Қазақстан Республикасының төлем балансындағы капитал қозғалысының есебі

Кіріспе

Мемлекеттің әлемдік нарықтағы жетістіктері мен жалпы әрекеттерінің айнасы ретінде төлем балансын қарастыруға болады. Төлем балансының ішіне елдің барлық жасаған қарым-қатынасының экономикалық жағы, яғни сандық мәні енеді. Ал халықаралық валюта қорының анықтамасы бойынша оның құрамына – операциялар балансы мен капитал қозғалысының балансы жатады.
Елдің экспорттық операциялары елдің импорттарынан артық болған жағдайда төмен балансын активті (оң), ал кем болған жағдайда – пассивті (теріс) сальдоллы деп атаймыз. Оң төмен балансы импортқа қажет шетел валютасымен қамтамассыз етеді.
Төлем балансы төмендегідей тармақтардан құралады:
1. ағымдағы операциялар сауда, табыс қозғалысы, аударымдар (мемлекеттік және жеке тұлғалардың)
2. капитал қозғалысының байланысы, ұзақ мерзімді инвестициялар – тікелей және қоржындық, қысқа мерзімдік капиталдар қозғалысы
3. тұрақтандырушы тармақты қорларды қайта бағалау және қозғалысы. Халықаралық валюта қоры қаражатын қолдану, басқа да қаржы көздері
4. қорлардың соңғы өзгерісі алтын, шетел валютасының, несиелердің өзгерісі.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

ҚР-ң төлем балансындағы капитал қозғалысының есебі.

