Көздің дәрiлік формаларын дәрiхана және өнеркәсiптiк өндiрiстiң жағдайларда дайындау
Көздің дәрілік формалары. Сипаттамасы. Классификациясы. Көз тамшылары және ерiтiндiлер, талаптары.
2. Көз тамшылары және ерiтiндiлердiң дәрiханалық жағдайларындағы технологиясы.
3. Өнеркәсiптiк жағдайларда көз тамшыларының өндiрiстік технологиялық процесі.
4. Көзге арналған мазьдар. Көзге арналған мазьдардің дәрiханалық жағдайлардағы технологиясы.
5. (ГЛП) көздің дәрiлік пленкалары, сипаттамасы. ГЛП өндірісінің технологиялық процесінің кезеңдері.
6. Технологияны жетiлдiрудің негізгі бағыттары және көздің дәрiлік формаларының сапасы.
Ұсынылған әдебиеттер
2. Көз тамшылары және ерiтiндiлердiң дәрiханалық жағдайларындағы технологиясы.
3. Өнеркәсiптiк жағдайларда көз тамшыларының өндiрiстік технологиялық процесі.
4. Көзге арналған мазьдар. Көзге арналған мазьдардің дәрiханалық жағдайлардағы технологиясы.
5. (ГЛП) көздің дәрiлік пленкалары, сипаттамасы. ГЛП өндірісінің технологиялық процесінің кезеңдері.
6. Технологияны жетiлдiрудің негізгі бағыттары және көздің дәрiлік формаларының сапасы.
Ұсынылған әдебиеттер
1. Көздің дәрілік формалары оларды қолдану ерекшелігінің күшіне қарай және дайындалу ерекшелiктеріне қарай басқа дәрілік формалар арасында ерекше орын алады. Адам көз арқылы шамамен 90% барлық ақпаратты қабылдайды.
Сипаттамасы. Офтальмологиялық практикада түрлі дәрілік заттар диагностикалық (кеңейту немесе қарашықтың кiшiреюi) немесе терапевтиялық мақсаттардағы (жұқпалы, қабыну процестер) жергiлiктi әсердi жасауы үшiн, сонымен қоса аралық ұлпалардағы фармолкологиялық эффектіні жүзеге асыру үшін қолданылады.
Көздің дәрілік формалар ерекше топтарға бөлінеді, өйткенi барлық шырышты организмдер ішінде ең сезімтал болып табылған көздiң шырышты қабығына дәрiлік заттарды жағу үшiн арналған болып табылады. Көздiң қорғайтын кедергілеріне жас сұйықтықтығы және мөлдір қабықтың эпителиі болып табылады. Жас сұйықтықтың құрамында нәруызды табиғаттың ферментi лизоцим болады, ол көз түсетiн микроорганизмды лизирлейді. Көз ауруларында лизоцимнің саны күрт төмендейді және көз кенет қорғансыз күйге айналады.
Сипаттамасы. Офтальмологиялық практикада түрлі дәрілік заттар диагностикалық (кеңейту немесе қарашықтың кiшiреюi) немесе терапевтиялық мақсаттардағы (жұқпалы, қабыну процестер) жергiлiктi әсердi жасауы үшiн, сонымен қоса аралық ұлпалардағы фармолкологиялық эффектіні жүзеге асыру үшін қолданылады.
Көздің дәрілік формалар ерекше топтарға бөлінеді, өйткенi барлық шырышты организмдер ішінде ең сезімтал болып табылған көздiң шырышты қабығына дәрiлік заттарды жағу үшiн арналған болып табылады. Көздiң қорғайтын кедергілеріне жас сұйықтықтығы және мөлдір қабықтың эпителиі болып табылады. Жас сұйықтықтың құрамында нәруызды табиғаттың ферментi лизоцим болады, ол көз түсетiн микроорганизмды лизирлейді. Көз ауруларында лизоцимнің саны күрт төмендейді және көз кенет қорғансыз күйге айналады.
1. Технология лекарственных форм / Под ред. Т.С. Кондратьевой.- М.: Медицина, 1991.- Т.1.-С.432-437.
2. Технология лекарственных форм / Под ред. Л.А. Ивановой.- М.: Медицина, 1991.- Т.2.- С.503-509.
3. Муравьев И.А. Технология лекарств.- М.: Медицина, 1980.- Т.2.- С.695-702.
2. Технология лекарственных форм / Под ред. Л.А. Ивановой.- М.: Медицина, 1991.- Т.2.- С.503-509.
3. Муравьев И.А. Технология лекарств.- М.: Медицина, 1980.- Т.2.- С.695-702.
Көздің дәрiлік формаларын дәрiхана және өнеркәсiптiк өндiрiстiң жағдайларда дайындау
Жоспары:
1. Көздің дәрілік формалары. Сипаттамасы. Классификациясы. Көз тамшылары және ерiтiндiлер, талаптары.
2. Көз тамшылары және ерiтiндiлердiң дәрiханалық жағдайларындағы технологиясы.
3. Өнеркәсiптiк жағдайларда көз тамшыларының өндiрiстік технологиялық процесі.
4. Көзге арналған мазьдар. Көзге арналған мазьдардің дәрiханалық жағдайлардағы технологиясы.
5. (ГЛП) көздің дәрiлік пленкалары, сипаттамасы. ГЛП өндірісінің технологиялық процесінің кезеңдері.
6. Технологияны жетiлдiрудің негізгі бағыттары және көздің дәрiлік формаларының сапасы.
1. Көздің дәрілік формалары оларды қолдану ерекшелігінің күшіне қарай және дайындалу ерекшелiктеріне қарай басқа дәрілік формалар арасында ерекше орын алады. Адам көз арқылы шамамен 90% барлық ақпаратты қабылдайды.
Сипаттамасы. Офтальмологиялық практикада түрлі дәрілік заттар диагностикалық (кеңейту немесе қарашықтың кiшiреюi) немесе терапевтиялық мақсаттардағы (жұқпалы, қабыну процестер) жергiлiктi әсердi жасауы үшiн, сонымен қоса аралық ұлпалардағы фармолкологиялық эффектіні жүзеге асыру үшін қолданылады.
Көздің дәрілік формалар ерекше топтарға бөлінеді, өйткенi барлық шырышты организмдер ішінде ең сезімтал болып табылған көздiң шырышты қабығына дәрiлік заттарды жағу үшiн арналған болып табылады. Көздiң қорғайтын кедергілеріне жас сұйықтықтығы және мөлдір қабықтың эпителиі болып табылады. Жас сұйықтықтың құрамында нәруызды табиғаттың ферментi лизоцим болады, ол көз түсетiн микроорганизмды лизирлейді. Көз ауруларында лизоцимнің саны күрт төмендейді және көз кенет қорғансыз күйге айналады.
Классификациясы. Көз дәрiлік формалары жіктеледі:
- Сұйық: көз тамшылары - дисперсологиялық сипаттамасы бойынша шынайы ерiтiндiлер (су немесе май) бола алады, сирек түрде суспензиялар, эмульсиялар; көз ерiтiндiлерi - тбасулар, офтальмологиялық ерітінділерді суландыру үшін, тазарту үшін ертінділер, дезинфекция және жұмсақ контактілі линзалардың сақтауы үшiн, офтальмологиялық ерiтiндiлер - диспергологиялық сипаттамасы бойынша негізгі шынайы су ерітінділері. Жұмсақ: көзге арналған мазьдар, көздің дәрілік пленкалары (ГДП)(ТДТС ) терапевтиялық жүйелер көз сылақшылары, (ГЛП ), пластырлар, трансдермальді терапевтикалық жүйелер (ТДТЖ).
- Қатты: ұнтақтар, тритурационды таблеткалар, полимер негізіндегі қарындаштар немесе офтальмологиялық өзектер
- Газ тәрiздi - аэрозольдар.
Көз тамшылары және ерiтiндiлер, талаптары.
Ең көп көздің дәрілік формасы болып көз тамшылары болып табылады. Көз тамшылары туралы ең алғаш жалпы мақала ҚР Х пайда болды, ондай мақала ҚР Х1-де бар. Сол мақала бойынша көз тамшылары -бұл көзге инстиляция үшін арналған дәрілік форма. Көз тамшыларын тағайындалған талаптар жалпы фармакопейлық мақалада көрсетілген:
1.Стерильдігі.
2, Тұрақтылығы.
3. Механикалық қосындылардың болмауы (тазалығы, мөлдірлігі).
4. Ыңғайлылығы, ол изотоничность пен изогидратты білдіреді.
5. Пролонгирлеген әрекеттер.
Залалсыздандыруы. Көз тамшыларына көрсетiлетiн бас талаптардың бiрi болып табылады. Залалсыздандыру сонымен қатар инъекция ерiтiндiлерi үшін де қамтамасыз етiледі: НД көрсетілген (№214 бұйрығы, Залалсыздандырылған ерітінділерді дайындау бойынша әдістемелік нұсқау 1994 жылдан, ФС) көз тамшыларын әдіспен келесі олардың залалсыздандыруы, асептикалық (№ 309 бұйрығы бойынша) жағдайларда дайындау. Көз тамшыларын заласыздандыру үшiн келесi заласыздандырудың әдiстерi пайдаланылады:
Қыздыру: бумен - қаныққан бу қысыммен 1200С - 8 мин,. ағынды бу (ресми емес ) - ағынды бумен 1000С - 30 мин. Сонымен бiрге ыстыққа төзiмсiз заттар ерiтiндiлерiн заласыздандыруы үшiн (ресми) залалсыз сүзiлулер әдiсi пайдаланылады.
Заласыздандырудың мүмкiндiгiне арналған дәрiлік заттардың классификациясы
Барлық дәрiлік заттарды 3 топқа бөлуге болады:
1. Жылуғы тұрақты заттар - ерiтiндiлер тұрақтандырғыштарсыз заласыздануы мүмкін: бор қышқыл, пилокарпин гидрохлориді-булы әдіс;
левомицетин (0, 2%), атропин сульфат (1% ), аскорбин қышқылы (0, 2%), новокаин (1% ), этилморфин гидрохлориді (2% ) - ағын бу.
