Инфузиялық ерітінділер, жіктелуі, сипаттамасы, номенклатура

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Инфузиялық ерітінділер, жіктелуі, сипаттамасы, номенклатура

Жоспары:

Инфузиялық ерітінділер, түсінігі, талаптары.
Ерітінділерді изотонирлеу. Изотоникалық концентрацияларды есептеу әдістері.
Қосымша талаптар (изогидрлегі, изоиондығы, изотұтқырлығы), түсінігі.
Плазмоалмастырғыш ерітінділердің классификациясы.

1. Алуан түрлі патологиялық күйлердің, қанды жоғалту әсерінен, есеңгеру, организмнің су-электролиттік балансының, қышқыл-негіздік тепе-теңдігінің бұзылу нәтижесінде қан алмастырғыш сұйықтықтардың едәуір мөлшерін енгізу қажеттілігі туындайды.

Инфузиялық ерітінділерге парентеральді қолдануға арналған ерітінділер жатады, көлемі 100 мл және одан да астам.

Инфузиялық ерітінділерге де инъекцияға арналған ерітінділерге де сияқты талаптар қойылады заласыздығы, тұрақтылығы, апирогендігі, механикалық қосулардың жоқтығы, улы еместігі. Жалпы талаптардан басқа, қан плазмасының қасиеттеріне сәйкес арнайы талаптар қойылады: изотоникалығы, изоиондығы, изогидрлігі, изотұтқырлығы және т. б.

2. Изотоникалық ерітінділер деп осмостық қысымы организмнің биологиялық сұйықтықтардың осмостық қысымына тең сұйықтықтарды айтады (қан плазмасы, лимфа, көз жасының және ми жұлынның сұйықтықтары) .

Осмостық қысымы организммен тұрақты деңгейде - 7, 4 атм. t=37С (0, 74 МПа) ұсталады. Осмостық қысымдардың алуан түрлігі нәтижесінде, гипертоникалық ерітінділерді енгізу кезінде, эритроциттер және оларды қоршайтын плазма ішінде эритроциттерден, осмостық қысымдарды теңестіруге ұмтылатын, судың қозғалуы жүреді. Эритроциттер бұл кезде судан айырылады, жиырылады (плазмолиз) . Егер аз осмостық қысымды сұйықтықтар енгізілсе (гипертокалық ерітінді), онда олар жасушаға енеді, эритроциттер ісінеді, жасушалық қабықша бұзылады, ал жасуша өлу мүмкін (гемолиз) .

Көрсетілген осмостық жылжуларды болдырмас үшін ерітіндіні организмнің биологиялық сұйықтықтың осмостық қысымының деңгейіне дейін изотонирлеу қажет.

Алуан түрлі заттар ерітінділерінің изотоникалық концентрациясын анықтау, негізінен, үш әдістермен анықтайды:

Вант - Гофф заңы және Менделеев - Клапейрон теңдеуі нәтижесінен;
Криоскопиялық әдіспен (Рауль заңын қолданумен) ;
Дәрілік заттардың изотоникалық эквиваленттерін натрий хлориді бойынша қолдану.

Вант - Гофф заңын және Менделеев - Клапейрон теңдеуін қолдануына негізделген, изотоникалық концентрацияларды есептеу әдістері

Вант - Гофф заңы бойынша сұйытылған электролиттік ерітінділерде ерітілген заттар өздерін газдарға сияқты жүргізеді, сондықтан оларға газды заңдар қолданылады. Сұйытылған ерітінділердің осмостық қысымы, газдар қысымы үшін бекітілген заңға бағынады.

Изотония факторын Менделеев - Клапейрон теңдеуінен шығаруға болады:

PV nRT мұндағы,

P қан плазмасының осмостық қысым, атмосферадағы

V ерітінді көлемі, л

n грамм саны ерітілген заттың молекуласы

R газ тұрақтысы 0, 082 атмл

T газдың абсолютті температурасы К310 ⁰ .

