Қзақстанның Түркиямен қарым – қатынасы

Жоспар

І. Кіріспе. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

ІІ. Негізгі бөлім
2.1. Түркия тарихы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.2. Мемлекеттік экономикасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2.3. Қзақстанның Түркиямен қарым . қатынасы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6
2.4. Дәстүрлі достық діңгегі. (Түркияда өткен құрылтай) . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

ІІІ. Қортытынды. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

ІV. Пайдаланған әдебеиттер тізімі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Кіріспе
Түркия (Turkiye), Түркия республикасы – Батыс Азияда және ішінара Оңтүстік Шығыс Еуропа жерінде орналасқан мемлекет. Аумағының 97% - ы Кіші Азия (Анадолы) түбегін, 3% - ға жуығы Еуропа ендігін немесе оңтүстік – шығыс Балқан түбегін (Шығыс Фракия) қамтиды. Солтүстік шығысында ТМД елдерімен, шығысында Иранмен, оңтүстік – батысында Иракпен, Сириямен, солтүстік – батысында Болгария және Грекиямен шектеседі.


Жер аумағы 780,6 мың км2, халқы 75,1 млн.адам (2004).Астанасы – Анкара қаласы. Негізгі халқы түріктер. Одан басқа күрдтер, арабтар, гректер, кавказ халықтары т.б. тұрады. Сондай – ақ екінші дүние жүзілік соғыс жылдарында тұтқында болып, кейіннен Батыс Еуропада қалып қойған, 1970 – 80ж.Ауғанстандағы соғыстан бас сауғалаған қазақтар мен олардың ұрпақтары тұрады.(10 – 15 мың адам). Жергілікті халық негізінен ислам дінінің сүннит тармағын ұстанады. 1982 ж. қабылдаған соңғы конституциясы бойынша мемлекет басшысы – президент. Оны елдегі бір палаталы парламент – Түркияның ұлы ұлттық мәжілісі 7 жылға сайлайды. Президент премьер – министр мен үкімет мүшелерін мәжіліс депутаттары арасынан тағайындайды. Елде көп партиялы сайлау жүйесі орныққан. Премьер – министр сайлауда ең көпшілік дауыс алған партия арасынан ұсынылады және үкімет мүшелері партиялардың мәжілістегі орнына тәуелді. Ресми тілі – түрік тілі. Ұлттық валютасы – түрік лирасы. әкімшілік жағынан 67 ильге (уәлатқа) бөлінген.


2.1 Түркия тарихы.
Түркия жерін адамдар ерте замандардан мекендеген. Ежелгі халықтар: хеттер, фракиялықтар, лидиялықтар, галаттар, ассириялықтар, гректер, армяндар т.б. бұл жерде өз мәдениеттерін қалдырған. Ежелгі заманда және ертедегі орта ғасырларда бұл аймақ түрлі мемлекеттік бірлестіктердің — Хетт патшалығының, Мидияның, Ахемен әулетінің, Александр Македонский державасының, Селевки әулетінің, Пергамның, Рим империясының, Византияның, т.б. құрамында болды. Б.з.б. 3 ғасырда басталған халықтардың ұлы қоныс аударуы кезінде қазіргі Түркия жеріне сақ-скифтер, сарматтар, ғұндар, аландар, т.б. келе бастады. 750 ж. Бағдад халифатын құрған Аббас әулеті Орталық Азия түріктерін әскерге көптеп тар-та бастады. Ол әскерлер өз отбасыларымен Кіші Азияға орналасты. Жалпы түркі тайпалары Түркия жеріне 2 бағыттан: 1) Кіші Азияға Иран мен Кавказ сырты арқылы; 2) Балқан түбегіне Шығыс Еуропа арқылы келді. 11 ғ-дың ақырында қыпшақгардан ығысқан түрікмен және оғыз тайпалары Кіші Азияда Салжұқ әулетінің басшылығымен өз мемлекетін құрды. 12 ғ-да түркі-салжүқтар Византиядан Кіші Азияны біржолата тартып алды. 1243 ж. Кіші Азияны түркі-моңғолдар бағындырды. 13 ғ-дың аяғына таман бұл өңірде тәуелсіз ұсақ иеліктер пайда болды. 14 ғ-дың 20 – 30 -жыддары Кіші Азияның солтүстік-батысында дербес иеліктерді бір орталыққа біріктірген Осман сұлтанның атымен Осман сұлтандығы қалыптасты. 14 ғ-дың 2-жартысында осман түріктері Шығыс Фракияны, Болгарияны, Македонияны бағындырды. 15 ғ-дың бас кезінде Әмір Темірден күйрей жеңілгенімен көп ұзамай қайта күшейген түрік-османдар 1453 ж. Византияның орталығы-Константинопольды басып алып, Стамбұл деген атпен өз астанасына айналдырды. 1450 – 70 ж. Сербияны, Боснияны, Аттиканы, Трапезунд империясын, Қырым хандығын, Валахия мен Албанияны өзіне қаратты. 1514 – 17 ж. Осман сұлтандығы Месопотамияны, Сирия, Палестина, Египет, Хиджиз, 1519 ж. Алжирдің біршама бөлігін бағындырды. 16 ғ-да қуатты Осман флоты бүкіл Жерорта теңізі бассейнін бақылап тұрды. 1540 – 50 ж. Эгей теңізіндегі аралдар, Триполия, Алжир толығымен Осман сұлтандығының қарауына өтті. Сүлеймен сұлтан билеген кезде мемлекет өзінің шарықтау шегіне жетті. Осы кезде ол Еуропа, Азия және Африка құрлықтарындағы ұланғайыр аумақты (шамамен 8 млн. км2) иеленген еді. Осыншама үлкен аумақты иелену мемлекеттің күшін сарқыды. Дегенмен, Осман сұлтандығы өзінің шекарасын әлі де жүз жыл бойы сақтап тұрды. Бірақ 1683 ж. Вена түбінде поляк әскерлерінен жеңілген түрік армиясы еңсесін көтере алмады. 1684 ж. ұйымдасқан "қасиетті лига" (Австрия, Польша, Венеция, 1686 жылдан Ресей) түріктердің билік кеңістігін тарылта бастады. Осман сұлтаңдығының толықтай күйреп құлау қаупі билік басындағыларды тиімді реформалар жүргізуге мәжбүр етті. 1789 — 1807 ж. билік құрған Селим ІІІ сұлтан алғаш рет елеулі реформалар бастағанмен, тек 1826 ж. Махмұт II сұлтан тұсында ғана жаңа әскер құрылып, қаржы, құқық, мәдениет саласында прогрестік шаралар жүзеге асты. Бірақ реформалар Осман сұлтандығын ыдыраудан құтқара алмады.

Пайдаланылған әдебиеттер
1. Қасымжомарт Тоқаев, "Қазақстан Республикасының ДИПЛОМАТИЯСЫ" Алматы, «GAUHAR», 568 бет, 2002.
2. "Егемен Қазақстан", Түгел бол түркі тілдес туыстар, 18 қараша, 2006.
3. "Егемен Қазақстан", Дәстүрлі достық діңгегі, 22 қыркүйек, 2006.
4. Қазақстан ұлттық энциклопедиясы.Бас редактор:Бүркітбай Аяған, 8-том (С-У), Алматы,2006.
5. www.coogle.kz.
6. www.rambler.ru.