2. Жылуға тұрақты заттар - тұрақтандырғыштарды енгізу арқылы ерiтiндiлерді залалсыздандыру: клофелин, сульфацил натрий.
3. Ыстыққа төзімді заттар- заласыздандыруға ұшырамайтын немесе залалсыздандыру фильтрациясын қолданады: резорцин, колларгол, цитраль.
Консерванттар, консервантарға көрсетілетін талаптары, номенклатура. Дайындау процесінде асептика ережелерін қатаң сақтау және көз тамшыларын залалсыздандыру асептика мәселесін толық шешпейді. Бірінші қолдану кезінде тамшылар мирофлорамен обсеменются, залалсыздану бұзылады. Осыған сәйкес көп қолдану үшін және сақталу кезінде залалсыздандырылуын сақтау үшін көз тамшыларына консервантты енгізу қажет. Кейбір зерттеушілер көз тамшылары консервантсыз 24-48 сағ арлығында қолданылуы мүмкін деп санайды, ал консервантпен -бір ай, көз басулары консервантсыз жаңа дайындалған кезде, консервантпен-10 күн аралығында қолданылуы керек.
Номенкулатура. Консерванттар (антисептиктер) ретінде көз тамшылары үшін эффективті болып келесілерді жатқызуға болады: хлорбутанол гидрат (хлорэтан) 0,05%, цетилпридиний хлорид 0,01%, парабензойқышқылының күрделі эфирлерінің қоспасы (нипагин мен нипазол қатынасы 3:1) стандартты мөлшерде 0,15%, сорбин қышқылы (0,05-0,2%), левомицетин -0,2% бор қышқылымен -2,0%, хлоргесидин биглюконат-катион БАЗ концентрациясы 0,01% (ХГБ). Консерванты таңдау рН ортаға, көз тамшыларын қолдану жиілігіне, қаптама типіне жіне т.б. байланысты болып келеді. Консерванттарды көз тамшыларына жазу үлгісі НД немесе дәрігер тағайындауы бойынша енгізеді.
Тұрақтылығы. Көз тамшыларын дайындау процесінде,олардың залалсыздандыруы мен келесі сақталу кезінде гидролиз, тотығу және басқа әсерінен дәрілік заттар бұзылуы мүмкін. Сондықтан көз тамшылар құрамына стабилизаторды енгізеді. Көз тамшыларын тұрақтану принципі инъекционды ертінділермен тұрақтанудың ортақ нәрсесі көп, бірақ ыңғайлығын қамтамасыз ету қажеттілігіне байланысты ерекшеліктерді ескеру қажет.
Көз тамшылары ретінде қолданылатын дәрілік заттар классификациясы. барлық заттарды тұрақтануға тиісті рН ертіндіге байланысты 3 топқа бөлуге болады.
1 топ. Күшті қышқылмен және әлсіз негізбен түзілген тұздар, қышқыл ортаның гидролизіне тұрақты (дикаин, мезатон). Бұл заттар бор қышқылымен 1,9-2 % концентрацияда тұрақтанады (рН ерітінді=5,0), инъекционды ерітінділер технологиясындагыдай хлорсутегі қышқылының 0,1 М ерітіндісімен емес, себебі ертінді көздің шырышты қабығының тітітркендіргішін тудырады. Тұрақтандырғыш ретінде бор-ацетат буфер ерітіндісін (рН=5,5) қолдануға болады. Мысалға : көз тамшылары - новокаин ерітіндісі 0,5% бор қышқылы ерітіндісінің 2,0% -не.
2 топ. Әлсіз қышқыл мен күшті негізбен түзілген тұздар. Бұл ерітінділердің тұздары натрий гидрокарбонат, натрий тетраборт және рН көрсеткіші буфер еріткіштерді қосумен тұрақтандырады.
3 топ. Оңай тотығатын заттар. Көз тамшылар ертінділерін тұрақтандыру үшін - оңай тотығатын заттар инъекционды ерітінді технологиясындағы антиоксиданттарды қолданады: натрий сульфит, натрий метабисульфит, натрий тиосульфат, трилон Б және басқа.
Механикалық қосындылардың болмауы. Инъекционды ерітінділердегі сияқты әдістермен жүзеге асады, яғни фильтрлеумен. Көз тамшылары толықтай мөлдір болуы керек және көздің қабығын механикалық жарақатайтын құрамында ешқандай өлшегіш заттар болмауы керек.
Фильтрлеу. Көз тамшылары шыны (№3, №4) қағаз, мата немесе мембрана фильтрлері арқылы фильтрленеді, кей кездері залалсыздандырумен бірге жүреді. Фильтрлеуді көз тамшыларын рецепті бойынша дайындағанда-атмосфералық қысымда, завод жағдайларында және дәріхана аралық дайындамаларда көз тамшыларын дайындағанда -вакуум астында және қысым астында жүргізуге болады. Инъекционды ерітінділерде қолданылатын фильтрлеу құрылғыларын қолдануға болады. Инъекционды ертінділердегі фильтрлеу ережелері қолданылады.
