша түрде хабарландыруға тиiс.
2. Шарттың тиiстi талаптары бойынша ұсыныс алған, бiрақ тауар беру
шартының талаптарын келiсу жөнiнде шара қолданбаған және осы баптың 1-
тармағында көзделген мерзiмде шарт жасасудан бас тарту туралы екiншi
тарапқа хабарламаған тарап шарт талаптарын келiсуден жалтару туғызған
залалдарды өтеуге мiндеттi.
Тауарлар жеткiзiлiмiнiң тәртiбі
1. Тауар берушi сатып алушыға немесе шартта сатып алушы ретiнде
көрсетiлген адамға шарт бойынша тауарды тиеп-жөнелту (беру) жолымен
тауарлар жеткiзiлiмiн жүзеге асырады.
2. Шартта тауар берушiге тауарларды алушыларға тиеп-жөнелтуi туралы
сатып алушының нұсқау (тиеп-жөнелтуге рұқсат қағаз) беру құқығы көзделген
жағдайларда тауар берушi тауарларды тиеп-жөнелтуге рұқсат қағазда
көрсетiлген алушыларға тиеп-жөнелтудi (берудi) жүзеге асырады.
3. Тиеп-жөнелтуге рұқсат қағаздың мазмұны және оны сатып алушының
тауар берушiге жiберу мерзiмi шартта белгiленедi. Егер шартта тиеп-
жөнелтуге рұқсат қағаз жiберу мерзiмi көзделмесе, ол жеткiзiлiм кезеңi
басталғанға дейiн отыз күннен кешiктiрiлмей тауар берушiге жiберiлуге тиiс.
4. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сатып алушының тиеп-жөнелтуге
рұқсат қағазының белгiленген мерзiмде табыс етiлмеуi тауар берушiге шартты
орындаудан бас тартуға құқық бередi.
Тауарларды таңдау
1. Тауар жеткiзiлiмi шартында сатып алушының (алушының) тауарларды
тауар берушiнiң орналасқан жерiнен алуы (тауарлар таңдауы) көзделуi мүмкiн.
2. Егер шартта таңдау мерзiмi көзделмесе, сатып алушының (алушының)
тауарлар таңдауы тауар берушiнiң тауарлар дайын деген хабарын алғаннан
кейiн қисынды мерзiмде жүргiзiлуге тиiс.
3. Тауар жеткiзiлiмi шартында сатып алушының (алушының) тауар берушi
орналасқан жерде тауар таңдауы көзделген кезде, егер заң актiлерiнде өзгеше
көзделмесе немесе мiндеттеменiң мәнiнен туындамаса, сатып алушы берiлетiн
тауарларды қарап-көрудi олар берiлетiн жерде жүзеге асыруға мiндеттi.
4. Сатып алушының (алушының) шартта белгiленген тауар жеткiзiлiмi
мерзiмiнде, ал ол болмаған кезде - тауар берушiнiң тауарлардың дайын
екендiгi туралы хабарын алғаннан кейiн қисынды мерзiмде тауарларды
таңдамалы тауар берушiге шартты орындаудан бас тартуға немесе сатып
алушыдан тауарларға ақы төлеудi талап етуге құқық бередi.
Тауарларды жеткiзiп беру
1. Тауар берушi тауарларды жеткiзiп берудi оларды шартта көзделген
көлiкке тиеп және шартта белгiленген жағдайларда жөнелту жолымен жүзеге
асырады.
2. Егер шартта тауарды жеткiзiп берудiң қандай көлiк түрiмен немесе
қандай жағдайларда жүзеге асырылатындығы белгiленбесе, көлiк түрiн таңдау
немесе тауарды жеткiзiп беру жағдайларын белгiлеу құқығын заң актiлерiнен,
iскерлiк айналым дағдыларынан немесе мiндеттеменiң мәнiнен өзгеше
туындамайтындықтан тауар берушi иеленедi.
464-бап. Жетiспеген тауардың орнын толтыру
1. Тауар жеткiзiлiмiнiң жекелеген кезеңiнде тауардың жетiспеуiне жол
берген тауар берушi жетiспейтiн тауарлар санының, егер шартта өзгеше
көзделмесе, шарттың қолданылу мерзiмi шегiндегi келесi кезеңде (кезеңдерде)
орнын толтыруға мiндеттi.
2. Ұзақ мерзiмдi шарт бойынша тауар берушiнiң жекелеген тауар
жеткiзiлiмi кезеңiнде ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz