Әлемдік экология рейтингі

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Әлемдік экология рейтингі
Радиациялық құбылыстардың экологияға әсері
Экология және денсаулық

Қолданылған әдебиеттер

1. Әлемдік экология рейтингі

Әлемдік экология рейтингіне назар салсақ, еліміз 133 елдің ішінде зорға 70-інші орынды иеленді екен. Статистикалық мәліметі Йель және Колумбия университеттерінің экологтары дайындаған. Бұл ретте «экология» деп тек қана ауа мен судың тазалығы емес, халықтың денсаулық жағдайы, ауаның сапасы, су ресурстары, биологиялық жетіспеушілік, табиғи ресурстар секілді түрлі факторлар кіреді. Бірінші орында қасқайып, әдетте малын арынан бірінші қоймаса, адамын бірінші қоятын Швеция, Финляндия, Жаңа Зенландия секілді елдер тұр.

Жалпы табиғаттың ластануы жайлы өз адамзат өміріне техника араласқалы бері қозғалып келеді. Біз таяуда ғана өз газетімізде табиғатты сүйетінін және оны қорлауға болмайтынын дәлелдегісі келген пекиндік жігіттің қырық күн бойы ағаш басына орнатқан шатырында ассыз, сусыз отырып, рекорд жасағаны туралы жазған болатынбыз. Айта берсек, Мұндайлар тіпті көп. Экологияны қорғау мақсатында лондондық топ өзінше бір клуб құрады. Клубтың атын ағылшын тілінен тікелей аударғанда, «өркениеттен безінген топ» деп жеткізуге болады. Сонымен бұлар шынында да өзінің өркениеттен безінгенін көрсетеді. Олар өркениеттен, яғни, радио, автомобиль, теледидар, ұшақ, отарба т. б. нәселерден міндетті түрде бас тартады. Қайда барам, қайда қонам десең, өз еркің бар, бірақ әлгі нәрселерге мінуге рұхсат жоқ. Жаяу жалпылап жетесің бе, еңбектеп жетесің бе, арбаға мінесің бе, өз еркің . . . Бірақ әлгі клубтың мүшесі бола тұра, аяқ артсаң, (тіпті радио тыңдасаң да) мүшеліктен қуылып кетесің. Тек қуылып қана қойсаң мейлі ғой, сені ант атқан ретінде қарайтыны тіпті қиын. Ал, бұл клубтың мүшелері кім дейсіз ғой. Көбіне ғалымдар, мемлекеттік қызметте болған зейнеткерлер және жастар. Олардың барлығы да салиқалы, сналы жандар. «Экологияны және жер планетасын сақтап қалу мақсатында құрылдық» деп жазылған аталған клубтың тұғырнамасында . . .

Біздің елде де экологияны өз қалпында сақтау үшін осындай бідеме ойлап таппасақ болмас, тегі. Ғаламшардың қаншалықты ластанғанын мына деректен білуімізге болар еді. 2001 жылы ғалымдар Кельн шіркеуінің іргесіндегі бір моланы тексергенде, одан ішінде суы бар құмыра тауып алыпты. Ғылыми жолмен жүргізілген сараптамадан соң, бұл ыдыстың мұнда сақтаулы жатқанына аттай 1500 жыл болғанына көз жеткізілген. Ал, ең кереметіосынау судың бойынан қазір біз ішіп жүрген суда кездесетін бірде-бір зиянды элемент ұшыраспапты. Ғалымдардың айтуынша ХV ғасыр бұрын адамдар ішкен су осындай өте таза болған. Әйткенмен, мұндай су планетамыздың бір жерінде де кездеспейді . . .

Біз экология туралы сөз қозғағанда, тек жерді айтып, суды естен шығарып алатынымыз бар. Айталық, сулардың дұрыс қалыптаспауынан экологияның 55 пайызы ластана түседі. Мысалы, әлемдік көлемде мұхит пен суды зерттеушілердің айтуынша, бүгінгі таңда адам улы заттардан көметін жер таппай, суға лақтыруды әдетке айналдырып алды. Бір ғана пластмассалардан жасалған заттың өзінен кит, дельфин, сонымен қатар көптеген су құстары арам қатады екен. Осы ретте сіз, қолыңызға қалам мен қағаз алып есептеп көріңізші, әр жыл сайын теңіз бен мұхитқа тасталған пластикалық контейнерлер мен неше түрлі ыдыстың көлемі он мың тоннаға жететін көрінеді. Бұған қарап, кит пен дельфинді сіздің және сіздің балаңыздың көретініне дау жоқ. Ал немереңіздің көруі . . . екі талай. Бәлкім, мұражайдан қызықтар . . .