Механикалық қосындыларды болдырмауына бақылау. Көз тамшыларындағы механикалық қосындыларға бақылау инструкциясына сәйкес РИД42-54-00 енгізуге берілген 01.11.2011 жылдан бастап РД-64-076-89 орынына. Нұсқаулық шыныдан қаптамада және мөлдір полимерлік материалдарды көз тамшыларын түрінде завод жағдайларында дайындалған, сонымен қоса жеке жазулар бойынша дәріхана жағдайларында дайындалған көз тамышылар үшін де дайын дәрілік заттардағы механикалық қосындыларды бақылау ретімен бекітіледі. Механикалық қосындылар түк түріндегі (газ көпіршігінен басқасы) ерімейтін бөгде бөлшектер болып табылады, басқа қатты бөлшектер рұқсат етілмейді. Кәсіпорында көз тамшылардағы механикалық қосындыларға екі реттңһі бақылау жүргізіледі: біріншілік-бөлімше және цехті бақылау, екіншілік-таңдамалы бақылау- сапа бағасы бөлімшесін бақылау. Дәріханаларда механикалық қосындыларға тексеру заласыздандыруға дейін біріншілік тексеруде жүргізіледі, ал екіншілік тексеру нұсқаулыққа сәйкес көз тамшылары мен бірге барлық дайын сыйымдылықтар залалсыздандырылған кейін жүргізіледі.
Ыңғайлығы. Ыңғайлық талабы көз тамшыларының изотоничность және изогидрочностьпен түсіндіріледі. Ыңғайсыз жағдайлар ( ыңғайсыздық) осматикалық қысымның және көз тамшылардағы рН көрсеткішінің сәйкесіздігімен бекітілген.
Изотоничность- ерітінділер мен көз тамшылары үшін керекті жағдай. Көз тамшылары қан плазмасындағыдай осматикалық қысым болу керек және натрий хлоридінің изотоничкалық ертіндісінің концентрациясы 0,7-1,1%, яғни 0,9+-0,2%. Осындай жағдайда көз тамшылары изотоникалық бойынша қанағаттандырылған болуы керек. Гипотикалық көз тамшылары науқаспен ауыр қабылданады, натрий хлориді бойынша изотоничность эквивалентінің барылық еспетеулері қолданып, оларды изотоничностқа жеткізіледі. Бұл әмбебеп және есептеудің дәл әдісі ресми болып табылады.
Изотоникалық эквивалент 1,0 дәрілік заттағыдай осматикалық қысымды тудырып, натрий хлорид санын көрсетеді. Есептеулер инъкионды ертінділермен сәйкес келеді.
Натрий хлоридінен басқа изотонирлеуші компоненттер ретінде натрий сульфаты немесе натрий нитраты қолданылады, жазулармен компонеттердің сәйкестігі есепке алынады. Протагол мен колларголдың коллоидты ерітінділері изотонирленбейді, себебі изотонирлеуші компонеттер күшті электролиттер болып табылады, дәрілік заттармен сәйкес емес.
Изогидричность, буферлі еріткіштер. рН көрсеткіші көз тамшылардың ыңғайлығына үлкен рөл атқарады. Шырышты сұйықтықтың рН-ы 7,4 құрайтыны белгілі, рН көрсеткіші 4,5-9,0 теі болса, онда көз тамшылары салыстырмаыл түрде ыңғайлы болады. Көз тамшыларының рН көрсеткіштері басқа болса, ыңғайсыз әсер- ыңғайсыздықты тудырады. Көз тамшыларының рН реттеу үшін көз тамшылардың жоғары терапевтикалық эффектінің мүмкіндік туғызады, дәрілік заттардың тұрақтылығын жоғарлатады, ыңғайсыздықтың сезімін төмендетітін буферлі еріткіштерді қолданады.
Келесі буферлі еріткіштерді қолданады: борат-бор қышқылы 1,9%, тетраборат- 2,68%, бор-ацетат-бор қышқылы 1,9%, натрий ацетат 1,5%. Әрбір буферлі еріткіш белгілі рН көрсеткіші болады. Буферлі еріткіштер көз тамшыларының стандартты жазулары немесе рецептіде дәрігер тағайындауы бойынша көз тамшылардың жекеленген дайындауда пайдаланылады.
Пролонгирлеген әсерлер. Көз тамшыларының әрекеті барынша ұзақ созылу әрекет ие болуы керек. Жиі инсталяциялар жұқпалы процестi пайда болудың мүмкiндiк туғызатын,құрамында лизоцим бар шырышты сұйықтықты ағызады. Инсталяция жиілігін қысқарту мақсатында конъюнктивті қаптардан дәрілік заттардың тез шайылуын баяулату үшін , көздің ұлпалармен түйісу уақытын жоғарлату үшін көз тамшылар құрамына тұтқыр ерітінді түзетін- прологаторлар енгізеді. Ертеде түрлі заласыз майларды (күнбағыс, өрік, абрикос) қолданған. Қазіргі кезде биреритін полимерлік зататрды қолданады, негізі түрі меилицеллюлозаның туындылары- натрий карбоксиметилцеллоза (0,5-2%), поливинил спирті (1,5%). Пролонгаторды көз тамшылардың құрамына дәрігердің нұсқауы бойынша енгізеді.