Формуласынан:

n PVRT 7, 4×10, 082×310 0, 29 г моль л

Нәтижесінде, қандай да бір электролитік емес изотоникалық ерітіндісін дайындау үшін ерітндінің бір литр көлеміне заттың 0, 29 г моль қажет, яғни

m0, 29 М, мұндағы:

mзаттың грамдағы мөлшері, бір литр изотоникалық ерітіндіні дайындау үшін қажетті Mдәрілік заттың молярлық массасы.

Электролиттердің изотоникалық концентрациясын есептегенде теңдеуге түзеткіш көбейткішті і енгізеді, ол Вант - Гоффтың изотоникалық коэффиценті деп аталады. Сонда m=0, 29М/i.

Изотоникалық коэффицентің өлшемі теңдеумен көрсетіледі:

i 1+α(n1), мұндағы:

α электролиттік диссоциацияның дәрежесі nзаттың бір молекуласы диссоциаланатын иондар саны.

Электролит еместер үшін, мысалы, глюкоза i 1.

Электролиттер үшін і өлшемі заттың табиғатына, электролиттік диссоциация дәрежесіне және түзілетін иондардың мөлшеріне тәуелді болады.

Электролиттердің әр түрлі топтары үшін і коэффиценті есептелу мүмкін. Мысалы, түрі бір зарядты ионды бинарлы электролиттер үшін КА (α 0, 86, 2), i 1+ 0, 86(21) 1, 86.

Мысал. 1 л изотоникалық ерітіндісін дайындау үшін NaCl мөлшерін есептеу. m 0, 29×58, 51, 86 9, 12 г 1 литрге.

Бинарлы екізарядты үшін К ²⁺ А ^2- ( МgSO ₄ , ZnSO ₄ , FeSO ₄ и др. ) n 2,

i 1, 5, α 0, 5.

Тринарлы үшін К ²⁺ А ¹ (СаСl ₂ ), К ¹⁺ А ^2- (Na ₂ SO ₄ , Na ₂ CO ₃ ) n=3, i 2, 5,

α 0, 75.

Әлсіз электролиттер үшін (бор, лимон қышқылы) i 1, 1.

Дегенмен, і есептеулері жағымды нәтижелер береді, бұл нәтижелер электролиттік еместер және электролиттердің бірінші топтары үшін сараптамалық мәліметтерді береді. Басқа жағдайларда нәтижелер диссоциация дәрежесінің концентрацияға тәуелділігінен алынады.

Ерітіндінің қажетті көлемін алу үшін қажетті заттың мөлшерін анықтауда, келесі формуланы қолданады:

m 0, 29 × MV1000 i

Мысал. 250 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін қажетті КСl мөлшерін есептеу. М 74, 56, i =1, 86.

0, 29×74, 56×250

m 2, 91г

1, 86×1000

Криоскопиялық әдіс. Рауль заңына негізделген. Рауль заңы ерітіндінің қатаю температурасының, ондағы электролиттің концентрациясына тәуелділігін анықтайды. Сұйытылған ерітіндінің қатаю нүктесінің төмендеуі, осы еріткіштің мөлшерінде ерітілген заттың мөлшеріне тура пропорционал.

∆, мұндағы:

∆ қатаю нүктесінің депрессиясы, ⁰ С; криоскопияя константасы ; С - ерітінді концентрациясы.

Депрессия деп таза еріткіштің қатаю температурасымен салыстырғанда, зат ерітіндісінің қатаю температурасының төмендеуі. Ерітінді концентрациясы осмостық қысымға тура тәуелді болады. Осыған орай, ∆ (қатаю температурасының төмендеуі) осмостық қысымға тура тәуелділікте болады. Яғни, осмостық қысымдары бірдей болатын ерітінділер, бірдей температурады қатаяды. Ерітіндінің депрессия шамасын 1% (∆) және қан сарысуының депрессиясы 0, 52 С ⁰ тең болатынын біліп, заттың пайыздық концентрациясын анықтауға болады, қан сарысуының изотоникалығы:

∆

0, 52, осыдан С 0, 521∆

Изотоникалық ерітіндіні алу үшін қажетті заттың мөлшерін анықтауда, келесі формуланы қолданады

∆ мұндағы,

граммда изотонирлеу үшін қажетті заттың мөлшері

ерітінді көлемі, мл

∆ - дәрілік зат ерітіндісінің депрессиясы 1%.