Біз, бұлайша мұхиты бар елге күле қарай алмаймыз. Себебі, мұндай хәл өз басымызда да бар. Айталық, геолог-экологтар Каспийде бекіре балықтың құрып бара жатқанын айтып, талайдан бері дабыл қағуда. Хазардың төрт жағалауындағы төрт елде емес, бекіре балықтың ең көп нүктесі, атап айтсақ, 90 пайызға жуығы біздің елдің үлесінде. «Бекіре балық азайды» дегенде, оны ешкім аулап тауыпаған (уылдырығы аса қымбат балықты аулап жатқандар да аз емес), оның жойылуына мұнай қалдықтарының көбейюуі себеп болып отыр. Бұған Волга өзенінен бермен жылжитын лас судағы зиянды қоспаларды қоса санаңыз.

Радиациялық құбылыстардың экологияға әсері

Радиациялық құбылыстардың құпиясы осы кезге дейін адамзат қызығушылығын тудырып келгені рас. Егер жер шарының пайда болғанына 20 миллиардтай жыл өтті деген ұғымға сүйенер болсақ, радиациялық құбылыстардың да адамзат жасауымен қатар ғарыштық кеңістікте орын тепкен. Тіпті, бір таңғаларлығы, адам бойында да радиацияның болатыны ғылымда дәлелденген жайт. Одан қала берді, барлық тіршілік атаулыда ұшқындай болса да радиоактивті заттың бар екендігі анық. Француз ғалымы Анри Беккерель 1896 жылы мынадай бір жайттың куәсі болған. Ол фотоаппаратының жарық сезгіш әйнегінің бетіне құрамында уран элементі бар минералды қойып қояды.

Қорытындысында бұдан кейінгі түсірген суреттің бұрынғыларынан ерекшелігін, яғни сурет бетіндегі сәуленің ізін көріп таңданған. Ол сәуленің уранға тән құбылыс екеніне күмәнданбаған. Арада көп уақыт өтпей осындай құбылыс польшалық жас химик Мария Кюридің қызығушылығын оятады. Ол осыдан кейін «радиобелсенділік» ұғымының пайдв болуына себепкер болады.

Ол 1898 жылы өмірлік жары Пьер Кюримен бірге уранның сәулелену нәтижесінде құпия түрде басқа химиялық элементке айналуына көз жеткізеді. Мари Кюридің туған жерінің құрметіне осы элементтердің біріне «полоний», ал келесі біріне «радий» атауы беріледі. Радий - латын тілінен аударғанда «сәуле таратушы» деген ұғымды білдіреді. Осы тұста ғылымның орасан жаңалығының бірі -1895 жылы неміс физигі Вильгельм Рентген кездейсоқ ашқан рентген сәулесі болып, күні бүгінге дейін физиктің атымен аталып келеді. Алғашқылардың бірі болып Беккерель радиобелсенді сәулелердің қолайсыз қасиетін анықтап, олардың тірі организмге теріс әсер беретіні анықтаған. Ол бір қызығы, қалтасына радий элементі салынған сынаманы (пробирка) салып жүремін деп, нәтижесінде терісін күйдіріп алады. Ал Мария Кюри көптеген радиоактивті сәулелердің әсерінен қанның қатерлі ісігіне шалдығып, ақырында осы аурудан қаза тапқаны белгілі. Сол кезеңдерде радиоактивті материалдармен жұмыс істеуі нәтижесінде 336 адам радиоактивті сәуленің құрбаны болғаны деректерден белгілі. Осыған қарамастан, шамалы топтан құралған ғалымдар, әсіресе жастар жағы өз күш-жігерін өмір бойы адамзатты толғантқан жұмбақ құпияны зерттеуге арнаған. Өкінішке орай, зерттеу нәтижесі 1945 жылы атом бомбасының жарылысына әкеліп соқтырды. Атом бомбасының жарылысынан кейін көптеген адамзат баласы қырғынға ұшырады. Осындай қасірет арқалаған ізденістердің соңы 1956 жылы Ұлыбританиядағы Колдер Холле өнеркәсіп саласының атом электрстанцияның өмірге келуімен байланысты болды. Рентгендік сәулелер осыдан кейін медицина саласында пайдаланыла бастады. Кейіннен қолдану аясы да кеңи түсті.

Экология және денсаулық

Адамның көңіл-күйі мен өмір-тіршілігі қоршаған ортаның жағдайымен, яғни экологиямен өте тығыз байланысты. Адамның табиғатқа, оның ресурстарына ойсыз араласуы жер шарының климатының өзгеруіне, Дүниежүзілік мұхиттардың ластануына, шөлді-шөлейтті жерлердің кеңеюіне, ормандардың азаюына, қышқылды жаңбырлармен келетін күкірт және азот оксидінің мыңдаған тонналарының жер бетіне түсуіне әкеліп отыр, ал олардың жан-жануарлар мен өсімдіктер, су жүйесін жойып жатқандығы белгілі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.