2. Көз тамшылары және ерiтiндiлерi барлық талаптардың есебімен тазаланған суда массакөлемді концентрацияда дайындайды. Негiзгiнде көз тамшылары НД бойынша унифицирлеген жазулар,стандарт бойынша дайындалады: №214 бұйрық және МУ бойынша 1994 жылдан (55 жазу үлгiлерi) залалсыз ерітінділерді дайындау.
Рецепті бойынша көз тамшылары дайындағанда аздаған мөлшерде (10-15 мл) фильтрлеуші материалға адсорбция әсерінен дәрілік заттардың жоғалуы салыстырмалы түрде жоғары болуы мүмкін. оны болдырмау үшін фильтрлеудің аз көлемінде әдісін қолдану үшін ұсынылады. Еріткіштер2 бөлікке бөлінеді, олардың біреуін дәрілік заттарды және көмекші заттарды
еріту үшін қолданылады және майда матасы бар алдын ала жуылған фильтр арқылы жіберу үшін арналған флаконда фитрлейді. Ал екінші бөлікті- таза еріткішпен- фильтрдегі адсорбцияланған дәрілік заттарды шаяды. Осыдай әдіс дәрілік зататрдың қажетті концентрациясын және рецептіде көрсетілген көз тамшыларының дәл көлемін қамтамасыз етеді.
Дайындағанннан кейін ерітііндінің тазалығаны тексереді, қажет болған жағдайда сол фильтрмен екініш рет фильтрлейді, НД көрсетілген әдіспен залалсыздандырады. Заласыздандырғаннан кейін механикалық қосындылардың болмауына қайта бақылау жүргізеді.
Технологияның ерекшеліктері:
- егер көз тамшылардың құрамында глкоза жазылса, онда оның санын инъекционды ертінділердегі формуламен есептейді;
- егер күрделі көз тамшылардың құрамында глюкоза мен аскорбин қышқылы болса, көз тамшыларын тұрақтандырғыш қосылмаған тазартылған жаңа қайнаған суда дайындайды, ағынды бумен 1000С- 30 мин заласыздандырады.
- егер көз тамшыларының жазу үлгісі стандартты болмаса, онда көз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Жоспары:
1. Көздің дәрілік формалары. Сипаттамасы. Классификациясы. Көз тамшылары және ерiтiндiлер, талаптары.
2. Көз тамшылары және ерiтiндiлердiң дәрiханалық жағдайларындағы технологиясы.
3. Өнеркәсiптiк жағдайларда көз тамшыларының өндiрiстік технологиялық процесі.
4. Көзге арналған мазьдар. Көзге арналған мазьдардің дәрiханалық жағдайлардағы технологиясы.
5. (ГЛП) көздің дәрiлік пленкалары, сипаттамасы. ГЛП өндірісінің технологиялық процесінің кезеңдері.
6. Технологияны жетiлдiрудің негізгі бағыттары және көздің дәрiлік формаларының сапасы.
1. Көздің дәрілік формалары оларды қолдану ерекшелігінің күшіне қарай және дайындалу ерекшелiктеріне қарай басқа дәрілік формалар арасында ерекше орын алады. Адам көз арқылы шамамен 90% барлық ақпаратты қабылдайды.
Сипаттамасы. Офтальмологиялық практикада түрлі дәрілік заттар диагностикалық (кеңейту немесе қарашықтың кiшiреюi) немесе терапевтиялық мақсаттардағы (жұқпалы, қабыну процестер) жергiлiктi әсердi жасауы үшiн, сонымен қоса аралық ұлпалардағы фармолкологиялық эффектіні жүзеге асыру үшін қолданылады.
Көздің дәрілік формалар ерекше топтарға бөлінеді, өйткенi барлық шырышты организмдер ішінде ең сезімтал болып табылған көздiң шырышты қабығына дәрiлік заттарды жағу үшiн арналған болып табылады. Көздiң қорғайтын кедергілеріне жас сұйықтықтығы және мөлдір қабықтың эпителиі болып табылады. Жас сұйықтықтың құрамында нәруызды табиғаттың ферментi лизоцим болады, ол көз түсетiн микроорганизмды лизирлейді. Көз ауруларында лизоцимнің саны күрт төмендейді және көз кенет қорғансыз күйге айналады.
Классификациясы. Көз дәрiлік формалары жіктеледі:
- Сұйық: көз тамшылары - дисперсологиялық сипаттамасы бойынша шынайы ерiтiндiлер (су немесе май) бола алады, сирек түрде суспензиялар, эмульсиялар; көз ерiтiндiлерi - тбасулар, офтальмологиялық ерітінділерді суландыру үшін, тазарту үшін ертінділер, дезинфекция және жұмсақ контактілі линзалардың сақтауы үшiн, офтальмологиялық ерiтiндiлер - диспергологиялық сипаттамасы бойынша негізгі шынайы су ерітінділері. Жұмсақ: көзге арналған мазьдар, көздің дәрілік пленкалары (ГДП)(ТДТС ) терапевтиялық жүйелер көз сылақшылары, (ГЛП ), пластырлар, трансдермальді терапевтикалық жүйелер (ТДТЖ).