Натрий хлориді бойынша изотоникалық эквиваленттерді қолдануымен есептеулер. Дәрілік заттың изотоникалық эквиваленті натрий хлориді бойынша, осмостық қысымды тудыратын, натрий хлоридінің мөлшерін көрсетеді, бұл заттың 1, 0 құрайды. Изотоникалық эквиваленттің (Е) шамасы заттың табиғатына тәуелді. Көптеген алкалоидтар, синтетикалық азотты негіздер үшін Е мәні 0, 1 ден 0, 2 дейін аралықтарда болады. Е үлкен шамасы натрий бромиді, натрий гидрокарбонаты, натрий нитраты және т. б. үшін сипатты болады.

Себебі натрий хлоридінің Е шамасы дәрілік заттың 1, 0 сәйкес келеді, ал 100 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін 0, 9 г натрий хлориді қажет, яғни 100 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін қажетті дәрілік заттың мөлшері, яғни массакөлемдік концентрациясын теңдеу бойынша анықтайды:

Е 1

0, 9 а, осыдан а 0, 9Е ( % )

Мысал. Глюкоза ерітіндісінің изотоникалық концентрациясын есептеу Е 0, 18, а 0, 90, 18 5 %.

Изотоникалық ерітіндінің қажетті көлемін (мл) алу үшін қажетті заттың мөлшерін (г) есептеуді формула бойынша жүргізеді:

0, 9 100

Мысал. 300 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін қажетті натрий бромидінің мөлшері (Е _NaBr 0, 62),

0, 93000, 621004, 35 г NaBr.

Құрамында бірнеше дәрілік заттар болатын, изотоникалық ерітіндіні алу үшін қосылатын қосымша заттың мөлшерін есептеуді, теңдеу бойынша жүргізеді:

0, 009 _12i где,

₁ , ₂ , _i дәрілік заттардың массасалары;

₁ , ₂ , _i олардың NaCl бойынша изотоникалық эквиваленттері;

K коэффициент, NaCl=1, Na ₂ SO ₄ =4, 35, NaNO ₃ = 1, 52, глюкоза=5, 56 тең болады (көрсетілген заттың Е шамасын 1 бөлгендегі) .

Мысал. Құрамы 2 % кальция хлоридінен және 0, 3 % димедролдан. Е _CaCl2 0, 36, Е (димедрол) 0, 2, Е (глюкоза) 0, 18 100 мл тұратын 100 мл ерітіндіні изотонирлеу үшін қажетті глюкозаның мөлшерін есептеу

5, 56 0, 009100 (20, 36 + 0, 30, 2) 0, 67 г глюкоза

Изоосмостығы және изотоникалығы жағдайында, изоосмостық ерітінділер қанға қатысты өздерін гипотоникалық жүргізеді (антипирин, глицерин, новокаин, дикаин, аскорбин қышқылы және басқалары) . Бұл заттардың изотоникалық концентрациясын алу үшін заттардың үлкен концентрациялары немесе изотонирлеуші заттардың қосымшылары қажет болады.

Ерітіндінің осмостық қысымы, дәрілік заттың 1 молекуласын еріткенде түзілетін бөлшектердің жалпы мөлшеріне пропорционал. Осмостық қысым миллиосмос (мОсм) түрінде болады.

3. Изогидрлігі - қан плазмасына инфузиялық ерітінділердің сутекті иондарының концентрациясына сейкестігі. Қан плазмасының рН мәні 7, 36 − 7, 47 аралықта болады. Изогидрлікке натрий гидрокарбонатын, натрий ацетатын және т. б. енгізу арқылы жетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.