Мемлекеттің әлемдік нарықтағы жетістіктері мен жалпы әрекеттерінің айнасы
ретінде төлем балансын қарастыруға болады. Төлем балансының ішіне елдің
барлық жасаған қарым-қатынасының экономикалық жағы, яғни сандық мәні енеді.
Ал халықаралық валюта қорының анықтамасы бойынша оның құрамына –
операциялар балансы мен капитал қозғалысының балансы жатады.
Елдің экспорттық операциялары елдің импорттарынан артық болған
жағдайда төмен балансын активті (оң), ал кем болған жағдайда – пассивті
(теріс) сальдоллы деп атаймыз. Оң төмен балансы импортқа қажет шетел
валютасымен қамтамассыз етеді.
Төлем балансы төмендегідей тармақтардан құралады:
1. ағымдағы операциялар сауда, табыс қозғалысы, аударымдар (мемлекеттік
және жеке тұлғалардың)
2. капитал қозғалысының байланысы, ұзақ мерзімді инвестициялар – тікелей
және қоржындық, қысқа мерзімдік капиталдар қозғалысы
3. тұрақтандырушы тармақты қорларды қайта бағалау және қозғалысы.
Халықаралық валюта қоры қаражатын қолдану, басқа да қаржы көздері
4. қорлардың соңғы өзгерісі алтын, шетел валютасының, несиелердің
өзгерісі.
Егерде ҚР-ң ұлттық валютасы теңгемен басқа елде, мысалы Ресейде сауда
жасасаңыз ол төмен бола алмайды. Себебі Ресейде мемлекет белгілеген өзіндік
валюта бар. Ал егерде Ресей азаматтары ҚР-ң аумағында сауда жасауға ниет
білдірсе, онда ол төмен құралы ретінде теңге валютасын қолдануы керек.
Мысалы, Қазақстандық компания Ресейде бір компаниясына ұн сатты дейік.
Ресейдегі сатып алушы қазақстандық жабдықтаушыға ұнның құнын теңгемен
төлеуі қажет.
ҚР-ң әлемдік экономика қоғамына тең құқылы мүшесі ретінде енуі үшін басқа
елдердің либералды халықаралық қаржылық капитал қозғалысы тәжірибесіне
сүйенуі керек. Мысалы, егер 1990 жылдары капиталды сыртқа шығару ағымдары,
өнеркәсібі дамыған елдер болатын. Олар негізінен үш ел еді: АҚШ – Батыс
Еуропа – Жапония. Ал Еуропада үлкен экспортер болып – Голландия, Швеция,
Швейцария саналады.
АҚШ инвестицияларды қызықтырудан және капиталды сыртқа шығару
көлемінен лидер болды.
Қазақстан ТМД елдерінің ішінде бірінші болып, тұрқты әдеуметтік –
экономикалық дамуды қамтамассыз ету, сыртқы қолайсыз фактроларға тәуелді
болмау үшін Ұлттық Қор құрды.
Бүгінгі күні Ұлттық қорда 5,3 миллиард доллар жинақталып отыр. Ұлттық
қорды қоса есептегенде, еліміздің алтын-валюта резервтері, тұтас алғанда
1,4 млрд АҚШ доллардан асып түсті.
Бізде ашық сыртқы сауда саясатынын дәйекті жүргізіп келеміз. Айталық,
2004 жылы сыртқы сауда айналымы келемінің оң сальдосы 7млрд доллардан
асатын 33 млрд АҚШ долларына жетті. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында
негізінен ТМД-ң ауқымымен шектелген біздің сыртқы саудамыздыңгеографмясы да
біршама тарамдана түсті. Қазақстан тауар айналымының құрылымында 2004 жылғы
Еуропалық одаққа мүше елдер, Ресей, Швейцария мен Қытай алғашқы орындарға
шықты.
Жыл басынан бері теңгенің АҚШ долларына шаққандағы номиналдық -----
4,28% құрады.
Биржалық операциялардың қосымша сауда-саттықтағы мәмілелерді қоса
есептегенде 5,5% артып, 575,6 млн долларға жетті. Биржадан тыс валюта
рыногындағы операциялардың көлемі 9,2% артты.
2004 жылғы экспорт 20536,94 млн АҚШ долларын құраса, 2005 жылы 28180,80
млн АҚШ доллар болған. 2004 жылы импорт – 13783,38 ал 2005 жылы – 17929,40
АҚШ доллар құраған. Шетелдерде тауарларды қайта сату және бпсқа сыртқы
сауда қызметін кұрсету 2004 жылы 1,92 АҚШ доллар құраса, 2005 жылы 4,08
деген көрсеткішке дейін жетті.
Импорттық квоталар мен тарифтер
Жалпы жер жүзіндегі халықтардың бір мемлекеттегі екінші мемлекетке
көшіп-қонуы заңды нәрсе. Канада, АҚШ, Нидерланды, Финляндия, Ресей секілді
миграцияның классикаоық үлгісі саналатын мемлекеттердің көші-ұон процестері
әртүрлі. Ал Қазақстан мемлекетінің олардан айырмашылығы жер жүзіндегі
елдерден өздерінің қандастарын жинап жатыр. Бұның барлығы тәуелсіздіктің
арқасында 1991 жылдан бері олар 377 мыңды құрап отыр.
2005 жылы Президентіміз 10 мың отбасына квота берді. Соған қарамастан
олардың саны екі есе өсіп отыр. Оралмандардың көшуінің алғашқы жылдары
бірнеше жыл қатарынан 500 отбасы келді. Ол көрсеткіш 2004 жылы 10 мың, 2005
жылы 15 мың отбасы келуі. Шет елден көзқарастарымыз квота күтіп жатқан жоқ.
Олар өз беттерімен де көшіп келіп қоныстануда.
Жалпы мемлекеттік квота дегеніміз – мемлекет тарапынан берілетін
қаржылай көмек. Ал импорттық квота дегеніміз оның көмегімен белгілі бір
уақыт ішінде импортталатын тауарлардың ең жоғарғы шегін белшілейді.
Халықаралық саудаға салымдарынан гөрі импорттық квота көп әсер
тигізеді. Қытай халық республикасының Сыртқы сауда және экономикалық даму
министрлігі делегацияның Астанаға сапары кезінде Қытайға жылына 1 млн. 200
мың тонна көлемінде болат жеткізіліміне біздің елімізге квота ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.