- Қатты: ұнтақтар, тритурационды таблеткалар, полимер негізіндегі қарындаштар немесе офтальмологиялық өзектер
- Газ тәрiздi - аэрозольдар.
Көз тамшылары және ерiтiндiлер, талаптары.
Ең көп көздің дәрілік формасы болып көз тамшылары болып табылады. Көз тамшылары туралы ең алғаш жалпы мақала ҚР Х пайда болды, ондай мақала ҚР Х1-де бар. Сол мақала бойынша көз тамшылары -бұл көзге инстиляция үшін арналған дәрілік форма. Көз тамшыларын тағайындалған талаптар жалпы фармакопейлық мақалада көрсетілген:
1.Стерильдігі.
2, Тұрақтылығы.
3. Механикалық қосындылардың болмауы (тазалығы, мөлдірлігі).
4. Ыңғайлылығы, ол изотоничность пен изогидратты білдіреді.
5. Пролонгирлеген әрекеттер.
Залалсыздандыруы. Көз тамшыларына көрсетiлетiн бас талаптардың бiрi болып табылады. Залалсыздандыру сонымен қатар инъекция ерiтiндiлерi үшін де қамтамасыз етiледі: НД көрсетілген (№214 бұйрығы, Залалсыздандырылған ерітінділерді дайындау бойынша әдістемелік нұсқау 1994 жылдан, ФС) көз тамшыларын әдіспен келесі олардың залалсыздандыруы, асептикалық (№ 309 бұйрығы бойынша) жағдайларда дайындау. Көз тамшыларын заласыздандыру үшiн келесi заласыздандырудың әдiстерi пайдаланылады:
Қыздыру: бумен - қаныққан бу қысыммен 1200С - 8 мин,. ағынды бу (ресми емес ) - ағынды бумен 1000С - 30 мин. Сонымен бiрге ыстыққа төзiмсiз заттар ерiтiндiлерiн заласыздандыруы үшiн (ресми) залалсыз сүзiлулер әдiсi пайдаланылады.
Заласыздандырудың мүмкiндiгiне арналған дәрiлік заттардың классификациясы
Барлық дәрiлік заттарды 3 топқа бөлуге болады:
1. Жылуғы тұрақты заттар - ерiтiндiлер тұрақтандырғыштарсыз заласыздануы мүмкін: бор қышқыл, пилокарпин гидрохлориді-булы әдіс;
левомицетин (0, 2%), атропин сульфат (1% ), аскорбин қышқылы (0, 2%), новокаин (1% ), этилморфин гидрохлориді (2% ) - ағын бу.
2. Жылуға тұрақты заттар - тұрақтандырғыштарды енгізу арқылы ерiтiндiлерді залалсыздандыру: клофелин, сульфацил натрий.
3. Ыстыққа төзімді заттар- заласыздандыруға ұшырамайтын немесе залалсыздандыру фильтрациясын қолданады: резорцин, колларгол, цитраль.
Консерванттар, консервантарға көрсетілетін талаптары, номенклатура. Дайындау процесінде асептика ережелерін қатаң сақтау және көз тамшыларын залалсыздандыру асептика мәселесін толық шешпейді. Бірінші қолдану кезінде тамшылар мирофлорамен обсеменются, залалсыздану бұзылады. Осыған сәйкес көп қолдану үшін және сақталу кезінде залалсыздандырылуын сақтау үшін көз тамшыларына консервантты енгізу қажет. Кейбір зерттеушілер көз тамшылары консервантсыз 24-48 сағ арлығында қолданылуы мүмкін деп санайды, ал консервантпен -бір ай, көз басулары консервантсыз жаңа дайындалған кезде, консервантпен-10 күн аралығында қолданылуы керек.
Номенкулатура. Консерванттар (антисептиктер) ретінде көз тамшылары үшін эффективті болып келесілерді жатқызуға болады: хлорбутанол гидрат (хлорэтан) 0,05%, цетилпридиний хлорид 0,01%, парабензойқышқылының күрделі эфирлерінің қоспасы (нипагин мен нипазол қатынасы 3:1) стандартты мөлшерде 0,15%, сорбин қышқылы (0,05-0,2%), левомицетин -0,2% бор қышқылымен -2,0%, хлоргесидин биглюконат-катион БАЗ концентрациясы 0,01% (ХГБ). Консерванты таңдау рН ортаға, көз тамшыларын қолдану жиілігіне, қаптама типіне жіне т.б. байланысты болып келеді. Консерванттарды көз тамшыларына жазу үлгісі НД немесе дәрігер тағайындауы бойынша енгізеді.
Тұрақтылығы. Көз тамшыларын дайындау процесінде,олардың залалсыздандыруы мен келесі сақталу кезінде гидролиз, тотығу және басқа әсерінен дәрілік заттар бұзылуы мүмкін. Сондықтан көз тамшылар құрамына стабилизаторды енгізеді. Көз тамшыларын тұрақтану принципі инъекционды ертінділермен тұрақтанудың ортақ нәрсесі көп, бірақ ыңғайлығын қамтамасыз ету қажеттілігіне байланысты ерекшеліктерді ескеру қажет.
Көз тамшылары ретінде қолданылатын дәрілік заттар классификациясы. барлық заттарды тұрақтануға тиісті рН ертіндіге байланысты 3 топқа бөлуге болады.
1 топ. Күшті қышқылмен және әлсіз негізбен түзілген тұздар, қышқыл ортаның гидролизіне тұрақты (дикаин, мезатон). Бұл заттар бор қышқылымен 1,9-2 % концентрацияда тұрақтанады (рН ерітінді=5,0), инъекционды ерітінділер технологиясындагыдай хлорсутегі қышқылының 0,1 М ерітіндісімен емес, себебі ертінді көздің шырышты қабығының тітітркендіргішін тудырады. Тұрақтандырғыш ретінде бор-ацетат буфер ерітіндісін (рН=5,5) қолдануға болады. Мысалға : көз тамшылары - новокаин ерітіндісі 0,5% бор қышқылы ерітіндісінің 2,0% -не.
2 топ. Әлсіз қышқыл мен күшті негізбен түзілген тұздар. Бұл ерітінділердің тұздары натрий гидрокарбонат, натрий тетраборт және рН көрсеткіші буфер еріткіштерді қосумен тұрақтандырады.
3 топ. Оңай тотығатын заттар. Көз тамшылар ертінділерін тұрақтандыру үшін - оңай тотығатын заттар инъекционды ерітінді технологиясындағы антиоксиданттарды қолданады: натрий сульфит, натрий метабисульфит, натрий тиосульфат, трилон Б және басқа.
Механикалық қосындылардың болмауы. Инъекционды ерітінділердегі сияқты әдістермен жүзеге асады, яғни фильтрлеумен. Көз тамшылары толықтай мөлдір болуы керек және көздің қабығын механикалық жарақатайтын құрамында ешқандай өлшегіш заттар болмауы керек.
Фильтрлеу. Көз тамшылары шыны (№3, №4) қағаз, мата немесе мембрана фильтрлері арқылы фильтрленеді, кей кездері залалсыздандырумен бірге жүреді. Фильтрлеуді көз тамшыларын рецепті бойынша дайындағанда-атмосфералық қысымда, завод жағдайларында және дәріхана аралық дайындамаларда көз тамшыларын дайындағанда -вакуум астында және қысым астында жүргізуге болады. Инъекционды ерітінділерде қолданылатын фильтрлеу құрылғыларын қолдануға болады. Инъекционды ертінділердегі фильтрлеу ережелері қолданылады.
Механикалық қосындыларды болдырмауына бақылау. Көз тамшыларындағы механикалық қосындыларға бақылау инструкциясына сәйкес РИД42-54-00 енгізуге берілген 01.11.2011 жылдан бастап РД-64-076-89 орынына. Нұсқаулық шыныдан қаптамада және мөлдір полимерлік материалдарды көз тамшыларын түрінде завод жағдайларында дайындалған, сонымен қоса жеке жазулар бойынша дәріхана жағдайларында дайындалған көз тамышылар үшін де дайын дәрілік заттардағы механикалық қосындыларды бақылау ретімен бекітіледі. Механикалық қосындылар түк түріндегі (газ көпіршігінен басқасы) ерімейтін бөгде бөлшектер болып табылады, басқа қатты бөлшектер рұқсат етілмейді. Кәсіпорында көз тамшылардағы механикалық қосындыларға екі реттңһі бақылау жүргізіледі: біріншілік-бөлімше және цехті бақылау, екіншілік-таңдамалы бақылау- сапа бағасы бөлімшесін бақылау. Дәріханаларда механикалық қосындыларға тексеру заласыздандыруға дейін біріншілік тексеруде жүргізіледі, ал екіншілік тексеру нұсқаулыққа сәйкес көз тамшылары мен бірге барлық дайын сыйымдылықтар залалсыздандырылған кейін жүргізіледі.
Ыңғайлығы. Ыңғайлық талабы көз тамшыларының изотоничность және изогидрочностьпен түсіндіріледі. Ыңғайсыз жағдайлар ( ыңғайсыздық) осматикалық қысымның және көз тамшылардағы рН көрсеткішінің сәйкесіздігімен бекітілген.
Изотоничность- ерітінділер мен көз тамшылары үшін керекті жағдай. Көз тамшылары қан плазмасындағыдай осматикалық қысым болу керек және натрий хлоридінің изотоничкалық ертіндісінің концентрациясы 0,7-1,1%, яғни 0,9+-0,2%. Осындай жағдайда көз тамшылары изотоникалық бойынша қанағаттандырылған болуы керек. Гипотикалық көз тамшылары науқаспен ауыр қабылданады, натрий хлориді бойынша изотоничность эквивалентінің барылық еспетеулері қолданып, оларды изотоничностқа жеткізіледі. Бұл әмбебеп және есептеудің дәл әдісі ресми болып табылады.
Изотоникалық эквивалент 1,0 дәрілік заттағыдай осматикалық қысымды тудырып, натрий хлорид санын көрсетеді. Есептеулер инъкионды ертінділермен сәйкес келеді.
Натрий хлоридінен басқа изотонирлеуші компоненттер ретінде натрий сульфаты немесе натрий нитраты қолданылады, жазулармен компонеттердің сәйкестігі есепке алынады. Протагол мен колларголдың коллоидты ерітінділері изотонирленбейді, себебі изотонирлеуші компонеттер күшті электролиттер болып табылады, дәрілік заттармен сәйкес емес.
Изогидричность, буферлі еріткіштер. рН көрсеткіші көз тамшылардың ыңғайлығына үлкен рөл атқарады. Шырышты сұйықтықтың рН-ы 7,4 құрайтыны белгілі, рН көрсеткіші 4,5-9,0 теі болса, онда көз тамшылары салыстырмаыл түрде ыңғайлы болады. Көз тамшыларының рН көрсеткіштері басқа болса, ыңғайсыз әсер- ыңғайсыздықты тудырады. Көз тамшыларының рН реттеу үшін көз тамшылардың жоғары терапевтикалық эффектінің мүмкіндік туғызады, дәрілік заттардың тұрақтылығын жоғарлатады, ыңғайсыздықтың сезімін төмендетітін буферлі еріткіштерді қолданады.
Келесі буферлі еріткіштерді қолданады: борат-бор қышқылы 1,9%, тетраборат- 2,68%, бор-ацетат-бор қышқылы 1,9%, натрий ацетат 1,5%. Әрбір буферлі еріткіш белгілі рН көрсеткіші болады. Буферлі еріткіштер көз тамшыларының стандартты жазулары немесе рецептіде дәрігер тағайындауы бойынша көз тамшылардың жекеленген дайындауда пайдаланылады.
Пролонгирлеген әсерлер. Көз тамшыларының әрекеті барынша ұзақ созылу әрекет ие болуы керек. Жиі инсталяциялар жұқпалы процестi пайда болудың мүмкiндiк туғызатын,құрамында лизоцим бар шырышты сұйықтықты ағызады. Инсталяция жиілігін қысқарту мақсатында конъюнктивті қаптардан дәрілік заттардың тез шайылуын баяулату үшін , көздің ұлпалармен түйісу уақытын жоғарлату үшін көз тамшылар құрамына тұтқыр ерітінді түзетін- прологаторлар енгізеді. Ертеде түрлі заласыз майларды (күнбағыс, өрік, абрикос) қолданған. Қазіргі кезде биреритін полимерлік зататрды қолданады, негізі түрі меилицеллюлозаның туындылары- натрий карбоксиметилцеллоза (0,5-2%), поливинил спирті (1,5%). Пролонгаторды көз тамшылардың құрамына дәрігердің нұсқауы бойынша енгізеді.
2. Көз тамшылары және ерiтiндiлерi барлық талаптардың есебімен тазаланған суда массакөлемді концентрацияда дайындайды. Негiзгiнде көз тамшылары НД бойынша унифицирлеген жазулар,стандарт бойынша дайындалады: №214 бұйрық және МУ бойынша 1994 жылдан (55 жазу үлгiлерi) залалсыз ерітінділерді дайындау.
Рецепті бойынша көз тамшылары дайындағанда аздаған мөлшерде (10-15 мл) фильтрлеуші материалға адсорбция әсерінен дәрілік заттардың жоғалуы салыстырмалы түрде жоғары болуы мүмкін. оны болдырмау үшін фильтрлеудің аз көлемінде әдісін қолдану үшін ұсынылады. Еріткіштер2 бөлікке бөлінеді, олардың біреуін дәрілік заттарды және көмекші заттарды
еріту үшін қолданылады және майда матасы бар алдын ала жуылған фильтр арқылы жіберу үшін арналған флаконда фитрлейді. Ал екінші бөлікті- таза еріткішпен- фильтрдегі адсорбцияланған дәрілік заттарды шаяды. Осыдай әдіс дәрілік зататрдың қажетті концентрациясын және рецептіде көрсетілген көз тамшыларының дәл көлемін қамтамасыз етеді.
Дайындағанннан кейін ерітііндінің тазалығаны тексереді, қажет болған жағдайда сол фильтрмен екініш рет фильтрлейді, НД көрсетілген әдіспен залалсыздандырады. Заласыздандырғаннан кейін механикалық қосындылардың болмауына қайта бақылау жүргізеді.
Технологияның ерекшеліктері:
- егер көз тамшылардың құрамында глкоза жазылса, онда оның санын инъекционды ертінділердегі формуламен есептейді;
- егер күрделі көз тамшылардың құрамында глюкоза мен аскорбин қышқылы болса, көз тамшыларын тұрақтандырғыш қосылмаған тазартылған жаңа қайнаған суда дайындайды, ағынды бумен 1000С- 30 мин заласыздандырады.
- егер көз тамшыларының жазу үлгісі стандартты болмаса, онда көз ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz